Το επενδυτικό σχέδιο ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Transcript

1 Το επενδυτικό σχέδιο ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

2 Περιεχόμενα 1. Γιατί αυτή η προσέγγιση των επενδύσεων είναι νέα και διαφορετική; Προς τι ένα νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο στρατηγικών επενδύσεων (ΕΤΣΕ); Πώς θα λειτουργεί το Ταμείο στην πράξη; Τούτο σε τι διαφέρει από αυτό που ήδη κάνει η ΕΤΕπ; Ποια είναι η προστιθέμενη αξία σε σύγκριση με αυτό που ισχύει σήμερα; Υπάρχουν αρκετά χρήματα στο σύστημα. Γιατί να μη χρηματοδοτεί τα έργα αυτά μόνο ο ιδιωτικός τομέας; Το πρόβλημα δεν είναι τα χρήματα αλλά η έλλειψη ικανότητας ανάληψης του κινδύνου για τη χρηματοδότηση έργων Η Ευρώπη χρειάζεται πολύ περισσότερα: αυτό είναι μια σταγόνα στον ωκεανό Ποιος θα είναι ο αντίκτυπος στην απασχόληση και την ανάπτυξη; Οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να περιμένουν: πότε θα δούμε τα αποτελέσματα; Ποιος θα τα επιτύχει; Το πρόβλημα είναι η υπερβολική γραφειοκρατία και η κανονιστική επιβάρυνση. Πώς θα το αντιμετωπίσει η Επιτροπή; Αντ αυτού γιατί δεν προτείνετε νέα αύξηση του κεφαλαίου της ΕΤΕπ; Από πού προέρχεται τελικά το χρήμα; Ποιο είναι η αναλογία δημόσιων έναντι ιδιωτικών κεφαλαίων και γιατί; Πώς χρηματοδοτείται το Ταμείο; Πως γίνεται η σύσταση εγγύησης της ΕΕ; Τι είναι ένα πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα; Πως καταλήξατε στο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα του 1:15; Βρίσκονται σε κίνδυνο τα χρήματα των φορολογουμένων; Τι θα συμβεί εάν καταπέσει η εγγύηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ; Τι ακριβώς θα κάνει το Ταμείο; Ποια έργα θα χρηματοδοτήσει; Πώς γίνεται ο έλεγχος των επιλεγμένων σχεδίων από πλευράς δικαίου του ανταγωνισμού; Τι θα γίνει ιδιαίτερα για τις ΜΜΕ; Πώς μπορούν να συμμετέχουν τα κράτη μέλη; Τα συμφέρει; Πώς μπορούν να συμμετέχουν οι ιδιώτες επενδυτές; Τα συμφέρει; Πώς θα δαπανηθούν τα χρήματα; Ποιος θα αποφασίζει σχετικά με τα έργα; Πώς μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι τα χρήματα δαπανώνται για βιώσιμα έργα (και όχι για «φαραωνικά σχέδια»);

3 26. Ποιος θα διασφαλίσει τη χρηστή διαχείριση του Ταμείου και την ορθή χρησιμοποίηση του δημόσιου χρήματος; Ποιος θα είναι ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Ποιος είναι ο ρόλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου; Πως θα ενισχυθεί η τεχνική βοήθεια για τη βελτίωση της προετοιμασίας των έργων και την ανταλλαγή εμπειριών; Και τι πρέπει να κάνω αν έχω υπόψη μου ένα ελπιδοφόρο έργο και επιθυμώ να υποβάλω αίτηση χρηματοδότησης; Ποιες νομοθετικές αλλαγές πρέπει να γίνουν ώστε να επιτευχθεί αυτό; Πότε θα γίνουν οι εν λόγω αλλαγές; Το σχέδιο αυτό δεν θέτει σε κίνδυνο τη αξιολόγηση ΑΑΑ της ΕΤΕπ; Ποια είναι η διαφορά με τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» και το «Ταμείο Marguerite» τα οποία χρηματοδοτούν επίσης έργα υποδομών; Γιατί δεν προτείνετε νέο ίδιο πόρο στο επίπεδο της ΕΕ για τη χρηματοδότηση του επενδυτικού σχεδίου; Με ποιον τρόπο θα συμβάλουν τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία στο επενδυτικό σχέδιο; Πως μπορεί να συγκριθεί η νέα πρωτοβουλία με την πρωτοβουλία για τα ομόλογα έργων;

4 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1. Γιατί αυτή η προσέγγιση των επενδύσεων είναι νέα και διαφορετική; Το επενδυτικό σχέδιο που προτείνει η Επιτροπή στοχεύει στην αναζωογόνηση των επενδύσεων στην Ευρώπη με την προσπάθεια επίλυσης των βασικών εμποδίων στις επενδύσεις με συνεκτικό τρόπο. Η νέα προσέγγιση συνίσταται σε τρεις συνιστώσες: α) Νέα χρηματοδοτικά μέσα (ιδίως το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο στρατηγικών επενδύσεων), σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, για την αντιμετώπιση της τρέχουσας έλλειψης κεφαλαίων κινδύνου στην Ευρώπη. β) Ένας δίαυλος για έργα σε επίπεδο ΕΕ και ενισχυμένη στήριξη για την ανάπτυξη σχεδίων μέσω τεχνικής βοήθειας περισσότερο φιλικής προς τον χρήστη, για τους ενδιαφερομένους φορείς του δημόσιου τομέα όσο και για τους ιδιώτες επενδυτές. γ) Ένα πιο σταθερό, προβλέψιμο και φιλικό προς τις επιχειρήσεις κανονιστικό περιβάλλον, σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, με εστίαση στην ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς ενέργειας, της ψηφιακής αγοράς και της αγοράς μεταφορών, καθώς και στις κεφαλαιαγορές. Το επενδυτικό σχέδιο αποτελεί αλλαγή πλεύσης όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η διαχείριση του δημόσιου χρήματος για τις στρατηγικές επενδύσεις στην Ευρώπη. Η ανάγκη για επενδύσεις με στόχο τη στήριξη της απασχόλησης και της ανάπτυξης αναγνωρίζεται επίσης σε διεθνές επίπεδο, όπως φαίνεται από την ανακοίνωση της G20 και το σχέδιο δράσης του Μπρισμπέιν που δημοσιεύθηκε στις 16 Νοεμβρίου Προς τι ένα νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο στρατηγικών επενδύσεων (ΕΤΣΕ); Ένα ουσιαστικό μέρος του επενδυτικού σχεδίου που υπέβαλε η Επιτροπή είναι να συσταθεί νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο στρατηγικών επενδύσεων (ΕΤΣΕ). Αυτό θα είναι ένα εξειδικευμένο Ταμείο, το οποίο θα διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), θα φιλοξενείται από αυτήν και θα συγχρηματοδοτείται από την ΕΤΕπ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Ταμείο θα χρηματοδοτήσει στρατηγικά έργα ανά την ΕΕ σε υποδομές όπως οι ευρυζωνικές επικοινωνίες, η ενέργεια και οι μεταφορές η εκπαίδευση, η έρευνα και η καινοτομία οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ενεργειακή απόδοση. Μέρος της νέας χρηματοδότησης θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για τη στήριξη επενδύσεων από ΜΜΕ και εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης 1 μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων (ΕΤΕ), οντότητα επιφορτισμένη με αυτό το είδος χρηματοδότησης εντός του ομίλου της ΕΤΕπ. Το σκεπτικό στο οποίο στηρίζεται το ΕΤΣΕ είναι να μπορεί αυτό να καλύπτει έργα με υψηλότερο βαθμό κινδύνου και να συμμετέχει σε δραστηριότητες με μεγαλύτερη στρατηγική σημασία και, ως εκ τούτου, με πιο πολύπλοκη δομή. Τούτο υπερβαίνει τα 1 Ενώ οι ΜΜΕ ορίζονται ως εταιρείες που έχουν λιγότερους από 250 υπαλλήλους, οι εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης έχουν μεταξύ 250 και 3000 υπαλλήλους. 3

