ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ 2012/13 - ΕΛΛΑΔΑ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ 2012/13 - ΕΛΛΑΔΑ Συντάκτρια: Μιχαέλα Μπαλή, Germany Trade and Invest (Νοέμβριος 2012) Αθήνα (gtai) - Η ελληνική οικονομία εξακολουθεί και φέτος και το 2013 να βρίσκεται σε ύφεση. Ανασφάλεια, προβλήματα ρευστότητας και χρηματοδότησης, υψηλή ανεργία και μειωμένη εσωτερική ζήτηση χαρακτηρίζουν την κατάσταση. Όλοι οι οικονομικοί κλάδοι νιώθουν τις καταστροφικές συνέπειες της κρίσης και προσανατολίζονται ανάλογα με τις δυνατότητές τους σε ξένες αγορές. Ο τουρισμός και οι εξαγωγές παραμένουν οι κινητήριες δυνάμεις ωστόσο με λιγότερη ορμή σε σχέση με το περασμένο έτος. Περιεχόμενα 1. Γενική Άποψη της Οικονομίας Εξέλιξη του ΑΕΠ Επενδύσεις Κατανάλωση Εξωτερικό Εμπόριο 2. Επισκόπηση κλάδων Κατασκευή μηχανών και εγκαταστάσεων Αυτοκινητοβιομηχανία Χημική βιομηχανία Κατασκευαστική Βιομηχανία Ηλεκτρική και ηλεκτρονική τεχνολογία Τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας Τεχνολογία περιβάλλοντος Ιατρική τεχνολογία Φωτοβολταϊκή ενέργεια Αιολική ενέργεια Τουρισμός

2 1. Γενική άποψη της οικονομίας Εξέλιξη του ΑΕΠ Παρά τη μεγάλη αναδιάρθρωση χρέους και παρά τις δραστικές περικοπές (σε μισθούς, συντάξεις, επιβολή νέων φόρων, αύξηση υφιστάμενων φόρων) η Ελλάδα εξακολουθεί και παραμένει σε μια εξαιρετικά δυσχερή οικονομική κατάσταση. Ανασφάλεια και ελλιπής ρευστότητα στην πραγματική οικονομία, επιφυλακτική στάση απέναντι στην πολιτική σκηνή χαρακτηρίζουν την καθημερινότητα. Η κυβέρνηση συνεργασίας (βουλευτικές εκλογές 17 ης Ιουνίου) απειλείται με διάσπαση κάθε φορά που πρέπει να ψηφιστούν νέα μέτρα λιτότητας. Διαρθρωτικά μέτρα, η μείωση της γραφειοκρατίας καθώς και η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης αναμένεται να προωθήσουν την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Σύμφωνα με τα στοιχεία μετά την αναθεώρηση του ΑΕΠ από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) τον Οκτώβριο του 2012 η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 7,1% το 2011. Για το 2012 αναμένεται νέα υποχώρηση κατά 6,0% σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το Υπουργείο Οικονομικών ανεβάζει το ποσοστό στο -6,5%. Για πρώτη φορά από το 2005 το ΑΕΠ αναμένεται να πέσει κάτι από 200.000 εκατ. ευρώ και υπολογίζεται στα 194.003 εκατ. ευρώ. Για το 2014 αναμένεται να επανέλθει σε θετική τροχιά η οικονομία (+0,2%) μετά από ακόμα ένα έτος ύφεσης το 2013 (-4,5%). Η υποχώρηση του ΑΕΠ οφείλεται κυρίως στη μειωμένη εσωτερική ζήτηση (προβλέψεις για το 2012: ιδιωτική κατανάλωση: -7,7%, δημόσια κατανάλωση: -6,2%) όπως και στις μειωμένες ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου (εκτιμήσεις 2012: -14,4%). Θετική υπήρξε η συμβολή του εξωτερικού εμπορίου καθώς οι εξαγωγές (χωρίς πλοία και καύσιμα) αυξήθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2012 κατά 6,3% σε σύγκριση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2011. Η ανεργία καλπάζει