ΝΑΤΑΛΙΑ ΠΟΥΛΟΥ Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας Προσωπικά στοιχεία: Γεννήθηκε στον Πειραιά. Παντρεμένη και μητέρα δύο παιδιών Επικοινωνία: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας, Τομέας Αρχαιολογίας, Θεσσαλονίκη 54124 Τηλ. (0030) 2320-997273, Fax : (00 30) 2310 997280 ηλ. ταχυδρομείο: npoulou@hist.auth.gr Επαγγελματική σταδιοδρομία 2015: Επισκέπτρια Καθηγήτρια, Université Aix - Marseille, France. 2013 - : Αναπλ. Καθηγήτρια (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας) 2013: Επισκέπτρια Καθηγήτρια, Università di Bologna, Italy. 2012: Επισκέπτρια Καθηγήτρια, Université Paris Ι, Panthéon Sorbonne, France. 2011 - : Μέλος του Conseil scientifique de l École française d Athènes. 2011-2013: Μόνιμη επίκουρη καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας). 2007-2011: Επίκουρη καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας). 2003-2007: Λέκτορας Βυζαντινής Αρχαιολογίας, (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας) 1999-2000 και 1994-1997: Λέκτορας Βυζαντινής Αρχαιολογίας (σύμβαση Ν. 407), (Πανεπιστήμιο Κρήτης, Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας, Ρέθυμνο). 1994-1997: Έρευνα στο Ιστιντούτο Βυζαντινών Ερευνών/Εθνικό ίδρυμα Ερευνών. 1993-1994: Μεταδιδακτορική έρευνα στο Collège de France, Centre d Histoire et Civilisation de Byzance (υποτροφία της Γαλλικής Κυβέρνησης). 1989: Έρευνα στο Römisch-Germanisches Museum, Köln και στο Römisch-Germanisches Zentralmuseum, Mainz. 1979: Έκτακτη αρχαιολόγος στην Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.
Πανεπιστημιακοί τίτλοι 1985 : Université de Paris I Panthéon Sorbonne, Παρίσι, Γαλλία. Διδακτορικός τίτλος σπουδών (Doctorat Nouveau Régime) στην Βυζαντινή Αρχαιολογία και Πολιτισμό Τίτλος διατριβής: Samos paléochrétienne: l apport du matériel archéologique». 1981: Université de Paris I Panthéon Sorbonne, Παρίσι, Γαλλία. Μεταπτυχιακός τίτλος σπουδών (DEA) στην Βυζαντινή Αρχαιολογία και Πολιτισμό (υποτροφία του Ιδρύματος «Α. Ωνάσης»). 1979: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πτυχίο του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Υποτροφίες Υπότροφος του Ιδρύματος «Αλέξανδρος Ωνάσης» (1980-1984) Υπότροφος της Γαλλικής Κυβέρνησης (1984-1985) Υπότροφος DAAD - Έρευνα στο Römisch-Germanisches Museum/Köln (1989) Μεταδιδακτορική Υπότροφος της Γαλλικής Κυβέρνησης- Έρευνα στο Centre d Histoire et Civilisation de Byzance, Collège de France (1993-1994) Συμμετοχή σε διεθνείς ακαδημαϊκούς/ερευνητικούς οργανισμούς ή επιστημονικές εταιρείες Μέλος της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας (ΧΑΕ) Μέλος της Association Internationale pour l Étude des Céramiques Médiévales en Méditerranée (AIECM3) Μέλος της Διεθνούς Επιτροπής LRCW/International Standing Committee Late Roman Coarse Ware, Cooking Ware and Amphorae in the Mediterranean : Archaeology and Archaeometry Μέλος του ICOM Μέλος της Association