Ανθή Χαραλάμπους 22 Σεπτεμβρίου 2011

Transcript

1 Το ενεργειακό μέλλον της Κύπρου μετά την 11 η Ιουλίου Ανθή Χαραλάμπους 22 Σεπτεμβρίου 2011

2 Περιεχόμενα 1. Δημιουργία Οράματος 2. Κατανάλωση ηλεκτρισμού στην Κύπρο και προβλέψεις 3. Κλιματική αλλαγή στην Κύπρο 4. Μέτρα διαχείρισης κρίσεων 5. Ενεργειακό Μέλλον της Κύπρου 6. Επίλογος Photo

3 1. Δημιουργία Οράματος

4 Η πολιτική της αειφόρου ανάπτυξης Οι διεθνείς εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα και οι νέες πολιτικές σε επίπεδο ΕΕ, που θα πρέπει να εφαρμόζονται σε χρονικό ορίζοντα 20ετίας, επηρεάζουν άμεσα την οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας. Με την εισαγωγή άλλων πηγών ενέργειας η ενεργειακή οικονομία της Κύπρου θα ανακουφιστεί σημαντικά, αφού θα μειωθεί η εξάρτηση της από το πετρέλαιο και θα βελτιωθεί ο συντελεστής ελαστικότητας της πρωτογενούς ενέργειας. Χρειάζεται όμως αυτές οι ενέργειες να είναι επιστημονικά τεκμηριωμένες, συντονισμένες, μακροπρόθεσμες, οικονομικάπεριβαλλοντικά και κοινωνικά προς όφελος του Κύπριου καταναλωτή και του τόπου γενικότερα, βασισμένες στην αρχή: πρέπει να ενεργήσουμε σήμερα, γιαναδιαμορφώσουμετον κόσμο του αύριο Πηγή: Πουλλικκάς A., 2009, Το Ενεργειακό Μέλλον της Κύπρου, ISBN:

5 Τι μας διδάσκει ο διεθνής παράγοντας για την ενεργειακή πολιτική του αύριο; Κορυφαίοι επιστήμονες όπως ο Jeremy Rifkin θεωρούν ότι οι ΑΠΕ σε συνδυασμό με τις τεχνολογίες υδρογόνου, τα κτίρια μηδενικής κατανάλωσης και τα έξυπνα δίκτυα (smart grids) θα αντικαταστήσουν εξολοκλήρου τα συμβατικά καύσιμα πριν το 2050 Χώρες όπως η Ιαπωνία ανακοίνωσαν μέσω του πρωθυπουργού της τον δεκαπλασιασμό της συνεισφοράς της ηλιακής ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή μέχρι το 2020 και τον σαρανταπλασιασμό(!) της συνεισφοράς της ηλιακής ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή μέχρι το 2040 Εθνικές εταιρείες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας όπως η ESB (ηλεκτρική εταιρεία της Ιρλανδίας) ενέκριναν στρατηγικές επενδύσεις σε ΑΠΕ πέραν των 10.5 δις ευρώ με στόχο να μειώσουν κατά 50% τις εκπομπές CO 2 μέχρι το 2020 και να οδηγηθούν σε μηδενικές εκπομπές το 2035 Πηγή: Δρ Βενιζέλος Ευθυμίου, 2011

6 Προβλήματα ενεργειακής πολιτικής της Κύπρου Βραδύς ρυθμός υλοποίησης των έργων ΑΠΕ Πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες αδειοδότησης Ορισμένες περιπτώσεις αντιδράσεις της κοινής γνώμης Ισχύον σύστημα επιδότησης ευνοεί την πιο ώριμη, τεχνικά και οικονομικά, μορφή ΑΠΕ που είναι η αιολική ενέργεια Το ισχύον σύστημα υποστήριξης δεν ευνοεί νέες τεχνολογίες Πολυπλοκότητα συστήματος λήψης αποφάσεων αφού οι αρμοδιότητες είναι διάσπαρτες σε διάφορα υπουργεία/τμήματα χωρίς συντονισμό Απουσία οράματος, σχεδιασμού, συλλογικής εργασίας και συνεργασίας μεταξύ των θεσμικών παραγόντων, μεμονωμένες δράσεις. Πηγή: Δρ Βενιζέλος Ευθυμίου, 2011

