«ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ» ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΒΟΝΙΤΣΑΣ Επιβλέποντες Καθηγητές: ΦΩΤΙΟΣ ΜΠΟΣΜΟΣ-ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ ΠΑΛΟΥΚΗ Σχολικό έτος:2012-13
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ: Κατσαµπίρη Χρυσούλα Κοκοτσέλου Παναγιώτα Λέκκας Ιωάννης Λεπενού Βασιλική Μαγγιώρου Σταυρούλα Μαλάµου Βασιλική Μιχαλάτου Χρυσοβαλάντω Μπακατσέλου Ιωάννα Μπακοχρήστος Επαµεινώνδας Μπελτάος Αθανάσιος Ντούκα Αρετή Παπαβασίλης ηµήτριος Παρασκευούλη Παναγιώτα Παρασκευούλης Γεώργιος Σπέντζα Βασιλική Χαλίλι Ελιάνα Εκπαιδευτικοί: Φώτιος Μπόσµος ΠΕ19, Καλλιρρόη Παλούκη ΠΕ02 2
ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σήµερα ο τρόπος διεξαγωγής των συναλλαγών έχει διαφοροποιηθεί σε σχέση µε το παρελθόν. Ένα νέο είδος εµπορίου, το ηλεκτρονικό έχει αναπτυχθεί µε γρήγορους ρυθµούς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το παραπάνω θέµα αποτέλεσε αντικείµενο της έρευνάς µας. Κατά την διάρκεια της δόθηκε ο ορισµός του ηλεκτρονικού εµπορίου. Έγινε αναφορά στα είδη των συναλλαγών µέσα από αυτό. Έγινε καταγραφή των πλεονεκτηµάτων του αλλά και των µειονεκτηµάτων που έχει.. Στη συνέχεια καταγράφηκαν τοµείς ηλεκτρονικών καταστηµάτων, προβλήµατα και ασφαλείς τρόποι ηλεκτρονικών συναλλαγών µέσω των πρωτοκόλλων SSL και SET. όθηκαν τα χαρακτηριστικά ενός αξιόπιστου ηλεκτρονικού καταστήµατος καθώς και κανόνες κα µέθοδοι προστασίας. Παρουσιάστηκαν τα βήµατα κατά την παραγγελία ενός προϊόντος και οι διάφοροι τρόποι πληρωµής. Στη συνέχεια προτάθηκαν βασικές οδηγίες σχεδίασης ιστοσελίδων. Τέλος ερευνήθηκαν µέσω ερωτηµατολογίων, ακολουθώντας στρωµατοποιηµένη δειγµατοληπτική µέθοδο, οι απόψεις των µαθητών για το ηλεκτρονικό εµπόριο ώστε να βγούνε απτά και µετρήσιµα συµπεράσµατα γύρω από το υπό εξέταση ζήτηµα. Ακολούθησαν τα γενικά συµπεράσµατα του project. 3
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Ορισµός Είδη συναλλαγών Τα πλεονεκτήµατα του ηλεκτρονικού εµπορίου Τα µειονεκτήµατα του ηλεκτρονικού εµπορίου Ηλεκτρονικά καταστήµατα Τοµείς ηλεκτρονικών καταστηµάτων Ασφάλεια ηλεκτρονικών συναλλαγών SSL/SET Προβλήµατα ηλεκτρονικών καταστηµάτων Βασικές οδηγίες σχεδίασης ιστοσελίδων Αξιόπιστο ηλεκτρονικό κατάστηµα Κανόνες και µέθοδοι προστασίας Παραγγελία πληρωµή µε κάρτα Τρόποι πληρωµής Ενδεικτικά ηλεκτρονικά καταστήµατα Στατιστικά στοιχεία από ερωτηµατολόγιο µαθητών Συµπεράσµατα ερωτηµατολογίου Γενικό συµπέρασµα Βιβλιογραφία/πηγές 4
