ΘΕΜΑ: «Οδηγός ελέγχου επιτηδευματιών που τηρούν πρόσθετα βιβλία του άρθρου 10 του Κώδικα Βιβλίων Στοιχείων».

ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΙΔΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ (ΥΠ.Ε.Ε.) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΕΛΕΓΧΩΝ ΤΜΗΜΑ Β ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ Ταχ. Δ/νση : Αλκίφρονος 92 & Πειραιώς 207 ΠΡΟΣ : Τ. Κώδικας : 118 53 ΑΘΗΝΑ Πληροφορίες : Λάμπρος Μπαλωμένος Ιωάννης Κατσίπης Τηλέφωνο : 210 3401023 FAX : 210 6990014 E-Mail : ypeeky2@otenet.gr kyd2@ypee.gr Αθήνα, 20 Σεπτεμβρίου 2007 Αριθ. Πρωτ.:11667 Ως Πίνακας Διανομής ΘΕΜΑ: «Οδηγός ελέγχου επιτηδευματιών που τηρούν πρόσθετα βιβλία του άρθρου 10 του Κώδικα Βιβλίων Στοιχείων». I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων (ΥΠ.Ε.Ε.) σε συνέχεια της προσπάθειας για τη υποβοήθηση του ελεγκτικού έργου στον προληπτικό και προσωρινό έλεγχο, αλλά και γενικότερα για την πάταξη της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής θεώρησε αναγκαίο και χρήσιμο να επικαιροποιήσει τον οδηγό ελέγχου που αναφέρεται στα πρόσθετα βιβλία που τηρούν ορισμένες επιχειρήσεις σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 10 του ΚΒΣ (π.δ.186/1992) και ο οποίος αρχικά είχε εκδοθεί το Μάϊο του 2004 από το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (Σ.Δ.Ο.Ε.). Η επικαιροποίηση κρίθηκε αναγκαία για τους εξής λόγους: α. Από το χρόνο έκδοσης του προηγούμενου οδηγού μέχρι σήμερα έχουν επέλθει σημαντικές νομοθετικές μεταβολές στις διατάξεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (ΚΒΣ) με το νόμο 3522/2006/(ΦΕΚ 276 Α /22.12.2006). 1

Συγκεκριμένα και συνοπτικά: Με το νόμο 3522/2006, που ισχύει από 22-12-2006: Μεταβλήθηκαν, για ορισμένες κατηγορίες επιτηδευματιών, οι υποχρεώσεις τους ως προς τα πρόσθετα βιβλία που υποχρεούνται να τηρούν (εισερχομένων οχημάτων, μεταχειρισμένων αγαθών), Επεκτάθηκε η υποχρέωση τήρησης βιβλίου εκπαιδευομένων οδηγών και στους εκπαιδευτές μοτοποδηλάτων και μοτοσικλετών, επήλθαν μεταβολές ως προς το βιβλίο μεριδολογίου γιατρών επήλθαν μεταβολές ως προς το βιβλίο επίσκεψης ασθενών που τηρούν τα διαγνωστικά κέντρα, επεκτάθηκε η υποχρέωση τήρησης του βιβλίου ποσοτικής παραλαβής και σε άλλες περιπτώσεις (πάγια, φύλαξη, διαμεσολάβηση, αποθήκευση κ.λπ.), καταργήθηκαν για ορισμένες δραστηριότητες τα πρόσθετα βιβλία που τηρούσαν (βιβλίο συνδρομητών, βιβλίο παραγγελιών προκατασκευασμένων οικιών ή άλλων προκατασκευασμένων κτισμάτων), δόθηκε επί πλέον η δυνατότητα καταχώρησης των εξόδων πρώτης εγκατάστασης στα βιβλία της επιχείρησης, όταν αυτή συσταθεί. β. Καθιερώθηκε με υπουργικές αποφάσεις, στα πλαίσια των εξουσιοδοτικών διατάξεων του Κ.Β.Σ. (άρθρο 38 περ. γ, υποπερ. γη ) και συναφών διατάξεων, η υποχρέωση: 1. Τήρησης βιβλίου κοστολογίου οικοδομών από τον επιτηδευματία που ασχολείται με την κατασκευή και πώληση οικοδομών. (Σχετ. η Α.Υ.Ο.Ο. ΠΟΛ.1039/9-3-2006 και εγκ. ΠΟΛ.1067/2-05-2006, οι οποίες επισυνάπτονται ως παράρτημα 2). 2. Τήρησης πρόσθετων βιβλίων και έκδοση στοιχείων από τις επιχειρήσεις εκμίσθωσης βιντεοκασετών, DVD και λοιπών συναφών αγαθών. (Σχετ. η Α.Υ.Ο.Ο. ΠΟΛ.1097/18-7-2006 και η εγκ. ΠΟΛ.1109/6-9-2006, οι οποίες επισυνάπτονται ως παράρτημα 2). γ. Έχει συσταθεί η Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων (ΥΠ.Ε.Ε.) με νέο νομικό πλαίσιο (άρθρο 30 του ν.3296/2004 και Π.Δ.85/2005/ΦΕΚ 122 Α /25.5.2005). Για τους λόγους αυτούς κρίθηκε αναγκαίο να εκπονηθεί και να κοινοποιηθεί ο νέος επικαιροποιημένος οδηγός ελέγχου με τον ίδιο τίτλο «Οδηγός ελέγχου επιτηδευματιών που τηρούν πρόσθετα βιβλία του Άρθρου 10 του ΚΒΣ», θεωρώντας ότι και αυτός ο οδηγός θα αποτελέσει ένα εργαλείο κατάλληλο, χρήσιμο, εύχρηστο και πρακτικό, κατ αρχήν για όλους τους υπαλλήλους της ΥΠ.Ε.Ε., αλλά ακόμη και για τους λοιπούς υπαλλήλους των Ελεγκτικών Υπηρεσιών (Δ.Ο.Υ., Π.Ε.Κ., Δ.Ε.Κ.). Για το λόγο αυτό κρίνεται σκόπιμο ο παρών οδηγός να αναπαραχθεί με ευθύνη των προϊσταμένων και να διανεμηθεί σε όλους τους ελεγκτές. Η προσπάθεια αυτή είναι συνέχεια άλλων που προηγήθηκαν τα τελευταία χρόνια και αφορούσαν τους οδηγούς ελέγχου, πλαστών, εικονικών και νοθευμένων φορολογικών στοιχείων, αιθυλικής αλκοόλης και αλκοολούχων ποτών, καπνικών προϊόντων, για τα ναυτιλιακά καύσιμα, για το παραεμπόριο κ.λπ. 2

1. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΒΙΒΛΙΑ Τα πρόσθετα βιβλία προβλέπονται με σκοπό την παρακολούθηση ορισμένων μορφών συναλλαγών - κατηγοριών επιτηδευματιών. Η υποχρέωση τήρησης πρόσθετων βιβλίων συνδέεται μόνο με το αντικείμενο εργασιών του επιτηδευματία και όχι με το ύψος των ακαθαρίστων εσόδων του ή με την κατηγορία των βιβλίων του. Τόπος και τρόπος τήρησης. Τα πρόσθετα βιβλία είναι απλογραφικά και εξωλογιστικά, τηρούνται δε πάντοτε θεωρημένα. Μπορεί, όπως όλα τα βιβλία, να τηρούνται είτε χειρόγραφα είτε με τη χρήση Η/Υ (μηχανογραφικά). Σύμφωνα με τις διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 21 του ΚΒΣ, τα βιβλία αυτά τηρούνται σε κάθε επαγγελματική εγκατάσταση του επιτηδευματία που ασκείται η σχετική με την τήρησή τους, δραστηριότητα. Χρόνος ενημέρωσης εκτύπωσης. Τα πρόσθετα βιβλία ενημερώνονται σύμφωνα με οριζόμενα από τις διατάξεις του άρθρου 17 παρ. 1, 2 και 10 του ΚΒΣ. Τα πρόσθετα και ειδικά βιβλία ενημερώνονται και εκτυπώνονται εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών από τις διατάξεις του ΚΒΣ ή των αποφάσεων του Υπουργού Οικονομικών, που εκδίδονται κατ εξουσιοδότηση νόμου και καθιερώνουν την τήρησή τους, με εξαίρεση τα βιβλία που ενημερώνονται βάσει εκδιδόμενων παραστατικών, τα οποία μπορεί να εκτυπώνονται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα, με την προϋπόθεση ότι όταν ζητηθεί από τον προϊστάμενο της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας ή από τον εξουσιοδοτούμενο από αυτόν υπάλληλο, είναι δυνατή η εκτύπωση σε αθεώρητο μηχανογραφικό χαρτί, άμεσα των δεδομένων των βιβλίων αυτών μέχρι και την τελευταία ημέρα ενημέρωσης (άρθρο 24 παρ.6 του ΚΒΣ). Με την προϋπόθεση του προηγούμενου εδαφίου μπορεί να εκτυπώνεται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα και το βιβλίο κίνησης οχημάτων (άρθρο 24 παρ.6 του ΚΒΣ). Με την απόφαση 1016567/190/0015/ΠΟΛ.1027/20.2.2003, ορίζεται ότι: «1. Από 1.1.2003 παρέχεται η δυνατότητα τα δεδομένα των μηχανογραφικά τηρουμένων βιβλίων, α) «Αποθήκευσης» (Άρθρο 10 παρ. 5 περίπτ. ηβ ), β) «Κίνησης Οχημάτων (Άρθρο 10 παρ. 5 περίπτ.ιη ) και γ) «Προσωρινής Εναπόθεσης (ΑΥ.Ο.1041614/ΠΟΛ.1100/4.4.1995), να εγγράφονται σε θεωρημένο οπτικό δίσκο (CD- ROM τεχνολογίας WORM) μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα εκείνου που αφορούν αντί της εκτύπωσης αυτών σε θεωρημένα έντυπα σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 24 παρ. 6 του ΚΒΣ. Η δυνατότητα αυτή αφορά την εγγραφή των δεδομένων των παραπάνω βιβλίων όλων ή μερικών εγκαταστάσεων του υπόχρεου επιτηδευματία. 2. Ο οπτικός δίσκος σημαίνεται (θεωρείται) και προστατεύεται από επιπλέον προσπάθειες εγγραφής, ώστε να διασφαλίζονται οι πληροφορίες που περιέχονται σ αυτόν. Για την διαδικασία σήμανσης των οπτικών δίσκων έχουν ανάλογη εφαρμογή τα αναφερόμενα στις περιπτώσεις 1 έως 3.3 της Α.Υ.Ο. ΠΟΛ.1167/02. 3. Τα δεδομένα που εγγράφονται στον οπτικό δίσκο είναι αυτά τα οποία ορίζονται με τις κατ ιδίαν διατάξεις του Κ.Β.Σ. και της Α.Υ.Ο. ΠΟΛ.1100/4.4.1995 για το βιβλίο προσωρινής εναπόθεσης, με επιπλέον αναγραφή για κάθε μήνα του αριθμού των μερίδων που περιλαμβάνονται. Σε κάθε οπτικό δίσκο απομνημονεύονται τα δεδομένα ενός μόνο μήνα δηλαδή για κάθε μήνα υπάρχει και ένας τουλάχιστον οπτικός δίσκος. Επί μη επιτυχημένης εγγραφής του 3

