δπζπηα δεά λΰα έα «δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ εαδ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β α πθ επαδ υ δευθ Πλπ κίϊγηδαμ επαέ υ βμ»

Π Ν ΠΙΣΗΜΙΟ Π ΣΡΩΝ ΧΟΛΗ ΝΘΡΩΠΙΣΙΚΩΝ Κ Ι ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΠΙΣΗΜΩΝ ΣΜΗΜ ΠΙΣΗΜΩΝ ΣΗ ΚΠ Ι ΤΗ Κ Ι ΣΗ ΓΩΓΗ ΣΗΝ ΠΡΟΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙ ΠΡΟΓΡ ΜΜ Μ Σ ΠΣΤΧΙ ΚΩΝ ΠΟΤ ΩΝ ΣΙ ΠΙΣΗΜ ΣΗ ΚΠ Ι ΤΗ Κ Ι ΣΗ ΓΩΓΗ Κ Σ ΤΘΤΝΗ δ αε δεά γ δευθ πδ βηυθ: επαδ υ δεϊ ΠλκΰλΪηηα α, ιδκζσΰβ β εαδ Σ ξθκζκΰέ μ βμ Πζβλκφκλέαμ εαδ βμ πδεκδθπθέαμ βθ επαέ υ β δπζπηα δεά λΰα έα «δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ εαδ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β α πθ επαδ υ δευθ Πλπ κίϊγηδαμ επαέ υ βμ» ό ηση ασίας βηκπκτζκυ γαθα έα πδίζϋπκυ α Καγβΰά λδα Πκτζκυ Μαλέα ΠΪ λα, πλέζδκμ 2018

Π λέζβοβ παλκτ α λΰα έα Ϋξ δ πμ εκπσ θα η ζ ά δ δμ πλκ ΰΰέ δμ πκυ αεκζκυγκτθ κδ επαδ υ δεκέ Πλπ κίϊγηδαμ επαέ υ βμ, πλκε δηϋθκυ θα δαξ δλδ κτθ β δ α εαζέα εαδ β υηπ λδφκλϊ πθ ηαγβ υθ θ σμ βμ Ϊιβμ. πέ βμ, ηϋ α κυμ εκπκτμ βμ Ϋλ υθαμ έθαδ κ θ κπδ ησμ κυ πδπϋ κυ αυ σαπκ ζ ηα δεσ β αμ πθ επαδ υ δευθ, βζα ά κυ πδπϋ κυ πκυ αδ γϊθκθ αδ δεαθκέ θα δ Ϊ εκυθ, θα δαξ δλέακθ αδ βθ Ϊιβ κυμ εαδ θα ηπζϋεκυθ θ λΰϊ κυμ ηαγβ Ϋμ κυμ β ηαγβ δαεά δα δεα έα η απκ ζ ηα δεσ λσπκ. θ υθ ξ έα, ΰέθ αδ πλκ πϊγ δα θα η ζ βγ έ β τπαλιβ πδγαθυθ ξϋ πθ αθϊη α κ πέπ κ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β αμ πθ επαδ υ δευθ εαδ δμ πλκ ΰΰέ δμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ κυμ, θυ αεσηα ι Ϊακθ αδ κδ πδγαθϋμ ξϋ δμ πθ τκ αυ υθ η αίζβ υθ η α βηκΰλαφδεϊ ξαλαε βλδ δεϊ πθ υηη ξσθ πθ, εαδ υΰε ελδηϋθα η κ φτζκ, κ πέπ κ πκυ υθ εαδ β δ αε δεά ηπ δλέα πθ επαδ υ δευθ. Σκυμ υηη Ϋξκθ μ βμ Ϋλ υθαμ απκ Ϋζ αθ 152 επαδ υ δεκέ Πλπ κίϊγηδαμ επαέ υ βμ. πσ βθ αθϊζυ β πθ λ υθβ δευθ κηϋθπθ πλκϋευο ππμ κδ επαδ υ δεκέ βμ Ϋλ υθαμ αεκζκυγκτθ πδκ παλ ηία δεϋμ πλκ ΰΰέ δμ ΰδα β δαξ έλδ β βμ υηπ λδφκλϊμ ηϋ α β Ϊιβ, θυ αεκζκυγκτθ ζδΰσ λκ παλ ηία δεϋμ πλκ ΰΰέ δμ πλκε δηϋθκυ θα δαξ δλδ κτθ β δ α εαζέα. εσηα, β πζ δκοβφέα πθ επαδ υ δευθ πκυ υηη έξαθ βθ Ϋλ υθα έξ αλε Ϊ υοβζσ πέπ κ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β αμ. θαφκλδεϊ η δμ ξϋ δμ αθϊη α δμ πλκ ΰΰέ δμ εαδ κ πέπ κ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β αμ πθ επαδ υ δευθ, θ κπέ βε αλθβ δεά υ ξϋ δ β η αιτ πθ τκ αυ υθ η αίζβ υθ, βζα ά κδ επαδ υ δεκέ η η ΰαζτ λκ πέπ κ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β αμ ξλβ δηκπκδκτ αθ ζδΰσ λκ παλ ηία δεϋμ πλκ ΰΰέ δμ β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ κυμ. Μδα πδκ δ ικ δεά αθϊζυ β πθ κηϋθπθ θ σπδ, σηπμ, γ δεά υ ξϋ δ β αθϊη α κ πέπ κ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β αμ εαδ β πλκ Ϋΰΰδ β πθ επαδ υ δευθ β δαξ έλδ β βμ υηπ λδφκλϊμ. ΣΫζκμ, απσ α ι ααση θα βηκΰλαφδεϊ ξαλαε βλδ δεϊ, β δ αε δεά ηπ δλέα πθ επαδ υ δευθ ίλϋγβε θα υ ξ έα αδ γ δεϊ η δμ πλκ ΰΰέ δμ πκυ αεκζκυγκτθ κδ επαδ υ δεκέ ΰδα β δαξ έλδ β βμ δ α εαζέαμ κυμ εαδ βθ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β α κυμ ΰδα β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ. 1

Abstract This paper attempts to study the Behavioral and Instructional Management approaches of Primary school teachers. Furthermore, it aims to identify their level of teacher self-efficacy, in other words the level that they feel capable of teaching, managing their classroom and engaging the students in an effective way. Another purpose of the study is to explore the relationship between classroom management approaches and teacher self-efficacy, as well as the relationship between the aforementioned variables and the demographical characteristics of the teachers, and specifically the gender, the educational qualifications and their teaching experience. Survey participants were 152 primary school and kindergarten teachers. The findings of this study demonstrated that the teachers follow intervention approaches on behavioral management of their classroom, but they prefer nonintervention/interactional approaches in order to manage their instruction. Also, the majority of the teachers in this study were found to express high levels of selfefficacy. In respect of the relationship between the classroom management approaches and the level of self-efficacy of the teachers, results revealed a negative statistical relationship between these two variables. This means that the teachers with a higher level of self-efficacy prefer less intervention approaches on classroom management. However, a deeper analysis of the data indicated a positive significant relationship between the level of self-efficacy and the behavioral management approach. Finally, from the aforementioned demographical characteristics, teaching experience had a statistical significance with the instructional management approach of the teachers and their self-efficacy concerning the classroom management. 2

υξαλδ έ μ κζκεζάλπ β βμ παλκτ αμ λΰα έαμ θ γα ηπκλκτ θα πδ υξγ έ ξπλέμ βθ βηαθ δεά υηίκζά πκζζυθ αθγλυππθ, πθ κπκέπθ β υηπαλϊ α β, β θγϊλλυθ β εαδ β ίκάγ δα υπάλιαθ εαγκλδ δεϋμ βθ αθ δη υπδ β πθ υ εκζδυθ πκυ πλκϋευοαθ. Θα άγ ζα αλξδεϊ θα υξαλδ ά π βθ πδίζϋπκυ α εαγβΰά λδϊ ηκυ εα. Πκτζκυ Μαλέα, πέεκυλβ Καγβΰά λδα κ Σηάηα πδ βηυθ βμ επαέ υ βμ εαδ βμ ΰπΰάμ βθ Πλκ ξκζδεά ζδεέα (Σ....Π..) κυ Παθ πδ βηέκυ Πα λυθ, ΰδα βθ πκζτ δηβ εαγκ άΰβ β, δμ υηίκυζϋμ εαδ κ πδ βηκθδεσ υζδεσ πκυ ηκυ πλκ Ϋφ λ, αζζϊ εαδ βθ ηπδ κ τθβ εαδ βθ ε έηβ β πκυ ηκυ Ϋ δι απσ βθ αλξά Ϋπμ κ Ϋζκμ βμ λΰα έαμ. πέ βμ, γα άγ ζα θα εφλϊ π δμ υξαλδ έ μ ηκυ κυμ δ υγυθ Ϋμ πθ βηκ δευθ ξκζ έπθ ΠΪ λαμ, ε. θ πθέκυ ΙπΪθθβ, πΰσπκυζκ Άθγβ εαδ ΰΰ ζσπκυζκ Νέεκ, κυμ επαδ υ δεκτμ ε. Παθαΰδπ σπκυζκ ΙπΪθθβ, Σ σΰεα Υλά κ, εαδ κθ ηαγβηα δεσ ε. Καζ Ϊ θα Ϊ β ΰδα βθ πκζτ δηβ ίκάγ δϊ κυμ σζκ αυ σ κ δϊ βηα. εσηα, κφ έζπ θα υξαλδ ά π κυμ/ δμ επαδ υ δεκτμ πκυ υηη έξαθ γ ζκθ δεϊ βθ Ϋλ υθα, εαγυμ ξπλέμ αυ κτμ θ γα ηπκλκτ θα δ ιαξγ έ β υΰε ελδηϋθβ λΰα έα. υξαλδ υ απσ εαλ δϊμ βθ κδεκΰϋθ δα ηκυ εαδ κυμ φέζκυμ ηκυ, πκυ η υπκηκθά ηκτ Ϋξκυθ πλκ φϋλ δ βθ απαλαέ β β βγδεά υηπαλϊ α β σζα αυ Ϊ α ξλσθδα ΰδα βθ πέ υιβ πθ σξπθ ηκυ εαδ βθ κζκεζάλπ β πθ πκυ υθ ηκυ. ΣΫζκμ, δ δαέ λ μ υξαλδ έ μ γϋζπ θα απ υγτθπ βθ Ιπαε έη-ρϋακυ Πβθ ζσπβ, β κπκέα Ϊγβε αλπΰσμ εαδ υηπαλα Ϊ βμ βθ σζβ πλκ πϊγ δϊ ηκυ εαδ η υπκ άλδι εϊγ φϊ β βμ πκλ έαμ ηκυ. 3

άζπ β εα βηαρεάμ ε λαδσ β αμ υπκΰλϊφκυ α βηκπκτζκυ γαθα έα, φκδ ά λδα κυ Σηάηα κμ πδ βηυθ βμ επαέ υ βμ εαδ βμ ΰπΰάμ βθ Πλκ ξκζδεά ζδεέα ( Μ 1050278), βζυθπ υπ τγυθα σ δ β παλκτ α δπζπηα δεά λΰα έα η έ ζκ «δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ εαδ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β α πθ επαδ υ δευθ Πλπ κίϊγηδαμ επαέ υ βμ» Ϋξ δ ΰλαφ έ απσ ηϋθα, ξπλέμ κπκδα άπκ ιπ λδεά ηβ α δκ κ βηϋθβ ίκάγ δα, σ δ θ Ϋξ δ υπκίζβγ έ κπκδκ άπκ έ λυηα ά κλΰαθδ ησ πλκμ αιδκζσΰβ β, κτ Ϋξ δ βηκ δ υγ έ κ παλ ζγσθ ηϋλκμ βμ ά κ τθκζσ βμ. Οπκδα άπκ ηϋλβ, ζϋι δμ ά δ Ϋ μ βμ δπζπηα δεάμ λΰα έαμ, υηπ λδζαηίαθκηϋθπθ πδθϊεπθ εζπ., α κπκέα έθαδ δ βΰβηϋθα απσ (ά η ίϊ β) Ϊζζ μ πβΰϋμ Ϋξκυθ αθαΰθπλδ έ πμ Ϋ κδα ξπλέμ εαηέα ιαέλ β. Ηη λκηβθέα 23 πλδζέκυ 2018 Οθκηα πυθυηκ βηκπκτζκυ γαθα έα 4

α ας ε εχ ω Π λέζβοβ... 1 υξαλδ έ μ... 3 άζπ β εα βηαρεάμ ε λαδσ β αμ... 4 Κα Ϊζκΰκμ ΠδθΪεπθ... 6 δ αΰπΰά... 8 1. Θ πλβ δεσ πζαέ δκ... 11 1.1. δαξ έλδ β βμ ξκζδεάμ Ϊιβμ... 11 1.1.1 Ϋθθκδα βμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ... 11 1.1.2 Πλκ ΰΰέ δμ εαδ Μκθ Ϋζα β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ... 12 1.1.3 πέ λα β πθ πλκ ΰΰέ πθ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ βθ ξκζδεά πλαΰηα δεσ β α... 18 1.1.4 δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ εαδ βηκΰλαφδεϊ ξαλαε βλδ δεϊ πθ επαδ υ δευθ... 19 1.1.5 λΰαζ έα ΰδα κθ θ κπδ ησ πθ πλκ ΰΰέ πθ ΰδα β δαξ έλδ β βμ ξκζδεάμ Ϊιβμ... 22 1.2. λα βΰδεϋμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ... 23 1.3 υ σ-απκ ζ ηα δεσ β α... 26 1.3.1 Ϋθθκδα βμ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β αμ... 26 1.3.2 πκ αφάθδ β σλπθ ξ δεϊ η βθ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β α... 27 1.3.3 Οδ πδ λϊ δμ βμ «αυ κ-απκ ζ ηα δεσ β αμ» βθ υηπ λδφκλϊ κυ α σηκυ 29 1.3.4. ΠβΰΫμ δαησλφπ βμ βμ αυ κ-απκ ζ ηα δεσ β αμ... 30 1.3.5 δα Ϊ δμ εαδ δα δεα έ μ βμ αυ κ-απκ ζ ηα δεσ β αμ... 31 1.4 υ σ-απκ ζ ηα δεσ β α εαδ επαδ υ δεκέ... 33 1.4.1 αυ κ-απκ ζ ηα δεσ β α πθ επαδ υ δευθ... 33 1.4.2 υ σ-απκ ζ ηα δεσ β α εαδ βηκΰλαφδεϊ ξαλαε βλδ δεϊ πθ επαδ υ δευθ... 35 1.4.3 ηϋ λβ β βμ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β αμ πθ επαδ υ δευθ... 37 1.5 αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β α πθ επαδ υ δευθ εαδ β ξϋ β βμ η β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ... 40 2. εκπσμ & λ υθβ δεϊ λπ άηα α... 43 3. Μ γκ κζκΰέα Έλ υθαμ... 45 3.1 υηη Ϋξκθ μ βμ Ϋλ υθαμ... 45 3.2 λ υθβ δεϊ λΰαζ έα... 45 α) Behavioral and Instructional Management Scale (BIMS)... 46 ί) Teachers Sense of Efficacy Scale (TSES)... 49 5

