ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΣΧΕΔΙΩΝ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑ (ΣΔΑΕ) Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου & Βαγγέλης Μαρινάκης Εργαστήριο Συστημάτων Αποφάσεων και Διοίκησης, ΕΜΠ Παρασκευή, 27/11/2015 Ημερίδα «Σχέδια Δράσης Αειφόρου Ενέργειας στην Ελλάδα: Εμπειρίες και καλές πρακτικές» Περιεχόμενα 1. ΣΔΑΕ και πρόοδος παρακολούθησης 2. Αναφορές Παρακολούθησης ΣΔΑΕ 3. Δείκτες Αξιολόγησης ΣΔΑΕ 4. Εργαλεία παρακολούθησης ΣΔΑΕ 1
1. ΣΔΑΕ & Πρόοδος Παρακολούθησης 6.627 Δήμοι έχουν υπογράψει το Σύμφωνο των Δημάρχων, 4.938 Δήμοι έχουν υποβάλλει ΣΔΑΕ, 669 έχουν υποβάλλει αναφορά παρακολούθησης, Στην Ελλάδα, εκ των 119 Δήμων στο Σύμφωνο, οι 79 έχουν υποβάλλει ΣΔΑΕ και μόλις 5 αναφορά παρακολούθησης. 2. Αναφορές Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (1/9) Είναι υποχρεωτική σε διετή βάση, μετά την υποβολή του ΣΔΑΕ. Η υποβολή της αναφοράς παρακολούθησης γίνεται με βάση συγκεκριμένο πρότυπο, στα Αγγλικά. Περιλαμβάνει δύο είδη: 2
2. Αναφορές Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (2/9) Οι συγκεκριμένες αναφορές συμπληρώνονται online στο website του ΣτΔ, μέσω του extranet. Βασίζεται στο αντίστοιχο μέρος της αρχικής υποβολής του ΣΔΑΕ. Μεγάλο μέρος του είναι προσυμπληρωμένο. Απαιτείται συμπλήρωση της προόδου του ΣΔΑΕ. 2. Αναφορές Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (3/9) Συμπληρώνονται δεδομένα σχετικά με: Μέρος 1 ο : Συνολική στρατηγική (1/3) Επιλέγονται οι κατηγορίες ανθρώπινου δυναμικού που εμπλέκεται στην υλοποίηση του ΣΔΑΕ (Τοπικές αρχές, Εξωτερικοί σύμβουλοι, Συντονιστής του ΣτΔ κλπ.). Το ύψος του προϋπολογισμού που έχει χρησιμοποιηθεί σε επίπεδο δήμου αλλά και από άλλους φορείς, μέχρι τη στιγμή υποβολής της αναφοράς παρακολούθησης. Των εμποδίων που έχουν αντιμετωπιστεί κατά την υλοποίηση του ΣΔΑΕ. 3
2. Αναφορές Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (4/9) Μέρος 1 ο : Συνολική στρατηγική (2/3) 2. Αναφορές Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (5/9) Μέρος 1 ο : Συνολική στρατηγική (3/3) 4
2. Αναφορές Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (6/9) Μέρος 2 ο : Απογραφή Εκπομπών Πλήρης καταγραφή των εκπομπών παρακολούθησης σε όλους τους τομείς που έχουν συμπεριληφθεί στο ΣΔΑΕ (σε τετραετή βάση). Οι πίνακες που απαιτείται να συμπληρωθούν είναι: Συνολική Κατανάλωση Ενέργειας ανά τομέα και ανά πηγή ενέργειας. Η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ στα όρια του Δήμου. 2. Αναφορές Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (7/9) Μέρος 3 ο : Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια (1/2) Απαιτεί την ενημέρωση του πίνακα με τις δράσεις που περιλήφθηκαν στην αρχική υποβολή του ΣΔΑΕ. Ενημέρωση της κατάστασης υλοποίησης. Ανανέωση των προβλέψεων για το 2020 (αν διαφοροποιούνται από τις αρχικές). 5
