ΒΙΟ-ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΦΩΤΕΙΝΗ Β. ΠΕΡΡΑ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Γνωστικό αντικείμενο: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΑΤΙΝΟΚΡΑΤΙΑΣ-ΠΡΩΙΜΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ (13 ος αι.-18 ος αι.) Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών Παλαιό Στρατόπεδο Ανατολικό Κέντρο, 24100 Καλαμάτα E-mail: perra@uop.gr fperra@otenet.gr Προπτυχιακές Σπουδές Πτυχιούχος (2002) του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου (Κέρκυρα). Μεταπτυχιακές Σπουδές Διδάκτωρ (2007) του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Ρόδος). Τίτλος διατριβής: Ο βενετο-οθωμανικός ανταγωνισμός για την κατάκτηση του ελλαδικού χώρου. Ο πρώτος βενετοτουρκικός πόλεμος και ο κόσμος της νοτιοανατολικής λεκάνης της Μεσογείου (1463-1479). Επόπτης καθηγητής: Αλέξιος Γ. Κ. Σαββίδης. Εκδεδομένη: βλ. πιο κάτω, Μονογραφίες, αρ. 1. Διδακτική-Ερευνητική εμπειρία Διδάσκουσα στο Arcadia Center for Hellenic, Balkan and Mediterranean Studies and Research (παράρτημα του Arcadia Center for Studies Abroad, του αμερικανικού ιδιωτικού πανεπιστημίου Arcadia University, Philadelphia, Pennsylvania, U.S.A.). Διδασκαλία του μαθήματος Heaven and Earth: Byzantine History and Civilization. Περίοδος: Χειμερινό εξάμηνο (fall semester) 2007. Διδάσκουσα (Π.Δ. 407/80) στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Διδασκαλία των μαθημάτων Ιστορία της Μεσαιωνικής Δύσης και Μεσαιωνική Ιστορία του Ανατολικού Μεσογειακού χώρου (Λατινοκρατία στην Ελλάδα και την Κύπρο). Εαρινό εξάμηνο 2008. Διδάσκουσα (Π.Δ. 407/80) στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας & Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Διδασκαλία των μαθημάτων, Ιστορία της Μεσαιωνικής Δύσης: Από τον 4 ο /5 ο μ.χ. αι. έως και την Αναγέννηση και Σχέσεις του Βυζαντίου με γειτονικούς λαούς. Χειμερινό εξάμηνο 2008. 1
Διδάσκουσα (Π.Δ. 407/80) στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας & Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Διδασκαλία των μαθημάτων, Ιστορία των Δυτικών Κυριαρχιών στον ελλαδικό χώρο: Λατινοκρατία και Ιστορία της Πελοποννήσου: Μέσοι Χρόνοι-Λατινοκρατία. Εαρινό εξάμηνο 2009. Διδάσκουσα (Π.Δ. 407/80) στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας & Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Διδασκαλία των μαθημάτων Ιστορίας της Μεσαιωνικής Δύσης: Από τον 4 ο /5 ο μ.χ. αι. έως και την Αναγέννηση και Ιστορία της Πελοποννήσου (Βενετοκρατία-Οθωμανική κατοχή ως το 1821). Χειμερινό εξάμηνο 2009. Διδάσκουσα (Π.Δ. 407/80) στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας & Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Διδασκαλία του μαθήματος, Ιστορία της Πελοποννήσου: Μέσοι Χρόνοι-Λατινοκρατία. Εαρινό εξάμηνο 2010. Διδάσκουσα (Π.Δ. 407/80) στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας & Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Διδασκαλία του μαθήματος, Ιστορία της Μεσαιωνικής Δύσης: Από τον 4 ο /5 ο μ.