ΠΡΟΛΟΓΟΣ/ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μέσα από το project ερευνήθηκε το ζήτηµα του ηλεκτρονικού εµπορίου. Το ηλεκτρονικό εµπόριο έχει µπει στην καθηµερινότητά µας. Είναι ένας νέος τύπος εµπορίου που ήδη υποστηρίζει τις επιχειρήσεις και κατά προέκταση τους καταναλωτές. Η εξέλιξη της τεχνολογίας και συγκεκριµένα τα δίκτυα υπολογιστών συντέλεσαν τελικά στην διεξαγωγή του. Το ηλεκτρονικό εµπόριο είναι συναλλαγές που πραγµατοποιούνται µε ηλεκτρονικά µέσα. Η ανάπτυξη του στηρίζεται στην ηλεκτρονική µετάδοση δεδοµένων. όθηκαν κατευθύνσεις για το ζήτηµα της ασφαλούς διεξαγωγής ηλεκτρονικών συναλλαγών. Έγινε µια ουσιαστική επαφή µε την ηλεκτρονική αγορά και µε τους κανόνες της. Σκοπός της έρευνας είναι η αντίληψη των κανόνων διεξαγωγής του ηλεκτρονικού εµπορίου µε ασφάλεια, και ο εγκλιµατισµός των ερευνητών µε τους νόµους της αγοράς και το ηλεκτρονικό επιχειρείν. Το ηλεκτρονικό εµπόριο δεν µπορεί να αντικαταστήσει το φυσικό εµπόριο το οποίο στηρίζει και στηρίζεται στις διαπροσωπικές σχέσεις όµως ηλεκτρονικό και φυσικό αλληλοσυµπληρώνονται προς όφελος τελικά του καταναλωτή. Στην εργασία αρχικά παρουσιάζονται ο ορισµός του ηλεκτρονικού εµπορίου και τα είδη συναλλαγών που υποστηρίζει. οι χρήσεις. Αναφέρονται τα πλεονεκτήµατα και τα µειονεκτήµατα του καθώς και τοµείς ηλεκτρονικών καταστηµάτων. Στη συνέχεια µελετάται το θέµα της ασφάλειας κατά την διεξαγωγή των συναλλαγών, τα προβλήµατα των καταστηµάτων και δίνονται µέθοδοι προστασίας. Επίσης αναφέρονται βασικές οδηγίες σχεδίασης ιστοσελίδων ώστε ένα ηλεκτρονικό κατάστηµα να είναι φιλικό και προσανατολισµένο στον καταναλωτή. Καταγράφονται τα βήµατα κατά την διάρκεια µιας ηλεκτρονικής αγοράς και παρουσιάζονται οι εναλλακτικοί τρόποι πληρωµής. Ερευνώνται µέσα ερωτηµατολόγιο οι απόψεις µαθητών ώστε να έρθουν στην επιφάνεια τυχόν τάσεις που βρίσκονται στην σωστή ή στη λάθος κατεύθυνση. Τέλος βγαίνουν τα συµπεράσµατα του project. Είναι σηµαντικό στις µέρες µας ο καθένας µας να αναγνωρίζει τη χρησιµότητα αλλά και τους κινδύνους του ηλεκτρονικό εµπορίου και ουσιαστικά τον ασφαλή τρόπο διεξαγωγής του. Μέσα από το project το ηλεκτρονικό εµπόριο, έγινε κτήµα των ερευνητών αφού µελετήθηκε εκ των έσω µε την γνώση θεωρητικών εννοιών αλλά και µε χειροπιαστά µετρήσιµα αποτελέσµατα. 5
ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ/ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο ζωή µας και σκέψης µας. Τοµείς όπως η ιατρική, η εκπαίδευση, η διακυβέρνηση, το εµπόριο µε την εξέλιξη της πληροφορικής και των δικτύων µετάδοσης δεδοµένων επαναπροσδιορίστηκαν και προσαρµόστηκαν στο σήµερα. Ο άνθρωπος χρησιµοποιεί την βοήθεια της τεχνολογίας για δραστηριότητες του που σχετίζονται µε το περιβάλλον, την κοινωνική οργάνωση, την εκπαίδευση, την οικονοµία και τον πολιτισµό. Ειδικότερα το ηλεκτρονικό εµπόριο ανοίγει νέους ορίζοντες µέσα σε ένα σκηνικό όσον αφορά την αγορά εργασίας. Η απουσία γνώσεων για τους νόµους και τους κανόνες που πρέπει να τηρούνται κατά την διεξαγωγή των ηλεκτρονικών συναλλαγών µπορεί να οδηγήσει σε αποτελέσµατα δυσάρεστα για εµάς. Πρέπει ο καθένας µας να ξεχωρίζει τις θετικές από τις αρνητικές επιδράσεις ώστε να ωφελείτε µόνο από τις θετικές. Μέσα σ αυτό λοιπόν το νέο