και έφθασε το δεύτερο τρίμηνο του 2012 στο 23,6% έναντι 22,6% το πρώτο τρίμηνο και 16,3% το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους. Η ανεργία των νέων (κάτω των 25 ετών) ξεπερνά το 50%. Το δημόσιο χρέος κατέγραψε αύξηση ως ποσοστό του ΑΕΠ και έφθασε από 170,6% του ΑΕΠ (2011) στο 176,7% (εκτιμήσεις για το 2012). Τα επόμενα έτη δεν προβλέπεται μείωση, αντίθετα το 2014 αναμένεται να εκτιναχθεί στο 191,6% του ΑΕΠ. Οικονομική ανάπτυξη από το 2011 έως το 2013 (μεταβολή σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος σε %) *) 2011 2012 2013 ΑΕΠ -7,1-6,0-4,2 Εξαγωγές (μόνο προϊόντα) -7,3-10,0-6,0 Ακαθάριστες επενδύσεις παγίου -19,6-14,4) -3,3 κεφαλαίου Ιδιωτική κατανάλωση -7,1-6,0-4,2 Πηγή: *) 2012, 2013: προβλέψεις

3 Statistical Annex of European Economy, EU-Kommission Το μειωμένο κόστος εργασίας αναμένεται μαζί με την αναμενόμενη πτώση των τιμών να συμβάλλει στην προώθηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Ωστόσο το επίπεδο τιμών εξακολουθεί και παραμένει υψηλό. Ο πληθωρισμός (Εθνικός Δείκτης Καταναλωτή) ανήρθε κατά μέσο όρο τους πρώτους δέκα μήνα του 2012 στο 2,1%. Το 2011 ο πληθωρισμός έκλεισε στο 3,3%, ενώ φέτος αναμένεται να είναι χαμηλότερος. Οικονομικά στοιχεία Δείκτης 2010 2011 Συγκρίσιμα στοιχεία Γερμανίας 2011 ΑΕΠ (ονομαστική τιμή, δις Ευρώ) 222,1 208,5 2.593 ΑΕΠ κατά κεφαλή(ευρώ) 19.646 18.469 31.703 Πληθυσμός (εκατ.) 11,3 11,3 81,8 Πηγές: ΕΛ.ΣΤΑΤ., Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία της Γερμανίας Επενδύσεις Το φιλόδοξο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων δεν υλοποιήθηκε τελικά στον αναμενόμενο βαθμό του 2012. Τα σχεδιαζόμενα δημόσια έσοδα ύψους 50 δις πλέον αναβλήθηκαν για μετά το 2020. Μέχρι το 2016 αναμένεται να εισρεύσουν 9,5 δις ευρώ στα κρατικά ταμεία. Ενώ τρέχουν διάφοροι διαγωνισμοί, γραφειοκρατικά εμπόδια, πολύπλοκα ιδιοκτησιακά θέματα αλλά και αρνητικές συνθήκες στην αγορά καθυστερούν τη γρήγορη υλοποίηση. Οι σχεδιαζόμενες αποκρατικοποιήσεις αναμένεται να προσελκύσουν ξένους επενδυτές, να ενθαρρύνουν τη μεταφορά τεχνογνωσίας και να προωθήσουν την παραγωγικότητα της χώρας. Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων έπεσε θύμα δραστικών περικοπών και μειώθηκε κατά 46% (στα 5,2 δις ευρώ) κάτω από το επίπεδο του 2009. Η κατασκευαστική βιομηχανία επηρεάσθηκε ιδιαίτερα από τις εξελίξεις αυτές. Η υλοποίηση μεγάλων έργων, όπως αυτοκινητόδρομοι, συνάντησε μεγάλα προβλήματα στην πορεία κυρίως λόγω θεμάτων χρηματοδότησης. Αυτά τα προβλήματα αναμένεται να λυθούν με τη χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά ταμεία όπως και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το 2012 οι συνολικές ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου θα κυμανθούν 19,4% κάτω από το επίπεδο του προηγούμενου έτους. Επιλεγμένα έργα (αποκρατικοποιήσεις) Έργο Στάδιο ΔΕΠΑ Τέσσερις επιχειρήσεις κατέθεσαν δεσμευτικές προσφορές ΛΑΡΚΟ Θα πραγματοποιηθεί το 2013 ΕΛΤΑ Αναμένεται να πωληθεί το 90% το 2013.

