ΓENIKO ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΧ. ΕΤΟΥΣ 2014 2015

ΓENIKO ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΧ. ΕΤΟΥΣ 2014 2015

Τα μαλλιά στην ιστορία Σαρανταπλεξουδάκι μου Ποιος πλέχει τα μαλλιά σου Και τάκαν` έτσι όμορφα Και λάμπει η αφεντιά σου

Η Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία θεωρεί ότι το θέμα του Κάλλους είναι ίσως το βασικότερο θέμα με το οποίο μπορεί να ξεκινήσει ένας Άνθρωπος την ενασχόλησή του με την αναζήτηση στην ζωή μας κάτι περισσότερο από αυτό που αντιλαμβανόμαστε στον ορατό κόσμο, όπου το Κάλλος παίζει αναμφισβήτητα έναν κυρίαρχο ρόλο. Η κομμωτική είναι τέχνη, δεν είναι μια απλή χειρωνακτική εργασία. Είναι μια καλλιτεχνική δημιουργική εργασία που απαιτεί και γνώση και ταλέντο.

Η αρχαία λέξη κόμη σημαίνει τα μαλλιά, τις τρίχες του κεφαλιού και μάλιστα τα περιποιημένα μαλλιά, και συνδέεται ετυμολογικά με το αρχαίο ρήμα κομμώ που σημαίνει περιποιούμαι και καλλωπίζω, περιποιούμαι μαλλιά με περαιτέρω παράγωγα την κόμμωση, το κομμωτήριο, την κομμώτρια κ.ά.

Η κομμωτική, δηλαδή η τέχνη του κοψίματος και διαμόρφωσης των μαλλιών, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του ανθρώπινου πολιτισμού. Ας δούμε μερικές πτυχές της πολύ ενδιαφέρουσας ιστορίας της.

Χιλιάδες χρόνια πριν,οι προϊστορικοί άνθρωποι έφτιαχναν χτένες από κόκαλα ζώων και ξυράφια από χαλκό για να περιποιηθούν την κόμη τους. Γλυπτά και ζωγραφικά έργα μας μαρτυρούν ποικίλες κομμώσεις, άλλοτε περίτεχνες και με προσθήκη κοσμημάτων και διαφόρων αξεσουάρ, και άλλοτε λιτές. Στις πρώιμες κοινωνίες η πιο απλή και διαδεδομένη κόμμωση ήταν τα μακριά μαλλιά, συνήθως πιασμένα πίσω από το κεφάλι. Η αριστοκρατική τάξη συνήθως υιοθετούσε πιο εξεζητημένες κομμώσεις. Οι Ασσύριοι και Βαβυλώνιοι αριστοκράτες έβαφαν μαύρα τα μακριά τους μαλλιά και γένια, και στη συνέχεια έφτιαχναν μπούκλες με τη χρήση ζεστού σίδερου.

Στην Αρχαία Αίγυπτο η κόμη θεωρούνταν ιερή, τόσο στην επίγεια όσο και στην μεταθανάτια ζωή. Οι γυναίκες έκοβαν τα μαλλιά τους ίσια ή τα έπλεκαν σε μικρές κοτσίδες, ενώ πολύ διαδεδομένη ήταν και η χρήση περούκας σε σχήμα καρέ. Οι άνδρες ξύριζαν το κεφάλι και τα γένια τους εξαιτίας του ζεστού κλίματος και για λόγους υγιεινής, και σε ιδιαίτερες περιστάσεις όπως στην συμμετοχή σε θρησκευτικές τελετές, φορούσαν μαύρες περούκες με πλούσια διακόσμηση και ψεύτικα γένια. Τα παιδιά άφηναν μια τούφα στην κορυφή του κεφαλιού μέχρι την ενηλικίωσή τους.

ΑΙΓΥΠΤΟΣ

Στην Μινωική εποχή, και αργότερα στα Μυκηναϊκά χρόνια, διακρίνουμε κομμώσεις με φαντασία και πολυπλοκότητα, που μας προσδίδουν σαφείς ομοιότητες μεταξύ των δύο αυτών πολιτισμών. Οι γυναικείες φιγούρες, όπως οι «κροκοσυλλέκτριες» με ξυρισμένο κεφάλι βαμμένο με μπλε χρώμα και δυο κοτσίδες που πέφτουν η μία στο μέτωπο και η άλλη πίσω, αποτελούν χαρακτηριστικό δείγμα κόμμωσης νέας κοπέλας την Μινωική εποχή, και μας θυμίζουν τις πανκ κομμώσεις των νέων σήμερα.

