ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ, ΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ ΚΑΙ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΒΙΟΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ, ΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ ΚΑΙ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΒΙΟΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Διαλογή στην πηγή και κομποστοποίηση Υπολειμμάτων Τροφών Πιλοτική εφαρμογή στους Δήμους Αθηναίων και Κηφισιάς www.biowaste.gr Ε.Μ.Π. ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΔΗΜΟΣ ΚΗΦΙΣΙΑΣ

ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ, ΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΙΑΛΟΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ ΚΑΙ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΒΙΟΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Ιούνιος 2014, 1 η έκδοση Σύνταξη: ΕΠΤΑ Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων Α.Ε. ΕΜΠ Σχολή Χημικών Μηχανικών, Μονάδα Περιβαλλοντικής Επιστήμης & Τεχνολογίας ΕΔΣΝΑ - Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής, Διεύθυνση Επεξεργασίας Στερεών Αποβλήτων και Διαχείρισης Ειδικών Αποβλήτων. Ο Οδηγός συγχρηματοδοτήθηκε από το έργο LIFE+ ATHENS-BIOWASTE με τίτλο Integrated management of bio-waste in Greece The case study of Athens και κωδικό LIFE10 ENV/GR/000605.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΡΟΪΜΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ A. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ A.1 Διασφάλιση διαθεσιμότητας μονάδας επεξεργασίας προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων A.2 Αρχικός Σχεδιασμός Συστήματος ΔσΠ A.3 Επιλογή Συστήματος ΔσΠ A.4 Επιλογή & Προμήθεια Εξοπλισμού A.5 Οργάνωση Εκστρατείας Ευαισθητοποίησης & Οριζόντιες Δράσεις A.6 Κόστος Επένδυσης B. ΈΝΑΡΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ B.1 Εκστρατεία Ευαισθητοποίησης 1 ης Φάσης B.2 Διανομή κάδων B.3 Εκστρατεία Ευαισθητοποίησης 2 ης Φάσης Γ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ, ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ Γ.1 Παρακολούθηση λειτουργίας συστήματος Γ.2 Εκστρατεία Ευαισθητοποίησης 3 ης Φάσης Γ.3 Λειτουργικό κόστος Δ. ΛΙΣΤΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΛΑΧΙΣΤΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ E. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 2 3 4 5 5 7 9 11 20 26 29 29 32 33 36 36 50 54 56 58 1

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ % κ.β. ποσοστό επί τοις εκατό κατά βάρος Athens Biowaste ακρωνύμιο προγράμματος LIFE 10 ENV/GR/605 Integrated management of bio-waste in Greece The case study of Athens C/N λόγος άνθρακα / αζώτου CFU αριθμός βιώσιμων αποικιών E. Coli escherichia coli, βακτήριο ΑΣΑ αστικά στερεά απόβλητα ΒΑΑ βιοαποδομήσιμα αστικά απόβλητα ΔσΠ διαλογή στην πηγή ΕΔΣΝΑ Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής ΕΜΑ Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης μm μικρόμετρα ξ.ο. ξηρή ουσία ΥΑ Υπουργική Απόφαση ΧΥΤΑ Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων 2