4 ΕΥΔΑΠ ΕΥΑΘ ΕΛΠΕ Αναμένεται να πωληθεί το 66% το 2013. Αναμένεται να πωληθεί το 74% το 2013. Αναμένεται να πωληθεί το 35% το 2013. Πηγή: Έρευνα του Germany Trade & Invest, Δελτία τύπου Επενδυτές και επιχειρήσεις που θέλουν να εξάγουν στην Ελλάδα, θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους κατά την πιθανή είσοδό τους στην αγορά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της χώρας (SWOT-Analyse): Strengths Μέλος ΕΕ και Ευρωζώνης. Γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Άρτια εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό με γνώσεις ξένων γλωσσών. Ευκαιρίες για Joint Ventures στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης. Σχετικά χαμηλό κόστος εργασίας. Weaknesses Μείωση της εσωτερικής ζήτησης. Μεγάλες διαφορές ανάμεσα στις μεγάλες πόλεις και την επαρχία. Ανεπαρκείς υποδομές με δυνατότητες επέκτασης. Μακροχρόνιες και περίπλοκες διαδικασίες αδειοδότησης και απονομής δικαιοσύνης. Περιορισμένη πρόσβαση σε δανειοδότηση. Opportunities Κατασκευή καινοτόμων προϊόντων. Κρατικές και ευρωπαϊκές επιδοτήσεις για την επιχειρηματικότητα. Αυξανόμενες εξαγωγές. Ισχυρός διεθνής προσανατολισμός. Threats Οικονομική κρίση, συνεχιζόμενη ύφεση, υπό την εποπτεία της Τρόικα (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΚΤ, ΔΝΤ). Υψηλό έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Υψηλό έλλειμμα προϋπολογισμού και υψηλό δημόσιο χρέος. Έλλειψη ρευστότητας. Εξόρυξη πρώτων υλών.

5 Κατανάλωση Η ιδιωτική κατανάλωση υποχώρησε το 2011 κατά 7,1% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος (7,7% σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές). Αλλά και η δημόσια κατανάλωση ήταν μειωμένη κατά 9,1% σε σύγκριση με το 2010 (ευρωπαϊκές πηγές: 5,2%). Οι εκτιμήσεις για το 2012 θεωρούν πιθανή μια περαιτέρω υποχώρηση κατά 7,7% (ιδιωτική κατανάλωση) και 6,2% (δημόσια κατανάλωση). Τα επόμενα χρόνια δεν αναμένεται κάποια βελτίωση. Οι εξελίξεις αυτές αποδίδονται σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας στο μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα, στις μαζικές περικοπές μισθών, στην απώλεια θέσεων εργασίας όπως και στο υωηλό επίπεδο τιμών. Αυτό επηρεάζει το δείκτη του λιανικού εμπορίου ο οποίος τον Αύγουστο του 2012 σε ετήσια βάση συμπεριλαμβανομένων των καυσίμων ήταν 7,2% και χωρίς καύσιμα 8% κάτω από το επίπεδο του προηγούμενου έτους. Εξωτερικό εμπόριο Το πρώτο εξάμηνο του 2012 οι ελληνικές εξαγωγές χωρίς πλοία και καύσιμα αυξήθηκαν σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας κατά 6,3% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους. Μαζί με καύσιμα και πλοία η αύξηση ανήρθε σε 9,8%. Σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εξαγωγέων η μείωση των αποστολών σε παραδοσιακούς εμπορικούς εταίρους όπως π.