CD θα αρχειοθετείται το κατεστραμμένο CD και θα γίνεται νέα εγγραφή σε άλλο θεωρημένο CD. 4. Τα δεδομένα των παραπάνω βιβλίων των υποκαταστημάτων μπορεί να καταγράφονται μόνο στον οπτικό δίσκο που τηρείται στην έδρα με την προϋπόθεση ότι υπάρχει απευθείας σύνδεση μεταξύ κεντρικού και υποκαταστήματος και είναι δυνατή άμεσα από το υποκατάστημα η ανάγνωση και η εκτύπωση του περιεχομένου του οπτικού δίσκου μέχρι και το μήνα που είναι εγγεγραμμένος. 5. Στο λογισμικό που χρησιμοποιεί η επιχείρηση θα πρέπει να προστεθεί και δυνατότητα ανάγνωσης των αποθηκευμένων δεδομένων του CD (βιβλίο κίνησης οχημάτων, αποθήκευσης, προσωρινής εναπόθεσης) και εκτύπωσης αυτών (όλων ή μερικών) όταν ζητείται από τον έλεγχο. 6. Η μη διαφύλαξη του οπτικού δίσκου (CD) η αδυναμία αναπαραγωγής του περιεχομένου αυτών εξομοιούνται με μη τήρηση του βιβλίου που εμπεριέχεται σ αυτά.» Τα δεδομένα που είναι αποθηκευμένα σε ηλεκτρομαγνητικά μέσα κατά τις ανωτέρω διατάξεις (άρθρο 24 παρ.6 του ΚΒΣ), εκτυπώνονται εντός τριών (3) ημερών, όταν ζητηθεί από το φορολογικό έλεγχο. Η ανωτέρω προθεσμία μπορεί να παρατείνεται μέχρι δεκαπέντε (15) ημέρες, εφόσον η εκτύπωση των δεδομένων αυτών είναι εξαιρετικά δυσχερής στην προβλεπόμενη προθεσμία. Η μη διαφύλαξη των ηλεκτρομαγνητικών μέσων ή η αδυναμία αναπαραγωγής του περιεχομένου αυτών εξομοιώνεται με μη τήρηση των βιβλίων ή των καταστάσεων που εμπεριέχονται σε αυτά (άρθρο 24 παρ.7 του ΚΒΣ). Γενικές επισημάνσεις Ο χρόνος ενημέρωσής τους είναι πρωτογενής και κατά κανόνα άμεσος, γιατί ουσιαστικά χρησιμοποιούνται σαν βιβλία καταχώρησης γεγονότων που συνδέονται με συναλλαγές (π.χ. είσοδος αυτοκινήτου, άφιξη πελάτη, εγγραφή μαθητή κ.λπ.). Η εκτύπωσή τους, όταν τηρούνται μηχανογραφικά, δεν επιτρέπεται να γίνεται σε μεταγενέστερο χρόνο από τον χρόνο ενημέρωσης, με εξαίρεση τα βιβλία που ενημερώνονται βάσει εκδιδόμενων παραστατικών, όπως είναι το βιβλίο αποθήκευσης, το βιβλίο προσωρινής εναπόθεσης και το βιβλίο κίνησης οχημάτων, τα οποία εκτυπώνονται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα εκείνου που αφορούν οι πράξεις (άρθρο 24 παράγραφος 6 του ΚΒΣ). Σε περίπτωση μηχανογραφικής τήρησής τους, επιτρέπεται να αναγράφεται χειρόγραφα σε αυτά ο α/α καθώς και η αξία του σχετικού στοιχείου. Οι υπόχρεοι επιτηδευματίες εφόσον παρέχουν υπηρεσίες εκδίδουν για τις συναλλαγές που έχουν καταχωρηθεί σε αυτά, απόδειξη παροχής υπηρεσιών (ΑΠΥ) τόσο σε επιτηδευματίες όσο και σε ιδιώτες (άρθρο 13 παράγραφος 2 του ΚΒΣ). Όσοι τηρούν πρόσθετα βιβλία του άρθρου 10 παράγραφος 5 του ΚΒΣ, απαλλάσσονται της θεώρησης μόνον των φορολογικών στοιχείων αξίας του ΚΒΣ, στα οποία απεικονίζονται συναλλαγές που καταχωρούνται στα τηρούμενα 4

πρόσθετα βιβλία και με την προϋπόθεση ότι σ αυτά αναγράφεται η αξία και ο αύξων αριθμός του εκδοθέντος φορολογικού στοιχείου, μέχρι το τέλος της επόμενης μέρας από την έκδοσή του. (σχετ. η Α.Υ.Ο.Ο. ΠΟΛ.1083/2.6.2003). Επίσης, όταν η αμοιβή δεν υπόκειται σε Φ.Π.Α. (π.χ. φροντιστήρια εκπαιδευτήρια κ.λπ.), έχει γίνει δεκτό να αναγράφεται στα πρόσθετα βιβλία μόνο ο α/α του φορολογικού στοιχείου (ΑΠΥ), όχι όμως και το ποσό (σχετ.πολ.1137/7.4.2000). Όσοι τηρούν πρόσθετα βιβλία που ορίζονται από τις διατάξεις του άρθρου 10 παράγραφος 5 του ΚΒΣ και από σχετικές αποφάσεις, απαλλάσσονται από την υποχρεωτική χρήση Ε.Α.Φ.Δ.Σ.Σ. (σχετ.α.υ.ο.ο. ΠΟΛ.1284/2002). Σημειώνεται: 1. Από την 01/01/2003 με τον ν.3052/2002, καταργήθηκε η τήρηση των πρόσθετων βιβλίων που τηρούσαν τα εκκοκκιστήρια (βιβλίο πρέσας), οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις και το πρόσθετο βιβλίο εισόδου εξόδου ασθενών των κλινικών ενσωματώθηκε στο βιβλίο ασθενών. 2. Από την 22/12/2006 με το νόμο 3522/2006: καταργήθηκε η τήρηση του βιβλίου συνδρομητών και του βιβλίου παραγγελιών προκατασκευασμένων οικιών ή άλλων προκατασκευασμένων κτισμάτων, διαχωρίστηκε το βιβλίο εισερχομένων που τηρείται από συνεργεία και λοιπές συναφείς επιχειρήσεις και από τους πωλητές μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, σε βιβλίο εισερχομένων οχημάτων και σε βιβλίο μεταχειρισμένων αγαθών, επήλθαν μεταβολές ως προς το βιβλίο μεριδολογίου γιατρών και ως προς το βιβλίο επίσκεψης ασθενών που τηρούν τα διαγνωστικά κέντρα, επεκτάθηκε η τήρηση του βιβλίου ποσοτικής παραλαβής και για άλλες περιπτώσεις (πάγια, φύλαξη, διαμεσολάβηση, αποθήκευση κ.λπ.). 3. Από την 01/03/2007 με το ν.3522/2006, προστέθηκε το βιβλίο εκπαιδευομένων οδηγών και για τους εκπαιδευτές μοτοποδηλάτων και μοτοσικλετών. 4. Από την 22/12/2006, με τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 30 του ν.3522/2006, παρέχεται η δυνατότητα μετά από γνωστοποίηση στον αρμόδιο προϊστάμενο Δ.Ο.Υ. τήρησης ιδιαίτερης σειράς για ορισμένα πρόσθετα βιβλία της παραγράφου 5 του άρθρου 10 του ΚΒΣ, όταν παρέχονται διαρκείς υπηρεσίες, με την προϋπόθεση ότι τα βιβλία θα θεωρούνται με την ένδειξη «Διαρκής παροχή υπηρεσίας». 5

Τα πρόσθετα βιβλία για τα οποία μπορεί να τηρηθεί ιδιαίτερη σειρά για τη διαρκή παροχή υπηρεσίας με βάση τις ισχύουσες διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 10 του ΚΒΣ είναι: το βιβλίο πελατών της περίπτωσης ε που τηρείται από τα κέντρα αισθητικής κ.λ.π. το βιβλίο πελατών της περίπτωσης ιδ που τηρείται από τους φυσιοθεραπευτές και τους ασκούντες παραϊατρικά επαγγέλματα το βιβλίο στάθμευσης της περίπτωσης ιστ που τηρείται από τον εκμεταλλευτή χώρου στάθμευσης ή φύλαξης σκαφών θαλάσσης το βιβλίο στάθμευσης της περίπτωσης θ που τηρείται από τον εκμεταλλευτή χώρου στάθμευσης αυτοκινήτων. Αυτονόητο είναι ότι τα στοιχεία μπορεί να εκδίδονται σε περισσότερες σειρές για κάθε είδος στοιχείου εφόσον πέραν του διακριτικού της σειράς έχουν ιδιαίτερη ενιαία αρίθμηση, σύμφωνα με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παρ. 6 του άρθρου 18 του ΚΒΣ (σχετ. εγκ. ΠΟΛ1024/15.2.2007, παρ.30.6). 2. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΡΗΣΗΣ ΠΡΟΣΘΕΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ Σκοπός της καθιέρωσης υποχρέωσης τήρησης πρόσθετων βιβλίων για ορισμένες δραστηριότητες, είναι η παροχή κυρίως στον προληπτικό έλεγχο δυνατότητας άμεσου ελέγχου της εμφάνισης συναλλαγών της επιχείρησης ή του επιτηδευματία και κατ επέκταση της έκδοσης των αντίστοιχων στοιχείων εσόδων. Ο έλεγχος των βιβλίων αυτών είναι απλός και συνίσταται κατά βάση: α. Στην πιστοποίηση της ακριβούς καταγραφής σ αυτό συναλλαγών ή άλλων γεγονότων που σχετίζονται με τα έσοδα της επιχείρησης β. Στη διαπίστωση έκδοσης αντίστοιχων στοιχείων εσόδων για όλες τις εγγραφές που έγιναν στα πρόσθετα βιβλία. Αυτονόητο είναι ότι, βασικό μέλημα του ελέγχου είναι περαιτέρω η εξακρίβωση της ακρίβειας των εγγραφών και κυρίως σε ότι αφορά τις εμφανιζόμενες αμοιβές, αφού είναι γνωστό ότι σε αρκετές περιπτώσεις γίνονται εγγραφές στα πρόσθετα βιβλία, αλλά στη συνέχεια εκδίδονται υποτιμολογημένα (ανακριβή) στοιχεία (ΑΠΥ) ή δεν εκδίδονται καθόλου στοιχεία για μερικές εγγραφές. 6

II. ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΒΙΒΛΙΑ 1. ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΛΑΒΗΣ (Άρθρο 10 παρ.1 του ΚΒΣ) 1.1 Υπόχρεος τήρησης Το βιβλίο ή διπλότυπο δελτίο ποσοτικής παραλαβής τηρείται από τον επιτηδευματία φυσικό ή νομικό πρόσωπο, καθώς και από πρόσωπο της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του ΚΒΣ, όταν αυτό αποκτά την ιδιότητα του επιτηδευματία για μια ή περισσότερες δραστηριότητες. Το βιβλίο τηρείται από τα παραπάνω πρόσωπα για ορισμένα αγαθά που παραλαμβάνουν στην επαγγελματική τους εγκατάσταση, τα οποία είτε δεν συνοδεύονται με στοιχείο διακίνησης (όπως δελτίο αποστολής) είτε συνοδεύονται μόνο με τα στοιχεία αλλοδαπών οίκων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), προκειμένου για αγαθά που παραλαμβάνονται κατ εντολή του προμηθευτή ή τρίτου, απευθείας από τον αλλοδαπό οίκο (τριγωνική παραλαβή) και ανεξάρτητα από την αιτία για την οποία αυτά παραλαμβάνονται, όπως π.χ. λόγω αγοράς, επεξεργασίας, φύλαξης, διαμεσολάβηση, αποθήκευση με αμοιβή κ.λ.π.. (σχετ. εγκ. ΠΟΛ.1024/15.2.2007, παρ. 28.19.1). Τα προς παραλαβή αγαθά μπορεί να είναι εμπορεύσιμα αγαθά ή ενσώματα πάγια περιουσιακά στοιχεία για τον παραλήπτη ή τον αποστολέα τους. Στην έννοια του παραπάνω αγαθού συμπεριλαμβάνονται όλα τα αγαθά, όπως αυτά κατονομάζονται στην παράγραφο 2.2.100 και 2.2.200 του Ε.Γ.Λ.Σ. (όπως έπιπλα, μηχανήματα, μεταφορικά μέσα, εμπορεύματα, πρώτες ύλες, βοηθητικές ύλες, υλικά συσκευασίας, αναλώσιμα υλικά, ανταλλακτικά παγίων στοιχείων κ.λ.π.). Ο αποστολέας των αγαθών μπορεί να είναι οποιοσδήποτε τρίτος, ήτοι επιτηδευματίας ή πρόσωπο της παραγράφου 3 του άρθρου 2 (πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα κ.λ.π.) ή πρόσωπο της παραγράφου 4 του ίδιου ως άνω άρθρου (αγρότες του ειδικού καθεστώτος) ή και ιδιώτης. Ο επιτηδευματίας που τηρεί βιβλία τρίτης κατηγορίας μπορεί, αντί να τηρεί βιβλίο ποσοτικής παραλαβής, να ενεργεί ανάλογη εγγραφή με λογιστικό ισότιμο κατά την παραλαβή των αγαθών. Σημείωση: - Το βιβλίο ή δελτίο ποσοτικής παραλαβής δεν τηρείται πλέον από τους επισκευαστές ηλεκτρικών ή ηλεκτρονικών συσκευών, επίπλων, μηχανών, ή μηχανημάτων, οι οποίοι τηρούν από 22/12/2006 το βιβλίο επισκευής αγαθών που ορίζεται με τις νέες διατάξεις της περίπτωσης ζ της παραγράφου 5 του άρθρου 10 του ΚΒΣ. - Οι επιτηδευματίες που έχουν τις προϋποθέσεις μη θεώρησης των στοιχείων σύμφωνα με την Α.Υ.Ο.Ο. ΠΟΛ.1083/2003 εκδίδουν Δελτίο Ποσοτικής Παραλαβής αθεώρητο. 1. 2. Τόπος τήρησης Το βιβλίο ή δελτίο ποσοτικής παραλαβής σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 21 του ΚΒΣ, όπως ισχύουν, τηρείται στην επαγγελματική 7

εγκατάσταση στην οποία παραλαμβάνονται τα αγαθά (έδρα, υποκατάστημα, αποθηκευτικός χώρος, γραφεία κ.λ.π.). Το βιβλίο ή δελτίο ποσοτικής παραλαβής δεν τηρείται στις περιπτώσεις παραλαβής αγαθών από την επαγγελματική εγκατάσταση άλλου επιτηδευματία ή την οικία φυσικού προσώπου, τα οποία συνοδεύονται με δελτίο αποστολής του αποστολέα επιτηδευματία ή με αντίγραφο δελτίο αποστολής του παραλαμβάνοντος, συνενωμένο ή μη με στοιχείο αξίας. (σχετ. εγκ. ΠΟΛ.1024/15.2.2007, παρ.28.19.2). 1.3. Περιεχόμενο του βιβλίου ή δελτίου ποσοτικής παραλαβής Στο βιβλίο ή δελτίο ποσοτικής παραλαβής καταχωρείται άμεσα με την παραλαβή των αγαθών: η χρονολογία της παραλαβής το ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία του αποστολέα το επάγγελμα και η διεύθυνση του αποστολέα το είδος στην έσχατη διάκρισή του (όπως ορίζεται με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του ΚΒΣ) ο σκοπός της παραλαβής (πώληση, αγορά, επεξεργασία κ.λπ). 1.4 Σκοπός της παραλαβής Για την υποχρέωση τήρησης του βιβλίου ή δελτίου ποσοτικής παραλαβής λαμβάνεται υπόψη ο σκοπός της παραλαβής. Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις για να τηρείται βιβλίο ή δελτίο ποσοτικής παραλαβής για τα προαναφερόμενα αγαθά, πρέπει αυτά να παραλαμβάνονται με σκοπό την αγορά τους ή την πώληση αυτών για λογαριασμό τρίτου ή την απλή διαμεσολάβηση προς πώληση ή την αποθήκευση ή τη φύλαξη ή τη χρήση ή την επεξεργασία όταν ο αποστολέας των αγαθών στην τελευταία περίπτωση είναι επιτηδευματίας ή αγρότης του ειδικού καθεστώτος. Παρατίθεται σχηματικός πίνακας των περιπτώσεων τήρησης του βιβλίου ή δελτίου ποσοτικής παραλαβής (παραλαβή αγαθών χωρίς συνοδευτικό στοιχείο νομίμως ή μη). ΑΠΟΣΤΟΛΕΑΣ Σκοπός παραλαβής Επιτηδευματίας Αγρότης Ειδικού Καθεστώτος Πρόσωπο της παρ. 3 του άρθρου 2 ΚΒΣ Ιδιώτης Αγορά ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ Πώληση ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ Φύλαξη ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΔΕΝ ΤΗΡΕΙΤΑΙ Διαμεσολάβηση ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ Επεξεργασία ΔΕΝ ΔΕΝ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ* ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ Αποθήκευση με αμοιβή ΔΕΝ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ** Χρήση ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ ΤΗΡΕΙΤΑΙ 8

* Εξαιρούνται τα ελαιοτριβεία για τον ελαιόκαρπο που παραλαμβάνουν από παραγωγούς για έκθλιψη, καθώς και οι αλευρόμυλοι για τα αγαθά που παραλαμβάνουν προς άλεση από τα ίδια πρόσωπα, όπως ορίζεται στην εγκύκλιο 3/1992 του ΚΒΣ. ** Στην περίπτωση αυτή εκδίδεται δελτίο εισαγωγής από τον εκμεταλλευτή ψυκτικών χώρων ή χώρων αποθήκευσης αγαθών τρίτων της υποπερίπτωσης ηα της περίπτωσης η της παραγράφου 5 του άρθρου 10 του ΚΒΣ (σχετ. εγκ. ΠΟΛ1024/15.2.2007, παρ.28.19.3). Με την εγκύκλιο 3/1992 παρ.10.1.2 ορίζεται ότι για τα φωτογραφικά φίλμς που παραλαμβάνονται από επιτηδευματίες για εμφάνιση, πρέπει να τηρείται βιβλίο ή δελτίο ποσοτικής παραλαβής, εφόσον δεν συνοδεύονται με δελτίο αποστολής. Επίσης, τα ελαιοτριβεία όταν αναλαμβάνουν τη φύλαξη ελαιολάδου χωρίς αμοιβή είτε αυτό ανήκει σε εμπόρους, είτε σε παραγωγούς, έχουν υποχρέωση τήρησης βιβλίου ή δελτίου ποσοτικής παραλαβής (εγκ.3/1992 παρ. 10.1 περ.β ) 1.5 Χρόνος ενημέρωσης Με την παραλαβή των αγαθών, όταν δεν συνοδεύονται από δελτίο αποστολής. (Άρθρο 17 παρ.10α του ΚΒΣ). 1.6. Μη τήρηση του βιβλίου ή δελτίου ποσοτικής παραλαβής. Με τις νέες διατάξεις δεν τηρείται βιβλίο ή δελτίο ποσοτικής παραλαβής για τα αγαθά που παραλαμβάνει ο επιτηδευματίας στην επαγγελματική του εγκατάσταση τα οποία δεν συνοδεύονται με στοιχείο διακίνησης, όταν εκδίδεται άμεσα με την παραλαβή: δελτίο εισαγωγής της υποπερίπτωσης ηα της περίπτωσης η της παραγράφου 5 του άρθρου 10 του ΚΒΣ κατά την παραλαβή των αγαθών για φύλαξη από τον εκμεταλλευτή αποθηκευτικού χώρου. τιμολόγιο αγοράς για τα αγαθά (εμπορεύσιμα ή πάγια) που παραλαμβάνονται από μη υπόχρεο σε έκδοση στοιχείου διακίνησης με σκοπό την αγορά τους (π.χ. ιδιώτης). Επίσης, δεν τηρείται βιβλίο ή δελτίο ποσοτικής παραλαβής για τα αγαθά που απευθείας αγοράζει και παραλαμβάνει από αλλοδαπό οίκο της Ε.Ε. απευθείας στην επαγγελματική του εγκατάσταση επιτηδευματίας, εφόσον συνοδεύονται από οποιαδήποτε συνοδευτικά στοιχεία ή έγγραφα του ξένου οίκου, από τα οποία προκύπτει η ανάλυση του είδους και της ποσότητας των αγαθών αυτών (σχετ. εγκ. ΠΟΛ.1024/15.2.2007, παρ.28.19.6). 1.7. Ενδεικτικές περιπτώσεις τήρησης βιβλίου ή δελτίου ποσοτικής παραλαβής: Δημοτική επιχείρηση σφαγείου που παραλαμβάνει ζώντα ζώα από αγρότη που δεν συνοδεύονται με δελτίο αποστολής. Παραλαβή παγίων προσώπου της παραγράφου 3 του άρθρου 2 του ΚΒΣ από επιτηδευματία στις εγκαταστάσεις της επιχείρησής του για φύλαξη (παραλαβή παγίων από επιτηδευματία για φύλαξη). Παραλαβή στις εγκαταστάσεις ατομικής επιχείρησης περιουσιακών στοιχείων της ατομικής περιουσίας του επιτηδευματία για χρήση. 9

