«ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ, ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ» Η μετάβαση στην οικονομία της Γνώσης αποτελεί κεντρική

Transcript

1 «ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ, ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ» Η μετάβαση στην οικονομία της Γνώσης αποτελεί κεντρική αναπτυξιακή επιλογή της Ελλάδας στο σημερινό, ολοένα και πιο απαιτητικό, ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον, με αποτέλεσμα η καινοτομία, η έρευνα και η τεχνολογία να παίζουν καθοριστικό και πρωτεύοντα ρόλο. Σήμερα, θα ήθελα να δώσω το στίγμα της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, και να προσδιορίσω τις προτεραιότητες και τις στρατηγικές που έχει αναπτύξει. Στη χώρα μας σχεδιάστηκε πρόσφατα, για πρώτη φορά, μια μακροπρόθεσμη εθνική πολιτική για την έρευνα και καινοτομία. Στα πλαίσια του ΕΣΠΑ εκπονήθηκε το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης (ΕΣΣΧΑ) στον τομέα της Έρευνας, της Τεχνολογικής Ανάπτυξης και της Καινοτομίας (ΕΣΠΑ/ΕΤΑΚ). Μέσα από τις εθνικές μας προτεραιότητες το σχέδιο προσδιορίζει τις νέες κατευθύνσεις για την ΕΤΑΚ για τα επόμενα χρόνια, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους θα υλοποιηθούν. Η πολιτική αυτή είναι προσανατολισμένη προς την εξασφάλιση βιώσιμης ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής. Οι στόχοι άμεσης προτεραιότητας ήσαν: α) η αύξηση των δαπανών για ΕΤΑΚ (για 1

2 την προγραμματική περίοδο οι δαπάνες υπερδιπλασιάστηκαν σε σχέση με εκείνες της περιόδου ), β) η ενθάρρυνση των ερευνητικών δραστηριοτήτων μέσω της παροχής κινήτρων (ιδίως στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις που επενδύουν στην έρευνα), γ) η διάχυση της γνώσης που παράγεται, δ) η ενίσχυση της κινητικότητας, της προσέλκυσης, και της συγκράτησης των ερευνητών, η διασφάλιση της προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων, ε) ενθάρρυνση της ανάληψης δράσεων για τη συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και επιχειρήσεων, και στ) η ανάπτυξη μεγαλύτερης ερευνητικής δραστηριότητας από τις επιχειρήσεις, καθώς και η ένταση των προσπαθειών με στόχο την προώθηση τεχνολογικών καινοτομιών στα πλαίσια ευρωπαϊκών συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Η υλοποίηση του ΕΣΠΑ/ΕΤΑΚ αποτελεί μέρος της στρατηγικής της Λισσαβώνας, και έχει ως βασικό στόχο τη δημιουργία Εθνικού Χώρου Έρευνας (ΕΧΕ) για την επίτευξη μιας αληθινής κοινωνίας της γνώσης. Ο ΕΧΕ έχει ως στόχο να καθοδηγήσει τις ερευνητικές δραστηριότητες και την πολιτική καινοτομίας και να βοηθήσει ώστε να γίνουν πιο αποτελεσματικές, εξασφαλίζοντας έτσι το οικονομικό και ανταγωνιστικό μέλλον πατρίδας μας, την ανάπτυξη και την απασχόληση. 2

3 3

4 Το ΕΣΠΑ/ΕΤΑΚ διαρθρώνεται στους εξής κύριους άξονες: Επαρκής ροή ερευνητών, με υψηλά επίπεδα κινητικότητας μεταξύ οργανισμών, επιστημονικών κλάδων και τομέων. Ερευνητικές υποδομές εθνικής εμβέλειας, ολοκληρωμένες, δικτυωμένες και ανοικτές σε ερευνητικές ομάδες από όλη την Ευρώπη και τον κόσμο. Άριστοι ερευνητικοί οργανισμοί που δραστηριοποιούνται στα πλαίσια αποτελεσματικών συνεργασιών και συμπράξεων δημόσιου ιδιωτικού τομέα, οι οποίοι θα αποτελούν τον πυρήνα συσπειρώσεων έρευνας και καινοτομίας. Αποτελεσματικός επιμερισμός της γνώσης, μεταξύ της δημόσιας έρευνας και των επιχειρήσεων. Επαρκώς συντονισμένα ερευνητικά προγράμματα και προτεραιότητες. Ευρύ άνοιγμα του ΕΧΕ προς τον υπόλοιπο κόσμο, με ιδιαίτερη έμφαση στις γειτονικές χώρες. 4

5 Ο σχεδιασμός του ΕΧΕ έχει ως στόχο: Να βρεθούμε στην πρώτη γραμμή της επιστημονικής έρευνας Να επιλύσουμε σημαντικά προβλήματα με τρόπους αποδεκτούς από την κοινωνία και οικονομία Να βρεθούμε κοντά στους πολίτες και με πλήρη σεβασμό στις αξίες μας Να ενισχύσουμε την κοινωνική συνοχή με ένα θετικό όραμα για το μέλλον 5