Rei Cretariae Romanae Fautores Μέλος της Διεθνούς Εκδοτικής Επιτροπής Late Roman Fine Wares : Solving Problems of Typology and Chronology (BAR International Series) Μέλος της Διεθνούς Εκδοτικής Επιτροπής Limina/Limites. Archeologie, storie e frontiere nel Mediterraneo (365-1556) (BAR International Series) Συνεργαζόμενο μέλος (membre associé) του Centre d Histoire et Civilisation de Byzance (UMR 8167 Orient et Méditerranée) Collège de France CNRS, Paris Peer reviewer των σειρών και περιοδικών LRCW, Αρχαιολογικό Δελτίο, ΔΧΑΕ, Σύμμεικτα. Κύριοι τομείς διδασκαλίας και έρευνας -Πρωτοβυζαντινή και βυζαντινή αρχαιολογία -Αρχιτεκτονική -Τοπογραφία -Βυζαντινή και μεταβυζαντινή κεραμική Ερευνητικά Προγράμματα -Θαλάσσιοι δρόμοι και εμπορικές σχέσεις στο Αιγαίο κατά την πρωτοβυζαντινή και μεσοβυζαντινή περίοδο. -Η εξέλιξη της πόλης και των αγροτικών εγκαταστάσεων κατά την μεταβατική περίοδο του Βυζαντίου. -Έρευνα με τη μέθοδο της πετρογραφικής ανάλυσης για τους αμφορείς στο Αιγαίο και την Κρήτη από τον 5 ο έως και τον 9 ο αι. μ.χ. (σε συνεργασία με την Δρ Ελ. Νοδάρου/ INSTAP). -Κεραμική παραγωγή στα νησιά του Αιγαίου κατά την πρωτοβυζαντινή και μεσοβυζαντινή περίοδο. -Η Κρήτη κατά την μεταβατική περίοδο: τοπογραφία, υλικός πολιτισμός, εμπορικές σχέσεις.
-Τα Κύθηρα κατά την βυζαντινή περίοδο. -Η κεραμική της περιόδου της βενετοκρατίας στην Κρήτη: μηχανισμοί εισαγωγής, τυπολογία, χρήση. -Μεταβυζαντινή κεραμική στον Ελλαδικό χώρο. -Δημοσίευση της συλλογής terra sigillata (4 ος -6 ος ) του Μουσείου Μπενάκη. Ανασκαφικό/Ερευνητικό έργο -Διευθύντρια της πανεπιστημιακής ανασκαφής στη θέση Λούτρες Μόχλου/Κρήτη (2014 έως σήμερα) http://www.sitiapress.gr/νέα/video/σημαντική-αρχαιολογική-ανακάλυψη-στ.html -Μέλος της ομάδας ανασκαφής του ΑΠΘ στους Φιλίππους (2012 έως σήμερα) -Ανασκαφή στην Ανατ. Ακρόπολη της Δρήρου/Κρήτη (2010) -Ανασκαφή στη νησίδα Ψείρα/Κρήτη (1987-1995) -Υπεύθυνη της μελέτης της κεραμικής από την ανασκαφή της βασιλικής του Λεχαίου/Κόρινθος (2006 έως σήμερα) -Συμμετοχή στη μελέτη της πρωτοβυζαντινής κεραμικής από τις ανασκαφές του ΑΠΘ στο Δίον (2005) -Υπεύθυνη της δημοσίευσης του κεραμικού υλικού των μεταλλικών αντικειμένων και των γυάλινων σκευών (4 ος -19 ος αι.) από την ανασκαφή στον Άγιο Γεώργιο στο Βουνό/Κύθηρα (2003-2010) -Μελέτη της βυζαντινής κεραμικής από την Ελέυθερνα/Κρήτη (Τομέας ΙΙ) (1999-2004) -Μελέτη της κεραμικής με υάλωμα (7 ος -8 ος αι.) και των χάλκινων πορπών από την Ελέυθερνα/Κρήτη (Τομέας Ι) (1998-2001) -Μελέτη της χειροποίητης κεραμικής και των χάλκινων πορπών από την Πελοπόννησο (1995-1997) Διεύθυνση ή συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα Associate partner στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα BSUDRA Project: Black Sea Unity and Diversity in the Roman Antiquity, Υπεύθυνη χώρα Ρουμανία, 2013-2015, http://www.bsudra.ro/en/ Διεύθυνση του Ερευνητικού Προγράμματος ΕΠΕΑΕΚ Πυθαγόρας ΙΙ: «Τα αγγεία μεταφοράς προϊόντων και οι θαλάσσιοι εμπορικοί δρόμοι στο Αιγαίο από τον 5ο μέχρι τον 9ο αι. μ.