7 Δημιουργία Οράματος Είναι σημαντικό να δημιουργήσουμε ένα όραμα (με ορίζοντα πέραν του 2020) για μια βιώσιμη ενέργεια και τη κλιματική δράση με καθορισμό μετρήσιμων/ ποσοτικοποιημένων στόχων, σύμφωνα με αυτό το όραμα. Αυτό το όραμα πρέπει να γνωστοποιείται και να συζητείται ικανοποιητικά με όλους (πολίτες, κοινωνικούς εταίρους, οργανωμένα σύνολα, πανεπιστήμια, βιομηχανία κλπ) Ένα ξεκάθαρο όραμα υποστηρίζεται από ξεκάθαρα Σχέδια Εφαρμογής και Δράσης για να δώσει τη δυνατότητα σε όλους να κατανοήσουν τους στόχους αλλά και να παρακινηθούν και να λάβουν μέτρα (προσωπική και συλλογική εμπλοκή). Χωρίς την εμπλοκή όλων των κοινωνικών εταίρων, το όραμαθαοδηγηθείσεαποτυχία!

8 ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΜΕΛΛΟΝ Πηγή: Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών, 2011

9 2. Κατανάλωση ηλεκτρισμού και προβλέψεις

10 Κατανάλωση Ενέργειας στην ΕΕ 33% της ενέργειας που καταναλώνεται στην ΕΕ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 26% της ενέργειας που καταναλώνεται στην ΕΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 41% της ενέργειας που καταναλώνεται στην ΕΕ ΚΤΙΡΙΑ 2/3 της ενέργειας που καταναλώνεται στα κτίρια είναι για θέρμανση/κλιματισμό 80% της ενέργειας που καταναλώνεται στα κτίρια είναι για μικρά κτίρια < 1000 m 2 Τα κτίρια οφείλονται για το 30% τωνεκπομπώντουco2. 10

11 Πρόβλεψη για τη τελική κατανάλωση ηλεκτρισμού ανά κλάδο στην Κύπρο μέχρι το 2020 Κατανάλωση ηλεκτρισμού GWh % % 3% % 3% 16% % 15% 42% % 40% % Εμπορικοί Γεωργία Βιομηχανικοί Οικιακοί

12 Οικιακοί καταναλωτές κατανάλωση ηλεκτρισμού 19 Σεπτεμβρίου Πλυντήριο Ρούχων Φωτισμός Κουζίνα ΤV & Auxiliaries Διάφορα (υπολογιστής, βραστήρας κλπ) Ψυγείο Stand By Πλυντήριο Πιάτων Απώλειες (σταθμοί+transmission) Θέρμανση/Ψύξη Χώρων Συνολική Παραγωγή Ηλεκτρισμού MW 12:00:00 πμ 2:00:00 πμ 4:00:00 πμ 6:00:00 πμ 8:00:00 πμ 10:00:00 πμ 12:00:00 μμ 14:00:00 μμ 16:00:00 μμ 18:00:00 μμ 20:00:00 μμ 22:00:00 μμ 24:00:00 πμ Πηγή: Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών Πηγή: για δεδομένα συνολικής παραγωγής Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς

13 Τιμολόγηση ηλεκτρικής ενέργειας οικιακοί καταναλωτές 2010 (excluding taxes) 0,1800 0,1600 0,1400 0,1200 0,1000 0,0800 0,0600 euros/kwh 0,0400 0,0200 0,0000 Bulgaria Estonia Romania Latvia Greece France Lithuania Finland Slovenia Portugal Poland Czech Republic Denmark European Union (27) Hungary Netherlands Sweden Germany Slovakia United Kingdom Italy Austria Luxembourg Belgium Spain Malta Ireland Cyprus Πηγή: Eurostat

14 Τιμολόγηση ηλεκτρικής ενέργειας βιομηχανικοί καταναλωτές 2010 (excluding taxes) 0,20 0,18 0,16 0,1657 0,14 0,12 0,10 0,08 0,0908 euros/kwh 0,06 0,04 0,02 0,00 Estonia France Bulgaria Finland Romania Sweden Netherlands Denmark Portugal Greece Slovenia Latvia European Union (27) Germany Poland Belgium Luxembourg United Kingdom Lithuania Hungary Spain Czech Republic Italy Ireland Slovakia Cyprus Malta Austria Πηγή: Eurostat