χ. η Γερμανία, η Ιταλία και η Γαλλία υπεραντισταθμίστηκε από υψηλότερες εξαγωγές σε καινούργιους εμπορικούς εταίρους. Εξωτερικό Εμπόριο Ελλάδας (σε εκατ. ευρώ; μεταβολή σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος σε %) Ιαν. - Ιουν. 2012 Ιαν. Ιουν. 2011 Μεταβολή 2012/2011 Εισαγωγές (με πλοία και καύσιμα) 21.475.0 23.675,8-9,3 Εισαγωγές (χωρίς πλοία και καύσιμα) 11.368,3 12.961,9-12,3 Εξαγωγές (με πλοία και καύσιμα) 10.398,7 9.466,9 9,8 Εξαγωγές (χωρίς πλοία και καύσιμα) 6.611,4 6.219,3 6,3 Εμπορικό ισοζύγιο (με πλοία και καύσιμα) -11.076,3-14.209,0-22,0 Εμπορικό ισοζύγιο (χωρίς πλοία και καύσιμα) -4.756,9-6.742,6-29,5 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδας Οι εισαγωγές χωρίς πλοία και καύσιμα μειώθηκαν σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας το πρώτο εξάμηνο κατά 12,35 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Με πλοία και

6 καύσιμα μειώθηκαν κατά 9,3%. Το 1 ο εξάμηνο του 2012 οι μειώσεις στις εισαγωγές διαφόρων κατηγοριών προϊόντων ήταν σε πολλές περιπτώσεις διψήφιες (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους). Ο όγκος του ελληνογερμανικού εμπορίου ανήρθε σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. το πρώτο εξάμηνο του 2012 σε 3 δις ευρώ. Σύμφωνα με τη Γερμανική Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία ο όγκος ανήρθε σε 3,3 δις ευρώ. Η Γερμανία παραμένει, σύμφωνα με τον όγκο των διμερών συναλλαγών, και το πρώτο εξάμηνο του 2012, ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος. Στη δεύτερη θέση ακολουθεί η Ιταλία (2,5 δις ευρώ). 2. Επισκόπηση κλάδων Εν μέσω της συνεχιζόμενης ύφεσης, της ανεπαρκούς ρευστότητα, της περιορισμένης παροχής δανείων όπως και της μειωμένης εσωτερικής ζήτησης οι επιχειρήσεις προσανατολίζονται περισσότερο σε αγορές εξωτερικού. Βέβαια σε πολλές περιπτώσεις και οι παραγγελίες από το εξωτερικό έχουν υποχωρήσει. Σχεδόν όλες οι τομείς καταγράφουν αρνητικά αποτελέσματα. Ιδιαίτερα καταστροφική είναι η υποχώρηση στην αγορά αυτοκινήτου και στον κατασκευαστικό τομέα. Τα αποτελέσματα στον τουρισμό υπολείπονται αυτών του 2011. Νέες ρυθμίσεις στις ΑΠΕ δημιουργούν κλίμα αβεβαιότητας και προκαλούν αρνητικές προβλέψεις. Κατασκευή μηχανών και εγκαταστάσεων Ο αρνητικός ρυθμός ανάπτυξης του κλάδου συνεχίστηκε και το 2012 (-14%). Το 2011 η κατασκευή μηχανών υποχώρησε κατά 8% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Παρά το γεγονός ότι τα αποτελέσματα των περισσότερων εταιρειών ήταν θετικά, τα αρνητικά αποτελέσματα ορισμένων οδήγησαν σε συνολική υποχώρηση. Ο όγκος παραγωγής υποχώρησε περαιτέρω τους πρώτους πέντε μήνες του 2012 και έκλεισε 30% κάτω από την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους. Η αξία των