5 υφιστάμενα προγράμματα της ΕΕ και τις πλέον παραδοσιακές δραστηριότητες της ΕΤΕπ και άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Το νέο Ταμείο που θα αποσκοπεί σε στρατηγικές επενδυτικές επιλογές, θα πρέπει να προσελκύει ιδιώτες επενδυτές, δεδομένου ότι αναλαμβάνει το πιο σύνθετο και επισφαλές μέρος της συναλλαγής. 3. Πώς θα λειτουργεί το Ταμείο στην πράξη; Το Ταμείο θα παρέχει στον όμιλο της ΕΤΕπ (ΕΤΕπ και ΕΤΕ) μερική προστασία έναντι των κινδύνων (προστασία πρώτων ζημιών). Η εν λόγω προστασία θα επιτρέψει στην ΕΤΕπ να προσφέρει προϊόντα που απορροφούν περισσότερο κίνδυνο από ό,τι τα παραδοσιακά προϊόντα της. Έργα υψηλής προστιθέμενης αξίας, αλλά με υψηλότερους κινδύνους, που επί του παρόντος δεν είναι σε θέση να προσελκύσουν χρηματοδότηση, θα καταστούν πιο ελκυστικά για τους επενδυτές. Ένα μέρος της ικανότητας ανάληψης κινδύνου του Ταμείου μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί από κοινού με τις εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες. 4. Τούτο σε τι διαφέρει από αυτό που ήδη κάνει η ΕΤΕπ; Η ΕΤΕπ είναι ο μεγαλύτερος πολυμερή δανειστής και δανειολήπτης παγκοσμίως. Το 2013, οι δανειοδοτικές δραστηριότητές της υπερέβαιναν τα 75 δισεκατ. ευρώ. Μια αύξηση κεφαλαίου πραγματοποιήθηκε το 2013 με σκοπό την δημιουργία επιπλέον 180 δισεκατ. ευρώ σε επενδύσεις σε διάστημα τριών ετών ( ). Αυτό το σημαντικό έργο της ΕΤΕπ θα συνεχιστεί. Ο στόχος του νέου Ταμείου είναι να συμπληρώνει τις υφιστάμενες δραστηριότητες, εστιάζοντας αποκλειστικά σε στρατηγικές επενδύσεις που είναι απαραίτητες για την επάνοδο της Ευρώπης σε πορεία ανάπτυξης, αλλά που έχουν διαφορετικό προφίλ κινδύνου από τα έργα που χρηματοδοτούνται σήμερα από την ΕΤΕπ. Η εγγύηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα διασφαλίσει ότι η επένδυση στα έργα αυτά θα αποφέρει σημαντικές αποδόσεις και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να προσελκύουν ευκολότερα μεγαλύτερο αριθμό επενδυτών του ιδιωτικού τομέα. 5. Ποια είναι η προστιθέμενη αξία σε σύγκριση με αυτό που ισχύει σήμερα; Ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα χορηγήσει 16 δισεκατ. ευρώ σε χρηματοδότηση, ενώ η ΕΤΕπ θα συμβάλει με συμπληρωματικό ποσό 5 δισεκατ. ευρώ σε ικανότητα αντιμετώπισης κινδύνων. Τα δύο αυτά στοιχεία από κοινού, μπορούν αποτελέσουν τον καταλύτη για τουλάχιστον 315 δισεκατ. ευρώ σε επιπρόσθετη χρηματοδότηση επενδύσεων. Ωστόσο, αυτό είναι μόνο η αρχή. Βασικό στοιχείο της νέας προσέγγισης είναι ότι τα κράτη μέλη και οι εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες θα είναι επίσης σε θέση να συμβάλουν είτε στο επίπεδο του Ταμείου είτε με τη συγχρηματοδότηση διαφόρων έργων. 4

6 ΕΤΣΕ Μακροπρόθεσμες επενδύσεις ΜΜΕ και εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης Σύνολο Ικανότητα ανάληψης Πολλαπλασιαστής Επένδυση κινδύνου (κατά μέσον όρο) στην πραγματική οικονομία 16 δισεκατ. 240 δισεκατ δισεκατ. 75 δισεκατ. 21 δισεκατ. 315 δισεκατ. 6. Υπάρχουν αρκετά χρήματα στο σύστημα. Γιατί να μη χρηματοδοτεί τα έργα αυτά μόνο ο ιδιωτικός τομέας; Αντίθετα από ό,τι συνέβαινε πριν από μερικά χρόνια και χάρη στη βελτίωση της οικονομικής και δημοσιονομικής κατάστασης στην αγορά, καθώς και στις δράσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) για τη νομισματική πολιτική, υπάρχει μεγάλη διαθέσιμη ρευστότητα τόσο στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όσο και στον τομέα των επιχειρήσεων. Επιπλέον, τα επίπεδα ιδιωτικής αποταμίευσης είναι υψηλά σε πολλά κράτη μέλη. Το πρόβλημα είναι ότι η ρευστότητα αυτή δεν φθάνει στην πραγματική οικονομία τόσο αποτελεσματικά και γρήγορα όσο θα έπρεπε. Τούτο οφείλεται στην αβεβαιότητα των οικονομικών και πολιτικών εξελίξεων και στα υψηλά επίπεδα χρέους σε τμήματα της οικονομίας της ΕΕ και στον αντίκτυπό τους στον πιστωτικό κίνδυνο. Αυτό επιβεβαιώνεται από τα πιο πρόσφατα οικονομικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, οι επενδύσεις συνεχίζουν να μειώνονται στην ΕΕ μετά την οικονομική κρίση (σήμερα είναι χαμηλότερες κατά 15% από ό,τι το 2007), και δεν ανέκαμψαν, όπως αναμενόταν. Σε οικονομικούς όρους, αυτό αναφέρεται ως «ανεπάρκεια της αγοράς», πράγμα που σημαίνει ότι οι δυνάμεις της αγοράς καθαυτές δεν μπορούν να προσφέρουν τη λύση βραχυπρόθεσμα. Στην περίπτωση αυτή, οι δημόσιες αρχές έχουν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο. Το επενδυτικό σχέδιο προβλέπει μια συνολική στρατηγική για την κάλυψη του κενού αυτού, προσελκύοντας ιδιωτικές επενδύσεις παράλληλα με τη δημόσια χρηματοδότηση. 7. Το πρόβλημα δεν είναι τα χρήματα αλλά η έλλειψη ικανότητας ανάληψης του κινδύνου για τη χρηματοδότηση έργων. Η κατάσταση δεν είναι ίδια σε όλα τα κράτη μέλη, αλλά μπορούν να αναγνωρίζονται ορισμένες σαφείς τάσεις παντού όσον αφορά τις επενδυτικές ανάγκες που δεν καλύπτονται σήμερα: Τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις μας πρέπει να επωφεληθούν από τις τελευταίες τεχνολογίες και να γίνουν ενεργειακά αποδοτικότερα. 5

