ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΣΑΜΟΥ ΔΗΜΟΣ ΣΑΜΟΥ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Αρ. Μελέτης : 5/2017 ΕΡΓΟ : ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ - ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΚΗΠΟΥ ΒΑΘΕΟΣ ΣΑΜΟΥ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η παρούσα τεχνική έκθεση αφορά στην αναδιαμόρφωση του δημοτικού κήπου της πόλεως Σάμου, γνωστός ως Ηγεμονικός Κήπος. Ο χώρος του κήπου συνδέεται άμεσα ανατολικά με χώρο όπου υπήρχε παλιά μια παιδική χαρά. Το εμβαδόν του κήπου είναι 3.030,87 τ.μ. και το εμβαδόν της παιδικής χαράς 380,00 τ.μ. H νέα διαμόρφωση αφορά την συνολική επιφάνεια των χώρων που είναι 3.410,87 τ.μ. Περιλαμβάνει κυρίως εργασίες επιστρώσεων στο ίδιο περίπου εμβαδόν, με μικρές υψομετρικές διαφορές από τα υπάρχοντα υψόμετρα. Γενικά οι επεμβάσεις είναι ήπιες και σκοπό έχουν την διατήρηση του φυτικού περιβάλλοντος του κήπου, με την ταυτόχρονη ανάδειξη του και αξιοποίηση του. Α. ΣΚΟΠΟΣ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ο «Ηγεμονικός Κήπος» αποτελεί έναν πνεύμονα πρασίνου και οξυγόνου για την πόλη και κάνει την μετάβαση από το Δημαρχιακό Μέγαρο στην παραλία πιο όμορφη και ενδιαφέρουσα. Βρίσκεται σε κεντρική θέση της πόλης και γειτνιάζει εκτός από το προαναφερθέν Δημαρχείο με το διατηρητέο κτίριο του πρώην ξενοδοχείου Ξενία μοναδικό δείγμα Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής. Με γνώμονα αυτά τα στοιχεία και την πρόθεση να αποτελέσει ο κήπος σημείο αναφοράς τόσο σε πολιτιστικό επίπεδο όσο και σε κοινωνικό, προτείνεται η αναδιαμόρφωσή του, με ορισμένες επεμβάσεις που θα διατηρήσουν και θα ενισχύσουν την υπάρχουσα πολυετή φύτευση. Η όμορφη εικόνα του πρασίνου και των ψηλών δέντρων του κήπου, επισκιάζεται από την άσχημη εικόνα των χώρων περιπάτου, και των απαρχαιωμένων υλικών των μικρών αναλυματικών τοίχων. Στους διάδρομους πρόσβασης και στους χώρους περιπάτου κάπου υπάρχει επίστρωση με τσιμεντόπλακες πεζοδρομίου, χρώματος κόκκινο, ενώ αλλού είναι ακόμη σε χώμα. Εντός του κήπου υπάρχουν παρτέρια που εμποδίζουν την πρόσβαση, από και προς την παιδική χαρά και ένα σιντριβάνι με παλαιά και φτηνά υλικά παρωχημένης αισθητικής. Ο χώρος της παιδικής χαράς παρουσιάζει εικόνα καταστροφής και εγκατάλειψης. Ο ηλεκτροφωτισμός είναι ελλιπής, διότι έχουν καταστραφεί τα φωτιστικά σώματα, όπως και κάποιες από τις γραμμές σύνδεσης του ρεύματος, που καθιστούν την επισκευή του δικτύου ηλεκτροφωτισμού ασύμφορη. Οι παρεμβάσεις που έγιναν παλιότερα, όπως ο εξωραϊσμός γύρω από το υπάρχον πηγάδι στο βάθος του κήπου και την παιδική χαρά, ήταν αποσπασματικές και δεν αφορούσαν όλη την έκταση του κήπου ούτε άλλαξαν την εικόνα του, προς το βέλτιστο. 1