ελληνικών εισαγωγών μηχανών μειώθηκε κατά 33,7% το 2011 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Ευκαιρίες για γερμανούς εξαγωγείς μηχανών και εγκαταστάσεων ενδέχεται να προκύψουν από τον πιο έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό των ελληνικών επιχειρήσεων. Αυτοκινητοβιομηχανία Η πολυετής κρίση στην ελληνική αγορά αυτοκινήτου συνεχίστηκε το 2012. Τους πρώτους εννέα μήνες του 2012 η αγορά συρρικνώθηκε κατά 43% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Στα επιβατηγά αυτοκίνητα η υποχώρηση ήταν της τάξεως του 50%. Η εσωτερική ζήτηση παραμένει εξαιρετικά αδύναμη. Η Γερμανία παραμένει ο κυριότερος προμηθευτής ανταλλακτικών αυτοκινήτου. Ο αριθμός των νέων εγγραφών το πρώτο εξάμηνο του 2012 ήταν μειωμένος κατά 40% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι τα περίπου 2 εκατ. ανασφάλιστα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στους ελληνικούς δρόμους. Μέχρι το τέλος του 2012 ένας μεγάλο αριθμός φορολογουμένων αναμένεται να επιστρέψει τις πινακίδες. Μέχρι το τέλος του 2011 περισσότεροι από 220.000 Έλληνες επέστρεψαν τις πινακίδες των αυτοκινήτων τους.

7 Χημική βιομηχανία Η χημική βιομηχανία επηρεάζεται ιδιαίτερα από την αρνητική εσωτερική ζήτηση. Σημαντικοί κλάδοι-πελάτες της χημικής βιομηχανίας όπως ο κατασκευαστικός τομέας και η αγορά αυτοκινήτου βρίσκονται στο έλεος της κρίσης. Οι δημόσιες δαπάνες για φάρμακα μειώνονται δραστικά. Ενώ οι συνολικές εισαγωγές χημικών και φαρμακευτικών προϊόντων μειώθηκαν το 2011, οι εισαγωγές από τη Γερμανία αυξήθηκαν και η ίδια παρέμεινε ένας από τους βασικότερους προμηθευτές. Τους πρώτους οκτώ μήνες του 2012 η παραγωγή του κλάδου υποχώρησε, σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., κατά 13,5%. Αλλά και οι νέες παραγγελίες μειώθηκαν κατά 9%. Κατασκευαστική βιομηχανία Οι επενδύσεις στις κατασκευές συνεχίζουν να υποχωρούν σταθερά. Το 2011 έκλεισαν 70% (σε σταθερές τιμές) κάτω από το επίπεδο του 2006 και αποτελούν πλέον μόνο το 28% των συνολικών επενδύσεων. Οι αγορές ακινήτων, που πραγματοποιήθηκαν με την εμπλοκή του τραπεζικού συστήματος, υποχώρησαν το πρώτο εξάμηνο του 2012 τουλάχιστον κατά 50% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Περίπου 200.000 εργαζόμενοι στον κατασκευαστικό τομέα έμειναν άνεργοι τα τελευταία τρία χρόνια. Ο όγκος της ιδιωτικής και της δημόσιας κατασκευαστικής δραστηριότητας μειώθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2012 σύμφωνα με τις πολεοδομικές άδειας κατά 12% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους. Ο αριθμός των πολεοδομικών αδειών μειώθηκε αντίστοιχα και τα 18% και η επιφάνεια των ακινήτων κατά 13,5%. Η άπνοια στον κατασκευαστικό τομέα ξεκίνησε ήδη από το 2009. Παρά τις μειωμένες σχετικά τιμές (μεταξύ 