2. Αναφορές Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (8/9) Μέρος 3 ο : Σχέδιο Δράσης για την Αειφόρο Ενέργεια (2/2) Δυνατότητα Προσθήκης/Ενημέρωσης Δράσης: Αυτοματοποιημένη διαδικασία μέσω της ακόλουθης φόρμας: 2. Αναφορές Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (9/9) Μετά το πέρας της εισαγωγής των δεδομένων, δημιουργείται μια σεριά αυτόματων γραφημάτων με την πρόοδο του ΣΔΑΕ. 6
3. Δείκτες Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (1/9) Για την καλύτερη παρακολούθηση της υλοποίησης του ΣΔΑΕ από τον ΟΤΑ στην καθημερινότητα, προτείνεται η χρήση κατάλληλων δεικτών. Στόχος: Βελτίωση εφαρμογής και υλοποίησης ΣΔΑΕ. Προσαρμογή του ΣΔΑΕ στην εκάστοτε παρούσα κατάσταση. Οι δείκτες παρακολούθησης διακρίνονται σε δείκτες ανά κάτοικο και δείκτες ανά τομέα (δράση). 3. Δείκτες Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (2/9) Δείκτες ανά κάτοικο Χρησιμοποιούνται είτε για να πιστοποιήσουν την πρόοδο του ΟΤΑ σε σχέση με την προτέρα κατάσταση, είτε για τη σύγκριση του συγκεκριμένου ΟΤΑ με άλλους τόσο σε Ελληνικό, όσο και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Ενδεικτικοί δείκτες: 19,19 MWh/κάτοικο 5,86 tn CO 2 eq/κάτοικο 12,41 MWh/κάτοικο 5,59 tn CO 2 eq/κάτοικο 7
3. Δείκτες Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (3/9) Δημοτικά κτήρια, Εξοπλισμός / Εγκαταστάσεις Παρακολούθησης Συγκεντρωτικά Κατανάλωση διαφόρων μορφών ενέργειας (Η.-Ε., Φ.Α., πετρέλαιο) σε MWh. Συνολική κατανάλωση ενέργειας δημοτικών κτιρίων και εγκαταστάσεων (MWh), Ειδική ενεργειακή κατανάλωση δημοτικών κτηρίων ανά m 2 ή / και χρήστη, Κτίρια που ανήκουν στη Β ενεργειακή κατηγορία (βάσει ενεργειακού πιστοποιητικού) και άνω.... Δείκτες ανά τομέα (1/5) Παρακολούθησης Επιμέρους Δράσεων Μονωμένο εμβαδόν κτιριακού κελύφους, Πλήθος λεβήτων που αντικαταστάθηκαν, Πλήθος ενεργειακά αποδοτικών λαμπτήρων που εγκαταστάθηκαν, Πλήθος κτιρίων με συστήματα αυτοματισμού, Πλήθος συσκευών που αποκτήθηκαν με το σύστημα των πράσινων προμηθειών,... 3. Δείκτες Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (4/9) Παρακολούθησης Συγκεντρωτικά Οικιακός/ Τριτογενής Τομέας Κατανάλωση διαφόρων μορφών ενέργειας (Η.-Ε., Φ.Α., πετρέλαιο) σε MWh. Συνολική κατανάλωση ενέργειας οικιακού τομέα (MWh), Ειδική ενεργειακή κατανάλωση δημοτικών κτηρίων ανά m 2 ή / και νοικοκυριό, Κτίρια που ανήκουν στη Β ενεργειακή κατηγορία (βάσει ενεργειακού πιστοποιητικού) και άνω.... Δείκτες ανά τομέα (2/5) Παρακολούθησης Επιμέρους Δράσεων Πλήθος εκστρατειών ενημέρωσης / ευαισθητοποίησης, Πλήθος συμμετεχόντων στις συγκεκριμένες εκστρατείες, Πλήθος ενεργειακά αποδοτικών λαμπτήρων που διανεμήθηκαν, Πλήθος κτιρίων με συστήματα αυτοματισμού, Πλήθος πολιτών που συμβουλεύτηκαν την αρμόδια δημοτική υπηρεσία για θέματα εξοικονόμησης ενέργειας, Ποσότητα έντυπου υλικού που διανεμήθηκε στοχευμένα, Παραγόμενη ενέργεια από ΑΠΕ (ηλιακοί συλλέκτες, Φ/Β κλπ).... 8