ΠΡΟϊΜΙΟ ΠΡΟΪΜΙΟ Ο Οδηγός για την Εφαρμογή, Έλεγχο και Αξιολόγηση Προγραμμάτων Διαλογής στην Πηγή και Κομποστοποίησης Βιοαποβλήτων, συντάχθηκε στο πλαίσιο του συγχρηματοδοτούμενου Ευρωπαϊκού Προγράμματος LIFE-Περιβάλλον Ολοκληρωμένη Διαχείριση Βιοαποβλήτων στην Ελλάδα Η περίπτωση της Αττικής (Integrated Management of biowaste in Greece The case study of Athens) στο οποίο συμμετείχαν το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ο Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής (Ε.Δ.Σ.Ν.Α.), η εταιρεία ΕΠΤΑ Σύμβουλοι-Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων, ο Δήμος Αθηναίων και ο Δήμος Κηφισιάς. Ο Οδηγός συντάχθηκε αξιοποιώντας τα αποτελέσματα από την πιλοτική διαλογή στην πηγή (ΔσΠ) των βιοαποβλήτων στο Δήμο Αθηναίων και στο Δήμο Κηφισιάς, που ξεκίνησε το 2013. Εφαρμόστηκε σε επιλεγμένες περιοχές, καλύπτοντας πληθυσμό της τάξης των 3.000 κατοίκων σε κάθε Δήμο. Οι περιοχές αυτές ήταν οι εξής: Για το Δήμο Αθηναίων: Κυπριάδου, Γκάζι Για το Δήμο Κηφισιάς: Κάτω Κηφισιά, Νέα Κηφισιά, Καστρί, Εκάλη (και επεκτάθηκε σε Στροφύλι και Κεφαλάρι) Τα βιοαπόβλητα που συλλέγονται, οδηγούνται στο Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (ΕΜΑ) στα Άνω Λιόσια, όπου υφίστανται ξεχωριστή επεξεργασία με σκοπό την παραγωγή εδαφοβελτιωτικού (κόμποστ) υψηλής ποιότητας. Ο Οδηγός αποτελεί ένα απαραίτητο εγχειρίδιο για τους Δήμους στην Ελλάδα αλλά και άλλων χωρών, που προτίθενται να ξεκινήσουν διαλογή στην πηγή των βιοαποβλήτων. Περιλαμβάνει κατευθυντήριες οδηγίες βήμα-βήμα και πρακτικές συμβουλές για το πώς μπορεί ένας Δήμος να σχεδιάσει, να εγκαταστήσει, να υλοποιήσει και να παρακολουθήσει ένα σύστημα ΔσΠ (σε συνδυασμό με την εκστρατεία ευαισθητοποίησης). Διαμορφώνεται σε τρία μέρη ως εξής: Α Οργάνωση Συστήματος ΔσΠ Β Έναρξη Συστήματος ΔσΠ Γ Λειτουργία, Παρακολούθηση & Αξιολόγηση Συστήματος ΔσΠ Ο Οδηγός μπορεί να χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά με το Λογισμικό Διαχείρισης Βιοαποβλήτων (Athens Biowaste Software), το οποίο δίνει τη δυνατότητα σε Δήμους να εκτιμήσουν το κόστος επένδυσης, το κόστος λειτουργίας και το συνολικό αποτύπωμα CO 2 eq. του συστήματος διαχείρισης βιοαποβλήτων (συλλογή μεταφορά - επεξεργασία). 3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύμφωνα με την Οδηγία Πλαίσιο 2008/98, ως βιολογικά απόβλητα (βιοαπόβλητα) ορίζονται: τα βιοαποδομήσιμα απόβλητα κήπων και πάρκων, τα απορρίμματα τροφών και μαγειρείων από σπίτια, εστιατόρια, εγκαταστάσεις ομαδικής εστίασης και χώρους πωλήσεων λιανικής και τα συναφή απόβλητα από εγκαταστάσεις μεταποίησης τροφίμων, Στο Άρθρο 22 της Οδηγίας, αναφέρεται ότι τα κράτη μέλη λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα, ανάλογα με την περίπτωση, προκειμένου να ενθαρρύνουν: α) τη χωριστή συλλογή βιολογικών αποβλήτων, ενόψει της λιπασματοποίησης και της ζύμωσης των βιοαποβλήτων, β) την επεξεργασία των βιολογικών αποβλήτων κατά τρόπο που να διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας, γ) τη χρήση περιβαλλοντικώς ασφαλών υλικών