χ.», 2005-2007 Συν-διεύθυνση του Διεπιστημονικού Ερευνητικού προγράμματος για μελέτη της προέλευσης βυζαντινής κεραμικής από την Κρήτη (χρηματοδότηση INSTAP) (συνεργασία με Δρ. Ε. Νοδάρου), 2004-2006 Υπεύθυνη του Ερευνητικού Προγράμματος για τους πρωτοβυζαντινούς και βυζαντινούς λύχνους από την Αρχαία Αγορά της Θεσσαλονίκης (σε συνεργασία με τον ομ. καθηγητή Γ. Βελένη, χρηματοδότηση ΚΒΕ), 2004-2005 Συνεργάτης στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Culture 2000, Foreigners in Early Medieval Europe. Migration Integration Acculturation, Υπεύθυνη χώρα Γερμανία, 2002-2005 Διαλέξεις/Ομιλίες (κατόπιν προσκλήσεως) (από το 2006) -Philippi, from colonia augusta to communitas Christiana: Religion and Society in Transition, Φίλιπποι 2015 -Colloque Philippes 1914-2014. Cents ans de recherches de l Ecole française d Athènes Θεσσαλονίκη και Καβάλα 2014-35 ο Συμπόσιο της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, Αθήνα 2014 - Naxos and the Byzantine Aegean The Norwegian Institute at Athens, Χώρα, Νάξος 2014 - Byzantine Greece: Microcosm of Empire? 46 th Spring Symposium of Byzantine Studies, Birmingham, 2013 - British School at Athens, Upper House Seminar, Αθήνα 2012
- 22 nd International Congress of Byzantine Studies, Sofia, 22-27 August 2011, Round table Fragile Ambassadors Byzantine Relics and Reliquaries inside the Empire and beyond, (σε συνεργασία με Jeremy Ott και Elli Tzavella), Sofia 2011 - Colloque International, Tourner autour du pot Les ateliers de potiers médiévaux du Ve au XIIe siècle dans l espace européen. Douais 2010-1 st International Conference in the Archaeology of Wine in Ancient Greece and Cyprus. Ικαρία 2007-10 ο Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο, Στρογγυλή Τράπεζα Μεσοβυζαντινή Κρήτη, Χανιά 2006 Δημοσιεύσεις (ενδεικτικές) Βιβλία/Μονογραφίες -Διδακτορική διατριβή: Samos paléochrétienne : l apport du matériel archéologique, Paris 1985 - LRCW4. Late Roman Coarse Wares, Cooking Wares and Amphorae in the Mediterranean. Archaeology and archaeometry. The Mediterranean : a market without frontiers, N. Poulou- Papadimitriou, E. Nodarou, V. Kilikoglou (eds.), BAR Int. Series (I-II), Oxford Archaeopress 2014, σσ. 1071 - Άγιος Γεώργιος στο Βουνό Κυθήρων: Η βυζαντινή και η πρώιμη ενετική περίοδος, Γ. Σακελλαράκης (επιμ.), Κύθηρα. Το Μινωικό ιερό κορυφής στον Άγιο Γεώργιο στο Βουνό, 3: Τα ευρήματα, Βιβλιοθήκη της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, αρ. 282, Αθήνα 2013, 26 266 - Βυζαντινή κεραμική από την Ελεύθερνα: Η στέρνα της Αγίας Άννας στο Θ. Καλπαξής, Ν. Πούλου και άλ., Ελεύθερνα, Τομέας ΙΙ. 3. Βυζαντινό σπίτι στην Αγία Άννα, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Κρήτης, Ρέθυμνο 2008, 25-187 - Στιγμές από την ιστορία του Ηρακλείου. Από την πρωτοβυζαντινή εποχή έως