Η Θεία Λειτουργία Εκκλησία είναι το σώμα, που έχει κεφαλή το Χριστό και μέλη τους πιστούς. Οι ζώντες είναι η στρατευομένη και οι κοιμηθέντες είναι η θριαμβεύουσα Εκκλησία. Εκκλησία σημαίνει κυρίως συνάθροιση, γι` αυτό και η ίδια λέξη χρησιμοποιείται και για τον Ναό. Είναι όλοι παρόντες, Άγγελοι, Προφήτες, Άγιοι, Μάρτυρες. Η ζωγραφική τέχνη φέρνει τη μορφή τους, τα μαρτύριά τους κοντά στους πιστούς. Ναός σημαίνει κατοικία του Θεού. Είναι ο ευκτήριος οίκος, κατά τον ιερό Χρυσόστομο, όπου προσφέρονται οι προσευχές και οι δοξολογίες. Αλλά κυρίως τελείται η ζωντανή και αναίμακτη θυσία, το Μυστήριον της Θείας Κοινωνίας. Κέντρο της Θείας Λειτουργίας είναι η ιεροπραξία της θυσίας, δηλ. ο αγιασμός του άρτου και του οίνου και η μεταβολή τους σε Σώμα και Αίμα Χριστού. Όταν κοινωνούμε του Σώματος και Αίματος του Χριστού από το Άγιο Ποτήριο, είμαστε μέλη του αυτού σώματος, της Εκκλησίας. Αυτή είναι η απόλυτη ισότητα των ανθρώπων. Εωθινό Ευαγγέλιο
Διαβάζεται στον Όρθρο μέσα στο Άγιο Βήμα και στα δεξιά της Αγ. Τράπεζας, διότι αναφέρεται στο γεγονός της Αναστάσεως. Ο Ιερεύς είναι στη θέση του Αγγέλου αλλά μετά την ανάγνωση στέκεται στη μέση της Εκκλησίας, για να προσκυνήσουν οι πιστοί το Ευαγγέλιο, όπως εμφανίστηκε ο Ιησούς στους Μαθητές. Προσκομιδή. Στην Πρόθεση ( αριστερά της Αγ. Τράπεζας ) ο ιερέας από το πρόσφορο αφαιρεί ένα τμήμα για τον Χριστό ( τον αμνό ) και μερίδες για την Θεοτόκο, τους Αγίους, διότι είναι υπηρέτες και μέτοχοι του Μυστηρίου. Επίσης μερίδες υπέρ ζώντων και τεθνεώτων. Όλοι είμαστε ένα σώμα και παρακαλούμε τον Χριστό για τη σωτηρία τους. Ευλογημένη η Βασιλεία του Πατρός Είναι η αρχή της Λειτουργίας. Οι πιστοί όρθιοι ευλογούν τον Θεό, γιατί σ` αυτόν θα απευθύνουν τις αιτήσεις για όλα τα θέματα της ζωής τους. Πρώτα την ειρήνη του Θεού και τη σωτηρία,βοήθεια στους ασθενείς και αιχμαλώτους, επίλυση των προβλημάτων από καιρικές, πολιτικές συνθήκες, επιθέσεις εχθρών ορατών και αοράτων. Κύριε ελέησον. Ψάλλει ο λαός ( ψάλτες ) σε κάθε αίτηση, διότι, όταν ο Θεός θέλει, εκπληρώνει τις αιτήσεις κατά το θέλημά του. Αυτή η φράση περιέχει
εξομολόγηση και ευχαριστία. Ισοδυναμεί με το να ζητούμε τη βασιλεία του, αλλά και όσα έχουμε ανάγκη. Ο Χριστός ερμηνεύει τι είναι να ελεηθεί κανείς. << Θα πει ο Βασιλεύς στους από τα δεξιά του, ( στους ελεήμονες ): Ελάτε οι ευλογημένοι του Πατέρα μου να κληρονομήσετε την ετοιμασμένη για σας βασιλεία>>. Αλληλούϊα. Αινείτε τον Θεόν. Δείχνει τη χαρά Αγγέλων και ανθρώπων, διότι ο Θεός είναι παντοκράτορας. Αμήν. Γένοιτο: Ευχή να γίνουν όσα παρακαλεί ο ιερεύς. Πάσαν την ζωήν ημών Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα. Μετά τις ικεσίες προς όλους τους Αγίους και την Θεοτόκο παραδίνουμε και τους άλλους και τον εαυτό μας στο Θεό, διότι είναι δυνατός και του οφείλουμε κάθε δόξα και τιμή. Αυτό απαιτεί παρρησία προς τον Θεό, και καθαρή συνείδηση, όταν για χάρη της φροντίδας που έχουμε στα του Θεού καταφρονούμε τα δικά μας. Επειδή αυτό απαιτεί σοφία και επιμέλεια, άλλοτε καλούμε σε βοήθεια την Παναγία Μητέρα, άλλοτε ζητούμε << την ενότητα της πίστεως και την κοινωνία του Αγίου Πνεύματος >>.