15 Κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας kwh/κάτοικο-2010 Πηγή: European Environment Agency

16 16% Συνεισφορά ΑΠΕ (ηλεκτρισμού) στη συνολική κατανάλωση ηλεκτρισμού το 2020 Συνολική ζήτηση ηλεκτρισμού GWh ; 3% 143; 2% 309; 4% 499; 7% 6.191; 84% Ηλιοθερμικά Βιομάζα Φωτοβολταϊκά Αιολικά Συμβατική παραγωγή ηλεκτρισμού Πηγή: Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου & Υπηρεσία Ενέργειας Έτος

17 3. Κλιματική Αλλαγή στην Κύπρο

18 Αλλαγή του κλίματος: Ηαπειλήκαιηπρόκληση Η αλλαγή του κλίματος είναι μια από τις μεγαλύτερες απειλές που αντιμετωπίζει ο πλανήτης. Αν η θερμοκρασία της γης αυξηθεί περισσότερο από 2 C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, η κλιματική αλλαγή πιθανόν να καταστεί μη αναστρέψιμη, με ανυπολόγιστες μακροπρόθεσμες συνέπειες.

19 Αλλαγή του κλίματος - Δράση Η Ευρώπη έχει πλέον δεσμευτεί για τη μείωση των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 20% το 2020 κάτω από τα επίπεδα του Γιαναεπιτευχθείαυτότοεπίπεδομείωσης, έχουν οριστεί και άλλοι στόχοι: να ενισχυθεί η ενεργειακή αποδοτικότητα κατά 20% έως το 2020, να αυξηθεί το μερίδιο της ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές στην ενεργειακή κατανάλωση σε 20% κατά μέσο όρο έως το 2020 σε όλη την Ε.Ε., 10% το μερίδιο των βιοκαυσίμων στις μεταφορές της Ε.Ε. έως το 2020, με μια σειρά σαφών κανόνων ώστε να διασφαλιστεί ότι αυτό θα γίνεται με αειφόρο τρόπο.

20 Δεσμεύσεις της Κύπρου Μερίδιο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην τελική ενεργειακή κατανάλωση 13% το Ενδεικτικός στόχος εξοικονόμησης ενέργειας 10% για την περίοδο (ετήσια εξοικονόμηση 1%) Μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα 5%, στους κλάδους που δεν συμμετέχουν στο Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών (non ETS) το 2020 σε σχέση με τα επίπεδα του 2005 και 21% για τους κλάδους που συμμετέχουν στο ETS (σταθμοί παραγωγής ενέργειας κλπ)

21 Πηγή: Τμήμα Περιβάλλοντος

22 Αλλαγές στη μέση ετήσια θερμοκρασία της Κύπρου Η μέση ετήσια θερμοκρασία της Κύπρου για την περίοδο έχει αυξηθεί 0,9 o C σε σχέση με την περίοδο Μέση Ελάχιστη Θερμοκρασία 9,05 9,30 9,92 Μέση θερμοκρασία 18,15 18,63 19,02 Μέση Ελάχιστη Θερμοκρασία 20,84 21,04 21,57 Πηγή: Αναθεωρημένη Στρατηγική για την Αειφόρο Ανάπτυξη 2010

23 Πηγή: Μετεωρολογική Υπηρεσία Κύπρου

24 Πηγή: Μετεωρολογική Υπηρεσία Κύπρου

25 Κλιματική Αλλαγή - Κύπρος Στην Κύπρο υπολογίζεται, με βάση τα μοντέλα πρόβλεψης, μέσα στα επόμενα 100 χρόνια πως θα αυξηθεί η θερμοκρασία και θα μειωθεί η βροχόπτωση. Ως επακόλουθο αναμένεται πως πολλές περιοχές του νησιού θα πληγούν από απερήμωση, θα αυξηθούν οι ενεργειακές ανάγκες για ψύξη, θα αυξηθεί η εξάρτηση από την αφαλάτωση ως πηγή νερού, θα πληγούν οι οικότοποι και η ποιότητα των δασών. Αναμένεται επίσης, πως θα προκληθούν άλλες επιπτώσεις ως αποτέλεσμα των πιο πάνω, όπως για παράδειγμα, αλλαγές στη δομή της οικονομίας της χώρας, π.χ. σημασία τουρισμού στην οικονομία και εποχές τουρισμού. Πηγή: Αναθεωρημένη Στρατηγική για την Αειφόρο Ανάπτυξη 2010