χ. αι. έως την Αναγέννηση. Χειμερινό εξάμηνο 2010. Επιστημονική συνεργάτης (Research Fellow) στο Τμήμα Ελληνικών και Λατινικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Johannesburg. (2011-2012). Επιστημονική συνεργάτης (Research Associate) στο Τμήμα Ελληνικών και Λατινικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Johannesburg (2013-2016). Πανεπιστημιακή Υπότροφος στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Διδασκαλία των μαθημάτων, Ιστορία της Πελοποννήσου κατά το Μεσαίωνα και τα Νεότερα Χρόνια έως το 1830 και Ιστορία της Λατινοκρατίας, ακαδημαϊκό έτος 2016-17. Διδάσκουσα στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου «Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία: Νέες θεωρήσεις και προοπτικές», για το μάθημα Θέματα της Ιστορίας του ελλαδικού χώρου από το 1204 έως την επανάσταση του 1821, ακαδημαϊκό έτος 2016-17. Αρχειακή έρευνα 1. Έρευνα (έγγραφα σχετικά με τους βενετο-οθωμανικούς πολέμους, με έμφαση στον Α ) στο Κρατικό Αρχείο Βενετίας (Ιούλιος Αύγουστος 2007), ως φιλοξενούμενη ερευνήτρια στο Ελληνικό Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας. 2. Έρευνα στο Αρχείο των Ιωαννιτών Ιπποτών (Εθνική Βιβλιοθήκη Μάλτας), Απρίλιος 2016, σχετικά με την παρουσία και τη δράση του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο (14 ος -17 ος αιώνας). Εποπτεία εργασιών-εξεταστικές επιτροπές Επίβλεψη ανεξάρτητης εργασίας προπτυχιακού φοιτητή (Northwestern University) με θέμα: Byzantine Ideology during Latin Domination, στο 2
Arcadia Center for Hellenic, Balkan and Mediterranean Studies and Research. Περίοδος: Χειμερινό εξάμηνο (fall semester) 2007. Επίβλεψη δώδεκα πτυχιακών εργασιών στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας & Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου από το ακαδημαϊκό έτος 2008-09 έως και το ακαδημαϊκό έτος 2010-11/ 2016-17. Ενδεικτικοί τίτλοι: 1.Η Εύβοια κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας. 2. Η Βενετοκρατούμενη Κρήτη (1205-1669). 3. Η λατινοκρατούμενη Κεφαλονιά. 4. Σχέσεις του Βυζαντίου με τη Δύση (11 ος -15 ος αι.). Εξωτερική εξετάστρια έξι μεταπτυχιακών εργασιών Μ.Α. και Ph.D. στο Πανεπιστήμιο του Johannesburg (Ιανουάριος/Φεβρουάριος 2010, Ιούλιος 2011, Νοέμβριος 2013, Φεβρουάριος 2015, Δεκέμβριος 2016). Ενδεικτικοί τίτλοι: 1. The Frankish Principality of Morea in the era of Florent de Hainault and Isabelle de Villehardouin (1289-1297) (in Greek) 2. Nubia and Byzantium, 6 th century-ca. 1500. Christianity and Nubian culture and its evolution in the light of the development of the Byzantine Empire (in Greek) 3. Τhe Ceremonial of the Comnenian Court Εξωτερικός κριτής για την αξιολόγηση άρθρου προς δημοσίευση για το Southern African Journal for Medieval and Renaissance Studies (Φεβρουάριος 2017). Διαλέξεις - σεμινάρια- επιστημονικά προγράμματα Παρακολούθηση μεταπτυχιακού σεμιναρίου του Ινστιτούτου Βυζαντινών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών Συμβολαιογραφικές πράξεις του Γενουάτη νοτάριου στην Κύπρο Lamberto di Sambuceto (1299-1301). (2003, επιστ. υπεύθυνος Ν. Μοσχονάς). Συμμετοχή στο πρόγραμμα του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου 1784-1996. (2003, επιστ. υπεύθυνη Λουκία Δρούλια). Συμμετοχή στο ερευνητικό πρόγραμμα Αστρονομικά φαινόμενα από τον 4 ο έως τον 15 ο αιώνα: Η μαρτυρία των βυζαντινών και μεταβυζαντινών πηγών. (2008, επιστ. υπεύθυνος