ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ Ε ΕΞ. π. Βασίλειος Καλλιακμάνης Καθηγητής Θεολογίας Α.Π.Θ.

Transcript

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ Ε ΕΞ. π. Βασίλειος Καλλιακμάνης Καθηγητής Θεολογίας Α.Π.Θ.

2 Μεθοδολογία της ποιμαντικής Η προβληματική του θέματος. Πολλαπλή μέθοδος στην εκκλησιαστική παράδοση. Δημιουργία νέων μορφών ποιμαντικής με πνεύμα μαθητείας και με το φωτισμό του Αγ. Πνεύματος. Νέες δομές της κοινωνίας Πορίσματα σύγχρονων επιστημών

3 Βάση της Ποιμαντικής Το μυστήριο της θείας οικονομίας ως βάση της ποιμαντικής. Νόμος Παλαιάς Διαθήκης. Μωϋσής ο προφήτης Χριστός ο καλός ποιμήν. Κενωτικός χαρακτήρας των αξιωμάτων, βασιλέα, προφήτη και αρχιερέα. Η κάθοδος προϋποθέτει ύπαρξη δυνάμεων και για την άνοδο.

4 Μεθοδολογίας συνέχεια Δυσχέρειες στην κατανόηση του σχεδίου της θείας οικονομίας. Παραβολές, δόγμα, κήρυγμα. Προϋποθέσεις κατανόησης Μορφές ποιμαντικής. Προληπτική, Θεραπευτική Εξατομικευμένη.

5 ΒΑΣΙΚΕΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ ΤΟΥ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ 1. Η σύγκληση του λαού του Θεού σε Σώμα. Ενταση μεταξύ δύο τάσεων στη λατρεία. α. Εκκλησιολογική ευχαριστιοκεντρική β. Νηπτική ησυχαστική Στην πρώτη δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στην ευχαριστιακή εκκλησιολογία. Σύνδεση της ευχαριστίας με όλα τα άλλα μυστήρια. Στη δεύτερη τονίσθηκαν οι συνέπειες της πτώσης και η ανάγκη πνευματικής άσκησης για επιστροφή στο αρχαίο κάλλος.

6 Σώμα Χριστού-ένωση και κοινωνία Ο ποιμένας καλεί το λαό Θεού σε σώμα. Εδώ έχουν θέση ενεργεία οι βαπτισμένοι αλλά και δυνάμει όλοι οι άνθρωποι ανεξάρτητα από φυλή, γένος, ηλικία, χρώμα, φύλο κλπ. (Κατηχούμενοι) Η ένωση και κοινωνία δεν είναι μαγική πράξη. Σε αυτή συμβάλλει σημαντικά η ανθρώπινη βούληση. «Εκ προαιρέσεως γαρ η ένωσις αύτη γίνεται, ου χωρίς της ημών γνώμης» Ιωάννης Δαμασκηνός.

7 Ο χαρακτήρας της σύναξης Η λογική λατρεία προσφέρεται «[εν καρδί?α συντετριμμέν?η καί πνεύματι ταπεινώσεως». Η λειτουργία δεν μας διδάσκει την παντοδυναμία του Χριστού, αλλά την άκρα ταπείνωση, την άφατη κένωση, τη θυσιαστική αγάπη. «] Ως πρόβατον [επί σφαγήν {ηχθη {αφωνος ο#υτος ο[υκ [ανοίγει τό στόμα α[υτο~υ». Η θεία Λειτουργία εργαστήριο ταπεινώσεως

8 Εν σώμα οι πολλοί εσμέν «] Ημ~ας δέ πάντας τούς [εκ το~υ ]ενός {αρτου καί το~υ ποτηρίου μετέχοντας, ]ενώσαις [αλλήλοις ε[ις ]ενός Πνεύματος ]αγίου κοινωνίαν καί μηδένα ]ημ~ων ε[ις κρ~ιμα {η ε[ις κατάκριμα ποιήσαις μετασχε~ιν το~υ ]αγίου σώματος καί α\ιματος το~υ Χριστο~υ σου, [αλλ[ \ινα ε\υρωμεν {ελεον καί χάριν μετά πάντων τ~ων ]αγίων»

