ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ 1 ΗΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ 1 ΗΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ στο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Π.Α.Α.) 2014-2020 ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ 19 CLLD LEADER «ΣΤΗΡΙΞΗ ΓΙΑ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΣΩ ΤΟΥ LEADER (ΤΑΠΤοΚ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ)» Δ Ρ Α Σ Ε Ι Σ : Συγχρηματοδότηση: Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης: Η Ευρώπη επενδύει στις αγροτικές περιοχές ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΑΑ 2014-2020 Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Ι Α Κ Η Ν Ο Μ Ο Υ Η Μ Α Θ Ι Α Σ Α. Ε. Α. Α. Ε. Ο. Τ. Α. Α Ν. Η Μ Α. Α. Ε. ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 1. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ

2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.1 Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 2020 (ΠΑΑ 2014-2020) Σε εφαρμογή του άρθρου 6 του Κανονισμού 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το ΕΓΤΑΑ και την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΚ) 1698/2005 του Συμβουλίου, λαμβάνοντας υπόψη και το ΕΣΠΑ 2014-2020, καταρτίστηκε από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας 2014-2020 (ΠΑΑ 2014-2020). Η στρατηγική του ΠΑΑ 2014-2020 σχεδιάστηκε λαμβάνοντας υπόψη: Τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για μια έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Τους στόχους για την αγροτική ανάπτυξη, την περίοδο 2014-2020. Τους στόχους του Πυλώνα Ι της ΚΑΠ. Το έγγραφο θέσεων της ΕΕ για την Ελλάδα. Τις προτεραιότητες του Προγράμματος Προσαρμογής, που ενσωματώνουν και τις συστάσεις του Συμβουλίου για το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων. Την υλοποίηση του ΠΑΑ 2007-2013. Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα της εταιρικής σχέσης και ιδιαίτερα των Θεματικών ομάδων Στρατηγικού Σχεδιασμού (ΘΟΣΣ). Τους εθνικούς και ενωσιακούς στόχους του Σύμφωνου Εταιρικής Σχέσης (ΕΣΠΑ 2014-2020). Τα αποτελέσματα της SWOT και τον προσδιορισμό των αναγκών. Τις ενωσιακές και εθνικές πολιτικές για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή. Τα αποτελέσματα των 13 περιφερειακών και της εθνικής στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης (RIS3). Σύμφωνα με τα ανωτέρω, το όραμα για την αγροτική ανάπτυξη, συνοψίζεται ως η «Ολοκληρωμένη ανάπτυξη και βιώσιμη ανταγωνιστικότητα του αγροτικού χώρου». Η εθνική στρατηγική διαρθρώνεται γύρω από τρεις αλληλένδετους και συμπληρωματικούς στόχους, που προσβλέπουν στην άμβλυνση των επιπτώσεων της μακροχρόνιας ύφεσης, λόγω της υφιστάμενης οικονομικής κρίσης και την επίτευξη των γενικότερων δεσμεύσεων, που έχει αναλάβει η χώρα για την δημοσιονομική εξυγίανση και την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης, ως ακολούθως: ΣΤ1: Δημιουργία ενός ισχυρού, ανταγωνιστικού και βιώσιμου αγρο-διατροφικού συστήματος. ΣΤ2: Προαγωγή της αειφορίας του αγρο-διατροφικού συστήματος και των αγροτικών περιοχών. ΣΤ3: Δημιουργία Βιώσιμων & Πολύ-λειτουργικών αγροτικών περιοχών. Στο πλαίσιο του ΠΑΑ 2014-2020 και σύμφωνα με τον Καν. (ΕΕ) 1303/2013, τον Καν. (ΕΕ) 1305/2013 και με τα οριζόμενα στο ΕΣΠΑ 2014-2020 προβλέπεται η εφαρμογή του εργαλείου της Τοπικής Ανάπτυξης με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων στον αγροτικό χώρο. 2.2 Η εφαρμογή της ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ 19 CLLD LEADER «ΣΤΗΡΙΞΗ ΓΙΑ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΣΩ ΤΟΥ LEADER (ΤΑΠΤοΚ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ)» Η Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (CLLD), βασισμένη στην προσέγγιση LEADER, αποτελεί μια μέθοδο σχεδιασμού και υλοποίησης τοπικών ολοκληρωμένων αναπτυξιακών στρατηγικών, με τη συμμετοχή των εταίρων σε τοπικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνίας των πολιτών, των τοπικών οικονομικών και κοινωνικών φορέων, προκειμένου να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά οι οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και δημογραφικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγροτικές περιοχές. Η προσέγγιση αυτή συνιστά ένα ιδιαίτερα ισχυρό εργαλείο, ειδικά σε περιόδους κρίσης, που ευελπιστεί να αναδείξει ότι οι τοπικές κοινότητες μπορούν: α) να κάνουν σταθερά βήματα προς πιο αποτελεσματικές μορφές οικονομικής, βιώσιμης και «χωρίς αποκλεισμούς» ανάπτυξης, σύμφωνα με τη στρατηγική «Ορίζοντας 2020», β) να «καινοτομήσουν» προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα κοινωνικο-οικονομικά προβλήματα των αγροτικών περιοχών της χώρας και γ) να ενισχύσουν την κοινωνική συνοχή στις αγροτικές περιοχές. Εστιάζοντας στις αγροτικές περιοχές και κοινωνίες, η προσέγγιση CLLD/LEADER δίνει την «ευελιξία» και τη δυνατότητα να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης με ολοκληρωμένο και

πολυτομεακό χαρακτήρα, λαμβάνοντας υπόψη τις αναπτυξιακές πολιτικές της χώρας αλλά και της Περιφέρειας (πχ ΠΕΠ, Περιφερειακή Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης), με την υλοποίηση παρεμβάσεων δημοσίου ή ιδιωτικού χαρακτήρα (ενίσχυση υποδομών και υπηρεσιών, υποστήριξη της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας, υλοποίηση «άυλων» παρεμβάσεων σε σχέση με τη δικτύωση και την ανάπτυξη των τοπικών ικανοτήτων), καθώς και με δράσεις συνεργασίας, συνδυάζοντας έναν αριθμό υπο-μέτρων του Ε.Γ.Τ.Α.Α., και γενικότερα έργων και δράσεων στο πλαίσιο επιλεξιμότητας του Καν. (ΕΕ) 1305/2014, καθώς και δράσεων από το Ε.Τ.Θ.Α., το Ε.Κ.Τ. και το Ε.Τ.Π.Α. (σε περίπτωση πολυταμειακής προσέγγισης). Αναλυτικότερα, η πρωτοβουλία CLLD-LEADER περιλαμβάνει τουλάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία (αρθ. 32-35 Καν. (ΕΕ) 1303/13): Στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης σε τοπική βάση, που προορίζονται για σαφώς χωρικά προσδιορισμένες περιοχές ο πληθυσμός. Τοπικές εταιρικές σχέσεις δημόσιου ιδιωτικού τομέα, καλούμενες «Ομάδες Τοπικής Δράσης» (Ο.Τ.Δ.). Προσέγγιση εκ των κάτω προς τα άνω με εξουσία λήψης αποφάσεων για τις Ομάδες Τοπικής Δράσης όσον αφορά την εκπόνηση και την εφαρμογή μιας στρατηγικής τοπικής ανάπτυξης. Πολυτομεακό σχεδιασμό και υλοποίηση της στρατηγικής με βάση την αλληλεπίδραση μεταξύ φορέων και έργων διαφόρων τομέων της τοπικής οικονομίας. Δυνατότητα εφαρμογής μιας πολυταμειακής προσέγγισης. Στο τοπικό πρόγραμμα δεν περιλαμβάνονται Δράσεις στο πλαίσιο του Ε.Τ.Θ.Α., αλλά μόνο Δράσεις που περιλαμβάνονται στο πλαίσιο του Ε.Γ.Τ.Α.Α. Στη νέα προγραμματική περίοδο, σκοπός είναι να ενισχυθούν «νέες και πιο καινοτόμες» προσεγγίσεις με βάση τα καινούργια αναπτυξιακά δεδομένα και εργαλεία (τάση επιστροφής νέων στην ύπαιθρο, κοινωνικές πρωτοβουλίες, ενίσχυση βραχέων αλυσίδων και εναλλακτικών καναλιών διάθεσης αγροτικών προϊόντων, διασύνδεση αγροτικού τομέα με τον πολιτισμό, τον τουρισμό και το περιβάλλον), αυξάνοντας σχετικές συνέργειες για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και βιωσιμότητας των αγροτικών περιοχών σύμφωνα με τον αναπτυξιακό και στρατηγικό σχεδιασμό της χώρας για την αγροτική ανάπτυξη. 3. ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 3.1 Περιοχές εφαρμογής τοπικών προγραμμάτων CLLD/LEADER Η Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων μπορεί να εφαρμοστεί σε αγροτικές περιοχές και περιοχές αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, οι οποίες πρέπει να είναι συνεκτικές από γεωγραφική, οικονομική και κοινωνική άποψη. Ειδικότερα, οι προτεινόμενες περιοχές εφαρμογής πρέπει να έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Προτείνονται από τις Ο.Τ.Δ. μέσω της «εκ των κάτω προς τα πάνω» προσέγγισης και αποτελούν προϊόν διαβούλευσης με αντιπροσωπευτικούς φορείς της περιοχής αλλά και τον τοπικό πληθυσμό. Διαθέτουν επαρκή κρίσιμη μάζα από την άποψη του ανθρώπινου δυναμικού και των χρηματοοικονομικών πόρων. Ειδικότερα, ο μόνιμος πληθυσμός της κάθε περιοχής παρέμβασης θα κυμαίνεται μεταξύ 10.000-150.000 κατοίκους. Οι εν λόγω περιοχές αποτελούνται από Τοπικές / Δημοτικές Κοινότητες των οποίων ο συνολικός μόνιμος πληθυσμός ή ο μόνιμος πληθυσμός των εκτός σχεδίου περιοχών είναι μικρότερος των 15.000 κατοίκων με εξαίρεση τα μικρά νησιά στα οποία δεν έχει ισχύ ο ανωτέρω πληθυσμιακός περιορισμός (αφορά το σύνολο των νησιών της χώρας με εξαίρεση την Κρήτη και την Εύβοια). Ο προσδιορισμός του μόνιμου πληθυσμού πραγματοποιείται με βάση τα στοιχεία της τελευταίας επικυρωμένης γενικής απογραφής πληθυσμού της