3.3 δα δεα έα υζζκΰάμ κηϋθπθ... 50 4. Α ά σ πκ ζ ηϊ πθ... 51 4.1 Πλκ ΰΰέ δμ πθ επαδ υ δευθ ΰδα βθ δαξ έλδ β βμ υηπ λδφκλϊμ εαδ βμ δ α εαζέαμ... 51 4.2 Οδ αθ δζάο δμ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β αμ πθ επαδ υ δευθ... 54 4.3 ξϋ β πθ βηκΰλαφδευθ ξαλαε βλδ δευθ πθ επαδ υ δευθ εαδ πθ πλκ ΰΰέ πθ κυμ ΰδα β δαξ έλδ β βμ υηπ λδφκλϊμ εαδ βμ δ α εαζέαμ.... 57 4.4 ξϋ β πθ βηκΰλαφδευθ ξαλαε βλδ δευθ πθ επαδ υ δευθ εαδ πθ αθ δζάο πθ αυ κ-απκ ζ ηα δεσ β Ϊμ κυμ.... 58 4.5 ξϋ β πθ πλκ ΰΰέ πθ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ η βθ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β α πθ επαδ υ δευθ... 59 5. υαά β β... 62 5.1 Πλκ ΰΰέ δμ πθ επαδ υ δευθ ΰδα β δαξ έλδ β βμ υηπ λδφκλϊμ εαδ βμ δ α εαζέαμ... 62 5.2 Οδ αθ δζάο δμ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β αμ πθ επαδ υ δευθ... 64 5.3. ξϋ β πθ βηκΰλαφδευθ ξαλαε βλδ δευθ πθ επαδ υ δευθ εαδ πθ πλκ ΰΰέ πθ κυμ ΰδα βθ δαξ έλδ β βμ υηπ λδφκλϊμ εαδ βμ δ α εαζέαμ... 65 5.4. ξϋ β πθ βηκΰλαφδευθ ξαλαε βλδ δευθ πθ επαδ υ δευθ εαδ πθ αθ δζάο πθ αυ κ-απκ ζ ηα δεσ β Ϊμ κυμ.... 66 5.5. υ ξ έ δμ η αιτ πθ Πλκ ΰΰέ πθ δαξ έλδ βμ βμ ΣΪιβμ εαδ βμ υ σαπκ ζ ηα δεσ β αμ πθ επαδ υ δευθ... 67 6. πέζκΰκμ... 70 6.1 Π λδκλδ ηκέ Ϋλ υθαμ- Πλκ Ϊ δμ ΰδα π λαδ Ϋλπ η ζϋ β... 71 6.2 Πλκ φκλϊ βμ Ϋλ υθαμ... 72 δίζδκΰλαφέα... 73 Ξ θσΰζπ μ αθαφκλϋμ... 73 ζζβθσΰζπ μ αθαφκλϋμ... 89 ΠαλΪλ βηα... 91 6

Κα Ϊζκΰκμ ΠδθΪεπθ Πέθαεαμ 1: α δεϊ ξαλαε βλδ δεϊ πθ λδυθ πλκ ΰΰέ πθ ΰδα β δαξ έλδ β βμ ξκζδεάμ Ϊιβμ.17 Πέθαεαμ 2:Π λδΰλαφδεά α δ δεά ΰδα εϊγ λυ β β εαδ εζέηαεα κυ BIMS-SF.51 Πέθαεαμ 3:Π λδΰλαφδεά α δ δεά ΰδα εϊγ λυ β β εαδ εζέηαεα κυ TSES...54 Πέθαεαμ 4:υ ξ έ δμ βηκΰλαφδευθ ξαλαε βλδ δευθ εαδ BIMS-SF.56 Πέθαεαμ 5: υ ξ έ δμ βηκΰλαφδευθ ξαλαε βλδ δευθ εαδ TSES 58 Πέθαεαμ 6: υ ξ έ δμ κυ λΰαζ έκυ TSES εαδ κυ λΰαζ έκυ BIMS-SF υηπ λδζαηίαθκηϋθπθ πθ υπκ-εζδηϊεπθ κυμ..59 7

δ αΰπΰά Σδμ ζ υ αέ μ εα έ μ Ϋξ δ δαπδ πγ έ Ϋθ κθκ θ δαφϋλκθ κθ εσ ηκ βμ επαδ υ δεάμ εκδθσ β αμ ΰδα β δ λ τθβ β πθ παλαΰσθ πθ πκυ πδ λκτθ εαδ πβλ Ϊακυθ β ηαγβ δαεά δα δεα έα. η ζϋ β πθ Wang, Haertel & Walberg (1993), πκυ έξ πμ εκπσ κθ θ κπδ ησ πθ βηαθ δεσ λπθ παλαΰσθ πθ βμ ηϊγβ βμ, Ϋ δι ππμ β δαξ έλδ β βμ ξκζδεάμ Ϊιβμ έθαδ κ πδκ εαγκλδ δεσμ παλϊΰκθ αμ ηϊγβ βμ η Ϊ α ξαλαε βλδ δεϊ πθ ηαγβ υθ. Όηπμ, ε σμ απσ βηαθ δεσμ παλϊΰκθ αμ ηϊγβ βμ, β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ φαέθ αδ θα απκ ζ έ εαδ Ϋθα απσ α ετλδα γϋηα α αθβ υξέαμ πθ επαδ υ δευθ (Johns, MacNaughton & Karabinus, 1989; Weinstein, 1996; Martin, Yin & Mayall, 2006). Μ αιτ πθ πκζζαπζυθ λσζπθ πκυ εαζκτθ αδ θα αθαζαηίϊθκυθ κδ Ϊ εαζκδ ηϋ α ηέα υπδεά ξκζδεά Ϊιβ έθαδ εαδ κ λσζκμ κυ δαξ δλδ ά βμ Ϊιβμ, εαγυμ β ζζδπάμ δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ έ ηκλφά πλσζβοβμ έ σ αθ πλκετπ κυθ υΰελκτ δμ εαγδ Ϊ ξ σθ α τθα β β δ α εαζέα εαδ β ηϊγβ β (Marzano & Marzano, 2003). υ ά β πλσ α β απκ δεθτ δ κθ ζσΰκ ΰδα κθ κπκέκθ κ γϋηα βμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ Ϋξ δ σ β ίαλτθκυ α βηα έα. απκ ζ ηα δεά δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ γϋ δ α γ ηϋζδα ΰδα ηέα απκ ζ ηα δεά δ α εαζέα, εαδ Ϊλα ί ζ δυθ δ δμ υθγάε μ ΰδα βθ πέ υιβ βμ ηϊγβ βμ (Freiberg, 1999; Ben, 2006). Καγυμ κδ επαδ υ δεκέ ξβηα έακυθ δμ απσο δμ κυμ ξ δεϊ η κ πκδκμ έθαδ κ π σμ λσπκμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ κυμ, πλκ παγκτθ υΰξλσθπμ θα υ βηα κπκδά κυθ Ϋθαθ ευ δεα αθαφκλδεϊ η δμ ξϋ δμ εαδ δμ υηπ λδφκλϋμ πκυ αθαηϋθκυθ βθ Ϊιβ κυμ, κ κπκέκμ θα έθαδ τηφπθκμ η δμ αθ δζάο δμ κυμ (Carter, 1985; Sass, Oliveira & Martin, 2016). Έ δ, κ λσπκμ πκυ κδ επαδ υ δεκέ δαξ δλέακθ αδ βθ Ϊιβ κυμ βηδκυλΰ έ ηέα υλτ λβ πλκ Ϋΰΰδ β β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ (Martin & Sass, 2010), β κπκέα έθαδ Ϋθα απσ α αθ δε έη θα βμ παλκτ αμ λΰα έαμ. Ο λσπκμ πκυ κδ επαδ υ δεκέ δαξ δλέακθ αδ βθ Ϊιβ κυμ ηπκλ έ θα απκ ζ έ κ εζ δ έ ΰδα ηέα απκ ζ ηα δεά δ α εαζέα, σηπμ, ζϊξδ α ηπκλκτθ θα πλϊικυθ κδ επαδ υ δεκέ Ϊθ θ πδ τκυθ κδ έ δκδ βθ δεαθσ β Ϊ κυμ θα δ Ϊικυθ εαδ θα δαξ δλδ κτθ βθ Ϊιβ κυμ απκ ζ ηα δεϊ. Οδ επαδ υ δεκέ πκυ θ πδ τκυθ δμ υθϊη δμ κυμ θδυγκυθ υξθϊ τΰξυ β εαδ ικυγϋθπ β β κυζ δϊ κυμ, πλϊΰηα πκυ πβλ Ϊα δ σ κ δμ ξϋ δμ πκυ αθαπ τ κυθ η κυμ ηαγβ Ϋμ κυμ σ κ εαδ βθ πκδσ β α βμ δ α εαζέαμ πκυ πλκ φϋλκυθ (Dibapile, 2012). ΚΪγ επαδ υ δεσμ πμ δαξ δλδ άμ βμ Ϊιβμ, αθαηϋθ αδ θα εα Ϋξ δ εϊπκδ μ αθ δζάο δμ αθαφκλδεϊ η δμ δεϋμ κυ δεαθσ β μ. υ Ϋμ κδ αθ δζάο δμ αυ σαπκ ζ ηα δεσ β αμ πθ επαδ υ δευθ, θυ θ κπέακθ αδ η δϊφκλκυμ κλδ ηκτμ β ίδίζδκΰλαφέα, Ϋξ δ δαπδ πγ έ ππμ πβλ Ϊακυθ γ δεϊ Ϋθα πζάγκμ βηαθ δευθ επαδ υ δευθ απκ ζ ηϊ πθ αθϊΰκθ αμ μ ηέα απσ δμ βηαθ δεσ λ μ παλαηϋ λκυμ ΰδα υοβζκτ πδπϋ κυ δ α εαζέα (Bergman, McLaughlin, Bass, Pauly & Zellman, 1977; Coladarci, 1992; Hoy & Woolfolk, 1993; Tschannen -Moran, 1998; Evers, Brouwers & Tomi, 2002; ΠαλΪ ξκυ, 2012). 8

Σκ η ΰΪζκ θ δαφϋλκθ πκυ ΰ έλ δ κ γϋηα βμ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β αμ, β κπκέα ι Ϊα αδ πέ βμ αυ ά βθ λΰα έα, κφ έζ αδ κθ εαγκλδ δεσ λσζκ βμ βθ αθγλυπδθβ ζ δ κυλΰέα. αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β α Ϋξ δ ίλ γ έ ππμ πβλ Ϊα δ εαγκλδ δεκτμ παλϊΰκθ μ, σππμ κυμ σξκυμ, δμ φδζκ κιέ μ, δμ πλκ κεέ μ Ϋεία βμ, δμ υθαδ γβηα δεϋμ πλκ δαγϋ δμ εαδ βθ αθ έζβοβ πθ υεαδλδυθ εαδ πθ ηπκ έπθ πκυ ηφαθέακθ αδ κ π λδίϊζζκθ (Bandura, 2006). Σβ η ΰΪζβ αιέα βμ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β αμ β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ Ϋξκυθ πδ βηϊθ δ δϊφκλκδ λ υθβ Ϋμ (Gibson & Dembo, 1984; Ashton & Webb, 1986; Martin, 1999; Morris-Rothschild & Brassard, 2006; Gencer & Cakiroglu, 2007), πλκ έθκθ αμ ππμ κδ λϊ δμ πθ επαδ υ δευθ ΰδα β δαξ έλδ β βμ δ α εαζέαμ εαδ βμ υηπ λδφκλϊμ ηϋ α βθ Ϊιβ κυμ υθ δαηκλφυθκθ αδ εαδ πλκετπ κυθ τηφπθα η α πδ τπ κυμ αθαφκλδεϊ η δμ έ δ μ κυμ δμ δεαθσ β μ κ θα φαλησακυθ δμ εα αζζβζσ λ μ λα βΰδεϋμ ΰδα κθ Ϋζ ΰξκ πθ υθγβευθ θ σμ βμ Ϊιβμ κυμ. εκπσμ βμ θ ζσΰπ λΰα έαμ έθαδ β ιϋ α β πθ πλκ ΰΰέ πθ πκυ φαλησακυθ κδ επαδ υ δεκέ, σ αθ δαξ δλέακθ αδ β δ α εαζέα εαδ β υηπ λδφκλϊ πθ ηαγβ υθ κυμ, β η ζϋ β πθ αθ δζάο πθ ΰδα βθ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β Ϊ κυμ, εαγυμ εαδ β δ λ τθβ β πθ πδγαθυθ ξϋ πθ η αιτ πθ τκ αυ υθ η αίζβ υθ. Σκ εέθβ λκ ΰδα β η ζϋ β αυ κτ κυ γϋηα κμ έθαδ β η ΰΪζβ βηα έα πκυ φαέθ αδ θα Ϋξκυθ κδ αθ δζάο δμ αυ σ-απκ ζ ηα δεσ β αμ πθ επαδ υ δευθ βθ φαληκΰά εα Ϊζζβζπθ εαδ απκ ζ ηα δευθ λα βΰδευθ δαξ έλδ βμ Ϊιβμ. Γδα αυ σ κθ ζσΰκ, κ θ κπδ ησμ πδγαθυθ ξϋ πθ η αιτ πθ τκ αυ υθ βηαθ δευθ η αίζβ υθ βμ ηαγβ δαεάμ δα δεα έαμ γα ά αθ πφϋζδηβ ΰδα κυμ έ δκυμ κυμ επαδ υ δεκτμ, ΰδα α πλκΰλϊηηα α επαέ υ βμ εαδ πλκ κδηα έαμ επαδ υ δευθ εαδ κυ ζκδπκτμ παλϊΰκθ μ πκυ α ξκζκτθ αδ η βθ επαέ υ β. Γδα κυμ εκπκτμ βμ υΰε ελδηϋθβμ λΰα έαμ ξλβ δηκπκδάγβεαθ τκ λπ βηα κζσΰδα, πλκε δηϋθκυ θα αθ ζβγκτθ κηϋθα ΰδα δμ αθ δζάο δμ πθ επαδ υ δευθ αθαφκλδεϊ η δμ πλκ ΰΰέ δμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ εαδ βμ αυ σαπκ ζ ηα δεσ β αμ κυμ εαδ θα ΰέθ δ υ ξϋ δ β η αιτ πθ τκ αυ υθ η αίζβ υθ ηϋ π βμ αθϊζυ βμ πθ κηϋθπθ η β ξλά β κυ α δ δεκτ παεϋ κυ SPSS 22,0 (Statistical Package for Social Sciences). λΰα έα κη έ αδ πμ ιάμ: κ πλυ κ ε φϊζαδκ παλκυ δϊα αδ κ γ πλβ δεσ πζαέ δκ, σπκυ ΰέθ αδ αθαφκλϊ β γ πλβ δεά ίϊ β πθ θθκδυθ πκυ ι Ϊακθ αδ βθ παλκτ α η ζϋ β, θυ παλϊζζβζα ΰέθ αδ ηέα ελδ δεά αθα εσπβ β βμ υπϊλξκυ αμ δ γθκτμ εαδ ζζβθδεάμ ίδίζδκΰλαφέαμ, ηϋ α απσ βθ κπκέα δαηκλφυγβεαθ κ εκπσμ εαδ κδ λ υθβ δεϋμ υπκγϋ δμ βμ Ϋλ υθαμ. κ τ λκ ε φϊζαδκ ΰέθ αδ παλκυ έα β κυ εκπκτ εαδ πθ λ υθβ δευθ λπ βηϊ πθ βμ Ϋλ υθαμ. Σκ λέ κ ε φϊζαδκ αθαφϋλ αδ β η γκ κζκΰέα βμ Ϋλ υθαμ, βθ κπκέα π λδζαηίϊθκθ αδ α λ υθβ δεϊ λΰαζ έα πκυ ξλβ δηκπκδάγβεαθ πλκε δηϋθκυ θα απαθ βγκτθ κδ λ υθβ δεϋμ υπκγϋ δμ βμ Ϋλ υθαμ, κδ υηη Ϋξκθ μ εαδ β δα δεα έα δ ιαΰπΰάμ βμ. κ Ϋ αλ κ ε φϊζαδκ παλκυ δϊα αδ β αθϊζυ β πθ απκ ζ ηϊ πθ, β κπκέα π λδζαηίϊθ δ β δα δεα έα αθϊζυ βμ πθ κηϋθπθ πκυ υζζϋξγβεαθ. κ πϋηπ κ ε φϊζαδκ αεκζκυγ έ β υαά β β, βθ κπκέα ΰέθ αδ ζσΰκμ ΰδα α υλάηα α βμ λΰα έαμ υΰελδ δεϊ η ά β υπϊλξκυ μ γ πλέ μ εαδ 9

