ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/01/2012 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Στα τροφικά επίπεδα μίας πυραμίδας απεικονίζονται: 1. Όλοι οι ετερότροφοι οργανισμοί Μόνο οι αυτότροφοι οργανισμοί Οι ετερότροφοι και οι αυτότροφοι οργανισμοί Οι αυτότροφοι οργανισμοί και οι καταναλωτές 2. Βιοκοινότητα είναι: Η περιοχή όπου ζει ένας πληθυσμός Οι οργανισμοί ενός οικοσυστήματος που ανήκουν στο ίδιο είδος Το σύνολο των διαφορετικών πληθυσμών που ζουν σε ένα οικοσύστημα Το σύνολο των διαφορετικών πληθυσμών που ζουν σε ένα οικοσύστημα Και οι σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ τους. Σελίδα 1 από 5
Τα φύκη και το φυτοπλαγκτόν ενός υδάτινου οικοσυστήματος ανήκουν: 3. Στον ίδιο πληθυσμό Στην ίδια τροφική αλυσίδα Στο ίδιο τροφικό επίπεδο Στην ίδια τάξη καταναλωτών 4. Η μετατροπή των νιτρικών ιόντων σε μοριακό άζωτο επιτελείται με τη δράση των : Νιτροποιητικών βακτηρίων Απονιτροποιητικών βακτηρίων Αζωτοδεσμευτικών βακτηρίων Αποικοδομητών ΜΟΝΑΔΕΣ 20 Να χαρακτηρίσετε ως σωστή (Σ) ή λανθασμένη (Λ) κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις. 1. Η γη τροφοδοτείται συνεχώς με ενέργεια και ύλη. (Λ) 2. Οι φυσικές λίμνες είναι αυτότροφα οικοσυστήματα. (Σ) 3. Η φύση και η λειτουργία ενός οικοσυστήματος καθορίζεται από τους βιοτικούς Σελίδα 2 από 5
παράγοντες. (Λ) 4. Η ροή ενέργειας επιτυγχάνεται με την ανακύκλωση των χημικών στοιχείων. (Λ) 5. Τα οικοσυστήματα έχουν καθορισμένα όρια. (Λ) ΘΕΜΑ 2 Ο ΜΟΝΑΔΕΣ 5 Να εξηγήσετε πώς διακρίνονται οι οργανισμοί ενός οικοσυστήματος ανάλογα με τον τρόπο που εξασφαλίζουν την τροφή τους; ΜΟΝΑΔΕΣ 8 Σχολικό βιβλίο σελίδες 70 71 : «Οι οργανισμοί που ζουν από τους φυτικούς οργανισμούς. Να εξηγήσετε γιατί ένα οικοσύστημα με μεγάλη ποικιλότητα είναι περισσότερο ισορροπημένο συγκριτικά με άλλο με μικρότερη ποικιλότητα. ΜΟΝΑΔΕΣ 9 Σχολικό βιβλίο σελίδα 73: «Η ποικιλότητα των οικοσυστημάτων είναι και περισσότερο σταθερά». Να αναφέρετε ποιες είναι οι παρεμβάσεις του ανθρώπου στον κύκλο του άνθρακα και ποιες συνέπειες προκύπτουν από αυτές. ΜΟΝΑΔΕΣ 8 Σχολικό βιβλίο σελίδα 85: «Με τη βιομηχανική επανάσταση για το κλίμα του πλανήτη». ΘΕΜΑ 3 Ο Σε δέκα βατομουριές ζουν και τρέφονται από αυτές 5.000 πεταλούδες. Σε κάθε πεταλούδα παρασιτούν 10 πρωτόζωα. 1. Οι ποσοτικές διατροφικές σχέσεις απεικονίζονται με τις τροφικές πυραμίδες. Να σχεδιάσετε την πυραμίδα πληθυσμού για το εν λόγω οικοσύστημα. 2. Να εξηγήσετε τη μορφή της πυραμίδας. ΜΟΝΑΔΕΣ 4 ΜΟΝΑΔΕΣ 6 Σελίδα 3 από 5