7 Τα συστήματα εκπαίδευσης και καινοτομίας που διαθέτουμε δεν είναι καλά εξοπλισμένα και λαμβάνουν μικρότερη χρηματοδότηση από τα συστήματα ορισμένων από τους βασικούς ανταγωνιστές μας. Τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας που διαθέτουμε πρέπει να εκσυγχρονιστούν σε σημαντικό βαθμό ώστε να προσαρμοστούν στην ταχεία γήρανση του πληθυσμού της Ευρώπης. Ο ενεργειακός τομέας μας πρέπει να αναβαθμίσει τα δίκτυά του με τις πλέον πρόσφατες τεχνολογίες, να ενσωματώσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να διαφοροποιήσει τις πηγές εφοδιασμού. Ο τομέας μεταφορών μας πρέπει να εκσυγχρονίσει τις υποδομές του, να μειώσει τη συμφόρηση και να βελτιώσει τις εμπορικές συναλλαγές. Το περιβάλλον μας χρειάζεται καλύτερες εγκαταστάσεις και δίκτυα αποβλήτων, ανακύκλωσης και ύδρευσης. Και χρειαζόμαστε εκτεταμένες και ταχύτερες ευρυζωνικές συνδέσεις και εξυπνότερα κέντρα δεδομένων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το γεγονός ότι οι τομείς αυτοί έχουν αναγνωριστεί ως τομείς προτεραιότητας δεν σημαίνει ότι υπάρχει αναγκαστικά, σ αυτό το στάδιο, επαρκής αριθμός έργων ώριμων προς χρηματοδότηση. Ωστόσο, έχουν ήδη εντοπιστεί πολλά έργα που βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης. Όπως θα δείξει η έκθεση της κοινής ομάδας δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΤΕπ (η οποία αναμένεται να δημοσιευθεί σύντομα), υπάρχουν ώριμα έργα, αλλά δεδομένης της πολύπλοκης φύσης τους, οι ιδιώτες επενδυτές συχνά δεν γνωρίζουν τα δυνητικά οφέλη, είναι επιφυλακτικοί έναντι του κινδύνου και, ως εκ τούτου, διστάζουν να επενδύσουν. 8. Η Ευρώπη χρειάζεται πολύ περισσότερα: αυτό είναι μια σταγόνα στον ωκεανό. Θα ήταν αφελές να πιστεύεται ότι υπάρχει μια απλή, ενιαία απάντηση στα επενδυτικά προβλήματα της Ευρώπης. Το επενδυτικό σχέδιο που υποβάλλει η Επιτροπή αποτελεί μέρος της συνολικής προσέγγισης που θα συνοδεύει την οικονομική μεγέθυνση και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ευρώπη, με τον συνδυασμό διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, δημοσιονομικής υπευθυνότητας και τόνωσης των επενδύσεων. Όλες οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να συνεισφέρουν το μερίδιο που τους αναλογεί. Η ΕΕ δεν μπορεί να φέρει εις πέρας αυτό το εγχείρημα από μόνη της. Το παρόν επενδυτικό σχέδιο δίδει σημαντική πρόσθετη ώθηση. Η προσθήκη 315 δισεκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση επενδύσεων ισοδυναμεί με το 2% του ΑΕΠ της ΕΕ σε διάστημα τριών ετών. Σημαίνει πρακτικά ότι διπλασιάζεται η επενδυτική ικανότητα του προϋπολογισμού της ΕΕ. Κεντρικό στοιχείο του σχεδίου είναι να διασφαλιστεί ότι τα χρήματα αυτά χρησιμοποιούνται, διοχετεύονται για την κάλυψη των πραγματικών αναγκών της οικονομίας και μπορούν να διατεθούν για ταχεία εκκίνηση. Αυτή είναι μόνο η μια πτυχή του σχεδίου. Σ αυτό το στάδιο, το επιπλέον ποσό των 315 δισεκατ. ευρώ αντιστοιχεί σε ό,τι μπορεί να επιτύχει η ΕΕ με ευρωπαϊκά μέσα, χρησιμοποιώντας καλύτερα τον προϋπολογισμού της. Η Επιτροπή και η ΕΤΕπ καλούν τα κράτη μέλη και τους ιδιωτικούς επενδυτές να συμμετάσχουν, πράγμα που θα 6

8 πολλαπλασιάσει περαιτέρω τον αντίκτυπο της πρωτοβουλίας. Ένας επιπλέον βασικός πυλώνας του σχεδίου είναι η άρση των υφιστάμενων φραγμών στις επενδύσεις στην ενιαία αγορά χρηματοπιστωτικών και μη. Η συνιστώσα αυτή μπορεί να παραγάγει από μόνη της περισσότερα αποτελέσματα από 315 δισεκατ. ευρώ από πλευράς αύξησης της παραγωγής και του ΑΕΠ της ΕΕ, ακόμη και αν απαιτηθεί περισσότερος χρόνος για να διαφανεί ο πλήρης αντίκτυπος των εν λόγω μέτρων. Τέλος, το σχέδιο έρχεται να προστεθεί σε υφιστάμενα μέτρα και μέσα που εφαρμόζονται σήμερα, όπως τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (περίπου 600 δισεκατ. ευρώ κατά την περίοδο , περιλαμβανομένης της συγχρηματοδότησης), τα οποία είναι διαθέσιμα σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. 9. Ποιος θα είναι ο αντίκτυπος στην απασχόληση και την ανάπτυξη; Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το επενδυτικό σχέδιο έχει τη δυνατότητα να προσθέσει 330 έως 410 δισεκατ. ευρώ στο ΑΕΠ της ΕΕ και να δημιουργήσει 1 έως 1,3 εκατ. νέες θέσεις απασχόλησης κατά τα προσεχή τρία έτη. 10. Οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να περιμένουν: πότε θα δούμε τα αποτελέσματα; Ποιος θα τα επιτύχει; Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ΕΤΕπ πρωτοπορούν όσον αφορά τη συμπληρωματικότητα των πηγών χρηματοδότησης και την ανεύρεση των κατάλληλων σχεδίων για την τόνωση της απασχόλησης και της ανάπτυξης. Δεν μπορούμε, όμως, να το επιτύχουμε μόνοι. Για τον λόγο αυτόν καλούνται τα κράτη μέλη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να εγκρίνουν το σχέδιο. Τα τρία θεσμικά όργανα της ΕΕ (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Συμβούλιο και Ευρωπαϊκή Επιτροπή) θα συνεργαστούν για να λάβουν τα απαραίτητα νομικά μέτρα το ταχύτερο δυνατόν. Η πολιτική στήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι ουσιαστική. Εάν υπάρχει ευρεία υποστήριξη μεταξύ όλων των βασικών παραγόντων, θα δούμε γρήγορα αποτελέσματα. Η δημιουργία του νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου για τις στρατηγικές επενδύσεις θα απαιτήσει ορισμένες νομικές και διοικητικές ενέργειες. Με την ισχυρή υποστήριξη όλων των ενδιαφερόμενων μερών, το Ταμείο θα πρέπει να συσταθεί και να καταστεί λειτουργικό κατά το πρώτο εξάμηνο του Εν τω μεταξύ, η ΕΤΕπ θα χρηματοδοτήσει προκαταβολικά τις δραστηριότητες του Ταμείου, πράγμα που θα δώσει στην πρωτοβουλία τη δυνατότητα να αναπτυχθεί τάχιστα από το ξεκίνημά της. Επιπλέον, τα υφιστάμενα μέσα της ΕΕ είναι ήδη διαθέσιμα και τίθενται σε εφαρμογή. Σε επίπεδο της ΕΕ, τούτο περιλαμβάνει τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη», το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» και το πρόγραμμα COSME. Σε εθνικό επίπεδο, η χρηματοδότηση είναι διαθέσιμη στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (πάνω από 200 δισεκατ. ευρώ κατά τα επόμενα τρία έτη). Όλα αυτά τα μέσα είναι ήδη διαθέσιμα και θα πρέπει να αξιοποιηθούν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο αμέσως. 7