απκ ζϋ ηα α Ϊζζπθ λΰα δυθ, βθ υθ δ φκλϊ εαδ δμ πλκ ε Ϊ δμ πκυ ηπκλ έ θα Ϋξ δ β η ζϋ β κυ υΰε ελδηϋθκυ γϋηα κμ η ζζκθ δεϊ, εαγυμ εαδ κυμ π λδκλδ ηκτμ βμ Ϋλ υθαμ. κθ πέζκΰκ βμ λΰα έαμ ΰέθ αδ ηέα τθκοβ πθ υλβηϊ πθ βμ παλκτ αμ λΰα έαμ. ΣΫζκμ, παλα έ κθ αδ β ίδίζδκΰλαφέα πκυ ξλβ δηκπκδάγβε ΰδα βθ Ϊθ ζβ β πθ πζβλκφκλδυθ βμ λΰα έαμ εαδ κ παλϊλ βηα πκυ π λδϋξ δ α λ υθβ δεϊ λΰαζ έα πκυ ξλβ δηκπκδάγβεαθ. 10

1. Θ πλβ δεσ πζαέ δκ 1.1. δαξ έλδ β βμ ξκζδεάμ Ϊιβμ 1.1.1 Η Ϋθθκδα βμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ Μ αιτ πθ πκζζαπζυθ εαδ απαλαέ β πθ λσζπθ πκυ αθαζαηίϊθκυθ κδ επαδ υ δεκέ ηϋ α ηέα υπδεά ξκζδεά Ϊιβ έθαδ εαδ κ λσζκμ κυ δαξ δλδ ά βμ δ α εαζέαμ εαδ βμ υηπ λδφκλϊμ πθ ηαγβ υθ, εαγυμ β ζζδπάμ κλΰϊθπ β πθ λα βΰδευθ ΰδα δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ έ πλκζβπ δεϊ έ σ αθ πλκετπ κυθ υΰελκτ δμ εαγδ Ϊ ξ σθ α τθα β β δ α εαζέα εαδ β ηϊγβ β (Marzano & Marzano, 2003). δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ έθαδ ηέα πκζυ δϊ α β Ϋθθκδα, βμ κπκέαμ Ϋξκυθ απκ κγ έ δϊφκλκδ κλδ ηκέ. λξδεϊ, ξλβ δηκπκδάγβε ΰδα θα βζυ δ βθ Ϋθθκδα βμ π δγαλξέαμ α πζαέ δα βμ ξκζδεάμ Ϊιβμ, εαγυμ κδ π λδ σ λκδ λ υθβ Ϋμ έαααθ δμ αθ δ λϊ δμ πθ επαδ υ δευθ, σ αθ πλκϋευπ αθϊληκ β υηπ λδφκλϊ ε ηϋλκυμ πθ ηαγβ υθ. Όηπμ, β δαξ έλδ β βμ ξκζδεάμ Ϊιβμ θ αθαφϋλ αδ απκεζ δ δεϊ βθ π δγαλξέα εαδ βθ αθ δη υπδ β βμ πλκίζβηα δεάμ υηπ λδφκλϊμ πθ ηαγβ υθ, αζζϊ π λδζαηίϊθ δ εδ σζ μ ε έθ μ δμ λϊ δμ η δμ κπκέ μ κ επαδ υ δεσμ βηδκυλΰ έ Ϋθα υπκ βλδε δεσ π λδίϊζζκθ ηϊγβ βμ ΰδα κυμ ηαγβ Ϋμ κυ (Evertson & Harris, 1999). Γδα κυμ Martin, Yin & Baldwin (1998) κδ σλκδ «δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ» εαδ «π δγαλξέα» θ έθαδ εαθ υθυθυηκδ. π δγαλξέα παλα κ δαεϊ αθαφϋλ αδ κυμ εαθσθ μ πκυ εαγκλέακυθ βθ πλκ κευη θβ υηπ λδφκλϊ πθ ηαγβ υθ εαδ δμ πλκ πϊγ δ μ κυ επαδ υ δεκτ θα ΰΰυβγκτθ βθ υπαεκά πθ ηαγβ υθ κυμ κυμ εαθσθ μ αυ κτμ. δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ, απσ βθ Ϊζζβ η λδϊ, έθαδ ηέα πδκ υλ έα Ϋθθκδα πκυ π λδΰλϊφ δ βθ πλκ πϊγ δα πθ επαδ υ δευθ θα υθ κθέ κυθ δμ λα βλδσ β μ πθ ηαγβ υθ, υηπ λδζαηίαθκηϋθβμ βμ δ α εαζέαμ, βμ υηπ λδφκλϊμ εαδ πθ δαπλκ ππδευθ ξϋ πθ θ σμ βμ Ϊιβμ (Martin, Yin & Baldwin, 1998). Γδ αυ σ εαδ β βηα έα βμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ Ϋξ δ η αίζβγ έ δμ ζ υ αέ μ εα έ μ απσ βθ απζά π λδΰλαφά πλαε δευθ π δγαλξέαμ εαδ παλ ηίϊ πθ β υηπ λδφκλϊ πθ ηαγβ υθ ηέα πδκ κζδ δεά Ϋθθκδα (Yasar, 2008). Μ ζέΰα ζσΰδα, β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ π λδζαηίϊθ δ σζ μ δμ θϋλΰ δ μ κυ επαδ υ δεκτ ΰδα β ί ζ έπ β βμ ηαγβ δεάμ ηπζκεάμ εαδ βμ υθ λΰα έαμ δμ λα βλδσ β μ βμ Ϊιβμ, σππμ πέ βμ εαδ βθ εαγδϋλπ β θσμ παλαΰπΰδεκτ ηαγβ δαεκτ π λδίϊζζκθ κμ (Martin & Sugarman, 1993). Οδ Brophy εαδ Good (2003) υπκ άλδιαθ αεσηβ ππμ β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ π λδζαηίϊθκθ αδ εαδ κδ απσο δμ εαδ κδ αθ δζάο δμ πθ επαδ υ δευθ ξ δεϊ η βθ π δγαλξέα, εαγυμ εαδ β ξϋ β κυμ η κυμ υπσζκδπκυμ παλϊΰκθ μ πκυ πβλ Ϊακυθ κ εζέηα βμ Ϊιβμ (Brophy, 2003). Όππμ πδ βηαέθ δ κ Kounin, κδ απκ ζ ηα δεκέ Ϊ εαζκδ πλκζαηίϊθκυθ β δα Ϊλαιβ βμ Ϊιβμ πλκ κτ αυ ά υηί έ. δϊακυθ σξδ ησθκ βθ αθ δη υπδ β βμ αθϊληκ βμ υηπ λδφκλϊμ αζζϊ αεσηα π λδ σ λκ β βηδκυλΰέα θσμ 11

υπκ βλδε δεκτ π λδίϊζζκθ κμ ηϊγβ βμ, πλκ κδηϊακθ αμ εαδ δ Ϊ εκθ αμ υοβζάμ πκδσ β αμ ηαγάηα α, πδζϋΰκθ αμ εαδ ζϋΰξκθ αμ βθ πέ κ β πθ ηαγβ υθ κυμ εαδ έθκθ αμ π ά αθα λκφκ σ β β (Kounin, 1970). Οδ Randolph & Evertson (1995) πλσ δθαθ πμ εα αζζβζσ λκ κλδ ησ ΰδα β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ βθ «θκλξά λπ β». Ο επαδ υ δεσμ εαζ έ αδ θα θκλξβ λυ δ βθ Ϊιβ κυ η λα βΰδεϋμ πλσζβοβμ εαδ αθ δη υπδ βμ υΰελκτ πθ, βθ εϊζυοβ πθ αθαΰευθ πθ ηαγβ υθ, βθ αθα λκφκ σ β β εαδ κθ δϊζκΰκ (Randolph & Evertson, 1995). πκηϋθπμ, β «δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ» ηπκλ έ θα κλδ έ πμ «ε έθ μ κδ πλαε δεϋμ πκυ φαλησακθ αδ απσ κυμ επαδ υ δεκτμ εαδ κξ τκυθ β βηδκυλΰέα θσμ γ δεκτ ξκζδεκτ εζέηα κμ, Ϋ κδκυ πκυ θα ηπκλ έ θα ζϊί δ ξυλα β απκ ζ ηα δεά δ α εαζέα εαδ β ηϊγβ β» (Martin & Sugarman, 1993). 1.1.2 Πλκ ΰΰέ δμ εαδ Μκθ Ϋζα β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ εα αθσβ β πθ πλκ ΰΰέ πθ εαδ πθ ηκθ Ϋζπθ δ α εαζέαμ εαδ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ απσ ηϋλκυμ πθ α εϊζπθ τθα αδ θα ί ζ δυ δ βθ δεαθσ β α πθ έ δπθ θα αθ δη ππέακυθ απκ ζ ηα δεσ λα βθ αθϊληκ β υηπ λδφκλϊ πθ ηαγβ υθ κυμ πλκ κτ αυ ά δα αλϊι δ βθ λκά βμ δ α εαζέαμ (Dunbar, 2004). β ίδίζδκΰλαφέα υπϊλξκυθ δϊφκλ μ γ πλέ μ εαδ ηκθ Ϋζα δαξ έλδ βμ Ϊιβμ, α κπκέα Ϋξκυθ εα βΰκλδκπκδβγ έ η δϊφκλκυμ λσπκυμ απσ κυμ λ υθβ Ϋμ. Οδ Rogers εαδ Freiberg (1994) θ σπδ αθ τκ πλκ ΰΰέ δμ η ίϊ β κθ σπκ ζϋΰξκυ α πζαέ δα βμ Ϊιβμ: β α εαζκ-ε θ λδεά εαδ β ηαγβ κ-ε θ λδεά πλκ Ϋΰΰδ β. Οδ τκ αυ Ϋμ πλκ ΰΰέ δμ έθαδ α αθ έγ α Ϊελα θσμ Ϊικθα. Οδ Ϊι δμ, δμ κπκέ μ φαλησακθ αδ α εαζκε θ λδεκτ τπκυ πλκ ΰΰέ δμ, πβλ Ϊακθ αδ πμ πέ κ πζ έ κθ απσ δμ αλξϋμ κυ υηπ λδφκλδ ηκτ, σππμ αυ Ϋμ πλκϋευοαθ απσ κ Ϋλΰκ κυ Skinner. Σκ παδ έ γ πλ έ αδ απκ Ϋε βμ βμ ΰθυ βμ εαδ o Ϊ εαζκμ Ϋξ δ απσζυ κ Ϋζ ΰξκ πϊθπ κυμ ηαγβ Ϋμ κυ εαδ α γϋηα α βμ Ϊιβμ κυ (Lerner, 2003). Ο Ϊ εαζκμ έθαδ κ ευλέαλξκ πλσ ππκ εαδ Ϋξ δ βθ υγτθβ σζπθ πθ γ ηϊ πθ βθ Ϊιβ κυ (Freiberg, 1999). τηφπθα η oυμ Rogers εαδ Freiberg (1994), κ ηαγβ κ-ε θ λδεσ ηκθ Ϋζκ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ έθαδ ηδα πλκ Ϋΰΰδ β πκυ γϋ δ πμ πέε θ λκ κ παδ έ. υ ά β πλκ Ϋΰΰδ β πλκϋλξ αδ απσ β Γθπ δεά γ πλέα ηϊγβ βμ πκυ έθ δ Ϋηφα β βθ δεαθσ β α κυ παδ δκτ θα κ βΰ έ β ηϊγβ β εαδ β εϋοβ κυ (Lerner, 2003). Οδ υπκ βλδε Ϋμ βμ εα τγυθ βμ αυ άμ αθ δζαηίϊθκθ αδ β ηϊγβ β πμ δα δεα έα. Γδα αυ σ, θγαλλτθκυθ βθ αυ κθκηέα πθ ηαγβ υθ, δαηκλφυθκυθ κ ηϊγβηα τηφπθα η δμ δ Ϋ μ εαδ δμ αθϊΰε μ πθ ηαγβ υθ, θαζζϊ κυθ δμ δ αε δεϋμ κυμ λα βΰδεϋμ εαδ δαηκλφυθκυθ αθαζσΰπμ κ π λδ ξση θκ πθ ηαγβηϊ πθ κυμ (Brooks & Brooks, 1993; Evertson & Neal, 2006). Ο επαδ υ δεσμ α ε έ Ϋζ ΰξκ ησθκ ΰδα β βηδκυλΰέα ηδαμ βηκελα δεάμ εκδθσ β αμ ηϊγβ βμ, ηϋ α βθ κπκέα κδ ηαγβ Ϋμ ηπκλκτθ θα θδυ κυθ α φαζ έμ εαδ θα αθαπ τικυθ δμ εκδθπθδεϋμ κυμ ιδσ β μ (Yasar, 2008). εσηα, τηφπθα η κυμ Willower, Eidell εαδ Hoy (σππμ παλα έγ αδ βθ Garrett,2005), ηπκλκτθ θα εα βΰκλδκπκδβγκτθ τκ κηϊ μ πλκ ΰΰέ πθ δαξ έλδ βμ 12