Τα μαλλιά των κούρων είναι συνήθως στο μήκος των ώμων και σγουρά. Επίσης συνήθιζαν να έχουν κάποιο κόσμημα. Το χτένισμα είναι κατά κανόνα τυποποιημένο.

Χτενίσματα Κορών Οι κόρες εμφανίζονται μερικές φορές με μακριά σγουρά μαλλιά χωρισμένα σε μπούκλες και πιασμένα σε μισά πάνω μισά κάτω. Άλλες πάλι φορές πιασμένα ομοιόμορφα πλεξίδα και πέφτοντας δυο τούφες μπροστά μέχρι το στήθος.

Οι γυναίκες της Κλασσικής Εποχής είχαν μακριά μαλλιά, πλεγμένα σε περίτεχνες πλεξούδες, στολισμένα με σφενδόνες (κορδέλες), λουλούδια, διαδήματα, κάλυκες και δίχτυα. Άλλες υιοθετούσαν τον «κόρυμβον», δηλαδή τον κότσο στην κορυφή του κεφαλιού, ενώ πολύ δημοφιλές ήταν και το κατσάρωμα των μαλλιών με «καλάμιστρον» (πυρακτωμένο σίδερο). Οι άνδρες στρατιώτες και οι αθλητές είχαν κοντά μαλλιά, ενώ οι αριστοκράτες, οι φιλόσοφοι και οι ποιητές είχαν μακριά μαλλιά και γένια. Οι γυναίκες συχνά έβαφαν τα μαλλιά τους με χέννα και τα πουδράριζαν με χρυσόσκονη. Αντίθετα με τους ελεύθερους πολίτες, οι υπηρέτες και οι σκλάβοι έπρεπε να έχουν τα μαλλιά τους κουρεμένα κοντά και χωρίς στολίδια. Τα κυριότερα εργαλεία κομμωτικής στην Αρχαία Ελλάδα ήταν το «ξυρόν» (ξυράφι) και η «κουρίδα» (ψαλίδι). Ο «κουρεύς» ασκούσε την τέχνη του υπαίθρια ή στεγαζόταν στην Αγορά, και τα κουρεία καθιερώθηκαν ως τόπος συνεύρεσης και συζητήσεων των ανδρών.

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Κατά την Βυζαντινή περίοδο, ο πλούτος και η τεχνολογική εξέλιξη εμπλούτισαν την κομμωτική τέχνη. Εφευρέθηκαν νέα εργαλεία για το τύλιγμα και το κατσάρωμα των μαλλιών, βαφές βασισμένες σε μεταλλικά στοιχεία και παράγωγα φυτών, καθώς και μείγματα για το καλύτερο κράτημα των χτενισμάτων φτιαγμένα από ρητίνη, αυγό, κερί και μέλι. Η κόμμωση στις θεοκρατικές κοινωνίες, όπως σε αυτή των Βυζαντινών, εκφράζει σε μεγάλο βαθμό τα όρια μεταξύ των εθνικών και θρησκευτικών ομάδων. Έτσι, ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Μέγας, εμφανίζεται στα έργα τέχνης πάντα με καλοξυρισμένο πρόσωπο χωρίς γένια, σε αντιπαράθεση με τους Βαρβάρους εισβολείς της Αυτοκρατορίας.

Ανδρόγυνο βυζαντινών

ΧΩΡΕΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

ΚΙΝΑ Ο κινέζικος πολιτισμός έχει δώσει όλο και μεγαλύτερη σημασία για την διευθέτηση των μαλλιών κατά μήκος της ιστορίας του και μια ισχυρή συμβολική έννοια, στα κουρέματα ή χτενίσματα που πάντα είναι η σήμανση στην κοινωνική ή οικογενειακή κατάσταση, θρησκεία ή επάγγελμα.