την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας (7ος 19ος αι.) στο Α. Kαρέτσου, Στ. Μαρκουλάκη, Ν. Πούλου, Β. Πέννα (εκδ.), Ηράκλειο. Η άγνωστη ιστορία της αρχαίας πόλης, Ηράκλειο 2008, 149-201 Άρθρα/Μελέτες - Two Pottery Workshops of the Early Byzantine Period in the Island of Cos (Greece), στο Freddy Thuillier, Étienne Louis (eds.), Tourner autour du pot Les ateliers de potiers médiévaux du Ve au XIIe siècle dans l'espace européen, Presses universitaires de Caen 2015, 401-418 (σε συνεργασία με την Σ. Ντιντιούμη) [με κριτές] - Θαλάσσιοι δρόμοι στο Αιγαίο κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο: η μαρτυρία της κεραμικής, στο Ν. Ζάρρας - Ε. Στεφανάκης, (επιμ.), Αρχαιολογία και Τέχνη στα Δωδεκάνησα κατά την Ύστερη Αρχαιότητα, Ευλίμενη 2, Μεσογειακή Αρχαιολογική Εταιρεία, Ρέθυμνο 2014, 127-152 - Τεκμήρια υλικού πολιτισμού στη βυζαντινή Κρήτη: από τον 7 ο έως το τέλος του 12 ου αιώνα, στο Ε. Καψωμένος, Μ. Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, Μ. Ανδριανάκης (επιμ.), Πεπραγμένα Ι Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου (Χανιά, 1-8 Οκτωβρίου 2006), τ. Α, Τμήμα Β, Στρογγυλή Τράπεζα, 1. Μεσοβυζαντινή Κρήτη, Χανιά 2013, 381-447 [με κριτές]
- Λύχνοι της ύστερης αρχαιότητας και των πρώιμων βυζαντινών χρόνων από την Αρχαία Αγορά Θεσσαλονίκης, Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και στη Θράκη, 23, 2009, Θεσσαλονίκη 2013, 273-283 (σε συνεργασία με τους Γ. Βελένη και Στ. Ζαχαριάδη) - Pottery of the middle Byzantine period and the first centuries of the Venetian occupation from Petras, Siteia στο M. Tsipopoulou (ed.), Petras, Siteia, 25 years of Excavation and Studies, Monographs of the Danish Institute at Athens, vol. 16, Athens 2012, 315-323 [με κριτές] - Τείχη/The Walls» στο Αποτυπώματα: Η βυζαντινή Θεσσαλονίκη σε φωτογραφίες και σχέδια της Βρετανικής Σχολής Αθηνών (1888-1910),/ Impressions: Byzantine Thessalonike through the photographs and drawings of the British School at Athens (1888-1910), Θεσσαλονίκη 2012, 207-217 - Burial practices in Early and Middle Byzantine Greece: Archaeological evidence and methodological problems for its interpretation, στο M. Salamon, M. Woloszyn A. Musin, P. Špehar, M. Hardt, M.P. Kruk, A. Sulikowska-Gąska, (eds.) Rome, Constantinople and Newly- Converted Europe: Archaeological and Historical Evidence. Frühzeit Ostmitteleuropas, vol. I, Krakow-Leipzig-Rzeszów-Warszawa 2012, 377-428 (σε συνεργασία με E. Tzavella, J. Ott) [με κριτές] - Eισηγμένη κεραμική από περιοχές της βόρειας και κεντρικής Ιταλίας στον βενετοκρατούμενο ελληνικό χώρο, στο Χρύσα Μαλτέζου (επ. διεύθ.) Βενετοκρατούμενη Ελλάδα. Προσεγγίζοντας την ιστορία της, τόμ. α. Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας, Βιβλιοθήκη αρ. 30, Αθήνα Βενετία 2010, 621-636. - Nouvelles données sur la production de l atelier céramique protobyzantin à Kardamaina (Cos-Grèce) στο S. Menchelli, S. Santoro, M. Pasquinucci, G. Guiducci (eds.) LRCW 3. Late Roman Coarse Wares, Cooking Wares and Amphorae in the Mediterranean. Archaeology and Archaeometry,Comparison between western and eastern Mediterranean, BAR Int. Series 2185 (II), Archaeopress, Oxford 2010, 741-749 (σε συνεργασία με την Didioumi) [με κριτές] - La céramique protobyzantine de Pseira: la production locale et les importations στο M. Bonifay, J.-C. Treglia (eds.) LRCW 2. Late Roman Coarse Wares, Cooking Wares and Amphorae in the Mediterranean. Archaeology and Archaeometry, BAR Int. Ser. 1662 (II), Archaeopress, Oxford 2007, 755-766 (σε συνεργασία με την E. Nodarou) [με κριτές] - Middle Byzantine Pottery from Eleutherna: the Local Wares στο E. Gavrilaki, G. Tzifopoulos (eds.), στο Ε. Γαβριλάκη, Γ. Τζιφόπουλος (επ. επιμ.) Ο Μυλοπόταμος από την αρχαιότητα ως σήμερα, V: Βυζαντινοί Χρόνοι, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνου, Ρέθυμνο 2006, 77-92 [με κριτές] - The Byzantine to Ottoman Pottery from the Survey, Appendix J, The Chrysokamino Metallurgy Workshop and its Territory, Hesperia Suppl. 36, 2006, 393-394 - Les plaques-boucles byzantines de l île de Crète (fin VIe IXe siècle), Mélanges Jean-Pierre Sodini, Travaux et Mémoires 15, Paris 2005, 687-704 [με κριτές].
- The Site Data and Pottery, dans Ph. P. Betancourt, C. Davaras and R. H. Simpson (eds.), The Archaeological Survey of Pseira Island, Part 2. The Intensive Surface Survey, INSTAP Academic Press, Philadelphia, Pennsylvania 2005, 7-244 (σε συνεργασία με τον Ph. P. Betancourt) - The Cove of Megali Ammos dans Ph. P. Betancourt, C. Davaras and R. H. Simpson (eds.), The Archaeological Survey of Pseira Island, Part 2. The Intensive Surface Survey, INSTAP Academic Press, Philadelphia, Pennsylvania 2005, 267-268 (σε συνεργασία με τους S. German, Ph. P. Betancourt, R. H. Simpson) - Οι χάλκινες πόρπες στο Π. Θέμελης (επιμ.), Πρωτοβυζαντινή Ελεύθερνα- Τομέας Ι, α τόμος, Αθήνα 2004, 231-252 - Τα εφυαλωμένα αγγεία της Ελεύθερνας. Νέα στοιχεία για την εμφάνιση της εφυάλωσης στο Βυζάντιο στο Π. Θέμελης (επιμ.), Πρωτοβυζαντινή Ελεύθερνα- Τομέας Ι, τ. 1, Αθήνα 2004, 209-221 - Μεσοβυζαντινή κεραμική από την Κρήτη: 9 ος 12 ος αιώνας», στο Χ. Μπακιρτζής (επιμ.), Πρακτικά του 7 ου Διεθνούς Συνεδρίου Μεσαιωνικής Κεραμικής της Μεσογείου, Θεσσαλονίκη, 11-16 Οκτωβρίου 1999, Αθήνα 2003, 211-226 [με κριτές] - Βυζαντινή κεραμική από τον ελληνικό νησιωτικό χώρο και από την Πελοπόννησο (7ος - 9ος αι.) : μία πρώτη προσέγγιση, στο Ε. Κουντούρα-Γαλάκη (εκδ.), Οι σκοτεινοί αιώνες του Βυζαντίου (7ος 9ος αι.), Διεθνή Συμπόσια 9, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών, Αθήνα 2001, 231-266 [με κριτές] - La céramique montée à la main est-elle forcement barbare?, Dossiers d Archéologie, Septembre 2000, 35 [με κριτές]. - Οι λύχνοι στο P. P. Betancourt N. Μαρινάτου, Το σπήλαιο της Αμνισού: η έρευνα του 1992, ΑΕ 2000, 214-227 [με κριτές] - Παρατηρήσεις στη μορφή του τέμπλου