Παραλαβή αγαθών μεγαλύτερης ποσότητας από την αναγραφόμενη στο δελτίο αποστολής (πλεόνασμα). Δεν απαγορεύεται η τήρηση του βιβλίου ή δελτίου ποσοτικής παραλαβής και σε περίπτωση παραλαβής αγαθών μικρότερης ποσότητας από την αναγραφόμενη στο δελτίο αποστολής (έλλειμμα). Παραλαβή άλλου είδους αγαθών από αυτά που αναγράφονται στο δελτίο αποστολής (σχετ. εγκ. ΠΟΛ.1024/15.2.2007, παρ.28.19.3). 1.8. Ενδεικτικές περιπτώσεις μη τήρησης βιβλίου ή δελτίου ποσοτικής παραλαβής: Καθαριστήριο που παραλαμβάνει αγαθά από ιδιώτες ή επιτηδευματίες για καθάρισμα. Μοδίστρα για τα ενδύματα ή τα υφάσματα που παραλαμβάνει από ιδιώτες (σχετ. εγκ. ΠΟΛ.1024/15.2.2007, παρ.28.19.3). Επισήμανση: Με την εγκύκλιο ΠΟΛ.1024/2007, για λόγους χρηστής διοίκησης έγινε δεκτό να μην επιβάλλονται κυρώσεις για τη μη τήρηση του βιβλίου ποσοτικής παραλαβής μέχρι 30/3/2007, για παραλαβές αγαθών που έγιναν από 22/12/2006 μέχρι την ημερομηνία αυτή, καθόσον δεν υπήρχε τέτοια υποχρέωση με τις προϊσχύουσες διατάξεις και τα αγαθά αυτά έχουν καταχωρηθεί στο βιβλίο ή δελτίο αυτό μέχρι 30/3/2007, εφόσον βέβαια την ημερομηνία καταχώρησης υπήρχαν στην επαγγελματική εγκατάσταση του επιτηδευματία. 1.9 Ενδεικτικό υπόδειγμα βιβλίου ποσοτικής παραλαβής Χρονολογία παραλαβής Ονοματεπώνυμο ή Επωνυμία Στοιχεία αποστολέα 28/12/2006 Α. Αθανασίου Επιτηδευματίας 15/1/2007 Δ.Οικονόμου Μονοπρόσωπη ΕΠΕ Επάγγελμα Διεύθυνση Ποσότητα Είδος Ακτινολογικό Εργαστήριο 25/2/2007 Λ. Λάμπρου Επιτηδευματίας 10/3/2007 Κ. Κώτσης Λογιστής Κέας 35 Χολαργός Τήνου 81 Γέρακας Σπετσών 69 Κυψέλη Σούτσου 40 Αθήνα 1 Παραλαμβανόμενα αγαθά Φωτογραφικά φίλμ Σκοπός Παραλαβής Εμφάνιση και εκτύπωση 1 Μηχάνημα Αποθήκευση 1 Εμπορεύματα Πώληση 1 Η/Υ Για φύλαξη 10

2. ΒΙΒΛΙΟ ΕΞΟΔΩΝ ΠΡΩΤΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ (Άρθρο 10 παρ.2 του ΚΒΣ) 2.1 Υπόχρεος τήρησης Ο ιδρυτής νομικού προσώπου ή υποκαταστήματος αλλοδαπού προσώπου ή κοινοπραξίας ή ατομικής επιχείρησης και ο ιδρυτής οποιασδήποτε επιχείρησης γενικά. 2.2 Χρόνος ενημέρωσης Τα έξοδα πρώτης εγκατάστασης, αγορές και λοιπές συναλλαγές που πραγματοποιούνται από τον ιδρυτή νομικού προσώπου ή υποκαταστήματος αλλοδαπού προσώπου ή κοινοπραξίας ή ατομικής επιχείρησης και από τον ιδρυτή οποιασδήποτε επιχείρησης γενικά, καταχωρούνται σε βιβλία που θεωρούνται στο όνομα του ιδρυτή από τον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ της κατοικίας ή της έδρας του, με μνεία της υπό σύσταση επιχείρησης με χρόνο ενημέρωσης μέχρι τη δέκατη πέμπτη (15 η ) ημέρα του επόμενου μήνα, από την έκδοση ή λήψη του κατά περίπτωση δικαιολογητικού. Από 22.12.2006 παρασχέθηκε η δυνατότητα μη τήρησης βιβλίου πρώτης εγκατάστασης για τα έξοδα και τις αγορές που πραγματοποιούνται από τον ιδρυτή ημεδαπού ή αλλοδαπού νομικού προσώπου μέχρι τη σύστασή του ή από τον ιδρυτή ατομικής επιχείρησης ή κοινοπραξίας ή οποιασδήποτε επιχείρησης γενικά, μέχρι την υποβολή της δήλωσης έναρξης επαγγέλματος, με την προϋπόθεση ότι τα έξοδα αυτά καταχωρούνται αναλυτικά στα βιβλία των προσώπων αυτών μέχρι την 15η ημέρα του επόμενου μήνα από τη σύστασή τους (προκειμένου για νομικό πρόσωπο) ή από την ημερομηνία έναρξης επαγγέλματος (προκειμένου για ατομική επιχείρηση ή κοινοπραξία). Τα προαναφερόμενα, που ισχύουν από 22/12/2006, καταλαμβάνουν τόσο τα υπό σύσταση πρόσωπα ή τις επιχειρήσεις για τα οποία υποβάλλεται η δήλωση έναρξης της υπό ίδρυσης επιχείρησης από την ημερομηνία αυτή και μετά, όσο και τις συναλλαγές που διενεργούνται από την ημερομηνία αυτή και μετά εκ μέρους του ιδρυτή για λογαριασμό του υπό ίδρυση προσώπου για το οποίο έχει ήδη υποβληθεί μέχρι την 22/12/2006 δήλωση της υπό ίδρυση επιχείρησης ή έχει ήδη θεωρηθεί βιβλίο πρώτης εγκατάστασης. Στην δεύτερη περίπτωση το βιβλίο που ήδη έχει θεωρηθεί μπορεί να μην ενημερώνεται πλέον με τις συναλλαγές που διενεργούνται από την ημερομηνία αυτή και μετά και αυτές να καταχωρούνται απ ευθείας στα βιβλία του επιτηδευματία σύμφωνα με τα προαναφερόμενα (σχετ. εγκ. ΠΟΛ.1024/15.2.2007, παρ. 28.20.). 2.3 Περιεχόμενο βιβλίου Τα έξοδα πρώτης εγκατάστασης, αγορές και λοιπές συναλλαγές αναγκαίες για τη σύσταση του νομικού προσώπου ή την έναρξη λειτουργίας της επιχείρησης καταχωρούνται στα βιβλία που θεωρούνται στο όνομα του ιδρυτή, ή αναλυτικά στα βιβλία των ανωτέρω νομικών ή φυσικών προσώπων. Ο ιδρυτής μπορεί να διενεργήσει και αγορές εμπορεύσιμων στοιχείων στο όνομά του και για λογαριασμό του υπό σύσταση νομικού προσώπου και να τις καταχωρήσει στο τηρούμενο βιβλίο πρώτης εγκατάστασης. Δεν μπορεί όμως σε καμία περίπτωση να 11

διενεργεί πωλήσεις για λογαριασμό του υπό σύσταση νομικού προσώπου (σχετ. εγκ.3/1992 παρ. 10.2.2). 2.4 Επισημάνσεις Η κατηγορία των προσωρινών βιβλίων δεν ορίζεται, άρα ο ιδρυτής μπορεί να θεωρήσει βιβλίο αγορών ή εσόδων εξόδων ή Γ κατηγορίας (σχετ. εγκ.3/1992 παρ.10.2.3). Εάν τηρηθούν βιβλία τρίτης κατηγορίας, πρέπει να τηρηθούν σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 7 του ΚΒΣ και το Γ.Λ.Σ. Σε περίπτωση που ο ιδρυτής είναι επιτηδευματίας (φυσικό ή νομικό πρόσωπο) μπορεί να μην τηρήσει προσωρινά βιβλία πρώτης εγκατάστασης, αλλά να καταχωρεί τα έξοδα αυτά στα δικά του βιβλία σε διακεκριμένες στήλες ή σε ιδιαίτερους λογαριασμούς ανάλογα με την κατηγορία των τηρουμένων βιβλίων (σχετ. εγκ.3/1992 παρ.10.2.4). Με το πέρας των εργασιών της ίδρυσης υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. δήλωση διακοπής εργασιών και ταυτόχρονη δήλωση έναρξης εργασιών της επιχείρησης με τον ίδιο Α.Φ.Μ. Τα δεδομένα των προσωρινών βιβλίων μεταφέρονται (αναλυτικά ή συγκεντρωτικά) στα οριστικά βιβλία αμέσως μετά τη σύσταση του νομικού προσώπου ή την έναρξη λειτουργίας της ατομικής επιχείρησης, χωρίς να απαιτείται έκδοση φορολογικού στοιχείου. 12