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ (9023) Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Ι Α Κ Η Ν Ο Μ Ο Υ Η Μ Α Θ Ι Α Σ Α. Ε. Α. Α. Ε. Ο. Τ. Α. - Α Ν. Η Μ Α. Α. Ε. Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) (Απόφαση 11247/28-12-2012 «αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού κατοικιών 2011» ΦΕΚ Β/3465/28-12-2012, έτσι όπως ισχύει κάθε φορά). Οι αναφερόμενες παραπάνω διοικητικές διαιρέσεις (Δήμοι, Δημοτικές και Τοπικές Κοινότητες) αφορούν σε αυτές που θεσπίστηκαν με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση της Ελλάδας του Προγράμματος «Καλλικράτης» (βλ Νόμος 3852/2010, ΦΕΚ 87/τ.Α'/2010) ή σε διοικητικές διαιρέσεις (όπως «Καποδιστριακοί» Δήμοι και Κοινότητες, Νομοί) οι οποίοι είχαν καθοριστεί με το Πρόγραμμα «Καποδίστριας» (βλ. Νόμος 2539/1997 ΦΕΚ 224/τ.Α'/1997) και έχουν αντιστοιχηθεί στις νέες διοικητικές διαιρέσεις του «Καλλικράτη». 3.2 Παρουσίαση της περιοχής παρέμβασης του τοπικού προγράμματος της ΑΝ.ΗΜΑ. Α.Ε. CLLD/LEADER Η περιοχή παρέμβασης περιλαμβάνει τις 65 Τοπικές Κοινότητες (στις οποίες περιλαμβάνονται και 27 οικισμοί) της Π.Ε. Ημαθίας, καθώς και τις εκτός σχεδίου περιοχές των Δημοτικών κοινοτήτων Βέροιας, Νάουσας και Αλεξάνδρειας (με 10 οικισμούς, στους οποίους κατοικούν συνολικά 2.562 άτομα). Η περιοχή παρέμβασης αποτελείται: α) από 17 ορεινές περιοχές, χαρακτηρισμένες με βάση την Κοινοτική Οδηγία 75/268, στις οποίες κατοικούν 7.059 άτομα, β) από 9 μειονεκτικές, με 8.901 κατοίκους, ενώ οι υπόλοιπες είναι πεδινές. Ο συνολικός πληθυσμός ανέρχεται στους 63.750 μόνιμους κατοίκους, ενώ η έκταση που καλύπτει φθάνει στα 1.689,6 τετρ. χιλιόμετρα, με την πληθυσμιακή πυκνότητα να διαμορφώνεται στα 37,73 άτομα ανά τ.χιλ. Η περιοχή παρέμβασης διαθέτει επαρκή κρίσιμη μάζα από την άποψη του ανθρώπινου δυναμικού και των χρηματοοικονομικών πόρων, καθώς ο μόνιμος πληθυσμός βρίσκεται εντός του απαιτούμενου ορίου από 10.000 έως 150.000 κατοίκους και αποτελεί αγροτική περιοχή σύμφωνα με τον ορισμό της Ε.Ε. Από την περιοχή παρέμβασης έχουν εξαιρεθεί οι Δημοτικές Κοινότητες της Βέροιας, της Νάουσας και της Αλεξάνδρειας, καθώς ο μόνιμος πληθυσμός τους ξεπερνά το όριο των 15.000 κατοίκων που τίθεται ως όριο από το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. Οι Ο.Τ.Α. της περιοχής παρέμβασης (με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση της Ελλάδας του Προγράμματος «Καλλικράτης»), η έκταση και ο πληθυσμός, παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα: Περιφερειακή Ενότητα Δήμος Τοπική / Δημοτική Κοινότητα - Οικισμός ΠΙΝΑΚΑΣ 1. Γεωγραφικός Κωδικός Καλλικράτη Χαρακτηρισμός περιοχής* LEADER ΠΑΑ 2014-2020 Πληθυσμός Έκταση (στοιχεία 2011 (km 2 ) μόνιμος πληθυσμός) ΗΜΑΘΙΑΣ (0201) Δ.Κ. Αλεξάνδρειας οικ. Νησελίου 90230101 57,662 653 Δ.Κ. Αλεξάνδρειας οικ. Σχοινά 390 Τ.Κ. Βρυσακίου 90230102 9,479 669 Τ.Κ. Καμποχωρίου 90230103 14,732 690 Τ.Κ. Λουτρού 90230104 10,680 1.279 Τ.Κ. Νεοχωρίου 90230105 10,240 536 Τ.Κ. Νησίου 90230106 33,790 1.379 Τ.Κ. Επισκοπής οικ. Επισκοπής 90230201 8,003 462

ΒΕΡΟΙΑΣ (9024) ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ (9023) ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ (9023) Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Ι Α Κ Η Ν Ο Μ Ο Υ Η Μ Α Θ Ι Α Σ Α. Ε. Α. Α. Ε. Ο. Τ. Α. - Α Ν. Η Μ Α. Α. Ε. Περιφερειακή Ενότητα Δήμος Τοπική / Δημοτική Κοινότητα - Οικισμός Τ.Κ. Επισκοπής οικ. Καλοχωρίου Γεωγραφικός Κωδικός Καλλικράτη Χαρακτηρισμός περιοχής* LEADER ΠΑΑ 2014-2020 Πληθυσμός Έκταση (στοιχεία 2011 (km 2 ) μόνιμος πληθυσμός) Τ.Κ. Καβάσιλας 90230202 6,228 632 Τ.Κ. Κεφαλοχωρίου 90230203 10,070 604 232 Τ.Κ. Ξεχασμένης οικ. Ξεχασμένης 90230204 8,868 544 Τ.Κ. Ξεχασμένης- οικ. Ραψομανίκι Τ.Κ. Παλαιού Σκυλλιτσίου 90230205 10,580 526 Τ.Κ. Σταυρού 90230206 14,125 1.229 Τ.Κ. Μελίκης 90230301 μειονεκτική 35,097 3.116 Τ.Κ. Αγκαθιάς οικ. Αγκαθιάς 90230302 μειονεκτική 21,134 1.270 Τ.Κ. Αγκαθιάς οικ. Τριλοφιάς 178 Τ.Κ. Κυψέλης 90230303 μειονεκτική 12,369 376 Τ.Κ. Νεόκαστρου 90230304 μειονεκτική 14,905 889 Τ.Κ. Προδρόμου οικ. Αγίας Τριάδας 90230305 μειονεκτική 15,457 279 Τ.Κ. Προδρόμου οικ. Νέου Προδρόμου Τ.Κ. Προδρόμου οικ. Παλαιού Προδρόμου 815 Τ.Κ. Κορυφής οικ. Κορυφής 90230401 24,915 1.227 Τ.Κ. Κορυφής οικ. Παλαιόχωρας 392 Τ.Κ. Πλατέος 90230402 20, 2.084 Τ.Κ. Αράχου 90230403 5,577 393 Τ.Κ. Κλειδίου 90230404 60,557 1.249 Τ.Κ. Λιανοβεργίου 90230405 16,425 1.593 Τ.Κ. Πλατάνου 90230406 13,325 630 Τ.Κ. Πρασινάδας οικ. Κυδωνιάς 90230407 14,451 213 Τ.Κ. Πρασινάδας οικ. Νησελλούδιου 137 Τ.Κ. Πρασινάδας οικ. Πρασινάδας 281 Τ.Κ. Τρικάλων 90230408 26,025 1.415 ΗΜΑΘΙΑΣ Τ.Κ. Μακροχωρίου 90240101 25,342 5.189 (0201) Τ.Κ. Διαβατού 90240102 9,375 1.276 206 181 Τ.Κ. Κουλούρας 90240103 11,955 992 Τ.Κ. Λυκογιάννης οικ. Νέας Λυκογιάννης Τ.Κ. Λυκογιάννης οικ. Παλιάς Λυκογιάννης 90240104 8,902 399 Τ.Κ. Νέας Νικομήδειας 90240105 8,678 801 161 Τ.Κ. Βεργίνας 90240201 μειονεκτική 33,400 1.242

