Μάθημα 8ου εξαμήνου 2015 «Ωκεανογραφία - Υδρογραφία» Δ. Δεληκαράογλου ΣΑΤΜ, ΕΜΠ Ωκεανοί Όλο το αλμυρό νερό του πλανήτη μας αποτελεί μια ενιαία μάζα, που ονομάζεται "παγκόσμιος ωκεανός" και καλύπτει έκταση 361 εκατομμυρίων km 2 της γήινης επιφάνειας, και συνολικό όγκο 1.340 εκατομμύρια km 3 Το Βόρειο ημισφαίριο είναι κατά 60% της έκτασής του καλυμμένο με νερό ενώ το Νότιο κατά 80% Ο παγκόσμιος ωκεανός ένα κύριο συστατικό της υδρόσφαιρας Ηέννοια του παγκόσμιου ωκεανού ως συνεχές σώμα νερού με σχετικά ελεύθερη ανταλλαγή μεταξύ των μερών του έχει θεμελιώδη σημασία για την ωκεανογραφία Οι μεγάλες διαιρέσεις ωκεανού καθορίζονται από διάφορα κριτήρια, συμπεριλαμβανομένων των ακτών των ηπείρων και τα διάφορα αρχιπελάγη. Αρχικά, το 1953, η Διεθνής Υδρογραφική Υπηρεσία υιοθέτησε ότι υπάρχουν μόνο τρεις ωκεανοί, ο, ο Ατλαντικός, ο Ινδικός, και ο καθένας τους συμπεριλαμβάνει περιθωριακές η εσωτερικές θάλασσες Ο παγκόσμιος ωκεανός ένα κύριο συστατικό της υδρόσφαιρας Από το 2000, αναγνωρίζεται ότι υπάρχουν 5 ωκεανοί: (κατά φθίνουσα σειρά μεγέθους) ο, ο Ατλαντικός, ο Ινδικός, ο Νότιος, και ο Αρκτικός ωκεανός. Ο και ο Ατλαντικός χωρίζονται από τον ισημερινό σε βόρεια και νότια τμήματα Ωκεανοί % της γήινης επιφάνειας, και σε εκατομμύρια km 2 που καλύπτονται από τους ωκεανούς της Γης 30.5% 155.6 x 10 6 km 2 Αρκτικός, 2.8%, 14.0x10 6 km 2 Ατλαντικός 20.8% 76.8 x 10 6 km 2 Ινδικός 14.4% 68.6 x 10 6 km 2 Νότιος (πολικός) ή Ανταρκτικός, 4.0%, 20.3 x 10 6 km 2 1
Ηχωρική κατανομή ωκεανών και ηπείρων είναι ανομοιόμορφα διαμορφωμένη, σε όλη την επιφάνεια της Γης. Στο Β. Ημισφαίριο, η αναλογία ηπείρων/ωκεανών είναι περίπου 1 με 1.5, ενώ στο Ν. Ημισφαίριο είναι 1 προς 4. Αυτή η μεγαλύτερη αφθονία της επιφάνειας των ωκεανών έχει μερικές εντυπωσιακές επιπτώσεις στο περιβάλλον του νότιου τμήματος της Γης. Οι μικρότερες περιοχές των ωκεανών Ονομάζονται θάλασσες, κόλποι, όρμοι, κ.ά. Με τον όρο θάλασσα εννοείται μια μεγάλη έκταση αλμυρού νερού, που συνήθως δεν έχει φυσική έξοδο. Ο όρος συχνά χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο του, αν και η χρήση του στη Γεωγραφία είναι αυστηρά καθορισμένη. Οι μικρότερες περιοχές των ωκεανών Επιπλέον, υπάρχουν μερικά μικρότερα τμήματα αλμυρού νερού που περιβάλλονται εντελώς από ξηρά και δεν διασυνδέονται με τον Παγκόσμιο Ωκεανό, π.χ. η Κασπία Θάλασσα, η Αράλη, και η Great Salt Lake. Μολονότι ορισμένα από αυτά αναφέρονται ως "θάλασσα" πρόκειται πραγματικά για λίμνες αλμυρού νερού. Λίμνες Ποσότητες νερού συγκεντρωμένες σε κοιλότητες της επιφάνειας της γης, φαινομενικά στάσιμες και χωρίς άμεση επικοινωνία με τη θάλασσα. Τα βάθη των λιμνών είναι σχετικά μικρά σε σχέση με των Ωκεανών και των Θαλασσών Ωκεανοί Ο καθένας συμπεριλαμβάνει περιθωριακές θάλασσες (), και εσωτερικές (Μεσόγειες) θάλασσες Καραϊβική Θ. Καραϊβική Θ. Ατλαντικός Αρκτική Θ. Νορβηγική Θ. Αρκτικός ωκεανός Μεσόγειος Θ. Ινδικός Θ. Κίνας Θ. Οκτσόκ Νότιος (πολικός) ή Ανταρκτικός Διαίρεση του θαλάσσιου περιβάλλοντος Η διαίρεση τού θαλάσσιου περιβάλλοντος σε κατηγορίες μπορεί να βασίζεται σε διάφορα γεωλογικά, γεωγραφικά και ωκεανογραφικά κριτήρια. Λόγω όμως των δυσκολιών οι οποίες προκύπτουν από τον συνδυασμό των παραπάνω κριτηρίων, οι ειδικοί δεν έχουν μέχρι σήμερα καταλήξει σε κάποιο συγκεκριμένο ταξινομικό σύστημα. Έχουν, ωστόσο, προταθεί κάποιες κατηγορίες θαλασσών, αλλά η ταξινόμησή τους βασίζεται σε διάφορα κριτήρια γνωστοί τύποι θαλασσών (χωρίς να αποτελούν ενιαίο σύστημα) Επιηπειρωτικές, περιθωριακές, μεσόγειες, εσωτερικές, κλειστές, Διαίρεση του θαλάσσιου περιβάλλοντος Μπορεί να βασίζεται σε διάφορα γεωλογικά, γεωγραφικά και ωκεανογραφικά κριτήρια. Λόγω όμως των δυσκολιών οι οποίες προκύπτουν από τον συνδυασμό των παραπάνω κριτηρίων, οι ειδικοί δεν έχουν μέχρι σήμερα καταλήξει σε κάποιο συγκεκριμένο ταξινομικό σύστημα. Έχουν, ωστόσο, προταθεί κάποιες κατηγορίες θαλασσών, αλλά η ταξινόμησή τους βασίζεται σε διάφορα κριτήρια γνωστοί τύποι θαλασσών (χωρίς να αποτελούν ενιαίο σύστημα) Επιηπειρωτικές, περιθωριακές, μεσόγειες, εσωτερικές, κλειστές, 2
Επιηπειρωτικές Θάλασσες Epeiric ή Epicontinental Seas: Ρηχές θάλασσες που καλύπτουν τμήμα μιας ηπείρου Εκτείνονται πάνω από μια ηπειρωτική κρηπίδα (υφαλοκρηπίδα) ή καταλαμβάνουν μια λεκάνη στο εσωτερικό κάποιας ηπείρου Η επικοινωνία με τον ωκεανό γίνεται είτε άμεσα, δίνοντας την εντύπωση ότι ο ωκεάνιος χώρος συνεχίζεται και περιλαμβάνει την επιηπειρωτική θάλασσα, είτε με έναν υφαλαυχένα ή πορθμό κυμαινόμενου πλάτους Παρουσιάζουν υδρολογική αυτοτέλεια, το μέγεθος τής οποίας εξαρτάται από το πλάτος τού στομίου επικοινωνίας τους με τον ωκεανό, από τη μορφολογία τού βυθού και από την ποσότητα των νερών που δέχονται από ποταμούς που εκβάλλουν σε αυτές Επιηπειρωτικές Θάλασσες Από τη γεωλογική άποψη Σχετίζονται συνήθως με τις θαλάσσιες αλλαγές του γεωλογικού παρελθόντος, οι οποίες οφείλονται είτε σε παγκόσμιες μεταβολές της στάθμης της θάλασσας ή/και σε τοπικές τεκτονικές παραμορφώσεις, που μερικές φορές είναι ημιπεριοδικές. Επίσης, χαρακτηρίζονται από μικρά βάθη, από ιζήματα (άμμοι, ιλύς και πηλός), από σημαντικές κατακόρυφες αναμίξεις τού θαλάσσιου νερού (εξ αιτίας της παλίρροιας, ρευμάτων) και από ιδιόμορφο υδρολογικό ισοζύγιο Επιηπειρωτικές Θάλασσες Από τη γεωλογική άποψη Υπήρχαν αρκετές τέτοιες θάλασσες κατά το τέλος της τελευταίας Εποχής των Πάγων, όταν το επίπεδο της θάλασσας αυξήθηκε ταχύτερα από ότι ορισμένες περιοχές θα μπορούσαν να προσαρμοστούν εξ αιτίας του φαινόμενου της ισοστασίας Champlain Sea Πριν από 10000 χρόνια Epeiric/ Epicontinental Seas