3. Δείκτες Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (5/9) Δείκτες ανά τομέα (3/5) Παρακολούθησης Συγκεντρωτικά Δημοτικός Φωτισμός Παρακολούθησης Επιμέρους Δράσεων Συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας για δημοτικό φωτισμό Υλοποίηση μελέτης δημοτικού φωτισμού, Αριθμός λαμπτήρων που αντικαταστάθηκαν με νέας τεχνολογίας, MWh που παράγονται από Φ/Β πλαίσια που έχουν εγκατασταθεί στον οδοφωτισμό, % δικτύου οδοφωτισμού που καλύπτεται από σύστημα απομακρυσμένου ελέγχου,... 3. Δείκτες Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (6/9) Παρακολούθησης Συγκεντρωτικά Συνολική κατανάλωση ενέργειας στις μεταφορές (βενζίνη και ντήζελ κίνησης) Μεταφορές Δείκτες ανά τομέα (4/5) Παρακολούθησης Επιμέρους Δράσεων Δείκτης αντικατάστασης οχημάτων ανά έτος (νέες κυκλοφορίες/συνολικός αριθμός οχημάτων), Πλήθος οδηγών που εκπαιδεύτηκαν στο πλαίσιο του Eco Driving, Αριθμός εκδηλώσεων / σεμιναρίων ενημέρωσης, Ποσότητα έντυπου υλικού που διανεμήθηκε, Αριθμός επιβατών που χρησιμοποίησαν τις δημόσιες συγκοινωνίες, Αριθμός δημοτικών δρομολογίων που δρομολογήθηκαν εκ νέου, Συνολικά χιλιόμετρα πεζοδρομίων και ποδηλατοδρόμων, Αριθμός θέσεων στάθμευσης ποδηλάτων,... 9
3. Δείκτες Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (7/9) Τοπική Ηλεκτροπαραγωγή / Παραγόμενη Θέρμανση Παρακολούθησης Συγκεντρωτικά Συνολική παραγόμενη ενέργεια από ΑΠΕ εντός της περιοχής του δήμου, Παραγόμενες MWh ανά μορφή ΑΠΕ (αιολικά, Φ/Β, υδροηλεκτρικά, βιομάζα κλπ), Παραγόμενη ενέργεια για θέρμανση από εγκαταστάσεις τηλεθέρμανσης Παραγόμενη ενέργεια από υποδομές παραγωγής βιοαερίου Δείκτες ανά τομέα (5/5) Παρακολούθησης Επιμέρους Δράσεων Εγκατεστημένη ισχύς φωτοβολταϊκών σε: στέγες δημοτικών κτηρίων, στέγες κατοικιών στέγες κτηρίων τριτογενούς τομέα αγροτικές εκτάσεις Συνολική εγκατεστημένη ισχύς μικρών φραγμάτων και υδροηλεκτρικών σταθμών, Εγκατεστημένη ισχύς αιολικών πάρκων < 20MW. 3. Δείκτες Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (8/9) Πλαίσιο Αξιολόγησης Ενεργειακά Βιώσιμων Κοινοτήτων (1/2) Πηγή: Διδακτορική Διατριβή Β. Μαρινάκη 10
3. Δείκτες Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (9/9) Πλαίσιο Αξιολόγησης Ενεργειακά Βιώσιμων Κοινοτήτων (2/2) 4. Εργαλεία Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (1/10) Για την ευκολότερη διεξαγωγή της παρακολούθησης του ΣΔΑΕ υπάρχουν διαθέσιμα διάφορα εργαλεία, ενδεικτικά ορισμένα εκ των οποίων παρουσιάζονται στη συνέχεια: DIBA Monitoring Excel ENERGee-Watch / Data4action Διαδικτυακό εργαλείο Climate Alliance Austria erenet ESCOCity 11