20% και 40% το έτος 2012) η αγορά δε διαθέτει καμία δυναμική εξαιτίας της ιδιαίτερα υψηλής φορολογικής επιβάρυνσης και της περιορισμένης ρευστότητας. Η αξιοποίηση ακινήτων του δημοσίου στο πλαίσιο του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων όπως και η ανάπτυξη της αγοράς εξοχικών κατοικιών αναμένεται να προκαλέσουν το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών. Ηλεκτρική και ηλεκτρονική τεχνολογία Με μια απότομη πτώση του τζίρου κατά 20% σε σχέση με το προηγούμενο έτος έκλεισε το πρώτο εξάμηνο του 2012 για την αγορά των τεχνολογικών προϊόντων σύμφωνα με την GFK Temax Ηellas με πωλήσεις ύψους 855 εκατ. ευρώ. Στα ηλεκτρονικά προϊόντα ευρείας κατανάλωσης η πτώση ήταν της τάξης του 28% και στα φωτογραφικά είδη σχεδόν 34%. Στις μεγάλες οικιακές συσκευές ο τζίρος υποχώρησε κατά μέσο όρο κατά 26%μ, ενώ στις μικρές οικιακές συσκευές κατά 18%. Τα είδη τηλεπικοινωνίας αποδείχθηκαν πιο ανθεκτικά οπότε η μείωση περιορίστηκε στο 5%. Αντίθετα ελαφρά αυξήθηκε ο τζίρος των Smartphones και των Webbooks. Πληροφορική και τηλεπικοινωνίες

8 Η ελληνική αγορά πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών αναμένεται να υποχωρήσει κατά 6,3% το 2012 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και υπολογίζεται στα 6,5 δις ευρώ. Περίπου 76% εξ αυτών αφορά τις τηλεπικοινωνίες και 24% την αγορά πληροφορικής. Για το 2012 αναμένεται η αγορά πληροφορικής να συρρικνωθεί κατά 5,4% και η αγορά τηλεπικοινωνιών κατά 6,6% πάντα σε σύγκριση με το 2011. Αλλά και για το 2013 μια μελέτη του European Information Technology Observatory θεωρεί δεδομένη μια περαιτέρω υποχώρηση κατά 4%. Μόνο η αγορά των υπηρεσιών πληροφορικής αναμένεται να παρουσιάσει μια ελάχιστη αύξηση κατά 0,5%. Η αγορά ηλεκτρονικών υπολογιστών υποχώρησε αισθητά ήδη από το 2011, όπου απώλεσε το 34% του όγκου της σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Καθώς υποχωρεί συνεχώς ο αριθμός των πελατών των υπηρεσιών τηλεπικοινωνίας (κινητή και σταθερή), οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας σχεδιάζουν συγχωνεύσεις. Τεχνολογία περιβάλλοντος Στην κατάταξη των 27 χωρών-μελών της ΕΕ στο χώρο της διαχείρισης απορριμμάτων η Ελλάδα καταλαμβάνει την τελευταία θέση, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αδιαφορία αλλά και ελλιπείς υποδομές για την ανακύκλωση, την επαναχρησιμοποίηση ή για την αποφυγή δημιουργίας απορριμμάτων χαρακτηρίζουν την κατάσταση στη χώρα. Πέντε διαγωνισμοί βρίσκονται σε εξέλιξη, ένα ακόμα έργο έχει ήδη εγκριθεί από το Δημόσιο. Το συνολικό ύψος των έργων ανέρχεται σε 400 εκατ. ευρώ. Όπως και στους υπόλοιπους τομείς η δυσχερής πρόσβαση στη χρηματοδότηση αποτελούν σοβαρά προβλήματα στην υλοποίηση των έργων. Ιατρική τεχνολογία Η αγορά ιατροτεχνολογικών προϊόντων