Ο μονογενής Υιός και Λόγος Ύμνος του αυτοκράτορος Ιουστινιανού και περιλαμβάνει 6 από τα άρθρα του Συμβόλου της πίστεως. Η πρώτη ( Μικρή ) Είσοδος με το Ευαγγέλιο. Δηλώνει την εμφάνιση του Χριστού στον κόσμο. Σοφία ορθοί. Ο Ιερεύς καλεί να υποδεχθούμε τη Σοφία του Θεού με καθαρή καρδιά και ο λαός σκύβει να προσκυνήσει το Χριστό. Τρισάγιος Ύμνος. Οι Άγγελοι κατά τον προφήτη Ησα`ί`α τρείς φορές έψαλλαν <<Άγιος Κύριος Σαβαώθ >> Και κατά τον Δαυ`ί`δ << εδίψησεν η ψυχή μου προς Θεόν τον ισχυρόν τον ζώντα >>. Έτσι ψάλλουμε <<Άγιος ο Θεός, Άγιος Ισχυρός, Άγιος Αθάνατος, ελέησον ημάς >>.
Πρόσχωμεν, Ειρήνη πάσι. Με προσοχή να ακούμε τα λόγια, τα αναγνώσματα, ελεύθεροι από τις φροντίδες και τις αγωνίες τις καθημερινές. << Ειρήνη >> ήταν συνήθης χαιρετισμός του Χριστού προς τους μαθητές του. Κήρυγμα. Πρέπει να γίνεται μετά το Ευαγγέλιο για ερμηνεία και σχολιασμό. Αυτό έγινε και στο πρώτο κήρυγμα του Ιησού στη Ναζαρέτ, αφού πρώτα ανέγνωσε την περικοπή του Ησα`ί`ου. Και στα πρωτοχριστιανικά χρόνια έτσι άκουγαν το κήρυγμα και οι κατηχούμενοι. Αποστολική Και Ευαγγελική περικοπή. Με την διδασκαλία των Αποστόλων και του Χριστού ετοιμάζεται η ψυχή μας για το μυστήριο της Θείας Κοινωνίας. Το φως κατά την ανάγνωση του Ευαγγελίου, συμβολίζει το << Φως του Χριστού φαίνει πάσι >> ή συμφωνεί με την ευχή << Έλλαμψον εν ταις καρδίαις ημών ακήρατον φως >>. Γιατί όμως δεν διαβάζεται πρώτα το Ευαγγέλιο; Για να μάθουμε ότι εκείνα που είπε ο ίδιος ο Κύριος αποτελούν τελειότερη φανέρωση, παρά τα λεγόμενα από τους Αποστόλους. Και επειδή ο Κύριος δεν φάνηκε στους ανθρώπους αμέσως με όλη Του την δύναμη και με όλη Του την αγαθότητα, αυτό θα γίνει στη Δευτέρα παρουσία του.
Μη τις των κατηχουμένων. Οι κατηχούμενοι, που δεν έχουν λάβει το Βάπτισμα, δεν πρέπει να παρακολουθήσουν το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Χερουβικός Ύμνος. Οι πιστοί εικονίζουν τα Χερουβείμ, που δοξολογούν συνεχώς τον Θεόν ως αδιαίρετη Τριάδα, και αφήνουν πίσω κάθε βιοτική μέριμνα, για να υποδεχθούν τον Βασιλέα των όλων, διότι θα μεταφερθούν τα Τίμια Δώρα από την πρόθεση στην Αγία Τράπεζα ( είναι το Θυσιαστήριον, ο Τάφος του Χριστού ). Μεγάλη Είσοδος. Συμβολίζει την είσοδο του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα, επίσης και την αποκαθήλωση του σώματος του Κυρίου από τον Νικόδημο και Ιωσήφ. Πάντων ημών μνησθείη Ευχή να μας θυμηθεί ο Θεός στην Βασιλεία του. Στη Μεγάλη Είσοδο είναι παρόντες όλοι: Χριστός, Χερουβείμ, οι Άγιοι, οι Δίκαιοι. Από τις ιερές στιγμές της Θείας Λειτουργίας. Ιερείς.