ΒΕΡΟΙΑΣ (9024) Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Ι Α Κ Η Ν Ο Μ Ο Υ Η Μ Α Θ Ι Α Σ Α. Ε. Α. Α. Ε. Ο. Τ. Α. - Α Ν. Η Μ Α. Α. Ε. Περιφερειακή Ενότητα Δήμος Τοπική / Δημοτική Κοινότητα - Οικισμός Γεωγραφικός Κωδικός Καλλικράτη Χαρακτηρισμός περιοχής* LEADER ΠΑΑ 2014-2020 Πληθυσμός Έκταση (στοιχεία 2011 (km 2 ) μόνιμος πληθυσμός) Τ.Κ. Μετοχίου Προδρόμου 90240202 μειονεκτική 3,821 110 Τ.Κ. Παλατιτσίων 90240203 μειονεκτική 18,025 834 Τ.Κ. Συκιάς 90240204 ορεινή 14,150 278 Δ.Κ. Βέροιας οικ. Κυδωνοχωρίου 90240301 40,972 3 Δ.Κ. Βέροιας οικ. Λαζοχωρίου 380 Δ.Κ. Βέροιας οικ. Μέσης 568 Δ.Κ. Βέροιας οικ. Ταγαροχωρίου 182 Τ.Κ. Αγίας Βαρβάρας 90240302 8,481 896 Τ.Κ. Άμμος 90240303 3,541 198 Τ.Κ. Ασωμάτων 90240304 μειονεκτική 2,951 607 Τ.Κ. Γεωργιανών οικ. Γεωργιανών 90240305 ορεινή 24,607 449 Τ.Κ. Γεωργιανών οικ. Λευκόπετρας 59 Τ.Κ. Καστανιάς οικ. Καστανιάς 90240306 ορεινή 53,415 84 Τ.Κ. Καστανιάς οικ. Μικρής Σάντας 32 Τ.Κ. Κάτω Βερμίου 90240307 ορεινή 38,915 75 Τ.Κ. Κουμαριάς οικ. Κουμαριάς 90240308 ορεινή 139,132 243 Τ.Κ. Κουμαριάς οικ. Ξηρολίβαδου 96 Τ.Κ. Προφήτη Ηλία 90240309 2,682 0 Τ.Κ. Ράχης 90240310 ορεινή 16,204 610 Τ.Κ. Τριποτάμου οικ. Κάτω Κομνήνειου 90240311 ορεινή 22,905 43 Τ.Κ. Τριποτάμου οικ. Κομνήνειου 70 Τ.Κ. Τριποτάμου οικ. Τριποτάμου 553 Τ.Κ. Αγίας Μαρίνας 90240401 14,354 864 Τ.Κ. Άγιου Γεωργίου 90240402 19,130 1.763 Τ.Κ. Πατρίδας οικ. Καλής Παναγιάς 90240403 12,603 28 Τ.Κ. Πατρίδας οικ. Πατρίδας 1.492 Τ.Κ. Τριλόφου 90240404 14,078 615 Τ.Κ. Φυτείας οικ. Αγίου Νικολάου 90240405 ορεινή 43,958 68 Τ.Κ. Φυτείας οικ. Κωστοχωρίου 52 Τ.Κ. Φυτείας οικ. Λιανοβροχίου 22 Τ.Κ. Φυτείας οικ. Φυτειάς 409 Τ.Κ. Δασκίου 90240501 ορεινή 28,358 286 Τ.Κ. Πολυδενδρίου οικ. Ελαφίνας 90240502 ορεινή 110,278 8 Τ.Κ. Πολυδενδρίου - Μονή Τιμ. Προδρόμου 5

ΝΑΟΥΣΑΣ (9025) ΒΕΡΟΙΑΣ (9024) Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Ι Α Κ Η Ν Ο Μ Ο Υ Η Μ Α Θ Ι Α Σ Α. Ε. Α. Α. Ε. Ο. Τ. Α. - Α Ν. Η Μ Α. Α. Ε. Περιφερειακή Ενότητα Δήμος Τοπική / Δημοτική Κοινότητα - Οικισμός Γεωγραφικός Κωδικός Καλλικράτη Χαρακτηρισμός περιοχής* LEADER ΠΑΑ 2014-2020 Πληθυσμός Έκταση (στοιχεία 2011 (km 2 ) μόνιμος πληθυσμός) Τ.Κ. Πολυδενδρίου οικ. Πολυδενδρίου 123 Τ.Κ. Πολυδενδρίου οικ. Πόρου 9 Τ.Κ. Πολυδενδρίου οικ. Χαράδρας 17 Τ.Κ. Ριζωμάτων 90240503 ορεινή 35,908 816 Τ.Κ. Σφηκιάς 90240504 ορεινή 25,382 382 ΗΜΑΘΙΑΣ Τ.Κ. Κοπανού 90250101 7,726 1.853 (0201) Τ.Κ. Επισκοπής Νάουσας 90250102 16,255 1.623 Τ.Κ. Λευκαδίων 90250103 8,576 1.021 Τ.Κ. Μαρίνας οικ. Μαρίνας 90250104 16,728 1.042 Τ.Κ. Μαρίνας οικ. Πολλών Νερών Τ.Κ. Μονοσπίτων 90250105 13,128 897 Τ.Κ. Χαρίεσσας 90250106 12,225 959 Τ.Κ. Αγγελοχωρίου 90250201 14,490 1.701 Τ.Κ. Ζερβοχωρίου οικ. Άνω Ζερβοχωρίου 90250202 24,030 731 Τ.Κ. Ζερβοχωρίου οικ. Αρχάγγελου 308 Τ.Κ. Ζερβοχωρίου οικ. Παλαιού Ζερβοχωρίου 301 Τ.Κ. Πολυπλατάνου 90250203 11,442 767 Δ.Κ. Νάουσας οικ. Αγίου Νικολάου 90250301 ορεινή 219,464 213 Δ.Κ. Νάουσας οικ. Άνω Σελίου 43 Δ.Κ. Νάουσας οικ. Ροδακινέας (Στράντζα) 45 Δ.Κ. Νάουσας οικ. Σταθμός 85 Τ.Κ. Αρκοχωρίου 90250302 ορεινή 17,437 256 Τ.Κ. Γιαννακοχωρίου 90250303 ορεινή 17,604 415 Τ.Κ. Ροδοχωρίου οικ. Αγίου Παύλου 90250304 ορεινή 31,804 4 Τ.Κ. Ροδοχωρίου οικ. Μεταμόρφωσης 9 Τ.Κ. Ροδοχωρίου οικ. Ροδοχωρίου 490 Τ.Κ. Στενημάχου 90250305 ορεινή 12,418 710 ΣΥΝΟΛΟ 63.750 ΣΥΝΟΛΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ Π.Ε. ΗΜΑΘΙΑΣ (που εντάσσεται η περιοχή παρέμβασης) 140.611 ΣΥΝΟΛΟ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ 7.059 139 Στην περιοχή περιλαμβάνονται τμήματα δύο περιοχών Natura, οι οποίες παρουσιάζονται στον Πίνακα που ακολουθεί:

ΠΙΝΑΚΑΣ 2 Περιοχές Natura εντός των ορίων της περιοχής παρέμβασης ΚΩΔΙΚΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΕΚΤΑΣΗ (km 2 ) GR1201 Όρος Βέρμιο 25,56 GR1202 Στενά Αλιάκμονα 3,62 ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ 2,11 % * Η συνολική έκταση της περιοχής Natura εντός περιοχής παρέμβασης είναι 29,18 km 2 Για την ακριβή απεικόνιση της περιοχής παρέμβασης ακολουθούν 2 χάρτες κλίμακας 1:200.000, στους οποίους αποτυπώνονται αφενός τα όρια της περιοχής παρέμβασης του τοπικού προγράμματος, αφετέρου τα διοικητικά όρια των Τοπικών / Δημοτικών Κοινοτήτων, Δήμων, Περιφερειακών Ενοτήτων, Περιφερειών (γενικά στοιχεία). Ο 1ος χάρτης περιλαμβάνει πλέον των ανωτέρω γενικών στοιχείων οικισμούς, ασφαλτοστρωμένο οδικό δίκτυο, ανάγλυφο και περιοχές Natura. Ο 2ος χάρτης περιλαμβάνει πλέον των ανωτέρω γενικών στοιχείων, με ειδική γραμμογράφηση, τις χαρακτηρισμένες ορεινές, μειονεκτικές (βάσει της Οδηγία (ΕΟΚ) 75/268) περιοχές ή νησιωτικές περιοχές.

4. ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΝ.ΗΜΑ. Α.Ε. 4.1 Στόχοι Το Τοπικό Πρόγραμμα της ΑΝ.ΗΜΑ. Α.Ε. στηρίζεται στην ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης στην περιοχή παρέμβασης, με αναφορά στα οικονομικά, κοινωνικά, δημογραφικά και πολιτισμικά της χαρακτηριστικά. Παράλληλα έλαβε υπόψη την στόχευση και τον σχεδιασμό που έχει ήδη αναπτυχθεί σε ευρύτερα πλαίσια, αξιοποιώντας τα αναφερόμενα: στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 20120 (γενική στόχευση), στο Μέτρο 19 του Π.Α.Α. 2014 2020, στην Στρατηγική Ευφυούς Εξειδίκευσης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, όπου ανήκει στο σύνολο της η περιοχή, Θέσπισε έτσι μια σειρά από συγκεκριμένους στόχους για το τοπικό πρόγραμμα, οι οποίοι: αποτελούν οδηγό για την επιλογή στρατηγικής και για τον σχεδιασμό συγκεκριμένων δράσεων, προσφέροντας μία συνεπή βάση σχεδιασμού, και προσφέρουν το μέτρο εκτίμησης της αποτελεσματικότητας του τοπικού προγράμματος. Οι στόχοι αυτοί καλύπτουν κάθε παράμετρο παρεμβάσεων του τοπικού προγράμματος, είναι κατά το δυνατόν συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι (όπου αυτό είναι εφικτό, ιδιαίτερα στο πεδίο των Ειδικών στόχων), επιτεύξιμοι, ενώ παράλληλα μπορούν να λειτουργήσουν και ως υποκινητικοί παράγοντες για την καλύτερη υλοποίηση και την μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα της τοπικής στρατηγικής. Με γνώμονα λοιπόν την προσπάθεια επίτευξη τους, οι Γενικοί Στόχοι του προγράμματος της ΑΝ.ΗΜΑ. Α.Ε. μπορούν να συγκεκριμενοποιηθούν στα εξής: ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 1 ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 2 ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 3 ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 4 ΓΕΝΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ 5 Ενίσχυση της απασχόλησης Αύξηση της ανταγωνιστικότητας της τοπικής οικονομίας Αύξηση του βαθμού αξιοποίησης των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της περιοχής παρέμβασης Τόνωση της εξωστρέφειας και της καινοτομίας Βελτίωση των όρων διαβίωσης του τοπικού πληθυσμού και μείωση της έντασης των κοινωνικών προβλημάτων Οι γενικοί αυτοί στόχοι υλοποιούνται μέσα από μία σειρά ειδικότερων στόχων, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από την ποσοτικοποίηση τους και από τον χρονικό τους ορίζοντα, ο οποίος είναι φυσικά μικρότερος. Οι ειδικοί αυτοί στόχοι, είναι: i. Μείωση της ανεργίας, με τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης. ii. Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, με τη δημιουργία ή ενίσχυση επιχειρηματικών προσπαθειών. iii. Αύξηση της προστιθέμενης αξίας στην πρωτογενή παραγωγή, με τη δημιουργία ή ενίσχυση επιχειρήσεων που αξιοποιούν πρωτογενή (γεωργική και κτηνοτροφική) παραγωγή της περιοχής παρέμβασης. iv. Εμπλουτισμός, αναβάθμιση και διαφοροποίηση του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος, με παρεπόμενη αύξηση του αριθμού των διανυκτερεύσεων. v. Εμπέδωση νοοτροπίας συνεργασίας σε κλαδικό και διακλαδικό επίπεδο, μέσα από την υλοποίηση συνεργατικών δράσεων και προγραμμάτων.