9 11. Το πρόβλημα είναι η υπερβολική γραφειοκρατία και η κανονιστική επιβάρυνση. Πώς θα το αντιμετωπίσει η Επιτροπή; Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι το σωστό κανονιστικό περιβάλλον μπορούν να συμβάλει στη σημαντική βελτίωση της κατάστασης όσον αφορά τις επενδύσεις. Για τον λόγο αυτό, το επενδυτικό σχέδιο αναφέρει τον τρόπο με τον οποίο θα εξαλειφθούν οι φραγμοί σε βασικούς τομείς όπως η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, οι μεταφορές, οι υπηρεσίες και η έρευνα. Ορισμένα σημαντικά μέτρα θα διατυπωθούν στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2015 (που θα υποβληθεί πριν από το τέλος Δεκεμβρίου, κατόπιν συζητήσεων με το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο). Η επιτάχυνση των εργασιών με στόχο την Ένωση Κεφαλαιαγορών και τη συμβολή στη διαφοροποίηση των πηγών χρηματοδότησης θα είναι ζωτικής σημασίας. Η δημιουργία του κατάλληλου κανονιστικού περιβάλλοντος αποτελεί κοινή ευθύνη της ΕΕ και των κρατών μελών και πρέπει να λάβει χώρα σε όλα τα επίπεδα. 12. Αντ αυτού γιατί δεν προτείνετε νέα αύξηση του κεφαλαίου της ΕΤΕπ; Το 2012, τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν να αυξήσουν το καταβεβλημένο κεφάλαιο της ΕΤΕπ κατά 10 δισεκατ. ευρώ, με την υπόθεση ότι αυτό το ποσό θα επιτρέψει στην ΕΤΕπ να αυξήσει τις δανειοδοτικές δραστηριότητές της κατά 40% μεταξύ του 2013 και του Αυτή η πρόσθετη δανειοδοτική δραστηριότητα της ΕΤΕπ αναμένεται να ενισχύσει συμπληρωματικές επενδύσεις ύψους 180 δισεκατ. ευρώ σε ολόκληρη την Ευρώπη μέχρι το τέλος του Η ΕΤΕπ βαίνει ικανοποιητικά προς την υλοποίηση της δέσμευσης να παρέχει ενισχυμένη απόκριση και να υπερβεί τον στόχο που είχε συμφωνηθεί το Η ΕΤΕπ επέδειξε ισχυρή απόκριση στην οικονομική κρίση και συνέβαλε στη βελτίωση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κατάστασης. Ενώ, κατά τη διάρκεια της κρίσης, είχαν ανακοπεί οι συνήθεις δίαυλοι τραπεζικού δανεισμού και χρηματοδότησης από την αγορά, σήμερα είναι διαθέσιμη πολύ μεγαλύτερη ρευστότητα τόσο στους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς όσο και στον εταιρικό τομέα. Για τον λόγο αυτό, είναι απαραίτητη μια πιο στοχοθετημένη πρωτοβουλία, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική στήριξη δραστηριοτήτων τις οποίες οι τράπεζες και οι αγορές δεν θα χρηματοδοτήσουν από μόνες τους. Σ αυτό ακριβώς συνίσταται και το επενδυτικό σχέδιο. 13. Από πού προέρχεται τελικά το χρήμα; Σήμερα, το πρόβλημα δεν είναι η έλλειψη χρήματος, αλλά το ότι δεν χρησιμοποιείται με παραγωγικό τρόπο διότι παραμένει αδρανές κλεισμένο σε εταιρικούς και ατομικούς τραπεζικούς λογαριασμούς. Η πρόκληση είναι τεθεί το χρήμα αυτό σε κυκλοφορία και να διοχετευθεί σε παραγωγικές επενδύσεις. Αυτό μπορεί να γίνει με την εξυπνότερη χρήση των πόρων του προϋπολογισμού της ΕΕ και με τον αναπροσανατολισμό της πλεονάζουσας ικανότητας ανάληψης κινδύνου της ΕΤΕπ. Με τον τρόπο αυτό δημιουργούμε μια ασφαλιστική δικλείδα ύψους 21 δισεκατ. ευρώ που μας επιτρέπει να λειτουργήσουμε καταλυτικά για επενδύσεις ύψους τουλάχιστον 315 δισεκατ. ευρώ. Ο στόχος είναι η κινητοποίηση πρόσθετων επενδύσεων που δεν θα είχαν πραγματοποιηθεί βάσει ενός σεναρίου διατήρησης της κατάστασης ως έχει. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος του νέου Ταμείου και άλλων πολιτικών είναι να κινητοποιήσουν δημόσια 8

10 κεφάλαια και να δώσουν ώθηση στις ιδιωτικές επενδύσεις και στη συγχρηματοδότηση, χωρίς τη δημιουργία νέου χρέους. Μέσω του νέου Ταμείου, τα κεφάλαια που θα επενδυθούν, θα αξιοποιηθούν ώστε να υπάρξει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα. Τούτο σημαίνει ότι όσο περισσότεροι πόροι καθίστανται διαθέσιμοι για χρηματοδότηση τόσο περισσότερα σχέδια χρηματοδοτούνται με αποτέλεσμα τη δημιουργία περισσότερων θέσεων απασχόλησης και ανάπτυξης για την οικονομία της ΕΕ. Η δέσμη μέτρων περιλαμβάνει τα εξής: 1) Σύσταση εγγύησης στον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 16 δισεκατ. ευρώ. 2) Η εγγύηση αυτή, σε συνδυασμό με πόρους της ΕΤΕπ ύψους 5 δισεκατ. ευρώ, θα απορροφήσει τους υψηλότερους κινδύνους σε στρατηγικές επενδύσεις και, ως εκ τούτου, θα κινητοποιήσει ιδιωτικούς πόρους οι οποίοι επί του παρόντος δεν επενδύονται στην πραγματική οικονομία. Επίσης, επιπλέον των 315 δισεκατ. ευρώ που κινητοποιούνται από το ΕΤΣΕ, τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω και να χρησιμοποιηθούν με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Τα κράτη μέλη και οι ιδιώτες επενδυτές μπορούν να συμμετέχουν άμεσα στο Ταμείο ή σε επίπεδο έργων. 14. Ποιο είναι η αναλογία δημόσιων έναντι ιδιωτικών κεφαλαίων και γιατί; Αυτό θα εξαρτηθεί από το εκάστοτε έργο και τον τρόπο με τον οποίο έχει συγκροτηθεί. Το ΕΤΣΕ θα εργάζεται με ένα ευρύ φάσμα μέσων, συμπεριλαμβανομένων των εγγυήσεων, των ιδίων κεφαλαίων, διαφόρων χρεωστικών μέσων και κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου για τις ΜΜΕ, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η συμμετοχή όσο το δυνατό περισσότερων ιδιωτικών επενδύσεων. 15. Πώς χρηματοδοτείται το Ταμείο; Για να δημιουργηθεί το ΕΤΣΕ, θα συσταθεί εγγύηση ύψους 16 δισεκατ. ευρώ, στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ που θα διατεθεί για το Ταμείο. Η ΕΤΕπ θα δεσμεύσει 5 δισεκατ. ευρώ. Το Ταμείο θα αρχίσει με σημαντική χρηματοδοτική εμβέλεια, ενώ θα είναι σε θέση να επεκτείνει τις δραστηριότητές του περισσότερο με την πάροδο του χρόνου. Τα κράτη μέλη, είτε απευθείας είτε μέσω των εθνικών τους αναπτυξιακών τραπεζών, θα έχουν την ευκαιρία να συνεισφέρουν στο Ταμείο υπό μορφή κεφαλαίου. Υπογραμμίζεται ότι, στο πλαίσιο της αξιολόγησης των δημόσιων οικονομικών βάσει του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, η Επιτροπή θα λάβει ευνοϊκή θέση έναντι των εν λόγω εισφορών κεφαλαίου στο Ταμείο. Η εγγύηση της ΕΕ θα στηρίζεται από τα υπάρχοντα κονδύλια της ΕΕ από τα υπάρχοντα περιθώρια του προϋπολογισμού της ΕΕ, τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» και το πρόγραμμα «Ορίζων 2020». Χάρη στο Ταμείο, ο αντίκτυπός αυτών των προγραμμάτων της ΕΕ στην πραγματική οικονομία θα πολλαπλασιασθεί, σε σύγκριση με αυτά που θα μπορούσαν να επιτύχουν διαφορετικά. 9

