Αρχές σχεδιασμού των αστικών υπαίθριων χώρων για τους ηλικιωμένους που πάσχουν από άνοια και Alzheimer

Transcript

1 9th Pan-Hellenic Interdisciplinary Conference of Alzheimer's Disease and Related Disorders Αρχές σχεδιασμού των αστικών υπαίθριων χώρων για τους ηλικιωμένους που πάσχουν από άνοια και Alzheimer Πιπερίδου Στεφανία Άννα " ΥΠΟΤΡΟΦΟΣ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΙΚΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ- ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ SIEMENS" Τρατσέλα Μαρία PhD, Αθανασιάδου Ελένη PhD

2 Το ερώτημα: με ποιες βασικές αρχές η αρχιτεκτονική τοπίου μπορεί να διαμορφώσει τους αστικούς υπαίθριους χώρους ώστε να είναι οικείοι και φιλικοί για άτομα με Alzheimer.

3 Διατύπωση ορισμένων ψυχολογικών και κοινωνικών αρχών, δηλαδή : Αυτές είναι: α. Επαφή με τη φύση β. Αισθητηριακή διέγερση γ. Ανάκληση της μνήμης δ. Ανάπτυξη της κοινωνικότητας Οι αρχές του σχεδιασμού αντλούνται : από τις αρχές σχεδιασμού των θεραπευτικών κήπων (νοσοκομείων, κέντρων φροντίδας) που αποτελούν το μόνο υλοποιημένο έργο για ανοιχτούςεξωτερικούς χώρους

4 9th Pan-Hellenic Interdisciplinary Conference of Alzheimer's Disease and Related Disorders α. επαφή με τη φύση

5 α. Επαφή με τη φύση Φύση βίωση ευχάριστων συναισθημάτων Στόχος η επαφή του ατόμου με τη Φύση μέσα από τη δημιουργία ενός αισθητικά ενδιαφέροντος και καθησυχαστικού περιβάλλοντος

6 α. Επαφή με τη φύση Φυτεύσεις δέντρα, αειθαλή και φυλλοβόλα μεγάλοι και μικροί θάμνοι πολυετή ή ετήσια φυτά Τα φυτά με ενδιαφέροντα σχήματα, μεγέθη, υφή και άνθη Συνδυασμός χλοοτάπητα θάμνων και δένδρων

7 α. Επαφή με τη φύση Μεγάλα δένδρα σκιά αίσθηση προστασίας και σταθερότητας Αλέες δένδρων στοιχείο προσανατολισμού χλοοτάπητας θάμνοι δέντρα Αειθαλείς θάμνοι φυτικοί ανεμοφράκτες δημιουργία αυτόνομων νησίδων Επιφάνεια χλοοτάπητα χαλαρωτική εικόνα βάση για συνθέσεις λουλουδιών Επιλογή των λουλουδιών άνθη γνώριμα με εντυπωσιακά χρώματα αρωματικά

8 α. Επαφή με τη φύση Φυτά προσελκύουν πεταλούδες και πουλιά Φυτά οικεία και χρήσιμα σε δραστηριότητες μαγειρική ή τη χειροτεχνία Τα τοξικά φυτά πρέπει να αποφεύγονται

9 α. Επαφή με τη φύση Απαραίτητη η ύπαρξη στοιχείων νερού: σιντριβάνια, μικροί καταρράκτες λίμνες ενδιαφέροντες προορισμούς Με τους φυσικούς ήχους λειτουργούν ηρεμιστικά Πολλά ζώα και πτηνά έλκονται από το νερό ευχάριστη ενασχόληση για τα άτομα με Alzheimer

10 9th Pan-Hellenic Interdisciplinary Conference of Alzheimer's Disease and Related Disorders β. διέγερση των αισθήσεων

11 β. διέγερση των αισθήσεων Ενθάρρυνση να χρησιμοποιούν όλες τις αισθήσεις Αστικός υπαίθριος χώρος εξυπηρετεί γνωστικές και σωματικές απώλειές και φυσικές δυσλειτουργίες Στόχος η διέγερση των αισθήσεων Αισθητηριακή εμπειρία με τη χρησιμοποίηση έντονων αντιθέσεων χρωμάτων εναλλαγές υφών και υλικών αρώματα ήχους του νερού το θρόισμα των φύλλων

12 β. διέγερση των αισθήσεων Όραση και ψυχολογική κατάσταση του ατόμου ενίσχυση με φωτεινά χρώματα Χρήση κίτρινου/ πορτοκαλί/ κόκκινου Περιορισμένη χρήση μπλε, ιώδους και ασημένιου χρώματος σε υποπεριοχές με αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά Το πράσινο χρώμα αντιπροσωπεύει τον ήρεμο και γαλήνιο τόνο της φύσης Χρωματική έμφαση στις εισόδους ενός πάρκου