Οι γυναίκες Manchu

Βαθιά επηρεασμένη από τον Κομφουκιανισμό, η κινεζική κουλτούρα δείχνει σε κάθε μία από τις εκφράσεις της, τη σκέψη αυτής της φιλοσοφίας. Το στυλ τους και τα στολίδια για τα μαλλιά τους είναι από τα πιο όμορφα στον κόσμο.

CHAI-ΣΥΜΒΟΛΙΚΟ ΣΤΗΡΙΓΜΑ ΜΑΛΛΙΩΝ

ΙΑΠΩΝΙΑ

Κατά τη διάρκεια του μεσαίωνα οι γυναίκες στην Ιαπωνία είχαν τα μαλλιά τους μακριά και χαλαρά, το 17ο αιώνα όμως τα μαλλιά άρχισαν να γίνονται πιο περιποιημένα και στυλιζαρισμένα,σηκωμένα ψηλά και στολισμένα με διάφορα αξεσουάρ. Το χτένισμα της γκέισας έγινε αρκετά περίτεχνο μαζεμένο και αυτό ψηλά με πρόσθετα μαλλιά τις περισσότερες φορές.

ΙΝΔΙΑ

Η ΤΕΛΕΤΗ CHUDAKARANA

ΤΑ ΠΙΟ ΜΑΚΡΙΑ ΜΑΛΛΙΑ ΘΙΒΕΤ

ΠΑΙΔΙΑ ΤΩΝ ΚΑΛΑΣ

ΙΣΛΑΜ- ΘΕΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Οι ντόπιες μουσουλμάνες συνήθως κυκλοφορούν με την αμπάγια και την μπούρκα. Με απλά λόγια είναι μαυροφορεμένες, έχοντας μερικές καλυμένα μόνο τα μαλλιά, άλλες καλυμένο όλο το πρόσωπο εκτός από τα μάτια και μερικές που έχουνε καλυμένα και τα μάτια.

Τρόποι με τους οποίους οι γυναίκες καλύπτουν το κεφάλι τους

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ

ΜΠΟΥΡΓΚΑ

ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΑΡΑΒΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ- ΑΝΔΡΕΣ

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΠΕΛΑ Τo καπέλο ιταλική λέξη, cappa=κάλυμμα κεφαλής ήταν εκ των ων ουκ άνευ, μέχρι τον περασμένο αιώνα. (παίρνω το καπελάκι μου και φεύγω). Από απλό κάλυμμα της κεφαλής εξελίχτηκε σε σύμβολο εξουσίας και αρχής, πολύ έντονα από τον μεσαίωνα. Οι βασιλιάδες το φορούσαν παντού. Οι λοιποί «απεκαλύπτοντο», προ του βασιλέως σαν δείγμα σεβασμού. Η έκφραση «του βγάζω το καπέλο» σημαίνει τον αναγνωρίζω. Η έκφραση «βάζω καπέλο» σημαίνει βάζω κάτι πρόσθετο στην τιμή.

Γένια Τα γένια την εποχή του μεσαίωνα ήταν κάτι το οποίο είχαν οι περισσότεροι άντρες τις εποχής. Τα γένια τότε όπως και σήμερα φανερώνουν δύναμη και κύρος και για αυτό υιοθετούνταν πολύ από βασιλιάδες τις εποχής.

Γυναίκες Οι γυναίκες την εποχή αυτή είναι σίγουρο πως φρόντιζαν ιδιαίτερα τα μαλλιά τους. Τα μαλλιά τους ήταν μακριά και καλοχτενισμένα. Οι γυναίκες των ανώτερων τάξεων συνήθως κοσμούσαν το κεφάλι τους με στεφάνια από μέταλλο και κατά περίπτωση με λίθους. Όσο πλησιάζουμε προς την αναγέννηση συναντάμε στην κόμμωσή τους τα πολύ περίεργα και ψηλά καπέλα και διακοσμητικά που τοποθετούσαν στο κεφάλι τους ώστε να δείχνουν πιο όμορφες.