και του άμβωνος της παλαιοχριστιανικής βασιλικής του Κάστρου, Πρακτικά Συνεδρίου «Η Σάμος από τα βυζαντινά χρόνια μέχρι σήμερα», Σάμος 1995, Αθήνα 1998, 53-80 - Παλαιοχριστιανικά και μεσοβυζαντινά αρχιτεκτονικά γλυπτά από την Αναία, Πρακτικά του Διεθνούς Συνεδρίου Η Βυζαντινή Μικρά Ασία (6 ος 12 ος αι.) Αθήνα, 8-11 Μαϊου 1997, Αθήνα 1998, 339-383 - H πρωτοβυζαντινή Μεσσήνη (5ος -7ος αιώνας) και προβλήματα της χειροποίητης κεραμικής στην Πελοπόννησο, Σύμμεικτα 11, 1997, 230-322 και ειδικότερα 242-291, (σε συνεργασία με τον δρ. Η. Αναγνωστάκη) [με κριτές] - Le monastère byzantin à Pseira (Crète): la céramique, στο Akten des Internationalen Kongresses für christliche Archäologie, Bonn, 22-28 September 1991, v. 2, Münster 1995, 1119-1131 [με κριτές]
- Ο κύκλος της ζωής του Αχιλλέα σε πήλινους υστερορωμαϊκούς δίσκους: τα θραύσματα της συλλογής του Μουσείου Μπενάκη, Θυμίαμα στη μνήμη της Λασκαρίνας Μπούρα, Αθήνα 1994, 273-281 [με κριτές] - Les lampes paléochrétiennes de l île de Samos: Examen Statistique, Les Cahiers de l Analyse des Données 19, 1994, 305-322 (σε συνεργασία με τον I. Athanassiadis) [με κριτές] - Church Complex at Pseira. Excavations at Pseira, 1987 and 1988 Cretan Studies 2, 1990, 1-9 (σε συνεργασία με την J. Albani) - Παλαιοχριστιανικό κιονόκρανο με άκανθα «πεταλούδα» από τη Σάμο Δελτίο Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, τ. ΙΔ, 1989, 250-257 [με κριτές] - Lampes paléochrétiennes de Samos, Bulletin de Correspondance Hellénique (BCH) 110, 1986, 584-610 [με κριτές] - Βυζαντινά ελαϊκά μεταφορικά αγγεία 7 ος 14 ος αι. στο Η. Αναγνωστάκης Ευ. Μπαλτά (επιμ.), Ελιά και λάδι στην Α. Μεσόγειο από την προϊστορία στη βιομηχανική εποχή (υπό δημοσίευση) - Transport amphorae and trade in the Aegean from the 7 th to the 9 th century AD: containers for wine or olive oil? στο E. Margaritis, J. Renfrew and M. K. Jones (eds.) Wine confessions: production, trade and social significance of wine in ancient Greece and Cyprus, Occasional Wiener Laboratory Series, Hesperia [με κριτές] (υπό δημοσίευση) Συμβολές σε καταλόγους Εκθέσεων - Greece and the Sea, Amsterdam Cultural Capital of Europe 1987, A. Delivorrias (ed.), Αθήνα 1987, 247, 249-251 - Ελεύθερνα. Πόλη. Ακρόπολη. Νεκρόπολη, Ν. Σταμπολίδης (επιμ.), Αθήνα 2004, τα λήμματα των αντικειμένων αρ. 108-110, 115, 128, 229 233, 412-416, σελ. 193-194, 196, 199, 226-227, 301 -Byzantium 330-1453, Royal Academy of Arts, R. Cormack and M. Vassilaki (eds.), London 2008, no 178, Tray with representation of the Apostles Peter and Paul flanking a cross, 211, 423-424 Βιβλιοκρισίες Βιβλιοκρισία του βιβλίου Lyudmil Ferdinandov Vagalinski, Burnished pottery from the first century to the beginning of the seventh century AD from the region south of the lower Danube (Bulgaria), Sofia, NOUS Publishers Ltd., 2002, 200 σελ., 1 χάρτης, 49 πίν, (στη βουλγαρική με παράλληλη μετάφραση στην αγγλική), Μακεδονικά, 2006, 306-308