συρρικνώθηκε το 2011 κατά 23% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Ήδη το 2010 είχε υποχωρήσει κατά 23,5% (στα 1,6 δις ευρώ) εξαιτίας των περικοπών στις δημόσιες δαπάνες για την υγεία. Σύμφωνα με εκτιμήσεις για το 2012 η αγορά θα κλείσει στα 800 εκατ. ευρώ. Και του χρόνου αναμένεται περαιτέρω συρρίκνωση κατά 20%, μέχρι να σταθεροποιηθεί το 2014. Οι εισαγωγές ιατροτεχνολογικών προϊόντων ανήρθαν το 2010 στα 637 εκατ. ευρώ και το 2011 στα 429 εκατ. ευρώ Φωτοβολταϊκή ενέργεια Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς από φωτοβολταϊκά πάρκα ανήρθε τον Ιούνιο του 2012 στα 1.015 MW. Εξ αυτών 195 MW προέρχονται από φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις στις στέγες. Από τον Αύγουστο του 2012 πάγωσε η αδειοδότηση νέων αιτημάτων για φωτοβολταϊκά. Εξαιρούνται τα έργα που διαθέτουν ήδη άδεια παραγωγής ή που εξαιρούνται από τη λήψη αυτής αλλά έχουν λάβει ήδη όρους σύνδεσης. Εξαιρούνται επίσης οι φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις στις στέγες και οι στρατηγικές επενδύσεις (Νόμος 3894/2010). Οι εγγυημένες τιμές μειώθηκαν για δεύτερη φορά το 2012 τον Αύγουστο κατά 26 έως 47% (σε σύγκριση με το Φεβρουάριο). Μεγάλη αναστάτωση και πολυάριθμα προβλήματα στον κλάδο δημιουργούν οι καθυστερημένες πληρωμές εκ μέρους του ΛΑΓΗΕ, όπως και η επιβολή μιας έκτακτης εισφοράς επί του τζίρου της τάξεως του 25 με 30%.

9 Αιολική ενέργεια Η εγκατεστημένη ισχύς των αιολικών πάρκων ανήρθε το 2011 στα 1.635,2 MW, 23% πάνω από το επίπεδο του προηγούμενου έτους. Για το 2012 οι εκτιμήσεις ανέρχονται στα 1.723,1 MW. Και αυτός ο κλάδος των ΑΠΕ επηρεάστηκε από την επιβολή έκτακτης εισφοράς επί του τζίρου της τάξης του 10%. Τουρισμός Το τουριστικό έτος 2012 επηρεάστηκε κυρίως από τα αρνητικά δημοσιεύματα και δεν είχε τα θετικά αποτελέσματα του 2011. Περίπου 16 εκατ. τουρίστες αναμένεται να επισκεφθούν τη χώρα μέχρι το τέλος του 2012. Το πρώτο εξάμηνο επισκέφθηκαν την Ελλάδα 9% λιγότεροι τουρίστες από ότι το αντίστοιχο εξάμηνο του προηγούμενου έτους. Ο αριθμός των Γερμανών επισκεπτών ήταν 7% κάτω από το επίπεδο του 2011. Αντίθετα οι Βρετανοί τουρίστες αυξήθηκαν κατά 16%. Εντυπωσιακούς ρυθμούς αύξησης κατέγραψαν οι επισκέπτες από τη Μάλτα (+202%), τη Σλοβακία (+290%) και την Νότιο Κορέα (+166%). Τα άμεσα έσοδα από τον τουρισμό μειώθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2012 σε σύγκριση με αυτό του 2011 κατά 2,8% και ανήρθαν στα 2.145,4 εκατ. ευρώ. Ο τουρισμός είναι ένα από τους κλάδους του μέλλοντος στην Ελλάδα και θα μπορούσε μελλοντικά να αυξήσει το μερίδιό του στο ΑΕΠ κατά 3% (15% σήμερα) και να προωθήσει τη δημιουργία πολυάριθμων θέσεων εργασίας. Ιδιαίτερη ανάπτυξη αναμένεται να γνωρίζουν ο ιατρικός, ο θαλάσσιος και ο θρησκευτικός τουρισμός.