26 Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά κεφαλή στην ΕΕ Πηγή: European Environment Agency

27 4. Μέτρα Διαχείρισης Κρίσεων

28 Πρόσφατα παραδείγματα διαχείρισης ανεπάρκειας ηλεκτρικής ενέργειας Χώρα Έτος Αιτία Περιορισμός Ιαπωνία 2011 Τσουνάμι/καταστροφή σταθμού Μείωση της παραγωγικής ικανότητας σταθμού ηλεκτροπαραγωγής Αλάσκα 2008 Καταστροφή της γραμμής μεταφοράς λόγω χιονοστιβάδας Αδυναμία κάλυψης ζήτησης Νέα Ζηλανδία 2008 Παρατεταμένη ξηρασία Αδυναμία κάλυψης ζήτησης Νότιος Αφρική 2008/09 Χιλή 2007/08 Πηγή: International Energy Agency Αύξηση της ζήτησης/μη πραγματοποίηση των απαιτούμενων επενδύσεων Διακοπή παροχής αερίου από Αργεντινή/ Τεχνική βλάβη σταθμού Αδυναμία κάλυψης ζήτησης Αδυναμία κάλυψης ζήτησης

29 Εφαρμογή μέτρων διαχείρισης της ζήτησης και εργαλεία εξοικονόμησης ενέργειας Διατιμήσεις Αλλαγή συμπεριφοράς καταναλωτών μέσω εκκλήσεων εξοικονόμησης ενέργειας Αλλαγή ενεργοβόρου εξοπλισμού Προκαθορισμένες διακοπές

30 Πρόσφατα παραδείγματα διαχείρισης ανεπάρκειας ηλεκτρικής ενέργειας Ιαπωνία 2011 Αλάσκα 2008 Νέα Ζηλανδία 2008 Νότιος Αφρική 2008/09 Χιλή 2007/08 Επιτυγχανόμενη μείωση στην κατανάλωση ηλεκτρισμού (%) 15% σε όλους τους κλάδους κατά τη διάρκεια περιόδων αιχμής του καλοκαιριού 25% - 40% σε όλους τους κλάδους 3.6% - 6.7% στον οικιακό τομέα 20% στη βιομηχανία Ζήτηση παρέμεινε σταθερή παρά την αύξηση του ΑΕΠ Διάρκεια των μέτρων Από τον Μάρτιο του εβδομάδες Ιούνιος Ιούλιος 2008 Ιανουάριος 2008 Δεκέμβριος 2009 Μερικούς μήνες Πηγή: International Energy Agency

31 Πρόσφατα παραδείγματα μέτρων για τη διαχείριση της ανεπάρκειας ηλεκτρισμού Ιαπωνία 2011 Αλάσκα 2008 Νέα Ζηλανδία 2008 Νότιος Αφρική 2008/09 Χιλή 2007/08 Αυξήσεις τιμών Χ Χ Χ Χ Εκκλήσεις εξοικονόμησης (αλλαγή της συμπεριφοράς των καταναλωτών) Χ Χ Χ Χ Χ Κίνητρα για αλλαγή εξοπλισμού Χ Χ Χ Χ Χ Πηγή: International Energy Agency

32 Πρόσφατα παραδείγματα μέτρων για τη διαχείριση της ανεπάρκειας ηλεκτρισμού Ιαπωνία 2011 Αλάσκα 2008 Νέα Ζηλανδία 2008 Νότιος Αφρική 2008/09 Χιλή 2007/08 Καθορισμένες διακοπές ηλεκτρισμού Χ Χ Χ Χ Αλλαγή καυσίμου Χ Χ Χ Αλλαγή της θερινής ώρας Χ Πηγή: International Energy Agency

33 5. Ενεργειακό Μέλλον

34 Ενεργειακό Μέλλον? Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Συστήματα Αποθήκευσης Ενέργειας Έξυπνοι μετρητές / Συστήματα καθαρής μέτρησης (Net metering) Ηλεκτρικά οχήματα Εξοικονόμηση Ενέργειας και αποτελεσματική χρήση της ενέργειας Έξυπνες πόλεις