11 16. Πως γίνεται η σύσταση εγγύησης της ΕΕ; Η σύσταση εγγύησης της ΕΕ θα γίνει σταδιακά μέχρι να φθάσει το ποσό των 16 δισεκατ. ευρώ. Θα στηρίζεται από ένα απόθεμα ασφαλείας ύψους 8 δισεκατ. ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στο 50% της συνολικής εγγύησης. Το απόθεμα ασφαλείας θα συνίσταται σε ποσό 2 δισεκατ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και από πιστώσεις στο πλαίσιο των δύο κυριότερων προγραμμάτων χρηματοδότησης της ΕΕ: τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» (3,3 δισεκατ. ευρώ) και το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» (2,7 δισεκατ. ευρώ). Μάλιστα, το γεγονός ότι έχουν ανακατανεμηθεί οι αναγκαίες πιστώσεις σ αυτά τα δύο προγράμματα δεν σημαίνει ότι έχουν χαθεί τα χρήματα. Αντίθετα, το ΕΤΣΕ προσφέρει σημαντικά αυξημένες δυνατότητες επενδύσεων σε υποδομές της Ευρώπης, καθώς και για σκοπούς έρευνας και καινοτομίας. Πρόκειται για μια αμοιβαία επωφελή κατάσταση για όλους τους ενδιαφερομένους. 17. Τι είναι ένα πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα; Το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα είναι ο λόγος μεταξύ του συνολικού ύψους της χρηματοδότησης των έργων που προκύπτει ως αποτέλεσμα της παρέμβασης του Ταμείου και των αρχικών δημόσιων κεφαλαίων που κινητοποιήθηκαν για την ίδρυση του Ταμείου. Στην περίπτωση του ΕΤΣΕ, τούτο σημαίνει ότι ένα μικρό μέρος του δημόσιου χρήματος που χρησιμοποιείται ως ικανότητα ανάληψης κινδύνων θα επιτρέψει σε ένα πολύ μεγαλύτερο μερίδιο ιδιωτικής χρηματοδότησης να επενδύσει σε έργα που διαφορετικά δεν θα είχαν χρηματοδοτηθεί. Σε κάθε επενδυτικό έργο ή οικονομική δραστηριότητα, οι τυχόν ζημίες κατανέμονται κανονικά με δεδομένο και προκαθορισμένο τρόπο μεταξύ των επενδυτών: οι ζημίες απορροφώνται πρώτα από τους κατόχους «ιδίων κεφαλαίων» (μετόχους), εν συνεχεία από τους κατόχους «χρέους μειωμένης εξασφάλισης» και, μόνον εφόσον υπάρχουν ακόμη ζημίες που πρέπει να απορροφηθούν, από τους κατόχους του «χρέους αυξημένης εξασφάλισης». Αυτό σημαίνει ότι όσο «ισχυρότερο» το επίπεδο προστασίας που θα εμποδίζει να θιγούν οι κάτοχοι χρέους αυξημένης εξασφάλισης, τόσο αυξάνεται και η πιθανότητα προσέλκυσης επενδυτών. Η σημαντική εγγύηση που προσφέρει ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα επιτρέψει στο ΕΤΣΕ να επενδύσει στα λιγότερο ασφαλή τμήματα των έργων (ίδια κεφάλαια και χρέος μειωμένης εξασφάλισης). Με αυτόν τον τρόπο, το ΕΤΣΕ θα καταστήσει πολύ ευκολότερη την προσέλκυση ιδιωτών επενδυτών σε κάποιο έργο ή δραστηριότητα, δεδομένου ότι οι εν λόγω ιδιώτες επενδυτές προτιμούν να επενδύουν στις πλέον προστατευμένες, τις αποκαλούμενες κύριες ή αυξημένης εξασφάλισης χρηματοδοτήσεις. 18. Πως καταλήξατε στο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα του 1:15; Το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα του ΕΤΣΕ, σημαίνει ότι ένα ευρώ δημόσιου χρήματος στο Ταμείο θα του επιτρέψει να επενδύσει τρία ευρώ σε χρέος μειωμένης εξασφάλισης κάποιου επενδυτικού έργου, παρέχοντας τη δυνατότητα στους ιδιώτες επενδυτές να επενδύσουν πέντε ευρώ στα ασφαλέστερα τμήματα χρηματοδότησης του ιδίου έργου. 10

12 Τούτο σημαίνει ότι ένα ευρώ καταλήγει σε τελική επένδυση 15 ευρώ, δηλαδή σε συνολικό πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα 1:15. Το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα του 1:15 αποτελεί συνετή εκτίμηση, βάσει αποδεδειγμένης ιστορικής πείρας από τα προγράμματα της ΕΕ και της ΕΤΕπ. Για παράδειγμα, η αύξηση κεφαλαίου της ΕΤΕπ το 2013 είχε εκτιμώμενο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα 1:18. Ομοίως, στο πλαίσιο του τρέχοντος μηχανισμού εγγύησης δανείων για τις ΜΜΕ βάσει του προγράμματος COSME, 1 δισεκατ. ευρώ χρηματοδότησης καθιστά διαθέσιμα τουλάχιστον 20 δισεκατ. ευρώ κατά μέσο όρο για τις ΜΜΕ, πράγμα που ισοδυναμεί με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα της τάξης του 1: 20. Το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση θα εξαρτηθεί από τον συνδυασμό δραστηριοτήτων και ειδικών χαρακτηριστικών κάθε έργου. Σε ορισμένες περιπτώσεις το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα θα είναι υψηλότερο ή χαμηλότερο. 19. Βρίσκονται σε κίνδυνο τα χρήματα των φορολογουμένων; Τι θα συμβεί εάν καταπέσει η εγγύηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ; Η εγγύηση του προϋπολογισμού της ΕΕ επιτρέπει στην ΕΤΕπ να προσφέρει προϊόντα με υψηλότερη προστιθέμενη αξία αλλά και με μεγαλύτερο κίνδυνο. Οι κίνδυνοι μετριάζονται από τα εξής: - επαγγελματική διαχείριση, στηριζόμενη στην πείρα και την εμπειρογνωσία της ΕΤΕπ - μια ανεξάρτητη και επαγγελματική επιτροπή επενδύσεων που επιβλέπει τις δραστηριότητες του ΕΤΣΕ - κατάλληλη αποζημίωση για τον κίνδυνο που θα παραμείνει στο Ταμείο για να αντισταθμιστούν οι ζημίες - ένα αρκετά διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο - ένα καλά προικοδοτημένο ταμείο εγγυήσεων ίσο προς το 50% του συνόλου των τρεχουσών εγγυήσεων της ΕΕ, το οποίο, με βάση την ιστορική πείρα, καθιστά απίθανο το ενδεχόμενο οι ζημίες να υπερβούν τα κεφάλαια που προβλέπονται στο ταμείο εγγυήσεων - επαγγελματική παρακολούθηση των κινδύνων και δυνατότητα αναπροσαρμογής των κατευθυντηρίων γραμμών για τον κίνδυνο σε περίπτωση αρνητικών εξελίξεων στα πρώτα στάδια της σύστασης του χαρτοφυλακίου - όροι πληρωμής σε περίπτωση κατάπτωσης της εγγύησης που παρέχουν τη δυνατότητα κατανομής των δημοσιονομικών επιπτώσεων της παρέμβασης του Ταμείου σε μια χρονική περίοδο - πρόβλεψη ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης όσον αφορά τη διαχείριση του ΕΤΣΕ, ώστε να εξασφαλίζονται επαρκής πληροφόρηση και η λήψη προληπτικών μέτρων σε περίπτωση που απειλείται η οικονομική βιωσιμότητα του Ταμείου. 20. Τι ακριβώς θα κάνει το Ταμείο; Ποια έργα θα χρηματοδοτήσει; Η χρηματοδότηση θα διοχετεύεται σε βιώσιμα έργα, με πραγματική προστιθέμενη αξία για την ευρωπαϊκή κοινωνική οικονομία της αγοράς. Αυτό περιλαμβάνει ιδίως, αλλά όχι μόνο: 1) Στρατηγικές υποδομές (ψηφιακές και ενεργειακές επενδύσεις σύμφωνα με τις ενωσιακές πολιτικές) 11