περιβάλλον πρέπει όλοι µας και ιδιαίτερα οι νέοι να έχουµε τις βασικές γνώσεις ώστε να χρησιµοποιήσουµε την τεχνολογία και να την εξελίξουµε στο µέλλον. Ερευνητικά ερωτήµατα που τα οποία κίνησαν την οµάδα στην διεκπεραίωση αυτού του project είναι τα παρακάτω: Έννοιας του ηλεκτρονικού εµπορίου Κατανόηση των θετικών και αρνητικών του ηλεκτρονικού εµπορίου ιάκριση µεταξύ φυσικού και ηλεκτρονικού εµπορίου Ποιους κινδύνους διατρέχουµε; Προφύλαξη-τρόποι ασφαλών αγορών. Αντίληψη των κανόνων της αγοράς και της οικονοµίας Ενηµέρωση για το νέο σκηνικό στην αγορά εργασίας Εισαγωγή στο ηλεκτρονικό «επιχειρείν» Ανάπτυξη επιχειρηµατικής ευφυΐας ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ/ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ Έγινε έρευνα και συλλογή πληροφοριών για το ηλεκτρονικό εµπόριο. Το υλικό επεξεργάστηκε και διαµορφώθηκε στην τελική του µορφή. Καταγράφηκαν τα πλεονεκτήµατα, τα µειονεκτήµατά του και κανόνες για την ασφαλή χρήση του. Έχουν καταγραφεί sites ηλεκτρονικών καταστηµάτων και έχει γίνει συνοπτική περιγραφή για το κάθε site. Μέτα από συζήτηση µεταξύ των µαθητών γράφτηκαν µια 6
σειρά από ερωτήσεις και επιλέχθηκαν αυτές που χρησιµοποιήθηκαν στο ερωτηµατολόγιο. Τα ερωτηµατολόγια µοιράστηκαν στους µαθητές. Έγινε µια πρώτη µελέτη στις απαντήσεις που δόθηκαν. Στη συνέχεια καταγράφηκαν τα αποτελέσµατα στο excel και έγιναν οι στατιστικοί πίνακες. Έπειτα γράφτηκαν τα συµπεράσµατα από το ερωτηµατολόγιο. Συµφωνήθηκε µετά από διάλογο να δοθεί έµφαση στα θέµατα ασφάλειας γύρω από το ηλεκτρονικό εµπόριο, στις ενδεχόµενες απάτες µέσα από αυτό και γενικότερα στο τι πρέπει να προσέχουµε για την ασφαλέστερη διεξαγωγή του. Επίσης έγινε έρευνα για πολυµεσικό υλικό (εικόνες γραφικά) το οποίο θα χρησιµοποιήθηκαν στην παρουσίαση της εργασίας. Αφού συλλέχτηκαν όλες οι πληροφορίες δηµιουργήθηκε παρουσίαση σε PowerPoint. Μέσα από τη διάταξη σε κύκλο (αντικριστά ο κάθε µαθητής µε τους υπόλοιπους συµµαθητές του) έγινε συζήτηση για τα αποτελέσµατα της εργασίας, κριτική στο θέµα και στα αποτελέσµατα της έρευνας, αξιολόγηση και προτάσεις για βελτίωση. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Όλα τα ευρήµατα ης έρευνας καταγράφηκαν σε 44 διαφάνειες ενός αρχείου PowerPoint το οποίο παρουσιάστηκε στους υπόλοιπους µαθητές του σχολείου και δηµοσιεύτηκε στο site του Γενικού Λυκείου Βόνιτσας. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το ηλεκτρονικό εµπόριο έχει πια καθιερωθεί στις επιχειρήσεις αλλά και στην καθηµερινότητα των καταναλωτών. Έγιναν γνωστές οι χρήσεις του άλλα και άλλες πτυχές του. Μέσα από την εργασία ανακαλύψαµε ότι οι περισσότεροι µαθητές έχουν επισκεφθεί ηλεκτρονικά καταστήµατα,όµως λίγοι από αυτούς έχουν κάνει κάποια ηλεκτρονική αγορά. Όλοι το βλέπουν µε θετικό µάτι όµως πιστεύουν ότι τελικά δεν µπορεί να αντικαταστήσει το φυσικό εµπόριο. Συµπεράναµε ότι το ηλεκτρονικό εµπόριο µπορεί να ενισχύσει το φυσικό εµπόριο όµως δεν πρέπει και δεν µπορεί να αντικαταστήσει το παραδοσιακό εµπόριο το οποίο στηρίζεται σε σχέσεις µεταξύ των ανθρώπων και στην αµεσότητά τους η οποία είναι αναντικατάστατη. Οι κανόνες του ηλεκτρονικού εµπορίου, οι κίνδυνοι που κρύβει η ανορθόδοξη χρήση του καθώς και οι τρόποι προφύλαξης των καταναλωτών παρατέθηκαν στο PowerPoint και 7