Ι. 50.000 πρωτόζωα 5.000 πεταλούδες 10 βατομουριές ΙΙ. Σχολικό βιβλίο σελίδα 77: «οι τροφικές πυραμίδες πληθυσμού εμφανίζουν χαρακτηρίζεται ως ανεστραμμένη». Αν η μέση βιομάζα κάθε πεταλούδας είναι 2g, να υπολογίσετε τη βιομάζα των παραγωγών του οικοσυστήματος και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ΜΟΝΑΔΕΣ 15 (5 + 10) Βιομάζα πεταλούδων= Μέσο Βάρος πεταλούδας πληθυσμός πεταλούδας Βιομάζα πεταλούδων= 2 g 5.000 Βιομάζα πεταλούδων= 10.000 g ή Βιομάζα πεταλούδων= 10 kg Βιομάζα πεταλούδων = 10% Βιομάζας βατομουριών 10 kg = 10% Βιομάζας βατομουριών Βιομάζα βατομουριών =10 kg 10 Βιομάζα βατομουριών =100 kg Για την αιτιολόγηση πρέπει απαραίτητα να εξηγηθούν οι λόγοι για τους οποίους μεταφέρεται το 10% της ενέργειας και της βιομάζας από το ένα τροφικό επίπεδο στο επόμενο, δηλαδή η θεωρία από το σχολικό βιβλίο σελίδα 77: «Η ενέργεια με τη μορφή της χημικής ενέργειας μειώνεται η βιομάζα του». ΘΕΜΑ 4 Ο Στον ατμοσφαιρικό αέρα υπάρχει άνθρακας και άζωτο. Ενώ ο άνθρακας βρίσκεται σε μορφή που μπορεί να αξιοποιηθεί από τους οργανισμούς και να εισέλθει σε ένα οικοσύστημα, η μορφή του αζώτου δεν είναι άμεσα αξιοποιήσιμη από τους οργανισμούς και επομένως δεν μπορεί με τη μορφή αυτή να εισαχθεί στα οικοσυστήματα. 1. Να εξηγήσετε με ποιον τρόπο προσλαμβάνουν άνθρακα οι φυτικοί και οι ζωικοί οργανισμοί στα οικοσυστήματα. Σελίδα 4 από 5 ΜΟΝΑΔΕΣ 6
Σχολικό βιβλίο σελίδα 84: «Ο άνθρακας εισέρχεται στα οικοσυστήματα με τη μορφή σε γλυκόζη». 2. Να περιγράψετε τους τρόπους με τους οποίους το μοριακό άζωτο μετατρέπεται σε αξιοποιήσιμες μορφές και εισάγεται στα οικοσυστήματα. ΜΟΝΑΔΕΣ 9 Αναγράφουμε την ατμοσφαιρική και τη βιολογική αζωτοδέσμευση, δηλαδή από το σχολικό βιβλίο σελίδα 86: «Αν και το άζωτο αφθονεί στην ατμόσφαιρα 90% της συνολικής αζωτοδέσμευσης». 3. Προκειμένου να ενισχυθεί η απόδοση μιας καλλιέργειας στο παρελθόν οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν την κοπριά. Να εξηγήσετε τον τρόπο με τον οποίο τα οργανικά αυτά λιπάσματα αυξάνουν την απόδοση των καλλιεργειών. ΜΟΝΑΔΕΣ 10 Η κοπριά περιέχει περιττώματα τα οποία αποτελούν αζωτούχα προϊόντα του μεταβολισμού των ζώων και από το σχολικό βιβλίο σελίδα 86: «όλες αυτές οι ουσίες διασπώνται στο εσωτερικό του οικοσυστήματος». Σελίδα 5 από 5