Ι. Λυριτζής, καθηγητής Παν/μίου Αιγαίου). Πραγματοποίηση σεμιναριακών διαλέξεων στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών με θέμα Σχέσεις Βυζαντίου-Ιταλικών ναυτικών Δημοκρατιών (10/11/2005) και Οι επτά βενετο-οθωμανικοί πόλεμοι (11/11/2005). Διάλεξη με θέμα, Η Βενετία και η νοτιοανατολική Μεσόγειος (15 ος -18 ος αι.). Συγκρούσεις και πολιτιστικές αλληλεπιδράσεις. Αθήνα, 6/12/2006, κύκλος διαλέξεων εκδόσεων Περισκόπιο. Διάλεξη στα πλαίσια του μαθήματος Ηθικός Πολιτισμός του μεταπτυχιακού προγράμματος Ηθική Φιλοσοφία, του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, με θέμα «Σχέσεις Ελλήνων και Λατίνων (10 ος -15 ος αι. μ. Χ.)», (28/1/2011). Συμμετοχή στο πρόγραμμα του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού με τίτλο: Εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας στη Βοιωτία: Μαντείο Τροφωνίου και Μυκηναϊκή Θήβα, στα πλαίσια της δημιουργίας ηλεκτρονικής 3
εγκυκλοπαίδειας, με λήμματα για την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής της Βοιωτίας. Διαλέξεις με θέμα, Η ναυτική δημοκρατία της Βενετίας και η Οθωμανική αυτοκρατορία μεταξύ του 15 ου -16 ου αιώνα: Οι τέσσερις πρώτοι βενετοοθωμανικοί πόλεμοι και Η ναυτική δημοκρατία της Βενετίας και οι Ιωαννίτες Ιππότες της Ρόδου. Προσεγγίσεις και αντιθέσεις, στα πλαίσια της εβδομάδας μελέτης Μεσαιωνικής Ιστορίας. (Συνδιοργάνωση του Δήμου Ναυπακτίας, Κέντρου Μελετών Ιονίου και Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών), 9 και 10 Οκτωβρίου 2012. Διάλεξη στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών «Διαχείριση και ανάδειξη πολιτισμικών αγαθών και περιβάλλοντος» με θέμα: Τα κάστρα ως αφετηρία αφήγησης του παρελθόντος και σύγχρονες προσεγγίσεις της χρήσης τους. Δεκέμβριος 2016. Ομιλία στα πλαίσια των εκδηλώσεων «Παλαιολόγεια 2017» στο κάστρο Χλεμούτσι, με τίτλο Από το 1204 στο 1453. Οι δύο μεγάλες απώλειες του μεσαιωνικού ελληνισμού και οι δύο Κωνσταντίνοι (IΑ και ΙΒ ). Μέλος Επιστημονικών Εταιρειών Ελληνική Νομισματική Εταιρεία (2000) Ελληνική Ιστορική Εταιρεία (2006) Εταιρεία Ευβοϊκών Σπουδών (2006) Society for the Study of the Crusades and the Latin East (2007) Διεθνής Επιστημονική Εταιρεία Πληθωνικών και Βυζαντινών Μελετών (2008) Εταιρεία Έρευνας των σχέσεων του Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού με τη Δύση (2011) Κέντρο Μελετών Ιονίου (2013) Συμμετοχή σε επιστημονικά Συνέδρια 1. ΚΖ Πανελλήνιο Ιστορικό Συνέδριο, Θεσσαλονίκη 26-28 Μαΐου 2006. Θέμα ανακοίνωσης: Η βενετική παρουσία στον ελλαδικό χώρο (17 ος -18 ος αι.): Η περίπτωση του Donato Michiel μέσα από τρία έγγραφα της συλλογής του καναδικού Πανεπιστημίου Mc Gill. (δημοσιευμένη) 2. ΚΗ Πανελλήνιο Ιστορικό Συνέδριο, Θεσσαλονίκη 25-27 Μαΐου 2007. Θέμα ανακοίνωσης: Σχέσεις των Ιωαννιτών Ιπποτών της Ρόδου και της Βενετίας κατά τον Α βενετο-οθωμανικό πόλεμο (1463-1479). (δημοσιευμένη) 3. Διεθνές Συμπόσιο, «Ταβέρνες και πανδοχεία στον χώρο της Μεσογείου κατά τον όψιμο Μεσαίωνα (12 ος -16 ος αι.), Αθήνα, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών/Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών, 14-16 Απριλίου 2008. Θέμα ανακοίνωσης: Ανάπαυση και ευωχία στο δρόμο της μετάξης: Τα καραβάνσεράγια στο ανατολικό σύνορο του βυζαντινού κόσμου. (δημοσιευμένη) 4. ΚΘ Πανελλήνιο Ιστορικό Συνέδριο, Θεσσαλονίκη 16-18 Μαΐου 2008. Θέμα ανακοίνωσης: Ο Λέων της Μικράς Αρμενίας και ο λέων της Βενετίας: 4