13 2) Υποδομές μεταφορών σε βιομηχανικά κέντρα, εκπαίδευση, έρευνα και καινοτομία 3) Επενδύσεις που δίνουν ώθηση στην απασχόληση, ιδίως μέσω χρηματοδότησης ΜΜΕ και μέτρων για την απασχόληση των νέων Τα κράτη μέλη θα παρέχουν καταλόγους έργων στην κοινή ειδική ομάδα Επιτροπής-ΕΤΕπ που επιλέγονται σύμφωνα με τρία βασικά κριτήρια: 1) Προστιθέμενη αξία ΕΕ (έργα στήριξης των στόχων της ΕΕ) 2) Οικονομική βιωσιμότητα και αξία προτεραιότητα σε έργα με υψηλή κοινωνικοοικονομική απόδοση 3) Έργα που μπορούν να ξεκινήσουν το αργότερο κατά την επόμενη τριετία, δηλ. με εύλογη προσδοκία για κεφαλαιουχικές δαπάνες την περίοδο Επιπλέον, τα απαριθμούμενα σχέδια θα πρέπει να έχουν δυνατότητα μόχλευσης και άλλων χρηματοδοτικών πόρων. Πρέπει επίσης να έχουν εύλογο μέγεθος και δυνατότητα κλιμάκωσης (με διαφοροποίηση ανά τομέα/υποτομέα), ακόμη και αν πρόκειται για ομαδοποίηση μικρότερων επενδύσεων. 21. Πώς γίνεται ο έλεγχος των επιλεγμένων σχεδίων από πλευράς δικαίου του ανταγωνισμού; Η δημόσια στήριξη για επενδύσεις στις υποδομές συμβάλλει, γενικά, στην ενίσχυση της απασχόλησης και της ανάπτυξης. Βοηθά στη δημιουργία υποδομών οι οποίες δεν θα είχαν υλοποιηθεί ποτέ και προσελκύει ιδιωτικές επενδύσεις. Τα έργα θα πρέπει να επιλέγονται προσεκτικά, ούτως ώστε να μην σπαταλούν τα χρήματα των φορολογουμένων, να μη βλάπτουν τους ανταγωνιστές και να μην αποκλείουν τις ιδιωτικές επενδύσεις. Για να καταστεί επιτυχές το επενδυτικό σχέδιο, η Επιτροπή θα ακολουθήσει τρεις βασικές αρχές κατά την εφαρμογή των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων: τα έργα θα πρέπει να καλύπτουν μια πραγματική ανάγκη - έτσι ώστε να μην γίνεται επικάλυψη υπάρχουσας υποδομής θα πρέπει να επιτρέπουν θεμιτή και εύλογη πρόσβαση σε όλους τους χρήστες και η δημόσια στήριξη θα πρέπει να περιορίζεται σε ό,τι είναι αναγκαίο ώστε να δοθεί ώθηση στις επενδύσεις και να μην καταλήξει σε υπεραντιστάθμιση. Όταν τα κράτη μέλη συνεισφέρουν με κεφάλαια απευθείας από τους δικούς τους προϋπολογισμούς, η Επιτροπή διεξάγει επί πλέον μια απλοποιημένη αξιολόγηση των κρατικών ενισχύσεων λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά του τομέα και εστιάζοντας στην αποφυγή της υπεραντιστάθμισης. Τούτο θα διασφαλίσει την εφαρμογή χωρίς περιττές καθυστερήσεις και θα εξασφαλίσει τον θεμιτό ανταγωνισμό. 22. Τι θα γίνει ιδιαίτερα για τις ΜΜΕ; Τα 22 εκατ. των ΜΜΕ της ΕΕ αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της ΕΕ. Η ανάπτυξη και η ανάκαμψη ξεκινούν με τις ΜΜΕ. Αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ένα άλλο τμήμα της οικονομίας της ΕΕ, το οποίο αντιμετωπίζει ορισμένες φορές δυσκολίες πρόσβασης σε χρηματοδότηση: τις εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης. οι εν λόγω εταιρείες είναι σημαντικά μεγαλύτερες από τις ΜΜΕ, παρόλο που είναι ακόμη πολύ μικρότερες από τις πραγματικά μεγάλες εταιρείες και συχνά αντιμετωπίζουν έλλειψη χρηματοδότησης. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (που ανήκει στον όμιλο της ΕΤΕπ) έχει ως ειδικό σκοπό να 12

14 συνδράμει τις ΜΜΕ και τις εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Η ΕΕ διαθέτει επίσης αντίστοιχα προγράμματα στον τομέα αυτό (COSME και «Ορίζων 2020»). Σκοπός είναι να αναβαθμιστούν σημαντικά οι δραστηριότητες αυτές, ενώ θα πρέπει να εξασφαλιστεί παράλληλα ότι τα κριτήρια επιλεξιμότητας για την παροχή χρηματοδότησης είναι ευνοϊκά και δεν συνιστούν εμπόδια για τις επενδύσεις. 23. Πώς μπορούν να συμμετέχουν τα κράτη μέλη; Τα συμφέρει; Τα κράτη μέλη, είτε απευθείας είτε μέσω των εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών τους, μπορούν να συμμετάσχουν στο ΕΤΣΕ με τη χορήγηση κεφαλαίων. Υπογραμμίζεται ότι, στο πλαίσιο της αξιολόγησης των δημόσιων οικονομικών βάσει του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, η Επιτροπή θα λάβει ευνοϊκή θέση έναντι των εν λόγω εισφορών κεφαλαίου στο Ταμείο. Θα μπορούσε επίσης να εξεταστεί το ενδεχόμενο δημιουργίας μιας πλατφόρμας συνεπένδυσης, η οποία θα επιτρέπει στις εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και σε άλλους πιθανούς ενδιαφερόμενους θεσμικούς επενδυτές να επενδύουν από κοινού με το ΕΤΣΕ/ΕΤΕπ. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να συνεισφέρουν στο επίπεδο των διαφόρων έργων και με την αποτελεσματικότερη χρήση των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (βλ. ερώτηση 34). 24. Πώς μπορούν να συμμετέχουν οι ιδιώτες επενδυτές; Τα συμφέρει; Οι ιδιώτες επενδυτές μπορούν να συνεισφέρουν άμεσα στο ΕΤΣΕ, αλλά είναι πιθανότερο να συμμετέχουν σε επίπεδο χρηματοδότησης διαφόρων επενδυτικών έργων. Είναι επίσης δυνατές διάφορες μορφές σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μεταξύ άλλων με συμπληρωματικά οχήματα χρηματοδότησης, όπως για παράδειγμα τα ευρωπαϊκά μακροπρόθεσμα επενδυτικά κεφάλαια (ΕΜΕΚ, που θα καταστούν διαθέσιμα το πρώτο εξάμηνο του 2015 εάν προχωρήσει η νομοθετική διαδικασία κατά τα προβλεπόμενα). 25. Πώς θα δαπανηθούν τα χρήματα; Ποιος θα αποφασίζει σχετικά με τα έργα; Πώς μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι τα χρήματα δαπανώνται για βιώσιμα έργα (και όχι για «φαραωνικά σχέδια»); Τα καλά και βιώσιμα έργα θα πρέπει να εντοπίζονται από εκείνους που γνωρίζουν από κοντά την κατάσταση για παράδειγμα, περιφερειακές ή τοπικές αρχές και φορείς της αγοράς. Το Ταμείο θα διαθέτει ειδική επιτροπή επενδύσεων που θα απαρτίζεται από εμπειρογνώμονες οι οποίοι θα πρέπει να επικυρώνουν κάθε έργο από οικονομική και κοινωνική σκοπιά, καθώς και με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές για τις επενδύσεις του Ταμείου. Η αυστηρή και τακτική παρακολούθηση θα εξασφαλίζει ότι τα χρήματα δαπανώνται αποτελεσματικά, αποφέροντας πραγματική προστιθέμενη αξία. Από κοινού με τα κράτη μέλη, η «ομάδα δράσης για τις επενδύσεις», η οποία θα υποβάλει σύντομα έκθεση, προέβη σε μια πρώτη εξέταση των δυνητικά βιώσιμων έργων με ευρωπαϊκή σημασία. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι εργασίες αυτές θα πρέπει να συνεχιστούν σε πιο μόνιμη βάση σε επίπεδο ΕΕ, ώστε να συμβάλουν στον εντοπισμό και στην απελευθέρωση βασικών επενδυτικών έργων με ευρωπαϊκή σημασία, καθώς και για να 13

15 ενημερώνονται οι επενδυτές σε τακτική βάση σχετικά με την ετοιμότητα των διαφόρων έργων. Οι εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες θα μπορούσαν να συμβάλουν στις εργασίες αυτές. Θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένας δίαυλος για επενδυτικά έργα με ευρωπαϊκή σημασία. Ο κατάλογος των έργων θα είναι δυναμικός και θα βασίζεται σε μια σειρά απλών και αναγνωρισμένων οικονομικών κριτηρίων (βλ. ερώτηση 20). Θα προστίθενται και θα αφαιρούνται συνεχώς έργα με την πάροδο του χρόνου. Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε έργο που περιλαμβάνεται στον ευρωπαϊκό δίαυλο έργων θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί στο πλαίσιο του παρόντος σχεδίου (θα μπορούν να χρησιμοποιούνται επίσης τα υφιστάμενα μέσα), αλλά θα παρέχεται στους δημόσιους και ιδιωτικούς επενδυτές πρόσβαση σε χρήσιμες και διαφανείς πληροφορίες σχετικά με τα έργα. Ο κατάλογος των αξιολογημένων και μη έργων θα πρέπει να καθίσταται διαθέσιμος σε έναν δικτυακό τόπο, ο οποίος με τη σειρά του θα μπορούσε να συνδέεται με παρόμοιους καταλόγους σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Θα προβλεφθεί επίσης διευρυμένη και βελτιωμένη τεχνική βοήθεια, μέσω ενός «κόμβου» επενδυτικών συμβουλών. 26. Ποιος θα διασφαλίσει τη χρηστή διαχείριση του Ταμείου και την ορθή χρησιμοποίηση του δημόσιου χρήματος; Το ΕΤΣΕ θα έχει σαφείς ρυθμίσεις διακυβέρνησης, που θα διασφαλίζουν την άσκηση κατάλληλων ελέγχων. Όσον αφορά τα έργα που πρέπει να χρηματοδοτηθούν, μια επιτροπή επενδύσεων από ειδικούς τεχνικούς εμπειρογνώμονες θα επικυρώνει όλα τα έργα, με την επιφύλαξη των κατευθυντηρίων γραμμών για τις επενδύσεις. Οι κατευθυντήριες γραμμές διασφαλίζουν ότι η χρηματοδότηση θα χρησιμοποιείται για βιώσιμα και στρατηγικά έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, στους τομείς των υποδομών, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της εκπαίδευσης και της έρευνας. 27. Ποιος θα είναι ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι βασικός εταίρος στην επαναφορά της Ευρώπης σε πορεία ανάπτυξης. Οι ακριβείς ρυθμίσεις λογοδοσίας θα συζητηθούν, βέβαια, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εκτός από τις γενικές υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων της ΕΤΕπ, το Κοινοβούλιο θα μπορούσε, για παράδειγμα, να καλεί τακτικά έναν εκπρόσωπο υψηλού επιπέδου του ΕΤΣΕ για να κάνει αναφορά σχετικά με τις δραστηριότητες του Ταμείου. Οι Αντιπρόεδροι και Ευρωπαίοι Επίτροποι που είναι αρμόδιοι για τους διάφορους τομείς δραστηριοτήτων του Ταμείου, καθώς και οι εκπρόσωποι της ΕΤΕπ, θα πρέπει να λογοδοτούν επίσης τακτικά στις σχετικές επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. 28. Ποιος είναι ο ρόλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου; Το Ελεγκτικό Συνέδριο θα ασκεί τα δικαιώματα ελέγχου που έχει σχετικά με τη χρήση των κονδυλίων του προϋπολογισμού της ΕΕ από την ΕΤΕπ, όπως προβλέπεται από το άρθρο 287 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Αυτό δεν είναι κάτι το άγνωστο, είναι καθιερωμένη πρακτική. Υπάρχει ήδη μια τριμερής συμφωνία μεταξύ του Ελεγκτικού Συνεδρίου, της ΕΤΕπ και της Επιτροπής σχετικά με τις λεπτομέρειες εφαρμογής των εν λόγω ελέγχων. 14

16 Η ΕΤΕπ έχει επίσης τη δική της ελεγκτική επιτροπή και υπόκειται σε εξωτερικό έλεγχο που καλύπτει τις δραστηριότητες της ΕΤΕπ οι οποίες χρηματοδοτούνται από ιδίους πόρους της. 29. Πως θα ενισχυθεί η τεχνική βοήθεια για τη βελτίωση της προετοιμασίας των έργων και την ανταλλαγή εμπειριών; Και τι πρέπει να κάνω αν έχω υπόψη μου ένα ελπιδοφόρο έργο και επιθυμώ να υποβάλω αίτηση χρηματοδότησης; Στο πλαίσιο του επενδυτικού σχεδίου, δημιουργείται μια ειδική υπηρεσία ενιαίας εξυπηρέτησης, ο «κόμβος» επενδυτικών συμβουλών, που στηρίζεται στην υπάρχουσα τεχνική βοήθεια της Επιτροπής και της ΕΤΕπ (βλ. ερώτηση 25). Ο στόχος είναι να εξασφαλισθεί ότι γίνεται ανταλλαγή εμπειριών από ολόκληρη την Ευρώπη, ότι οι φορείς υλοποίησης των έργων και οι επενδυτές έρχονται στην ίδια πλατφόρμα και αποκτούν εύκολα πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται σχετικά με βιώσιμα, διαθέσιμα έργα και τις δυνατότητες χρηματοδότησης. 30. Ποιες νομοθετικές αλλαγές πρέπει να γίνουν ώστε να επιτευχθεί αυτό; Πότε θα γίνουν οι εν λόγω αλλαγές; Δεν χρειάζεται να γίνει καμία αλλαγή στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ. Προκειμένου να συσταθεί το ΕΤΣΕ και να καθοριστούν οι ρυθμίσεις χρηματοδότησής του, θα είναι απαραίτητος ένας κανονισμός βάσει του άρθρου 172 (Διευρωπαϊκά Δίκτυα/Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη»), του άρθρου 175 παράγραφος 3 (Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία) και του άρθρου 182 (Έρευνα και Καινοτομία/Ορίζων 2020) και ενδεχομένως του άρθρου 173 (βιομηχανία) της ΣΛΕΕ. Ο κανονισμός θα εξασφαλίσει τη συμμετοχή του προγράμματος «Ορίζων 2020» και της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη» στο ΕΤΣΕ. Η Επιτροπή θα υποβάλει σχετική πρόταση σύντομα και θα καλέσει τους συννομοθέτες να την εγκρίνουν το ταχύτερο δυνατόν, ώστε το ΕΤΣΕ να μπορεί να καταστεί λειτουργικό εντός του πρώτου εξαμήνου του Άλλες απαιτούμενες νομοθετικές και μη νομοθετικές πρωτοβουλίες, για παράδειγμα όσον αφορά το επιχειρηματικό και κανονιστικό περιβάλλον, θα περιγραφούν λεπτομερώς στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2015, το οποίο θα δημοσιευθεί τον Δεκέμβριο. 31. Το σχέδιο αυτό δεν θέτει σε κίνδυνο τη αξιολόγηση ΑΑΑ της ΕΤΕπ; Η νέα δομή έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε η σημερινή πιστοληπτική διαβάθμιση της ΕΤΕπ να μην επηρεάζεται. Η σημαντική εγγύηση που παρέχεται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα πρέπει να μετριάζει κάθε πιθανό κίνδυνο από την άποψη αυτή. 32. Ποια είναι η διαφορά με τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» και το «Ταμείο Marguerite» τα οποία χρηματοδοτούν επίσης έργα υποδομών; Υπάρχουν δύο βασικές διαφορές: το μέγεθος και το πεδίο εφαρμογής του νέου Ταμείου, καθώς και η ικανότητά του να αναπτύσσει ένα πλήθος χρηματοδοτικών μέσων, θα του επιτρέψουν να διαδραματίζει πολύ διαφορετικό και πολύ ισχυρότερο ρόλο. Θα διαθέτει επίσης μια διαφορετική διαχειριστική δομή. 15

17 Η διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΔΣΕ) είναι το κύριο μέσο χρηματοδότησης των διευρωπαϊκών δικτύων και υποδομών (TEN) της ΕΕ. Διαθέτει προϋπολογισμό ύψους 33,2 δισεκατ. ευρώ για την περίοδο για τη χρηματοδότηση των υποδομών στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την ΕΕ μέσω επιχορηγήσεων, καθώς και καινοτόμα χρηματοδοτικά μέσα (όπως ομόλογα έργων) με ανώτατο όριο 20% του συνολικού προϋπολογισμού (επί του παρόντος 10%, αλλά το ποσοστό αυτό μπορεί να διπλασιαστεί, υπό ορισμένες προϋποθέσεις). Σε σύγκριση με το προτεινόμενο Ταμείο, είναι, κατά συνέπεια, πιο περιορισμένο σε μέγεθος και σε καλυπτόμενους τομείς. Όσον αφορά το Ευρωπαϊκό Ταμείο για την ενέργεια, την αλλαγή του κλίματος και τις υποδομές με ορίζοντα το 2020 («Ταμείο Marguerite»), είναι εντελώς διαφορετικής φύσεως, δεδομένου ότι έχει ως στόχο την παροχή ιδίων κεφαλαίων για επενδύσεις σε υποδομές, και είναι πολύ πιο περιορισμένο σε μέγεθος. Οι τρέχουσες υποχρεώσεις του ανέρχονται σε 710 εκατ. ευρώ. Το πεδίο εφαρμογής του Ταμείου Marguerite περιορίζεται στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και σε ώριμες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. 33. Γιατί δεν προτείνετε νέο ίδιο πόρο στο επίπεδο της ΕΕ για τη χρηματοδότηση του επενδυτικού σχεδίου; Η ταχύτητα και η απλότητα είναι καθοριστικής σημασίας. Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή επέλεξε μια κοινή προσπάθεια με την ΕΤΕπ, χρησιμοποιώντας μέρος της συνδυασμένης οικονομικής δύναμης πυρός του προϋπολογισμού της ΕΕ και της ΕΤΕπ, και επωφελούμενη από την τεχνική εμπειρογνωσία και την πείρα της. 34. Με ποιον τρόπο θα συμβάλουν τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία στο επενδυτικό σχέδιο; Τα κράτη μέλη και οι περιφερειακές αρχές θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τα κονδύλια της ΕΕ που έχουν στη διάθεσή τους όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά για την ενίσχυση των επενδύσεων, εστιάζοντας σε βασικούς τομείς και μεγιστοποιώντας το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για κάθε ευρώ που επενδύεται. Αυτό συνεπάγεται αυξημένη χρήση των χρηματοπιστωτικών μέσων υπό μορφή δανείων, ιδίων κεφαλαίων και εγγυήσεων, αντί των παραδοσιακών επιχορηγήσεων. Στο πλαίσιο του επενδυτικού σχεδίου, η φιλοδοξία είναι να διπλασιαστεί τουλάχιστον η χρήση καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων στα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία για την περίοδο από το 2014 έως το Η αυξημένη χρήση καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων, αντί επιχορηγήσεων, θα πρέπει να δημιουργήσει επιπλέον οικονομικό αποτέλεσμα μόχλευσης σε κάθε ευρώ που κινητοποιείται. Με τον διπλασιασμό του ποσού των καινοτόμων μέσων και τη χρήση του αποτελέσματος μόχλευσης που δημιουργείται με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν τουλάχιστον 20 δισεκατ. ευρώ από πλευράς συμπληρωματικών επενδύσεων στην πραγματική οικονομία μεταξύ του 2015 και του Επιπροσθέτως, τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες μπορούν επίσης να μεγαλώσουν το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα των πόρων της ΕΕ, αυξάνοντας την εθνική συγχρηματοδότηση πέρα από το ελάχιστο επίπεδο που απαιτεί η νομοθεσία. 16

18 Τέλος, τα κράτη μέλη καλούνται να αξιοποιήσουν στο μέγιστο τα κονδύλια της ΕΕ που είναι ακόμη διαθέσιμα για την περίοδο προγραμματισμού και να φροντίσουν ώστε αυτά να χρησιμοποιηθούν εξ ολοκλήρου για τη στήριξη του παρόντος επενδυτικού σχεδίου. 35. Πως μπορεί να συγκριθεί η νέα πρωτοβουλία με την πρωτοβουλία για τα ομόλογα έργων; Η νέα πρωτοβουλία θα είναι πιο ευέλικτη και θα καλύπτει ευρύτερο φάσμα τομέων από ό,τι η πιλοτική φάση της πρωτοβουλίας για τα ομόλογα έργων. Η πιλοτική φάση της πρωτοβουλίας για τα ομόλογα έργων αντικατοπτρίζει τομείς οι οποίοι καλύπτονται από τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» και χρησιμοποιεί ένα ενιαίο χρηματοδοτικό μέσο που παρέχει ικανότητα πιστωτικής ενίσχυσης για ζητήματα της αγοράς κεφαλαίων. Η πρωτοβουλία για τα ομόλογα έργων οδεύει προς την υλοποίηση των στόχων της πιλοτικής φάσης. Συγκριτικά, η νέα πρωτοβουλία θα είναι ένα πολύ ευέλικτο μέσο, που θα καλύπτει πολλούς διαφορετικούς τομείς όπως μεταφορές, ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, αλλά και περιβάλλον, εκπαίδευση, έρευνα, ενεργειακή απόδοση, ενώ θα χρησιμοποιεί ευρύ φάσμα χρηματοδοτικών μέσων, συμπεριλαμβανομένων ιδίων κεφαλαίων, εγγυήσεων, χρέους μειωμένης εξασφάλισης και χρέους αυξημένης εξασφάλισης. Τα χρηματοδοτικά μέσα για τη χρηματοδότηση της πρωτοβουλίας θα είναι επίσης σημαντικά μεγαλύτερα από αυτά που εφαρμόζονται στα ομόλογα έργων. 17