ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ II ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ CHARISM

ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ II ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ CHARISM Οκτώβριος 2014 Αρ. Προγράμματος: 517861-LLP-1-2011-1-AT-LEONARDO-LMP Παραδοτέο 11 Επίπεδο Διάδοσης: Δημόσιο Σε συνεργασία με: 1

Case Management for unemployed Youth CHARISM ΕΘΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ II ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ CHARISM FUERM ΙΣΠΑΝΙΑ Αυτή η έκθεση / αναφορά συντάχθηκε την 30η Οκτωβρίου 2014. Απόδοση-Μη εμπορική -Share Alike 3.0 Unported (CC BY-NC-SA 3.0) Για απορίες και ερωτήσεις για το παρόν αλλά και το πρόγραμμα για τις ανάγκες του οποίου δημιουργήθηκε: Τηλ. +34 968 899 899 E-mail: consugar@um.es Έργο: Case Management για άνεργους νέους CHARISM Πρόγραμμα Lifelong Learning 2007-2013 Αρ. έργου: 517861-LLP-1-2011-1-AT-LEONARDO-LMP Δικτυακός τόπος έργου: www.charism.eu Συντονισμός έργου: BFI Tirol Bildungs GmbH (AT), Ing.-Etzel-Straße 7, AT-6020 Ίνσμπρουκ Εταίροι: Κυριάκος Δημητρίου (GR), Carolin Fraude (DE), Margit Kerschbaumer (AT), Lexl Gerhild (AT), Daniela Päpke (DE), Heike Kölln-Prisner (DE), Consuelo Garcia Sanchez (ES), Zdenka Wltavsky (SI) Το έργο χρηματοδοτήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αυτή η δημοσίευση εκφράζει μόνο τις απόψεις του συντάκτη και η Επιτροπή δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για οποιαδήποτε χρήση που μπορεί να γίνει των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτό το έντυπο. 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΟΧΩΝ: CASE MANAGERS, ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟΙ... 5 3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΟΧΩΝ... 8 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ... 23 3

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο γενικός στόχος του CHARISM, είναι η προώθηση της ένταξης των νέων στην αγορά εργασίας, με την ενίσχυση των προσωπικών κινήτρων τους, της αυτογνωσίας τους, της αυτοπεποίθησής τους και της ικανότητάς τους να αναγνωρίσουν και να αξιολογήσουν τις δεξιότητες και τις ικανότητές τους, σε διάφορες καταστάσεις στη ζωή. Οι άμεσα ωφελούμενοι του προγράμματος CHARISM, είναι νέοι ηλικίας 15 έως 25 ετών, που αντιμετωπίζουν πολλαπλές προκλήσεις και προβλήματα στη ζωή, με ένα από αυτά να είναι η ανεργία. Με τη βοήθεια της μεθόδου του Case Management, το CHARISM έχει ως στόχο, κυρίως, να στηρίξει τις τρέχουσες πρακτικές και πολιτικές μείωσης της ανεργίας. Με τη χρήση της πρακτικής εμπειρίας με τους άνεργους νέους, οι τρέχουσες μέθοδοι Case Management πρέπει να βελτιωθούν και να προσαρμοστούν κατάλληλα. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της φάσης των πιλοτικών δοκιμών από κάθε εταίρο στην περιοχή του, τα εργαλεία του CHARISM βελτιστοποιήθηκαν με βάση τα αποτελέσματα της φάσης αυτής. Κατά τη διάρκεια της φάσης «υλοποίησης (Roll- Out)» του έργου, τα εργαλεία που αναπτύχθηκαν για το CHARISM Case Management εφαρμόστηκαν σε πραγματικά περιβάλλοντα, στις διαφορετικές τοπικές συνθήκες κάθε εταίρου. Ο στόχος ήταν, να δοκιμαστούν και να ελεγχθούν η μεθοδολογία και τα εργαλεία που αναπτύχθηκαν, κάτω από πραγματικές συνθήκες, με νέους, προκειμένου να ληφθούν τυχόν διορθωτικά ή βελτιωτικά μέτρα, για τη μελλοντική εφαρμογή της μεθοδολογίας CHARISM μετά τη διάρκεια ζωής του έργου, στα διαφορετικά περιβάλλοντα που ζουν οι νέοι στην Ευρώπη. Το κείμενο αυτό, αποσκοπεί στο να κάνει απολογισμό σχετικά με την εφαρμογή της προσέγγισης του CHARISM, χρησιμοποιώντας τον Ευρωπαϊκό Οδηγό και το Διαβατήριο CHARISM ως προϊόντα, για να τεθεί η σωστή διαδικασία σε κίνηση. Δεδομένου ότι διαφορετικές ηλικιακές ομάδες νέων και Case Managers (CM) έλαβαν μέρος, έχει ιδιαίτερη σημασία να επισημάνουμε τι λειτουργεί και με ποιον. Από την ανατροφοδότηση που έδωσαν οι CM και οι νέοι που συμμετείχαν, έχουν εξαχθεί συμπεράσματα σχετικά με το χειρισμό της διαδικασίας και των προϊόντων / εργαλείων. Επιπλέον, έχει επίσης συζητηθεί το ζήτημα της χρήσης των προϊόντων και διαδικασιών του CHARISM και πέρα από τη διάρκεια ζωής του έργου. 4

Σε κάποιες από τις περιοχές που εφαρμόστηκε το CHARISM, ενεπλάκησαν και άλλα πρόσωπα (κοινωνικοί εργαζόμενοι, εθελοντές κλπ) και η ανατροφοδότηση από αυτούς, έχει επίσης αναλυθεί. Η παρούσα έκθεση συνοψίζει και αξιολογεί τις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν κατά τη φάση Roll-out, σε όλες τις χώρες της εταιρικής σχέσης. 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΟΧΩΝ: CASE MANAGERS, ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟΙ CASE MANAGERS Συνολικά, 26 Case Managers συμμετείχαν στη φάση εφαρμογής (Roll-out) του CHARISM. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, οι Case Managers που συμμετείχαν στη φάση Roll-out, είχαν λάβει μέρος και σε προηγούμενες φάσεις του προγράμματος CHARISM. Συνεπώς, ήξεραν καλά τους στόχους του έργου, τη μεθοδολογία και τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν στην υλοποίηση. Αυτό έχει θετική επίπτωση στα τελικά αποτελέσματα. Στην περίπτωση νέων Case Managers, που δεν συμμετείχαν σε προηγούμενες φάσεις του προγράμματος, στις περισσότερες περιπτώσεις οι τοπικοί εταίροι ανέλαβαν ειδικές ενέργειες κατάρτισής τους, για να ενισχύσουν τη γνώση της μεθοδολογίας και των εργαλείων του CHARISM ενόψει της φάσης εφαρμογής. Όσον αφορά το επαγγελματικό τους προφίλ, όλοι οι Case Managers που συμμετείχαν στη φάση Roll-out, διέθεταν εξαιρετικά προσόντα με μεγάλη εμπειρία στους ακόλουθους τομείς: συμβουλευτική, συνεργασία με άνεργους νέους, επαγγελματικό προσανατολισμό και απασχολησιμότητα, μετανάστευση κλπ. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι Case Managers ήταν μέρος του προσωπικού των οργανισμών των εταίρων, οι οποίοι (εταίροι), ενδιαφέρονταν πολύ για την εκπαίδευση του προσωπικού τους με τη χρήση της μεθοδολογίας και των εργαλείων του CHARISM, ώστε να είναι σε θέση να προσφέρουν αυτή την υπηρεσία και μετά την ολοκλήρωση του έργου. Επιπλέον, ορισμένοι εξωτερικοί επαγγελματίες συμμετείχαν στη φάση εφαρμογής (Roll-out). 5

ΕΤΑΙΡΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Γυναίκες Άνδρες ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ Συμμετοχή σε ΠΡΟΦΙΛ προηγούμενα Πακέτα Εργασίας BFI Tirol (AT) 5 3 2 Κοινωνικοί παιδαγωγοί Μερικώς HVHS (DE) 5 4 1 Κοινωνική εργασία Μερικώς Παιδαγωγικά BILSE (DE) 3 3 0 Κοινωνικο-παιδαγωγικά Μερικώς Επιβλέποντες εκπαίδευση (οικιακή οικονομία) URI SOCA 5 3 2 Σύμβουλοι απασχόλησης Μερικώς (SI) Μέντορες TEC S.A 4 1 3 Κοινωνικές επιστήμες Μερικώς (GR) Οικονομικά Παιδαγωγικά FUERM (ES) 3 3 0 Συμβουλευτική νέων ΝΑΙ Απασχόληση Συμβουλευτική ΣΥΝΟΛΟ: 25 17 8 ΝΕΟΙ Συνολικά, 98 νέοι συμμετείχαν στη φάση Roll-out στις περιοχές των εταίρων. Όλοι οι συμμετέχοντες νέοι ήταν σε μειονεκτική θέση, καθώς έψαχναν μια θέση εργασίας ή μαθητείας τη στιγμή που ξεκίνησε η συμμετοχή τους στο CHARISM. Η συμμετοχή ήταν εθελοντική. Το προφίλ των νέων διαφέρει από χώρα σε χώρα, καθώς και η ηλικιακή διασπορά τους, που κυμαίνεται από 14 ως 26 ετών. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί ως πολύ θετικό για το πρόγραμμα, γιατί επιτρέπει να δοκιμαστεί και ελεγχθεί η επιτυχία της μεθοδολογίας και των εργαλείων που αναπτύχθηκαν, σε διαφορετικά περιβάλλοντα, με διαφορετικές ομάδες στόχους. Σε μερικές περιπτώσεις, όπως στη Γερμανία ή την Αυστρία, οι νέοι που συμμετείχαν στη φάση εφαρμογής είχαν χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο, με επιπρόσθετα προβλήματα στην προσωπική τους ζωή (οικογένειες με προβλήματα, εγκατάλειψη σχολείου, μετανάστευση κλπ). 6

Στην Ισπανία, η ομάδα στόχος ήταν απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με σοβαρά προβλήματα πρόσβασης στην αγορά εργασίας. Στην Ελλάδα, οι περισσότεροι νέοι ήταν μαθητές ή απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Στη Σλοβενία, οι συμμετέχοντες ήταν μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και κάποιοι είχαν μόλις τελειώσει την πρωτοβάθμια. Όλοι ήταν νέοι με ειδικές ανάγκες, ψυχικές ή σωματικές. ΕΤΑΙΡΟΣ Αριθμός Γυναίκες Άνδρες ΗΛΙΚΙΑ Εθελοντική συμμετοχή; BFI Tirol (AT) 20 10 10 Μεταξύ 15 19 ετών ΝΑΙ HVHS (DE) 17 6 11 Μεταξύ 14 25 ετών ΝΑΙ BILSE (DE) 15 6 9 Μεταξύ 19 25 ετών ΝΑΙ URI SOCA (SI) 15 11 4 Μεταξύ 18 26 ετών ΝΑΙ TEC S.A (GR) 16 8 8 Μεταξύ 17 25 ετών ΝΑΙ FUERM (ES) 15 5 10 Μεταξύ 23 26 ετών ΝΑΙ ΣΥΝΟΛΟ: 98 46 52 ΛΟΙΠΟΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟΙ Η συμμετοχή λοιπών ενδιαφερομένων (όχι πολιτικών προσώπων) ήταν προαιρετική στην υλοποίηση της φάσης εφαρμογής (Roll-out). Αυτό συνέβη σε 4 από τους 6 εταίρους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ήταν ενεργοί επαγγελματίες ασχολούμενοι με διάφορα ζητήματα των νέων. Ενδιαφέρονταν να γνωρίσουν τη μεθοδολογία και τα εργαλεία που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του έργου, να συμπληρώσουν τα δικά τους εργαλεία σε διάφορες περιοχές ενδιαφέροντός τους και να ελέγξουν, τη δυνατότητα μεταφοράς των αποτελεσμάτων του CHARISM στις δικές τους υπηρεσίες. Στην περίπτωση του Αμβούργου (Hamburg), ενεπλάκησαν δύο συντονιστές εργασίας δυο περιοχών της πόλης. Είχαν την επίβλεψη και παρακολούθηση της αγοράς εργασίας σε αυτές τις περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των προβληματικών ομάδων όπως οι νέοι, οι μετανάστες και τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Βρήκαν ότι το CHARISM μπορεί να απαντήσει στην ανάγκη τους να βρουν υποστηρικτικό υλικό για την προβληματική ομάδα των ανέργων νέων που δεν πηγαίνουν σχολείο. 7

