Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης Δρ Παρασκευή Μεντζέλου Επίκουρος Καθηγήτρια Πληροφορικής Γενικό Τμήμα Θετικών Επιστημών
ΟΡΟΛΟΓΙΑ Δρ Παρασκευή Μεντζέλου Επίκουρος Καθηγήτρια Πληροφορικής Γενικό Τμήμα Θετικών Επιστημών Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών - 2011 -
Access rights (Δικαιώματα πρόσβασης): Bandwidth (Εύρος ζώνης): Banners: BBS: Bit: Bot: BPS: Broadband: Browser (Πρόγραμμα αναζήτησης/ πλοηγός/ φυλλομετρητής): Περιγραφή των δικαιωμάτων που παρέχονται για πρόσβαση και αλλαγές σε φακέλους και αρχεία. Ένα μέτρο της δυνατότητας επικοινωνίας ή του ρυθμού μετάδοσης δεδομένων. Είναι γραφικά ή logos διαφήμισης μιας εταιρίας στο διαδίκτυο. Συνήθως, το μέγεθος τους είναι γύρω στα 3εκ. ύψος και 10εκ. μήκος. Κάνοντας κλικ πάνω τους, οδηγούμαστε στο URL της αντίστοιχης εταιρίας. Ένας ηλεκτρονικός πίνακας ανακοινώσεων όπου οι χρήστες μπορούν να αφήνουν μηνύματα. Πολλά BBS λειτουργούν με το σύστημα εγγραφής μελών. Η μικρότερη ποσότητα πληροφορίας που μπορεί να μεταδοθεί. Με τον όρο αυτό χαρακτηρίζονται προγράμματα που παρακολουθούν την επικοινωνία υπολογιστών μεταξύ τους. Bits ανά δευτερόλεπτο. Η μονάδα μέτρησης της ταχύτητας μετάδοσης των πληροφοριών. Ένα κύκλωμα επικοινωνίας υψηλής χωρητικότητας. Συνήθως, η «ευρυζωνική σύνδεση» αναφέρεται σε ταχύτητες μεγαλύτερες των 1.544 Mbps. Εφαρμογή λογισμικού που παρέχει ένα γραφικό και αλληλεπιδραστικό περιβάλλον για αναζήτηση, εύρεση, προβολή και διαχείριση πληροφοριών σε ένα δίκτυο. Ένα πρόγραμμα που επιτρέπει σε κάποιον να επισκέπτεται ιστοσελίδες. Ο κάθε browser είναι σχεδιασμένος διαφορετικά και έχει διαφορετικό τρόπο να αντιμετωπίζει τα σφάλματα που προκύπτουν κατά την εμφάνιση μιας σελίδας. Μπορεί επίσης κάποιος browser, να μην υποστηρίζει π.χ. java applets οπότε η εμφάνισή τους είναι αδύνατη ή να μην υποστηρίζει κάποιες συναρτήσεις που περιέχει ο κώδικας της σελίδας. Capacity (Χωρητικότητα): Chat (συνομιλία): Η μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα αξιόπιστης μετάδοσης που μπορεί να επιτευχθεί σε ένα κανάλι, κύκλωμα ή συσκευή. Με τον όρο "chat" περιγράφεται η δικτυακή συνδιάσκεψη σε πραγματικό χρόνο. 1
Cookies: Direct line: (Απ'ευθείας γραμμή/ Αφοσιωμένη γραμμή DNS: Domain Name (Όνομα πεδίου): download (Κατέβασμα): Error pages (σελίδες λάθους): FAQ ( Frequently Asked Question): File Server (Διακομιστής αρχείων): FTP ( File Transfer Protocol): FTP: Είναι αρχεία κειμένου. Περιέχουν πληροφορίες επισκεπτών ενός website. Αυτές οι πληροφορίες παραχωρούνται από τον χρήστη κατά την πρώτη επίσκεψη του στο website (μέσω του server). Ο server καταγράφει αυτές τις πληροφορίες σε ένα αρχείο και το αποθηκεύει στον υπολογιστή σας. Όταν ξαναμπείτε σε αυτό το website ο server βρίσκει τις πληροφορίες που χρειάζεται και συνεχίζει κερδίζοντας κάποιον χρόνο. Μια