ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΉ ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΏΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΙΔΙΚΈΣ ΟΔΗΓΊΕΣ
Αυτός ο οδηγός γνώσεων περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την πνευμονική αποκατάσταση της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας και της Αμερικάνικης Πνευμονολογικής Εταιρείας. Βασίζεται σε μια μεγαλύτερη έκδοση, γραμμένη από ειδικούς οι οποίοι επεξηγούν τι είναι η πνευμονική αποκατάσταση, πώς και γιατί θα πρέπει να τη διαχειριζόμαστε με το σωστό τρόπο Η συγκεκριμένη έκδοση έχει επιμεληθεί για ασθενείς, καθώς και για το ευρύτερο κοινό, έτσι ώστε να τους βοηθήσει να καταλάβουν τα οφέλη εάν ήδη βρίσκονται σε πρόγραμμα πνευμονικής αποκατάστασης. Ο οδηγός δεν περιλαμβάνει βασικές γνώσεις σε χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, αλλά τέτοιες πληροφορίες μπορείτε να λάβετε στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Αναπνευστικού Ιδρύματος www. europeanlung.org/copd ΤΙ ΕΊΝΑΙ Η ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ? Πνευμονική αποκατάσταση είναι μια σύντομη χρονικής διάρκειας συνήθης άσκησης. Έχει ως στόχο να μειώσει την αρνητική επίδραση της αναπνευστικής λειτουργίας στην ποιότητα της ζωής του ασθενούς, ελαττώνοντας τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και αυξάνοντας την ικανότητα τους να συμμετέχουν στις καθημερινές δραστηριότητες. Για τον κάθε ασθενή ακολουθείται ένα εξατομικευμένο και προσαρμοσμένο πρόγραμμα ασκήσεων και δραστηριοτήτων, ικανό να βελτιώσει τόσο τη φυσική όσο και τη συναισθηματική του κατάσταση που έχει δημιουργηθεί από το αναπνευστικό του πρόβλημα. ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ ΕΙΝΑΙ? Η πνευμονική αποκατάσταση δύναται να εφαρμοστεί σε ασθενείς με χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια(χαπ). Παρόλα αυτά, υπάρχουν περιορισμένα δεδομένα με τα οποία η πνευμονική αποκατάσταση μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα ασθενών που πιθανόν να πάσχουν και από άλλες παθήσεις όπως βρογχικό άσθμα, κυστική ίνωση και ιδιοπαθείς διάμεσες πνευμονοπάθειες.
ΠΟΤΕ ΘΑ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΚΆΝΕΤΕ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΉ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ? Οι περισσότερες μελέτες υποστηρίζουν εφόσον η αποκατάσταση εφαρμοστεί στα αρχικά στάδια της νόσου, τόσο μεγαλύτερο το όφελος. Παρόλα αυτά, τα οφέλη δύναται να εμφανιστούν σε οποιαδήποτε στάδιο της νόσου. Η πνευμονική αποκατάσταση μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμα μετά τις παροξύνσεις της νόσου ή από νοσηλεία. ΤΙ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ? Όλα τα προγράμματα πνευμονικής αποκατάστασης πρέπει να εξατομικεύονται ανάλογα με τις ανάγκες και τα συμπτώματα του κάθε ασθενή. Ο σχεδιασμός του προγράμματος θα πρέπει να γίνεται πριν την έναρξη της άσκησης. Κάτι τέτοιο, θα ελέγξει για συμπληρωματική χρήση οξυγόνου, εξασφαλίζει την ασφάλεια του προγράμματος άσκησης και παρέχει δραστηριότητες συγκεκριμένου επιπέδου. Ασκήσεις αντοχής: Συνήθως παρέχονται 3-5 φορές την εβδομάδα και περιλαμβάνουν συνεχή άσκηση για 20-60 λεπτά. Για παράδειγμα περπάτημα ή ποδήλατο. Διακεκομμένη άσκηση: Αυτός ο τύπος άσκησης περιλαμβάνει μικρά διαλείμματα ξεκούρασης. Περίοδοι έντονων ασκήσεων αντοχής εναλλάσσονται με περιόδους χαμηλής έντασης ασκήσεων ή ξεκούρασης. Αντίσταση/ τράβηγμα: Αυτό το πρόγραμμα περιλαμβάνει άρση βαρών για την ενδυνάμωση των μυών Ασκήσεις του άνω άκρου: Ασκήσεις διάτασης των μυών των άνω άκρων, σηκώνοντας βάρη ή με δραστηριότητες όπως το περπάτημα, έτσι ώστε να βελτιωθούν οι μύες του άνω κορμού Νευρομυϊκή ηλεκτρική διέγερση(νηδ): Συνίσταται στη χορήγηση ηλεκτρικών ερεθισμάτων που προκαλούν διάταση στους μύες του κάτω άκρου και βελτιώνουν την ενδυνάμωση και την ικανότητα προς άσκηση