Η BILSE ενέπλεξε διάφορους τοπικούς και περιφερειακούς οργανισμούς (το γραφείο κοινωνικής πρόνοιας, εκπρόσωπο από το δικαστήριο ανηλίκων, την υπηρεσία μετανάστευσης νέων) στη διαδικασία του Case Management και με αυτόν τον τρόπο, η BILSE αξιοποίησε τη θέση τους, για να τους πείσει να χρησιμοποιούν τα εργαλεία του έργου στην καθημερινή πρακτική τους. Από την άλλη πλευρά, η BFI Tirol ενέπλεξε τέσσερεις κοινωνικούς λειτουργούς από δυο διαφορετικούς οργανισμούς νέων στο Τιρόλο για να αξιολογήσουν τα εργαλεία του CHARISM, σχετικά με τη δυνατότητα εφαρμογής και τη χρησιμότητά τους στην καθημερινή κοινωνική εργασία. Η URI SOCA συνεργάστηκε με 4 ειδικούς από άλλους παρόχους προώθησης της απασχόλησης και 2 από την υπηρεσία απασχόλησης, για να πουν τη γνώμη τους για τη χρησιμότητα της μεθοδολογίας CHARISM και να την εντάξουν στο εργασιακό τους περιβάλλον. 3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΟΧΩΝ A. Case Manager Όπως συμφωνήθηκε από τους εταίρους, η μέθοδος αξιολόγησης της μεθοδολογίας Case Management που αναπτύχθηκε στο CHARISM ήταν η μέθοδος της Ομάδας Εστίασης. Σε γενικές γραμμές, αυτή η ενέργεια έγινε σε μια συνάντηση διάρκειας δυο με δυόμιση ώρες περίπου. Συμμετοχή των Case Managers στο πρόγραμμα CHARISM Οι Case Managers οι οποίοι έλαβαν μέρος στη φάση Roll-out, είχαν ήδη συμμετάσχει, στις περισσότερες περιπτώσεις, σε προηγούμενες φάσεις του έργου CHARISM. Οι περισσότεροι συμμετείχαν στα πακέτο εργασίας 3 (κατάρτιση των Case Managers) και 4 (προπαρασκευαστική μελέτη). Έτσι, η μεγάλη πλειοψηφία των Case Managers κατά τη φάση Roll-out, είχε μια αρκετά καλή γνώση για το έργο: τους στόχους, τη φιλοσοφία και τα εργαλεία Στην περίπτωση νέων Case Managers που δεν είχαν συμμετάσχει σε προηγούμενες φάσεις του CHARISM, όλοι εκπαιδεύτηκαν στη μεθοδολογία και τα εργαλεία, πριν συμμετάσχουν στη φάση εφαρμογής. Χρησιμότητα του Ευρωπαϊκού Οδηγού για Case Managers 8

Σε γενικές γραμμές, όλοι οι Case Managers συμφώνησαν ότι ο Ευρωπαϊκός Οδηγός που εκπονήθηκε στο έργο CHARISM, ήταν ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο, καλά δομημένο και πολύ χρήσιμο στη δουλειά τους. Τούτου λεχθέντος, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί, ότι υπάρχει μια διαφορετική γνώμη για τη χρησιμότητα του Ευρωπαϊκού Οδηγού, ανάλογα με το επίπεδο της εφαρμογής και της ανάπτυξης της μεθοδολογίας Case Management στις χώρες καταγωγής τους. Σε χώρες όπως η Γερμανία και η Αυστρία, όπου υπάρχει ήδη μια παράδοση στη χρήση της μεθοδολογίας Case Management και ως εκ τούτου, οι Case Managers έχουν συνηθίσει να εργάζονται με παρόμοιες μεθόδους, ο Ευρωπαϊκός Οδηγός για Case Managers που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου CHARISM, θεωρήθηκε χρήσιμος για να στηρίξει και να δομήσει την όλη διαδικασία Case Management. Οι Case Managers επιδοκίμασαν το ερωτηματολόγιο ως ένα κατάλληλο μέσο, ιδίως όταν ένας Case Manager διαθέτει βραχυπρόθεσμη έως μεσοπρόθεσμη εμπειρία στο Case Management. Λόγω της λεπτομέρειάς του, η καθοδηγούμενη εργασία με τους νέους διευκολύνεται σημαντικά. Βήμα προς βήμα, ο Case Manager καθοδηγείται και αποκτά μια γενική εικόνα σχετικά με τα καθήκοντά του στο πλαίσιο του κάθε βήματος του Case Management (Ανάμνηση, εκτίμηση, πλάνο υποστήριξης, παρακολούθηση, διαδικασία εξισορρόπησης, φροντίδα υποστήριξης), προκειμένου να ενσωματώσει τους νέους κοινωνικά και επαγγελματικά. Σύμφωνα με τις δηλώσεις όλων των Case Managers, το ερωτηματολόγιο είναι πολύ κατατοπιστικό και περιέχει όλες τις σημαντικές πληροφορίες. Με τον τρόπο αυτό, το έργο των Case Managers μπορεί να σχεδιαστεί αποτελεσματικά. Όλοι οι Case Managers διαπίστωσαν τη σαφή δομή και ανέφεραν ότι είναι πολύ χρήσιμη, τόσο ως προς το περιεχόμενο, όσο και από την άποψη της οπτικής διαφοροποίησης. Αριθμοί, επικεφαλίδες, κουτάκια: όλα αυτά, τους βοήθησαν να ακολουθήσουν τη δομή του εργαλείου. Το περιεχόμενο χαρακτηρίστηκε κατανοητό, σαφές, λογικό. Ένα άλλο πλεονέκτημα περιέχει το κριτήριο της βιωσιμότητας. Οι Case Managers μπορούν να δώσουν πληροφορίες σχετικά με βασικά στοιχεία ανά πάσα στιγμή, όπως για παράδειγμα, τον αριθμό των συμμετεχόντων, εγγραφές, ποσοστά τοποθέτησης κλπ. Επιπλέον, το κριτήριο της διαφάνειας μπορεί να υλοποιηθεί βέλτιστα. Λαμβάνοντας υπόψη την προστασία των προσωπικών δεδομένων, ο Case Manager 9

μπορεί να διαβιβάσει απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με κοινό πελάτη, να εμπλέξει ανά πάσα στιγμή και τοπικά εταίρους από το δίκτυό του, να αναλύσει δεδομένα και να δημιουργήσει επιπλέον προσφορές στήριξης. Από την άλλη πλευρά, σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Σλοβενία και η Ισπανία, η μεθοδολογία Case Management είναι αρκετά καινοτόμος και δεν χρησιμοποιείται συνήθως, συνεπώς, οι Case Managers στις χώρες αυτές δεν είναι συνηθισμένοι να δουλεύουν με τέτοιου είδους εργαλεία ως προς τη δομή, το περιεχόμενο κλπ και έτσι, χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να συνηθίσουν. Όλοι οι Case Managers δήλωσαν, ότι το εργαλείο είναι πολύ χρήσιμο, αν κάποιος εξοικειωθεί με αυτό. Μερικοί, το βρήκαν λίγο μεγάλο, αλλά σε γενικές γραμμές δήλωσαν ότι είναι ένα εργαλείο που δομεί τις διαδικασίες και υποστηρίζει την πορεία της δουλειάς τους. Για τους περισσότερους από αυτούς, ήταν η πρώτη φορά που εργάστηκαν με ένα παρόμοιο εργαλείο. Επιπλέον, ένα άλλο σημαντικό θέμα που πρέπει να ληφθεί υπόψη, είναι ότι η ανατροφοδότηση από τους Case Managers για τη χρησιμότητα του Ευρωπαϊκού Οδηγού είναι διαφορετική, ανάλογα με τον τύπο της ομάδας-στόχου που εργάζονται. Η πολυπλοκότητα ποικίλει: όσοι εργάζονται με νέους με πολλά προβλήματα, βρήκαν τις ποικίλες προσεγγίσεις και επιλογές, που ακολουθούν διαφορετικές διαδρομές, πολύ χρήσιμες και χωρίς να προκαλούν σύγχυση. Από την άλλη πλευρά, εκείνοι που εργάζονται με νέους με λιγότερα προβλήματα, θεώρησαν ότι η πολυπλοκότητα είναι υπερβολική. Είχαν να επιλέξουν και να αποφασίσουν και διαπίστωσαν, ότι πολλές ερωτήσεις / επιλογές δεν ήταν απαραίτητες ή δεν ίσχυαν για την ομάδα-στόχο τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις δήλωσαν, ότι με κάποιες αλλαγές προσαρμογής στην ομάδαστόχο, ο Ευρωπαϊκός Οδηγός θα μπορούσε να είναι πολύ χρήσιμος στη δουλειά τους. Χρησιμότητα του Διαβατηρίου CHARISM για Case Management Το Διαβατήριο CHARISM έγινε δεκτό από όλους τους Case Managers σαν ένα πολύ καλό και χρήσιμο εργαλείο: αυτό αποκόμισαν από τις παρατηρήσεις των νέων. Σύμφωνα με τους Case Managers, το Διαβατήριο CHARISM ήταν ιδιαίτερα κατάλληλο για την πρώτη φάση (βήμα: Ανάμνηση) και τη δεύτερη (εκτίμηση). Οι Case Managers ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσουν την αυτοαξιολόγηση των νέων ως προς τις δεξιότητες και τους στόχους τους αντίστοιχα, κατά το βέλτιστο τρόπο για την κατάρτιση των επιμέρους προγραμμάτων στήριξης των νέων. 10