Έγινε η αναγνώριση και η καταγραφή του υπάρχοντος φυτικού υλικού και παρατίθεται στον παρακάτω πίνακα. Το είδη των φυτών είναι ποικίλα και γενικά σε καλή κατάσταση, εκτός από μερικού φοίνικες που έχουν καταστραφεί από το κόκκινο σκαθάρι. Τα είδη προσαρμοσμένα στις τοπικές κλιματολογικές συνθήκες σε ξηροθερμικές περιόδους καλοκαιριού και υψηλά ποσοστά υγρασίας το χειμώνα. Α/Α ΥΠΑΡΧΟΝ ΦΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΑΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΚΗΠΟΥ ΠΟΛΕΩΣ ΣΑΜΟΥ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΟΣΟΤΗΤΑ (ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ( ΚΟΙΝΗ ΘΕΣΗΣ ΣΤΟ (ΤΕΜΑΧΙΑ) ΟΝΟΜΑΣΙΑ) ΟΝΟΜΑΣΙΑ) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ (ΣΧΕΔΙΟ Φ1) ΔΕΝΔΡΑ 1 Albizia julibrissin ΑΚΑΚΙΑ 17,19,23,54,64,75,102,119,1 12 ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ 20,147,150,159 2 Acacia robusta ΑΚΑΚΙΑ ΜΙΜΟΖΑ 2, 53,63,77 4 3 Jacarada ΑΚΑΚΙΑ 14 1 mimosaefolia ΡΟΔΑΝΘΗΣ 4 Prunus ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ 11,12,149 3 amygdalus 5 Araucaria exelsa. ΑΡΩΚΑΡΙΑ 50,90,118,148 4 6 Brachychiton ΒΡΑΧΥΧΙΤΩΝΑΣ 44,82,84,85,100,101,107,133 10 populneus,137,146 7 Prunus sativa ΔΑΜΑΣΚΗΝΙΑ 22 1 8 Laurus nobilis ΔΑΦΝΗ 5,7,10,38,51,68,73 7 ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ 9 Olea europea ΕΛΙΑ 45 1 10 Eucalyptus ΕΥΚΑΛΥΠΤΟΣ 1,18 2 globulus 11 Hibiscus rosa- ΙΒΙΣΚΟΣ ΣΙΝΙΚΟΣ 117 1 Sinensis 12 Salix babylonica) ΙΤΙΑ ΚΛΑΙΟΥΣΑ 35,39 2 13 Pinus pinea ΚΟΥΚΟΥΝΑΡΙΑ 43 1 14 Cercis ΚΟΥΤΣΟΥΠΙΑ 37 1 siliquastrum 15 Ligustrum ΛΙΓΟΥΣΤΡΟ 105,109,126,128,160 5 Vulgare 16 Morus platanifolia ΜΟΥΡΙΑ 16,30,41 3 17 Citrus sinensis ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ 13 1 18 Prunus persica ΡΟΔΑΚΙΝΙΑ 56 1 19 Punica granatum ΡΟΔΙΑ 15,20 2 20 Ficus elastica ΦΙΚΟΣ 21,28,93 3 21 ficus benjamina ΦΙΚΟΣ 98,114,127, 3 22 Phoenix ΦΟΙΝΙΚΑΣ 96 1 canariensis 23 Chamaerops ΧΑΜΑΙΡΩΠΑΣ 57,88,104,142,145,153,157 7 humilis. 24 Acer negundo ΣΦΕΝΔΑΜΟΣ 116,129 2 2
ΘΑΜΝΟΙ 1 Yucca gloriosa Γ ΙΟΥΚΑ 71,72,99 3 2 Prunus ΔΑΦΝΟΚΕΡΑΣΟ 66 1 laurocerasus 3 Euonymus ΕΥΩΝΥΜΟ 91,152,163 3 japonicus 4 Hibiscus rosa- ΙΒΙΣΚΟΣ ΣΙΝΙΚΟΣ 25,76,80,89,113,124,125,131 9 Sinensis,138 5 Hibiscus Syriacus ΙΒΙΣΚΟΣ ΣΥΡΙΑΚΟΣ 115,123 2 6 Callistemon ΚΑΛΛΙΣΤΗΜΟΝΑΣ 33,47,52,139 4 citrinus 7 Cotoneaster ΚΥΔΩΝΙΑΣΤΡΟ 92,95 2 lacteus 8 Lantana camara ΛΑΝΤΑΝΑ 40,74,94,111,112,143,161 7 9 Cestrum ΝΥΧΤΟΛΟΥΛΟΥΔΟ 140 1 Nocturnum 10 Nurium oleander ΠΙΚΡΟΔΑΦΝΗ 3,4,6,8,9,97 6 11 Pittosporum tobira ΠΙΤΤΟΣΠΟΡΟ 27,31,41,62,65,67,69,79,83,8 11 7,132 12 Polygala myrtifoli ΠΟΛΥΓΑΛΑ 24,26,29,55,61,70,78,81,130, 13 a 134135,144,154 13 Strelitzia Reginae ΣΤΡΕΛΙΤΖΙΑ 155 1 14 Thujia-emerand ΤΟΥΓΙΑ 59,86 2 15 Rosa Alberreto ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΙΑ 110,136,162,164 4 16 ficus benjamina ΦΙΚΟΣ 32,34,36,60,121,141 6 ΑΝΑΡΡΙΧΩΜΕΝΑ 1 Hedera helix ΚΙΣΣΟΣ 46 1 2 Bougainvillea glabra ΜΠΟΥΚΑΜΒΙΛΙΑ 58,106,151,156,158 5 Η αναδιαμόρφωση του Δημοτικού Κήπου γίνεται επιτακτική