Σχέσεις του Ρουπενίδη Λέοντα Β του Μεγάλου με τη βενετική ναυτική Δημοκρατία στις αρχές του 13 ου αιώνα. (δημοσιευμένη) 5. 3 ο Διεθνές Συνέδριο Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών: Η Πελοπόννησος κατά την Τουρκοκρατία και τη Βενετοκρατία (1460-1821), Γαστούνη Ηλείας, 5-7 Σεπτεμβρίου 2008. Θέμα ανακοίνωσης: Η Πελοπόννησος κατά την έβδομη δεκαετία του 15 ου αιώνα: Η μαρτυρία των πηγών. (δημοσιευμένη) 6. 3 ο Επιστημονικό Συνέδριο Ιστορική Έρευνα και Διδακτική της Ιστορίας, Κύθηρα 18-21 Σεπτεμβρίου 2008. Θέμα ανακοίνωσης: Ο βενετοοθωμανικός ανταγωνισμός για την κατάκτηση του ελλαδικού χώρου. Ο πρώτος βενετοτουρκικός πόλεμος και ο κόσμος της νοτιοανατολικής λεκάνης της Μεσογείου (1463-1479). Μεθοδολογική προσέγγιση και συμπεράσματα. (αδημοσίευτη) 7. The Military Orders. Politics and Power. The Fifth International Conference held by the Cardiff Centre for the Crusades, Cardiff University, 3 rd 6 th September 2009. Θέμα ανακοίνωσης: The presence of the Hospitallers in mainland Greece. A question of political influence in Peloponnesus. (δημοσιευμένη) 8. Islands and the Military Orders. Rhodes 27-29 April 2011. Θέμα ανακοίνωσης: Aspects of the relations between the Hospitaller Knights of Rhodes and the Republic of Venice: Contacts and collaboration during the Second Venetian-Ottoman War (1499-1502/3). (δημοσιευμένη) 9. ΛΓ Πανελλήνιο Ιστορικό Συνέδριο, Θεσσαλονίκη 25-27 Μαΐου 2012. Θέμα ανακοίνωσης: Έλληνες και Λατίνοι μεταξύ του 14 ου -16 ου αιώνα: Η μαρτυρία του ιστοριογράφου των Ιωαννιτών Ιπποτών Giacomo Bosio. (αδημοσίευτη) 10. Συνέδριο «Η Μονεμβασία από τους Βυζαντινούς χρόνους ως τις μέρες μας». Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πελοποννήσου, Δήμος Μονεμβασίας, Μονεμβασία, 20-21 Απριλίου 2013. Θέμα ανακοίνωσης: Η μετάβαση από τη βυζαντινή στη λατινοκρατούμενη Μονεμβασία. Θεσμοί και κοινωνία κατά την περίοδο της φραγκικής και βενετικής κυριαρχίας. (δημοσιευμένη) 11. Διημερίδα με θέμα «Η προσφορά της Μονεμβασίας στον πολιτισμό από τους βυζαντινούς χρόνους έως τη σύγχρονη εποχή», Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πελοποννήσου, Δήμος Μονεμβασίας, Μονεμβασία, 3-4 Μαΐου 2014. Θέμα ανακοίνωσης: Εικόνες από τη Μονεμβασία κατά την περίοδο της μετάβασης από τη λατινική στην οθωμανική κυριαρχία. (αδημοσίευτη) 12. Επιστημονικό Συνέδριο «Ο Μυστράς των Παλαιολόγων, αφετηρία του Νέου Ελληνισμού», Μυστράς, 27-28 Μαΐου 2016, Ινστιτούτο Έρευνας Βυζαντινού Πολιτισμού. Θέμα ανακοίνωσης: Ο Μυστράς στους περιηγητές και στη Νεοελληνική Λογοτεχνία. (δημοσιευμένη) 13. Diversity of Crusading. Ninth Quadrennial Conference of the SSCLE, SDU Odense, 27 June- 1 July 2016. Θέμα ανακοίνωσης: Living in a man s world: From Zabin of Beirut to Ντάμα Ζαμπέα of Achaea. Women and Power in the Latin East. (αδημοσίευτη) 14. The Military Orders: Piety, Pugnacity and Property. 7 th International Conference 7 th - 10 th September 2017. London Centre for the Study of the Crusades, the Military Religious Orders and the Latin East. Museum of the Order of St. John, St. John s Gate, Clerkenwell, London. Τίτλος 5