vi. Επιστροφή σε ρυθμούς ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας, με το Α.Ε.Π. της περιοχής παρέμβασης στο τέλος υλοποίησης του προγράμματος να κινείται σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με σήμερα. vii. Διασύνδεση των διαφόρων τομέων της τοπικής οικονομίας, με γνώμονα τη δημιουργία πολλαπλασιαστικών αποτελεσμάτων. viii. Προστασία του περιβάλλοντος και περιορισμός του ενεργειακού αποτυπώματος, μέσα από την περίληψη στο σύνολο των προτεινόμενων επενδυτικών σχεδίων, δράσεων που κινούνται προς την κατεύθυνση αυτή. ix. Βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων στις τοπικές κοινότητες της περιοχής παρέμβασης, και αναβάθμιση των χωρικών προϋποθέσεων ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας, μέσα από έργα δημόσιου ενδιαφέροντος. Είναι απόλυτα ξεκάθαρο ότι οι ανωτέρω αναφερόμενοι στόχοι είναι απόλυτα σύμφωνοι με τους στρατηγικούς στόχους του Π.Α.Α. 2014 2020, καθώς: Συμβάλλουν στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας της περιοχής παρέμβασης, δεδομένου ότι στοχεύουν πρωτίστως στην ενίσχυση δράσεων και επενδύσεων που θα επιτρέψουν στην βελτίωση των όρων αξιοποίησης της πρωτογενούς (γεωργικής και κτηνοτροφικής κατά βάση) κτηνοτροφικής παραγωγής της περιοχής, ιδιαίτερα στον τομέα της αγροδιατροφής, ενώ ταυτόχρονα αποσκοπούν και στον συγκερασμό και την συνεργασία των διαφόρων τομέων της τοπικής οικονομίας, με γνώμονα την δημιουργία συνεργειών με πολλαπλασιαστικές επιπτώσεις. Προωθούν την μετάβαση σε ένα αειφόρο αγροδιατροφικό σύστημα, καθώς εστιάζουν στην ανάπτυξη του αγροδιατροφικού τομέα (ο οποίος άλλωστε αποτελεί και την βασική θεματική κατεύθυνση στρατηγικής), με παράλληλο απόλυτο σεβασμό στην αναγκαιότητα προστασίας του περιβάλλοντος, μέσα από τον δραστικό περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος κάθε δράσης που θα ενισχυθεί. 4.2 Στρατηγική - θεματικές κατευθύνσεις τοπικής ανάπτυξης 4.2.1 Όραμα Οι στόχοι που αναφέρθηκαν παραπάνω ουσιαστικά αποσκοπούν στο να προωθήσουν την υλοποίηση του οράματος για την περιοχή παρέμβασης, το οποίο αποτελεί την ουσιαστική αποτύπωση του πως οραματίζεται η τοπική κοινωνία το μέλλον της, όπως τουλάχιστον αυτό αποτυπώθηκε από τις ενέργειες διαβούλευσης και τεκμηριώθηκε και από την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης. Το όραμα του τοπικού προγράμματος λοιπόν είναι έως την λήξη του να συμβάλλει στο να καταστεί η περιοχή παρέμβασης περισσότερο εξωστρεφής, κοινωνικά υγιής και ανταγωνιστική, στηριζόμενη στην προσθήκη αξίας στην πρωτογενή της παραγωγή, στην αξιοποίηση με σύγχρονα μέσα των παραδοσιακών πρακτικών και μεθόδων παραγωγής, στην συνεργασία μεταξύ διαφορετικών τομέων της τοπικής οικονομικής και κοινωνικής ζωής, καθώς και στην προσαρμογή στις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες των αγορών στόχων. 4.2.2 Στρατηγική και θεματικές κατευθύνσεις Συνεκτιμώντας τα χαρακτηριστικά της υφιστάμενης κατάστασης στην περιοχή παρέμβασης, και συνδυάζοντας τα με τους γενικούς και ειδικούς στόχους που αναφέρθηκαν παραπάνω, η ΑΝ.ΗΜΑ. Α.Ε. προέβει στην επιλογή μιας βασικής θεματικής κατεύθυνσης, η οποία αποτελεί την αναπτυξιακή στρατηγική του τοπικού προγράμματος ΘΚ1: βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της αλυσίδας αξίας του αγροδιατροφικού τομέα.

Η βασική αυτή θεματική κατεύθυνση δικαιολογείται και υποστηρίζεται αφενός από τις επιθυμίες και τους σχεδιασμούς των τοπικών επιχειρηματιών και φορέων, όπως καταγράφηκαν στις ενέργειες διαβούλευσης που πραγματοποιήθηκαν, και αφετέρου από ένα συνδυασμό δυνάμεων με ευκαιρίες (επιθυμητός στρατηγικός συνδυασμός strategic window), καθώς και από την ύπαρξη ανεπιθύμητων συνδυασμών (αδυναμίες με απειλές), όπως και από την ύπαρξη μεμονωμένων αδυναμιών οι οποίες μπορούν να διορθωθούν, προκειμένου να μετατραπούν σε δυνάμεις και να ενταχθούν σε επιθυμητούς στρατηγικούς συνδυασμούς στο μέλλον. Αναλυτικά λοιπόν, η βασική θεματική κατεύθυνση εκπορεύεται και στηρίζεται: 1. Στην πλούσια πρωτογενή παραγωγή, η οποία προσφέρει γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα ποιότητας, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν την βάση για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων αξιοποίησης τους. 2. Στην ανάγκη αύξησης των δυνατοτήτων προσθήκης αξίας στην πρωτογενή παραγωγή, καθώς και στην ανάγκη βελτίωσης των όρων πρόσβασης στις αγορές. 3. Στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στον πρωτογενή τομέα, με γνώμονα την υπέρβαση του κλασσικού μοντέλου δραστηριοποίησης, περιορισμένο αποκλειστικά στην παραγωγή του γεωργικού και κτηνοτροφικού προϊόντος και στη διάθεση του στη συνέχεια χωρίς περαιτέρω επεξεργασία. 4. Στην ανάγκη αντιμετώπισης των πιέσεων κύρια σε επίπεδο τιμών στις διεθνείς αγορές, με παράλληλη διαφοροποίηση των αγορών στόχων, με γνώμονα την μείωση του κινδύνου που προκαλείται από την εξάρτηση από λίγες σε αριθμό αγορές. Η βασική αυτή θεματική κατεύθυνση απαντά κυρίως στην πολυετή ύφεση της τοπικής οικονομίας (εδώ και έξι συνεχόμενα έτη, χωρίς να φαίνεται διέξοδος στον άμεσο ορίζοντα), στην γιγάντωση των επιπέδων ανεργίας και στον δραστικό περιορισμό των δυνατοτήτων χρηματοδότησης, εστιάζοντας: σε παραγωγικές επενδύσεις που δημιουργούν θέσεις εργασίας, στην στήριξη νέων μορφών επιχειρηματικότητας (συνεργατικών, κοινωνικής οικονομίας, κλπ.), στην ενίσχυση της πρόσβασης των νέων σε ηλικία ατόμων στον στίβο της επιχειρηματικότητας, σε νέες χρήσεις των υφιστάμενων, τοπικά παραγόμενων, πρώτων υλών, στην ενίσχυση του εξαγωγικού προσανατολισμού και της εξωστρέφειας των τοπικών επιχειρήσεων, με παράλληλη προσέγγιση νέων αγορών, στην αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων προσαρμογής της ενίσχυσης στις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε κλάδου της τοπικής οικονομίας, καθώς και στην κινητοποίηση του τοπικού πληθυσμού για την στήριξη της τοπικής οικονομίας, των τοπικών προϊόντων και των τοπικών επιχειρήσεων. 4.2.3 Δευτερεύουσες θεματικές κατευθύνσεις Η ανωτέρω αναφερόμενη βασική θεματική κατεύθυνση αποτελεί ασφαλώς τον κύριο πυρήνα ανάπτυξης της τοπικής στρατηγικής, ωστόσο συμπληρώνεται και από μία σειρά από δευτερεύουσες κατευθύνσεις, οι οποίες επίσης είναι απόλυτα συμβατές με τα χαρακτηριστικά της περιοχής παρέμβασης, ενώ παράλληλα επεκτείνουν το εύρος των προβλεπόμενων παρεμβάσεων σε ολόκληρο το παραγωγικό πλέγμα. Συγκεκριμένα, ως δευτερεύουσες θεματικές κατευθύνσεις επιλέγονται οι εξής:

