IP/10/1379 Βρυξέλλες, 26 Οκτωβρίου 2010 Εργασίες Ε&Α και οικονοµική κρίση: κορυφαίες ευρωπαϊκές εταιρείες περικόπτουν τις επενδύσεις σε µικρότερο βαθµό από τις αµερικανικές ανταγωνιστικές τους, η Ευρώπη όµως υστερεί ακόµη πολύ Ο "Πίνακας αποτελεσµάτων για βιοµηχανικές επενδύσεις Ε&Α στην ΕΕ" του 2010, τον οποίο συνέταξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δείχνει ότι οι επενδύσεις Ε&Α εκ µέρους κορυφαίων ενωσιακών εταιρειών υποχώρησαν το 2009 κατά 2,6%, µολονότι οι πωλήσεις και τα κέρδη µειώθηκαν πολύ περισσότερο, κατά 10,1% και 21,0% αντίστοιχα. Η µείωση των επενδύσεων σε Ε&Α από τους πρωταγωνιστές στις ΗΠΑ, µε ποσοστό 5,1%, ήταν δύο φορές πιο απότοµη απ ό,τι στην ΕΕ, η µείωση όµως παγκοσµίως ήταν µικρότερη, σε ποσοστό 1,9%. Οι ιαπωνικές εταιρείες διατήρησαν το επίπεδο επενδύσεών τους. Εταιρείες µε έδρα σε άλλα µέρη της Ασίας Κίνα, Ινδία, Χονγκ-Κονγκ, Νότια Κορέα και Ταϊβάν συνέχισαν να αναπτύσσουν τις εργασίες Ε&Α µε υψηλό ρυθµό, όπως παρατηρήθηκε τα προηγούµενα έτη. Ο ιαπωνικός κατασκευαστής αυτοκινήτων Toyota καταλαµβάνει για δεύτερο συνεχές έτος την υψηλότερη θέση παγκοσµίως σε επενδύσεις Ε&Α (6,8 δις ). Τρεις εταιρείες από την ΕΕ περιλαµβάνονται στις δέκα κορυφαίες: η Volkswagen, ο µεγαλύτερος επενδυτής µε έδρα στην Ευρώπη, µε 5,8 δις, η Nokia και η Sanofi-Aventis. Ο πίνακας αποτελεσµάτων καλύπτει τις 1.400 κορυφαίες εταιρείες παγκοσµίως. Η αρµόδια για την Έρευνα, την Καινοτοµία και την Επιστήµη Επίτροπος κα Máire Geoghegan-Quinn δήλωσε τα εξής : "Το γεγονός ότι µείζονες εταιρείες της ΕΕ σε µεγάλο βαθµό διατήρησαν το ύψος επενδύσεών τους σε εργασίες Ε&Α δείχνει ότι αναγνωρίζουν την Ε&Α ως το κλειδί για να βγουν ισχυρότερες από την κρίση. Το ευρύ όµως χάσµα µε τις κορυφαίες εταιρείες των ΗΠΑ σε πεδία όπως το λογισµικό και η βιοτεχνολογία, και η συνεχιζόµενη ταχεία άνοδος εταιρειών µε έδρα στην Ασία, προβάλλει τον επείγοντα χαρακτήρα του προβλήµατος που αντιµετωπίζει η Ευρώπη ως προς την καινοτοµία. Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του εκεµβρίου χρειάζεται επειγόντως να συνταχθούν µε τις προτάσεις για την Ένωση Καινοτοµίας τις οποίες εξαγγείλαµε ο Επίτροπος Antonio Tajani και εγώ στις 6 Οκτωβρίου." Ο πίνακας αποτελεσµάτων του φετινού έτους δείχνει ότι παρά τις σχεδόν άνευ προηγουµένου δυσχερείς οικονοµικές συνθήκες, οι επενδύσεις σε Ε&Α παραµένουν σηµαντική στρατηγική προτεραιότητα για τις κορυφαίες εταιρείες παγκοσµίως.