Στην τέταρτη φάση (βήμα), την παρακολούθηση, το Διαβατήριο Passport εφαρμόστηκε στο πλαίσιο της SWOT ανάλυσης. Οι νέοι, είχαν τη δυνατότητα να ελέγξουν την πρόοδο της διαδικασίας ένταξής τους και να δημιουργήσουν, εάν ήταν απαραίτητο, εποικοδομητικές προσφορές στήριξης σε συνεργασία με τους Case Managers τους. Επιπλέον, οι Case Managers ενέκριναν τις λεπτομερείς περιγραφές και εξηγήσεις στις υπο-ενότητες, λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες και διανοητικές ικανότητες της ομάδας στόχου. Υπήρξε θετική γνώμη σχετικά με το σχεδιασμό και τη δόμηση. Το Διαβατήριο έχει καλό σχεδιασμό και είναι εύκολο στη χρήση. Αυτή η γνώμη επιβεβαιώθηκε και από τους νέους. Το μέγεθος θεωρήθηκε κατάλληλο, αλλά ανάλογα με την ηλικία / εμπειρία των νέων θεωρήθηκε μερικές φορές εκτεταμένο (χωρίς αρκετές εμπειρίες σε κάποιες περιοχές), ή χωρίς αρκετές επιλογές (ειδικά στους άνω των 20 ετών, που είχαν περισσότερες εμπειρίες ζωής, καλές ή κακές για να περιγράψουν). Για πολλούς νέους, ήταν η πρώτη φορά που συνειδητά μπορούσαν να σκεφτούν και να διατυπώσουν τα δυνατά σημεία και τις αδυναμίες τους. Οι Case Managers έμειναν έκπληκτοι με το πόσο καλά αντέδρασαν οι νέοι σε αυτό. Συνολικά, οι Case Managers πείστηκαν ότι το Διαβατήριο CHARISM, είναι ένα καλό εργαλείο, για να βοηθήσει τους νέους στην αναγνώριση και καταγραφή των δυνατών σημείων τους. Παραδείγματα ανατροφοδότησης από συμμετέχοντες Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των ερωτηματολογίων των νέων και την ανατροφοδότηση από τους Case Managers, συνοπτικά μπορούμε να πούμε ότι οι νέοι έμειναν πολύ ικανοποιημένοι με τη βοήθεια και την παρακολούθηση από τους Case Managers τους. Η μέθοδος του Case Management είναι κατάλληλη για την κοινωνική και μακροπρόθεσμη επαγγελματική ένταξη των μειονεκτούντων νέων με πολύπλοκα και διαφορετικά προβλήματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι νέοι θα προτιμούσαν η φάση Role-out να έχει σχεδιαστεί με μεγαλύτερη διάρκεια: για πολλούς από τους νέους, ο χρόνος δεν ήταν επαρκής για την υλοποίηση όλων των στόχων τους, σύμφωνα με το πλάνο υποστήριξης. Για το λόγο αυτό, το μεγαλύτερο μέρος των νέων αποδέχθηκε την προσφορά της φροντίδας υποστήριξης (βήμα έξι). 11

Αναφέρθηκε, ότι οι νέοι έμειναν πολύ εντυπωσιασμένοι από το εύρος και το βάθος του Ευρωπαϊκού Οδηγού. Ειδικά στις χώρες χωρίς παράδοση στο Case Management, οι νέοι δεν είναι εξοικειωμένοι με την ιδέα ενός Ευρωπαϊκού διαβατηρίου και υπήρχε ανάγκη για αρκετές εξηγήσεις, καθώς και ορισμένες εξηγήσεις πριν από την έναρξη της διαδικασίας. Χρήση της εμπειρίας Case Management Οι Case Managers ρωτούσαν γενικά, αν μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτά τα εργαλεία μετά τη διάρκεια ζωής του έργου και όταν η απάντηση ήταν ναι, φαίνονταν πολύ ικανοποιημένοι. Όσον αφορά τη μελλοντική χρήση του Ευρωπαϊκού Οδηγού που αναπτύχθηκε στο έργο CHARISM, οι Case Managers θεωρούν ότι είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την καθημερινή δουλειά τους, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είναι δύσκολο να το ενσωματώσουν στην καθημερινή τους εργασία, διότι δυστυχώς, απαιτεί πάρα πολλή διοικητική δουλειά. Ταυτόχρονα, στις περισσότερες περιπτώσεις, θα πρέπει να προσαρμοστεί στη δική τους ομάδα στόχο. Το Διαβατήριο CHARISM από την άλλη πλευρά, μπορεί εύκολα να ενσωματωθεί στην καθημερινή κοινωνική εργασία, δεδομένου ότι, όπως προαναφέρθηκε, το κύριο καθήκον των Case Managers είναι να παρέχουν επαγγελματικό προσανατολισμό και να βρουν θέσεις μαθητείας, για τα οποία το Διαβατήριο CHARISM προσφέρει πολύτιμη υποστήριξη. Κατά τη σύνταξη αιτήσεων για τα παραπάνω, το Διαβατήριο CHARISM μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την αρχή και μπορεί να αξιοποιηθεί και να προσαρμόζεται κατ' επανάληψη σε όλη τη διαδικασία. Το κέρδος σε γνώσεις από τους Case Managers με τη συμμετοχή στο CHARISM και το πακέτο εργασίας 5, περιγράφηκε στις ακόλουθες περιοχές: Γνώση για τις Ευρωπαϊκές διαδικασίες Γνώση για μεθόδους και μέτρα αξιολόγησης ικανοτήτων Ανταλλαγή εμπειριών με άλλους Case Managers (συχνά μια πολύ μοναχική κατάσταση εργασίας) και άλλα άτομα που εργάζονται με νέους Ευαισθησία σχετικά με τη σημασία των άτυπων προσόντων που αποκτώνται σε διάφορους τομείς της ζωής, όχι μόνο στο σχολείο, τον αθλητισμό ή την κοινωνική εργασία. 12