35 Ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας Αιολική ενέργεια Απαιτείται τεκμηριωμένη μελέτη για πιθανή ανάπτυξη μεσοθαλάσσιων αιολικών συστημάτων καθώς και της ευστάθειας του συστήματος Περαιτέρω αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας Αξιοποίηση της Βιοενέργειας Έμφαση στην αξιοποίηση των στερεών απορριμμάτων και του βιοαερίου από ΧΥΤΑ

36

37

38 Ανάγκη αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας Η μεγάλη πρόκληση για τα νησιώτικα ηλεκτρικά συστήματα είναι η ανάπτυξη τεχνολογιών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. H ευρεία αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας και της αιολικής για ηλεκτροπαραγωγή (π.χ. της αιολικής ενέργειας με αιχμές παραγωγής και περιόδους νηνεμίας) καθιστά αναγκαία την αποθήκευση μέρους της παραγόμενης ενέργειας.

39 Έξυπνοι μετρητές Πηγή: ΑΗΚ Η προσωπική εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να είναι της τάξης του 10%

40 Έξυπνοι μετρητές Σύστημα τροφοδότησης ηλεκτρικής ενέργειας μέσω ενός κατάλληλου τηλεπικοινωνιακού δικτύου Το Σπίτι με όλα τα στοιχεία να επικοινωνούν με τον μετρητή Οέξυπνος μετρητής Το ηλεκτρικό δίκτυο Πηγή: ΑΗΚ

41 Εισαγωγή συστημάτων καθαρής μέτρησης Καθαρή μέτρηση είναι μια ειδική μέτρηση και συμφωνία χρέωσης μεταξύ επιχειρήσεων κοινής ωφελείας και των πελατών τους, η οποία διευκολύνει τη σύνδεση των μικρών συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας. Τα συστήματα αυτά ενθαρρύνουν την εγκατάσταση συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μικρής κλίμακας. Διασφαλίζεται ότι οι πελάτες έχουν πάντα μια αξιόπιστηπηγήενέργειαςαπότοδίκτυοσε περιόδους κατά τις οποίες δεν παράγεται ηλεκτρισμός από τις ανανεώσιμες πηγές τους και παρέχουν στο σύστημα την περίσσεια της παραγωγής τους. Παρέχονται σημαντικά οφέλη για το ηλεκτρικό σύστημα παραγωγής, στην οικονομία, και το περιβάλλον.

42 Παράδειγμα Παραγωγή από φωτοβολταϊκά σε κατοικία και ανάγκες Πηγή: Γιάννης Χατζηβασιλειάδης-ΤΕΕ

43 Ηλεκτρικά Οχήματα Η αγορά της Κύπρου έχει αναπτυχθεί για τα ηλεκτρικά οχήματα. Απαιτούνται οι κατάλληλες ρυθμίσεις για τη δημιουργία σταθμών φόρτισης.

44 Άμεσηπροώθησηκτιρίων«Σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας» 1. Θερμομόνωση 2. Διπλοί Υαλοπίνακες Σκίαστρα Αποδοτικός φωτισμός Ηλιακός ΖΝΧ Αποδοτικές ηλεκτρικές συσκευές. 3. Σύστημα θέρμανσης/ψύξης χώρων με γεωθερμικές αντλίες θερμότητας ή με ηλιακά συστήματα ή με βιομάζα. A A 4. Παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ είτε με Φωτοβολταϊκά είτε με μικρή ανεμογεννήτρια Πηγή: Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών

45 Παράμετροι Σχεδιασμού κτιρίου «Σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας» Τα κτίρια «Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης» θα πρέπει: να έχουν όσο το δυνατό λιγότερες ενεργειακές απαιτήσεις να έχουν συνεισφορά από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Κατανάλωση ενέργειας Πηγή: Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών

46 Έξυπνες Πόλεις «Σύμφωνο των Δημάρχων» «Σύμφωνο των Νησιών» Μία δέσμευση για επίτευξη των A commitment towards ευρωπαϊκών στόχων για την Europe s energy and climate «ενέργεια και το κλίμα» μέχρι το policy 2020 Οι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εάν και εφ όσον υποστηριχθούν και επιτευχθούν σε τοπικό επίπεδο! Name of the speaker, organisation