3. ΒΙΒΛΙΟ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΤΗΡΟΥΝ ΒΙΒΛΙΑ Γ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΚΒΣ (Άρθρο 10 παρ.3 του ΚΒΣ) 3.1 Υπόχρεοι Οι επιτηδευματίες που τηρούν βιβλία Γ κατηγορίας του ΚΒΣ και πραγματοποιούν παραγωγικές επενδύσεις και διενεργούν αφορολόγητες εκπτώσεις ή αποθεματικά. Δεν έχουν υποχρέωση τήρησης του ανωτέρω βιβλίου, οι επιτηδευματίες που λαμβάνουν επιδοτήσεις ή επιχορηγήσεις. 3.2 Χρόνος ενημέρωσης Ο χρόνος ενημέρωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει την προθεσμία κλεισίματος του ισολογισμού (Άρθρο 17 παρ.10δ του ΚΒΣ). 3.3 Περιεχόμενο βιβλίου Στο βιβλίο επενδύσεων τηρούνται εξωλογιστικά κατά αναπτυξιακό νόμο οι ακόλουθοι λογαριασμοί : Ξεχωριστός λογαριασμός για κάθε είδος παγίου περιουσιακού στοιχείου των παραγωγικών επενδύσεων, ο οποίος χρεώνεται με τη συνολική αξία κτήσης του και πιστώνεται με την ενεργούμενη κάθε φορά αφορολόγητη έκπτωση που υπολογίζει η επιχείρηση στα κέρδη του ισολογισμού της και στις δηλούμενες λογιστικές διαφορές, ή με την αξία της τυχόν πώλησής του. Συγκεντρωτικός λογαριασμός, ο οποίος χρεώνεται με την αναγνωριζόμενη για έκπτωση κάθε χρόνο αξία των πραγματοποιούμενων νέων επενδύσεων και πιστώνεται με το συνολικό ποσό της αφορολόγητης έκπτωσης. Σημείωση Οι ως άνω επιτηδευματίες πέραν των ανωτέρω υποχρεούνται: Να τηρούν στα λογιστικά βιβλία χωριστούς αναλυτικούς λογαριασμούς κατά αναπτυξιακό νόμο για τις αφορολόγητες εκπτώσεις ή τα αποθεματικά. Να καταχωρούν στο βιβλίο απογραφών αναλυτικά και χωριστά, κατά αναπτυξιακό νόμο, τις επενδύσεις, τις εκπτώσεις και τα αποθεματικά. 3.4 Επισημάνσεις Ο ξεχωριστός λογαριασμός, κατ είδος παγίου στοιχείου μπορεί να τηρείται και ως εξής : Όσον αφορά τα έπιπλα και σκεύη και τον λοιπό εξοπλισμό μπορεί να τηρείται κατά ομοειδείς κατηγορίες παγίων (π.χ. εξοπλισμός ξενοδοχείων: λευκά είδη, πιάτα, ποτήρια, κ.λπ.). Όσον αφορά τα λοιπά πάγια (μηχανήματα κ.λπ.) μπορεί να παρακολουθούνται κατά ομοειδείς κατηγορίες, εφόσον γι αυτά τηρούνται ξεχωριστές μερίδες στο μητρώο παγίων στο οποίο παρακολουθείται για κάθε πάγιο χωριστά και η ενεργούμενη αφορολόγητη έκπτωση. 13

4. ΒΙΒΛΙΟ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΤΗΡΟΥΝ ΒΙΒΛΙΑ Α ή Β ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΚΒΣ (Άρθρο 10 παρ.4 του ΚΒΣ) 4.1 Υπόχρεοι Οι επιτηδευματίες που τηρούν βιβλία Α ή Β κατηγορίας του ΚΒΣ και πραγματοποιούν παραγωγικές επενδύσεις και διενεργούν αφορολόγητες εκπτώσεις ή αποθεματικά. Δεν έχουν υποχρέωση τήρησης του ανωτέρου βιβλίου, οι επιτηδευματίες που λαμβάνουν επιδοτήσεις ή επιχορηγήσεις. 4.2 Χρόνος ενημέρωσης Ο χρόνος ενημέρωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει την προθεσμία υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Άρθρο 17 παρ.10δ του ΚΒΣ). 4.3 Περιεχόμενο βιβλίου Στο βιβλίο επενδύσεων τηρούνται εξωλογιστικά κατά αναπτυξιακό νόμο οι ακόλουθοι λογαριασμοί : Διακεκριμένος λογαριασμός επενδύσεων, στη χρέωση του οποίου καταχωρούνται κατά χρονολογική σειρά, οι δαπάνες απόκτησης των περιουσιακών στοιχείων, που αποτελούν παραγωγικές επενδύσεις σύμφωνα με τις διατάξεις του σχετικού αναπτυξιακού νόμου και πιστώνεται με την αξία πώλησης ή επιστροφής των περιουσιακών αυτών στοιχείων. Ιδιαίτερος λογαριασμός αφορολόγητου αποθεματικού, σε πίστωση του οποίου μεταφέρεται το ποσό της αφορολόγητης έκπτωσης ή του αποθεματικού. Ιδιαίτερος λογαριασμός για κάθε είδος πάγιου περιουσιακού στοιχείου, ο οποίος χρεώνεται με τις δαπάνες απόκτησης του περιουσιακού στοιχείου και πιστώνεται με τη σχηματιζόμενη κάθε φόρα αφορολόγητη έκπτωση και με την αξία της τυχόν πώλησής του. 14

5. ΒΙΒΛΙΟ ΚΙΝΗΣΗΣ ΠΕΛΑΤΩΝ (πόρτας) (Άρθρο 10 παρ.5α του ΚΒΣ) 5.1 Υπόχρεοι Ο εκμεταλλευτής οίκου ευγηρίας Ο εκμεταλλευτής ξενοδοχείου, ξενώνα, επιπλωμένων διαμερισμάτων και οικιών Ο εκμεταλλευτής κάμπινγκ 5.2 Χρόνος ενημέρωσης Με την είσοδο του πελάτη, με αναγραφή από 1.1.2003 και της πιθανής ημερομηνίας αναχώρησης (κατά δήλωσή του). (Άρθρο 17 παρ.10β του ΚΒΣ). 5.3 Περιεχόμενο βιβλίου Στο βιβλίο κίνησης πελατών καταχωρούνται : Το ονοματεπώνυμο του πελάτη Το ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία εκείνου κατ εντολή του οποίου διαμένει ο πελάτης (ένοικος) Η ημερομηνία άφιξης και αναχώρησής του Ο αριθμός του δωματίου Οι υπηρεσίες και τα αγαθά που περιλαμβάνονται στο «πακέτο», σε περίπτωση παροχής υπηρεσιών «πακέτο» (ισχύει από 1.4.1998) Ο εκμεταλλευτής κάμπινγκ καταχωρεί επί πλέον : Τον αριθμό των ατόμων που συνοδεύουν κάθε πελάτη Το είδος του κατασκηνωτικού και μεταφορικού μέσου. 5.4 Ενδεικτικά υποδείγματα βιβλίου κίνησης πελατών (πόρτας) Α. Βιβλίο πελατών ξενοδοχείου ξενώνα ενοικιαζομένων δωματίων α/α 1. 2*. Ονοματεπώνυμο ή Επωνυμία Πελάτη (ενοίκου) Παππάς Νικόλαος Οικονόμου Ιωάννης Πελάτη (εντολέα τρίτου) Άφιξης Ημερομηνία Αναχώρησης Αριθμός Δωματίου - 20.7.07 31.7.07 10 ΙΩΑΝΝΟΥ TOURS Α.Ε. Πιθανή ** ημερομηνία αναχώρησης 31.7.07 Παρατηρήσεις Με πρωινό 10.8.07 25.8.07 15 25.8.07 Με γεύμα *Το τουριστικό γραφείο καταβάλλει την αμοιβή για τον πελάτη του (Οικονόμου Ιωάννη). **Σε περίπτωση αλλαγής της ημερομηνίας αναχώρησης, διενεργείται σχετική καταχώριση με νέα ημερομηνία αναχώρησης Αριθμός και αξία Α.Π.Υ. Β. Βιβλίο πελατών κάμπινγκ α/ α 1. Ονοματεπώνυμο Πελάτη Γεωργάκη Νίκη Άφιξης Ημερομηνία Πιθανή ημερομηνία αναχώρησης Είδος μέσου Αριθμός ατόμων Αναχώρησης Κατασκηνωτικού Μεταφορικού Παρατηρήσεις 5 5.6.07 18.6.07 18.6.07 Τροχόσπιτο - - Αριθμός και αξία Α.Π.Υ. 2. Νικολάου Ιωάννης 3 12.9.07 30.9.07 30.9.07 Μεγάλη σκηνή Αυτοκίνητο Με γεύμα 15