Έχουν εξουσία από τον Θεό να τελούν το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και στο πρόσωπό τους προσκυνούμε την Αρχιερωσύνη του Χριστού, που θυσιάζει και θυσιάζεται, δέχεται τα Δώρα και μοιράζεται στους πιστούς. Έχουν και την εξουσία να συγχωρούν τις αμαρτίες. Ούτε οι Άγγελοι δεν θα μπορούσαν να έχουν τέτοια εξουσία, γιατί ως αναμάρτητοι δεν θα ένιωθαν τις ανθρώπινες αδυναμίες. Ο Θεός παρέχει τη Χάρη του σε ιερείς και λαό. Άγγελον ειρήνης πιστόν οδηγόν Φύλακα Με τις πράξεις μας απομακρύνουμε τον Άγγελό μας και είναι ανάγκη να παρακαλέσουμε τον Κύριον για τη συνεχή προστασία. Αγαπήσωμεν αλλήλους Απόδειξη της πίστεως στο δόγμα της Αγίας Τριάδος είναι η κοινωνία αγάπης μεταξύ μας ως ένα σώμα, όπως συμβαίνει και με τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, που είναι αχώριστα. Τας θύρας, τας θύρας
Όλοι να προσέξουν να ευρίσκονται μόνο οι βαπτισμένοι μέσα στο Ναό, για να απαγγελθεί το Πιστεύω, όπως καθορίστηκε από τις Οικουμενικές Συνόδους. Αυτή είναι αληθινή δηλαδή σοφία. << Μιλούμε για σοφία στους τελείους, σοφία που δε γνώρισε ο κόσμος >> ( Α`. Κορ. 2,6-8 ) οι σοφοί δηλ. του κόσμου, που υψηλότερο από τη γνώση των αισθητών δεν γνωρίζουν. Σ`αυτή τη σοφία μας καλεί ο ιερεύς να ανοίξουμε τα στόματα και τα αυτιά μας. Στώμεν καλώς, στώμεν μετά φόβου. Να σταθούμε με προσοχή και με ειρήνη ( συμφιλίωση με τους άλλους ) να προσφέρουμε τη θυσία στο Θεό. Χωρίς να κλονιζόμαστε από απατηλά επιχειρήματα αιρετικών ας σταθούμε με φόβο, διότι είναι μεγάλος ο κίνδυνος, όταν υπάρχει στην ψυχή κάποια αμφιβολία σχετικά με την πίστη. Πρόσχωμεν, την αγίαν αναφοράν Εν ειρήνη προσφέρειν Αν προσφέρεις το δώρο σου στο θυσιαστήριο και θυμηθείς ότι κάποιος έχει κάτι εναντίον σου, συμφιλιώσου πρώτα, έπειτα έλα και πρόσφερε το δώρο σου. ( Ματθ. 5,23-24 ) Άνω σχώμεν τας καρδίας
Πρέπει οι πιστοί να υψώσουν τον νου και την καρδιά προς τον Θεό, να ξεχάσουν για λίγο τα υλικά, για τη μεγάλη στιγμή του Μυστηρίου και να ευχαριστήσουν για τις φανερές και άγνωστες ευεργεσίες του σ` όλους. Τον επινίκιον ύμνον άδοντα Τα τάγματα των Αγγέλων παρίστανται στο ιερό Μυστήριο και ψάλλουν << Άγιος Κύριος Σαββαώθ πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης Σου..>>. Λάβετε, φάγετε Πίετε εξαυτού Πάντες Είναι οι λόγοι του Ιησού στον Μυστικό Δείπνο, που θεμελιώθηκε το Μυστήριο της Θείας Κοινωνίας. Τα σά εκ των σών σοί προσφέρομεν Όσα προσφέρουμε σε Σένα, στον Θεό, είναι δικά σου δώρα και ευεργεσίες. Σε υμνούμεν, σε ευλογούμεν