Επιηπειρωτικές Θάλασσες - παραδείγματα Περσικός Κόλπος Hudson Bay Περιθωριακές θάλασσες Διαχωρίζουν παράκτιες ζώνες από τους ανοικτούς ωκεανούς βρίσκονται στις παρυφές ενός ωκεανού με τον οποίο έχουν ευρεία επικοινωνία Ορίζονται μόνο από κάποια εσοχή της ακτογραμμής του ωκεανού, καθώς συχνά υπάρχουν ως μεγάλες εγκοπές ηπειρωτικής γης που διαχωρίζονται από τον ωκεανό με μια ποικιλία χαρακτηριστικών όπως ένα νησί, ένα αρχιπέλαγος ή μια χερσόνησο πλωτούς διαύλους όπως στενά ή κανάλια Διακρίνονται σε κατακόρυφες (Vertical ) και οριζόντιες (Horizontal ) Κατακόρυφες, όταν ο μεγαλύτερος άξονας τους είναι σχεδόν παράλληλος προς την πλησιέστερη ακτή Bering Sea, Sea of Japan, Sea of Okhotsk, Οριζόντιες, όταν ο μεγαλύτερος άξονας τους είναι σχεδόν κάθετος προς τις παρακείμενες ακτές North Sea, 3
παραδείγματα Θάλασσα της Μάγχης της Μεσογείου Η Αδριατική Θάλασσα Η Θάλασσα Alboran Η Ιβηρική θάλασσα Η Θάλασσα της Λιγουρίας Το Τυρρηνικό πέλαγος Θ. Νορβηγίας Θ. Μπάρεντς Κόκκινη Θ. Θ. Αραβίας Βόρεια Θάλασσα Το Αιγαίο Η θάλασσα της Κρήτης Το Ιόνιο Πέλαγος Το Μυρτώο Πέλαγος Το Θρακικό Πέλαγος Από γεωλογική άποψη είναι παρόμοιες με τους ανοικτούς ωκεανούς δημιουργούνται από μεγάλης κλίμακας γεωλογικές διεργασίες, Παρουσιάζουν βιοποικιλότητα, και Χαρακτηρίζονται από διαστρωματική κυκλοφορία του νερού Ο βαθμός της κυκλοφορίας του νερού μεταξύ περιθωριακών θαλασσών και των ωκεανών ποικίλλει ανάλογα με την τοποθεσία τους. Είναι γενικά πιο ρηχές από τους ωκεανούς Επηρεάζονται περισσότερο από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, την απορροή ποταμών, Εκτείνονται συνήθως πάνω από την ηπειρωτική κρηπίδα (υφαλοκρηπίδα), αλλά είναι δυνατόν να συνεχίζονται και πάνω από την ηπειρωτική κατωφέρεια Η γειτονική ήπειρος, όπως και ο γειτονικός ωκεανός, επηρεάζουν εξίσου τη διαμόρφωση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και των ιδιομορφιών τους (κλιματολογικές και υδρολογικές συνθήκες, θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα, ιζηματογένεση κ.λπ.) Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι περιθωριακές ημίκλειστες θάλασσες, όπως η Βόρεια Θάλασσα, ο Περσικός κόλπος, η Θάλασσα της Ιρλανδίας, ο Κόλπος του Χάντσον, ο Κόλπος του Αγίου Λαυρεντίου, ο Εύξεινος Πόντος, η Κασπία, η Ερυθρά Θάλασσα, η Αδριατική και η Θάλασσα των Βαλεαρίδων. Όλες αυτές οι θάλασσες έχουν σχετικά μικρά βάθη και παρουσιάζουν κατάλληλες ιζηματοδομές για την παγίδευση του πετρελαίου. Η περιορισμένη τους τοπογραφία ευνοεί τη συγκέντρωση και διατήρηση του οργανικού υλικού των πετρελαίων και συνεπώς την παρουσία ευνοϊκών δομών αποθήκευσης μεγάλων κοιτασμάτων. Οι βασικές διαφορές μεταξύ περιθωριακών θαλασσών και ωκεανών συνδέονται με το βάθος και την εγγύτητα τους προς την ηπειρωτική γη. Επηρεάζονται περισσότερο από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, την απορροή των ποταμών, το κλίμα, και την κυκλοφορία του νερού. π.χ. οι διαφορές στο χρώμα που παρουσιάζονται μεταξύ της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας είναι, λόγω της εμφάνισης του φυτοπλαγκτόν που συμβαίνει στη Μαύρη Θάλασσα. 4