5.5 Επισημάνσεις Οι επιχειρήσεις ή ιδιώτες που εκμεταλλεύονται ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια μέχρι και επτά (7), δύνανται να ζητήσουν την απαλλαγή τους από την υποχρέωση τήρησης όλων των βιβλίων και στοιχείων του ΚΒΣ με την υποβολή σχετικής δήλωσης μεταβολών μετάταξης μέσα σε νόμιμη προθεσμία (άρθρο 33 της παρ. 6β του ν.2238/1994 (σχετ. Ε.Δ.Υ.Ο ΠΟΛ.1043/10.02.2000). Επιχειρήσεις ή ιδιώτες που ενοικιάζουν επιπλωμένα δωμάτια χωρίς να παρέχουν στους πελάτες τους υπηρεσίες ξενοδοχείου (καθαριότητα του δωματίου, παροχή λευκών ειδών κ.λπ.) θεωρείται ότι αποκτούν εισόδημα αποκλειστικά από εκμίσθωση οικοδόμων (Α πηγή) και δεν έχουν υποχρέωση τήρησης βιβλίων και στοιχείων του ΚΒΣ (σχετ. η εγκ. ΠΟΛ.25/11-2-1982 και το αριθ. 1015668/275/Α0012/25.7.2005 έγγραφο). Στις περιπτώσεις άφιξης ομάδων πελατών (γκρουπ), για λογαριασμό τουριστικών γραφείων, πρακτορείων κ.λπ., επειδή παρουσιάζονται δυσχέρειες για την άμεση καταχώριση στο βιβλίο πελατών, του ονοματεπώνυμου όλων των ατόμων του γκρούπ λόγω του μεγάλου αριθμού του, μπορεί στο βιβλίο πελατών να καταχωρείται μόνο το όνομα ή η επωνυμία του τουριστικού γραφείου ή πρακτορείου, ο συνολικός αριθμός των ατόμων του γκρουπ και οι αριθμοί των δωματίων που θα μείνουν, με παράλληλη διατήρηση της ονομαστικής κατάστασης πελατών του γραφείου ή πρακτορείου, η οποία θα επιδεικνύεται σε κάθε φορολογικό έλεγχο (σχετ. ΠΟΛ. 1163/23.4.1993). Στις περιπτώσεις μίσθωσης δωματίου ή δωματίων από οικογένειες, στο βιβλίο πελατών ως πελάτης καταχωρείται το όνομα του προσώπου με το οποίο συμβάλλεται ο επιτηδευματίας και οι αριθμοί των δωματίων που μισθώνει. Σκόπιμο είναι να γράφεται και ο αριθμός των ατόμων που συνοδεύουν τον πελάτη για την αποφυγή αμφισβητήσεων. Η απόδειξη παροχής υπηρεσιών θα εκδίδεται στην περίπτωση αυτή στο όνομα του πελάτη που καταχωρήθηκε στο βιβλίο πελατών (πόρτας) (σχετ. ΠΟΛ.1163/1993). Ειδικά για τα Κάμπινγκ, όταν η αμοιβή καθορίζεται εφάπαξ, στην αρχή της σεζόν, ανεξαρτήτως των ατόμων, των διανυκτερεύσεων, της παροχής ρεύματος κ.λπ., η ενημέρωση του βιβλίου πελατών γίνεται με το κλείσιμο της συμφωνίας και όχι πέραν του χρόνου έναρξης της παροχής υπηρεσίας. Στην περίπτωση αυτή στο βιβλίο πελατών καταχωρούνται επί πλέον α) το συμφωνούμενο ποσό, β) η χρονολογία έναρξης και διακοπής της παροχής υπηρεσίας. Για τις παιδικές κατασκηνώσεις δεν υπάρχει υποχρέωση τήρησης βιβλίου πελατών, με την προϋπόθεση ότι αυτές δεν λειτουργούν ως κάμπινγκ (έγγραφο Υπ. Οικ. 1070715/498/1.7.1994). Παρέλκει στο βιβλίο πελατών η καταχώρηση ημερομηνίας αναχώρησης (πραγματική) όταν αυτή συμπίπτει με την αναγραφόμενη πιθανή ημερομηνία αναχώρησης (εγγρ. Υπ. Οικ. 1004004/4.2.2003). 16

6. ΜΗΤΡΩΟ ΜΑΘΗΤΩΝ (Άρθρο 10 παρ.5β του ΚΒΣ) 6.1 Υπόχρεοι Ο εκμεταλλευτής παιδικού σταθμού, εκπαιδευτηρίου, σχολής, φροντιστηρίου Ο εκμεταλλευτής εργαστηρίου ελευθέρων σπουδών Ο εκμεταλλευτής κάθε άλλης φύσης επιχείρησης ή οργανισμού με χαρακτήρα διδακτικό ή επαγγελματικής κατάρτισης 6.2 Χρόνος ενημέρωσης Με την εγγραφή του μαθητή. (Άρθρο 17 παρ.10γ του ΚΒΣ). 6.3 Περιεχόμενο βιβλίου Στο Μητρώο Μαθητών καταχωρούνται : Το ονοματεπώνυμο και η διεύθυνση των μαθητών που φοιτούν Η χρονολογία έναρξης της φοίτησης Το ποσό που συμφωνείται χωριστά για τα δίδακτρα, τα τροφεία, τα μεταφορικά και τα λοιπά δικαιώματα Η χρονολογία διακοπής της φοίτησης 6.4 Ενδεικτικό υπόδειγμα Μητρώου Μαθητών α/α Ονοματεπώνυμο και Δ/νση του μαθητή Χρονολογία έναρξης φοίτησης Διδάκτρων Τροφείων Μηνιαίο Ποσό (1) Μεταφορικών Κ.λπ. Σύνολο Δικαίωμα εγγραφής Μεταβολές ποσών διδάκτρων κ.λπ. Χρονολογία διακοπής φοίτησης Αριθμός Α.Π.Υ. 1. 2. Ιωάννου Ιωάννης Καβάφη 5, Ν.Ιωνία 1.9.07 75 - - 75 20 Από 1.1.08 Δίδακτρα 90 Δημητρίου Πέτρος Από 1.2.08 10.9.07 70 30 20 120 15 Πινδάρου 1, Άνευ τροφείων Χαλάνδρι (1) Η περίοδος που αφορά το συμφωνούμενο ποσό μπορεί να είναι μήνας ή δίμηνο ή ετήσια. 10.6.08 30.6.08 6.5 Επισημάνσεις Όταν τα δίδακτρα συμφωνούνται και εισπράττονται για κάθε ώρα διδασκαλίας, το μητρώο μαθητών ενημερώνεται κάθε φορά με την έναρξη και τη λήξη του μαθήματος και καταχωρείται σε αυτό το ποσό της ωριαίας αμοιβής, πέραν των άλλων στοιχείων του μαθητή (εγκ.3/1992 παρ.10.5.2.1) Δεν απαιτείται η αναγραφή της τάξης φοίτησης και των παρακολουθούμενων μαθημάτων, στο μητρώο μαθητών. 17

Όταν οι μαθητές είναι αδέλφια, ακόμα και όταν συμφωνείται ένα ενιαίο ποσό διδάκτρων, πρέπει στο μητρώο μαθητών να καταχωρούνται διακεκριμένα οι μαθητές με χωριστή αναγραφή του ποσού διδάκτρων που αναλογεί στον καθένα. Σε περίπτωση δοκιμαστικής παρακολούθησης μαθημάτων πρέπει να καταχωρείται κανονικά ο μαθητής στο μητρώο μαθητών. Επίσης στη στήλη συμφωνηθέν ποσό να αναγράφεται η ένδειξη «δοκιμαστική παρακολούθηση» καθώς και να ενημερώνεται αναλόγως η στήλη μεταβολή, μετά την οριστική απόφαση του μαθητή, για παραμονή ή αποχώρηση. Δεν υπάρχει υποχρέωση τήρησης πρόσθετου βιβλίου σε περίπτωση που η εκπαίδευση παρέχεται σε εγκαταστάσεις τρίτων (κατοικία μαθητών, ξενοδοχεία, επαγγελματικές εγκαταστάσεις των εκπαιδευομένων κ.λπ.). Επί παροχής υπηρεσιών εκπαίδευσης σχετικά με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές (H/Y) σε παιδιά προσχολικής και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με σκοπό την απόκτηση γνώσεων ψυχαγωγικού χαρακτήρα, πρέπει να τηρείται μητρώο μαθητών (εγκ. Φ.Π.Α. ΠΟΛ.1041/6-5-2004). Όταν οι υπόχρεοι σε τήρηση μητρώου μαθητών διατηρούν και υποκατάστημα κοντά στο κεντρικό και κάποιοι μαθητές παρακολουθούν μαθήματα, άλλες μέρες στο κεντρικό και άλλες στο υποκατάστημα, οι μαθητές πρέπει να καταχωρούνται και στα δύο μητρώα μαθητών. Μπορεί βέβαια να ζητηθεί από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. η κατά διάφορο τρόπο τήρηση του μητρώου μαθητών του υποκαταστήματος ή ακόμα μη τήρησή του. Τα εκπαιδευτικά νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (με εξαίρεση τις αστικές εταιρίες της παρ.1 του άρθρου 2 του ΚΒΣ) δεν έχουν υποχρέωση τήρησης θεωρημένου μητρώου μαθητών γιατί δεν διενεργούν πράξεις που υπόκεινται σε Φ.Π.Α. Για την εκπαίδευση που παρέχεται μέσω διαδικτύου (τηλεματική) και χωρίς την φυσική παρουσία του μαθητή, δεν τηρείται πρόσθετο βιβλίο. 18

7. ΒΙΒΛΙΟ ΑΣΘΕΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΡΙΔΟΛΟΓΙΟ ΙΑΤΡΩΝ (Άρθρο 10 παρ.5γ του ΚΒΣ) 7.1 Υπόχρεοι Οι εκμεταλλευτές κλινικών ή θεραπευτηρίων Σημείωση Από 22.12.2006 ορίζεται ρητά, ότι το βιβλίο μεριδολογίου ιατρών τηρείται από την κλινική για τους συνεργαζόμενους με αυτή γιατρούς που παρέχουν ειδική περίθαλψη σε ασθενείς και αμείβονται από αυτούς. Δεν τηρείται δηλαδή για τους γιατρούς οι οποίοι συνδέονται με σύμβαση έργου με την κλινική και αμείβονται από αυτήν (σχετ. εγκ. ΠΟΛ.1024/15.2.2007, παρ.28.21.). Το βιβλίο μεριδολογίου γιατρών τηρείται ακόμη εκτός από τις κλινικές και από τα νοσοκομεία, ανεξάρτητα από τη νομική μορφή με την οποία λειτουργούν (νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, ιδιότυποι οργανισμοί κ.λπ.) και την απαλλαγή τους από τη φορολογία εισοδήματος ή το φόρο προστιθέμενης αξίας (σχετ. εγκ. ΠΟΛ.1024/15.2.2007, παρ.28.21.). 7.2 Χρόνος ενημέρωσης α. Βιβλίου ασθενών: Άμεσα με την είσοδο και έξοδο του ασθενή (στοιχεία ασθενή ημερομηνία) και εντός της επομένης με τα λοιπά στοιχεία (Άρθρο 17 παρ.10ε του ΚΒΣ). β. Βιβλίου μεριδολογίου ιατρών: εντός της επομένης της ειδικής ιατρικής περίθαλψης του ασθενή. (Άρθρο 17 παρ.10στ του ΚΒΣ). 7.3 Περιεχόμενο βιβλίων Α. Στο βιβλίο ασθενών, με ιδιαίτερη μερίδα για κάθε ασθενή, καταχωρούνται : Η χρονολογία εισόδου και εξόδου του ασθενή Το ονοματεπώνυμο και η διεύθυνσή του Η κατηγορία της θέσης νοσηλείας του Το είδος των παρεχόμενων υπηρεσιών νοσηλείας Το είδος και η ποσότητα των χορηγούμενων φαρμάκων και λοιπών υλικών, εκτός των αναλώσιμων (ισχύς από 1/1/03) Ο αύξων αριθμός της απόδειξης παροχής υπηρεσιών Η χρονολογία αλλαγής και η κατηγορία της νέας θέσης, σε περίπτωση αλλαγής της κατηγορίας θέσης 19