Εκδηλούµενες τάσεις σε περιοχές του κόσµου Στη διάρκεια του 2009, πρωτοπόρες εταιρείες της ΕΕ µείωσαν τις επενδύσεις σε Ε&Α πολύ λιγότερο από τις αντίστοιχες των ΗΠΑ, παρά τα παρόµοια ποσοστά πτώσης των πωλήσεων (περίπου 10%) και υψηλότερα ποσοστά πτώσης των κερδών (13,0% έναντι 1,4%). Σε καίριους τοµείς υψηλής τεχνολογίας, οι επιδόσεις των ευρωπαϊκών εταιρειών στην Ε&Α είναι αδύναµες. Για παράδειγµα, οι αµερικανικές εταιρείες του πίνακα αποτελεσµάτων επένδυσαν πέντε φορές περισσότερα κεφάλαια από τις αντίστοιχες της ΕΕ σε Ε&Α µε αντικείµενο τους ηµιαγωγούς, τέσσερις φορές περισσότερο σε Ε&Α λογισµικού και οκτώ φορές περισσότερο στη βιοτεχνολογία. Οι ιαπωνικές εταιρείες διατήρησαν το επίπεδο επενδύσεων σε Ε&Α παρά την ισχυρή πτώση των πωλήσεων (περίπου 10%) και των κερδών (88,2%). Μείζονες εταιρείες που έχουν την έδρα τους σε ορισµένες ασιατικές χώρες συνέχισαν να εµφανίζουν τα υψηλά ποσοστά ανάπτυξης Ε&Α των προηγουµένων ετών, π.χ. η Κίνα (άνοδος κατά 40,0%), η Ινδία (27,3%), το Χονγκ Κονγκ (14,8%), η Νότια Κορέα (9,1%) και η Ταϊβάν (3,1%). Οι ελβετικές εταιρείες, και αυτές αύξησαν τις επενδύσεις σε Ε&Α (2,5%). Εκδηλούµενες τάσεις σε εταιρείες και κλάδους Τρεις εταιρείες µε έδρα στην ΕΕ περιλαµβάνονται στους δέκα µεγαλύτερους επενδυτές Ε&Α (Volkswagen, Nokia και Sanofi-Aventis), παράλληλα µε τρεις από τις ΗΠΑ (Microsoft, Pfizer και Johnson & Johnson), και µία από την Ιαπωνία (Toyota, στην κορυφή). Στις κορυφαίες 50 περιλαµβάνονται 16 ενωσιακές εταιρείες, 19 αµερικανικές και 12 ιαπωνικές (εικόνα 2). Οι 30 από τις 50 κορυφαίες εταιρείες περιέκοψαν το 2009 τις επενδύσεις σε Ε&Α. Παρά την κρίση, η κλαδική σύνθεση των επενδύσεων Ε&Α παγκοσµίως παρέµεινε σε γενικές γραµµές η ίδια. Για τις αµερικανές εταιρείες, οι κλάδοι υψηλής έντασης Ε&Α, όπως η φαρµακοβιοµηχανία ή οι υπηρεσίες πληροφορικής, συµβάλλουν µε ποσοστό άνω των δύο τρίτων στις συνολικές δαπάνες Ε&Α. Αντίθετα, για τις ευρωπαϊκές και τις ιαπωνικές εταιρείες, κυριαρχούν οι κλάδοι µεσαίας-υψηλής έντασης Ε&Α (για παράδειγµα η αυτοκινητοβιοµηχανία ή ο κλάδος ηλεκτρονικών), ενώ οι κλάδοι υψηλής έντασης Ε&Α αντιπροσωπεύουν µόλις το ένα τρίτο περίπου των συνολικών επενδύσεων. Τεράστιες µειώσεις επενδύσεων σε Ε&Α πραγµατοποίησαν ορισµένες αυτοκινητοβιοµηχανίες, π.χ. η Ford (32,4%), η Renault (26,5%) και η General Motors (24,1%). Άλλες αυτοκινητοβιοµηχανίες, όπως η Nissan και η Toyota, παρουσίασαν συγκρατηµένη µείωση ή ακόµη και αύξηση των επενδύσεων σε Ε&Α, π.