ΓΙΑΝΝΗΣ Ι. ΠΑΣΣΑΣ Μαθήματα Νεοελληνικής Γλώσσας Τεύχος Β (για τη Β Λυκείου) ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΣΣΑΣ
Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται κατά τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας (Ν. 2121/1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα) και τις διεθνείς συμβάσεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας. Απαγορεύεται απολύτως η άνευ γραπτής αδείας του εκδότη κατά οποιονδήποτε τρόπο ή μέσο (ηλεκτρονικό, μηχανικό ή άλλο) αντιγραφή, φωτοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή, εκμίσθωση ή δανεισμός, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου. Εκδόσεις Πασσάς Γιάννης Ι. Πασσάς, Μαθήματα Νεοελληνικής Γλώσσας Τεύχος Β (για τη Β Λυκείου) Copyright Γιάννης Ι. Πασσάς, Αθήνα, 2015 Πρώτη έντυπη & ηλεκτρονική έκδοση από τις Εκδόσεις Πασσάς, Αθήνα, Ιανουάριος 2015 ISBN 978-618-81652-2-9 Δραγάτση 8, Πειραιάς τηλ. 693.45.22.273 web site: http://www.neoellinikiglossa.gr e-mail: info@neoellinikiglossa.gr
Ειρήσθω εν παρόδω Τα «Μαθήματα Νεοελληνικής Γλώσσας» αποτελούν τον καρπό της μακρόχρονης διδακτικής πείρας του συγγραφέα τους στο αντικείμενο της Νεοελληνικής Γλώσσας στη Μέση Εκπαίδευση. Σκοπός τους είναι να συμβάλουν, μέσω της επαφής των μαθητών με αυθεντικά κείμενα, αφενός στην ανάπτυξη του ελεύθερου και γόνιμου στοχασμού τους, α- φετέρου να καλλιεργήσουν τις συγγραφικές τους ικανότητες μακριά από τη φροντιστηριακή τυποποίηση που ευνουχίζει τη δημιουργικότητα των νέων χωρίς ωστόσο να εξασφαλίζει τον στόχο, τη βελτίωση των επιδόσεών τους στο σχολείο και τις Πανελλήνιες Εξετάσεις. Με την ευχή τα «Μαθήματα» να επιτύχουν τον στόχο τους τα παραδίδουμε στη μαθητική νεολαία της χώρας μας. Γιάννης Ι. Πασσάς Ιανουάριος 2015
στην Ισιδώρα
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑ 7: ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ 7.1. Εισήγηση 7.1.1. Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης 7 7.1.2. 1ντερνετ 16 7.2. Corpora 7.2.1. Κώδικας δεοντολογίας 26 7.2.2. Προβλήματα ελευθεροτυπίας 27 7.2.3.?νας προφήτης των μέσων 30 7.2.4. Για έναν σημειολογικό ανταρτοπόλεμο 33 7.2.5. Τηλεόραση και παιδιά 36 7.2.6. Η γενιά του διαδικτύου 39 7.2.7. Gταν το διαδίκτυο σκοτώνει την περιέργεια 41 7.2.8. Η διαδικτυακή πληροφορία είναι γνώση; 43 7.2.9. Μας κάνει το googling πιο χαζούς; 44 7.2.10. Συμβουλές για ασφαλή περιήγηση στο διαδίκτυο 48 7.2.11. Παιδί και τηλεόραση 50 7.2.12. Κόμικς: μια πολυδιάσταση τέχνη 52 7.2.13. Εφημερίδα και διαδίκτυο 55 7.2.14. Εκπαίδευση στα μέσα επικοινωνίας 56 7.2.15. Ο θρίαμβος της ανάγνωσης 60 7.2.16. Η γενιά του facebook νιώθει μοναξιά 63 7.2.17. Εθισμένοι στα κινητά 64 ΜΑΘΗΜΑ 8: ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ & ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ 8.1. Εισήγηση 8.1.1. Καταναλωτισμός 69 8.1.2. Διαφήμιση 75 8.2. Corpora 8.2.1. Η κατανάλωση έχει γίνει αυτοσκοπός 83 8.2.2. Το μήνυμα του Ντίκενς 85 8.2.3. Το τραγικό αδιέξοδο της αφθονίας 87