Β. Στο βιβλίο μεριδολογίου ιατρών φυσικών προσώπων, με ιδιαίτερη μερίδα για κάθε γιατρό, καταχωρούνται: Η διεύθυνση του ιατρού, ο Α.Φ.Μ. και η αρμόδια Δ.Ο.Υ. του Όταν παρέχονται υπηρεσίες κατ εντολή και για λογαριασμό τρίτου, στο βιβλίο αυτό αναγράφεται ακόμη το ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία και ο Α.Φ.Μ. του τρίτου. Το ονοματεπώνυμο και η διεύθυνση του ασθενή που δέχεται την ειδική ιατρική περίθαλψη από τον γιατρό. Η χρονολογία παροχής της περίθαλψης Η κατηγορία της θέσης νοσηλείας του ασθενή Επί ειδικής ιατρικής περίθαλψης του ασθενή από περισσότερους γιατρούς, τα δεδομένα αυτά καταχωρούνται στις μερίδες όλων των γιατρών. Οι ανωτέρω διατάξεις εφαρμόζονται και από όλα τα νοσοκομεία, κλινικές και εξωτερικά ιατρεία αυτών, ανεξάρτητα από τη νομική μορφή με την οποία λειτουργούν και την τυχόν απαλλαγή τους από το φόρο εισοδήματος εφόσον παρέχεται σ αυτά περίθαλψη από γιατρούς, στους οποίους καταβάλλεται γι αυτήν αμοιβή μη έμμισθης υπηρεσίας. 7.4 Ενδεικτικό υπόδειγμα βιβλίου ασθενών Αριθμός μερίδας : 9 Ασθενής : Παυλόπουλος Αντώνιος, Λ. Κηφισίας 60, Αθήνα Χρον. Εισόδου : 10.7.07, Χρον. Εξόδου : 15.7.07 Θέση : Β, Δωμάτιο : 105 Αλλαγή θέσης : Α, Ημερομηνία : 12.7.07, Δωμάτιο : 206 Χρονολογία Είδος παρεχόμενων υπηρεσιών Παρατηρήσεις Αριθμός Α.Π.Υ. 12.7.07 Υπερηχογράφημα νεφρών 20/15.7.07 13.7.07 Λιθοτριψία Ενδεικτικό υπόδειγμα βιβλίου μεριδολογίου γιατρών (φυσικών προσώπων) Γιατρός : Αργυρίου Πέτρος, Κανάρη 1, Χαλάνδρι, Α.Φ.Μ.: 025852356 - Δ.Ο.Υ. Χαλανδρίου Χρονολογία 8.9.07 Ονοματεπώνυμο ασθενή Παναγιωτόπουλος Βασίλειος Διεύθυνση Τήνου 15, Γλυφάδα Θέση Νοσηλείας Β Παρατηρήσεις 20

7.5 Επισημάνσεις Στο βιβλίο ασθενών δεν καταχωρούνται φάρμακα και λοιπά υλικά που αγοράζονται από τους ασθενείς απ ευθείας από τα φαρμακεία και χορηγούνται σε αυτούς μέσω της κλινικής. Ως υλικά θεωρούνται τα τεχνητά μέλη, οι βηματοδότες, κλπ. Ως αναλώσιμα θεωρούνται το οξυγόνο, οι γάζες, τα χαρτικά κ.λπ. Μεριδολόγιο γιατρών. Από 1.1.2003 τηρείται απλότυπο (ν.3052/2002) Τηρείται και για τους εσωτερικούς γιατρούς που λαμβάνουν ειδική αμοιβή από τον ασθενή, εκτός από την αμοιβή εμμίσθου υπηρεσίας. Δεν απαιτείται ενημέρωσή του για τους γιατρούς που παρέχουν έμμισθη υπηρεσία ή συμμετέχουν στα κέρδη του νοσοκομείου ή κλινικής, εφόσον δεν λαμβάνουν ιδιαίτερη αμοιβή από τον ασθενή (σχετ. εγκ. 40/1977 παρ. 55 και εγκ. 3/1992 παρ.10.5.3). Αναγράφεται ο γιατρός φυσικό πρόσωπο, που προσφέρει τις υπηρεσίες σε περίπτωση παροχής υπηρεσιών από εταιρεία γιατρών, με αναγραφή παραπλεύρως και των στοιχείων της εταιρίας για λογαριασμό της οποίας ενεργεί ο γιατρός φυσικό πρόσωπο (σχετ. εγγρ. Υπ. Οικ. 1174547/534/22.8.1994). 21

8. ΒΙΒΛΙΟ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ ΑΣΘΕΝΩΝ (Διαγνωστικών κέντρων) (Άρθρο 10 παρ.5δ του ΚΒΣ) 8.1 Υπόχρεοι Οι εκμεταλλευτές διαγνωστικών κέντρων. 8.2 Χρόνος ενημέρωσης Μόλις τελειώσει η εξέταση και πριν από την αποχώρηση του ασθενή (Άρθρο 17 παρ.10ζ του ΚΒΣ). 8.3 Περιεχόμενο βιβλίου Στο βιβλίο επίσκεψης ασθενών καταχωρούνται : Το ονοματεπώνυμο κάθε ασθενή Το επάγγελμα και η διεύθυνσή του Η χρονολογία επίσκεψης Ο αριθμός της Α.Π.Υ., όταν εκδοθεί 8.4 Ενδεικτικό υπόδειγμα βιβλίου επίσκεψης ασθενών διαγνωστικών κέντρων Χρονολογία επίσκεψης 18.5.2007 Ονοματεπώνυμο και διεύθυνση Ανδρέου Ανδρέας, Ολύμπου 5 Καλλιθέα Επάγγελμα ασθενή Έμπορος Αριθμός Α.Π.Υ. Παρατηρήσεις (Ασφαλιστικός φορέας κ.λπ.) Τ.Ε.Β.Ε. 8.5 Επισημάνσεις Όταν οι κλινικές και τα θεραπευτήρια έχουν και διαγνωστικό τμήματα για τους εξωτερικούς ασθενείς (όσοι δεν έχουν εισαχθεί στο θεραπευτήριο ή την κλινική) πρέπει να τηρούν υποχρεωτικά βιβλίο επίσκεψης ασθενών. Δεν υπάρχει υποχρέωση ενημέρωσης του βιβλίου αυτού για τα δείγματα αίματος και ούρων όταν παραλαμβάνονται για ανάλυση από άλλα κέντρα ή από γιατρούς μικροβιολόγους (σχετ. εγκ. Υπ. Οικ. 1102918/615/21.11.1997). Οι εκμεταλλευτές διαγνωστικών κέντρων, από 22/12/2006 και μετά δύνανται να μην καταχωρούν στο βιβλίο επίσκεψης ασθενών τους ασφαλισμένους του Δημοσίου, Ν.Π.Δ.Δ. κ.λ.π., όταν δεν εισπράττουν ιδιαίτερη αμοιβή από αυτούς. Στην περίπτωση αυτή τα φορολογικά στοιχεία (Τ.Π.Υ. ή Α.Π.Υ., κατά περίπτωση, αναλόγως της πηγής φορολόγησης του εσόδου) προς τα ασφαλιστικά ταμεία, εκδίδονται από θεωρημένα χειρόγραφα ή αθεώρητα έντυπα σύμφωνα με την Α.Υ.Ο.Ο. ΠΟΛ. 1083/2003 ή μηχανογραφικά έντυπα σημαινόμενα με τη χρήση ΕΑΦΔΣΣ σύμφωνα με την Α.Υ.Ο.Ο. ΠΟΛ. 1082/2003 και ως εκ τούτου δεν καταχωρούνται στο πρόσθετο βιβλίο (σχετ. εγκ. ΠΟΛ.1024/15.2.2007, παρ.28.25). 22

9. ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΛΑΤΩΝ (Κέντρων αισθητικής ή γυμναστηρίων) (Άρθρο 10 παρ.5ε του ΚΒΣ) 9.1 Υπόχρεοι Οι εκμεταλλευτές κέντρων αισθητικής ή γυμναστηρίων. 9.2 Χρόνος ενημέρωσης Μόλις αρχίσει η παροχή υπηρεσίας (Άρθρο 17 παρ.10η του ΚΒΣ). 9.3 Περιεχόμενο βιβλίου Στο βιβλίο πελατών για κάθε μια επίσκεψη καταχωρούνται : Το ονοματεπώνυμο και η διεύθυνση του πελάτη Το είδος της παρεχόμενης υπηρεσίας Η χρονολογία επίσκεψής του Ο αριθμός της απόδειξης παροχής υπηρεσιών όταν αυτή εκδοθεί. Επί διαρκούς παροχής υπηρεσίας καταχωρούνται : Το ονοματεπώνυμο και η διεύθυνση του πελάτη Το συμφωνηθέν ποσό Η χρονολογία έναρξης και διακοπής της παροχής υπηρεσίας 9.4 Ενδεικτικό υπόδειγμα βιβλίου πελατών Χρονολογία επίσκεψης Ονοματεπώνυμο και διεύθυνση πελάτη Είδος παρεχόμενης υπηρεσίας Αριθμός Α.Π.Υ. Συμπληρώνονται επί διαρκούς παροχής υπηρεσίας Διάρκεια παροχής Συμφωνηθέν υπηρεσίας ποσό Έναρξη Λήξη 5.5.07 Γεωργίου Αθαν. Τήνου 10, Κυψέλη Περιποίηση προσώπου 57/5.5.07 - Σπυροπούλου Β., Λ.Μεσογείων 120, Χολαργός Αποτρίχωση - 300 20.8.07 30.9.07 9.5 Επισημάνσεις Για την εφαρμογή της σχετικής διάταξης: Κέντρα αισθητικής θεωρούνται εκείνες οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με τον καλλωπισμό και γενικά με την περιποίηση του σώματος, είτε με τη χρήση τεχνικών ή ιατρικών μέσων είτε όχι (π.χ. κέντρα αδυνατίσματος, μεταβολισμού, καλλωπισμού, παροχής συμβουλών διαίτης, αδυνατίσματος και παρακολούθησης βάρους, κέντρα εμφύτευσης μαλλιών κ.λπ.). Στην έννοια του γυμναστηρίου, περιλαμβάνονται μόνο εκείνα που η παρεχόμενη εκγύμναση σχετίζεται με τον καλλωπισμό και γενικά με την 23