ανακοίνωσης: Homines dicte insule sunt Greci et fidem grecam tenent: A prosopographical contribution to Greek-Hospitaller relations (αδημοσίευτη). Μέλος Συντακτικών Επιτροπών Μέλος της συντακτικής ομάδας του μηνιαίου ιστορικού περιοδικού Ιστορικά Θέματα. (2004-2010). Μέλος της συντακτικής επιτροπής (2007 εξ.) του επιστημονικού περιοδικού Βυζαντινός Δόμος. Μέλος της συντακτικής επιτροπής του Encyclopaedic Prosopographical Lexicon of Byzantine History and Civilization/EPLBHC (2010-). Τομείς επιστημονικών ενδιαφερόντων Ιστορία του ελλαδικού χώρου κατά τον ύστερο Μεσαίωνα και τους πρώιμους νεότερους αιώνες (11 ος -18 ος αι.). Λατινοκρατία ελλαδικού χώρου (1204-1797) και Κύπρου (1191-1571). Υστεροβυζαντινή περίοδος: Σχέσεις Βυζαντίου με Βενετία-Γένοβα και τις υπόλοιπες ναυτικές Ιταλικές Δημοκρατίες. Ιστορία της Βενετίας (σχέσεις με Οθωμανική Αυτοκρατορία). Ιστορία της περιοχής της Πελοποννήσου κατά τους ύστερους μεσαιωνικούς & νεότερους χρόνους. Περιηγητισμός στην ανατολική Μεσόγειο και εκπρόσωποί του (15 ος -17 ος αι.). Μονογραφίες 1. Ο λέων εναντίον της ημισελήνου: Ο πρώτος βενετο-οθωμανικός πόλεμος και η κατάληψη του ελλαδικού χώρου (1463-1479). Αθήνα, εκδόσεις Παπαζήση, 2009. Μεταφράσεις- επιμέλειες 1. Δ. Δ. Χατζόπουλος, Ιστορία του Ρωμαϊκού Κράτους, Αθήνα, εκδ. Ηρόδοτος, 2015. Επιμέλεια έκδοσης. 2. W. Miller, H Φραγκοκρατία στην Ελλάδα 1204-1566, μετάφραση Σπ. Λάμπρος, Αθήνα, εκδ. Ηρόδοτος, 2017, προλογικό σημείωμα. 3. John Bagnell Bury, The Invasion of Europe by the Barbarians, London 1928, μετάφραση από τα αγγλικά, επιμέλεια, βιβλιογραφία, Αθήνα, εκδ. Ηρόδοτος, (υπό έκδοση). Δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά-πρακτικά συνεδρίων 1. Οι πελοποννησιακές πόλεις και η μεταστοιχείωση του πληθυσμού τους κατά τη Β Βενετοκρατία. Το παράδειγμα της Τριπολιτσάς, Εώα & Εσπέρια, τ. 5, Αθήνα 2001-2003, σ. 89-146 (συλλογική δημοσίευση). 6
2. Η Λατινοκρατία στον ελλαδικό χώρο και στην Κύπρο-Βιβλιογραφική συμβολή, Βυζαντινός Δόμος, τ. 15, Θεσσαλονίκη 2006, σ. 421-486. 3. Η Ναύπακτος, η Μεθώνη και η Κορώνη μεταξύ των δύο πρώτων βενετοοθωμανικών πολέμων (1479-1499), Βυζαντινός Δόμος, τ. 15, Θεσσαλονίκη 2006, σ. 225-234. 4. Η βενετική παρουσία στον ελλαδικό χώρο (17 ος -18 ος αι.): Η περίπτωση του Donato Michiel μέσα από τρία έγγραφα της συλλογής του καναδικού Πανεπιστημίου McGill. Πρακτικά ΚΖ Πανελλήνιου ιστορικού συνεδρίου (Θεσσαλονίκη 26-28 Μαΐου 2006), τ. Α, Θεσσαλονίκη 2007, σ. 125-138. 5. Η μετάβαση από την ιπποτική στην οθωμανική Ρόδο: Σημείωμα για τις πληροφορίες των Πίρι Ρέις και Εβλιά Τσελεμπί, Βυζαντινός Δόμος, τ. 16, Θεσσαλονίκη 2007, σ. 83-89. 6. Συμβολή στην μεσαιωνική & μεταμεσαιωνική Κορινθιακή Βιβλιογραφία, Ιστορικογεωγραφικά τ. 11-12, Γιάννενα-Θεσσαλονίκη 2008, σ. 121-136. 7. Σχέσεις των Ιωαννιτών Ιπποτών της Ρόδου και της Βενετίας κατά τον Α βενετο-οθωμανικό πόλεμο (1463-1479), Βυζαντιακά τ. 27, Θεσσαλονίκη 2008, σ. 269-285. 8. Ο Λέων της Μικράς Αρμενίας και ο «λέων» της Βενετίας. Σχέσεις του Λέοντα Β του Μεγάλου με τη βενετική ναυτική δημοκρατία στις αρχές του 13 ου αιώνα, Βυζαντιακά τ. 28, Θεσσαλονίκη 2009, σ. 263-272. 