Ανατροφοδότηση από τους Case Managers: Δυνατά σημεία και αδυναμίες του προγράμματος CHARISM Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι Case Managers τόνισαν ότι έχουν περιορισμένη μόνο εμπειρία με το πρόγραμμα και έχουν δει μόνο από μακριά το τι έχει επιτευχθεί μέχρι τώρα, αλλά σε γενικές γραμμές, βρήκαν τη γενική προσέγγιση του έργου χρήσιμη, τη δομή υποστηρικτική και ικανοποιητική. Δυνατά σημεία που επισήμαναν οι Case Managers: Η εκπαίδευση ήταν πολύ χρήσιμη για όλους. Και τα δυο εργαλεία (ο Ευρωπαϊκός Οδηγός και το Διαβατήριο), είναι εξαιρετικά, καθώς διαρθρώνουν τη διαδικασία και υποστηρίζουν την πορεία του Case Management. Το κύριο δυνατό σημείο του Ευρωπαϊκού Οδηγού, είναι ότι προσφέρει συνολική εικόνα των δεδομένων των πελατών και είναι προσβάσιμα κάθε στιγμή. Η δομημένη προσέγγιση είναι κατάλληλη όσον αφορά το χρόνο και το περιεχόμενο. Η διαίρεση της όλης διαδικασίας σε 6 βήματα είναι πολύ βολική. Και στα δυο εργαλεία, καλύπτονται όλες οι πιθανότητες. Τα εργαλεία είναι καινοτόμα, όπως και το επάγγελμα του Case Manager. Τα εργαλεία και ειδικά ο Ευρωπαϊκός Οδηγός, μπορούν εύκολα να μεταφερθούν για τους άνεργους γενικά. Τα εργαλεία είναι προσεκτικά σχεδιασμένα για να μην γίνονται διακρίσεις. Μερικές αδυναμίες που επισήμαναν οι Case Managers: Οι Case Managers πρέπει να επενδύσουν χρόνο για να εξοικειωθούν με τα εργαλεία. Κάποια σημεία του Ευρωπαϊκού Οδηγού μπορούν να παραληφθούν ανά χώρα και ομάδα στόχο. Η κύρια αδυναμία του Ευρωπαϊκού Οδηγού έγκειται στο ότι βασίζεται στην εντύπωση / απόδοση μιας στιγμής: Ως εκ τούτου, δεν υποκαθιστά περαιτέρω συζητήσεις με τους πελάτες. Κάποια τεχνικά προβλήματα με το πρότυπο του Διαβατηρίου. Μερικές λεπτομέρειες όπως οι εταίροι του δικτύου, η στέγαση και μερικά σημεία σχετικά με το μορφωτικό επίπεδο, δεν είναι πολύ σημαντικά. Ανατροφοδότηση από τους Case Manager: Επίπεδο ικανοποίησης από την προσέγγιση CHARISM 13

Όλοι οι Case Managers, όπως περιγράφεται παραπάνω, είναι πολύ ικανοποιημένοι με την εκπαίδευση τους και τα εργαλεία, επειδή παρέχουν πολλές χρήσιμες πληροφορίες, τους βοηθούν να αναγνωρίσουν τις ικανότητες και δεξιότητες των νέων, να πάρουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες από τους πελάτες και να τους καθοδηγήσουν με την παροχή της απαραίτητης υποστήριξης. Συνοπτικά καταγράφηκαν οι ακόλουθες μαρτυρίες από τους Case Managers: για το βέλτιστο και ασφαλή χειρισμό του Ευρωπαϊκού Οδηγού και του Διαβατηρίου, απαιτείται στοχευμένη κατάρτιση από έμπειρο εκπαιδευτή Case Management. οι φάσεις και το συνδεδεμένο περιεχόμενό τους του Ευρωπαϊκού Οδηγού θα πρέπει να εξετάζεται και να ασκείται ανάλογα με τις ατομικές ανάγκες του νέου. το σύνολο των εξειδικευμένων πλάνων υποστήριξης μπορεί να αξιοποιηθεί μόνο με την κατάλληλη δικτύωση. ανάμεσα στα βήματα του Ευρωπαϊκού Οδηγού, εκτός από την ατομική δουλειά με το νέο, πρέπει να περιλαμβάνονται πρόσθετες προτάσεις εκπαίδευσης που θα ενισχύσουν τις δεξιότητες. οι Case Managers πρέπει να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία για τακτική εποπτεία (τουλάχιστον 4 φορές το χρόνο). οι Case Managers θα πρέπει να διεξάγουν τακτικά, συλλογικές κριτικές περιπτώσεων. Αυτή η ανταλλαγή εμπειριών και πληροφοριών πρέπει να είναι δομημένη από άποψη χρόνου και περιεχομένου. Μεταξύ άλλων, αυτό συμπεριλαμβάνει λοιπούς ενδιαφερόμενους που εμπλέκονται στην υπόθεση, όπως, για παράδειγμα, το κέντρο εργασίας ή το γραφείο πρόνοιας για τους νέους (λαμβάνοντας δεόντως υπόψη την προστασία προσωπικών δεδομένων). Ο στόχος είναι να βελτιστοποιηθεί η διαδικασία Case Management σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση. Επιπλέον σχόλια /παρατηρήσεις από τους Case Managers Δεν υπήρξαν πολλά επιπλέον σχόλια / παρατηρήσεις από τους Case Managers. Σύμφωνα με τους Case Managers, τα δυο εργαλεία αλληλοσυμπληρώνονται πολύ καλά. Το Διαβατήριο CHARISM κάνει τους πελάτες να σκεφτούν και να σημειώσουν τις ικανότητές τους και έτσι, επιτρέπει μια πιο ακριβή εκτίμηση με τον Οδηγό. Η χρήση των δύο εργαλείων σε συνδυασμό, ως μεθοδολογία στο Case Management με νέους που αναζητούν εργασία, διευκολύνει μια συνοπτική, δομημένη και οργανωμένη εικόνα με την οποία οι Case Managers μπορεί να λειτουργήσουν. 14