9 Καθολική προσευχή «Τούς [αγαθούς [εν τ~?η [αγαθότητί σου διατήρησον τούς πονηρούς [αγαθούς ποίησον [εν τ~?η χρηστότητί σου. Μνήσθητι Κύριε, το~υ περιεστ~ωτος λαο~υ καί τ~ων δι[ ε[υλόγους α[ιτίας [απολειφθέντων καί [ελέησον α[υτούς καί ]ημ~ας κατά τό πλ~ηθος το~υ [ελέους σου. Τά ταμε~ια α[υτ~ων {εμπλησον παντός [αγαθο~υ τάς συζυγίας α[υτ~ων [εν ε[ιρήν?η καί ]ομονοί?α διατήρησον τά νήπια {εκθρεψον τήν νεότητα παιδαγώγησον τό γ~ηρας περικράτησον τούς [ολιγοψύχους παραμύθησον τούς [εσκορπισμένους [επισυνάγαγε τούς πεπλανημένους [επανάγαγε καί σύναψον τ~?η ]αγί?α σου καθολικ~?η καί [αποστολικ~?η [εκκλησί?α».

10 2. Η διακονία του λόγου του Θεού Απόστολοι, επίσκοποι κατεξοχήν διδάσκαλοι της Εκκλησίας. Καλή γνώση της κοινωνικής πραγματικότητας, αλλά και εμπειρική κατανόηση του θείου λόγου. Ακολουθείται η αρνητική και η θετική μέθοδος. Ο ιεροκήρυκας καλείται να μοιάσει την Παναγία στο έργο της ενανθρώπησης. Δύο είδη κοινωνίας: του λόγου και του Σώματος και αίματος του Χριστού.

11 Λόγοι απαξίωσης του κηρύγματος Αυτονόμηση του ήθους από το δόγμα Τα νέα κοινωνικά δεδομένα. (απολογία) Αποσύνδεση από το πατερικό ερμηνευτικό πλαίσιο. Ανεπάρκεια των διακόνων του λόγου. Κηρυγματικός πληθωρισμός έλλειψη βιώματος. Εθνοπολιτικός χαρακτήρας

12 3.Η συμβολή στη γέννηση πνευματικών τέκνων Μυσταγωγός στη ζωή του Πνεύματος. «Τεκνία μου, ους πάλιν ωδίνω, άχρις ου μορφωθεί Χριστός εν υμίν». Διάκριση θείων από τις δαιμονικές ενέργειες Πνεύμα εν Χριστώ ελευθερίας Η υπακοή είναι άθλημα πνευματικό Ο πνευματικός δεν είναι νομοφύλακας

13 4. Η άρση των αμαρτιών του κόσμου Τάση υπερτονισμού του καθιδρυματικού χαρακτήρα της Εκκλησίας και της θεσμικής διάστασης της ιερωσύνης. Λησμονείται ο διακονικός και κενωτικός χαρακτήρας τους. Η εκκλησία προβάλλεται ως εγκόσμιος οργανισμός με γραφειοκρατική οργάνωση και θεσμική νομιμοποίηση.

14 Αρσης των αμαρτιών του κόσμου συνέχεια Είναι σημαντική η συμβολή του Γέροντος Σωφρονίου Σαχάρωφ στην προβολή της θεολογίας της κενώσεως, ο οποίος ανέπτυξε την θεωρία της «ανεστραμμένης πυραμίδας» Στη δομή του κόσμου παρατηρείται κάποια ιεραρχική τάξη. Άλλος ανώτερος και άλλος κατώτερος.

15 «Η πυραμίδα" Τα ΜΜΕ Οι άρχοντες Ο λαός

16 «Η ανεστραμμένη πυραμίδα» ΧΡΙΣΤΟΣ : Η κορυφή της ανεστραμμένης πυραμίδας Οίδατε ότι οι δοκούντες άρχειν ΧΡΙΣΤΟΣ