παραγόμενων από βιολογικά απόβλητα. Στην Ελλάδα, με το Νόμο 4042/2012 (ΦΕΚ 24/Α/13-2-2012) έχει τεθεί στόχος χωριστής συλλογής και έως το 2015 το ποσοστό χωριστής συλλογής των βιοαποβλήτων θα πρέπει να ανέλθει, κατ ελάχιστο, στο 5% του συνολικού τους βάρους και έως το 2020, κατ ελάχιστο, στο 10%. Επίσης, ο στόχος εκτροπής των βιοαποδομήσιμων αστικών αποβλήτων από την ταφή (ΚΥΑ 29407/3508/2002) και το ειδικό τέλος ταφής (Ν. 4042/2012), επιβάλλουν έμμεσα τη χωριστή συλλογή και επεξεργασία των βιοαποβλήτων. Η χωριστή συλλογή των αστικών βιοαποβλήτων αποτελεί Ευρωπαϊκή πρακτική εδώ και μερικές δεκαετίες, ενώ εφαρμόστηκε στην Ελλάδα για πρώτη φορά το 2013 στο πλαίσιο του πιλοτικού έργου Athens Biowaste. H επέκταση ανάλογων συστημάτων θα αποτελέσει, τα επόμενα έτη, ένα σημαντικό άξονα πολιτικής στον τομέα διαχείρισης των αστικών στερεών αποβλήτων. Απώτερος στόχος είναι η κομποστοποίηση ή η αναερόβια ζύμωση των βιοαποβλήτων για την παραγωγή υλικών υψηλής ποιότητας καθώς και η εκτροπή των αποβλήτων αυτών από την ταφή. Ένα σύστημα ΔσΠ βιοαποβλήτων, όπως κάθε σύστημα διαλογής στην πηγή, απαιτεί άρτιο και λεπτομερή σχεδιασμό, καλή οργάνωση της υπηρεσίας καθαριότητας του Δήμου και συστηματική ευαισθητοποίηση των πολιτών. Με τα τρία αυτά συστατικά, το σύστημα ΔσΠ είναι βέβαιο ότι θα επιτύχει. 4

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ A. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΣΠ Το πρώτο μέρος του Οδηγού περιγράφει όλες τις απαραίτητες διαδικασίες για το σχεδιασμό του συστήματος ΔσΠ, ο οποίος θα πρέπει να ξεκινήσει τουλάχιστον ένα έτος πριν την ημερομηνία έναρξης. A.1 Διασφάλιση διαθεσιμότητας μονάδας επεξεργασίας προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων Σε πρώτη φάση, ο Δήμος θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η περιοχή του εξυπηρετείται από μία μονάδα επεξεργασίας αστικών βιοαποβλήτων (κομποστοποίησης ή αναερόβιας χώνευσης). Κομποστοποίηση Με τον όρο κομποστοποίηση νοείται η ελεγχόμενη διαδικασία αποδόμησης οργανικού υλικού, από μικροοργανισμούς σε αερόβιες συνθήκες και η επανασύστασή του σε σταθεροποιημένη οργανική ύλη. Η τελική οργανική ύλη, το κόμποστ, αποτελεί περίπου το 20-40% κ.β. της αρχικής οργανικής ύλης. Αναερόβια Χώνευση Με τον όρο αναερόβια ζύμωση νοείται η ελεγχόμενη διαδικασία αποδόμησης οργανικού υλικού από μικροοργανισμούς κάτω από συνθήκες έλλειψης οξυγόνου (αναερόβιες συνθήκες) που οδηγεί στην παραγωγή βιοαερίου (μείγμα CΗ 4 και CO 2 το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο για τη συμπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας) και στερεού υπολείμματος (digestate). Ο σχεδιασμός της ΔσΠ θα πρέπει να ξεκινήσει τουλάχιστον 1 έτος πριν τη λειτουργία της μονάδας, ώστε με την έναρξη λειτουργίας της μονάδας να είναι δυνατή και η έναρξη του συστήματος ΔσΠ. 5