ανάγκη, προκειμένου να αποκατασταθεί ο ρόλος του χώρου, ως χώρος αναψυχής και ξεκούρασης. Οι επεμβάσεις μελετήθηκαν με σεβασμό στον χαρακτήρα και τη σπουδαιότητα του «Ηγεμονικού Κήπου» και με μοναδικό σκοπό τον εξωραϊσμό και την αισθητική αναβάθμιση του χώρου. Συγκεκριμένα διατηρούνται τα υπάρχοντα δέντρα, το μνημείο των πεσόντων, η είσοδος του κήπου με τη περίφραξη σε απλοποιημένο εκλεκτιστικό ύψος, το μικρό σπιτάκι του κήπου και οι κύριες διαδρομές πρόσβασης και μετάβασης, από και προς τον χώρο του κήπου. Β. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ & ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ Βασική επέμβαση αποτελεί η χάραξη των υπαρχόντων πορειών καθώς και νέων εντός του κήπου, σαφώς ορισμένων, με την χρήση πλακών μαρμάρου λευκού και γκρι χρώματος, όμοια με τα μάρμαρα που χρησιμοποιούνται στην πλατεία του Δημαρχιακού Μεγάρου. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η ενοποίηση της πλατείας και του κήπου δίνοντας και μια οπτική συνέχεια στην πορεία του επισκέπτη από την 3
πλατεία σε αυτόν. Η νέα χάραξη αυτή, εκτός από τον βασικό διάδρομο στον άξονα της κλίμακας που κατεβαίνει από την πλατεία, δημιουργεί και έναν ίδιας μορφολογίας και ιδιαίτερης σημασίας διάδρομο, που οδηγεί στην ανακαινισμένη παιδική χαρά, προκειμένου να υπάρξει η άμεση πρόσβαση και οπτική επαφή σε αυτή. Στο βάθος του κήπου ανατολικά διατηρούνται τα μεγάλα παρτέρια με τα δέντρα και διαμορφώνονται μόνο δύο διάδρομοι πρόσβασης και περιπάτου προς το σπιτάκι με κατά τόπους μικρά καθιστικά παγκάκια. Ο χώρος των παρτεριών στο σημείο αυτό του κήπου αυξάνεται, διατηρείται χώρος για περίπατο και στάση μόνο μπροστά από το υπάρχον σπιτάκι. Ο χώρος των παρτεριών με την διαμόρφωση, που γενικά περιέχουν σχεδόν το σύνολο των δέντρων, αυξάνεται από τα 1.385,51 τ.μ. σε 1.611,02 τ.μ. (Σχέδιο Α9) Το ποσοστό των παρτεριών στον κήπο αυξάνεται από το 40,62% σε 47,23%. Ο χώρος περιπάτου και ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων διαμορφώνεται με δάπεδο από άτριφτο γαρμπιλομωσαικό με κατάλληλη κοκκομετρική διαβάθμιση γαρμπιλιού και μεταλλικούς αρμούς, όμοιο με αυτό της πλατείας Δημαρχιακού Μεγάρου. Η χρήση του υλικού αυτού εντείνει την αίσθηση ότι η πλατεία του δημαρχιακού μεγάρου, ο κήπος και το παραλιακό μέτωπο αποτελούν μέρη ενός συνόλου σχεδιασμένου και μελετημένου με σύγχρονη αισθητική. Δημιουργείται μια «περιοχή» με καθιστικά ζαρντινιέρες από εμφανές μπετόν γύρω από το υπάρχον μνημείο. Με την κίνηση αυτή, δίνεται στο μνημείο η δυνατότητα να «αναπνεύσει» και να αναδειχθεί αλλά και στους επισκέπτες του κήπου να απολαύσουν την σκιά των δέντρων και την συναναστροφή μεταξύ τους. Τον ίδιο ρόλο παίζουν και οι δύο κυκλικές πλατείες που δημιουργούνται στον άξονα της κάτω εισόδου και δεξιά από τον άξονα της πλατείας. 4