13

14 β. διέγερση των αισθήσεων Ακοή ενισχύεται με χρήση του ήχου του νερού κελάηδημα των πουλιών θρόισμα των φύλλων ευχάριστους ήχους του ανέμου Η όσφρηση ενισχύεται με φυτά με έντονο άρωμα δημιουργία κήπων με αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά

15 β. διέγερση των αισθήσεων Η Αφή ενεργοποιείται στον υπαίθριο χώρο με φυτά με διαφορετική υφή φύλλων, φλοιούς δένδρων, λουλούδια διαφορετικά υλικά με τραχιά ή λεία υφή υγρό στοιχείο Η γεύση μπορεί να ενθαρρυνθεί μέσω της θεραπευτικής κηπουρικής

16 9th Pan-Hellenic Interdisciplinary Conference of Alzheimer's Disease and Related Disorders γ. ανάκληση της μνήμης

17 γ. ανάκληση της μνήμης Σχεδιασμός για την αντιμετώπιση του προβλήματος της μνήμης αξιοποιεί: 1. φύτευση παραδοσιακών, γνωστών φυτών 2. αστικό εξοπλισμό οικείο και κατανοητό (παγκάκια, τραπέζια, καθίσματα) 3. ορόσημα σημεία προσανατολισμού στο χώρο Ειδικότερα τα ορόσημα είναι: στοιχεία αρχιτεκτονικά φυτεύσεις και στοιχεία νερού στοιχεία από την τοπική κοινωνία, την ιστορία και την παράδοσή 4. Καθημερινές και οικείες εργασίες το πότισμα η καλλιέργεια των φυτών

18 9th Pan-Hellenic Interdisciplinary Conference of Alzheimer's Disease and Related Disorders δ. ανάπτυξη κοινωνικότητας

19 δ. ανάπτυξη κοινωνικότητας Η κοινωνικοποίηση : πρωταρχικής σημασίας για την ποιότητα ζωής Ο σχεδιασμός πρέπει να στηρίζει δραστηριότητες όπως: περίπατο και απλές μορφές αναψυχής ήπια μορφή φυσικής άσκησης θεραπευτική κηπουρική. Ιδιαίτερη έμφαση στους καθιστικούς χώρους. χώροι για έντονη κοινωνικοποίηση χώροι για επιθυμητή απομόνωση

20 δ. ανάπτυξη κοινωνικότητας Λειτουργικά καθιστικά απαραίτητος αστικός εξοπλισμός Σταθερά καθίσματα και τα τραπέζια Έπιπλα κινητά για δραστηριότητες Τρόπος τοποθέτησης των καθισμάτων ατομικά καθίσματα σε μικρές ομάδες των 4-6 ατόμων καθιστική διαμόρφωσή σε σχήμα ορθής γωνίας ή U

21 δ. ανάπτυξη κοινωνικότητας Θεραπευτική κηπουρική συνδυασμός ήπια μορφή άσκησης ευχάριστο και φυσικό περιβάλλον της υγείας και ευεξίας Σχεδιαστικές προτάσεις για θεραπευτική κηπουρική: Κατασκευή υπερυψωμένων παρτεριών η δημιουργία ενός θερμοκηπίου έναν κήπο με βότανα και λαχανόκηπου Κατάλληλος εξοπλισμός: εργαλεία με μεγάλες λαβές, ποτιστήρια, βρύσες στο σωστό ύψος ενίσχυση

22 δ. ανάπτυξη κοινωνικότητας Οι εξωτερικές δραστηριότητες έναυσμα για εσωτερικές δράσεις στο σπίτι και στις μονάδες φροντίδας φωτογραφίες από φυτά έργο τέχνης κολάζ επιλογή σπόρων και νέων φυτών για φύτευση συνεργασία με τον δήμο για πρωτοβουλίες στους κοινόχρηστους χώρους

23 Οι αρχές αυτές σχεδιασμού μπορούν να εφαρμοστούν: σε αστικούς υπαίθριους χώρους κατασκευασμένους εξ αρχής για άτομα με Alzheimer σε μικρές παρεμβάσεις σε ήδη διαμορφωμένους χώρους Περαιτέρω έρευνα με συμμετοχή των ίδιων των ατόμων και του ιατρικού νοσηλευτικού προσωπικού για σαφέστερες απαντήσεις σε θέματα που αφορούν τον σχεδιασμό για καλύτερη συνεργασία ανάμεσα στα κέντρα υγείας με τους δήμους και τις κοινότητες για συμμετοχή ολόκληρης της πόλης σε ένα σχεδιασμό γενικότερα, «φιλικό» προς τα άτομα αυτά

24 9th Pan-Hellenic Interdisciplinary Conference of Alzheimer's Disease and Related Disorders Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!