1. Βελτίωση της ελκυστικότητας της περιοχής παρέμβασης και ενίσχυση του τουριστικού προϊόντος Δ.Θ.Κ.1. Η θεματική αυτή κατεύθυνση στηρίζεται στην ύπαρξη πληθώρας τουριστικών πόρων στην περιοχή και στην δυνατότητα της να συνεισφέρει ένα πλούσιο τουριστικό προϊόν εμπειρίας, απόλυτα συναφές με τις σύγχρονες τάσεις της ζήτησης. Επίσης προωθεί την κάλυψη των αδυναμιών επαρκούς αξιοποίησης των πόρων, πλημμελούς σύνδεσης με τις παραγωγικές δραστηριότητες της περιοχής και της αδυναμίας επαρκούς διαφοροποίησης σε σχέση με ανταγωνιστικούς προορισμούς. 2. Διαφοροποίηση και ενδυνάμωση της τοπικής οικονομίας Δ.Θ.Κ.2. Έρχεται να υποστηρίξει την οικονομική δραστηριότητα στην περιοχή παρέμβασης, με έμφαση κυρίως στον μεταποιητικό τομέα. Στηρίζεται στην παραδοσιακή παρουσία του κλάδου της μεταποίησης στην περιοχή παρέμβασης, στην διαθεσιμότητα χώρων, στην ύπαρξη της κατάλληλης νοοτροπίας μισθωτής εργασίας στον τοπικό πληθυσμό, καθώς και στην ανάγκη ενίσχυσης της απασχόλησης στον δευτερογενή τομέα. 3. Διατήρηση βελτίωση των πολιτιστικών στοιχείων της περιοχής Δ.Θ.Κ.3. Στηρίζεται στην πλούσια παραγωγική και πολιτισμική παράδοση, η οποία αποτελεί σημαίνων στοιχείο της τοπικής κουλτούρας, ενώ ταυτόχρονα η ενσωμάτωση της στο παραγωγικό πλέγμα της περιοχής (κύρια στον δευτερογενή και τριτογενή τομέα δραστηριότητας) είναι απόλυτα συμβατή με τις σύγχρονες τάσεις, οι οποίες προσφέρουν και ευκαιρίες ανάπτυξης. 4. Βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και ποιότητας ζωής του τοπικού πληθυσμού Δ.Θ.Κ.4. Η συγκεκριμένη επιλογή αναμένεται να υλοποιηθεί μέσα από παρεμβάσεις που συμβάλλουν στην επίλυση των βασικότερων κοινωνικών ζητημάτων (όπου κυριαρχεί η ανεργία), στην περιβαλλοντική αναβάθμιση και στην βελτίωση και συμπλήρωση των διαθέσιμων υποδομών, η αναγκαιότητα των οποίων στηρίζεται στην αυξανόμενη ένταση των κοινωνικών προβλημάτων, στην ύπαρξη ελλείψεων σε επίπεδο υποδομών και στην αναγκαιότητα διαμόρφωσης ενός περιβάλλοντος πιο ελκυστικού για μόνιμη διαβίωση, για τουριστική επίσκεψη και για ανάπτυξη επιχειρηματικής δράσης. 5. ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΤΟΠΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 5.1 Δράσεις του τοπικού προγράμματος Το Τοπικό πρόγραμμα αποτελείται από Δράσεις που αναφέρονται και στα 3 επιμέρους Υπομέτρα (19.2, 19.3 και 19.4), και ανέρχεται συνολικά στο ύψος των 5.050.000,00 ευρώ Δημόσιας Δαπάνης. Το μεγαλύτερο τμήμα αυτού, ποσού 3.895.000 ευρώ, (ποσοστό 77,13%) κατανέμεται στο Υπομέτρο 19.2, στο Υπομέτρο 19.3 κατανέμεται ποσό 145.000 ευρώ (2,87% του τοπικού προγράμματος), ενώ στο Υπομέτρο 19.4 κατανέμεται το ποσό των 1.010.000 ευρώ (ποσοστό 20% επί του συνόλου). Η ανάλυση των επιμέρους δράσεων είναι απόλυτα συμβατή με την γενικότερη στρατηγική, το όραμα και τους στόχους που έχουν επιλεγεί, ενώ και η χρηματοδοτική βαρύτητα είναι προσαρμοσμένη στις θεματικές κατευθύνσεις που έχουν επιλεγεί, καθώς η βασική θεματική κατεύθυνση γύρω από την οποία διαρθρώνεται το τοπικό πρόγραμμα, συγκεντρώνει το μεγαλύτερο τμήμα της προβλεπόμενης δημόσιας δαπάνης, καταδεικνύοντας έτσι έμπρακτα την προσπάθεια υλοποίησης του στρατηγικού προγράμματος που έχει επιλεγεί. 5.2 Δράσεις στο πλαίσιο εφαρμογής του Υπομέτρου 19.2

Το Υπομέτρο 19.2 περιλαμβάνει δράσεις τόσο ιδιωτικού χαρακτήρα, οι οποίες συμβάλλουν στην ανάπτυξη του δευτερογενούς και τους τριτογενούς τομέα δραστηριότητας, με έμφαση φυσικά στα πεδία εκείνα που άπτονται της βασικής θεματικής κατεύθυνσης που έχει επιλεγεί, όσο και δημόσιες παρεμβάσεις, οι οποίες άμεσα ή έμμεσα στηρίζουν την τοπική οικονομία και συμβάλλουν στην επίτευξη των γενικών και ειδικών στόχων που έχουν τεθεί με την τοπική στρατηγική. Οι ιδιωτικού χαρακτήρα παρεμβάσεις συγκεντρώνουν 2.375.000 ευρώ δημόσιας δαπάνης, ήτοι το 60,98% του υπομέτρου, ενώ τα υπόλοιπα 1.520.000 ευρώ (39,02% του υπομέτρου) κατευθύνονται στην χρηματοδότηση δημόσιου χαρακτήρα παρεμβάσεων. Η παρούσα πρόσκληση αφορά σε δημοσίου χαρακτήρα παρεμβάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν έργα: Βελτίωσης, αποκατάστασης και επέκτασης δημόσιων κτιρίων για κοινωφελή σκοπό. Διατήρησης, αποκατάστασης και αναβάθμισης πολιτιστικών χαρακτηριστικών της υπαίθρου. Υποδομών και υπηρεσιών εξυπηρέτησης του τοπικού πληθυσμού. Δημιουργίας και βελτίωσης υποδομών και υπηρεσιών πολιτισμού και αναψυχής, με γνώμονα ιδιαίτερα την σύνδεση του πολιτισμού με την τοπική οικονομία. Περιβαλλοντικής αναβάθμισης. Προβολής και ανάδειξης της ελκυστικότητας της περιοχής παρέμβασης. Οι παρεμβάσεις αυτές συμβάλουν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο στην εξυπηρέτηση και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του τοπικού πληθυσμού και στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας, για την επίτευξη των στόχων της εγκεκριμένης τοπικής στρατηγικής. Οι εν λόγω παρεμβάσεις παρέχονται δωρεάν στο ευρύ κοινό, ή η όποια χρηματική συνεισφορά από το κοινό καλύπτει μέρος μόνο του πραγματικού κόστους της δραστηριότητας, δεν μεταβάλει τον μη οικονομικό της χαρακτήρα και δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αποζημίωση για την παρεχόμενη υπηρεσία. Αναλυτικότερα, οι δράσεις και υποδράσεις που περιλαμβάνονται στην τοπική στρατηγική του τοπικού προγράμματος της ΑΝ.ΗΜΑ. Α.Ε., όσον αφορά σε δημοσίου χαρακτήρα παρεμβάσεις είναι οι ακόλουθες: Δράση 19.2.4 Βασικές υπηρεσίες & ανάπλαση χωριών σε αγροτικές περιοχές, η οποία περιλαμβάνει τις ακόλουθες υποδράσεις: Υποδράση 19.2.4.2 Στήριξη για τη δημιουργία, βελτίωση ή επέκταση τοπικών βασικών υπηρεσιών για τον αγροτικό πληθυσμό, καθώς και των σχετικών υποδομών (ενδεικτικά: παιδικοί σταθμοί, αγροτικά ιατρεία). Η υποδράση αφορά σε δημιουργία, βελτίωση ή επέκταση βασικών υπηρεσιών, με σκοπό την εξυπηρέτηση και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του τοπικού πληθυσμού. Στην παρούσα υποδράση δύναται να ενταχθούν πράξεις όπως παιδικοί σταθμοί, αγροτικά ιατρεία, κέντρα απασχόλησης και φροντίδας νέων, ηλικιωμένων ή Α.μ.Ε.Α, αθλητικοί χώροι. Υποδράση 19.2.4.3 Στήριξη για επενδύσεις για δημόσια χρήση σε υπηρεσίες και υποδομές αναψυχής, ανάπλασης χώρων εντός οικισμών, τουριστικές πληροφορίες και τουριστικές υποδομές μικρής κλίμακας (ενδεικτικά: σημάνσεις, δημόσιοι κοινόχρηστοι χώροι, προβολή προώθηση περιοχών, ποδηλατικές διαδρομές). Η υποδράση αφορά σε έργα μικρής κλίμακας που συμβάλουν / στοχεύουν στη βελτίωση της ελκυστικότητας της περιοχής όπως άλση, πάρκα/πλατείες, μονοπάτια, διαδρομές, αξιοθέατα, καταφύγια, παρατηρητήρια, θέσεις θέας. Παράλληλα, μέσω της υποδράσης μπορούν να υλοποιηθούν πράξεις οι οποίες αφορούν στην τουριστική προβολή και εξυπηρέτηση της περιοχής