47 Τα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα υποστηρίζουν το Σύμφωνο των Δημάρχων Η Ευρώπη βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής. Μέσα από το «Σύμφωνο των Δημάρχων», ηεεέχειδείξειστον υπόλοιπο κόσμο ότι οι πολίτες είναι ενωμένοι στη δέσμευσή τους να μειώσουν τις εκπομπές CO 2. Χάρη σε αυτή την πρωτοποριακή κίνηση, κωμοπόλεις και πόλεις σε όλη την Ευρώπη αναπτύσσουν τις δικές τους τοπικές λύσεις σε αυτό το πλέον επείγον παγκόσμιο ζήτημα. José Manuel Barroso, President of the European Commission

48 Δεσμεύσεις των Τοπικών Αρχών όταν υπογράφουν το «Σύμφωνο των Δημάρχων» ή «Σύμφωνο των Νησιών» Να υπερβούν A commitment τον στόχο μείωσης εκπομπών towards CO 2 20% της ΕΕ, μέχρι το 2020 μέσω αειφόρων ενεργειακών δράσεων στην επικράτεια τους Europe s energy and climate Να προετοιμάσουν απογραφή εκπομπών CO 2 για συγκεκριμένο έτος αναφοράς policy Να εκπονήσουν Ενεργειακό Σχέδιο Δράσης και να το υποβάλουν στη Γραμματεία του Συμφώνου των Δημάρχων Να υποβάλουν τακτικές εκθέσεις προόδου της υλοποίησης του Να αποδέχονται τον έλεγχο από τρίτους, ρήτρα καταγγελίας και τερματισμού Name of the speaker, organisation Να εμπλέξουν τους πολίτες και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη σε τοπικό επίπεδο

49 Δήμοι της Κύπρου που συμμετέχουν στοσύμφωνοτωνδημάρχωνή/και Σύμφωνο των Νησιών 1. Δήμος Λακατάμιας 2. Δήμος Αγλαντζιάς 3. Δήμος Λάρνακας 4. Δήμος Στροβόλου 5. Δήμος Αραδίππου 6. Δήμος Αγίου Αθανασίου 7. Δήμος Πόλης Χρυσοχούς 8. Δήμος Ιδαλίου 9. Δήμος Λατσιών 10. Δήμος Λευκάρων 11. Δήμος Παραλιμνίου 12. Κοινότητα Γερίου 13. Κοινότητα Εργατών 14. Κοινότητα Ψημολόφου

50 6. Επίλογος

51 Επίλογος... Νομικοί ή διοικητικοί περιορισμοί πολλές φορές περιορίζουν την αποτελεσματικότητα των μέτρων. Θεωρούμε ότι οι οποιαδήποτε αποφάσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν διαβούλευση με όλους τους κοινωνικούς εταίρους και θεσμικούς παράγοντες της αγοράς. Τα μέτρα διαχείρισης της ζήτησης αποδεδειγμένα έχουν επίσης χαμηλότερο οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος. Αυτή τη στιγμή, υπάρχει περισσότερο από ποτέ η ανάγκη προγραμματισμού. Οι αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται όχι με πανικό αλλά η εφαρμογή μέτρων τα οποία μακροπρόθεσμα θα είναι τα βέλτιστα, ώστε να διασφαλισθεί σταθερή και βιώσιμη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στο μέλλον. Απαιτείται μακροπρόθεσμος προγραμματισμός με χρονικό ορίζοντα το 2050 όπως γίνεται σε πολλές άλλες χώρες και σε επίπεδο ΕΕ. Αλλιώς, συνειδητά αποφασίζουμε σήμερα να κληροδοτήσουμε το κόστος της αναβλητικότητας μας, το οποίο δεν είναι μικρό και ένα χειρότερο περιβάλλον (οικονομικό, εργασιακό, φυσικό) στις μελλοντικές γενιές.

52 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ! ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΥΠΡΙΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Τηλ , Fax: , e mail: info@cea.org.cy Website: Οδός Λεύκωνος 20, Μαρκίδης Court 13, Γραφ.403, 2064, Στρόβολος