Εκτός από τη χρήση της μεθοδολογίας CHARISM για την υποστήριξη των νέων, οι Case Managers του προγράμματος πρέπει να έχουν προσωπικά χαρακτηριστικά που είναι αναγκαία για επιτυχή συμβουλευτική. B. Οι Νέοι Μέρος 1: Επισκόπηση των συμμετεχόντων Όλοι οι νέοι που συμμετείχαν στη φάση Roll-out, απάντησαν σε αρκετές ερωτήσεις σχετικά με την οργάνωση της μεθοδολογίας Case Management και τη δουλειά που έγινε σε αυτή τη φάση του προγράμματος CHARISM, καθώς και τον αντίκτυπο και τη χρησιμότητα στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία από τη συμμετοχή τους. Σε ορισμένες χώρες, οι νέοι απάντησαν στα ερωτηματολόγια, με την υποστήριξη των Case Managers και σε άλλες, απάντησαν μόνοι τους. Ο μέσος όρος των απαντήσεων από τους συμμετέχοντες, παρουσιάζεται στους πίνακες που ακολουθούν. Όπως φάνηκε από αυτούς τους πίνακες οι περισσότεροι από τους νέους ήταν πολύ ικανοποιημένοι με την οργάνωση της μεθοδολογίας Case Management στο πλαίσιο του έργου CHARISM. Μόνο στην περίπτωση της διάρκειας της συμβουλευτικής, μερικοί απάντησαν ότι θα ήθελαν να πάρουν περαιτέρω υποστήριξη. Πίνακες 1 & 2: Περιβάλλον συμβουλευτικής και Διάρκεια. 15

Πίνακες 3 & 4: Οργάνωση συμβουλευτικής και Χρησιμότητα για την επαγγελματική σταδιοδρομία Από την άλλη πλευρά, όσον αφορά το έργο των Case Managers που τους υποστήριξαν, οι νέοι ήταν σε γενικές γραμμές πολύ ικανοποιημένοι με αυτό και 72 συμμετέχοντες από τους 98, απάντησαν ότι το έργο που επιτελείται από αυτούς είναι εξαιρετικό. Ο μέσος όρος της απαντήσης εξαιρετικό ήταν παρόμοιος (66 από 98), όταν ρωτήθηκαν για την ικανοποίηση με τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του Case Management, καθώς και τις επαφές που τους έδωσαν οι Case Managers. Πίνακες 5 & 6: Ικανοποίηση & Επαφές 16

Εργασία με τον Case Manager Μέρος 2: Αποτελέσματα (ως προς την ατομική βελτίωση) από τη συμμετοχή τους στο CHARISM Οι νέοι ρωτήθηκαν επίσης σχετικά με την προσωπική τους βελτίωση ως προς τις ικανότητες, από τη συμμετοχή τους στη φάση Roll-out του έργου CHARISM και σε γενικές γραμμές, τα σχόλιά τους ήταν πολύ θετικά. Περισσότεροι από τους μισούς απάντησαν «άριστα» σε αυτά τα ερωτήματα και η σημαντική πλειοψηφία υπογράμμισε τη σημασία και την θετική επίπτωση της συμμετοχής τους στο έργο CHARISM, στο να είναι πιο ενήμεροι για τις ικανότητές τους, κάτι που τους δίνει περισσότερη αυτοπεποίθηση για να αναπτύξουν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Ο μέσος όρος των απαντήσεων παρουσιάζεται στους επόμενους πίνακες: 17

18

Περισσότερα σχόλια/παρατηρήσεις από τους νέους Συνοπτικά, μπορεί να επισημανθούν οι ακόλουθες δηλώσεις: Η διάρκεια της φάσης Role-out ήταν πολύ μικρή. Αυτή η διαδικασία έπρεπε να συμπεριλαμβάνεται στο σχολείο. Τελικά, κάποιος με ακούει! Η ομαδική εργασία ήταν διασκεδαστική και με βοήθησε. Έκανα φίλους. Το Διαβατήριο έχει όμορφο σχεδιασμό. Μέρος 3. Συμπεράσματα Τι σας άρεσε περισσότερο από τη συμμετοχή σας στο CHARISM; Μερικές απαντήσεις από τους νέους ήταν: 19

Να ξέρω τις δεξιότητές μου και τις περιοχές βελτίωσης. Μετά την εμπειρία του έργου αυξήθηκε η αυτοεκτίμησή μου. Το ότι έμαθα ότι μπορώ να βοηθηθώ στην ανίχνευση εργασίας. Η συνεργατική προσέγγιση εργασίας με τον Case Manager. Η εξατομικευμένη διαδικασία μου έδωσε το κουράγιο να είμαι απόλυτα ειλικρινής μαζί του. Το ότι τώρα έχω έναν πλήρη καλό φάκελο αίτησης με τα πάντα. Καλές συνεδρίες συμβουλευτικής, καλοί άνθρωποι. Με πήραν στα σοβαρά. Είχα προσοχή και υποστήριξη από τον Case Manager. Υπήρχαν κοινές δραστηριότητες, συζητήσεις και εργασίες. Βρήκα υποστήριξη στην αντιμετώπιση των αρχών, υπηρεσιών και των γονέων. Βρήκα υποστήριξη στην ανίχνευση μιας τοποθέτησης και κατά τη διάρκειά της. Βρήκα τοποθέτηση σε συμβουλευτική υπηρεσία για ουσίες και υποστήριξη να βρω διαμονή. Υπάρχει κάτι που θα κάνατε διαφορετικά; (διάρκεια, ρόλος του Case Manager κλπ) Η ένταξη του Case Management στο σχολείο ή τις συμβουλευτικές υπηρεσίες. Περισσότερο χρόνο. Μεγαλύτερες συναντήσεις. C. Λοιποί ενδιαφερόμενοι Όπως προαναφέρθηκε, η συμμετοχή λοιπών ενδιαφερομένων (όχι πολιτικών προσώπων), ήταν προαιρετική στη φάση Roll-out. Με αυτή την έννοια, οι ακόλουθοι εταίροι αποφάσισαν να συνεργαστούν με εξωτερικούς επαγγελματίες: HVHS, BILSE, URI SOCA και BFI Tirol. Μέρος 1. Γενικές πληροφορίες Η συμμετοχή λοιπών ενδιαφερομένων (όχι πολιτικών προσώπων) ήταν προαιρετική στη φάση Roll-out. Έτσι, τέσσερις από τους έξι εταίρους έκαναν αυτή την επιλογή. 20

Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτοί ήταν ενεργοί επαγγελματίες που ασχολούνται με διάφορα θέματα των νέων και ενδιαφέρονταν να γνωρίσουν καλύτερα τη μεθοδολογία και τα εργαλεία που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του έργου CHARISM, για να συμπληρώσουν τα δικά τους εργαλεία στις περιοχές ενδιαφέροντός τους και να ελέγξουν τη δυνατότητα μεταφοράς των αποτελεσμάτων του CHARISM στις δικές τους υπηρεσίες. Στην περίπτωση του Αμβούργου (Hamburg), ενεπλάκησαν δύο συντονιστές εργασίας δυο περιοχών της πόλης. Είχαν την επίβλεψη και παρακολούθηση της αγοράς εργασίας σε αυτές τις περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των προβληματικών ομάδων όπως οι νέοι, οι μετανάστες και τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Βρήκαν ότι το CHARISM μπορεί να απαντήσει στην ανάγκη τους να βρουν υποστηρικτικό υλικό για την προβληματική ομάδα των ανέργων νέων που δεν πηγαίνουν σχολείο. Η BILSE ενέπλεξε διάφορους τοπικούς και περιφερειακούς οργανισμούς (το γραφείο κοινωνικής πρόνοιας, εκπρόσωπο από το δικαστήριο ανηλίκων, την υπηρεσία μετανάστευσης νέων) στη διαδικασία του Case Management και με αυτόν τον τρόπο, η BILSE αξιοποίησε τη θέση τους, για να τους πείσει να χρησιμοποιούν τα εργαλεία του έργου στην καθημερινή πρακτική τους. Από την άλλη πλευρά, η BFI Tirol ενέπλεξε τέσσερεις κοινωνικούς λειτουργούς από δυο διαφορετικούς οργανισμούς νέων στο Τιρόλο για να αξιολογήσουν τα εργαλεία του CHARISM, σχετικά με τη δυνατότητα εφαρμογής και τη χρησιμότητά τους στην καθημερινή κοινωνική εργασία. Η URI SOCA συνεργάστηκε με 4 ειδικούς από άλλους παρόχους προώθησης της απασχόλησης και 2 από την υπηρεσία απασχόλησης, για να πουν τη γνώμη τους για τη χρησιμότητα της μεθοδολογίας CHARISM και να την εντάξουν στο εργασιακό τους περιβάλλον. Μέρος 2. Περιεχόμενο Στις χώρες που συμμετείχαν λοιποί ενδιαφερόμενοι στη φάση Roll-out, οι συμμετέχοντες επαγγελματίες αξιολόγησαν τη χρησιμότητα και το βαθμό καινοτομίας των δυο κύριων εργαλείων, δηλαδή του Ευρωπαϊκού Οδηγού και του Διαβατηρίου. Και στις δυο περιπτώσεις σε κλίμακα από το 1 ως το 10 (όπου 1 η μικρότερη ικανοποίηση και 10 η μεγαλύτερη), ο μέσος όρος αξιολόγησης ήταν το 9. Οι περισσότεροι επαγγελματίες υπογράμμισαν την πρόθεσή τους να ενσωματώσουν τα δυο εργαλεία στην καθημερινή ροή της δουλειάς τους. 21

Ανατροφοδότηση από τους λοιπούς ενδιαφερόμενους: Πιθανή εφαρμογή σε άλλες ομάδες στόχους. Παρακαλούμε διευκρινίστε ποιούς: ΑΛΛΟΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ Εκπαιδευτικοί και παιδαγωγοί σε σχολεία. Σύμβουλοι σε υπηρεσίες απασχόλησης. Σύμβουλοι για ευπαθείς ομάδες, πρόωρη εγκατάλειψη σχολείου, με δυσκολίες πρόσβασης στην απασχόληση κλπ. Επαγγελματίες που εργάζονται σε οργανώσεις για νέους. Καθοδηγητές μαθητείας ή επόπτες εκπαίδευσης. ΑΛΛΟΙ ΤΕΛΙΚΟΙ ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΙ Άτομα με πολλαπλά προβλήματα που αναζητούν εργασία. Άνεργοι κάθε επιπέδου εκπαίδευσης και κατάρτισης. Γυναίκες που επανέρχονται στην αγορά εργασίας, μετά από περίοδο ενασχόλησης με την οικογένεια. Μακροχρόνια άνεργοι. Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας στη φάση μετάβασης από τη δουλειά στη σύνταξη. Μέρος 3. Συμπεράσματα Τι άρεσε περισσότερο στους λοιπούς ενδιαφερόμενους από τη συμμετοχή στο CHARISM; Η στενή συνεργασία και διαβούλευση με τους Case Manager. Τα εργαλεία που αναπτύχθηκαν στο CHARISM έχουν ομοιότητες με άλλες προσεγγίσεις. Καμιά πληροφορία δεν πάει χαμένη. Η προσφορά ομαδικής εργασίας. Η υλοποίηση της μεθόδου του Case Managements για νέους. Η επίτευξη κοινών στόχων. Οι συμμετέχοντες βρήκαν τον Ευρωπαϊκό Οδηγό και το Διαβατήριο του CHARISM πολύ χρήσιμα στην καθημερινή συμβουλευτική νέων στη φάση μετάβασης των νέων από το σχολείο στην εργασία. Ο συνδυασμός των δυο εργαλείων και η ολιστική προσέγγιση είναι πολύ καινοτόμα. Κατά την άποψή τους, τα εργαλεία Case Management του CHARISM, μπορούν να προσαρμοστούν και να εφαρμοστούν σε μακροχρόνια άνεργους ενήλικες. 22

Υπάρχει κάτι που θα επιθυμούσαν διαφορετικά; Περισσότερο χρόνο Ο Οδηγός δεν γίνεται κατανοητός, χωρίς προηγούμενη ενδελεχή εξέταση και εισαγωγή Ο Ευρωπαϊκός Οδηγός του CHARISM είναι πολύ εκτεταμένος και περίπλοκος για άτομα με ειδικές ανάγκες (χρειάζεται πολύ χρόνο), πρέπει να γίνει πιο απλός και αποτελεσματικός. 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Η πραγματική έναρξη της επαγγελματικής ζωής, συχνά παρουσιάζει μια δυσκολία στο βιογραφικό και μια ψυχοκοινωνική κρίση σε πολλούς νέους. Εκτός από τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα, όπως ο φόβος της αποτυχίας στην εργασία και η έλλειψη εμπιστοσύνης στις ικανότητές τους, αυτό μπορεί να προκαλέσει εμπόδια που αφορούν την ίδια την εργασία και το περιβάλλον της, που είναι συχνά ανυπέρβλητα για τους νέους, χωρίς εστιασμένη επαγγελματική βοήθεια. Ειδικά ένα ανταγωνιστικό εργασιακό περιβάλλον, ή ο περιστασιακά τραχύς τόνος ενός προϊσταμένου ή συναδέλφου, μπορεί να αποτελέσει αντικίνητρο. Είναι ακόμη πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί μοναχικά η αποτυχία και αν αναγκαστούν να το πράξουν, μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για τους νέους. Η παραλαβή εκατό ή περισσότερων απορριπτικών επιστολών, μπορεί να οδηγήσει σε μια ταχεία μείωση της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης. Ως εκ τούτου, ο κίνδυνος να παραμείνουν για καιρό μακριά από την αγορά εργασίας, είναι ιδιαίτερα υψηλός σε αυτή την περίπτωση. Εδώ είναι απαραίτητη, η ιδέα της ενσωμάτωσης στην αγορά εργασίας και σύμφωνα με τους Case Managers, η προσέγγιση CHARISM Case Management παρέχει μια τέτοια έννοια. Η προσέγγιση αυτή, συμβάλλει στη δημιουργία κινήτρων των συμμετεχόντων προς την απασχολησιμότητα. Μέσω της εξατομικευμένης βοήθειας, το εκπαιδευτικό και επαγγελματικό βιογραφικό των εποπτευόμενων νέων, είναι λιγότερο κατακερματισμένο και διασπασμένο. Προσωπικά προβλήματα, που αποτελούν δυνητική απειλή για την κατάσταση της απασχόλησης τους, ή που έχουν ως αποτέλεσμα να εγκαταλείπουν την εκπαίδευση, μπορούν να αμβλυνθούν μέσω της μεθόδου Case Management του CHARISM και οι νέοι, μπορούν να επανέλθουν ή να εισέλθουν για πρώτη φορά, στην αγορά εργασίας. Οι πόροι ενδυνάμωσης και προσανατολισμού, καθώς και το εστιασμένο ένας προς ένα εκπαιδευτικό και κοινωνικό έργο της προσέγγισης CHARISM, παρέχουν την αναγκαία 23

