ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΛΑΤΙΝΙΚΑ / ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04 10 2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΓΚΥΡΤΗ ΜΑΡΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. Α. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του παρέμενε στην Καμπανία. Σε εκείνους τους τόπους κατείχε πολλούς αγρούς. Ο Σίλιος είχε ευαίσθητη ψυχή. Επεδίωκε τη δόξα του Βιργιλίου και το πνεύμα αυτού περιέβαλλε με αγάπη. Αυτόν τιμούσε, όπως το παιδί (τιμά) τον δάσκαλο. Β. Διατάζει όλους τους διοικητές των λεγεώνων να εισάγουν σιτάρι στο στρατόπεδο. Τους στρατιώτες συμβουλεύει με αυτά τα λόγια: «Πληροφορούμαι ότι οι εχθροί πλησιάζουν οι ανιχνευτές μας αναγγέλλουν ότι αυτοί είναι κοντά. Οφείλετε να προσέχετε τη δύναμη των εχθρών γιατί οι εχθροί συνηθίζουν να εξορμούν από τους λόφους και μπορούν να κατασφάζουν τους στρατιώτες». Γ. Ο Αννίβας, ο Καρχηδόνιος στρατηγός, σε ηλικία είκοσι έξι χρονών, νίκησε όλα τα έθνη της Ισπανίας με πόλεμο και κυρίευσε το Σάγουντο με τη βία. Μετά τις Άλπεις, οι οποίες χωρίζουν την Ιταλία από τη Γαλατία, πέρασε με ελέφαντες. Όταν βρέθηκε στην Ιταλία, κοντά στον Τίκινο ποταμό, στον (ποταμό) Τρεβία, στη (λίμνη) Τρασιμένη και στις Κάννες τις στρατιωτικές δυνάμεις των Ρωμαίων κατατρόπωσε και εξολόθρευσε. Ο ρωμαϊκός λαός πληροφορήθηκε έντρομος την καταστροφή των Καννών. Ο Αννίβας στον Φαλερνό αγρό ξέφυγε από την ενέδρα του Φάβιου Μάξιμου. Αφού συμπλήρωσε δεκατέσσερα χρόνια στην Ιταλία, οι Καρχηδόνιοι ανακάλεσαν αυτόν στην Αφρική. Σελίδα 1 από 5
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Β1. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις: annis: την αιτιατική ενικού αριθμού: annum agros: την ονομαστική πληθυντικού αριθμού: agri gloriae: την ίδια πτώση του άλλου αριθμού: gloriis ingenium: την αιτιατική πληθυντικού αριθμού: ingenia castra: την αφαιρετική του ίδιου αριθμού: castris milites: την κλητική ενικού αριθμού: miles verbis: την αιτιατική ενικού αριθμού: verbum vim: την αφαιρετική ενικού αριθμού: vi caedem: τη γενική πληθυντικού αριθμού: caedium omnes: τον ίδιο τύπο στον άλλο αριθμό: omnem insidiis: τη γενική πληθυντικού αριθμού: insidiarum Carthaginienses: την αφαιρετική ενικού αριθμού: Carthaginiense Β2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται στις παρακάτω συνεκφορές: illis locis: την αιτιατική πληθυντικού αριθμού: illa loca animum tenerum: την κλητική ενικού αριθμού: anime tener dux Carthaginiensis: την αφαιρετική ενικού αριθμού: duce Carthaginiensi Β3. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για τις ακόλουθες αντωνυμίες: suae: τον ίδιο τύπο στον άλλο αριθμό: suarum his: την αιτιατική πληθυντικού αριθμού στο ίδιο γένος: haec nostri: την κλητική ενικού αριθμού του ίδιου προσώπου και γένους για έναν κτήτορα: meus / mi Β4. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους: possidebat: τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα: possidebit habebat: το β ενικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου στην ενεργητική φωνή: habuisti fovebat: το γ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα στην ενεργητική φωνή: fovent honorabat: το απαρέμφατο ενεστώτα στην ενεργητική φωνή: honorare iubet: το γ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα στην ενεργητική φωνή: iubebunt admonet: το β πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου στην ενεργητική φωνή: admonuistis nuntiant: το α πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρατατικού στην ενεργητική φωνή: nuntiabamus Σελίδα 2 από 5