χ. η Hyundai. Στις εταιρείες που αύξησαν τις επενδύσεις Ε&Α το 2009 περιλαµβάνονται όχι µόνο εκείνες που είχαν ικανοποιητικές πωλήσεις και κέρδη, όπως η Huawei Technologies (27,8%) και η Apple (25,4%), αλλά επίσης και εταιρείες όπως η Bayer (8,8%) και η General Electric (10,1%), οι οποίες αύξησαν τις επενδύσεις Ε&Α παράλληλα µε την πτώση των κερδών και των πωλήσεων. Ο κλάδος των εναλλακτικών πηγών ενέργειας συνέχισε να αναπτύσσεται ταχέως. Ο πίνακας αποτελεσµάτων περιλαµβάνει 15 εταιρείες (9 περισσότερες από πέρυσι) πλήρως εστιασµένες στην τεχνολογία καθαρής ενέργειας. Οι εταιρείες αυτές, 13 µε βάση στην ΕΕ και 2 αλλού, επένδυσαν πάνω από 500 εκατ. το 2009 σε Ε&Α, αύξηση κατά 28,7%. Επενδύσεις σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας πραγµατοποιούνται επίσης από εταιρείες ενταγµένες σε άλλους κλάδους, π.χ. στον κλάδο πετρελαίου και αερίου. 2
ιαφορές ανά την ΕΕ Οι κορυφαίοι επενδυτές Ε&Α της Ισπανίας ανθίστανται στην κρίση Μέσα στην ΕΕ, τα ποσοστά ανάπτυξης της Ε&Α διαφέρουν µεταξύ κρατών µελών λόγω της διαφοροποιηµένης σύνθεσης του κλάδου τους. Ορισµένες από τις µεγαλύτερες µειώσεις Ε&Α το 2009 πραγµατοποιήθηκαν από εταιρείες µε έδρα σε χώρες όπως η Γερµανία (µείωση κατά 3,2%) και η Γαλλία (4,5%), που διαθέτουν εκτεταµένο κλάδο αυτοκινητοβιοµηχανίας. Σοβαρά επλήγησαν επίσης χώρες όπως η Φινλανδία (µείωση κατά 6%) και η Σουηδία (6,6%), όπου ο εξοπλισµός ΤΠ αποτελεί µείζονα οικονοµική δραστηριότητα για εταιρείες µε έδρα εγχωρίως. Ωστόσο, οι κορυφαίοι επενδυτές Ε&Α της Ισπανίας αύξησαν τις επενδύσεις κατά 15,4%, παρά την πτώση των πωλήσεων κατά 6,4%. Αυτό οφειλόταν σε µεγάλες αυξήσεις εκ µέρους κορυφαίων ισπανικών εταιρειών όπως η Telefónica (16%) και η Acciona (29%) και στην ένταξη κορυφαίων παικτών στον πίνακα αποτελεσµάτων, όπως η Banco Santander (18%). Ιστορικό Ο πίνακας αποτελεσµάτων για βιοµηχανικές επενδύσεις Ε&Α στην ΕΕ δηµοσιεύεται κατ έτος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Γ Έρευνας και Κοινό Κέντρο Ερευνών) και δίνει πληροφορίες για τις κορυφαίες 1400 εταιρείες παγκοσµίως (400 από την ΕΕ και 1000 εκτός αυτής) µε σειρά κατάταξης ανάλογα µε τις επενδύσεις τους σε εργασίες Ε&Α. Με τον πίνακα µετριέται η συνολική αξία των συνολικών επενδύσεων Ε&Α των εταιρειών, ανεξαρτήτως του τόπου όπου πραγµατοποιούνται οι εργασίες Ε&Α. Ως εκ τούτου, δεν εµφαίνονται οι εκδηλούµενες τάσεις στην ένταση Ε&Α του ιδιωτικού τοµέα επιχειρηµατικές δαπάνες Ε&Α σε µια ιδιαίτερη χώρα ή περιφέρεια εκφραζόµενες ως ποσοστό του ΑΕΠ, όπου οι δαπάνες αυτές πραγµατοποιήθηκαν είτε από εγχώριες εταιρείες ή µέσω επενδύσεων από το εξωτερικό. Ιστοσελίδες προς καταφόρτωση "Πίνακας αποτελεσµάτων για βιοµηχανικές επενδύσεις Ε&Α στην ΕΕ" του 2010 και άλλες εκθέσεις IRMA (παρακολούθηση και ανάλυση των επενδύσεων σε βιοµηχανική έρευνα): http://iri.jrc.ec.europa.eu/reports.htm Για περισσότερες πληροφορίες: MEMO/10/522 IP/10/1288 http://ec.europa.eu/research/innovation-union/index_en.cfm 3