9. Πελοποννησιακή Βιβλιογραφία (396-1453 μ.χ.), Λεξικόν Βυζαντινής Πελοποννήσου, Αθήνα, εκδ. Ηρόδοτος, 2010, σ. 411-475. 10. The Hospitallers activities in mainland Greece: acquiring political influence in the Peloponnesus, Ekklesiastikos Pharos v. 92/21, Johannesburg 2010, σ. 35-41. 11. Η εικόνα του άλλου κατά το Μεσαίωνα: Όψεις των σχέσεων μεταξύ Ελλήνων και Λατίνων (10 ος -15 ος αι.), Πολιτισμός και διαφορετικότητα. Εμείς και οι άλλοι, Θεσσαλονίκη, εκδ. Αντ. Σταμούλη, 2011, σ. 106-117. 12. Πτυχές της ιστορίας της λατινοκρατούμενης Μεσσηνίας. Η περίπτωση του Ναβαρίνου/Port de Jonc, Μεσσηνία: Συμβολές στην ιστορία και στον πολιτισμό της, Αθήνα, εκδ. Παπαζήση, 2012, σ. 425-437. 13. Η Πελοπόννησος κατά την έβδομη δεκαετία του 15 ου αιώνα: Η μαρτυρία των πηγών, Ekklesiastikos Pharos 94/23, Johannesburg 2012, σ. 59-71. 14. Ανάπαυση και ευωχία στο δρόμο της μετάξης: Τα καραβάν-σεράγια στο ανατολικό σύνορο του βυζαντινού κόσμου. Ekklesiastikos Pharos 95/24, Johannesburg 2013, σ. 191-199. 7
15. Aspects of the relations between the Hospitaller Knights of Rhodes and the Republic of Venice: Contacts and collaboration during the Second Venetian- Ottoman War (1499-1502/3), Islands and Military Orders, c.1291-c.1798, (edd. E. Buttigieg-S. Philips), Ashgate 2013, σ. 147-153. 16. H μετάβαση από τη βυζαντινή στη λατινοκρατούμενη Μονεμβασία. Σημειώσεις για τους θεσμούς και την κοινωνία κατά την περίοδο της φραγκικής και βενετικής κυριαρχίας. Βυζαντινός Δόμος, 22-24 (2014-2016), σ. 215-222. 17. The Hospitaller Knights in the 16 th -17 th -century Mediterranean world. Notes on the Order s presence and impact on Greek lands populations, Struggle for Supremacy, (ed. G. Cassar), Malta 2017 (υπό έκδοση). 18. Ο Μυστράς στους περιηγητές και στη Νεοελληνική Λογοτεχνία. Πρακτικά Συνεδρίου «Το Βυζάντιο την εποχή των Παλαιολόγων. Σχέσεις Ανατολής και Δύσεως και αφετηρία του Νέου Ελληνισμού» τόμος Πρακτικών του ΙΝΕΒΥΠ Παν/μίου Πελοποννήσου, Αθήνα, εκδόσεις Παπαζήση, 2017, σ. 343-353. Συμμετοχή σε συλλογικά έργα 1. Ιστορία των Ελλήνων, α έκδ.: Κεφ. 9: Ο λατινοκρατούμενος ελλαδικός χώρος (1204-1566), κεφ. 10: Βυζάντιο και Δυτικός κόσμος (11 ος -15 ος αι.), τ. 7, Αθήνα, εκδ. Δομή, 2006, σ. 416-455, 456-489. Κεφ. 7: Η Λατινοκρατία στην Κύπρο (1191-1571), τ. 15, Αθήνα, εκδ. Δομή, 2006, σ. 256-331, β έκδ.: Κεφ. 9-10, τ. 8, σ. 520-609, Κεφ. 7, τ. 19, σ. 310-405 (2006). 2. 27 λήμματα για την αγγλική έκδοση του Εγκυκλοπαιδικού Προσωπογραφικού Λεξικού Βυζαντινής Ιστορίας και Πολιτισμού:Encyclopaedic Prosopographical Lexicon of Byzantine History and Civilization, ed. A. G.C. Savvides-B. Hendrickx, v. 2, Turnhout Belgium 2008, Caroldo Gian-Giacomo, Charles I of Anjou, Charles of Valois, Chortatzes House (με Α. Σαββίδη και B. Hendrickx), Cornaro Catherine, Cyriacus of Ancona (με Α. Σαββίδη), de la Roche family, Delenouzias Syrges (με Α. Σαββίδη), Epirus State, v. 2, Turnhout Belgium, 2008, σ. 172-73, 192-94, 203-4, 270-71, 277-78, 321-23,324-25. Faber Felix, Falier Marino, Foscari Venetian Family, Foscolo House, Frankopoulos House, Frederic II of Hohenstaufen, Giustiniani Family, Hospitaller Knights, Hugh de Lusignan, Hunyadi Janos, Jacopo Tiepolo, John I Doukas Angelos of Thessaly, John II Doukas Angelos of Thessaly, John Doukas Vatatzes, John I Grand Komnenos, John II Grand Komnenos, John III Grand Komnenos, John IV Grand Komnenos, v. 3, Turnhout Belgium, 2012, 1, 2-3, 18-19, 24-26, 123, 252-255, 255-256, 366-367, 367-368-369, 369-370, 370-371. 