cavere: το β πληθυντικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα στην ενεργητική φωνή: cavetis debetis: το γ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου στην ενεργητική φωνή: debuerunt / - ere possunt: το β ενικό πρόσωπο οριστικής παρατατικού: poteras fuit: το α πληθυντικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα: sumus audivit: το β ενικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα στην ενεργητική φωνή: audies expedivit: το γ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα στην ενεργητική φωνή: expediunt complevit: το β πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρατατικού στην ενεργητική φωνή: complebatis revocaverunt: το α ενικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα στην ενεργητική φωνή: revoco Γ1. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων: annis (Α): είναι απρόθετη αφαιρετική που δηλώνει χρόνο στο tenebat in locis (Α): είναι εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο possidebat gloriae (Α): είναι δοτική ως συμπλήρωμα (αντικείμενο) στο studebat in castra (B): είναι εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση προς τόπο στο importare vim (B): είναι αντικείμενο στο cavere militum (B): είναι γενική αντικειμενική στο caedem cum elephantis (Γ): είναι εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει συνοδεία στο transiit Romanorum (Γ): είναι γενική κτητική στο copias Fabii Maximi (Γ): είναι γενική υποκειμενική στο insidiis eum (Γ): είναι αντικείμενο στο revocaverunt Γ2. «Hostes adventare audio»: Να βρείτε το υποκείμενο του απαρεμφάτου adventare και να δικαιολογήσετε την πτώση του. H αιτιατική Hostes είναι υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου adventare. Βρίσκεται σε πτώση αιτιατική, γιατί έχουμε ετεροπροσωπία (υποκείμενο του ρήματος audio είναι το ego, που εννοείται). Γ3. Hannibal, dux Carthaginiensis: Να αναγνωρίσετε συντακτικά τον τύπο dux και στη συνέχεια να τον μετατρέψετε σε δευτερεύουσα αναφορική πρόταση. dux: είναι παράθεση στο Hannibal Hannibal, qui dux Carthaginiensis est Σελίδα 3 από 5
Γ4. «Postquam XIV annos in Italia complevit»: Να αναγνωρίσετε το είδος της δευτερεύουσας πρότασης (μονάδα 1), να αιτιολογήσετε την εισαγωγή της (μονάδα 1) και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδα 1). «Postquam XIV annos in Italia complevit»: είναι δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση. Εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο postquam, γιατί εκφράζει το προτερόχρονο. Εκφέρεται με έγκλιση οριστική, γιατί δηλώνει μόνο το χρόνο και τίποτε άλλο, συγκεκριμένα χρόνου παρακειμένου (complevit), γιατί εκφράζει το προτερόχρονο στο παρελθόν. Γ5. iubet: Nα δηλώσετε την αλληλοπάθεια για όλα τα πρόσωπα με το ρήμα στον παρακείμενο. inter nos iussimus inter vos iussistis inter se iusserunt / - ere Γ6. «ingenium eius fovebat»: Να δηλώσετε την κτήση με ισοδύναμο τρόπο και να δικαιολογήσετε τη διαφορά στη σύνταξη και στη σημασία. ingenium suum fovebat Διαφορά στη σύνταξη: eius: είναι γενική κτητική στο ingenium suum: είναι επιθετικός προσδιορισμός στο ingenium Διαφορά στη σημασία: Με την αντωνυμία eius δηλώνεται μόνο κτήση, άρα το νόημα της πρότασης είναι το εξής: περιέβαλλε με αγάπη το πνεύμα κάποιου άλλου (δηλαδή του Βιργιλίου). Με την αντωνυμία suum δηλώνεται κτήση και αυτοπάθεια, άρα το νόημα της πρότασης είναι το εξής: περιέβαλλε με αγάπη το πνεύμα του ίδιου (του Σίλιου). Γ7. «Ultimis annis vitae suae in Campania se tenebat»: Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τον υπογραμμισμένο όρο, να επισημάνετε το φαινόμενο που παρατηρείται και να το αιτιολογήσετε. Σελίδα 4 από 5
se: είναι αντικείμενο στο tenebat Έχουμε άμεση ή ευθεία αυτοπάθεια, επειδή η αντωνυμία se αναφέρεται στο υποκείμενο του ρήματος εξάρτησής της (Silius: υποκείμενο στο ρήμα tenebat). Σελίδα 5 από 5