αποτελούν ασφαλώς ένα οδηγό που πρέπει να τηρείται ώστε να χρησιµοποιούµε το ηλεκτρονικό εµπόριο προς όφελός µας. ΣΥΖΗΤΗΣΗ/ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ Το τελικό έργο είναι αποτέλεσµα της συνεργασίας µεταξύ των ερευνητών. Το πνεύµα αλληλοβοήθειας και άµιλλας βοήθησε στη οµαλή διεξαγωγή της έρευνας. Το τελικό έργο είναι αποτέλεσµα συλλογικής εργασίας. Στο συγκεκριµένο project έγινε συνεργασία µε τους υπόλοιπους µαθητές του σχολείου οι οποίοι κλήθηκαν να συµπληρώσουν ερωτηµατολόγιο για να καταγραφούν οι απόψεις τους. Ο τρόπος εργασίας ήταν πρωτότυπος και οι αρχική αγωνία για το τι θα αντιµετωπίσουµε στην έρευνα αντικαταστάθηκε από ικανοποίηση για το τελικό αποτέλεσµα. Η οµάδα µετά το τέλος του project έγινε δεµένη αφού πια µας ένωναν οι κοινές εµπειρίες κατά την διάρκεια της εργασίας 8
Βιβλιογραφία Ποµπόρτσης Σ.Α, Τσουλφάς Γ. Α, Εισαγωγή στο ηλεκτρονικό εµπόριο, Εκδόσεις Τζιόλα, Θεσσαλονίκη 2002 ΜΠΑΝ ΗΛΑ Ε, Εφαρµογές internet, Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών, Αθήνα 2003 ΟΥΚΙ ΗΣ Ι. Γ, ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ Γ.Μ, ΡΑΚΟΣ Σ. Β, ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ Γ. Ν, Ηλεκτρονικό εµπόριο, Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών, Αθήνα 2001 ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ Β.Γ, ΜΑΛΑΜΑΤΕΝΙΑ-ΑΛΜΑ Α. ΠΑΝΤΑΖΗ,ΝΙΚΟΛΑΡΑΚΟΣ Θ.Χ, ΒΑΓΓΕΛΑΤΟΣ Χ.Ι, Ηλεκτρονικό επιχειρείν, προγραµµατισµός & σχεδίαση, Ε. Μπένου, Αθήνα 2001 Πηγές el.wikipedia.org e-kyklades.gr hellasites.gr Εικόνες Αποτελέσµατα από την αναζήτηση της φράσης Ηλεκτρονικό εµπόριο στο www.google.gr εικόνες. 9
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ «ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ» 1. Χρησιµοποιείς καθηµερινά το διαδύκτιο; α) ΝΑΙ β) ΟΧΙ 2. Για ποιο λόγο χρησιµοποιείς το διαδύκτιο; α) ΕΜΠΟΡΙΟ β) ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ γ) ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 3. Έχεις ασχοληθεί µε το ηλεκτρονικό εµπόριο και αν ναι πόσο χρήσιµο πιστεύεις ότι είναι; α) ΝΑΙ ΠΟΛΥ β) ΝΑΙ ΛΙΓΟ γ) ΟΧΙ 4. Έχεις επισκεφθεί κάποιο ηλεκτρονικό κατάστηµα; α) ΝΑΙ β) ΟΧΙ 5. Έχεις αγοράσει/πουλήσει κάποιο προϊόν µέσω διαδικτύου; α) ΝΑΙ β) ΟΧΙ 6. Εµπιστεύεσαι τις συναλλαγές µέσω διαδικτύου; α) ΝΑΙ β) ΟΧΙ 7. Πιστεύεις ότι το ηλεκτρονικό εµπόριο µπορεί να αντικαταστήσει το φυσικό εµπόριο; α) ΝΑΙ β) ΟΧΙ Το ερωτηµατολόγιο αποτελεί µέρος του project:ηλεκτρονικο ΕΜΠΟΡΙΟ. 10