4. Εργαλεία Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (2/10) Περιλαμβάνει: 2 Φύλλα εισόδου δεδομένων Γενικά στοιχεία Δήμου Στοιχεία Δράσεων του ΣΔΑΕ Αποτελέσματα στα Ισπανικά και τα Αγγλικά. DIBA Monitoring Excel (1/4) Το σύνολο του αρχείου excel που χρησιμοποιείται είναι στα Ισπανικά. 4. Εργαλεία Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (3/10) DIBA Monitoring Excel (2/4) Γενικά στοιχεία Απαιτείται συμπλήρωση μόνο των πράσινων κελιών. Τα μπλε κελιά διορθώνονται αν υπάρχουν λάθη. 12
4. Εργαλεία Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (4/10) DIBA Monitoring Excel (3/4) Στοιχεία Δράσεων Πληροφορίες για το κόστος, τις εκπομπές, την εξοικονόμηση ενέργειας και την παραγωγή ενέργειας. Στα πράσινα κελιά συμπληρώνεται η κατάσταση και το ποσοστό ολοκλήρωσης της κάθε δράσης: Ολοκληρωμένη, Ενεργή, ή Δεν έχει ξεκινήσει. 4. Εργαλεία Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (5/10) DIBA Monitoring Excel (4/4) Αποτελέσματα Το excel παράγει διάφορα γραφήματα με την πρόοδο του κάθε Δήμου 13
4. Εργαλεία Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (6/10) ENERGee Watch / Data4Action Τυποποίηση δεδομένων παρακολούθησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο δωρεάν συμμετοχή 4. Εργαλεία Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (7/10) Δυνατότητα υπολογισμού ρύπων CO 2 σε μια κοινότητα, Συνδυασμός πραγματικών και στατιστικών δεδομένων για την εκτίμηση του συνόλου των ρύπων, Διαθέσιμο σε συγκεκριμένες χώρες. Διαδικτυακό Εργαλείο Climate Alliance Austria Ισοζύγιο εκπομπών ανά μορφή ενέργειας σε χρονοσειρά 14
4. Εργαλεία Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (8/10) erenet Webtools (1/2) Δωρεάν προς χρήση, απαιτείται εγγραφή. Προϋποθέτει την εισαγωγή δεδομένων για το έτος βάσης, καθώς το εργαλείο στοχεύει στην πλήρη υποστήριξη του δήμου στην ανάπτυξη και παρακολούθηση του ΣΔΑΕ. Υποστηρίζει και τις 2 αναφορές παρακολούθησης. 4. Εργαλεία Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (9/10) Πλατφόρμα παρακολούθησης ενεργειακής κατανάλωσης υποδομών ΟΤΑ και σχετικών δεικτών σε πραγματικό χρόνο. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο παρακολούθησης ΣΔΑΕ, πιστοποιώντας τις εξοικονομήσεις ενέργειας στις δημοτικές εγκαταστάσεις (κτίρια, οδοφωτισμό κ.ά.) ESCOCITY Web Platform (1/2) Εφαρμόζεται πιλοτικά στους Δήμους Μοσχάτου Ταύρου και Νίκαιας. 15
4. Εργαλεία Παρακολούθησης ΣΔΑΕ (10/10) ESCOCITY Web Platform (2/2) Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, Βαγγέλης Μαρινάκης 16