ιδιωτική γραμμή επικοινωνίας, εκμισθωμένη από έναν τηλεπικοινωνιακό φορέα. Μια κατανεμημένη βάση πληροφοριών που χρησιμοποιείται για να μετατρέπει τα domain names (γράμματα) σε IP διευθύνσεις (νούμερα). Το προτεινόμενο σύστημα ονοματοδότησης του Διαδικτύου για τη διάκριση της προέλευσης των ιστοσελίδων (edu, com, gov, org, mil, net). Η μεταφορά προγραμμάτων ή δεδομένων από έναν υπολογιστή σε μια συνδεδεμένη συσκευή, συνήθως από έναν διακομιστή σε έναν προσωπικό υπολογιστή. Οι σελίδες λάθους (error pages) σας επιτρέπουν να γνωρίζετε λόγο για τα πιο συνηθισμένα προβλήματα: 401 Unauthorized (ο επισκέπτης δεν έχει άδεια να δει το συγκεκριμένο αρχείο ή κατάλογο) 403 Forbidden (η πρόσβαση στο αρχείο ή στον κατάλογο είναι απαγορευμένη) 404 The file or directory is not found ( το αρχείο ή ο κατάλογος δεν βρέθηκε) 500 An error occurred on the server (έχει συμβεί κάποιο σφάλμα στον server Οι συνηθέστερες ερωτήσεις που υποβάλλονται σε ένα δικτυακό τόπο. Ένας υπολογιστής που παρέχει τη δυνατότητα πρόσβασης στα αρχεία του σε απομακρυσμένους χρήστες (πελάτες). Πρωτόκολλο μεταφοράς αρχείων: ένα πρωτόκολλο που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά αρχείων μεταξύ μιας μεγάλης ποικιλίας συστημάτων. Το βασικό πρωτόκολλο που μας επιτρέπει να στείλουμε ή να λάβουμε αρχεία υπολογιστή μέσω του Διαδικτύου. Το Πρωτόκολλο Μεταφοράς Αρχείων ( File Transfer Protocol) είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος μεταφοράς αρχείων μεταξύ υπολογιστών. Για την μεταφορά αυτή, χρησιμοποιείται το λογισμικό πελάτη FTP (FTP client). 2
Guestbooks: GUI ( Graphical User Interface): Home Page (Κεντρική σελίδα): HTML ( HyperText Markup Language): HTML: HTTP ( HyperText Transport Protocol/ πρωτόκολλο μεταφοράς υπερκειμένου): HTTP: Hyperlink - link (Δεσμός/ Σύνδεσμος/ Παραπομπή): Hypermedia (Υπερμέσα): Hypertext (Υπερκείμενο): είναι φόρμες που βρίσκονται σε μια ιστοσελίδα και μπορείτε να γράψετε κάποια σχόλια για το website ή να κάνετε κάποιες ερωτήσεις. Λειτουργεί όπως τα γνωστά μας "Βιβλία Επισκεπτών". Είναι χρήσιμα γιατί μπορείτε να έχετε την άποψη των επισκεπτών για το website σας. Τα Guestbooks μπορούν να ενσωματωθούν εύκολα σε κάθε website. Το «γραφικό περιβάλλον εργασίας» υποδηλώνει ένα φιλικό περιβάλλον χρήσης υπολογιστή, με εικονίδια. Η σελίδα εκκίνησης ενός δικτυακού τόπου, με πληροφορίες ταυτότητας και ευρετηρίου. Η βασική γλώσσα δημιουργίας αρχείων υπερκειμένου για τον Παγκόσμιο Ιστό Τα έγγραφα που βλέπουμε στο World Wide Web, είναι γραμμένα σε μια απλή γλώσσα προγραμματισμού, την HTML ( HyperText Markup Language). Τέτοιου είδους αρχεία, τα ανοίγουμε με κάποιον web browser. Οι κανόνες βάσει των οποίων γίνεται μεταφορά αρχείων από τον διακομιστή στα προγράμματα αναζήτησης και τους μεμονωμένους χρήστες. Το Πρωτόκολλο Μεταφοράς Υπερκειμένου ( HyperText Transfer Protocol), είναι ένα πρωτόκολλο για την μεταφορά υπερκειμένων ( hypertext). Η μεταφορά αυτή απαιτεί έναν πελάτη HTTP (HTTP client) από τη μια μεριά και έναν HTTP server από την άλλη. Το HTTP είναι είναι το πιο σημαντικό πρωτόκολλο που χρησιμοποιείται στο World Wide Web (WWW). Δεσμός/Σύνδεσμος/Παραπομπή (hyperlink - link): Συνδέσεις μεταξύ μιας πληροφορίας και μιας άλλης, με μετάβαση σε άλλη ιστοσελίδα, άνοιγμα φωτογραφίας ή εκκίνηση βίντεο. Διακρίνονται από την τονισμένη τους εμφάνιση, αλλά και από το ότι ο δείκτης του ποντικιού αλλάζει όταν περνάει από πάνω τους. Η επέκταση της διαμόρφωσης υπερκειμένου έτσι ώστε να περιλαμβάνει πολλά διαφορετικά μέσα, όπως κείμενο, γραφικά, ήχο, εικόνα, κινούμενα σχέδια ή εκτελέσιμα έγγραφα. Η διαμόρφωση ενός κειμένου έτσι ώστε δεσμοί ενσωματωμένοι σε λέξεις ή φράσεις να επιτρέπουν στον αναγνώστη την παραπομπή σε άλλο κείμενο ή υλικό πολυμέσων. 3
Internet: Το Internet είναι ένα πλέγμα από εκατομμύρια διασυνδεδεμένους υπολογιστές που εκτείνεται σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη και παρέχει τις υπηρεσίες του σε εκατομμύρια χρήστες. Ξεκίνησε το 1970 στο Γραφείο Ανεπτυγμένων Ερευνητικών Προγραμμάτων (ARPA) όπου όλο και πιο πολλοί υπολογιστές συνδέονταν στο ARPAΝΕΤ από διαφορετικά σημεία της γης δημιουργώντας ένα εικονικό δίκτυο πληροφοριών, ανταλλαγής δεδομένων και επικοινωνίας IP address (Διεύθυνση IP): ISDN (Integrated Services Digital Network/ ψηφιακό δίκτυο ολοκληρωμένων υπηρεσιών): ISP (Πάροχος Υπηρεσιών Διαδικτύου): ISP: Modem (MODulator- DEModulator): Multimedia (Πολυμέσα): Netiquette (Νετικέτ): PDF ( Portable Document Format): Η διεύθυνση Πρωτοκόλλου Διαδικτύου είναι ένας κωδικός των 32-bit που αντιστοιχίζει έναν υπολογιστή στο Διαδίκτυο. Κάτι σαν τον «τηλεφωνικό αριθμό» ενός υπολογιστή. Ένα σύνολο προτύπων για ταυτόχρονη μετάδοση πληροφοριών ομιλίας, δεδομένων και εικόνας με υψηλή ταχύτητα και σε λιγότερα κανάλια από όσα θα χρειάζονταν σε άλλη περίπτωση. Χαρακτηρισμός των επιχειρήσεων που προσφέρουν σύνδεση με το Διαδίκτυο και παρελκόμενες υπηρεσίες. Με τον όρο ISP ( Internet Service Provider), αναφερόμαστε σε κάποιο άτομο, οργανισμό ή επιχείρηση που επιτρέπει την πρόσβαση των χρηστών του στο internet. Επιπλέον, πολλοί ISP παρέχουν και φιλοξενία ιστοσελίδων, DNS και άλλες υπηρεσίες διαδικτύου. Συσκευή που επιτρέπει τη μετάδοση ψηφιακών δεδομένων (από υπολογιστή ή άλλες ψηφιακές συσκευές) μέσω κυκλωμάτων αναλογικής μετάδοσης (όπως οι κοινές τηλεφωνικές γραμμές). Εφαρμογές με ενσωματωμένο ήχο, εικόνα και δεδομένα. Ένας κώδικας συμπεριφοράς στο Διαδίκτυο, προκειμένου να μην ενοχλούμε και να μην ενοχλούμαστε κατά την επικοινωνία μας. Μία διαμόρφωση αρχείων που επιτρέπει την ανάγνωση ενός κειμένου όπως ακριβώς αυτό θα εκτυπωθεί. Είναι δημοφιλής διότι αποτρέπει την μετατροπή ή υποκλοπή ενός δημοσιευόμενου κειμένου. POP (point presence/ σημείο παρουσίας): of Μια ειδική σύνδεση τηλεφωνικών κλήσεων ώστε οι χρήστες τους να μην χρειάζεται να κάνουν υπεραστικές κλήσεις. Για παράδειγμα, μια συγκεκριμένη υπηρεσία παροχής Διαδικτύου μπορεί να βρίσκεται στην Πάτρα αλλά να έχει "POP" στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη. 4