βμ Ϊιβμ υπσ βθ κπ δεά κυ εβ ηκθδεκτ εαδ κυ αθγλππδ δεκτ τπκυ επαδ υ δεκτ. θυ κ επαδ υ δεσμ εβ ηκθδεκτ τπκυ έθαδ πδγαθσ θα α ε έ υοβζσ Ϋζ ΰξκ, θα ξβηα έα δ απλσ ππ μ ξϋ δμ η κυμ ηαγβ Ϋμ κυ εαδ θα δϊα δ π λδ σ λκ β δα άλβ β βμ Ϊιβμ, κ επαδ υ δεσμ η πδκ αθγλππδ δεσ πλκ αθα κζδ ησ έθαδ πδγαθσ λκ θα δα βλ έ Ϋθα εζέηα βθ Ϊιβ πκυ θα υπκ βλέα δ θ λΰϊ βθ αζζβζ πέ λα β εαδ βθ πδεκδθπθέα, θα δαηκλφυθ δ θϋμ πλκ ππδεϋμ ξϋ δμ, θα εαζζδ λΰ έ κθ αηκδίαέκ ία ησ εαδ θα πλκπγ έ βθ αυ κπ δγαλξέα πθ ηαγβ υθ κυ. κ πζαέ δκ βμ παλκτ αμ λΰα έαμ ξλβ δηκπκδάγβε β κηα κπκέβ β πθ πλκ ΰΰέ πθ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ λ δμ εα βΰκλέ μ αθϊζκΰα η κθ ίαγησ ζϋΰξκυ πκυ α ε έ κ Ϊ εαζκμ πϊθπ α γϋηα α βμ Ϊιβμ εαδ κυμ ηαγβ Ϋμ κυ (Burden,1995; Hardin, 2008). Ϋθαθ Ϊικθα ζϋΰξκυ η τκ Ϊελα κθ ξαηβζσ Ϋζ ΰξκ εαδ κθ υοβζσ Ϋζ ΰξκ κυ επαδ υ δεκτ πϊθπ κυμ ηαγβ Ϋμ ξ δεϊ η αβ άηα α βμ Ϊιβμ, ηπκλκτθ θα απ δεκθδ γκτθ κδ παδ αΰπΰδεϋμ πλκ ΰΰέ δμ πθ επαδ υ δευθ. Ο Burden (1995) Ϋξ δ κηα κπκδά δ δμ δϊφκλ μ πλκ ΰΰέ δμ βμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ λ δμ ετλδ μ εα βΰκλέ μ: 1. Παλ ηία δεά πλκ Ϋΰΰδ β, πκυ ξαλαε βλέα αδ απσ υοβζκτ ζϋΰξκυ ηκθ Ϋζα. 2. ζζβζ πδ λα δεά/ βηκελα δεά πλκ Ϋΰΰδ β, πκυ ξαλαε βλέα αδ απσ η αέαμ Ϊιβμ Ϋζ ΰξκ. 3. Καγκ βΰβ δεά/ ηβ-παλ ηία δεά πλκ Ϋΰΰδ β, β κπκέα π λδζαηίϊθ δ ηκθ Ϋζα ξαηβζκτ ζϋΰξκυ. ΠαλΪ βθ υπσγ β ππμ κδ επαδ υ δεκέ λκυθ θαζζϊ κθ αμ εαδ δμ λ δμ πλκ ΰΰέ δμ α πζαέ δα βμ δ α εαζέαμ κυμ, ηέα έθαδ β πλκ Ϋΰΰδ β πκυ ξλβ δηκπκδ έ αδ πμ πέ κ πζ έ κθ (Wolfgang & Glickman, 1980; Wolfgang, 1996). Παλσζα αυ Ϊ, τκ πλϊΰηα α αιέα δ θα βη δπγκτθ απσ βθ υπϊλξκυ α ίδίζδκΰλαφέα: πλυ κθ, κδ π λδ σ λκδ επαδ υ δεκέ ηπέπ κυθ εϊπκυ αθϊη α η αιτ πθ τκ αελαέπθ ηκθ Ϋζπθ εαδ ησθκ ζέΰκδ φαέθ αδ θα έξθκυθ αελαέ μ π πκδγά δμ εαδ τ λκθ, θ έθαδ α υθάγδ κ θα υπϊλξκυθ επαδ υ δεκέ πκυ θα εα Ϋξκυθ α υθ π έμ π πκδγά δμ ξ δεϊ η β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ (Martin & Sass, 2010). Γδα παλϊ δΰηα, πκζζκέ επαδ υ δεκέ, θυ πδε θ λυθκθ αδ β ηβ παλ ηία δεά πλκ Ϋΰΰδ β δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ, αυ σξλκθα ηπκλ έ θα α εκτθ αυ βλά άλβ β πθ εαθσθπθ εαδ υοβζσ Ϋζ ΰξκ, σ αθ πλσε δ αδ ΰδα κ π λδ ξση θκ κυ πλκΰλϊηηα κμ πκυ υθ (παλ ηία δεά πλκ Ϋΰΰδ β). υ σ έθαδ Ϋθα βηαθ δεσ τλβηα, κηϋθκυ σ δ β ατ δ β πθ π πκδγά πθ εαδ βμ υηπ λδφκλϊμ γ πλ έ αδ απ δεάμ βηα έαμ πλκςπσγ β ΰδα β π ά δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ (Martin, Yin & Baldwin, 1998; Opdenakker & Van Damme, 2006; Martin & Sass, 2009). β υθϋξ δα, παλα έγ θ αδ αθαζυ δεσ λα α ξαλαε βλδ δεϊ εαγ ηέαμ πλκ Ϋΰΰδ βμ δαξ έλδ βμ βμ ξκζδεάμ Ϊιβμ: 13

Πα α Π η βθ πλυ β εα βΰκλέα, β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ αθ δη ππέα αδ πμ π δγαλξ έα εαδ ξαλαε βλέα αδ απσ Ϋθ κθβ παλϋηία β. Οδ αλξϋμ βμ εα βΰκλέαμ αυ άμ υπκ δεθτκυθ ππμ «κ Ϊ εαζκμ έθαδ υπ τγυθκμ ΰδα βθ δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ, β π δγαλξ έα πλκβΰ έ αδ βμ δ α εαζέαμ εαδ β τπαλιβ υθ π δυθ ΰδα βθ αεα Ϊζζβζβ υηπ λδφκλϊ έθαδ απαλαέ β β» (Hardin, 2008). Οδ επαδ υ δεκέ πκυ υηφπθκτθ η βθ παλ ηία δεά πλκ Ϋΰΰδ β υπκ βλέακυθ σ δ β αθϊληκ β υηπ λδφκλϊ θσμ ηαγβ ά έθαδ κ απκ Ϋζ ηα πθ αθ παλευθ αθ αηκδίυθ εαδ δηπλδυθ, εαδ κδ ηαγβ Ϋμ ηαγαέθκυθ θα υηπ λδφϋλκθ αδ αθϊζκΰα η δμ θδ ξτ δμ πκυ Ϋξκθ αδ ΰδα β υηπ λδφκλϊ κυμ (Glickman & Tamashiro, 1980). Σκθέακθ αμ βθ βηα έα κυ ιπ λδεκτ π λδίϊζζκθ κμ β δαησλφπ β κυ α σηκυ ΰέθκθ αδ π λδ σ λκ ζ ΰε δεκέ πλκμ κυμ ηαγβ Ϋμ κυμ, θυ έθαδ αυ κέ πκυ γϋ κυθ δμ πλκ κεέ μ ΰδα βθ πδγυηβ ά υηπ λδφκλϊ πθ ηαγβ υθ, εαδ β υθϋξ δα δ Ϊ εκυθ υ βηα δεϊ αυ Ϋμ δμ υηπ λδφκλϋμ, πλκε δηϋθκυ κδ ηαγβ Ϋμ θα υηηκλφπγκτθ (Martin & Sass, 2009). Παλα κ δαεϊ, κ ηκθ Ϋζκ λκπκπκέβ βμ βμ υηπ λδφκλϊμ (behavior modification) Ϋξ δ υ δ κ γ πλβ δεσ υπσίαγλκ ΰδα κ παλ ηία δεσ ηκθ Ϋζκ εϋοβμ (Martin & Sass, 2009). τηφπθα η αυ σ, β υηπ λδφκλϊ κυ α σηκυ δαηκλφυθ αδ ηϋ α απσ γ δεϋμ εαδ αλθβ δεϋμ θδ ξτ δμ κυ π λδίϊζζκθ κμ πλκμ κ Ϊ κηκ. γ δεά θέ ξυ β αυιϊθ δ δμ πδγαθσ β μ ηδαμ υηπ λδφκλϊμ θα ηφαθδ έ ιαθϊ, θυ β αλθβ δεά κ αθ έ λκφκ (Ormrod, 1999). Οδ παλα κ δαεϋμ πλαε δεϋμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ, πκυ Ϋξκυθ βλδξγ έ δμ αλξϋμ βμ υηπ λδφκλδ δεάμ γ πλέαμ βμ ηϊγβ βμ, αθ δη ππέακυθ κ παδ έ πμ απκ Ϋε β βμ ΰθυ βμ, θυ κ Ϊ εαζκμ έθαδ αυ σμ πκυ ζϋΰξ δ σ κ κυμ ηαγβ Ϋμ κυ σ κ εαδ κ π λδ ξση θκ βμ ηϊγβ βμ, εαγυμ κ υηπ λδφκλδ δεσ ηκθ Ϋζκ απαδ έ υοβζσ ίαγησ ζϋΰξκυ απσ βθ η λδϊ κυ α εϊζκυ (Garrett, 2005). Ο επαδ υ δεσμ έθαδ κ βΰ δεσ πλσ ππκ εαδ ΰδα αυ σ κθ ζσΰκ, Ϋξ δ βθ υγτθβ ΰδα εϊγ δ πκυ υηίαέθ δ βθ Ϊιβ κυ, απσ βθ εδθβ κπκέβ β πθ ηαγβ υθ πμ βθ αθϊληκ β υηπ λδφκλϊ κυμ. Παλα έΰηα α ηκθ Ϋζπθ αυ άμ βμ εα βΰκλέαμ έθαδ κδ ξκζϋμ πκυ αθάεκυθ β γ πλέα κυ υηπ λδφκλδ ηκτ: α) Σκ ηκθ Ϋζκ υθ ζ δεάμ ηϊγβ βμ κυ Skinner, κ κπκέκ ία έα αδ βθ αλξά βμ «ΰθπ δεάμ λκπκπκέβ βμ βμ υηπ λδφκλϊμ», τηφπθα η βθ κπκέα β υηπ λδφκλϊ κυ α σηκυ, εαδ Ϊλα κυ ηαγβ ά, δαηκλφυθ αδ απσ δμ υθϋπ δ μ πκυ πλκεαζ έ εαδ ηπ υθ αδ Ϊθ αεκζκυγ έ αδ αηϋ πμ απσ θ υθϊηπ β ά ια γ θ έ σ αθ θ θ υθαηυθ αδ ά σ αθ αεκζκυγ έ αδ απσ δηπλέα. βθ ξκζδεά Ϊιβ αυ σ βηαέθ δ ππμ κ επαδ υ δεσμ πλϋπ δ θα γϋ δ α σλδα βμ πδγυηβ άμ εαδ βμ αθ πδγτηβ βμ υηπ λδφκλϊμ εαδ θα ξ δϊα δ αθϊζκΰ μ δηπλέ μ εαδ πδίλαί τ δμ (Skinner, 1974). ί) Σκ ηκθ Ϋζκ ΰθπ δεάμ λκπκπκέβ βμ βμ υηπ λδφκλϊμ κυ Meichenbaum, κδ υπκ βλδε Ϋμ κυ κπκέκυ δϊακυθ βθ πλκ κξά κυμ δμ «ΰθπ δεϋμ η κζαίβ δεϋμ δα δεα έ μ», βζα ά δμ αδ έ μ βμ υηπ λδφκλϊμ ηαμ, πκυ έθαδ κδ ΰθυ δμ, κδ εϋο δμ εαδ κδ π πκδγά δμ ηαμ. Οδ υπκξλ υ δμ πθ επαδ υ δευθ υθέ αθ αδ κ θα γϋ κυθ η απκφα δ δεσ λσπκ εαθσθ μ εαδ θα έθκυθ κ βΰέ μ 14