Annex Figure 1. Growth of R&D investment in the Scoreboard and GDP growth 20% 15% nominal growth rate 10% 5% 0% -5% -10% -15% R&D investment net sales 2007 2008 2009 2007 2008 2009 2007 2008 2009 2007 2008 2009 2007 2008 2009 all companies ( 402 bn) EU ( 123 bn) US ( 138 bn) Japan ( 89 bn) other Asian countries ( 20 bn) country (total R&D investment) Note: other Asian countries includes companies from China, India, Hong Kong, South Korea and Taiwan Source: The 2010 EU Industrial R&D Investment Scoreboard European Commission, JRC/DG RTD. Figure 2. Ranking of the world's top 50 R&D companies by their total R&D investment in the 2010 Scoreboard. 4
R&D investment (Euro million) 0 1 000 2 000 3 000 4 000 5 000 6 000 7 000 1. Toyota Motor,Japan (1) 2. Roche,Switzerland (4) 3. Microsoft,USA (2) 4. Volkswagen,Germany (3) 5. Pfizer,USA (6) 6. Novartis,Switzerland (10) 7. Nokia,Finland (8) 8. Johnson & Johnson,USA (7) 9. Sanofi-Aventis,France (12) 10. Samsung Electronics,South Korea (24) 11. Siemens,Germany (19) 12. General Motors,USA (5) 13. Honda Motor,Japan (11) 14. Daimler,Germany (13) 15. GlaxoSmithKline,UK (20) 16. Merck,USA (25) 17. Intel,USA (17) 18. Panasonic,Japan (14) 19. Sony,Japan (16) 20. Cisco Systems,USA (21) 21. Robert Bosch,Germany (18) 22. IBM,USA (15) 23. Ford Motor,USA (9) 24. Nissan Motor,Japan (22) 25. Takeda Pharmaceutical,Japan (45) 26. Hitachi,Japan (26) 27. AstraZeneca,UK (23) 28. Eli Lilly,USA (34) 29. Bayer,Germany (36) 30. EADS,The Netherlands (35) 31. Toshiba,Japan (28) 32. Alcatel-Lucent,France (27) 33. NEC,Japan (33) 34. Bristol-Myers Squibb,USA (38) 35. BMW,Germany (32) 36. Boeing,USA (37) 37. Ericsson,Sweden (29) 38. General Electric,USA (47) 39. Peugeot (PSA),France (43) 40. Canon,Japan (30) 41. Oracle,USA (52) 42. Denso,Japan (41) 43. Motorola,USA (31) 44. Boehringer Ingelheim,Germany (49) 45. NTT,Japan (48) 46. Amgen,USA (46) 47. Google,USA (51) 48. Hewlett-Packard,USA (39) 49. Finmeccanica,Italy (55) 50. Abbott Laboratories,USA (54) EU USA Japan South Korea Switzerland Note: The numbers in brackets after the names of the companies indicate their rankings in past Scoreboards. Source: The 2010 EU Industrial R&D Investment Scoreboard, European Commission, JRC/DG RTD. 5