Στη πρώτη πλατεία, που αποτελεί ουσιαστικά και την συνέχεια της εισόδου του κήπου, πρωταγωνιστικό ρόλο παίζει το νερό, με την δημιουργία ενός καταρράκτη και μικρής λίμνης που αναδεικνύει το υπάρχον μνημείο των πεσόντων. Αντίστοιχη αλλά ήρεμη λίμνη, με κεκλιμένο πυθμένα που «ακολουθεί» την ράμπα πρόσβασης, υπάρχει πλάι στην είσοδο της πλατείας. Το υλικό της πλατείας είναι γαρμπιλομωσαικό με μπορντούρα γκρι μαρμάρου ενώ τα στοιχεία που παίρνουν νερό καλύπτονται με κατάλληλη τσιμεντοκονία και βάφεται σε ανοιχτό γαλάζιο χρώμα. Στον χώρο αυτό υπάρχουν καθιστικά κυλινδρικού σχήματος από εμφανές σκυρόδεμα. Ίδια καθιστικά, καθώς και ένα μπετονένιο καθιστικό με σχήμα τεταρτοκύκλιου, υπάρχουν στη δεύτερη πλατεία από γαρμπιλομωσαικό και μπορντούρα γκρι μαρμάρου. Σημαντική θέση καταλαμβάνει μια ζαρντινιέρα με Acanthus mollis, φυτό που ευδοκιμεί στον κήπο εδώ και πολλά χρόνια και έχει αποτελέσει την έμπνευση του κορινθιακού ρυθμού στην αρχιτεκτονική και γλυπτική των αρχαίων χρόνων. Στην συμβολή της πλατείας με τον διάδρομο που οδηγεί στην παιδική χαρά, τοποθετείται μία πέργκολα με σκελετό μεταλλικό και σκιάδια αλουμινίου σε γκρι ανθρακί χρώμα, στην οποία μπορούν να αναπτυχθούν και αναρριχόμενα φυτά. Ίδιες πέργολες μεγαλύτερων διαστάσεων προτείνονται και στο χώρο ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων πίσω από το μνημείο, επειδή ο χώρος δεν καλύπτεται πλήρως από την σκίαση των δέντρων. Κάθε επαναλαμβανόμενο τμήμα (modulo) της πέργολας χωράει τέσσερα τραπέζια με τα αντίστοιχα καθίσματα. Οι επεμβάσεις ολοκληρώνονται με την ανακαίνιση του χώρου της πρώην παιδικής χαράς, στην οποία χρησιμοποιείται κατάλληλο δάπεδο ασφαλείας αντικραδασμικό σε εμβαδόν 270,00 τ.μ. και σύγχρονα παιχνίδια. Δημιουργείται περιμετρικά παρτέρι εμβαδού 110,00 τ.μ., δηλαδή το 40% του χώρου, με χαμηλή βλάστηση που συμπληρώνει το υπάρχον πράσινο του κήπου. Επίσης εξωραΐζεται ο μαντρότοιχος που την περιβάλλει. Γ. ΝΕΕΣ ΦΥΤΕΥΣΕΙΣ Λαμβάνοντας υπόψη την υπάρχουσα κατάσταση του φυτικού υλικού, προτείνεται η φύτευση νέων φυτών που ταιριάζουν με την υπάρχουσα βλάστηση και συμπληρώσουν την χάραξη και τον σχεδιασμό της μελέτης. Η παρέμβαση έχει ήπιο χαρακτήρα. Η φύτευση γίνεται στα κενά που αφήνουν ελεύθερα τα δένδρα και περισσότερο στην δυτική πλευρά του κήπου, όπου υπάρχει έντονος φωτισμός και αερισμός. Επιλέχθηκαν είδη από την Ελληνική και ευρύτερη Μεσογειακή χλωρίδα, με ποικιλία αειθαλών και φυλλοβόλων ειδών, με σκοπό την βιοποικιλότητα, τη χρωματική και εποχιακή διαφοροποίηση. Τα είδη που προτείνονται έχουν περιορισμένες ανάγκες σε άρδευση και λίπανση. Προβλέπεται για τα νέα φυτά, δίκτυο άρδευσης με σταλάκτες. 5