Σ. ΜΠΟΤΙΤΣΕΛΙ 1480-1485

ΡΑΦΑΗΛ-ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ

ΛΕΟΝΑΡΝΤΟ ΝΤΑ ΒΙΝΤΣΙ Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΜΙΝΑ 1485-1490

Ντύρερ ΝΕΑΡΗ ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΑ

ΤΙΣΙΑΝΟ-ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ 1515-17 «ΦΛΩΡΑ»

ΜΠΑΡΟΚ 16 ος -18 ος αιώνας

ΡΟΥΜΠΕΝΣ ύστερο μπαρόκ

ΡΟΚΟΚΟ

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ- ΚΟΥΝΕΛΑΚΗΣ 1864

Ανεμελιά, ματαιοδοξία, πλούτος και διασκέδαση χαρακτηρίζουν την εποχή. Επικρατεί ειρήνη και η εξέλιξη της τεχνολογίας βελτιώνει κατά πολύ τη ζωή των ανθρώπων.

Μπέλ Επόκ (όμορφη εποχή)

ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ ΗΡΕΜΙΑ ΚΑΙ ΕΥΗΜΕΡΙΑ 1880-1900 Δεκαετία 1920

ΧΡΥΣΟ ΚΟΣΜΗΜΑ ΚΕΦΑΛΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ-ΑΘΗΝΑ

Κοινοί θνητοί

ΡΙΤΑ ΧΕΙΓΟΥΟΡΘ - ΒΙΒΙΑΝ ΛΙ

ΕΛΒΙΣ ΠΡΙΣΛΕΙ-ΜΑΙΡΥΛΙΝ ΜΟΝΡΟΕ

ΧΙΠΠΙΣ - ΜΑΛΛΙ ΛΑΧΑΝΟ

ΤΟΥΙΓΚΙ ΑΛΑ ΓΚΑΡΣΟΝ

Τζον Τραβόλτα

Από τους Άγγελους του Τσάρλι. Tα χτενίσματά τους δημιούργησαν ρεύμα.

1940-1950

Τα μαλλιά του Έλληνα μαθητή Αρχές 20 ου αιώνα - Οι μαθητές και οι μαθήτριες φορούσαν συγκεκριμένα ρούχα, και τα μαλλιά τους, για μεν τα αγόρια ήταν κομμένα «σύριζα» για δε τα κορίτσια, μαζεμένα απλά στον αυχένα. Το μαθητικό κοριτσίστικο κεφάλι κοσμούσε μια λευκή κορδέλα, το δε αγορίστικο πηλίκιο, ανάλογα με τις επιταγές του εκάστοτε υπουργού για την παιδεία. Αυτό ίσχυε σε όλες τις τάξεις του δημοτικού και του εξαταξίου γυμνασίου. Οι λόγοι πρακτικοί(καθαριότητα) αλλά και οι αντιλήψεις των χρόνων αυτών, που ήθελαν τους μαθητές έξω από την κοινωνική ζωή, σε αυστηρά μαθητικά πλαίσια, με μόνη φροντίδα τη μελέτη και την παντελή έλλειψη φροντίδας και προσωπικής περιποίησης,για καλλωπισμό.

ΚΑΠΟΤΕ. Μαθήτριες 1925

1950

1980

1972

BIBΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΟΥΜΠΕΡΤΟ ΕΚΟ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΟΜΟΡΦΙΑΣ ΑΩΤΟΝ :ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ (ΛΗΜΜΑ) ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ 20 ΟΥ ΑΙΩΝΑ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΞ ΤΟΥ ΕΥΡΩΤΑ ΛΕΥΚΩΜΑ (ΕΚΔΟΣΗ 1 ΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧ. ΣΚΑΛΑΣ) ARTBOOK(ΖΩΓΡΑΦΟΙ) ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ. ΛΕΞΙΚΟ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑ ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΛΕΝΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ (ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ-ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ 19 ου ΑΙΩΝΑ (ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ) ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ-Τ. ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ (ΕΚΔ. ΦΥΤΡΑΚΗ) ΚΑΤΑΛΟΓΟΙ: ΜΟΥΣΕΙΟ ΟΥΦΙΤΣΙ, ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΑΝΔΗΣ, ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΡΥΖ

Επέβλεψαν οι καθηγήτριες ΒΑΣΙΛΑΚΑΚΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΥ ΓΙΟΥΛΑ ΣΤΡΑΤΑΚΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ. ΜΙΧΑΛΑΚΑΚΟΥ ΠΟΤΟΥΛΑ. ΠΕ02 ΠΕ02 ΠΕ04 ΠΕ10

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΤΕΛΟΣ