Ομιλία του Προέδρου του Δημοκρατικού Κόμματος Νικόλα Παπαδόπουλου ενώπιον της Κεντρικής επιτροπής του Κόμματος Παρασκευή, 10 Ιανουαρίου 2014 Συναγωνίστριες και Συναγωνιστές, Η είσοδος σε κάθε νέα χρονιά συνοδεύεται πάντα από προσδοκίες. Ειδικά για την Κύπρο, το 2014 δημιουργεί αυξημένες προσδοκίες, ίσως γιατί συγκρίνεται με τη χρονιά που μας πέρασε. Μια χρονιά που θα μείνει στην Ιστορία ως η χρονιά του «κουρέματος», που επισφράγισε την κυριολεκτική χρεοκοπία της οικονομίας μας και τη μεταφορική χρεοκοπία του μοντέλου και του συστήματος που ως πολιτεία και ως κοινωνία ακολουθήσαμε τα τελευταία χρόνια. Η ικανοποίηση των προσδοκιών αυτών προϋποθέτει την ανταπόκρισή μας σε μια σειρά σημαντικών προκλήσεων, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Και οι προκλήσεις που τίθενται σε συλλογικό επίπεδο βαραίνουν, καθηκόντως, τους ώμους των πολιτικών κομμάτων που καλούνται να κυβερνήσουν τον τόπο κάτω από πάρα πολύ δύσκολες συνθήκες. Ουδείς αμφισβητεί ότι για την Κυπριακή Δημοκρατία και το λαό μας, τρεις είναι οι πιο σημαντικές προκλήσεις: 1
(1) Η διεκδίκηση και επίτευξη μιας λειτουργικής και επομένως βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό, (2) η αναγέννηση της οικονομίας μας και (3) η διασφάλιση της κερδοφόρας αξιοποίησης των αποθεμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της χώρας μας. Σε ότι αφορά τη διεκδίκηση μιας λειτουργικής και βιώσιμης λύσης του άλυτου για τόσες δεκαετίες κυπριακού προβλήματος, πάγια θέση του δημοκρατικού κόμματος είναι ότι η λύση πρέπει να επέλθει μέσω διαπραγματεύσεων με την τουρκική πλευρά, η βάση των οποίων όμως πρέπει να ξεκαθαριστεί εκ των προτέρων. Ορθώς, επομένως, η πλευρά μας επιμένει σε ένα τέτοιο ξεκαθάρισμα. Δεν πρέπει για χάρη μιας επίπλαστης σύγκλισης, να αποδεχθούμε οποιεσδήποτε «εποικοδομητικές ασάφειες» οι οποίες θα επιβραβεύσουν τη προκλητική αδιαλλαξία του κ. Έρογλου ο οποίος, υπενθυμίζεται, είχε αποχωρήσει πέρσι από τις διαπραγματεύσεις. Δεν πρέπει να επιβραβεύσουμε την προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας, η οποία καθημερινά παραβιάζει την ΑΟΖ μας εφαρμόζοντας μια σύγχρονη εκδοχή της πολιτικής των κανονιοφόρων. Πρέπει να εμείνουμε στους στόχους μας και να διαφυλάξουμε τα εθνικά μας συμφέροντα. 2
Για το Δημοκρατικό Κόμμα η διαφύλαξη της «μίας Κυριαρχίας» αλλά και η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας αποτελούσαν εδώ και χρόνια τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής μας στο Κυπριακό. Επομένως, τόσο η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, όσο και η μετεξέλιξη της Κυριαρχίας που έχουμε σήμερα ως Κράτος, πρέπει να διατηρηθούν πάση θυσία σε οποιαδήποτε λύση του Κυπριακού. Εξάλλου αυτή η φράση «μία κυριαρχία» περιλαμβάνεται στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και συγκεκριμένα στα ψηφίσματα 750 και 1251 - «μία και μόνη κυριαρχία» χωρίς επιφυλάξεις, χωρίς υποσημειώσεις και χωρίς ασάφειες. Επιπλέον ενόψει της επιδιωκόμενης έναρξης των διαπραγματεύσεων, είναι απαραίτητη η απόσυρση των «γενναιόδωρων προσφορών» του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας αλλά και η απόρριψη του «εγγράφου Ντάουνερ» με το οποίο επιχειρείται η επαναφορά του Σχεδίου Ανάν. Αναμένουμε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα τηρήσει τις προεκλογικές του δεσμεύσεις προς το Δημοκρατικό Κόμμα και τον Κυπριακό λαό και θα ξεκαθαρίσει τη Βάση των Διαπραγματεύσεων, τόσο σε ότι αφορά τη μία κυριαρχία, τη μια ιθαγένεια και τη μια διεθνή προσωπικότητα, αλλά και τις υπόλοιπες ουσιώδεις πτυχές του Κυπριακού. Αναμένουμε ότι το ίδιο θα πράξει σε ότι αφορά την «παρθενογένεση» που επιδιώκει η Τουρκία. Αναμένουμε να τηρήσει τις δεσμεύσεις του σχετικά με την απόσυρση απαράδεκτων και επικίνδυνων υποχωρήσεων της πλευράς μας και ότι δεν πρόκειται να επικυρώσει είτε να αποδεχθεί με οποιοδήποτε άμεσο ή 3
έμμεσο τρόπο, μια ενδιάμεση συμφωνία όπως είναι το έγγραφο Downer, το οποίο περιλαμβάνει τις «γενναιόδωρες προσφορές» του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας. Είναι γι αυτόν ακριβώς το λόγο που πιστεύουμε ότι ενόψει της τ/κ απόρριψης του τελευταίου προσχεδίου του κοινού ανακοινωθέντος, θα πρέπει άμεσα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ν αναλάβει πρωτοβουλίες για ένα «Σχέδιο Β». Εμείς δεν αποδεχόμαστε το ψευδοδίλλημά ότι η μόνη επιλογή που έχουμε μπροστά μας είναι η έναρξη των διαπραγματεύσεων με τους όρους του κ. Έρογλου, ή, ένα αδιέξοδο. Αυτοί που επιμένουν να επιρρίπτουν ευθύνες στη δική μας πλευρά για τη δήθεν «καθυστέρηση των τεσσάρων μηνών», ενώ γνωρίζουν ότι είναι η τ/κ πλευρά που απέρριψε τις εισηγήσεις της πλευράς μας, απλά ενισχύουν την Τουρκική προπαγάνδα εναντίον μας και δεν προσφέρουν καλές υπηρεσίες στον τόπο και τον λαό μας. Πρέπει επίσης, αντί της στείρας κριτικής, να μας εξηγήσουν ποιες είναι οι εναλλακτικές εισηγήσεις τους ενόψει του γεγονότος ότι ο κ. Έρογλου έχει ήδη απορρίψει τα κοινά ανακοινωθέντα Χριστόφια-Ταλάτ και σχεδόν όλες τις υπόλοιπες συμφωνίες υψηλού επιπέδου. Είναι μήπως εισήγηση τους να ξεκινήσουμε τις διαπραγματεύσεις με τους όρους που θέτει ο κ. Έρογλου; Είναι μήπως εισήγηση τους ν αποκρύψουμε τις παρεκκλίσεις από τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών να αποκρύψουμε τις διαφωνίες μας με την τ/κ πλευρά σε κεφαλαιώδη ζητήματα και να τα βρούμε μπροστά μας αργότερα στις διαπραγματεύσεις όταν οι πιέσεις πάνω στη πλευρά μας θα ενταθούν; 4
Ως ΔΗΚΟ σίγουρα δεν συμφωνούμε με εκείνους που επιμένουν να παρασυρθούμε σε μια εκ των προτέρων ενδιάμεση συμφωνία του Κυπριακού και μάλιστα μόνο επί των πτυχών που ενδιαφέρουν περισσότερο την τουρκική πλευρά. Δεν πρέπει να κλείσουμε το Κυπριακό πριν καν να πάμε στις διαπραγματεύσεις, με ένα κοινό ανακοινωθέν που θα περιλαμβάνει νέες απαράδεκτες υποχωρήσεις. Εμείς θεωρούμε ότι ενόψει της προκλητικής αδιαλλαξίας του κ. Έρογλου και της Τουρκίας πρέπει να αναπτύξουμε πρωτοβουλίες, να διαμορφώσουμε ένα «Σχέδιο Β», το οποίο θα μας επιτρέψει να ξεπεράσουμε αυτό το αδιέξοδο. Αυτό το Σχέδιο Β πρέπει να περιλαμβάνει, πέρα από τις πρωτοβουλίες για το ξεκαθάρισμα της βάσης των διαπραγματεύσεων και την αναθεώρηση των μέχρι σήμερα ενεργειών της πλευράς μας και η χάραξη μιας συνολικής στρατηγικής η οποία θα αξιοποιεί ουσιαστικά τα δύο διαπραγματευτικά «όπλα» που η Κυπριακή Δημοκρατία απέκτησε την τελευταία δεκαετία, δηλαδή: (α) την πλήρη και ισότιμη συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και (β) τον εντοπισμό κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου. Ως ΔΗΚΟ θεωρούμε πως μόνο με τη σωστή διεκδίκηση σε όλα τα επίπεδα, μπορούμε να επιτύχουμε μια λειτουργική και βιώσιμη λύση στο κυπριακό. 5
Είναι πλέον ξεκάθαρο πως σε σχέση με το 2004, όταν ο λαός μας ορθά και σοφά απέρριψε το Σχέδιο Ανάν, έχει αναβαθμιστεί ο ρόλος της Κύπρου: Είμαστε ισότιμο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Έχουμε ρόλο και λόγο στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, Έχουμε διαμορφώσει τη προοπτική συνεργασίας με το Ισραήλ για την αξιοποίηση του φυσικού αερίου, Αμερικάνικες εταιρείες και όχι μόνο, ενδεχομένως να έχουν στο μέλλον συμφέροντα δισεκατομμυρίων στη Κύπρο, Η Τουρκία με τη στάση της χάνει συμμάχους και εμείς κερδίζουμε φίλους, Παλαιοί σύμμαχοι και φίλοι της Τουρκίας που ουδέποτε ενδιαφέρθηκαν στο παρελθόν για την ουσία της λύσης του Κυπριακού, σήμερα άρχισαν να διερωτούνται κατά πόσο τους συμφέρει να δώσουν το στρατηγικό έλεγχο της Κύπρου στην Τουρκία, ή κατά πόσο θα ήταν προτιμότερο η Κύπρος να διαδραματίσει ένα σταθεροποιητικό ρόλο στη περιοχή. Η αντίσταση του λαού μας και οι ορθοί πολιτικοί χειρισμοί, διαδοχικών προέδρων, πέτυχαν αυτή την αναβάθμιση. Θεωρώ λοιπόν σημαντικό να επαναλάβω τη θέση του Δημοκρατικού Κόμματος: Δεν πρέπει να ξεκινήσουν οι συνομιλίες αν δεν ξεκαθαρίσει πρώτα και σωστά η Βάση των διαπραγματεύσεων. 6
Δεν πρέπει να επιτρέψουμε σε εποικοδομητικές ασάφειες να διαβρώσουν τις ασφαλιστικές δικλίδες επιβίωσης του Κράτους μας και του Κυπριακού Ελληνισμού. Δεν πρέπει να αποδεχθούμε εποικοδομητικές ασάφειες σε κεφαλαιώδη και κρίσιμα ζητήματα που έχουν να κάνουν με την συνέχιση και τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Θα στηρίξουμε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με κάθε τρόπο σε αυτές του τις προσπάθειες που θα στηρίζονται σε αυτή τη θέση και θα ενισχύσουμε τη διαπραγματευτική του θέση με όποιο τρόπο μπορούμε, γιατί θέλουμε να διεκδικήσει, θέλουμε να πείσει και θέλουμε να πετύχει. 7
Συναγωνίστριες και Συναγωνιστές, Η κυπριακή οικονομία υπέστη το 2012 και 2013 μια οικονομική καταστροφή η οποία μπορεί να συγκριθεί μόνο με την καταστροφή που επέφεραν το πραξικόπημα και η τουρκική εισβολή του 1974. Παραμένοντας εκτός αγορών για δύο ολόκληρα χρόνια και πληρώνοντας το τίμημα της παντελούς αδράνειας και των τραγικών λαθών της προηγούμενης Κυβέρνησης, της αλόγιστης σπατάλης στο δημόσιο τομέα, της εγκληματικής κακοδιαχείρισης των τραπεζών και της προκλητικής ατιμωρησίας διαφόρων υπευθύνων, η κυπριακή οικονομία οδηγήθηκε στη χρεοκοπία και το «κούρεμα» καταθέσεων και η κοινωνία μας κατέληξε στις ουρές των ανέργων και στα συσσίτια των απόρων. Η πρόκληση για τους μήνες που έρχονται είναι μία και είναι πολύ συγκεκριμένη: η αναγέννηση της κυπριακής οικονομίας. Για να γίνει αυτό, επιβάλλεται η κοινή δράση σε πέντε βασικές προτεραιότητες: Πρώτη προτεραιότητα, είναι η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών αλλά και των ευρωπαίων εταίρων μας στην Κυπριακή οικονομία. Η υπέρτατη υπηρεσία προς την πατρίδα και τον λαό μας σε αυτή τη δύσκολη χρονική συγκυρία που βιώνουμε, είναι να αποτρέψουμε τη χρεοκοπία του κράτους μας και να καταστήσουμε τα δημόσια οικονομικά μας αποδοτικά και βιώσιμα, κόντρα στις δυνάμεις του λαϊκισμού και της 8
ευθυνοφοβίας που τα προηγούμενα χρόνια μας οδήγησαν στην οικονομική καταστροφή. Δεύτερη προτεραιότητα είναι η προστασία των μικροδανειοληπτών και ιδιαίτερα της πρώτης κατοικίας, δηλαδή της κατοικίας μόνιμης διαμονής. Πρέπει με κάθε τρόπο να αποτρέψουμε τις τράπεζες από το να προχωρούν σε μονομερείς ενέργειες και σε μαζικές εκποιήσεις ακίνητης περιουσίας, στις περιπτώσεις δανειοληπτών που δικαιολογημένα αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Τρίτη προτεραιότητα είναι η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών και των επιχειρήσεων προς τις κυπριακές τράπεζες. Μόνο έτσι θα μπορέσουν οι τράπεζες να αναχρηματοδοτήσουν τα νοικοκυριά, τους ιδιώτες, τις επιχειρήσεις και την αγορά ολόκληρη και να διαδραματίσουν σωστά το τονίζω, σωστά - το ρόλο τους σε μια σύγχρονη ελεύθερη οικονομία. Η ανάκτηση της εμπιστοσύνης μπορεί να επιτευχθεί μόνο με σωστή αναδιάρθρωση, εξυγίανση και ορθολογιστική διαχείριση καθώς και με δίωξη και τιμωρία αυτών που με τις αποφάσεις και την εταιρική διοίκησή τους, τις οδήγησαν στην καταστροφή. Τέταρτη προτεραιότητα είναι η παροχή πρόσθετων κινήτρων και η εφαρμογή πρόσθετων μέτρων για ενθάρρυνση της ανάπτυξης και παράλληλη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να εντατικοποιηθεί η εφαρμογή των ήδη εξαγγελθέντων μέτρων, μέσω σωστής προβολής και ενημέρωσης των πολιτών και των επιχειρήσεων, έτσι ώστε να επιτευχθεί η ευαισθητοποίηση των δικαιούχων και η απορρόφηση του σύνολο των προβλεπόμενων κονδυλίων. 9
Δεν θα πρέπει να υποτιμήσουμε το γεγονός ότι πολλά προγράμματα παραμένουν αναξιοποίητα, είτε λόγω γραφειοκρατικών διαδικασιών που λειτουργούν τελικώς ως αντικίνητρα, είτε λόγω ελλιπούς ενημέρωσης της κοινωνίας. Πέμπτη προτεραιότητα: το φυσικό αέριο. Αν η λύση του εθνικού προβλήματος και η αναγέννηση της κυπριακής οικονομίας καθορίζουν, αντιστοίχως, την επιβίωση και διαβίωση του λαού μας, η διασφάλιση της κερδοφόρας αξιοποίησης των αποθεμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της χώρας μας μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην ευημερία και πρόοδο της χώρας μας στις επόμενες δεκαετίες αλλά και να λειτουργήσει ως καταλύτης στην αντιμετώπιση των δύο προαναφερθέντων προκλήσεων. Δύο πρέπει να είναι οι γνώμονες της πολιτείας και των αρμόδιων φορέων προκειμένου να πετύχουμε κερδοφόρα αξιοποίηση των ενεργειακών αποθεμάτων: (α) Πρώτο, όλες οι διαδικασίες θα πρέπει να προχωρούν χωρίς χρονοτριβή και, κυρίως, χωρίς την παραμικρή εξάρτησή ή τον επηρεασμό τους από την όποια διαδικασία για επίλυση του Κυπριακού. Η αξιοποίηση των ενεργειακών αποθεμάτων δεν εξαρτάται και δεν πρέπει να εξαρτάται από το Κυπριακό. (β) Δεύτερον, όλες οι διαδικασίες πρέπει να εξελίσσονται σε συνθήκες πλήρους διαφάνειας και να λαμβάνουν υπόψη τους μόνο τις 10
οικονομικές και επιχειρηματικές παραμέτρους και τα γεωπολιτικά δεδομένα στη μονίμως ευαίσθητη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου όπου βρίσκεται το νησί μας. Η επιτυχής αντιμετώπιση αυτών των σημαντικών προκλήσεων που έχουμε ενώπιών μας είναι και η πιο δύσκολη και κρίσιμη δοκιμασία που έχει να αντιμετωπίσει η πολιτική και πολιτειακή ηγεσία της πατρίδας μας αλλά και η κυπριακή κοινωνία ως σύνολο. Οι συγκυρίες επιφύλαξαν για το Κόμμα μας την ταυτόχρονη αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων αφού συμμετέχουμε στη διακυβέρνηση του τόπου. Για να τα καταφέρουμε πρέπει όλοι μαζί να συνεργαστούμε. Πρέπει όλοι μαζί να λειτουργήσουμε συλλογικά και με υπευθυνότητα. Συναγωνίστριες και Συναγωνιστές, Επειδή αυτή ενδεχομένως να είναι η τελευταία φορά που η Κεντρική Επιτροπή με τη σημερινή σύνθεσή της συνέρχεται πριν από το εκλογικό συνέδριο του Κόμματος στις 9 Φεβρουαρίου, να μου επιτρέψετε να σας ευχαριστήσω για τη μέχρι σήμερα προσφορά σας. Ελπίζω πως οι περισσότεροι από εσάς, αν όχι όλοι, θα ξαναθέσετε τον εαυτό σας στην κρίση και στην υπηρεσία του κόσμου του Δημοκρατικού Κόμματος. 11
Σε κάθε περίπτωση, είμαι σίγουρος ότι όλοι θα εργαστούμε ώστε να επερχόμενο συνέδριο να διεξαχθεί σε συνθήκες ομαλότητας, που να εγγυώνται το αδιάβλητο της διαδικασίας και την τήρηση των δημοκρατικών αρχών. Είμαι σίγουρος ακόμα, ότι όπως συνέβη και μετά την 1 η Δεκεμβρίου, η επομένη των εκλογών της 9 ης Φεβρουαρίου θα ενισχύσει την ενότητα στο κόμμα μας και θα το καταστήσει δυνατό και έτοιμο να πρωταγωνιστήσει ξανά. Γι αυτό το λόγο, απευθύνω σε όλους σας έκκληση για διεξαγωγή μιας ήπιας προεκλογικής εκστρατείας και ζητώ από όλους να διευκολύνετε, τόσο τους εαυτούς σας όσο και τους άλλους συναγωνιστές σας, στην προσπάθειά τους να επικοινωνήσουν με τις χιλιάδες μέλη του κόμματος, τα οποία έχουν την κρίση και την ικανότητα να επιλέξουν τους καταλληλότερους για κάθε θέση, χωρίς ομαδοποιήσεις, χωρίς προσωπικές επιθέσεις. Ανεξάρτητα από τις όποιες διαφωνίες που ενδεχομένως να προέκυψαν μέσα από τις συζητήσεις της Κεντρικής Επιτροπής όλα αυτά τα χρόνια, δεν έχω καμία αμφιβολία πως όλοι μέσα σε αυτή την αίθουσα είχαν, έχουν και θα έχουν πάντα στις σκέψεις και την καρδιά τους το καλώς νοούμενο συμφέρον της πατρίδας και του Κόμματος. Η κοινωνία περιμένει πολύ περισσότερα από εμάς, επειδή ακριβώς εμείς καταφέραμε και πετύχαμε οικονομικά θαύματα στο παρελθόν. Επειδή εμείς περιφρουρήσαμε τα εθνικά μας συμφέροντα σε δύσκολες στιγμές για τον τόπο. 12
Στο τέλος της ημέρας δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως είναι πολύ περισσότερα αυτά που μας ενώνουν, από αυτά που μας χωρίζουν. Είμαστε όλοι, συναγωνιστές και συναγωνίστριες σε κοινούς αγώνες και οφείλουμε να συνεχίσουμε μαζί και ενωμένοι να υπηρετούμε την ιστορία αλλά και τις παρακαταθήκες αυτού του τιμημένου κόμματος. Στο χέρι μας είναι να τα καταφέρουμε και πάλι. Στο χέρι μας είναι να καταστήσουμε το 2014 έτος ελπίδας. Καλή χρονιά με υγεία, για όλες και όλους. 13