6 Ειδικότερα, στο ΕΣΠΑ/ΕΤΑΚ έχουν ενταχθεί: «Γνώση» : Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, της απασχόλησης και της ποιότητας ζωής μέσω Ε&Τ έργων σε τομείς: α) που ενδιαφέρουν τον παραγωγικό ιστό της χώρας και συμβάλουν στη βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών και β) υποστήριξης των αναγκών της κοινωνίας και των πολιτικών σε διάφορους τομείς, όπως η υγεία, η ενεργειακή πολιτική, η γεωργική πολιτική κ.λ.π. Ουσιαστικά πρόκειται για δραστηριότητες που καλύπτουν όλο το φάσμα της έρευνας, σύμφωνα με τον Κανονισμό Κρατικών Ενισχύσεων για την έρευνα, και έχουν ως στόχο την παραγωγή νέας γνώσης. «Αξία» : Μετατροπή της γνώσης σε καινοτομικά προϊόντα, διαδικασίες και υπηρεσίες και υποβοήθηση της μεταφοράς τεχνολογίας τεχνογνωσίας προς τις επιχειρήσεις και ειδικότερα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Προγράμματα Καινοτομίας, δράσεις ολοκληρωμένης στρατηγικής για την Καινοτομία σε περιφερειακό επίπεδο, υποστήριξη ενδιάμεσων φορέων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, δημιουργία spin off, υποστήριξη νέων καινοτομικών ή/και υψηλής τεχνολογίας επιχειρήσεων (μέχρι 5 χρόνια), υποστήριξη ΜμΕ και ομάδων ΜμΕ (clusters) κ.λ.π 6

7 «Εξωστρέφεια» : Προώθηση της εξωστρέφειας μέσω της Ευρωπαϊκής και Διεθνούς Ε&Τ συνεργασίας. Υποστήριξη της ελληνικής συμμετοχής στα αντίστοιχα Κοινοτικά Προγράμματα και προγράμματα διακυβερνητικών οργανισμών. Υποστήριξη συμπληρωματικών δράσεων και συνέργιας με το 7 ο Πρόγραμμα Πλαίσιο ΕΤΑ και το Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα και Καινοτομία. Υποστήριξη κοινών δράσεων και δράσεων συντονισμού Ε&Τ δραστηριοτήτων, προγραμμάτων και υποδομών: α) με Ευρωπαϊκές και άλλες χώρες στο πλαίσιο Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, β) με τρίτες χώρες ή ομάδες χωρών, όπως τα Δ. Βαλκάνια, η Μαύρη Θάλασσα κλπ., στα πλαίσια δημιουργίας ενός Εθνικού Χώρου Έρευνας ανοικτού στον κόσμο γ) Ευρωπαϊκούς διακυβερνητικούς οργανισμούς στα πλαίσια δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας ανοικτού στον κόσμο Διμερείς και άλλες Ευρωπαϊκές Ε&Τ συνεργασίες Υποστήριξη αντιμετώπισης παγκόσμιου ανταγωνισμού. «Αριστεία» : Ενίσχυση των υποδομών Ε&Τ με βασικό κριτήριο την αριστεία και τη δημιουργία υψηλής προστιθέμενης αξίας, ενίσχυση των υποδομών των Ε&Τ φορέων, κύρια σε τομείς: α) διαπιστωμένης 7

8 ή αναδυόμενης αριστείας, β) που θα δημιουργούν υψηλή προστιθέμενη αξία και γ) δημιουργία εθνικών πόλων αριστείας και δικτύωση με πόλους αριστείας άλλων χωρών. «Άνθρωποι» : Οριζόντια δράση για το Ανθρώπινο δυναμικό στον τομέα της έρευνας, τεχνολογίας, καινοτομίας. Δράσεις ενίσχυσης του ανθρώπινου δυναμικού σε όλα τα επίπεδα και όλους τους φορείς, περιλαμβανομένης της κινητικότητας μεταξύ Ε&Τ και παραγωγικών φορέων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και ένταξη προσωπικού υψηλού επιπέδου στις επιχειρήσεις. 8

9 Κυρίες και Κύριοι, Είναι προφανές ότι μια παρόμοια εθνική ερευνητική πολιτική θα κριθεί εκ του αποτελέσματος και μάλιστα σε βάθος χρόνου, δεδομένου ότι απαιτείται συστηματική και μακροπρόθεσμη προσπάθεια, αλλά και σύμπραξη όλων των ζωτικών δυνάμεων της χώρας. Είναι πάντως δεδομένο ότι η παρούσα κυβέρνηση έχει τη βούληση να στηρίξει την έρευνα έχοντας αυξήσει (σχεδόν τριπλασιάσει) τις σχετικές δαπάνες. Το στοίχημα, στο παγκόσμιο μεταβαλλόμενο περιβάλλον, είναι αναμφίβολα μεγάλο για όλους μας. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας, Καθηγητής Φίλιππος Τσαλίδης Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας 9