εφαρμογής όπως η δημιουργία, βελτίωση και εκσυγχρονισμός των τοπικών κέντρων τουριστικής πληροφόρησης, η δημιουργία ιστοσελίδων, παραγωγή πληροφοριακού και τουριστικού υλικού, δημόσιες υποδομές που κρίνονται απαραίτητες για την αύξηση της προσβασιμότητας σε επισκέψιμους χώρους. Οι πράξεις που θα ενταχθούν μπορούν να έχουν συμπληρωματικό χαρακτήρα και με ιδιωτικές επενδύσεις. 19.2.4.4 Ενίσχυση πολιτιστικών εκδηλώσεων. Η υποδράση αφορά στη διατήρηση της πολιτιστικής παράδοσης ή άλλων στοιχείων της περιοχής εφαρμογής, τα οποία προβάλλονται μέσα από τις τοπικές εκδηλώσεις. Οι πράξεις που δύναται να υλοποιηθούν θα πρέπει να συνδέονται με άμεσο τρόπο με την προβολή / διατήρηση των τοπικών στοιχείων της περιοχής όπως για παράδειγμα η παράδοση, τα έθιμα, η λαογραφία, η ιστορία, τα τοπικά προϊόντα και επαγγέλματα. Η ενίσχυση αφορά σε πράξεις άυλου χαρακτήρα. 19.2.4.5 Στήριξη για μελέτες, υπηρεσίες και επενδύσεις, που συνδέονται με τον πολιτισμό, με τη διατήρηση, αποκατάσταση και αναβάθμιση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς των χωριών, των αγροτικών τοπίων και των τόπων με υψηλή φυσική αξία, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών κοινωνικό-οικονομικών πτυχών, καθώς και δράσεις περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης (συμπεριλαμβανομένων πολιτιστικών / συνεδριακών κέντρων, μουσείων, πολιτιστικών χαρακτηριστικών της υπαίθρου μύλοι, γεφύρια). Μέσω της υποδράσης δύναται να υλοποιηθούν πράξεις που συνδέονται με: Την πολιτιστική κληρονομιά, όπως για παράδειγμα μελέτες καταγραφής, ενίσχυση πολιτιστικών συλλόγων μέσω της προμήθειας μουσικών οργάνων, παραδοσιακών φορεσιών, δημιουργία εκθετηρίων συλλογών, πολιτιστικών / συνεδριακών κέντρων, μουσείων, βιβλιοθηκών, παρεμβάσεις για τη διατήρηση των πολιτιστικών χαρακτηριστικών της υπαίθρου μύλοι, γεφύρια. Την φυσική κληρονομιά, όπως μικρής κλίμακας τεχνικά έργα καθαρισμού, προστασίας ή αποκατάστασης / αναβάθμισης τοπίων και χώρων. Την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, όπως δράσεις ενημέρωσης και πληροφόρησης, διοργάνωση συναντήσεων, ημερίδων, σχεδίαση ενημερωτικού υλικού και υλικού προώθησης. 6. Περίοδος επιλεξιμότητας-επιλέξιμες δαπάνες και όροι επιλεξιμότητας 6.1 Περίοδος επιλεξιμότητας- επιλέξιμες δαπάνες Οι επιλέξιμες δαπάνες θα πρέπει να είναι σύμφωνες με τα άρθρα 45, 46 και 60 (όπου έχει εφαρμογή), του Kαν. (ΕΕ) 1305/2013 καθώς και των άρθρων 65-71 και του άρθρου 69 3 του Kαν. (ΕΕ) 1303/2013. Εξαιρουμένων των γενικών δαπανών όπως ορίζονται στο στοιχείο γ) του παρόντος άρθρου, η επιλεξιμότητα των δαπανών αρχίζει από την υποβολή της αίτησης στήριξης από τον δικαιούχο στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Αγροτικής Ανάπτυξης (Ο.Π.Σ.Α.Α.). Δαπάνες που πραγματοποιούνται και εξοφλούνται πριν την έκδοση της Απόφασης Ένταξης της Πράξης, γίνονται με αποκλειστική ευθύνη του δικαιούχου, οι οποίες μπορούν να είναι επιλέξιμες και να ενισχυθούν μόνο εφόσον υπάρξει οριστική ένταξη αυτής. Ενδεικτικά, επιλέξιμες δαπάνες αποτελούν οι πιο κάτω κατηγορίες δαπανών: α) η κατασκευή ή βελτίωση ακίνητης περιουσίας

β) η αγορά νέων μηχανημάτων και εξοπλισμού μέχρι την αγοραστική αξία του περιουσιακού στοιχείου γ) οι γενικές δαπάνες συνδεόμενες με τις δαπάνες που αναφέρονται στα στοιχεία α) και β), όπως αμοιβές αρχιτεκτόνων, μηχανικών και συμβούλων, αμοιβές για συμβουλές σχετικά την περιβαλλοντική και οικονομική βιωσιμότητα, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών για μελέτες σκοπιμότητας. Οι μελέτες σκοπιμότητας παραμένουν επιλέξιμες δαπάνες ακόμη και όταν, βάσει των αποτελεσμάτων τους, δεν πραγματοποιούνται δαπάνες σύμφωνα με τα στοιχεία α) και β). Η επιλεξιμότητα των συγκεκριμένων δαπανών αρχίζει από την 1 η Ιανουαρίου 2014 και πρέπει να αφορά μόνο το προτεινόμενο έργο και όχι τυχόν προγενέστερη μορφή του δ) που αφορούν άυλα στοιχεία όπως απόκτηση ή ανάπτυξη λογισμικού ε) οι δαπάνες για την απόκτηση των απαραίτητων για την πράξη εδαφικών εκτάσεων, εφ' όσον πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθοι όροι: (1) Η αξία της εδαφικής έκτασης πιστοποιείται από ανεξάρτητο ειδικευμένο εμπειρογνώμονα ή δεόντως εξουσιοδοτημένο επίσημο φορέα που βεβαιώνει ότι η τιμή αγοράς δεν υπερβαίνει την εμπορική αξία της εδαφικής έκτασης και την αντικειμενική αξία για τις περιπτώσεις όπου εφαρμόζεται το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού. (2) Η έκταση δεν ανήκει στο δημόσιο ή σε νομικό πρόσωπο του ευρύτερου δημόσιου τομέα. (3) Η επιλέξιμη, για συνεισφορά από το ΕΓΤΑΑ, δαπάνη για αγορά μη οικοδομημένης και οικοδομημένης γης δεν υπερβαίνει το 10% των συνολικών επιλέξιμων δαπανών για την οικεία πράξη. Για εγκαταλελειμμένες και πρώην βιομηχανικές εγκαταστάσεις που περιλαμβάνουν κτίρια, το όριο αυτό αυξάνεται στο 15%. Σε εξαιρετικές και δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, το όριο μπορεί να αυξηθεί υπερβαίνοντας τα αντίστοιχα προαναφερθέντα ποσοστά, για πράξεις που αφορούν διατήρηση του περιβάλλοντος. Σε περίπτωση απαλλοτριώσεων, εφαρμόζονται οι όροι που αναφέρονται στα ανωτέρω σημεία (1), (2) και (3). Ως δαπάνη αγοράς νοείται η τιμή της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, η οποία καθορίζεται από τα αρμόδια δικαστήρια. Δεν αποτελούν επιλέξιμες δαπάνες η αγορά μεταφορικών μέσων (εκτός ειδικών πλήρως αιτιολογημένων περιπτώσεων, όπως δαπάνες που αφορούν στην μετακίνηση ευπαθών ομάδων), οι λειτουργικές δαπάνες των υποδομών, η χρηματοδοτική μίσθωση εξοπλισμού/παγίων εκτός αν με την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου η κυριότητα τους περιέλθει στην κυριότητα του φορέα της επένδυσης, ο Φ.Π.Α. εκτός της περίπτωσης που δεν είναι ανακτήσιμος δυνάμει της εθνικής νομοθεσίας (άρθρο 69 του Καν. 1303/2013 και άρθρο 17 της 110427/ΕΥΘΥ/1020/20-10-2016 (ΦΕΚ 3521/01-11-2016, τ.β.) Απόφασης του Υφυπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού). Πράξεις που έχουν περατωθεί φυσικά ή εκτελεστεί πλήρως, πριν από την αίτηση στήριξης, δεν είναι επιλέξιμες, ανεξάρτητα εάν έχουν εκτελεστεί ή όχι οι σχετικές πληρωμές. Ειδικότερα, όσον αφορά στις πράξεις οι οποίες υλοποιούνται δυνάμει του Καν. (ΕΕ) 651/2014 πρέπει να πληρείται ο χαρακτήρας κινήτρου και για τον σκοπό αυτό δεν πρέπει να έχει γίνει έναρξη εργασιών του υπό ενίσχυση σχεδίου, πριν από την υποβολή της αίτησης ενίσχυσης από τους δικαιούχους. Για τα έργα δημοσίου χαρακτήρα που υλοποιούνται από φορείς του δημοσίου, η δαπάνη εκπόνησης της σχετικής μελέτης μπορεί να είναι επιλέξιμη μόνο στην περίπτωση που ο φορέας, δεν διαθέτει την τεχνική επάρκεια να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στην εκπόνησή της. Επίσης, αν η τεχνική υπηρεσία της αναθέτουσας αρχής δεν πληροί τις προδιαγραφές επάρκειας για τη διεξαγωγή της διαδικασίας σύναψης, την εποπτεία και την επίβλεψη δημόσιας σύμβασης έργου ή μελέτης, ακολουθούνται τα προβλεπόμενα στο άρθρο 44 του N.4412/2016 (Α 147).

Σε παρεμβάσεις που σχετίζονται με ενέργειες ανάδειξης και προβολής για την αύξηση της ελκυστικότητας της περιοχής, δεν δύναται να διατίθεται προς πώληση το σχετικό προϊόν, στο οποίο πρέπει να αναγράφεται ότι διανέμεται δωρεάν, σε περίπτωση που το ποσοστό στήριξης είναι %. Το ακίνητο στο οποίο θα υλοποιηθεί το έργο, θα πρέπει να είναι ελεύθερο βαρών (προσημείωση υποθήκης ή υποθήκη) και να μην εκκρεμούν διεκδικήσεις τρίτων επ αυτού (πιστοποιητικό βαρών και μη διεκδικήσεων αντίστοιχα). Κατ εξαίρεση, στις ακόλουθες περιπτώσεις είναι δυνατή η ύπαρξη εγγεγραμμένων βαρών όταν: 1. η επενδυτική πρόταση αφορά στην τοποθέτηση εξοπλισμού ή ήπιες ενέργειες που δεν συνδέονται μόνιμα και σταθερά με το ακίνητο, 2. η προσημείωση υποθήκης ή η υποθήκη έχει εγγραφεί σε εξασφάλιση δανείου που χορηγήθηκε μετά από φυσική καταστροφή, 3. η προσημείωση υποθήκης ή η υποθήκη έχει εγγραφεί σε εξασφάλιση δανείου για την υλοποίηση της πρότασης. Σε περίπτωση πράξεων που περιλαμβάνουν υποδομές απαιτούνται αποδεικτικά ιδιοκτησίας στο όνομα του δικαιούχου, ή μακροχρόνια μίσθωση/παραχώρηση ή προσύμφωνο τουλάχιστον για 15 έτη από την δημοσιοποίηση της πρόσκλησης, επί του γηπέδου ή του αγροτεμαχίου στο οποίο πραγματοποιούνται οι επενδύσεις. Σε περίπτωση εκσυγχρονισμού, χωρίς επέμβαση στον φέροντα οργανισμό του κτιρίου ή/και υλοποίησης μικρών βοηθητικών κτισμάτων εντός του οικοπέδου, τουλάχιστον εννιά (9) έτη από την δημοσιοποίηση της πρόσκλησης. Κατά την υποβολή φακέλου συμμετοχής, στα πλαίσια της αίτησης στήριξης, γίνονται δεκτά προσύμφωνα μίσθωσης/παραχώρησης ή αγοράς γηπέδου ή του οικοπέδου ή/και του ακινήτου, ενώ τα συμφωνητικά θα πρέπει να προσκομίζονται πριν την έκδοση της απόφασης ένταξης της πράξης. 6.2 Όροι επιλογής/επιλεξιμότητας Τα έργα θα πρέπει: 1. να είναι σύμφωνα με το αντίστοιχο εφαρμοστέο ενωσιακό δίκαιο και το σχετικό με την εφαρμογή τους εθνικό δίκαιο, 2. να είναι στοχευμένα και να συμβάλουν στην επίτευξη της τοπικής στρατηγικής και στην επίτευξη των επιλεγμένων θεματικών κατευθύνσεων των ΤΠ, 3. να είναι σε συνάφεια με τις προτεραιότητες που αναφέρονται στο ΠΑΑ 2014-2020 σχετικά με το CLLD/Leader, 4. να εξυπηρετούν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο την τοπική κοινωνία και να συμβάλουν στην ανάπτυξη αυτής, 5. για τα έργα που εκτελούνται με δημόσιες συμβάσεις, να έχει υποβληθεί τουλάχιστον Φάκελος Δημόσιας Σύμβασης (κατά την έννοια του άρθρου 45 του N.4412/2016 (Α 147)), που να περιλαμβάνει τα αναγκαία στοιχεία, το περιεχόμενο του οποίου εξειδικεύεται στην πρόσκληση. Σε περιπτώσεις που οι οριστικές μελέτες και τα τεύχη δημοπράτησης, δεν έχουν υποβληθεί με την αίτηση στήριξης, τότε θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί εντός εξαμήνου από την Απόφαση Ένταξης του έργου, ενώ δεν επιτρέπεται η υπέρβαση του προϋπολογισμού της προτεινόμενης πράξης που περιλήφθηκε στην αίτηση στήριξης. Σε αντίθετη περίπτωση ανακαλείται η απόφαση ένταξης της πράξης.