14 λήμματα για την ελληνική έκδοση: Ζαγανός πασάς, Ζακκαρία γενουατικός οίκος, Ηπείρου αυτόνομο κράτος, Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας (Άγγελος), Θεσσαλίας ημιαυτόνομο κράτος, Θωμάς Κομνηνός Δούκας, Θωμάς Μοροζίνι, Ιωάννης Α Δούκας Άγγελος Θεσσαλίας, Ιωάννης Β Δούκας Άγγελος Θεσσαλίας, Ιωάννης Κομνηνός Α, Ιωάννης Κομνηνός Β, Ιωάννης Κομνηνός 8
Γ, Ιωάννης Κομνηνός Δ, Ιωαννίτες Ιππότες, τ. 7, Αθήνα, εκδ. Μέτρων/Ιωλκός (υπό έκδοση). 3. 8 λήμματα στην Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου 1784-1974, επιμ. Λουκία Δρούλια - Γιούλα Κουτσοπανάγου, Αθήνα, ΕΙΕ/ΙΝΕ, 2008, τ. Β Εφημερίς της Κορίνθου, σ. 304-5, Κορινθία, σ. 604-5, Κορινθιακή Ηχώ, σ. 605-6, Κωστάρας Βασίλης, σ. 687-88, τ. Γ, Νέα Κόρινθος, σ. 266-67, τ. Δ, Σημαία της Κορινθίας, σ. 85, Σκουτέρης Γεώργιος Χρ., σ. 104, Τύπος της Αργολιδοκορινθίας, σ. 217-18. 4. 4 λήμματα για την δικτυακή ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού: Οικογένεια Σαιντ Ομέρ, Σίμων Ατουμάνος, Κρηνίτης Αροτράς (στρατηγός του θέματος Ελλάδος), Βενιαμίν Τουδέλης. Δημοσιεύσεις σε εκλαϊκευτικά περιοδικά 1. Το βασίλειο του Μορέα, η τελευταία βενετική κτήση στην ηπειρωτική Ελλάδα, Ιστορικά Θέματα, τ. 27, Αθήνα, Μάρτιος 2004, σ. 108-119. 2. Φραγκίσκος Μοροζίνι, ο τελευταίος μεγάλος της Βενετίας, Ιστορικά Θέματα, τ. 31, Αθήνα, Ιούλιος-Αύγουστος 2004, σ. 92-105. 3. Η Κόρινθος στον ύστερο Μεσαίωνα, ένα λατινικό προπύργιο στη νότια Ελλάδα, Ιστορικά Θέματα, τ. 41, Αθήνα, Ιούνιος 2005, σ. 100-115. 4. Στασιαστικά και αυτονομιστικά κινήματα στην Κρήτη και τη Ρόδο κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο (12 ος -15 ος αιώνες μ.χ.), Ε-ΙΣΤΟΡΙΚΑ, Δεκέμβριος 2011, σ. 117-150. 5. Η παρακμή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας μετά το 1204 (κοινωνίαοικονομία-εδαφική συρρίκνωση), Ελλήνων Ιστορικά, τ. 1, Μάιος 2012, 44-73. 6. Οι Ιωαννίτες Ιππότες στην ηπειρωτική Ελλάδα, Ιστορία Εικονογραφημένη, τ. 583, Ιανουάριος 2017, σ. 66-74. Βιβλιοπαρουσιάσεις-Βιβλιοκριτικά σημειώματα 1. Ιστορικά Θέματα τ. 39 Απρίλιος 2005, σ. 126-127. (Αλέξιος Γ. Κ. Σαββίδης, Βυζάντιο-Μεσαιωνικός κόσμος-ισλάμ είκοσι πέντε δοκίμια ιστορίας και παιδείας, Αθήνα, εκδ. Παπαζήσης, 2004). 2. Ιστορικά Θέματα τ. 52 Ιούνιος 2006, σ. 128-129. (Σ. Ασωνίτης, Το Νότιο Ιόνιο κατά τον όψιμο Μεσαίωνα, Αθήνα, εκδ. ERGO, 2005). 3. Ιστορικά Θέματα τ. 56 Νοέμβριος 2006, σ. 130. (Γ. Νικολάου, Εξισλαμισμοί στην Πελοπόννησο από τα μέσα του 17 ου αιώνα έως το 1821, Αθήνα, εκδ. Ηρόδοτος, 2006). 9