Είναι η πιο ιερή στιγμή της Θείας Λειτουργίας. Ο Ιερεύς παρακαλεί να γίνει ο αγιασμός των Δώρων και η μεταβολή τους σε Σώμα και Αίμα Χριστού. Πάτερ ημών Η Κυριακή προσευχή, που ο ίδιος ο Ιησούς μας παρέδωσε, και ρυθμίζει την συμπεριφορά μας. Πρόσχωμεν τα Άγια τοις Αγίοις. Η Θεία Κοινωνία είναι μόνο για όσους έχουν προετοιμασθεί και έχουν καθαρή καρδιά. Και ο λαός με ταπείνωση ομολογεί ότι Άγιος δεν είναι κανείς από μας. << Εις Άγιος >> ο Ιησούς Χριστός. Μετά φόβου Θεού Προσκαλούνται να κοινωνήσουν όσοι πιστεύουν ότι είναι Σώμα και Αίμα Κυρίου και με αγάπη προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο. Η Θεία Κοινωνία είναι ο σκοπός της Θείας Λειτουργίας << εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον >>. Είδομεν το φως
Ευχαριστούμε τον Κύριο για όσα ζήσαμε στη Θεία Λειτουργία και αξιωθήκαμε με το Άγιο Πνεύμα να βιώσουμε την πίστη μας στην Αγία Τριάδα, που είναι η αιτία της σωτηρίας μας. Απόλυσις. Ο Ιερεύς ζητεί την ευλογία του Κυρίου, της Θεοτόκου, όλων των Αγίων, των Αγίων της ημέρας, για τον λαό. Και ο λαός του εύχεται << εις πολλά έτη >> με την ευλογία του Κυρίου. Αντίδωρον. Είναι αγιασμένος άρτος, που προσφέρθηκε στην Πρόθεση και από τον οποίο κόπηκε το μεσαίο κομμάτι και έγινε Σώμα Χριστού. Αυτός ο άρτος, που σφραγίστηκε με τη λόγχη και δέχθηκε ιερά λόγια, δίνεται σ` όσους δεν μετέλαβαν των Μυστηρίων. Γι` αυτό, όταν το παίρνουν οι χριστιανοί, ασπάζονται και το χέρι του ιερέως. Ο Άγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος τονίζει: << Όπως η χήρα του Ευαγγελίου έδωσε δύο οβολούς και απέσπασε μεγάλη χάρη από το Θεό, έτσι και σύ δάνεισε δύο ώρες στο Θεό και θα έχεις κέρδος αμέτρητων ημερών. Αν εργάζεσαι την Κυριακή και περιφρονείς τον Θεό, γνωρίζει να εξαφανίζει τα χρήματα που συγκέντρωσες με την εργασία της Κυριακής >>. Όποιος θέλει να προοδεύσει και να καλλιεργηθεί ψυχικά, πρέπει να παρακολουθεί όσο το δυνατόν συχνότερα τη Θεία Λειτουργία. Και να
την ακούει με προσοχή. Γιατί η Θεία Λειτουργία και ανεπαίσθητα ακόμη μπορεί να ωφελήσει τον άνθρωπο. Αν η κοινωνία μας δεν έγινε ολότελα διεφθαρμένη, αν τους ανθρώπους δεν τους διαπότισε πέρα για πέρα το άσπονδο μίσος, αυτό ουσιαστικά οφείλεται στη Θεία Λειτουργία, που αδιάκοπα τελείται πάνω στη γη. Γιατί η Θεία Λειτουργία θυμίζει κι εμφυτεύει στον άνθρωπο την άγια και ουράνια χριστιανική αγάπη. Όποιος λοιπόν θέλει να ενισχυθεί στην πραγματική αγάπη, οφείλει, όσο του είναι δυνατό, να συμμετέχει στο άγιο Δείπνο της αγάπης. Κι αν αισθάνεται τον εαυτό του ανάξιο να δεχθεί στο στόμα του τον Θείο Μαργαρίτη, ας παρακολουθεί τουλάχιστον σαν θεατής την Θεία Κοινωνία των άλλων. Θα γίνεται ανεπαίσθητα πιο ήπιος, πιο γλυκύς, πιο ουράνιος κάθε εβδομάδα. ΤΕΛΟΣ * www.aioannis.net aioannis@kivotos.com 02/2009