Για τα έργα που αφορούν σε αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση και ανάδειξη οικισμού ή τμήματος αυτού, στο πλαίσιο των δράσεων του υπομέτρου 19.2, θα πρέπει να υπάρχει μελέτη συνολικής θεώρησης αισθητικής και λειτουργικής αναβάθμισης ή ανάδειξης του οικισμού ή τμήματος αυτού, το περιεχόμενο της οποίας παρουσιάζεται στο Παράρτημα της Προκήρυξης. Κατά προτεραιότητα θα εντάσσονται περιοχές στις οποίες έχουν ήδη ολοκληρωθεί τα βασικά δίκτυα (όπως ύδρευσης, αποχέτευσης), 6. να επαληθεύεται το εύλογο κόστος των υποβληθεισών δαπανών, (εκτός των έργων που υλοποιούνται με τιμολόγιο δημοσίων έργων), 7. να λαμβάνουν υπόψη την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης και ιδιαίτερα για τις επενδύσεις γίνεται εκτίμηση της αναμενόμενης περιβαλλοντολογικής επίπτωσης με βάση τη συγκεκριμένη, για την επένδυση, νομοθεσία, όταν αυτή μπορεί να θίξει το περιβάλλον, 8. να διασφαλίζουν την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών και αποτρέπουν κάθε διάκριση εξαιτίας του φύλλου, της φυλής ή της εθνικής καταγωγής, της θρησκείας ή των πεποιθήσεων, της αναπηρίας, της ηλικίας ή του γενετήσιου προσανατολισμού, 9. να διασφαλίζεται ότι δεν έχουν χρηματοδοτηθεί ή/και χρηματοδοτούνται από άλλα εθνικά ή/και συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, για το ίδιο φυσικό αντικείμενο, 10. να μπορούν να τεκμηριώσουν τον υπεύθυνο φορέα για τη λειτουργία ή τη συντήρηση όπου απαιτείται. 6.3 Είδος της ενίσχυσης Η ενίσχυση χορηγείται στο δικαιούχο με τη μορφή επιχορήγησης και το ύψος της υπολογίζεται βάσει των επιλέξιμων δαπανών, όπως αναφέρεται στο άρθρο 4 της υπ αριθ. 2635/20-9-2017/ΦΕΚ 3313/17 ΚΥΑ. Ο προϋπολογισμός της πράξης που διαμορφώνεται μετά το πέρας της διαδικασίας διοικητικού ελέγχου της αίτησης στήριξης, αποτελεί τον εγκεκριμένο επιλέξιμο προϋπολογισμό της. Δεν μπορεί να δικαιολογηθεί οποιαδήποτε αύξηση του εγκεκριμένου προϋπολογισμού του έργου. Εξαιρείται η περίπτωση που αυτή ανακύπτει από σχετικές κανονιστικές ρυθμίσεις όπως αύξηση συντελεστών ΦΠΑ, αύξηση των τιμολογίων των δημοσίων έργων, με την επιφύλαξη του ανωτάτου συνολικού κόστους ανά δράση της παρούσας Υπουργικής Απόφασης, όπως ισχύει. Οποιαδήποτε άλλη αύξηση του κόστους, βαρύνει αποκλειστικά και μόνο το δικαιούχο. 7. Υποβολή αίτησης στήριξης Οι δυνητικοί δικαιούχοι μπορούν, μετά τη δημοσιοποίηση της πρόσκλησης, να υποβάλλουν αιτήσεις στήριξης σύμφωνα με το υπόδειγμα που περιλαμβάνεται στην πρόσκληση. Οι εν λόγω αιτήσεις περιλαμβάνουν, ενδεικτικά τα ακόλουθα: i. στοιχεία του αιτούντος, ii. στοιχεία και φωτογραφική απεικόνιση της υφιστάμενης κατάστασης του προτεινόμενου έργου, εκτός άυλων ενεργειών, iii. περιγραφή της προτεινόμενης πράξης, iv. προϋπολογισμό της προτεινόμενης πράξης, v. ειδικές πληροφορίες ανάλογα με την υπό-δράση, vi. στοιχεία για τον υπολογισμό των κοινών και ειδικών δεικτών παρακολούθησης και αξιολόγησης,

vii. δικαιολογητικά που να αποδεικνύουν το «εύλογο κόστος» των αιτούμενων προς ενίσχυση δαπανών (πλην των δαπανών που αναφέρονται σε έργα που υλοποιούνται με δημόσιες συμβάσεις), viii. τεκμηρίωση του είδους και του ύψους των δαπανών, ώστε να συνάδουν με τη φύση, τους στόχους και την λειτουργικότητα του επενδυτικού σχεδίου (πλην έργων που εκτελούνται με δημόσιες συμβάσεις), ix. τεκμηρίωση της δυνατότητας του δικαιούχου αναφορικά με τη λειτουργία-συντήρηση του έργου, x. τα δικαιολογητικά που απαιτούνται κατά περίπτωση από το εθνικό θεσμικό πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις, τα οποία θα εξειδικεύονται στις επιμέρους προσκλήσεις των υποδράσεων, xi. Φάκελο Δημόσιας Σύμβασης, που να περιλαμβάνει τα αναγκαία στοιχεία, το περιεχόμενο του οποίου θα έχει εξειδικευτεί στην πρόσκληση, xii. συντέλεση των απαιτούμενων απαλλοτριώσεων, εφόσον απαιτούνται, xiii. δήλωση δικαιούχου ότι θα διευκολύνει κάθε έλεγχο από την Ο.Τ.Δ. και των αρμόδιων ελεγκτικών μηχανισμών. Η υποβολή των αιτήσεων στήριξης καθώς και οριστικοποίησή της, πραγματοποιείται μέσα από το Ο.Π.Σ.Α.Α. από τον δυνητικό δικαιούχο, ο οποίος υποβάλλει ηλεκτρονικά και τα απαραίτητα δικαιολογητικά, όπως αυτά θα καθορίζονται στην πρόσκληση. Εφόσον η αίτηση υποβληθεί επιτυχώς, λαμβάνει μοναδικό κωδικό και ημερομηνία οριστικοποίησης, από την οποία τεκμαίρεται το εμπρόθεσμο της υποβολής. Μετά την ηλεκτρονική υποβολή, οι δυνητικοί δικαιούχοι οφείλουν, εντός προθεσμίας που καθορίζεται στην πρόσκληση, να αποστείλουν στην Ο.Τ.Δ. αποδεικτικό κατάθεσης της αίτησης στήριξης, καθώς και όλα τα δικαιολογητικά που δύναται να εκπληρώνουν τα κριτήρια επιλεξιμότητας και επιλογής, όπως αυτά τίθενται στις προσκλήσεις των Ο.Τ.Δ.. Η Ο.Τ.Δ. έχει την δυνατότητα να ζητήσει, εκτός περιπτώσεων αυτεπάγγελτης αναζήτησης δικαιολογητικών, σε πρωτότυπο, ένα δικαιολογητικό για το οποίο αμφιβάλει για την γνησιότητά του, ή τα σχέδια σε ηλεκτρονική μορφή, στο αρχικό λογισμικό που παρήχθησαν. Διόρθωση ανάκληση αιτήσεων στήριξης πριν την καταληκτική ημερομηνία υποβολής. Οι αιτούντες μπορούν να διορθώνουν την αίτηση στήριξης και τα συνυποβληθέντα δικαιολογητικά, ακόμη και μετά την οριστική υποβολή της, εφόσον δεν έχει παρέλθει η καταληκτική ημερομηνία που προβλέπεται στη πρόσκληση. Για το σκοπό αυτό ακολουθούν τη διαδικασία που προβλέπεται, κατά περίπτωση, στο Ο.Π.Σ.Α.Α.. Εφόσον η διόρθωση αφορά και σε δικαιολογητικά που έχουν ήδη υποβληθεί σε έντυπη μορφή, αυτά αποστέλλονται εκ νέου στην αρμόδια Ο.Τ.Δ. για την αντικατάστασή τους. Πέραν των ανωτέρω οι αιτούντες δύναται να ανακαλέσουν την αίτησης στήριξης εν όλο ή εν μέρει μετά από σχετικό έγγραφο αίτημά τους στην Ο.Τ.Δ. σύμφωνα με το άρθρο 3 του Καν. (ΕΕ) 809/2014. Η ανάκληση επαναφέρει τον αιτούντα στη θέση που βρίσκονταν πριν υποβάλλει τα εν λόγω έγγραφα ή τμήματα των εν λόγω εγγράφων που ανακαλεί. Με την υποβολή της αίτησης στήριξης, οι αιτούντες αποδέχονται την περαιτέρω επεξεργασία από τις αρμόδιες υπηρεσίες των προσωπικών δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων και των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων. Σε κάθε περίπτωση διασφαλίζεται η τήρηση της νομοθεσίας περί προστασίας δεδομένων.

