Ι. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Transcript

1 ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ελληνοτουρκικές σχέσεις: Από τη Λωζάννη μέχρι σήμερα (κωδ ) Ακαδημαϊκό Έτος: , Η εξάμηνο (εαρινό) Υποχρεωτικό Δέσμης Διεθνών Σχέσεων, 3 διδακτικές μονάδες Διδάσκοντες: Δημήτρης Καιρίδης (ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: dimitris.keridis@tufts.edu, keridis@panteion.gr) Άγγελος Συρίγος (ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: angelos@syrigos.gr) Πληροφορίες για το μάθημα μπορείτε να βρίσκετε και στην ηλεκτρονική σελίδα: Ι. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Στο μάθημα εξετάζονται όλες οι διπλωματικές και νομικές πτυχές των ελληνοτουρκικών σχέσεων από την επομένη ημέρα της Μικρασιατικής Καταστροφής το 1922 μέχρι και σήμερα. Η ανακωχή των Μουδανιών, η συνδιάσκεψη και η συνθήκη της Λωζάννης, η περίοδος της ελληνοτουρκικής προσεγγίσεως κατά τον μεσοπόλεμο μέχρι τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο είναι τα βασικά σημεία που αναλύονται στο χρονικό διάστημα έως τα μέσα του 20ου αιώνα. Ακολουθεί η ανάλυση του Κυπριακού που ξεκινά το 1955 ως αγώνας κατά της αποικιοκρατίας και συνεχίζεται με τα πρώτα βήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και τις διακοινοτικές συγκρούσεις το 1963, την τουρκική εισβολή το 1974, τις προσπάθειες για επίλυση του προβλήματος με βασικότερη την υποβολή και απόρριψη του Σχεδίου Ανάν ( ) και τη σημερινή κατάσταση μετά την ανακάλυψη ενεργειακών κοιτασμάτων νοτίως του νησιού. Εξετάζεται επίσης η διαμάχη για την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου, την αιγιαλίτιδα ζώνη, τον εναέριο χώρο και το FIR Αθηνών, οι κρίσεις στις σχέσεις Ελλάδος-Τουρκίας το 1976, 1987 και 1996, οι γκρίζες ζώνες, η υπόθεση Οτσαλάν, η προσέγγιση των δύο χωρών μετά το 1999 και τα σημερινά προβλήματα με τους αγωγούς υδρογονανθράκων, την ΑΟΖ και το Καστελόριζο. Τέλος, διερευνάται το νομικό καθεστώς αλλά και η αντιμετώπιση της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη και της ελληνικής μειονότητας στην Τουρκία καθώς και η κατάσταση σχετικώς με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. ΙΙ. ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ/ΥΛΗ Θεματικές ενότητες ανά εβδομάδα διδασκαλίας 1. Εισαγωγή: γιατί μας ενδιαφέρουν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις 2. (Ι) Περίγραμμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων (ΙΙ) Περίγραμμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων (ΙΙΙ) Περίγραμμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων

2 5. (ΙΙΙ) Περίγραμμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων Μουσουλμανικές μειονότητες στη Θράκη 7. Ελληνική μειονότητα στην Κωνσταντινούπολη-Ιμβρο-Τένεδο & Οικουμενικό Πατριαρχείο 8. Το Κυπριακό πρόβλημα από το 1955 έως το Σχέδιο Ανάν 9. Αιγαίο Ι: Η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου -τα χωρικά ύδατα και ο ελληνικός ενάεριος χώρος 10. Αιγαίο ΙΙ: Η αποστρατικοποίηση των ανατολικών νήσων του Αιγαίου, Τα Ίμια και οι «γκρίζες ζώνες» κυριαρχίας 11. Προβληματισμοί γύρω από τα βασικά προβλήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις 12. Παρουσίαση εργασιών ΙΙΙ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Συρίγος, Α., Ελληνοτουρκικές Σχέσεις, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα, 2015 Σημειώσεις από τις προφορικές παραδόσεις του μαθήματος «Σχέσεις Ελλάδος-Τουρκίας: από τη Λωζάνη έως σήμερα». Aναζητήστε το στο: %81%CE%AF%CE%B3%CE%BF%CF%82&page=1&scope=0&lang=el&pid=iid %3A5272 ) Έργα που καλύπτουν ευρεία θεματική των ελλην oτουρκικών σχέσεων Βερέμης, Θ., Ιστορία των ελληνοτουρκικών σχέσεων, , ε έκδοση, εκδόσεις Ι. Σιδέρης, Αθήνα, 2012 Ευαγόρου, Ευ., Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις από το 1923 έως σήμερα. Θεωρία Διεθνών σχέσεων και στρατηγική, εκδόσεις Ποιότητα, Αθήνα, 2010 Ηρακλείδης, Α., Άσπονδοι γείτονες, Ελλάδα-Τουρκία: η διένεξη του Αιγαίου, εκδόσεις Ι. Σιδέρης, Αθήνα, 2007 Θεοδωρόπουλος, Β., Οι Τούρκοι και Εμείς, Φυτράκης, Αθήνα, 1988 Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΕ: Νεώτερος Ελληνισμός από το 1913 ως το 1941, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1978 Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος ΙΣΤ: Σύγχρονος Ελληνισμός από το 1941 ως το τέλος του αιώνα, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 2000 Κιτσίκης, Δ., Ιστορία του ελληνοτουρκικού χώρου από τον Ε. Βενιζέλο στον Γ. Παπαδόπουλο, , 2η έκδοση συμπληρωμένη, Εστία, Αθήνα, 1995 Κιτσίκης, Δ., Συγκριτική Ιστορία Ελλάδος και Τουρκίας στον 20ό αιώνα, 3η έκδοση, Αθήνα, 1998 Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, , συλλογικό έργο, εκδόσεις Γνώση-ΕΛΙΑΜΕΠ, Αθήνα, 1988 Σβολόπουλος, Κ., Η ελληνική εξωτερική πολιτική , Τόμοι 2, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα, Τόμος 1 (θ έκδοση), 2002 & Τόμος 2, 2001 Φραγκούλης, Φ., Ποιά Τουρκία; Ποιοί Τούρκοι;, εκδοτικός οργανισμός Λιβάνη, Αθήνα, 2012

3 * * * Bertrand, G., Le conflit helléno-turc, Maisonneuve & Larose/IFEA, Paris, 2003 Bolukbasi, D., Turkey and Greece: The Aegean Disputes, Routledge-Cavendish, London, 2004 Firat, M., Οι Τουρκοελληνικές σχέσεις και το Κυπριακό, Σιδέρης, Αθήνα, 2012 Gürel, S.S., Οι Τουρκο-ελληνικές σχέσεις, , εκδοτικός οίκος Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη, 2008 Heraclides, A., The Greek-Turkish Conflict in the Aegean: Imagined Enemies, New Perspectives on South-East Europe, Palgrave Macmillan, Hampshire-New York, 2010 Keridis, D. & Triantafyllou, D. (επιμέλεια), Greek-Turkish Relations in the Era of Globalization, Brassey's, Dulles, VA, 2001 Oran, B. (επιμέλεια), Turkish Foreign Policy , Facts and Analyses with Documents, Aksin, M. (μετάφραση), Utah Series and Turish and Islamic Studies, The University of Utah Press, Salt Lake City, 2010 IV. ΕΡΓΑΣΙΕΣ Προαιρετικά, συνυπολογιζόμενες στον τελικό βαθμό. Συμμετοχή σε προσομοιώσεις. V. ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Οι εξετασεις ειναι προφορικες. Οι εξεταζόμενοι θα πρέπει να έχουν μελετήσει τα ακόλουθα θέματα: Α. ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ 1. Περίοδος Μεσοπολέμου-Β ΠΠ Ανακωχή των Μουδανίων (Σεπ. 1922) & ανατολική Θράκη Τα προβλήματα μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας την περίοδο Συμφωνία της Άγκυρας (1930) «Εγκάρδια συμφωνία» και το βαλκανικό σύμφωνο Συνθήκη του Μοντρέ (1936) Στάση Τουρκίας κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο 2. Περίοδος Η κρίση του Σισμίκ (1976) και η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο Το Πρακτικό της Βέρνης (1976) Το πνεύμα του Νταβός (1988) Το ανακοινωθέν της Μαδρίτης (1997) Η υπόθεση Οτσαλάν (1999) Η απόφαση του Ελσίνκι (1999) 3. Περίοδος Ο νεο-οθωμανισμός και η τουρκική εξωτερική πολιτική Το Καστελόριζο στις ελληνοτoυρκικές σχέσεις