Μεσόγειες Θάλασσες Mediterranean Seas Είναι ως επί το πλείστον σχεδόν κλειστές θάλασσες που έχουν περιορισμένη ανταλλαγή βαθέων υδάτων με εξωτερικούς ωκεανούς, και η κυκλοφορία του νερού τους επηρεάζεται από την αλατότητα και τις διαφορές θερμοκρασίας αντί από ανέμους Έχουν μεγάλο σχετικά βάθος Η επικοινωνία τους με τον ωκεανό είναι περιορισμένη και γίνεται μέσω ενός πορθμού ή στενών, μικρού ή μεγάλου πλάτους Μεσόγειες Θάλασσες Mediterranean Seas Διακρίνονται από τις άλλες για τη μεγαλύτερη απομόνωσή τους από τον ωκεανό, με συνέπεια να παρουσιάζουν και μεγαλύτερη ιδιομορφία υδρολογικών στοιχείων (ιδιόμορφο υδρολογικό ισοζύγιο, αύξηση τής θερμοκρασίας τού θαλάσσιου νερού με το βάθος, ανώμαλες τιμές αλατότητας κ.λ.π.), τα οποία επηρεάζονται άμεσα από τις γειτονικές ηπειρωτικές περιοχές Δύο κύριες κατηγορίες Λεκάνες συγκέντρωσης, και Λεκάνες αραίωσης Μεσόγειες Θάλασσες Mediterranean Seas Concentration Basins Μια λεκάνη συγκέντρωσης έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε αλάτι από τον εξωτερικό ωκεανό λόγω της εξάτμισης, καθώς και η ανταλλαγή του νερού αποτελείται από εισροή των πιο φρέσκων θαλάσσιων υδάτων στο ανώτερο στρώμα και εκροή πιο αλμυρών μεσόγειων υδάτων στο κατώτερο στρώμα του καναλιού σύνδεσης. π.χ., Η Μεσόγειος Θάλασσα είναι μια λεκάνη συγκέντρωσης στο σύνολό της Μεσόγειες Θάλασσες Mediterranean Seas Dilution Basin Μια λεκάνη αραίωσης έχει χαμηλότερη περιεκτικότητα σε αλάτι λόγω της ύπαρξης γλυκού νερού, όπως από την αύξηση των βροχοπτώσεων και της απορροής των ποταμών, και η ανταλλαγή του νερού αποτελείται από εκροή των πιο φρέσκων μεσόγειων υδάτων στο άνω στρώμα και την εισροή των θαλάσσιων αλμυρών υδάτων στο κατώτερο στρώμα του καναλιού σύνδεσης. Η ανανέωση των βαθέων υδάτων μπορεί να μην επαρκεί για την παροχή οξυγόνου στα κατώτερα στρώματα. π.χ. Η Μαύρη Θάλασσα και η Αδριατική είναι λεκάνες αραίωσης, λόγω του Δούναβη και του Πάδου αντίστοιχα Εσωτερικές Θάλασσες Inland Seas Εσωτερικές Θάλασσες - παραδείγματα Θάλασσες που δεν έρχονται σε άμεση επαφή με τον ωκεανό, αλλά επικοινωνούν με αυτόν μέσω μιας άλλης θάλασσας Χαρακτηρίζονται από σταθερό υδρολογικό ισοζύγιο. Επίσης, σημαντικό χαρακτηριστικό τους είναι η στρωμάτωση των επιφανειακών νερών, η οποία μπορεί να προκαλέσει σχετική στασιμότητα στα βαθύτερα υδάτινα τμήματά τους. Στην κατηγορία των εσωτερικών θαλασσών ανήκουν ο Εύξεινος Πόντος, η Βαλτική Θάλασσα, η θάλασσα της Ν. Κίνας. Θάλασσα της Νότιας Κίνας Καταλαμβάνει μια λεκάνη (με υφάλμυρο νερό) που σχηματίστηκε από τη διάβρωση παγετώνων 5