κυμ ηαγβ Ϋμ κυμ, κ θα κυμ ιβΰκτθ πυμ θα βλκτθ κυμ εαθσθ μ αυ κτμ εαδ θα ζϋΰξκυθ υ βηα δεϊ β υηησλφπ ά κυμ (Lefrancois, 2000). ΰ) Σκ τ βηα δ ε δεβ δεάμ π δγαλξέαμ κυ Canter πλκίζϋπ δ κθ εαγκλδ ησ εαθσθπθ εαδ κθ πλκ δκλδ ησ πλκ κεδυθ απσ β η λδϊ πθ επαδ υ δευθ, κδ κπκέκδ εαγέ αθ αδ υπ τγυθκδ ΰδα βθ απκ αφάθδ β βμ αθϊληκ βμ υηπ λδφκλϊμ, β ξλά β βμ δηπλέαμ ΰδα βθ πδίκζά πθ εαθσθπθ, βθ θέ ξυ β πθ πλκ κεδυθ εαδ βθ φαληκΰά γ δευθ υθ π δυθ ΰδα δμ εαζά υηπ λδφκλϊ (Smith Colin, 1993). ) κ ηκθ Ϋζκ κυ Kounin, κ κπκέκμ υπκ άλδι ππμ απκ ζ ηα δεκέ επαδ υ δεκέ έθαδ αυ κέ πκυ πλκζαηίϊθκυθ βθ δα πα δεά υηπ λδφκλϊ πλδθ ε βζπγ έ βθ Ϊιβ κυμ. ΜΫ α απσ βθ Ϋλ υθϊ κυ δαπέ π ππμ β απκ ζ ηα δεά δ α εαζέα εαδ β εαζά δαξ έλδ β βμ ξκζδεάμ Ϊιβμ θ έθαδ τκ Ϊ ξ μ η αιτ κυμ δα δεα έ μ, αζζϊ τκ θϊ υθ ηϋθ μ σο δμ βμ ξκζδεάμ απάμ. εσηα, πδ άηαθ βθ Ϋηφα β βθ απκ λκπά ηφϊθδ βμ βμ αθ πδγτηβ βμ υηπ λδφκλϊμ (Kounin, 1970). Α η π α / η α Π η βθ τ λβ εα βΰκλέα, βζα ά α αζζβζ πδ λα δεϊ ηκθ Ϋζα παλϋηία βμ, β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ ΰέθ αδ αθ δζβπ ά πμ Ϋθα τ βηα. Γθπ δεά γ πλέα εαδ δ δεϊ β ξκζά κυ πκδεκ κηδ δ ηκτ αθϋ δι βθ δ Ϋα ππμ α Ϊ κηα ξλβ δηκπκδκτθ βθ πλσ λβ ΰθυ β εαδ ηπ δλέα ΰδα θα βηδκυλΰά κυθ κ δεσ κυμ τθκζκ εα α ε υυθ, ξπλέμ θα ιαλ υθ αδ σ κ απσ κυμ Ϊζζκυμ (McBrien, Brandt & Cole, 1997). τηφπθα η αυ ά β ξκζά ηϊγβ βμ, γα πλϋπ δ θα έθ αδ Ϋηφα β β υ βηα δεά ξλά β λα βΰδευθ δαξ έλδ βμ, θυ κδ επαδ υ δεκέ εαζκτθ αδ θα ξ δϊακυθ εαδ θα κλΰαθυθκυθ εα Ϊζζβζ μ λα βλδσ β μ ΰδα κυμ ηαγβ Ϋμ κυμ, η εκπσ βθ ζαξδ κπκέβ β εϊγ έ κυμ πβΰάμ δϊ πα βμ βμ πλκ κξάμ πθ ηαγβ υθ. υ Ϊ α ηκθ Ϋζα πδε θ λυθκθ αδ π λδ σ λκ βθ πλσζβοβ πθ υΰελκτ πθ εαδ πθ πλκίζβηϊ πθ θ σμ βμ Ϊιβμ, παλϊ βθ αθ δη υπδ ά κυμ αφκτ υηίκτθ. Οδ υπκ βλδε Ϋμ βμ αζζβζ πδ λα δεάμ πλκ Ϋΰΰδ βμ πδε θ λυθκθ αδ αυ σ πκυ εϊθ δ κ Ϊ κηκ ΰδα θα αζζϊι δ κ π λδίϊζζκθ κυ, εαγυμ εαδ βθ πέ λα β κυ π λδίϊζζκθ κμ β δαησλφπ β κυ α σηκυ (Glickman & Tamashiro, 1980; Martin & Sass, 2009) αυ ά βθ πλκ Ϋΰΰδ β, κδ Ϊ εαζκδ εαδ κδ ηαγβ Ϋμ Ϋξκυθ έ α πέπ α ζϋΰξκυ (Payton, 2012). ΣΫ κδα ηκθ Ϋζα γ πλκτθ αδ: α) Σκ ηκθ Ϋζκ πθ Emmer, Evertson εαδ Anderson, πκυ δϊα δ βθ Ϋΰεαδλβ ΰθπ κπκέβ β κυμ ηαγβ Ϋμ αφυθ εαδ ζ δ κυλΰδευθ εαθσθπθ εαδ δα δεα δυθ βμ Ϊιβμ, β υθϋπ δα βθ άλβ ά κυμ εα βθ ζδεά θ πηϊ π ά κυμ β δ αε δεά δα δεα έα. βθ πλϊιβ, π σ κ ηφαθέακθ αδ, παλϊ βθ σπκδα πλκ πϊγ δα απκ λκπάμ κυμ, υηπ λδφκλϋμ κδ κπκέ μ απαδ κτθ Ϊη β αθ δη υπδ β (Lefrancois, 2000). ί) Σκ ηκθ Ϋζκ κυ Dreikurs, εα Ϊ o κπκέκ βηαθ δεσ λσζκ β δαησλφπ β βμ υηπ λδφκλϊμ κυ α σηκυ δα λαηα έα δ β αθϊΰεβ δα άλβ βμ βμ αιδκπλϋπ δϊμ κυ. Σκ ηκθ Ϋζκ αυ σ αθ δ έγ αδ βθ Ϊπκοβ εα Ϊ βθ κπκέα β υηπ λδφκλϊ πλκ δκλέα αδ απκεζ δ δεϊ απσ δμ πδ λϊ δμ κυ π λδίϊζζκθ κμ. Γδ αυ σ, β 15

αθααά β β πθ εδθά λπθ εαδ β ιϊζ δοβ ά β θέ ξυ β πθ αδ έπθ πκυ α πλκεαζκτθ πλϋπ δ θα απκ ζ έ β ίϊ β ΰδα βθ πέ υιβ βμ πδγυηβ άμ υηπ λδφκλϊμ. Ο δ Ϊ επθ κφ έζ δ θα η ζ Ϊ εαδ θα εα αθκ έ α ίαγτ λα εέθβ λα βμ υηπ λδφκλϊμ πθ δ α εκηϋθπθ, θα αθ δ λϊ εα Ϊζζβζα αθϊζκΰα η κ σξκ πκυ πδ δυε δ, θα ηβθ αθ δ λϊ ε δεβ δεϊ ηβ απκ ε Ϋμ υηπ λδφκλϋμ κυμ (Dreikurs, 1968, 1971, 1972; Lefrancois, 2000). ΰ) To ηκθ Ϋζκ κυ Glasser, κ κπκέκ ία έα αδ γ πλβ δεϋμ αλξϋμ παλσηκδ μ η αυ Ϋμ κυ Dreikurs. Κ θ λδεά κυ δ Ϋα έθαδ β Ϊπκοβ σ δ κδ ηαγβ Ϋμ έθαδ ζκΰδεϊ σθ α πκυ Ϋξκυθ βθ δεαθσ β α θα ζϋΰξκυθ β υηπ λδφκλϊ κυμ, β κπκέα ξ έα αδ Ϊη α η πδζκΰϋμ σππμ θα ηϊγκυθ, θα απκε ά κυθ ιδσ β μ, θα ε λ έ κυθ βθ τθκδα ά πλκθσηδα, εζπ. υ Ϋμ κδ πδζκΰϋμ θ πλκϊΰκυθ βθ απ δγαλξέα ά δμ αθ πδγτηβ μ υηπ λδφκλϋμ, εαδ υθ πυμ κδ εαζϋμ πδζκΰϋμ πλκϊΰκυθ βθ εαζά υηπ λδφκλϊ (Glasser, 1969). ) ηκθ Ϋζκ πθ Curwin εαδ Mendler, τηφπθα η κ κπκέκ σζκδ κδ ηαγβ Ϋμ αιέακυθ θα ίκβγβγκτθ εαδ θα θδ ξυγκτθ, αθ ιϊλ β α απσ β υηπ λδφκλϊ κυμ, η σξκ θα αδ γαθγκτθ δεαθκέ εαδ θα πδ Ϋοκυθ β υθα σ β Ϊ κυμ θα πδ τξκυθ, θα αδ γαθγκτθ σ δ κδ Ϊζζκδ θ δαφϋλκθ αδ ΰδ αυ κτμ, θα αθ δζβφγκτθ σ δ ηπκλκτθ κδ έ δκδ θα πβλ Ϊ κυθ α πλϊΰηα α εαδ δμ εα α Ϊ δμ εαδ θα θδυγκυθ υξϊλδ α. θ ια φαζέακθ αδ αυ Ϋμ κδ πλκςπκγϋ δμ, σ κ αά βηα βμ π δγαλξέαμ θ απαδ έ αυ αλξδεϊ ηϋ λα εαδ ιπ λδεά πδίκζά (Curwin & Mendler, 1999). ) To ηκθ Ϋζκ βμ Coloroso, εα Ϊ κ κπκέκ α παδ δϊ ηπκλκτθ θα αθαπ τικυθ βθ δεαθσ β α βμ αυ κπ δγαλξέαμ, αθ αθ δη ππέακθ αδ η ία ησ, αθ κυμ αφάθκυη π λδγυλδα θα εϊθκυθ υπ τγυθ μ πδζκΰϋμ εαδ θα υφέ α αδ δμ υθϋπ δϋμ κυμ. Ϋηφα β δϊα αδ βθ αθϊπ υιβ βμ αυ κπ δγαλξέαμ εαδ κθ αυ κϋζ ΰξκ κυ α σηκυ εαδ σξδ ιαθαΰεα δεά υηησλφπ β (Lefrancois, 2000). Μη πα α Π η α ηβ παλ ηία δεϊ ηκθ Ϋζα β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ πδ υΰξϊθ αδ η σ κ κ υθα σθ ζδΰσ λβ παλϋηία β, βζα ά έθ αδ Ϋηφα β β δ α εαζέα βμ εα Ϊζζβζβμ υηπ λδφκλϊμ εαδ βθ αθϊπ υιβ πθ εκδθπθδευθ εαδ υθαδ γβηα δευθ δεαθκ ά πθ πθ ηαγβ υθ (Sueb, 2013). τηφπθα η κυμ Elen, Clarebout, Leonard & Lowyck (2007), β Ϋζ υ β πθ Κκδθπθδεκπκζδ δ ηδευθ γ πλδυθ Ϋφ λ κ πλκ εάθδκ αυ Ϊ α ηκθ Ϋζα ηϊγβ βμ, τηφπθα η α κπκέα κδ υοβζσ λ μ δαθκβ δεϋμ δα δεα έ μ δ υεκζτθκθ αδ ηϋ α απσ βθ αζζβζ πέ λα β η κυμ Ϊζζκυμ, ΰδ αυ σ εαδ β υηπ λδφκλϊ πθ ηαγβ υθ δαηκλφυθ αδ η ίϊ β δμ ηπ δλέ μ πκυ Ϋξκυθ κδ ηαγβ Ϋμ η κυμ υηηαγβ Ϋμ εαδ κυμ α εϊζκυμ κυμ (Woolfolk, 2011). υ ά β πλκ Ϋΰΰδ β έθ δ Ϋηφα β βθ α κηδεά αιέα εϊγ ηαγβ ά εαδ πλκ παγ έ θα κθ ίκβγά δ θα αθαπ τι δ δμ εκδθπθδεϋμ εαδ υθαδ γβηα δεϋμ κυ π υξϋμ. κλΰϊθπ β βμ Ϊιβμ θ πηα υθ δ δμ αθϊΰε μ πθ ηαγβ υθ, α θ δαφϋλκθ α, δμ ηπ δλέ μ εαδ βθ πλκ ππδεσ β α κυμ δμ λα βλδσ β μ δ α εαζέαμ. Οδ λα βλδσ β μ δ α εαζέαμ έθαδ Ϋ δ ξ δα ηϋθ μ, υ θα 16

δ υεκζτθκυθ βθ αυ σ-ϋεφλα β, βθ θ υθαέ γβ β, βθ εαζζδ ξθδεά φτ β πθ ηαγβ υθ, βθ θ λΰβ δεά αελσα β εαδ βθ ελδ δεά εϋοβ (Martin & Baldwin, 1992). Οδ επαδ υ δεκέ βμ ηβ-παλ ηία δεάμ πλκ Ϋΰΰδ βμ πδ τκυθ σ δ θ πλϋπ δ θα πδίϊζζκυθ εαθσθ μ κυμ ηαγβ Ϋμ κυμ αζζϊ αθ αυ κτ θα πδ λϋπκυθ κυμ ηαγβ Ϋμ θα πδξ δλβηα κζκΰκτθ εαδ θα αθαπ τ κυθ α δεϊ κυμ σλδα. εσηα, υπκ βλέακυθ σ δ κδ ηαγβ Ϋμ έθαδ γϋ β θα παέλθκυθ δμ δεϋμ κυμ απκφϊ δμ ξ δεϊ η κ πυμ θα υηπ λδφϋλκθ αδ εαδ Ϋξκυθ βθ δεαθσ β α θα ζτ κυθ α δεϊ κυμ πλκίζάηα α (Glickman & Tamashiro, 1980; Martin & Sass, 2009). τηφπθα η κυμ έ δκυμ, κδ ηαγβ Ϋμ γα πλϋπ δ θα Ϋξκυθ υοβζσ λκ πέπ κ ζϋΰξκυ απσ κθ Ϊ εαζκ, θυ κ δεσμ κυμ λσζκμ αζζϊα δ απσ ζ ΰε ά βμ Ϊιβμ εαγκ βΰβ ά εαδ δ υεκζυθ ά βμ ηαγβ δαεάμ δα δεα έαμ (Payton, 2012). Παλα έΰηα α αυ κτ κυ γ πλβ δεκτ ηκθ Ϋζκυ έθαδ: α) κ ηκθ Ϋζκ κυ Rogers, κ κπκέκ απκλλέπ δ βθ αυ βλά εαγκ άΰβ β εαδ πδ δυε δ θα θδ ξτ δ β γ δεά αυ καθ έζβοβ κυ α σηκυ. τηφπθα η αυ σ κ ηκθ Ϋζκ, αθ κδ ηαγβ Ϋμ ίλκυθ πλκ ππδεσ θσβηα κ Ϋλΰκ κυ ξκζ έκυ, δμ λΰα έ μ πκυ κυμ αθα έγ θ αδ εαδ δμ υπκξλ υ δμ πκυ Ϋξκυθ, γα θ δαφ λγκτθ απσ ησθκδ κυμ ΰδα κ επαδ υ δεσ Ϋλΰκ. Ο λσζκμ κυ α εϊζκυ κ πζαέ δκ αυ σ έθαδ ίκβγβ δεσμ εαδ υπκ βλδε δεσμ (Rogers, 1989, 1990). ί) Σκ ηκθ Ϋζκ κυ Gordon, κ κπκέκ απκλλέπ δ β ξλά β αηκδίυθ εαδ πκδθυθ εαδ έθ δ η ΰαζτ λβ Ϋηφα β βθ αθϊπ υιβ γ δευθ ξϋ πθ η αιτ ηαγβ υθ εαδ επαδ υ δευθ. βηαθ δεσ λσζκ παέα δ β αυ κπ δγαλξέα εαδ β αυ κλλτγηδ β βμ υηπ λδφκλϊμ (Gordon, 1974). ΰ) Σκ ηκθ Ϋζκ κυ Marland, εα Ϊ κ κπκέκ κ δ Ϊ επθ κφ έζ δ θα θδυγ δ αΰϊπβ ΰδα κυμ ηαγβ Ϋμ κυμ εαδ θα ε βζυθ δ β φλκθ έ α ΰδα αυ κτμ. κ ηκθ Ϋζκ αυ σ, έθαδ απαλαέ β β β βηκελα δεά γϋ πδ β εαθσθπθ, β ξλά β κυ βησ δκυ παέθκυ εαδ κυ ξδκτηκλ, εαγυμ εαδ β δαησλφπ β εα Ϊζζβζκυ π λδίϊζζκθ κμ ηϊγβ βμ (Marland, 1975). κθ παλαεϊ π πέθαεα παλκυ δϊακθ αδ θ υθ κηέα α ία δεϊ ξαλαε βλδ δεϊ πθ λδυθ πλκ ΰΰέ πθ ΰδα βθ δαξ έλδ β βμ ξκζδεάμ Ϊιβμ. Πί α ας 1-Βασι ά χα α η ισ ι ά ω ιώ οσ ίσ ω ια η ιαχ ί ιση ης σχο ι ής ά ης Παλ ηία δεσ Μκθ Ϋζκ Ο επαδ υ δεσμ Ϋξ δ κθ Ϋζ ΰξκ βμ Ϊιβμ Ο επαδ υ δεσμ πδζϋΰ δ κυμ εαθσθ μ Μ ΰΪζβ Ϋηφα β β υηπ λδφκλϊ Μδελά έα β δμ α κηδεϋμ δαφκλϋμ πθ ηαγβ υθ ζζβζ πδ λα δεσ Μκθ Ϋζκ Οδ ηαγβ Ϋμ εαδ κ επαδ υ δεσμ ηκδλϊακθ αδ κθ Ϋζ ΰξκ Ο επαδ υ δεσμ βηδκυλΰ έ κυμ εαθσθ μ βμ Ϊιβμ υθ λΰα έα η κυμ ηαγβ Ϋμ Έηφα β βθ υηπ λδφκλϊ, δμ εϋο δμ εαδ α υθαδ γάηα α πθ ηαγβ υθ ΜΫ λδα Ϋηφα β δμ α κηδεϋμ δαφκλϋμ πθ ηαγβ υθ Μβ-Παλ ηία δεσ Μκθ Ϋζκ Οδ ηαγβ Ϋμ Ϋξκυθ κθ ετλδκ Ϋζ ΰξκ βμ Ϊιβμ Οδ ηαγβ Ϋμ βηδκυλΰκτθ κυμ εαθσθ μ βμ Ϊιβμ η βθ εαγκ άΰβ β κυ επαδ υ δεκτ Έηφα β δμ εϋο δμ εαδ α υθαδ γάηα α πθ ηαγβ υθ Έηφα β δμ α κηδεϋμ δαφκλϋμ πθ ηαγβ υθ 17