περιποίηση του σώματος (απλή γυμναστική, αερόμπικ, Body Building κ.λπ.) και όχι με την άθληση ή την εκμάθηση συγκεκριμένου αθλήματος, οπότε, εμπίπτει στην έννοια της σχολής, για την οποία τηρείται μητρώο μαθητών, με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 5 περίπτωση β' του άρθρου αυτού (σχετ. παρ.10.5.5 άρθρο 10 εγκ.3/24.11.1992). Στις αθλητικές εγκαταστάσεις (γήπεδα) οι οποίες παραχωρούνται προς χρήση σε πελάτες-αθλητές ή γυμναζόμενους, από επιχειρήσεις εκμετάλλευσής τους, όταν δεν παρέχονται άλλες υπηρεσίες εκμάθησης του αθλήματος, ούτε υπάρχουν όργανα γυμναστικής που να προσδίδουν στο χώρο την έννοια του γυμναστηρίου, δεν δημιουργείται υποχρέωση τήρησης βιβλίου πελατών (ως γυμναστήριο) ή μητρώου μαθητών (ως εκπαιδευτήριο). (εγγ. Υπ. Οικ. 113783/785/14.11.1997). Ο επιτηδευματίας του οποίου το αντικείμενο εργασιών είναι περιποίηση νυχιών χεριών και ποδιών, επειδή η δραστηριότητα αυτή εμπίπτει στην έννοια της περιποίησης του σώματος, υποχρεούται στην τήρηση πρόσθετου βιβλίου πελατών. Επίσης, ο επιτηδευματίας ο οποίος παρέχει υπηρεσίες κομμωτηρίου και επιπλέον παρέχει υπηρεσίες στο κομμωτήριο αυτό, περιποίησης χεριών και ποδιών, έχει υποχρέωση να τηρεί το εν λόγω βιβλίο πελατών για τους πελάτες εκείνους στους οποίους παρέχει τέτοιες υπηρεσίες περιποίησης. Σημειώνεται ότι το βιβλίο αυτό δεν αφορά τους πελάτες στους οποίους παρέχει μόνο υπηρεσίες κομμωτηρίου. (σχετ. εγγρ. Υπ. Οικ. 1038342/315/0015/21-06-2006). Από την 22/12/2006, με τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 30 του ν.3522/2006, παρέχεται η δυνατότητα μετά από γνωστοποίηση στον αρμόδιο προϊστάμενο Δ.Ο.Υ. τήρησης ιδιαίτερης σειράς για το ανωτέρω πρόσθετο βιβλίο, όταν παρέχονται διαρκείς υπηρεσίες, με την προϋπόθεση ότι το βιβλίο θα θεωρείται με την ένδειξη «Διαρκής παροχή υπηρεσίας». 24

10. ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ ΟΔΗΓΩΝ (Άρθρο 10 παρ.5στ του ΚΒΣ) 10.1 Υπόχρεοι Οι εκπαιδευτές οδηγών αυτοκινήτων, μοτοποδηλάτων και μοτοσικλετών για κάθε εκπαιδευτικό αυτοκίνητο ή μοτοποδήλατο ή μοτοσικλέτα. Επισημάνσεις: Η υποχρέωση τήρησης του υπόψη βιβλίου για τους εκπαιδευτές οδηγών μοτοποδηλάτων και μοτοσικλετών αρχίζει από την 1.3.2007, σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτ. ιβ του άρθρου 39 του ν.3522/2006 και σε αυτό καταχωρούνται οι εκπαιδευόμενοι οδηγοί που εκπαιδεύονται από την ημερομηνία αυτή και μετά, ανεξάρτητα εάν πριν την ημερομηνία αυτή είχαν δεχτεί υπηρεσίες εκπαίδευσης. Οι ανωτέρω επιτηδευματίες, λόγω της τήρησης του πρόσθετου βιβλίου έχουν υποχρέωση να εκδίδουν Α.Π.Υ. σύμφωνα με τις διατάξεις της Α.Υ.Ο.Ο. ΠΟΛ.1083/2003 (ΦΕΚ Β 794/19.6.2003), τον αύξοντα αριθμό και την αξία των οποίων καταχωρούν στο βιβλίο αυτό μέχρι το τέλος της επόμενης ημέρας από την έκδοσή τους (σχετ. εγκ. ΠΟΛ.1024/15.2.2007, παρ.28.22). 10.2 Χρόνος ενημέρωσης Με την έναρξη και τη λήξη του μαθήματος ή της εξέτασης. (Άρθρο 17 παρ.10θ του ΚΒΣ). 10.3 Περιεχόμενο βιβλίου Στο βιβλίο εκπαιδευομένων οδηγών καταχωρούνται: Το ονοματεπώνυμο και η διεύθυνση του εκπαιδευόμενου Το συμφωνηθέν ποσό της αμοιβής Η χρονολογία και η ώρα έναρξης και λήξης κάθε μαθήματος. Ανάλογη υποχρέωση υπάρχει και για την παράσταση του εκπαιδευτή κατά την εξέταση των υποψηφίων οδηγών. 10.4 Ενδεικτικό υπόδειγμα βιβλίου εκπαιδευόμενων οδηγών α/ α Χρονολογία Ωρα μαθήματος Έναρξη Λήξη 1. 20.7.07 10.00 11.00 2. 20.7.07 11.30 12.30 3. 21.7.07 8.00 10.00 Στοιχεία πελάτη Ονοματεπώνυ μο Διεύθυνση Σταθάκη Λ.Πεντέλης 1, Σοφία Μαρούσι Μάρκου Τεμπών 15, Γρηγόριος Αθήνα Γρηγορίου Βύρωνος 8, Αθανάσιος Παγκράτι Ποσό συμφωνηθείσας αμοιβής 30 20 την ώρα 25 την ώρα Παρατ ηρήσει ς Παράσταση Αριθμός και αξία Α.Π.Υ. 25

10.5 Επισημάνσεις Το ανωτέρω βιβλίο κατά τη διάρκεια του μαθήματος ή της εξέτασης τηρείται υποχρεωτικά επί του αυτοκίνητου, της μοτοσικλέτας ή του μοτοποδηλάτου αντίστοιχα. Τηρούνται τόσα βιβλία, όσα τα αυτοκίνητα, οι μοτοσικλέτες και τα μοτοποδήλατα του εκμεταλλευτή της σχολής. Για την θεωρητική εκπαίδευση των οδηγών αυτοκινήτων και μοτοσικλετών υπάρχει υποχρέωση τήρησης Μητρώου μαθητών, στην επαγγελματική εγκατάσταση της σχολής εκπαιδευτών οδηγών, όπου παρέχεται η εκπαίδευση. 26

11. ΒΙΒΛΙΟ Ή ΔΕΛΤΙΟ ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ ΑΓΑΘΩΝ (Άρθρο 10 παρ.5ζ του ΚΒΣ) 11.1 Υπόχρεοι Ο επισκευαστής ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, επίπλων, μηχανών και μηχανημάτων, από 22/12/2006, για τις ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, έπιπλα, μηχανές και μηχανήματα που παραλαμβάνει στην επαγγελματική του εγκατάσταση από ιδιώτη ή επιτηδευματία και τα οποία δεν συνοδεύονται με στοιχείο διακίνησης του ΚΒΣ. Όταν αντί του ανωτέρω βιβλίου, τηρείται δελτίο επισκευής αγαθών το δελτίο αυτό εμπίπτει στις διατάξεις περί έκδοσης στοιχείου και πρέπει να εκδίδεται τουλάχιστον διπλότυπο σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 18 του ΚΒΣ. Ο εν λόγω επιτηδευματίας, μέχρι και 21/12/2006, υποχρεωνόταν με τις προϊσχύουσες διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 10 του ΚΒΣ σε τήρηση βιβλίου ή δελτίου ποσοτικής παραλαβής. 11.2 Χρόνος ενημέρωσης Άμεσα με την παραλαβή του προς επισκευή αγαθού. (Άρθρο 17 παρ.10κβ του ΚΒΣ). 11.3 Περιεχόμενο βιβλίου Στο βιβλίο ή δελτίο επισκευής αγαθών καταχωρούνται : Το ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία του αποστολέα Η διεύθυνση και το επάγγελμα του αποστολέα Η ημερομηνία της παραλαβής Το είδος των προς επισκευή αγαθών που παραλαμβάνονται Η ποσότητα των προς επισκευή αγαθών που παραλαμβάνονται 11.4 Τρόπος έκδοσης των Α.Π.Υ. Οι ως άνω επιτηδευματίες δύνανται να εκδίδουν τις Α.Π.Υ. προς το κοινό με τη χρήση απλής φορολογικής ταμειακής μηχανής (Φ.Τ.Μ.) του ν. 1809/1988 και μετά την ένταξη του βιβλίου ή δελτίου ποσοτικής παραλαβής στις διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 10 του ΚΒΣ, με την απαραίτητη προϋπόθεση να αναγράφουν τον α/α και την αξία τους μέχρι το τέλος της επόμενης ημέρας από την έκδοσή τους στο πρόσθετο βιβλίο ή δελτίο. Για τις λοιπές περιπτώσεις εκδίδονται για την παροχή των υπηρεσιών προς το κοινό και προς τους επιτηδευματίες Α.Π.Υ. χειρόγραφες ή μηχανογραφικές αθεώρητες βάσει των διατάξεων της Α.Υ.Ο.Ο. ΠΟΛ.1083/2003 και προαιρετικά οι μηχανογραφικές με σήμανση βάσει των διατάξεων της Α.Υ.Ο.Ο. ΠΟΛ. 1082/2003. 27