8.2.4. Ελευθερία και καταναλωτική κοινωνία 89 8.2.5. Απληστία: από αμαρτία καθήκον 91 8.2.6. Η ποιότητα της ζωής μας 94 8.2.7. Η θεωρία της διαφήμισης 95 8.2.8. Διαφήμιση και προπαγάνδα 99 8.2.9. Η διαφήμιση αποπλανά και διαφθείρει 101 8.2.10. Κώδικας διαφημιστικής δεοντολογίας 104 ΜΑΘΗΜΑ 9: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ & ΕΡΓΑΣΙΑ 9.1. Εισήγηση 9.1.1. Επάγγελμα 111 9.1.2. Αλλοτρίωση της εργασίας 116 9.1.3. Ανεργία 119 9.2. Corpora 9.2.1. Επιλογή επαγγέλματος 125 9.2.2. Το περιεχόμενο και τα χαρακτηριστικά του προσανατολισμού 127 9.2.3. Γυναίκες και εργασία στην Ελλάδα 129 9.2.4. Η αξία της εργασιακής δύναμης 133 9.2.5. Τηλεργασία 135 9.2.6. Ο καταμερισμός και η ειδίκευση 139 9.2.7. ΑμΕΑ: ανθρώπινο δυναμικό και προστατευμένη απασχόληση 142 ΜΑΘΗΜΑ 10: ΑΝΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ 10.1. Εισήγηση 10.1.1. Ανθρώπινα δικαιώματα 147 10.1.2. Ρατσισμός 156 10.1.3. Ισότητα των φύλων 160 10.1.4. Πρόσφυγες 163 10.2. Corpora 10.2.1. Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη 168 10.2.2. Οικουμενική διακήρυξη για τα ανθρώπινα δικαιώματα 171
10.2.3. Το ανθρωπιστικό ιδανικό 177 10.2.4. Οι αντιφάσεις του σύγχρονου ανθρωπισμού 179 10.2.5. Ο νεοναζισμός δεν είναι οι άλλοι 182 10.2.6. Η σύγχρονη «κατώτερη» γυναίκα 185 10.2.7. Μέτωπο κατά της παιδικής εργασίας 189 10.2.8.Ποιος φοβάται τους μετανάστες 192 10.2.9. Ο Καιάδας του κοινωνικού αποκλεισμού 195 10.2.10. Φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός 196 10.2.11. Η Λερναία Sδρα του ρατσισμού 199 10.2.12. Διακήρυξη αρχών για την ανοχή 202 ΜΑΘΗΜΑ 11: ΤΕΧΝΗ & ΚΡΙΤΙΚΗ 11.1. Εισήγηση 11.1.1. Τέχνη 207 11.1.2. Διανόηση 210 11.2. Corpora 11.2.1. Απόψεις για την προέλευση της τέχνης 215 11.2.2. Η μορφωτική αξία της τέχνης 218 11.2.3. Η τέχνη και η εποχή 220 11.2.4. Ζώνη πολιτισμού στα σχολεία 221 11.2.5. Παραγωγή κουλτούρας και υποκουλτούρας 224 11.2.6. Γνώθι σαυτόν: ουτοπία ή ανάγκη 226 11.2.7. Η κριτική σκέψη και η αναγκαιότητά της 229 11.2.8. Η θερμάστρα του Ζολά 231 11.2.9. Πρωτοτυπία και αντιγραφή 233 11.2.10. Το πρόβλημα της λογοτεχνικής κριτικής 236 11.2.11. Η αξιολόγηση του μαθητή 239 ΜΑΘΗΜΑ 12: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΠΑΙΔΕΙΑ 12.1. Εισήγηση 12.1.1. Εκπαίδευση 245 12.1.2. Η πληροφορική στην εκπαίδευση 252
12.1.3. Τριτοβάθμια εκπαίδευση 256 12.1.4. Διά βίου μάθηση 261 12.1.5. Αναλφαβητισμός 264 12.2. Corpora 12.2.1. Νέες τεχνολογίες και ποιοτική παιδεία 270 12.2.2. Ο φτωχός συγγενής 273 12.2.3. Τα γνωρίσματα του μορφωμένου ανθρώπου 274 12.2.4. Εκπαίδευση και παραγωγή στην Ελλάδα 277 12.2.5. Η λειτουργία της παιδείας 279 12.2.6. Το σχολείο της δημιουργικότητας 282 12.2.7. Η εκπαίδευση της αμάθειας 284 12.2.8. Διά βίου εκπαίδευση και κοινωνική δικαιοσύνη 287 12.2.9. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο σχολείο 290