Ο επαδ υ δεσμ εδθ έ αδ σζβ βθ Ϊιβ ΰδα θα ζϋΰξ δ βθ υηπ λδφκλϊ πθ ηαγβ υθ Οδ παλ ηίϊ δμ ΰέθκθ αδ υπσ βθ ηκλφά παέθπθ εαδ δηπλδυθ Ο επαδ υ δεσμ πδ λϋπ δ η λδεϋμ φκλϋμ κυμ ηαγβ Ϋμ κυ θα παέλθκυθ κθ Ϋζ ΰξκ βμ υηπ λδφκλϊμ κυμ αζζϊ υπσ βθ πέίζ οά κυ Οδ παλ ηίϊ δμ ΰέθκθ αδ υπσ βθ ηκλφά υθ π δυθ εαδ υ εϋο πθ Ο επαδ υ δεσμ πδ λϋπ δ κυμ ηαγβ Ϋμ θα παέλθκυθ κθ Ϋζ ΰξκ βμ υηπ λδφκλϊμ κυμ Οδ παλ ηίϊ δμ ΰέθκθ αδ υπσ βθ ηκλφά ηβ ζ ε δευθ θ έι πθ εαδ α κηδευθ υθαθ ά πθ επαδ υ δεκτηαγβ ά Πη ή: Wolfagang & Glickman (1986) 1.1.3 Η πέ λα β πθ πλκ ΰΰέ πθ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ βθ ξκζδεά πλαΰηα δεσ β α Οδ Ϋλ υθ μ πκυ Ϋξκυθ δ ιαξγ έ ξ δεϊ η δμ πδ σ δμ πθ ηαγβ υθ υθϋίαζζαθ βθ αθϊπ υιβ κυ γϋηα κμ βμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ. Οδ Brophy, Evertson εαδ κδ υθ λΰϊ μ κυμ (Brophy & Evertson, 1976; Anderson, Evertson, & Brophy, 1978) Ϋεαθαθ ηδα δλϊ απσ η ΰΪζκυ τλκυμ Ϋλ υθ μ σ κ βθ πλπ κίϊγηδα σ κ εαδ β υ λκίϊγηδα επαέ υ β, κδ κπκέ μ αφκλκτ αθ δμ ηαγβ δεϋμ πδ σ δμ. α απκ ζϋ ηα α αυ υθ πθ λ υθυθ φϊθβε θα υπϊλξκυθ υ ξ έ δμ αθϊη α α ηαγβ δαεϊ απκ ζϋ ηα α πθ ηαγβ υθ εαδ δμ υηπ λδφκλϋμ πθ επαδ υ δευθ ΰδα β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ, σππμ κ Ϋζ ΰξκμ βμ υηπ λδφκλϊμ πθ ηαγβ υθ, κδ ι εϊγαλ μ πλκ κεέ μ, β ηπζκεά πθ ηαγβ υθ β ηαγβ δαεά δα δεα έα εαδ β η έπ β βμ δα πα δεάμ υηπ λδφκλϊμ. πέ βμ, κδ Good & Grouws (1977) πλαΰηα κπκέβ αθ Ϋθα ε αηϋθκ πλσΰλαηηα ΰδα βθ πλπ κίϊγηδα επαέ υ β αθαφκλδεϊ η β δ α εαζέα πθ ηαγβηα δευθ, κ κπκέκ Ϋ δι ππμ κδ επαδ υ δεκέ πθ Ϊι πθ η α υοβζσ λα ηαγβ δαεϊ απκ ζϋ ηα α έξαθ εαζτ λ μ ιδσ β μ δαξ έλδ βμ εαδ πα αζκτ αθ ζδΰσ λκ ξλσθκ ΰδα βθ αθ δη υπδ β βμ αθϊληκ βμ υηπ λδφκλϊμ. Οδ έ δκδ επαδ υ δεκέ φϊληκααθ πέ βμ πδκ απκ ζ ηα δεϋμ λα βλδσ β μ δ α εαζέαμ, ελα υθ αμ β λκά κυ ηαγάηα κμ λυγησ εαδ έθκθ αμ ι εϊγαλ μ πλκ κεέ μ εαδ εα υγτθ δμ κυμ ηαγβ Ϋμ κυμ. Άζζβ ηέα δλϊ η ζ υθ απσ κθ Soar (1979) πδ άηαθ βθ αιέα βμ απκ ζ ηα δεάμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ. Παλα βλάγβε ππμ κ υοβζσ λκμ ίαγησμ ζϋΰξκυ β υηπ λδφκλϊ πθ ηαγβ υθ υ ξ δασ αθ η υοβζσ λ μ πδ σ δμ, αζζϊ β υ ξϋ δ β αυ ά ά αθ αλθβ δεά ΰδα βθ βηδκυλΰδεά εϋοβ πθ ηαγβ υθ (Soar & Soar, 1979). πσ δμ αλξδεϋμ Ϋλ υθ μ πκυ αφκλκτ αθ β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ έθαδ εαδ αυ ά πκυ δ ιάξγβ απσ κυμ Anderson, Evertson & Emmer (1980), κδ κπκέκδ υηπϋλαθαθ ππμ απκ ζ ηα δεά δαξ έλδ β έθαδ αυ ά πκυ κξ τ δ βθ πλσζβοβ εαδ σξδ σ κ βθ αθ δη υπδ β πθ πλκίζβηα δευθ εα α Ϊ πθ εαδ υηπ λδφκλυθ, εαδ ππμ κδ επαδ υ δεκέ ηπκλκτθ θα υηίϊζζκυθ βθ βηδκυλΰέα ηδαμ απκ ζ ηα δεάμ 18

δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ Ϊιβμ ηϋ α απσ βθ πδ άηαθ β εαδ β δ α εαζέα βμ πδγυηβ άμ υηπ λδφκλϊμ κυμ ηαγβ Ϋμ κυμ. ε σμ, σηπμ, απσ δμ η ΰΪζκυ τλκυμ Ϋλ υθ μ πκυ ά αθ θ αΰηϋθ μ πλκΰλϊηηα α αθαφκλδεϊ η β δαξ έλδ β βμ ξκζδεάμ Ϊιβμ, υπϊλξ δ ηδα πζβγυλα ηδελσ λπθ λ υθυθ- λϊ βμ ( υθάγπμ δπζπηα δεϋμ λΰα έ μ), πκυ Ϋξκυθ υηίϊζζ δ η κθ δεσ κυμ λσπκ βθ εα αθσβ β πθ πδ λϊ πθ βμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ β ξκζδεά πλαΰηα δεσ β α. Οδ Froyen & Iverson (1999) πλαΰηα κπκέβ αθ ηδα Ϋλ υθα ξ δεϊ η β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ εαδ βθ πέ κ β πθ ηαγβ υθ εα αζάΰκθ αμ κ υηπϋλα ηα ππμ α πλκίζάηα α π δγαλξέαμ θ σμ βμ ξκζδεάμ Ϊιβμ παλ ηπκ έακυθ κθ επαδ υ δεσ κ θα δ επ λαδυ δ κ Ϋλΰκ κυ, εαγυμ απκ πϊ αδ απσ β δ α εαζέα κυ δ αε δεκτ αθ δε δηϋθκυ. εσηα, κ Downer εαδ κδ υθ λΰϊ μ κυ (2005) λ υθυθ αμ βθ υηπ λδφκλϊ πθ ηαγβ υθ ηϋ α βθ Ϊιβ εα Ϋζβιαθ κ υηπϋλα ηα ππμ κδ επαδ υ δεκέ πκυ φαλησακυθ λα βΰδεϋμ πλσζβοβμ α γϋηα α π δγαλξέαμ Ϋξκυθ ηαγβ Ϋμ η υοβζσ λ μ πδ σ δμ. Κα Ϊ κθ Johnson (2001), κδ πδκ υϋζδε κδ επαδ υ δεκέ, κδ κπκέκδ έθαδ πδκ δα ε α δεκέ εα Ϊ β δ α εαζέα εαδ πλκ φϋλκυθ κυμ ηαγβ Ϋμ κυμ βθ υεαδλέα θα πδζϋΰκυθ, πλκϊΰκυθ βθ πθ υηα δεά αθϊπ υιβ πθ ηαγβ υθ εαδ ζϋΰξκυθ απκ ζ ηα δεσ λα δμ Ϊι δμ κυμ. υθκπ δεά π λέζβοβ πκυ Ϋΰδθ πλκβΰκυηϋθπμ έξ εκπσ θα απκ υ δ Ϋθα ία δεσ ξ δϊΰλαηηα η δμ ετλδ μ ΰλαηηΫμ Ϋλ υθαμ πκυ Ϋξκυθ υηίϊζζ δ βθ βη λδθά ηαμ εα αθσβ β ξ δεϊ η β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ. τηφπθα η βθ υπϊλξκυ α ίδίζδκΰλαφέα, κδ Ϊι δμ η απκ ζ ηα δεά κλΰϊθπ β εαδ δαξ έλδ β ξαλαε βλέακθ αδ απσ ζϊξδ β δϊ πα β εαδ ηϋΰδ β αιδκπκέβ β κυ ξλσθκυ πλκμ σφ ζκμ βμ ηϊγβ βμ (Dunbar, 2004). πσ βθ Ϊζζβ, β αθαπκ ζ ηα δεά δαξ έλδ β ηπκλ έ θα απ δζά δ κ ξκζδεσ εζέηα, εαγυμ α υθα έ θα πλκ φϋλ δ Ϋθα αγ λσ π λδίϊζζκθ πκυ θα υπκ βλέα δ βθ ηϊγβ β (Blum, 2005). πδπζϋκθ, πλκετπ δ ππμ β δ α εαζέα έθαδ ηέα τ εκζβ ΰθπ δεά λΰα έα, εα Ϊ βθ κπκέα κδ επαδ υ δεκέ εαζκτθ αδ δαλευμ θα ζαηίϊθκυθ απκφϊ δμ ξ δεϊ η εϊγ ίάηα πκυ αεκζκυγκτθ β δ α εαζέα κυμ εαδ β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ κυμ. 1.1.4 δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ εαδ βηκΰλαφδεϊ ξαλαε βλδ δεϊ πθ επαδ υ δευθ Δ αχ η η η α φ λ υθβ δεϊ Ϋξκυθ ι α γ έ δϊφκλκδ παλϊΰκθ μ πκυ ηπκλκτθ θα πβλ Ϊ κυθ δμ πλκ ΰΰέ δμ πθ επαδ υ δευθ β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ. Σκ γϋηα βμ δαφκλϊμ κυ φτζκυ Ϋξ δ η ζ βγ έ απσ δϊφκλκυμ λ υθβ Ϋμ δ δαέ λα σ κθ αφκλϊ κθ κηϋα αυ σ. Οδ Martin & Yin (1997) Ϋλ υθα πκυ δ ιάΰαΰαθ ίλάεαθ ππμ κδ ΰυθαέε μ επαδ υ δεκέ έθαδ ζδΰσ λκ παλ ηία δεκέ απσ κυμ Ϊθ λ μ σ κθ αφκλϊ β δαξ έλδ β βμ δ α εαζέαμ εαδ βμ υηπ λδφκλϊ πθ ηαγβ υθ. κ έ δκ απκ Ϋζ ηα εα Ϋζβι εαδ ηέα η αΰ θϋ λβ Ϋλ υθα κυμ (Martin, Yin & Mayall, 2006). εσηα, κδ Chudgar & Sankar (2008) β η ζϋ β κυμ πκυ αφκλκτ 1.319 α εϊζκυμ απσ ξκζ έα βθ Ιθ έαμ εαδ β ξϋ β κυ φτζκυ η δμ πλαε δεϋμ β δαξ έλδ β βμ 19