4. Βυζαντινός Δόμος τ. 16, Θεσσαλονίκη 2007, σ. 545-47, (Δ. Χατζόπουλος, Η πρώτη πολιορκία της Κωνσταντινουπόλεως από τους Οθωμανούς, 1394-1402, Αθήνα, εκδ. Ελεύθερη Σκέψις, 2004) 5. Βυζαντινός Δόμος τ. 16, Θεσσαλονίκη 2007, σ. 547-50, (D. Nicol, Βυζάντιο και Βενετία, μετ. Χριστίνα-Αντωνία Μουτσοπούλου, Αθήνα, εκδ. Παπαδήμα, 2004). 6. Byzantion v. 78, Bruxells 2008, σ. 512-519, (A review essay a propos of a new Prosopographical Lexicon of Byzantine History and Civilization: ΕΠΛΒΙΠ, Αθήνα, 1996 εξ., EPLBHC, Brepols, Turnhout, 2007 ff.). 7. Ιστορικά Θέματα τ. 71, Μάρτιος 2008, σ. 130, (A. G.C. Savvides, Byzantino- Normannica. The Norman Capture of Italy and the First Two Norman Invasions in Byzantium, Louvain, Peeters Publishers, 2007). 8. Ιστορικά Θέματα τ. 73, Μάιος 2008, σ. 127-28, (Μαρία Ντούρου-Ηλιοπούλου, Το Φραγκικό Πριγκιπάτο της Αχαΐας (1204-1432). Ιστορία, Οργάνωση, Κοινωνία, Θεσσαλονίκη, εκδ. Βάνιας, 2005). 9. Ιστορικά Θέματα τ. 76, Σεπτέμβριος 2008, σ. 126, (Δ. Κ. Γιαννακόπουλος, Δουκάτο των Αθηνών. Η κυριαρχία των Acciaiuoli, Θεσσαλονίκη, εκδ. Βάνιας, 2006). 10. Ιστορικά Θέματα τ. 85, Ιούνιος 2009, σ. 127-28, (Ειρήνη Χρήστου, Αυτοκρατορική εξουσία και πολιτική πρακτική. Ο ρόλος του παραδυναστεύοντος στη βυζαντινή διοίκηση, Αθήνα, εκδ. Ηρόδοτος, 2008). 11. Ιστορικά Θέματα, τ. 90, Δεκέμβριος 2009, σ. 127, (H. Inalcik-D. Quataert, Οικονομική και κοινωνική Ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τ. Α : 1300-1600, Αθήνα, εκδ. Αλεξάνδρεια, 2008). 12. Βυζαντινός Δόμος τ. 17-18, Θεσσαλονίκη 2009-2010, σ. 599-602, (B. Hendrickx, Οι θεσμοί της Φραγκοκρατίας. Η Λατινική Αυτοκρατορία της Κωνσταντινουπόλεως και το Λατινικό Βασίλειο της Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, εκδ. Αντ. Σταμούλη, 2007). 13. Ιστορικά Θέματα τ. 98/ Β περίοδος, Ιανουάριος 2011, σ. 127, (Γ. Β. Νικολάου, Μελέτες ιστορίας του Πελοποννησιακού χώρου. Από τα μέσα του 17 ου αιώνα ως τη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους, Αθήνα, εκδ. Ηρόδοτος, 2009). 14. Ekklesiastikos Pharos v. 93, Johannesburg 2011, σ. 402-403, (Γ. Γιαννόπουλος, Τσιταντίνοι: Οι Snob της βενετικής περιφέρειας. Δοκίμιο εννοιολογικής και κοινωνικής ιστορίας, Αθήνα, εκδ. Παπαζήση, 2011). 15. Ηλιαία, τ. 83, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2013, σ. 45-47, (1461-2011. Πεντακόσια πενήντα χρόνια από την άλωση της Τραπεζούντας. Επετειακό λεύκωμα, Αθήνα, Επιτροπή Ποντιακών Μελετών, 2011). 10
16. Βυζαντινός Δόμος, τ. 19/20/21, 2011-12-13, σ. 561-562, (Θέκλα Σανσαρίδου- Hendrickx, Το Χρονικό των Τόκκων. Έλληνες, Αλβανοί και Τούρκοι στο Δεσποτάτο της Ηπείρου (14 ος -15 ος αιώνας). Η κοσμοθεωρία του Άγνωστου Συγγραφέα, Θεσσαλονίκη, εκδ. Αντ. Σταμούλη, 2008). 17. Byzantina Symmeikta, v. 25 Athens 2015, F. Kondyli - V. Andriopoulou - E. Panou - M. B. Cunnigham (edd.), Sylvester Syropoulos on Politics and Culture in the Fifteenth Century Mediterranean. Themes and Problems in the Memoirs, Section IV, Αshgate 2014. Συμμετοχή σε τηλεοπτικές/ραδιοφωνικές εκπομπές Εκπομπή «Ανιχνεύσεις», ΕΤ-3, Απρίλιος 2008, με θέμα την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως το 1204 από τους Σταυροφόρους. Εκπομπή «Βυζαντινός Πολιτισμός: Σπουδές και έρευνα», Η Φωνή της Ελλάδας, Μάιος 2013. Ραδιόφωνο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Αφιέρωμα στις Σταυροφορίες και τη Φραγκοκρατία στον Ελλαδικό χώρο: 20/5/2014-«Το Δουκάτο των Αθηνών και το Πριγκιπάτο της Αχαΐας», 27/5/2014 - «Προσωπικότητες της Α Σταυροφορίας: Ουρβανός ΙΙ, Πέτρος ο Ερημίτης, Γοδοφρείδος ντε Μπουγιόν», 27/5/2014-«φραγκικά και βενετικά κάστρα στην Ελλάδα». 11