8. Διοικητικός έλεγχος των αιτήσεων στήριξης Σκοπός της διαδικασίας είναι η διασφάλιση της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των δυνητικών δικαιούχων κατά το διοικητικό έλεγχο (αξιολόγηση) των αιτήσεων στήριξης και η επιλογή από την Ο.Τ.Δ. των αιτήσεων που θα ενισχυθούν στο πλαίσιο του ΤΠ. Περιγραφή Διαδικασίας Ο διοικητικός έλεγχος (αξιολόγηση) των υποβληθεισών αιτήσεων στήριξης πραγματοποιείται με ευθύνη της Ο.Τ.Δ. μέσω του Ο.Π.Σ.Α.Α. Ο διοικητικός έλεγχος των αιτήσεων στήριξης, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης των προσφυγών, διενεργείται από επιτροπές που συγκροτούνται με απόφαση της Επιτροπής Διαχείρισης Προγράμματος CLLD/LEADER. Διασφαλίζεται ότι τα άτομα που έχουν λειτουργήσει ως αξιολογητές αίτησης στήριξης δε συμμετέχουν στη διαδικασία εξέτασης προσφυγής που αφορά τη συγκεκριμένη αίτηση. Επιπλέον, εξασφαλίζεται ότι για τα άτομα που μετέχουν στη διαδικασία του διοικητικού ελέγχου των αιτήσεων στήριξης δεν υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων, μέσω υποβολής κατάλληλης δήλωσης. Κατά τη διενέργεια του διοικητικού ελέγχου η Ο.Τ.Δ. δύναται να ζητήσει, την υποβολή συμπληρωματικών στοιχείων και διευκρινήσεων, εντός συγκεκριμένης προθεσμίας, που περιγράφεται στην πρόσκληση. Συμπληρωματικά στοιχεία είναι αυτά τα οποία προβλέπονταν στην πρόσκληση, εκδόθηκαν πριν την υποβολή της αίτησης στήριξης και διορθώνουν προφανή σφάλματα της αίτησης στήριξης ή/και των δικαιολογητικών που τη συνοδεύουν. Οι διευκρινίσεις είναι στοιχεία που ζητούνται με σκοπό την αποσαφήνιση των υποβληθέντων στοιχείων και την καλύτερη κατανόηση του περιεχομένου της αίτησης στήριξης. Σε κάθε περίπτωση υποβάλλονται ηλεκτρονικά στο Ο.Π.Σ.Α.Α. τα συμπληρωματικά στοιχεία και οι διευκρινήσεις, για τα οποία ορίζεται ως υποχρεωτική η ηλεκτρονική τους υποβολή τους και ταυτόχρονα ο δικαιούχος ενημερώνει με υπογεγραμμένη επιστολή υποβολής συμπληρωματικών στοιχείων και διευκρινήσεων, την Ο.Τ.Δ., εντός της οριζόμενης από την πρόσκληση προθεσμίας. Τα συμπληρωματικά στοιχεία και οι διευκρινήσεις στοιχείων, για τα οποία δεν ορίζεται ως υποχρεωτική η ηλεκτρονική υποβολή τους στο Ο.Π.Σ.Α.Α., υποβάλλονται συνημμένα της υπογεγραμμένης επιστολής υποβολής και συμπληρώνουν τον φάκελο της αίτησης στήριξης. Στον έλεγχο, σύμφωνα με το άρθρο 48, παρ. 2 του Καν. (ΕΕ) 809/2014, περιλαμβάνεται επαλήθευση: 1. της εμπρόθεσμης υποβολής της αίτησης στήριξης 2. της επιλεξιμότητας του δικαιούχου 3. των κριτηρίων επιλεξιμότητας, των δεσμεύσεων και άλλων υποχρεώσεων που συνδέονται με την ενέργεια για την οποία ζητείται στήριξη 4. της συμμόρφωσης με τα κριτήρια επιλογής 5. της επιλεξιμότητας των δαπανών της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της συμμόρφωσης με την κατηγορία δαπανών ή τη μέθοδο υπολογισμού που πρέπει να χρησιμοποιείται όταν η ενέργεια ή μέρος αυτής εμπίπτει στο άρθρο 67 παράγραφος 1 στοιχεία β), γ) και δ) του Καν. (ΕΕ) 1303/2013

6. του εύλογου χαρακτήρα των υποβληθεισών δαπανών του άρθρου 67 παράγραφος 1 στοιχείο α) του Καν. (ΕΕ) 1303/2013, εξαιρουμένων των συνεισφορών σε είδος και του κόστους απόσβεσης. Σε περίπτωση μη εκπλήρωσης των παραπάνω σημείων 1, 2 και 3, η αίτηση στήριξης απορρίπτεται. Στις πράξεις που δεν εκτελούνται με δημόσιες συμβάσεις, οι δαπάνες, ως προς το εύλογο του κόστους τους, αξιολογούνται με χρήση κατάλληλου συστήματος αξιολόγησης, όπως δαπάνες αναφοράς (πίνακας τιμών Ο.Τ.Δ.), σύγκριση των διαφόρων προσφορών ή διασταυρωτικός έλεγχος προσφορών ομοειδών προϊόντων άλλων πράξεων από την επιτροπή αξιολόγησης. Για τον υπολογισμό του εύλογου κόστους, ο υποψήφιος προσκομίζει οικονομικές προσφορές για λοιπές δαπάνες πλην κτιριακών υποδομών. Εφόσον το μοναδιαίο (ανά τεμάχιο) κόστος αυτών υπερβαίνει, σε αξία τα 1.000, απαιτούνται τρεις (3) συγκρίσιμες προσφορές, ενώ σε αντίθετη περίπτωση τουλάχιστον μία (1). Οι συγκρίσιμες προσφορές αφορούν ομοειδή και εφάμιλλα προϊόντα. Η Ο.Τ.Δ. καλείται να αξιολογήσει τόσο τις οικονομικές παραμέτρους των προσφορών, όσο και τις ποιοτικές. Έτσι είναι δυνατό να γίνει δεκτή μια προσφορά η οποία δεν είναι η πιο συμφέρουσα οικονομικά, αρκεί ο δικαιούχους να τεκμηριώνει και η Ο.Τ.Δ. να αποδέχεται, την μοναδικότητα ή/και την υψηλή ποιότητα ή τις ειδικές προδιαγραφές που προσφέρει το προμηθευόμενο προϊόν. Όσον αφορά στις δαπάνες που αφορούν κτιριακές υποδομές ο έλεγχος του «εύλογου κόστους» θα πραγματοποιείται μέσω σχετικών εγκεκριμένων Πινάκων Τιμών Μονάδος. Οι Πίνακες αυτοί δύναται να επικαιροποιούνται στα πλαίσια της διαδικασίας έγκρισης μεταγενέστερων προσκλήσεων. Επιπλέον, σε περίπτωση που ο δικαιούχος δηλώνει ψευδή στοιχεία προκειμένου να λάβει ενίσχυση, η αίτηση ενίσχυσης απορρίπτεται στη τρέχουσα πρόκληση και δεν έχει δικαίωμα κατάθεσης αίτησης στήριξης σε προσκλήσεις του τρέχοντος και του επόμενου ημερολογιακού έτους της διαπίστωσης, για όλα τα Τοπικά Προγράμματα. Στην περίπτωση αυτή η ΑΝ.ΗΜΑ. Α.Ε. διαβιβάζει τα στοιχεία των αιτούντων που απορρίφθηκαν για την εν λόγω περίπτωση, στη Ε.Υ.Ε. Π.Α.Α. 2014-2020 η οποία φροντίζει για την εξασφάλιση της σχετικής πληροφόρησης σε όλες της Ο.Τ.Δ. Σε κάθε περίπτωση πριν την ολοκλήρωση της αξιολόγησης η ΑΝ.ΗΜΑ. Α.Ε. οφείλει να πραγματοποιήσει επιτόπια επίσκεψη στον προτεινόμενο χώρο υλοποίησης όλων των αιτουμένων προς αξιολόγηση πράξεων, προκειμένου να διαπιστωθεί η υφιστάμενη κατάσταση. Τα αποτελέσματα της επιτόπιας επίσκεψης αποτυπώνονται σε έκθεση αυτοψίας η οποία συνοδεύεται από φωτογραφική αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης. Τα εν λόγω στοιχεία συμπληρώνουν το φάκελο της αίτησης στήριξης. Εξαιρούνται της διαδικασίας οι άυλες ενέργειες. Στη συνέχεια οι αιτήσεις βαθμολογούνται με βάση τα κριτήρια επιλογής και προσδιορίζεται ο συνολικός εγκρινόμενος προϋπολογισμός και το ισχύον ποσοστό στήριξης, λαμβάνοντας υπόψη και το «εύλογο κόστος» των προτεινόμενων δαπανών. Για την αποτύπωση του διοικητικού ελέγχου των αιτήσεων στήριξης, συμπληρώνεται κατάλληλο φύλλο διοικητικού ελέγχου κριτηρίων επιλεξιμότητας και επιλογής, το περιεχόμενο του οποίου θα αναρτάται στο Ο.Π.Σ.Α.Α. Με βάση τα ως άνω αποτελέσματα οι επιτροπές συντάσσουν πίνακα αποτελεσμάτων, στον οποίο περιλαμβάνονται οι παραδεκτές βαθμολογηθείσες και οι μη παραδεκτές αιτήσεις στήριξης. Οι