βάση για μια επισκόπηση της ανάπτυξης των συμμετεχόντων. Επίσης προσφέρουν στους Case Managers τη δυνατότητα να εμπλακούν σε μια συνεχή σχέση. Μαζί, οι Case Managers και οι νέοι, ξεκινούν μια διαδικασία καθορισμού των επαγγελματικών και προσωπικών προοπτικών των συμμετεχόντων και τη ρύθμισή τους σε σχέση με τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. Με βάση αυτό, μπορούν να αναπτυχθούν ατομικές στρατηγικές. Για να λειτουργήσει η προσωπική καθοδήγηση και επίβλεψη, κάθε Case Manager θα πρέπει να είναι προσεκτικός σχετικά με πιθανά συναισθηματικά ή ψυχοκοινωνικά ζητήματα ή θέματα υγείας. Έτσι, οι Case Managers πρέπει να σκέφτονται και να δρουν συστηματικά και να κάνουν την καλύτερη δυνατή χρήση των διαθέσιμων πόρων. Το Διαβατήριο CHARISM, παρέχει μια προσέγγιση προσανατολισμένη στις ικανότητες και τους πόρους και οπτικοποιεί τη διαδικασία της μη τυπικής μάθησης. Κατά την εύρεση και την αποτύπωση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων τους οι νέοι, σύντομα φθάνουν τα όριά τους, χωρίς επαγγελματική βοήθεια. Το εκπαιδευμένο μάτι του Case Manager, οδηγεί τους νέους σε μια ευρύτερη αντίληψη των δικών τους ενεργειών και των σχετικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων. Μέσα από τη διαδικασία αυτή, που καθοδηγείται από το CHARISM, λιγότερο προφανείς ικανότητες και δεξιότητες μπορεί να παρουσιαστούν. Η συστηματική αξιολόγηση και τεκμηρίωση των ικανοτήτων των συμμετεχόντων, τους ενθαρρύνει να σκεφτούν πιο συνειδητά για δράσεις και τις ικανότητες που συνεπάγονται και ως εκ τούτου, να αποκτήσουν καλύτερη επίγνωση των δυνατών τους σημείων. Η επίγνωση των δυνάμεών τους, είναι ζωτικής σημασίας για τις δεξιότητες επικοινωνίας των συμμετεχόντων, το σχεδιασμό της επαγγελματικής τους ανάπτυξης, την προετοιμασία για την (επαν) έναρξη της επαγγελματικής τους ζωής, καθώς και τον επαγγελματικό και προσωπικό (επανα) προσανατολισμό τους. Η μέθοδος Case Management του CHARISM, φέρνει έτσι νέα προοπτική και αυτοπεποίθηση στη ζωή των συμμετεχόντων. Με βάση την αξιολόγηση της φάσης Roll-out από τους Case Managers, τους νέους και τους εξωτερικούς συνεργάτες, οι εταίροι του προγράμματος είναι πολύ ικανοποιημένοι από την υλοποίηση. Τα αποτελέσματα δείχνουν, ότι τα εργαλεία που αναπτύχθηκαν, αποδείχθηκαν πολύτιμα για το πρόγραμμα CHARISM. Κατά τη γνώμη των συμμετεχόντων, η μέθοδος αυτή του Case Management, σε συνδυασμό με τον Ευρωπαϊκό Οδηγό και το Διαβατήριο, είναι απολύτως κατάλληλα για να προωθήσουν τη διαδικασία ενσωμάτωσης (κοινωνικής / επαγγελματικής) των μειονεκτούντων νέων. Κατά τη δοκιμή του Ευρωπαϊκού Οδηγού, η υλοποίηση προσαρμόστηκε απόλυτα σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση. Το ενιαίο περιεχόμενο ανάλογα με τις φάσεις του Case 24

Management, θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τη ζήτηση και να είναι σε συμφωνία με τους νέους. Τα σχόλια που έγιναν για κάποια σημεία, όπως για κάποια τεχνικά προβλήματα, το λεξιλόγιο του Ευρωπαϊκού Οδηγού και του Διαβατηρίου, πρέπει να προσαρμοστούν στο κοινό-στόχο (πχ: για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες). Στην περίπτωση χωρών όπως η Ισπανία και η Ελλάδα, όπου το αντικείμενο του Case Management είναι ακόμα καινοφανές, το συμπέρασμα μετά την υλοποίηση του CHARISM είναι πολύ θετικό και καινοτόμο. Απαιτούνται περαιτέρω προγράμματα κατάρτισης για να εκπαιδευτούν μελλοντικοί Case Managers, οι οποίοι θα αναπτύξουν και θα εφαρμόσουν τα εργαλεία του CHARISM, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές εθνικές πραγματικότητες. Όσον αφορά τη βιωσιμότητα και τη μεταφορά τεχνογνωσίας, η φιλοδοξία της εταιρικής σχέσης είναι να παραδώσει τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν, σε κάθε ενδιαφερόμενο στον τομέα της διαχείρισης αλλαγών. Για το σκοπό αυτό, μέχρι στιγμής τρία ινστιτούτα από το Βερολίνο, το Ανόβερο και το Άουγκσμπουργκ (Augsburg), έχουν δημιουργήσει δίαυλο επικοινωνίας με τη BILSE και το Hamburger Volkshochschule, προκειμένου να αρχίσουν ανταλλαγή εμπειριών και πληροφοριών. Οι πρώτες συναντήσεις έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Με τη συμμετοχή σε δραστηριότητες και εκθέσεις (περιφερειακές ή εθνικού επιπέδου), η ομάδα των εταίρων ενδιαφέρεται στη μεταφορά της τεχνογνωσίας που αποκτήθηκε από το πρόγραμμα. 25