Τα είδη αναγράφονται αναλυτικά παρακάτω. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΦΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΑΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΚΗΠΟΥ ΠΟΛΕΩΣ ΣΑΜΟΥ Α/Α (ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ( ΚΟΙΝΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ) ΠΟΣΟΤΗΤΑ (ΤΕΜΑΧΙΑ) ΟΝΟΜΑΣΙΑ) ΔΕΝΔΡΑ 1 Prunus cerasifera Δαμασκηνιά 4 Καλλωπιστική 2 Cercis Siliquastrum Κουτσουπιά 4 3 Magnolia grandiflora Μανόλια Μεγανθής 7 4 Melia azedarach Μελιά 1 5 Morus platanifolia fruitless Μουριά 5 6 Syringa vulgaris Πασχαλιά 12 7 Acer negundo Σφένδαμος 1 ΘΑΜΝΟΙ 1 Pelargonium graveolens Αρμπαρόριζα 44 2 Hebe speciosa Βερόνικα 30 3 Rosmarinus officinalis Δενδρολίβανο 25 4 Prunus laurocerasus Δαφνοκέρασος 39 5 Myoporum laetum Μυόπορο 16 6 Callistimon citrinus Καλλιστήμονας 37 7 Punica granatum flore Ροδιά Καλλωπιστική 16 pleno 8 Rhododendron sp. Ροδόδεντρο 18 ΑΝΑΡΡΙΧΩΜΕΝΑ 1 Lonicera Henryi Αγιόκλημα 15 2 Jasminum nudiflonum Γιασεμί γυμνανθές 20 3 Bougaivillea Μπουκαμβίλια 39 4 Passiflora coerulea Πασιφλόρα 20 ΠΟΩΔΗ 1 Acanthus mollis Άκανθος απαλή 8 Δ. ΗΛΕΚΤΡΟΦΩΤΙΣΜΟΣ & Η/Μ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Ο ηλεκτροφωτισμός έχει ως προτεραιότητα στην οπτική άνεση του χώρου κατά τη διάρκεια της νύχτας, δίνοντας το αίσθημα στης ασφάλειας στον επισκέπτη ή και τον απλώς διερχόμενο από τον κήπο. Ο χωνευτός φωτισμός LED στο δάπεδο των βασικών διαδρόμων τονίζει την χάραξή τους και εκμεταλλεύεται την νέα τεχνολογία για εξοικονόμηση ενέργειας. Στα καθιστικά, τα χωνευτά σε τοίχο φωτιστικά LED δημιουργούν χώρους στάσης φωτεινούς και ασφαλείς ακόμα και για νυχτερινή χρήση. Στύλοι φωτισμού, ψηλοί και χαμηλοί, τοποθετούνται διάσπαρτα μέσα στον κήπο συμπληρώνοντας των φωτισμό των διαδρόμων και δημιουργώντας όμορφα σκηνικά. Τέλος προβολάκια στις φυτεύσεις και στο μνημείο αναδεικνύουν τα υπάρχοντα επιβλητικά δέντρα, ορισμένες νέες φυτεύσεις και φυσικά το μνημείο που δεσπόζει στον κήπο. Τα ψηλά φωτιστικά 6
που προτείνονται μοιάζουν με αυτά της παραλίας προκειμένου να υπάρχει μια ομοιομορφία και θυμίζουν τα παραδοσιακά φανάρια. Προβλέπεται η εγκατάσταση αυτόματου συστήματος καθαρισμού και ανακύκλωσης του νερού στα δύο υδάτινα στοιχεία. Ε. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Το έργο αυτό είναι προϋπολογισμού περίπου 400.000,00 Ευρώ (με την αναθεώρηση και το ΦΠΑ). Η χρηματοδότηση του έργου θα γίνει από το Επιχειρησιακό πρόγραμμα «Βόρειο Αιγαίο 2014-2020», στον Άξονα Προτεραιότητας «Προστασία του περιβάλλοντος και των πόρων και μετάβαση σε μια οικονομία φιλική στο περιβάλλον, με επάρκεια πόρων για ανάπτυξη, απασχόληση και αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής» με Κωδ. Πράξης Σ.Α. (Κωδικός ενάριθμου έργου 2017ΕΠ08810010). Η κατασκευή του έργου θα γίνει με ανοιχτό διαγωνισμό και η προθεσμία για την περαίωση του είναι Δώδεκα (12) μήνες. Σάμος 15 / 05 / 2017 Ο ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Ο ΠΡ/ΝΟΣ Τ.Υ. ΔΗΜΟΥ ΣΑΜΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ Αρχιτέκτονας Μηχανικός ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ Μηχανολόγος Μηχανικός 7