Άσκηση εισπνευστικών μυών: Αναφέρεται σε διάταση αναπνευστικών μυών οι οποίοι με τη σειρά τους δύναται να αυξήσουν ενδυνάμωση και στην ικανότητα για άσκηση. Διάρκεια Δεν υπάρχει συμφωνία για τη χρονική διάρκεια της πνευμονικής αποκατάστασης. Προγράμματα μεγαλύτερης διάρκειας θεωρητικά ωφελούν περισσότερο. Επομένως, προγράμματα για 8 εβδομάδων τουλάχιστον θεωρούνται ότι εξασφαλίζουν βελτίωση στην ποιότητα ζωής. Εκπαίδευση Η πνευμονική αποκατάσταση θα πρέπει να περιλαμβάνει και κομμάτια εκπαίδευσης, με τα οποία οι ασθενείς θα έχουν την δυνατότητα να μάθουν τις ασκήσεις και τις δραστηριότητες για να εξακολουθούν να βελτιώνουν την κατάσταση της υγείας τους όταν το πρόγραμμα θα λάβει τέλος. Κάτι τέτοιο περιλαμβάνει τον καθορισμό στόχων, την επίλυση των προβλημάτων και την λήψη αποφάσεων. Συμπληρωματικές γνώσεις Πρόσφατες έρευνες υποστηρίζουν ότι η χρήση οξυγονοθεραπείας ή συμπληρωμάτων διατροφής δεν ωφελούν όλους τους ασθενείς που συμμετέχουν σε πρόγραμμα πνευμονικής αποκατάστασης. Αυτό θα αποφασιστεί ξεχωριστά για κάθε ασθενή Ομάδα υποστήριξης Η πνευμονική αποκατάσταση θα πρέπει να εφαρμόζεται από ειδικά εκπαιδευμένους επαγγελματίες υγείας, στους οποίους θα περιλαμβάνονται φυσικοθεραπευτές, πνευμονολόγοι, νοσοκόμοι, ψυχολόγοι, διαιτολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί και εργοθεραπευτές Τοποθεσία Το πρόγραμμα δύναται να λαμβάνει χώρα στο νοσοκομείο ή στο σπίτι. Με την βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας τα προγράμματα μπορούν να ολοκληρώνονται με τη συνδρομή τηλεφωνικής ή κλήσης video. Κάτι τέτοιο επιτρέπει την εξακολούθηση της δραστηριότητας σε άτομα που ζουν σε απομακρυσμένες ή δύσβατες περιοχές
ΠΩΣ ΘΑ ΠΡΟΣΜΕΤΡΑΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ? Τα οφέλη της πνευμονικής αποκατάστασης θα πρέπει να σταθμίζονται βάσει ερωτηματολογίων τα οποία αξιολογούν την ποιότητα ζωής. Τα παρακάτω θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στα συγκεκριμένα ερωτηματολόγια: Αξιολόγηση ΧΑΠ Ερωτηματολόγιο με πληροφορίες για το αναπνευστικό σύστημα Το ερωτηματολόγιο Bristol για τη ΧΑΠ ΧΑΠ ερωτηματολόγιο αυτοαξιολόγησης Ο Praise δείκτης για την πνευμονική αποκατάσταση Κάθε ένα από τα παραπάνω θα εστιάσει στη βελτίωση της ζωής μετά την έναρξη του προγράμματος πνευμονικής αποκατάστασης ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Οι ειδικοί θεωρούν ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα στο μέλλον σε τέσσερις περιοχές κλειδιά για την πνευμονική αποκατάσταση: Ποιοι θα συμμετέχουν? Μπορούν ασθενείς με παθήσεις εκτός ΧΑΠ να επωφεληθούν από το πρόγραμμα? Προσβασιμότητα πώς θα εξασφαλίσουμε ότι όλοι οι ασθενείς που δύναται να επωφεληθούν από το πρόγραμμα θα έχουν δυνατότητα πρόσβασης? Βελτιώνοντας την συνεχιζόμενη άσκηση- πώς θα ενθαρρύνουμε τους ασθενείς να εξακολουθήσουν να ασκούνται ακόμα και όταν το πρόγραμμα ολοκληρωθεί? Κατανοώντας την ΧΑΠ- μαθαίνοντας περισσότερα για την πολυπλοκότητα της νόσου και για τις συνθήκες στις οποίες η πνευμονική αποκατάσταση θα απέβαινε ωφέλιμη
Σχετικά με το ELF Το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Πνεύμονα (European Lung Foundation - ELF) ιδρύθηκε από την Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία (ERS) με σκοπό να φέρει σε επαφή τους ασθενείς, το κοινό και τους επαγγελματίες υγείας. Η ERS παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες για τα αναπνευστικά νοσήματα για περισσότερο από μια δεκαετία τώρα. Προσφέρει έτσι συμβουλές προς τους επαγγελματίες υγείας ολόκληρης της ηπείρου σχετικά με την κατάλληλη φροντίδα και θεραπεία των ατόμων με παθήσεις των πνευμόνων. Το ELF προσφέρει δημόσιες εκδόσεις αυτών των κατευθυντήριων οδηγιών, συνοψίζοντας τις συστάσεις προς τους επαγγελματίες υγείας στην Ευρώπη, σε μια απλή μορφή ώστε να γίνονται κατανοητές από όλους. Τα έγγραφα αυτά δεν περιέχουν λεπτομερείς πληροφορίες για κάθε ασθένεια και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με άλλες πληροφορίες που υπάρχουν για ασθενείς και μετά από συζήτηση με το γιατρό σας. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με διάφορες παθήσεις του αναπνευστικού μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του ELF: www.europeanlung.org Σχετικά με την ERS Η ERS είναι μια κορυφαία στον τομέα της επαγγελματική οργάνωση στην Ευρώπη. Έχει μια ευρεία βάση με περίπου 10.000 μέλη, σε πάνω από 100 χώρες. Το πεδίο ενδιαφέροντός της καλύπτει τόσο τον τομέα της βασικής έρευνας όσο και της κλινικής ιατρικής. Η ERS επιδιώκει να μειώσει την νοσηρότητα από αναπνευστικές παθήσεις, να προάγει μέσω της έρευνας την υγεία των πνευμόνων και να βοηθήσει στην ανταλλαγή γνώσεων μέσω προγραμμάτων εκπαίδευσης των ιατρών αλλά και του κοινού.