4 Η κήρυξη ΑΟΖ Εμπόριο, εξαγωγές, τουρισμός και λαθρομετανάστευση Β. ΑΙΓΑΙΟ Οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου Χωρικά ύδατα & casus belli Ελληνικός και διεθνής ενάεριος χώρος FIR Αθηνών Ζώνη έρευνας-διασώσεως Διεθνή Στενά και διάπλους στο Αιγαίο Αποστρατικοποίηση των ανατολικών νήσων του Αιγαίου Οι θέσεις Ελλάδος-Τουρκίας για την προσφυγή στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης (περιλαμβανομένων και των γκρίζων ζωνών) Γ. ΚΥΠΡΙΑΚΟ Το Κυπριακό στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η Βρετανία, η Συνδιάσκεψη του Λονδίνου (1955) Τα προβλήματα που υπήρχαν στην Κυπριακή Δημοκρατία με βάση το Σύνταγμα του 1960 και η δυαδική αρχή και τα 13 σημεία του Μακάριου Οι διακοινοτικές συγκρούσεις, η απομάκρυνση των Τουρκοκυπρίων και οι θύλακες ( ) Το σχέδιο Άτσεσον (1965) Απομάκρυνση ελληνικής Μεραρχίας από την Κύπρο (1967) Συνθήκες εγγυήσεως και τουρκική εισβολή το 1974 Οι στόχοι της τουρκικής πλευράς στο Κυπριακό μετά το 1974 Ισχυρά σημεία κάθε πλευράς στη διαπραγμάτευση για το Κυπριακό Ανάλυση των εννοιων διζωνική και δικοινοτική ομοσπονδία και διαφορά μεταξύ ομοσπονδίας και συνομοσπονδίας Σχέδιο Ανάν (συνάντηση Λουκέρνης, πολιτειακή διάρθρωση, αγκάθια, στόχοι κάθε πλευράς) Συνέπειες του Κυπριακού στην ελληνική μειονότητα στην Τουρκία Δ. ΜΟΥΣΟΥΜΑΝΙΚΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ Οι τρεις εθνοτικές ομάδες της μουσουλμανικής μειονότητας Ο όρος «μουσουλμανική μειονότητα» στη Συνθήκη της Λωζάννης Θρησκευτικές διαφορές στο χώρο της μειονότητας Παλαιομουσουλμάνοι και Κεμαλικοί (εκδίωξη του παλαιού Σεϊχ-ουλ-ισλάμη το 1930) Οι φάσεις της ελληνικής πολιτικής έναντι της μουσουλμανικής μειονότητας από το 1923 έως σήμερα Ο εκτουρκισμός της παιδείας της μειονότητας Τα διοικητικά μέτρα (1967)

5 Η ισονομία και ισοπολιτεία (1991) Μουφτήδες, ιμάμηδες και ψευδομουφτήδες Η Ανώτατη Μειονοτική Επιτροπή; To τουρκικό προξενείο Κομοτηνής και η τουρκική επιρροή στη μειονότητα Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ & ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ Οι μη ανταλλάξιμοι πληθυσμοί στη συνδιάσκεψη της Λωζάννης Ο θεσμός των μιλλέτ Οι εγκατεστημένοι (etablis); Οι Έλληνες φυγάδες του 1922 Η περίπτωση του Παπα-Ευτύμ και του Τουρκικού Ορθόδοξοι Πατριαρχείου Οι διώξεις της ελληνικής μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη μετά το 1930 Ο φόρος βαρλίκ (1942) Τα Σεπτεμβριανά (1955) Οι απελάσεις του 1964 Το καθεστώς της Ίμβρου και της Τενέδου βάσει της συνθήκης της Λωζάνης Το νομικό καθεστώς του Πατριαρχείου Το πρόβλημα της εκλογής Πατριάρχη Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης Διασύνδεση αιτημάτων ελληνικής μειονότητας με Μουσουλμάνους Ελλάδος Η ελληνική μειονότητα επί Ερντογάν