Ϊιβμ, ίλάεαθ ππμ κδ Ϊθ λ μ επαδ υ δεκέ έαααθ β δα άλβ β βμ ικυ έαμ κυμ ηϋ α βθ Ϊιβ π λδ σ λκ απσ δμ ΰυθαέε μ. Όηπμ, α απκ ζϋ ηα α ΰδα δμ ξϋ δμ κυ φτζκυ πμ πλκμ β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ θ έθαδ κησφπθα σζ μ δμ λ υθβ δεϋμ λΰα έ μ πκυ Ϋξκυθ δ ιαξγ έ. Οδ Stes, Gijbels & Petegem (2008) λ τθβ αθ 50 επαδ υ δεκτμ ξλβ δηκπκδυθ αμ κ Approaches to Teaching Inventory (ATI) πλκε δηϋθκυ θα ι Ϊ κυθ β ξϋ β αθϊη α δϊφκλα βηκΰλαφδεϊ ξαλαε βλδ δεϊ εαδ κ πέπ κ πδ υξέαμ πθ ηαγβ υθ, κθ αλδγησ πθ ηαγβ υθ ηϋ α βθ Ϊιβ εαδ βθ π δγαλξέα. αθϊζυ β πθ κηϋθπθ Ϋ δι ηβ βηαθ δεϊ α δ δεά δαφκλϊ αθϊη α κ φτζκ εαδ δμ υπσζκδπ μ ιαλ βηϋθ μ η αίζβ Ϋμ. πέ βμ, κδ Savran & Cakiroglu (2003) ξλβ δηκπκδυθ αμ κ λπ βηα κζσΰδκ Attitudes and Beliefs on Classroom Control Inventory ΰδα θα ι Ϊ κυθ δμ πλκ ΰΰέ δμ 646 επαδ υ δευθ β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ, εα Ϋζβιαθ κ υηπϋλα ηα ππμ θ υπάλξαθ α δ δεϊ βηαθ δεϋμ δαφκλϋμ η αιτ φτζκυ εαδ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ (Savran & Cakiroglu, 2003). ηδα πδκ τΰξλκθβ Ϋλ υθα πθ Unal & Unal (2012) θ θ κπέ βεαθ ιαθϊ δαφκλϋμ β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ η αιτ αθ λυθ εαδ ΰυθαδευθ εϊθκθ αμ ξλά β κυ Behavior and Instructional Management Scale 268 επαδ υ δεκτμ βηκ δεάμ επαέ υ βμ βθ Σκυλεέα. αθϊζυ β πθ απκ ζ ηϊ πθ Ϋ δι, πέ βμ, ππμ σ κ κδ Ϊθ λ μ σ κ εαδ κδ ΰυθαέε μ πλκ δηκτ αθ π λδ σ λκ β ξλά β λα βΰδευθ ΰδα β δαξ έλδ β βμ υηπ λδφκλϊμ εαδ ζδΰσ λκ ΰδα β δαξ έλδ β βμ δ α εαζέαμ. Δ αχ η η η α α π α Μέα αεσηα η αίζβ ά πκυ Ϋξ δ δ λ υθβγ έ ΰδα δμ ξϋ δμ πκυ ξβηα έα δ η β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ έθαδ β δ αε δεά ηπ δλέα πθ επαδ υ δευθ. τηφπθα η δμ λ υθβ δεϋμ η ζϋ μ πκυ Ϋξκυθ δ ιαξγ έ, Ϋξ δ φαθ έ ππμ β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ υ εκζ τ δ πκζτ π λδ σ λκ κυμ θϋκυμ επαδ υ δεκτμ. παδ αΰπΰδεά ΰθυ β ΰδα β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ φαέθ αδ θα απκ ζ έ Ϋθα ίαλυ άηαθ κ εκηηϊ δ κυ κηϋα βμ ΰθυ βμ πκυ εα Ϋξκυθ κδ Ϋηπ δλκδ επαδ υ δεκέ. θ έγ α, κδ θϋκδ Ϊ εαζκδ φαέθκθ αδ θα έθαδ ζδΰσ λκ έΰκυλκδ ΰδα κ ίϊγκμ βμ δεάμ κυμ ΰθυ βμ ξ δεϊ η αυ σ κ γϋηα (Carter, Cushing, Sabers, Stein & Berliner, 1988). Οδ Oliver εαδ Reschly (2007) ληβθ τκυθ αυ σ ΰ ΰκθσμ κ σ δ κδ θϋκδ επαδ υ δεκέ ηπκλ έ θα ηβθ Ϋξκυθ ξγ έ βθ απαλαέ β β πλκ κδηα έα εαδ κπκγ κτθ αδ υθάγπμ ηάηα α η πδκ η ΰΪζκ πκ κ σ ηαγβ υθ η ηαγβ δαεϋμ εαδ υθαδ γβηα δεϋμ υ εκζέ μ. πέ βμ, κδ Martin, Yin εαδ Baldwin (1994, 1998) λ υθυθ αμ δμ πλκ ΰΰέ δμ επαδ υ δευθ β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ ίλάεαθ ππμ κδ εαδθκτλδκδ επαδ υ δεκέ ά αθ βηαθ δεϊ πδκ παλ ηία δεκέ απσ κυμ πδκ Ϋηπ δλκυμ α εϊζκυμ, εαδ ππμ κδ Ϋηπ δλκδ επαδ υ δεκέ φαέθ αδ θα Ϋξκυθ εαζτ λ μ ιδσ β μ κ θα βηδκυλΰκτθ λκά εαδ εα Ϊζζβζβ θκλξά λπ β δμ λκυ έθ μ βμ Ϊιβμ εαδ δμ λα βλδσ β μ πκυ φαλησακθ αδ. εσηα, έθαδ πδκ υϋζδε κδ κυμ λσπκυμ αθ έ λα βμ θϋ μ εα α Ϊ δμ πκυ πλκετπ κυθ ηϋ α βθ Ϊιβ, εαδ πλκ αλησακυθ β δ α εαζέα κυμ αθϊζκΰα η δμ υθγάε μ (Westerman, 1991). θ έγ α, κδ θϋκδ επαδ υ δεκέ έθκυθ 20

θα δ Ϊ εκυθ α ηαγάηα α ίϊ δ υΰε ελδηϋθκυ πζϊθκυ εαδ λα βλδκ ά πθ ξπλέμ θα εϊθκυθ η ΰΪζ μ πλκ αληκΰϋμ αθϊζκΰα η δμ υθγάε μ πκυ πδελα κτθ βθ Ϊιβ κυμ (Livingston & Borko 1989). Οδ Stough, Palmer & Leyva (1998) βθ Ϋλ υθϊ κυμ παλα άλβ αθ ππμ παλσζκ πκυ κδ Ϋηπ δλκδ επαδ υ δεκέ Ϋ δθαθ ζδΰσ λβ πλκ κξά β υηπ λδφκλϊ πθ ηαγβ υθ κυμ εα Ϊ βθ δϊλε δα πθ παλα βλά πθ, δμ υθ θ τι δμ πκυ αεκζκτγβ αθ αθαφϋλκθ αθ υξθϊ α ηϋ λα πκυ έξαθ ζϊί δ πλκζβπ δεϊ πλκε δηϋθκυ θα ηβθ πλκετοκυθ πλκίζβηα δεϋμ υηπ λδφκλϋμ πκυ γα ηπκλκτ αθ θα δα αλϊικυθ βθ Ϊιβ. θ έγ α, κδ θϋκδ επαδ υ δεκέ αθαφϋλκθ αθ υξθϊ δμ λϊ δμ κυμ, αφκτ πλκϋευπ αθ κδ πλκίζβηα δεϋμ υηπ λδφκλϋμ. Πδκ πλσ φα α, κδ Unal & Unal (2012) δ λ τθβ αθ δμ πλκ ΰΰέ δμ β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ πθ επαδ υ δευθ αθϊζκΰα η κθ ίαγησ ζϋΰξκυ πκυ α εκτθ κδ επαδ υ δεκέ εα Ϊ βθ δ α εαζέα κυμ εαδ β δαξ έλδ β βμ υηπ λδφκλϊμ πθ ηαγβ υθ. Οδ λ υθβ Ϋμ ξλβ δηκπκέβ αθ κ λΰαζ έκ Behavior and Instruction Management Scale (BIMS) εαδ ίλάεαθ α δ δεϊ βηαθ δεϋμ δαφκλϋμ αθϊη α β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ εαδ α ξλσθδα δ αε δεάμ ηπ δλέαμ. υΰε ελδηϋθα, κδ επαδ υ δεκέ η 0-5 Ϋ β ηπ δλέαμ εαδ η π λδ σ λα απσ 21 Ϋ β ηπ δλέαμ έξαθ α υοβζσ λα εκλ εαδ δμ τκ υπκεα βΰκλέ μ κυ BIMS, έξθκθ αμ ππμ εαδ κδ τκ κηϊ μ ξλβ δηκπκδκτ αθ παλ ηία δεϋμ πλκ ΰΰέ δμ, βζα ά α εκτ αθ π λδ σ λκ Ϋζ ΰξκ (Unal & Unal, 2012). θ έγ α πλκμ δμ παλαπϊθπ Ϋλ υθ μ ά αθ α απκ ζϋ ηα α βμ η ζϋ βμ πθ Ritter and Hancock (2007), α κπκέα Ϋ διαθ σ δ β υθκζδεά δ αε δεά ηπ δλέα θ πβλ Ϊα δ β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ. Δ αχ η η η α π π π υ Ό κθ αφκλϊ δμ ξϋ δμ η αιτ βμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ εαδ κυ πδπϋ κυ πκυ υθ πθ επαδ υ δευθ, κδ λ υθβ δεϋμ η ζϋ μ Ϋξκυθ αθα έι δ αθϊη δε α απκ ζϋ ηα α. Ϋλ υθα κυμ, κδ Martin & Shoho (2000) ιϋ α αθ δμ δαφκλϋμ επαδ υ δευθ η εζα δεά πδ κπκέβ β εαδ η θαζζαε δεά παδ αΰπΰδεά πδ κπκέβ β. Σα απκ ζϋ ηα α Ϋ διαθ ππμ αυ κέ η βθ θαζζαε δεά παδ αΰπΰδεά πδ κπκέβ β ά αθ βηαθ δεϊ πδκ παλ ηία δεκέ βθ δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ. Ritter (2003), ιϋ α δμ αθ δζάο δμ εαδ δμ πλαε δεϋμ πθ α εϊζπθ ηϋ βμ επαέ υ βμ ξϋ β η δϊφκλα βηκΰλαφδεϊ κδξ έα. Σα απκ ζϋ ηα α Ϋ διαθ ππμ κ πέπ κ πκυ υθ πθ επαδ υ δευθ θ πβλ Ϊα δ απσ ησθκ κυ βθ πλκ Ϋΰΰδ β πθ επαδ υ δευθ. Ο Cheung (2006) παλσηκδα Ϋλ υθα θ ίλάε εαηέα υ ξϋ δ β η αιτ βμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ εαδ κυ πδπϋ κυ πκυ υθ πθ επαδ υ δευθ, εαγυμ φϊθβε ππμ έ κδ επαδ υ δεκέ έθαδ εϊ κξκδ π υξέκυ έ Ϋξκυθ υοβζσ λκ πέπ κ επαέ υ βμ, αεκζκυγκτθ δμ έ δ μ πλκ ΰΰέ δμ (Cheung, 2006). Οδ Bulach & Berry (2001) ιϋ α αθ β ξκζδεά εκυζ κτλα εαδ κ εζέηα βμ Ϊιβμ εαδ ίλάεαθ ππμ κ πέπ κ επαέ υ βμ θ απκ ζκτ παλϊΰκθ α πκυ πβλ Ϊα δ δμ παλαπϊθπ η αίζβ Ϋμ. 21

η ζϋ β πθ Johnson εαδ Fullwood (2006), εκπσμ βμ κπκέαμ ά αθ κ θ κπδ ησμ πθ υηπ λδφκλυθ πθ ηαγβ υθ πκυ ά αθ ζδΰσ λκ αθ ε Ϋμ απσ κυμ α εϊζκυμ κυμ, Ϋ δι σ δ κ υοβζσ πέπ κ πκυ υθ πθ επαδ υ δευθ υ ξ έα αδ η δμ αθ δζάο δμ κυμ ΰδα β δα αλαξά ηϋ α βθ Ϊιβ. Σα απκ ζϋ ηα α απκεϊζυοαθ ππμ κδ επαδ υ δεκέ κ πέπ κ κυ π υξέκυ ξαλαε άλδααθ π λδ σ λ μ υηπ λδφκλϋμ πμ ηβ αθ ε Ϋμ ηϋ α βθ Ϊιβ υΰελδ δεϊ η αυ κτμ πκυ έξαθ υοβζσ λκ πέπ κ πκυ υθ. 1.1.5 λΰαζ έα ΰδα κθ θ κπδ ησ πθ πλκ ΰΰέ πθ ΰδα β δαξ έλδ β βμ ξκζδεάμ Ϊιβμ βθ παλκτ α λΰα έα β πλκ Ϋΰΰδ β δαξ έλδ βμ Ϊιβμ κλέα αδ πμ Ϋθα πκζτπζ υλκ εα α ε τα ηα πκυ π λδζαηίϊθ δ τκ αθ ιϊλ β μ κηϋμ: β δαξ έλδ β βμ υηπ λδφκλϊμ (Behavior Management) εαδ β δαξ έλδ β βμ δ α εαζέαμ (Instructional Management). O Ϊικθαμ ζϋΰξκυ (continuum of control), πκυ γϋ κυθ κδ Glickman & Tamashiro (1980) εαδ Wolfgang (1995) παλϋξ δ κ γ πλβ δεσ υπσίαγλκ ΰδα εαγ ηέα απσ δμ τκ κηϋμ. Ι κλδεϊ, κθ λ υθβ δεσ ξυλκ βμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ Ϋξκυθ ξλβ δηκπκδβγ έ ευλέπμ τκ λΰαζ έα: β εζέηαεα Pupil Control Ideology (PCI) εαδ κ Beliefs on Discipline Inventory (BDI) (Glickman & Tamashiro, 1980; Wolfgang & Glickman, 1980, 1986). Όηπμ, εαδ κδ τκ αυ Ϋμ εζέηαε μ πδε θ λυθκθ αδ β θσ λβ Ϋθθκδα βμ π δγαλξέαμ εαδ σξδ βθ υλτ λβ Ϋθθκδα βμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ. Έξκθ αμ πμ ίϊ β κ Beliefs on Discipline Inventory (Wolfgang & Glickman, 1980), β Martin εαδ κδ υθ λΰϊ μ βμ αθϋπ υιαθ κ ttitudes and Beliefs on Classroom Control (ABCC) (Martin et al., 1998, 2007), η αλξδεσ έ ζκ Inventory of Classroom Management Style (ICMS) (Martin et al., 1994). ΠαλΪ κ ΰ ΰκθσμ ππμ κ λΰαζ έκ αυ σ αφκλϊ βθ υλτ λβ Ϋθθκδα βμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ, κτ κδ αλξδεϋμ κτ αθαγ πλβηϋθ μ ε σ δμ έθαδ ξπλέμ ουξκη λδεϊ πλκίζάηα α. Έθα βηαθ δεσ πλσίζβηα η αυ σ κ λΰαζ έκ ά αθ β πκζτ υοβζά υ ξϋ δ β πθ υθ ζ υθ, εαγδ υθ αμ κ λΰαζ έκ αεα Ϊζζβζκ ΰδα ηκθ Ϋζα παλαΰκθ δεάμ αθϊζυ βμ. πδπζϋκθ, κδ λ υθβ Ϋμ Ϋπλ π πϊθ α θα ξλβ δηκπκδκτθ δμ υπκ-εζέηαε μ κυ λΰαζ έκυ υθ υα ησ, κηϋθβμ βμ τπαλιβμ πκζυ υΰΰλαηηδεσ β αμ. Σκ ΰ ΰκθσμ αυ σ, Ϋεαθ αθαΰεαέα βθ ξλά β θσμ εαδθκτλδκυ λΰαζ έκυ πκυ θα ι π λθϊ αυ Ϊ α πλκίζάηα α (Martin & Sass, 2009). Σκ Behavioral and Instructional Management Scale - BIMS έθαδ Ϋθα ξ δεϊ τθ κηκ λΰαζ έκ, πκυ η λϊ δμ αθ δζάο δμ πθ επαδ υ δευθ ΰδα δμ πλκ ΰΰέ δμ κυμ β δαξ έλδ β βμ υηπ λδφκλϊμ εαδ β δαξ έλδ β βμ δ α εαζέαμ. H δαξ έλδ β βμ υηπ λδφκλϊμ ( ehavioral Μanagement) έθαδ παλσηκδα αζζϊ δαφκλ δεά απσ βθ π δγαλξέα, αφκτ π λδζαηίϊθ δ πλκ ξ δα ηϋθ μ πλκ πϊγ δ μ ΰδα βθ πλσζβοβ βμ αθϊληκ βμ υηπ λδφκλϊμ, εαγυμ εαδ δμ αθ δ λϊ δμ κυ επαδ υ δεκτ αυ ά. Πδκ υΰε ελδηϋθα, αυ ά β υπκ-εζέηαεα π λδζαηίϊθ δ β γϋ πδ β εαθσθπθ, β δαησλφπ β πθ αθ αηκδίυθ, εαδ βθ παλκξά υεαδλδυθ κυμ 22