Popups: Είναι παράθυρα του browser και εμφανίζονται στην οθόνη του υπολογιστή χωρίς να ζητηθούν από τον χρήστη. Συνήθως τα popups είναι διαφημίσεις, που όταν "εμφανίζονται" καθυστερούν την πλοήγηση του χρήστη στις τοποθεσίες που αυτός θέλει. Είναι δυνατόν να προκαλέσουν προβλήματα αστάθειας στον browser.. Στις τελευταίες εκδόσεις των web browser υπάρχει η επιλογή εμφάνισης ή όχι τέτοιου είδους παραθύρων και υπάρχει ειδικό λογισμικό που τα μπλοκάρει. portal (Πύλη): Real Time (Πραγματικός χρόνος): Robot ( robot): software Security protocol (Πρωτόκολλο ασφαλείας): Server (Διακομιστής): Server: Ένας κόμβος που συνδέει μεταξύ τους ιστοσελίδες ποικίλης προέλευσης. Λειτουργεί ως «τηλεφωνικό ευρετήριο», αλλά συχνά και ως εμπορικό ή επιχειρηματικό κέντρο. Αναφέρεται στην άμεση μετάδοση και επεξεργασία δεδομένων στον χρόνο που αυτά συμβαίνουν - σε αντιδιαστολή με την αποθήκευσή τους και κατοπινή μετάδοση ή επεξεργασία τους. Τα "λογισμικά Robot" είναι προγράμματα που διασχίζουν τον Παγκόσμιο Ιστό αναζητώντας πληροφορίες, συνήθως με σκοπό τη δημιουργία ευρετηρίου για ένα μηχανισμό αναζήτησης ή τον εντοπισμό σφαλμάτων σε ιστοσελίδες. Μηχανισμός ελέγχου που αποτρέπει την χρήση πόρων χωρίς άδεια. Ένας υπολογιστής που παρέχει - μέσω δικτύου - πληροφορίες, δεδομένα και διευκολύνσεις σε άλλους. Ένας υπολογιστής που παρέχει κάποιες υπηρεσίες σε κάποιον άλλο υπολογιστή στο ίδιο δίκτυο. Έτσι, αν δικτυώσω δυο ίδιους υπολογιστές και μέσω του ενός από αυτούς αντλήσω ένα αρχείο από τον άλλο, τότε χρησιμοποίησα τον δεύτερο σαν server. Μια άλλη κατηγορία server, είναι οι web server, οι οποίοι προσφέρουν τις ζητούμενες ιστοσελίδες ( web pages). Οι περισσότεροι server, έχουν ένα ειδικό λογισμικό που τους επιτρέπει να διαχειρίζονται καλύτερα τις αιτήσεις για ιστοσελίδες. Οι πιο γνωστοί server είναι ο Apache και ο IIS. Shareware: Λογισμικό που διατίθεται δωρεάν, συνήθως υπό όρους δοκιμαστικής χρήσης. Spam mails: Είναι είτε email που περιέχουν διαφημίσεις είτε μαζικές αποστολές e- mail. Συνήθως ο αποστολέας βρίσκει με κάποιον παράνομο τρόπο την e- mail διεύθυνση σας και αποστέλλει τα μηνύματα αυτά. Για τον λόγο αυτό έχουν δημιουργηθεί τα spam filters, έχουν την δυνατότητα να παγιδεύσουν ή να διαγράψουν τα μηνύματα αυτά. SSL (Secure Layer): Socket Ένα πρωτόκολλο που χρησιμοποιείται για τη διασφάλιση των συναλλαγών μεταξύ των χρηστών του Διαδικτύου. Surf - surfing the Net: Η πλοήγηση στο Διαδίκτυο. Συνήθως, χρησιμοποιείται για να περιγράψει την περιήγηση χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο. 5
TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol): Telnet: Templates: URL (Uniform Resource Locator Ενιαία πόρου): URL: θέση Το Πρωτόκολλο Ελέγχου Μετάδοσης/ Πρωτόκολλο Διαδικτύου είναι ένα σύνολο κανόνων που έχει καθιερωθεί για τη σύνδεση υπολογιστικών συστημάτων στο Διαδίκτυο. Το Telnet είναι ένα πρόγραμμα που επιτρέπει τη σύνδεση και εργασία σε έναν άλλο υπολογιστή. Με τη σύνδεση αυτή, οι χρήστες μπορούν να έχουν (π.χ.) πρόσβαση σε υπηρεσίες του Διαδικτύου τις οποίες δεν θα είχαν στον δικό τους υπολογιστή. Είναι ένα σύνολο προσχεδιασμένων σελίδων κειμένων ή γραφικών (ή και των δυο). Τα templates χρησιμοποιούνται συχνά στον προγραμματισμό τόσο σε γλώσσες χαμηλού όσο και σε γλώσσες προγραμματισμού υψηλού επιπέδου. Στον διαδικτυακό προγραμματισμό τα templates διευκολύνουν την ανάπτυξη κάποιου web site. Τρόπος απεικόνισης μίας διεύθυνσης στο Διαδίκτυο που αποκαλύπτει το όνομα του διακομιστή όπου είναι αποθηκευμένα τα αρχεία της τοποθεσίας, τη διαδρομή καταλόγου των αρχείων και το όνομα των αρχείων. Ένα URL (Uniform Resource Locator) είναι μια "διεύθυνση" στο Internet. Καθορίζει με ακρίβεια, την θέση (το μονοπάτι) κάποιου αντικειμένου στο διαδίκτυο. Usenet ( NETwork): Virus (Ιοί): USEr Μία από τις πρώτες μορφές "ομαδικής ηλεκτρονικής αλληλογραφίας" στο Διαδίκτυο. Αυτή τη στιγμή συγκεντρώνει περίπου 10.000 διαφορετικές ομάδες ειδήσεων. είναι προγράμματα που έχουν γραφτεί από ανθρώπους, με σκοπό να προκαλέσουν ζημιές στα διάφορα πληροφοριακά συστήματα. Προσκολλώνται πάνω σε άλλα προγράμματα και με τον τρόπο αυτό αναπαράγονται. VRML ( Virtual Reality Modelling Language): Web page (Ιστοσελίδα/ σελίδα): Web site (Δικτυακός Τόπος/Tοποθεσία /Κόμβος): Γλώσσα προγραμματισμού μέσω της οποίας οι ιστοσελίδες διαμορφώνονται ώστε να υποστηρίζουν τρισδιάστατα γραφικά και αλληλεπιδραστική μετακίνηση στο χώρο. Ένα έγγραφο υπερκειμένου, με συγκεκριμένη διεύθυνση στο Διαδίκτυο. Είναι ό,τι βλέπουμε στην οθόνη μας όταν πηγαίνουμε σε μία διεύθυνση. Για να αλλάξουμε σελίδα επιλέγουμε σχετικό κουμπί παραπομπής (link). Η διεύθυνση ενός διακομιστή ιστοσελίδων στο Διαδίκτυο. Στην πράξη είναι ένα σύνολο ιστοσελίδων που διασυνδέονται λογικά. Συνήθως έχουν παρόμοια διάταξη και αναφέρονται σε κοινό θέμα. 6
Webmaster/ Webmistress: WWW - World Wide Web (Παγκόσμιος Ιστός): Ο/η υπεύθυνος διαχείρισης ενός διακομιστή του Παγκόσμιου Ιστού. Το σύνολο κόμβων του Διαδικτύου που επιτρέπουν την παγκόσμια σύνδεση εγγράφων πολυμέσων μέσω δεσμών. Οι κόμβοι που μετέχουν στον Παγκόσμιο Ιστό έχουν κοινό τρόπο διασύνδεσης των πληροφοριών, ώστε η πλοήγηση και η αναζήτηση μεταξύ αρχείων κειμένων, εικόνων, ήχου και βίντεο να είναι εύκολη και εντελώς ανεξάρτητη από την πραγματική τους θέση. 7