Κλειστές Θάλασσες Closed Seas Θάλασσες που περιβάλλονται από ηπειρωτική (χέρσο) γη και δεν έχουν καμιά επικοινωνία με τον ωκεανό ή με κάποια άλλη θάλασσα. Στην πραγματικότητα είναι λίμνες μεγάλων διαστάσεων, οι οποίες παρουσιάζουν ιδιάζουσες περιβαλλοντικές συνθήκες (η αλατότητά τους είναι ανάλογη ή ανώτερη από εκείνη των θαλασσών). Τα νερά τους προέρχονται από επιφανειακή απορροή, κυρίως από τους ποταμούς των γύρω περιοχών. Η πλήρης απομόνωση των θαλασσών αυτών συντελεί ώστε η στάθμη τής επιφάνειάς τους να είναι χαμηλότερη ή υψηλότερη από εκείνη των άλλων θαλασσών. Κλειστές Θάλασσες - παραδείγματα Η επιφάνειά της Κασπίας βρίσκεται ~28 μέτρα κάτω από την επιφάνεια των θαλασσών (δεδομένα του 2004), αποτελεί δηλαδή τμήμα ενός τεράστιου βαθυπέδου Ηεπιφάνειάτης Αράλης: +48 μέτρα Κασπία Οι ωκεανοί κυριαρχούν στον πλανήτη μας (71% της γήινης επιφάνειας) Το μέρος του κόσμου που περιλαμβάνει τις περισσότερες ηπειρωτικές περιοχές, περιλαμβάνει και σημαντικό ποσοστό των ωκεανών και θαλασσών. Σε αυτό ζουν περισσότερο από το 90% των ανθρώπων της Γης. Είναι επίσης εκεί όπου συναντούμε τα μεγαλύτερα περιβαλλοντικά προβλήματα Οι μεγαλύτερες ωκεάνιες λεκάνες έχουν βάθος 3 ως 5km και εκτείνονται από το εξωτερικό περιθώριο των ηπείρων μέχρι τις μεσοωκεάνιες ράχες Οι ωκεανοί κυριαρχούν στον πλανήτη μας (71% της γήινης επιφάνειας) Το υπόλοιπο μέρος του κόσμου που περιλαμβάνει λίγες ηπειρωτικές περιοχές και το λιγότερο πληθυσμό, περιλαμβάνει όμως το μεγαλύτερο ποσοστό των ωκεανών και θαλασσών Η Νέα Ζηλανδία είναι η χώρα που είναι πλησιέστερα στο κέντρο αυτού του θαλάσσιου χώρου, τον Ειρηνικό Ωκεανό. Ο ωκεανός ωκεανός Ο μεγαλύτερος από τους πέντε, με περίπου κυκλικό σχήμα Καλύπτει περίπου το 50.1% της επιφάνειας της συνολικής έκτασης των ωκεανών και των θαλασσών της Γης. Οριοθετείται από την Ασία και την Αυστραλία στα δυτικά και από τη Βόρεια και Νότια Αμερική στα ανατολικά Όλες οι ήπειροι μπορούσαν να χωρέσουν στη λεκάνη του Ειρηνικού!!! Εκτείνεται στο ένα τρίτο της επιφάνειας της γης με 179.700.000 km² από τη Βερίγγειο θάλασσα (Bering Sea) στην Αρκτική Βόρειος 6
ωκεανός Σε όλο το βόρειο τμήμα του, βρίσκονται διάσπαρτα υψηλά ηφαιστειακά νησιά (π.χ. τα νησιά της Χαβάης) προερχόμενα από τις εξάρσεις του πυθμένα του ωκεανού ωκεανός Συνεχίζεται μέχρι την Θάλασσα Ρος (Ross Sea) στην Ανταρκτική Βόρειος Νότιος Ο ωκεανός Περίπου 25000 νησιά Ο πιο βίαιος από όλους τους ωκεανούς Ισχυροί κυκλώνες στις περιοχές περί τον ισημερινό, Περίπου 300 ενεργά ηφαίστεια Παλιρροιακά κύματα (ή tsunami) κατά περιόδους σαν αποτέλεσμα πολλών υποθαλάσσιων σεισμών Ο ωκεανός Χαρακτηρίζεται από το λεγόμενο κυκλικό χαντάκι του Ειρηνικού ή τον κύκλο της