ηαγβ Ϋμ. υπκ-εζέηαεα δαξ έλδ βμ βμ δ α εαζέαμ (Instructional Management) αφκλϊ κυμ σξκυμ εαδ δμ η γσ κυμ κυ επαδ υ δεκτ εαδ π λδζαηίϊθ δ π υξϋμ, σππμ β παλαεκζκτγβ β πθ λΰα δυθ πθ ηαγβ υθ, β σηβ β βμ εαγβη λδθάμ λκυ έθαμ, εαγυμ εαδ β ξλά β ηαγβ κ-ε θ λδευθ ά α εαζκ-ε θ λδευθ ξθδευθ δ α εαζέαμ. πσ βθ αλξδεά βηκ έ υ β κυ IMS (2010) κ λΰαζ έκ αυ σ Ϋξ δ ξλβ δηκπκδβγ έ κυζϊξδ κθ Ϋ λδμ βηκ δ υηϋθ μ η ζϋ μ (Martin et al, 2011; Sass, 2012; Unal & Unal, 2012; Jalali, Panahzade, & Firouzmand, 2014). Οδ Unal εαδ Unal (2012) η Ϋφλα αθ βθ εζέηαεα αυ ά βθ κυλεδεά ΰζυ α η εκπσ θα δ λ υθά κυθ δμ δαφκλϋμ η αιτ Ϋηπ δλπθ εαδ θϋπθ επαδ υ δευθ πλπ κίϊγηδαμ επαέ υ βμ. ΠαλΪ κ ΰ ΰκθσμ σ δ θ ι Ϊ βε β ΰευλσ β α κυ λΰαζ έκυ, θ κπέ βε παλεάμ π λδεά υθκξά εαδ δμ τκ υπκ-εζέηαε μ ( IM - a¼0.75, BM - a¼0.72). Σκ BIMS Ϋξ δ πέ βμ ξλβ δηκπκδβγ έ ΰδα β δ λ τθβ β βμ υ ξϋ δ βμ η αιτ βμ πλκ Ϋΰΰδ βμ β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ Ιλαθυθ επαδ υ δευθ εαδ πθ αθ δζάο υθ κυμ αθαφκλδεϊ η β ξλά β κυ υπκζκΰδ ά βθ Ϊιβ (Jalali, Panahzade & Firouzmand, 2014). 1.2. λα βΰδεϋμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ Οδ επαδ υ δεκέ, πλκε δηϋθκυ θα δαξ δλδ κτθ βθ Ϊιβμ κυμ, ξλβ δηκπκδκτθ κλδ ηϋθ μ λα βΰδεϋμ, κδ κπκέ μ θ Ϊ κθ αδ κ υλτ λκ πζαέ δκ βμ παδ αΰπΰδεάμ πλκ Ϋΰΰδ βμ πκυ αεκζκυγκτθ. Όππμ πδ βηαέθκυθ κδ Oliver & Reschly (2007), κδ Ϊ εαζκδ γα πλϋπ δ θα πδε θ λυθκθ αδ λα βΰδεϋμ δ α εαζέαμ εαδ δαξ έλδ βμ βμ υηπ λδφκλϊμ, πκυ έθαδ λ υθβ δεϊ απκ δΰηϋθ μ πμ απκ ζ ηα δεϋμ, υ θα πλκζαηίϊθκυθ δμ ηαγβ δαεϋμ εαδ υηπ λδφκλδεϋμ υ εκζέ μ πθ ηαγβ υθ. Παλσζκ πκυ β π ά υηπ λδφκλϊ θ ΰΰυΪ αδ βθ απκ ζ ηα δεά δ α εαζέα, γϋ δ α γ ηϋζδα πκυ εϊθκυθ βθ απκ ζ ηα δεά δ α εαζέα φδε ά, εαγυμ β ηϊγβ β θ ηπκλ έ θα πλκετο δ ηϋ α Ϊι δμ η ζζδπά δαξ έλδ β (Marzano, Marzano & Pickering, 2003; Van de Grift, Van der Wal & Torenbeek, 2011; Jones & Jones, 2012; Dickey, 2012). Μ κθ σλκ «λα βΰδεϋμ» θθκκτη σζ μ ε έθ μ δμ «Ϊη μ εαδ Ϋηη μ πλαε δεϋμ πκυ φαλησα δ κ επαδ υ δεσμ η σξκ θα παλκυ δϊ δ β ΰθυ β κυμ ηαγβ Ϋμ, θα θδ ξτ δ δμ ΰθυ δμ κυμ ά θα εϊθ δ φαληκΰά πθ ΰθυ πθ α πζαέ δα βμ Ϊιβμ» (Marzano, 1998). υΰε ελδηϋθα, κδ λα βΰδεϋμ ΰδα β δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ έθαδ α λΰαζ έα πκυ ηπκλκτθ θα ξλβ δηκπκδά κυθ κδ επαδ υ δεκέ ΰδα β βηδκυλΰέα κυ εα Ϊζζβζκυ εζέηα κμ ηϋ α βθ Ϊιβ, κ κπκέκ γα πδ λϋπ δ β ηϊγβ β θα ζϊί δ ξυλα. Οδ λα βΰδεϋμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ ηπ λδϋξκυθ η ΰΪζκυ τλκυμ πλαε δεϋμ απσ β ί ζ έπ β πθ ξϋ πθ επαδ υ δεκτ-ηαγβ ά Ϋπμ κυμ εαθσθ μ λτγηδ βμ βμ ηαγβ δεάμ υηπ λδφκλϊμ (Korpershoek & Doolaard, 2014). Ϋλ υθα ΰδα βθ απκ ζ ηα δεά δ α εαζέα εαδ δαξ έλδ β βμ υηπ λδφκλϊμ Ϋξ δ η ζ βγ έ απσ πκζζκτμ λ υθβ Ϋμ. ΠαλΪ βθ πκδεδζέα πθ πλκ ΰΰέ πθ, υπϊλξ δ ξ δεά κηκφπθέα ΰδα α ία δεϊ ξαλαε βλδ δεϊ εαδ δμ λα βΰδεϋμ πκυ 23

δϋπκυθ βθ απκ ζ ηα δεά δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ (Good & Brophy, 1980; Bickel & Bickel, 1986; Bennett, 1989; Walberg, 1990; Bennett & Carre, 1993). πκ ζ ηα δεϋμ λα βΰδεϋμ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ γ πλκτθ αδ ε έθ μ πκυ ία έακθ αδ εαθσθ μ, κδ κπκέκδ πδ λϋπκυθ βθ αθ ιϊλ β β ηϊγβ β θ σμ βμ Ϊιβμ. τηφπθα η κθ Erden (2005), σππμ αθαφϋλ αδ κυμ Sivri & Balcı (2015), ΰδα βθ απκ ζ ηα δεά δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ έθαδ αθαΰεαέκ κδ έ δκδ κδ ηαγβ Ϋμ θα ηϊγκυθ ππμ θα ζϋΰξκυθ κθ αυ σ κυμ εαδ ππμ θα βηδκυλΰκτθ δμ υθγάε μ ΰδα ηδα εαζϊ κλΰαθπηϋθβ Ϊιβ. υΰε ελδηϋθ μ αλξϋμ ΰδα απκ ζ ηα δεά δαξ έλδ β βμ Ϊιβμ θ κπέακθ αδ βθ λΰα έα κυ Good & Brophy (1995) εαδ υθκπ δεϊ έθαδ κδ ιάμ: α. Οδ ηαγβ Ϋμ έθκυθ θα υπαεκτκυθ υεκζσ λα εαθσθ μ, κυμ κπκέκυμ Ϋξκυθ υθ βηδκυλΰά δ, ί. αθά υξβ υηπ λδφκλϊ πθ ηαγβ υθ ηπκλ έ θα ζα πγ έ Ϊθ υηη Ϋξκυθ λα βλδσ β μ πκυ Ϋξκυθ θσβηα ΰδα κυμ έ δκυμ εαδ έθαδ θ δαφϋλκυ μ, ΰ. Ο επαδ υ δεσμ έθαδ πδγαθσ λκ θα Ϋξ δ βθ πδγυηβ ά υηπ λδφκλϊ απσ κυμ ηαγβ Ϋμ σ αθ κυμ ηπζϋε δ βηδκυλΰδεϋμ λα βλδσ β μ απσ σ δ σ αθ πλκ παγ έ υπ λίκζδεϊ θα κυμ ζϋΰι δ,. Ο εκπσμ θ έθαδ κδ επαδ υ δεκέ θα γϋ κυθ αυ βλκτμ εαθσθ μ αζζϊ θα εαγκ βΰκτθ κυμ ηαγβ Ϋμ θα ζϋΰξκυθ κθ αυ σ κυμ. υ βηα δεϋμ αθα εκπά δμ λ υθυθ η εκπσ κθ θ κπδ ησ πθ εαζτ λπθ πλαε δευθ δαξ έλδ βμ βμ Ϊιβμ Ϋξκυθ υπκ έι δ Ϋθα τθκζκ λα βΰδευθ, κδ κπκέ μ έθαδ δεαθϋμ θα πδφϋλκυθ γ δεϊ απκ ζϋ ηα α βθ απκ ζ ηα δεά δαξ έλδ β βμ δ α εαζέαμ εαδ βμ υηπ λδφκλϊμ (Marzano, Marzano & Pickering, 2003; Durlak, Weissberg, Dymnicki, Taylor & Schellinger, 2011; Oliver, Wehby & Reschly, 2011). υ Ϋμ κδ λα βΰδεϋμ ηπκλκτθ θα εα βΰκλδκπκδβγκτθ πϋθ υλτ λ μ εα βΰκλέ μ: βθ Πλσζβοβ, βθ θα λκφκ σ β β, βθ θ λΰβ δεά ηπζκεά πθ ηαγβ υθ, βθ θαΰθυλδ β βμ εα Ϊζζβζβμ υηπ λδφκλϊμ εαδ βθ πσελδ β βθ αεα Ϊζζβζβ υηπ λδφκλϊ (Simonsen et.al., 2008). ΠΪθ πμ, κδ επαδ υ δεκέ εϊθκυθ ξλά β ηέαμ υλτ λβμ ΰεΪηαμ λα βΰδευθ, πκυ αθ εαδ θ Ϋξκυθ απκ δξγ έ λ υθβ δεϊ πμ απκ ζ ηα δεϋμ, γ πλκτθ αδ εα Ϊζζβζ μ απσ κυμ έ δκυμ ΰδα δμ δ δαδ λσ β μ πκυ ηφαθέακυθ κδ Ϊι δμ κυμ. Οδ λα βΰδεϋμ πκυ π λδζαηίϊθκθ αδ δμ παλαπϊθπ εα βΰκλέ μ ηπκλκτθ πέ βμ θα εα βΰκλδκπκδβγκτθ λα βΰδεϋμ πλσζβοβμ (proactive) εαδ λα βΰδεϋμ αθ έ λα βμ (reactive), κδ κπκέ μ φαλησακθ αδ έ κζσεζβλβ βθ Ϊιβ έ η ηκθπηϋθκυμ ηαγβ Ϋμ (Wilks, 1996). Οδ λα βΰδεϋμ πλσζβοβμ αφκλκτθ πμ πέ κ πζ έ κθ ε έθ μ δμ λα βΰδεϋμ πκυ ξλβ δηκπκδ έ κ επαδ υ δεσμ πλκε δηϋθκυ θα ζαξδ κπκδά δ δμ πδγαθσ β μ ηφϊθδ βμ ηδαμ αθ πδγτηβ βμ υηπ λδφκλϊμ. αθαΰθυλδ β εαδ κ Ϋπαδθκμ βμ πδγυηβ άμ υηπ λδφκλϊμ, β ξλά β γ δεάμ αθα λκφκ σ β βμ, β π ά ξλά β παέθκυ, β θ λΰβ δεά αελσα β εαδ β φαληκΰά εαθσθπθ απκ ζκτθ η λδεϋμ απσ δμ λα βΰδεϋμ αυ άμ βμ εα βΰκλέαμ (Hamachek, 1995; Little, Hudson & Wilks, 2002). πσ βθ Ϊζζβ, κδ λα βΰδεϋμ αθ έ λα βμ αφκλκτθ δμ πλαε δεϋμ πκυ εα αφ τΰ δ κ επαδ υ δεσμ, αφκτ ηέα αθ πδγτηβ β υηπ λδφκλϊ Ϋξ δ ά β υηί έ. ΠαλΪ α σ α πλκζβπ δεϊ ηϋ λα ζϊί δ κ επαδ υ δεσμ, έΰκυλα γα υπϊλικυθ π λδπ υ δμ εα Ϊ δμ κπκέ μ εϊπκδκμ ηαγβ άμ ά κζσεζβλβ β Ϊιβ γα πλϋπ δ θα 24