φωτιάς. Ο πυθμένας δεν είναι ομαλός (επίπεδος) και επικρατούν υποβρύχιες οροσειρές και βουνά (ridges and seamounts). Μαζί με τις βαθιές τάφρους, έχει πολλές επίπεδες ράχες (flat-topped seamounts) - τα Guyots που δεν απαντώνται στους άλλους ωκεανούς. Ο ωκεανός Σε σχέση με τον Ατλαντικό Ωκεανό, μόνο ένας μικρός αριθμός ποταμών προσθέτουν ποσότητες γλυκού νερού στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ορισμένα από τα μεγάλα ποτάμια που εκβάλλουν στον Ειρηνικό ωκεανό περιλαμβάνουν το Κολοράντο, Columbia, Fraser, Μεκόνγκ, Rio Grande de Santiago, San Joaquin, Shinano, Skeena, Stikine, Xi Jiang, και Yukon. Το όνομά του δόθηκε από τον Πορτογάλο θαλασσοπόρο Μαγγελάνο ωκεανός Στον B. Ειρηνικό βρίσκεται το βαθύτερο σημείο της Γης, 11.035 μ. κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας στην τάφρο Μαριάνα Αποκαλείται Challenger Deep Ερευνήθηκε το 1951 από το βρετανικό πλοίο Challenger II, και το βάθος του προσδιορίστηκε, το 1960, με ακρίβεια πρώτα από το βαθυσκάφος Trieste 7
Ατλαντικός ωκεανός 3.868 Βόρειος Ατλαντικός Είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος φορέας νερού των ωκεανών και καλύπτει σχεδόν το 1/5 της επιφάνειας της Γης (82.4 x10 6 km 2 ) Το όνομά του προέρχεται από τον Άτλαντα της μυθολογίας Το κύριο σώμα του νερού που χωρίζει τις ηπείρους της Βόρειας και της Νότιας Αμερικής από την Ευρώπη και την Αφρική και εκτείνεται από τον Αρκτικό Ωκεανό προς την ήπειρο της Ανταρκτικής Έκταση ~106 εκατ. km 2 Όγκο, 318 εκατ. Km 3 Μέσο βάθος ~3340 m Μέγιστο βάθος ~8600 m Νότιος Ατλαντικός Ατλαντικός ωκεανός Περιλαμβάνει μεσόγειες/εσωτερικές θάλασσες, όπως τη Βαλτική, τη Βόρεια, τη Μαύρη, και τη Μεσόγειο προς τα ανατολικά, και Baffin Bay, Hudson Bay, τον κόλπο του St. Lawrence, τον Κόλπο του Μεξικού, και την Καραϊβική Θάλασσα στα δυτικά. 4 περιθωριακές θάλασσες, τη Βόρεια Θάλασσα, τη Θάλασσα της Μάγχης, τη Θάλασσα της Ιρλανδίας, και τον Κόλπο του St. Lawrence. 3.868 Αναφέρεται αρχικά από τον Ηρόδοτο (450 π.χ.) Ινδικός Αρκτικός 8
Αρκτικός ωκεανός Γνωστός, κυρίως παλαιότερα, και ως Βόρειος Παγωμένος βρίσκεται στην περιοχή του Βόρειου πόλου Ηεπιφάνεια του Αρκτικού Ωκεανού είναι 14.090.000 km 2, κάπως λιγότερο από 1.5 φορές η έκταση των ΗΠΑ Περιβάλλεται από την Ευρώπη, την Ασία, την Αμερική και τη Γροιλανδία Το βαθύτερό του σημείο απέχει 4.665 m από την επιφάνεια της θάλασσας Νότιος (παγωμένος) ωκεανός Ο Νότιος διαβρέχει την Ανταρκτική ήπειρο Γεωγραφικά ορίζεται ως η θαλάσσια έκταση νοτίως του εξηκοστού νοτίου παραλλήλου, μέχρι τις ακτές της Ανταρκτικής Επιφάνεια: 20 x 10 6 km 2 Βάθος: 8325 m Αποτελεί μια τεράστια αποθήκη CO 2 στον πλανήτη μας Την επόμενη φορά, θα εξετάσουμε Την προέλευση (δημιουργία) και τα τμήματα των ωκεανών Τα γεωλογικά χαρακτηριστικά του πυθμένα 9