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ Στην περίπτωση του έργου Athens Biowaste, τα συλλεγόμενα βιοαπόβλητα μεταφέρονται στο ΕΜΑ Α. Λιοσίων, όπου και επεξεργάζονται ξεχωριστά από τα σύμμεικτα απόβλητα σε ειδικό κανάλι κομποστοποίησης. Ακολούθως περιγράφονται συνοπτικά τα στάδια επεξεργασίας. Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (ΕΜΑ) Α. Λιοσίων Εκφόρτωση βιοαποβλήτων Χειρωνακτική αφαίρεση προσμίξεων Ανάμιξη των βιοαποβλήτων με τεμαχισμένα πράσινα απόβλητα Εισαγωγή του υλικού με χειρωνακτική φόρτωση της μεταφορικής ταινίας που οδηγεί στη μονάδα κομποστοποίησης Μεταφορική ταινία που οδηγεί το υλικό στη μονάδα κομποστοποίησης Κανάλι κομποστοποίησης (βιοαντιδραστήρας)* αποκλειστικά για τα προδιαλεγμένα βιοαπόβλητα. Επεξεργασία του κόμποστ στη ραφιναρία Τελικό προϊόν - κόμποστ *Η ανάδευση-αερισμός-ύγρανση και προώθηση του υλικού γίνεται με κινούμενο μηχάνημα, τύπου περιστρεφόμενου ρότορα με μαχαίρια και με μεταλλική ταινία για την προώθηση και μετατόπιση του υλικού. Το σύστημα αερισμού γίνεται με αναρρόφηση στις τρεις πρώτες ζώνες αερισμού και εμφύσηση στην τελευταία ζώνη. Η προσθήκη υγρασίας γίνεται αυτόματα από διάταξη που είναι εγκατεστημένη στο σύστημα ανάδευσης. 6

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ A.2 Αρχικός Σχεδιασμός Συστήματος ΔσΠ Ο σχεδιασμός ξεκινάει με τον καθορισμό κάποιων παραμέτρων για την οριοθέτηση του συστήματος ΔσΠ που θα αναπτυχθεί στο Δήμο. 1. Επιλογή και οριοθέτηση των περιοχών που θα συμμετέχουν Μπορεί να επιλεχθεί το σύνολο ενός Δήμου ή μόνο μία συνοικία/περιοχή με στόχο τη σταδιακή επέκταση του συστήματος. Επίσης, μπορούν να επιλεχθούν συγκεκριμένοι παραγωγοί αποβλήτων, π.χ. μεγάλες τουριστικές εγκαταστάσεις. Πλεονεκτήματα επιλογής τμήματος του Δήμου: Με βάση τα αποτελέσματα της εφαρμογής σε τμήμα του Δήμου, μπορούν να αποφευχθούν και να προληφθούν λάθη και να βελτιστοποιηθεί το σύστημα ΔσΠ πριν την επέκτασή του. Μειονεκτήματα επιλογής τμήματος του Δήμου: Απαιτεί επιπρόσθετες διαδικασίες για την προμήθεια του εξοπλισμού, την οργάνωση του συστήματος και την υλοποίηση της εκστρατείας ευαισθητοποίησης. Επίσης, όσο αυξάνεται ο εξυπηρετούμενος πληθυσμός μειώνεται το κόστος επένδυσης και λειτουργίας του συστήματος ΔσΠ ανά κάτοικο ή ανά τόνο βιοαποβλήτων. Σε κάθε περίπτωση, οι περιοχές που θα επιλεχθούν δεν θα πρέπει να είναι διάσπαρτα κατανεμημένες στη συνολική έκταση του Δήμου. Επίσης, η οριοθέτηση καλό είναι να γίνει λαμβάνοντας υπόψη τις περιοχές εξυπηρέτησης των υφιστάμενων δρομολογίων αποκομιδής των ΑΣΑ. 2. Καταμέτρηση του αριθμού των νοικοκυριών στα όρια της περιοχής Για την καταμέτρηση του αριθμού των νοικοκυριών στα όρια της περιοχής, στην οποία θα εφαρμοστεί το σύστημα διαλογής στην πηγή, μπορούν να αξιοποιηθούν στοιχεία των Δήμων καθώς και στοιχεία από τη ΔΕΗ, που αφορούν τους ενεργούς λογαριασμούς ηλεκτροδότησης. Εναλλακτικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.). Στόχος η εκτίμηση των απαιτούμενων κάδων (βλ. Ενότητα A.4.2). 3. Καταμέτρηση του αριθμού των καταστημάτων και επιχειρήσεων στα όρια της περιοχής Για την καταμέτρηση του αριθμού των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, των τουριστικών επιχειρήσεων (ξενοδοχεία) και άλλων μεγάλων παραγωγών (supermarkets, λαϊκές αγορές) στα όρια της περιοχής στην οποία θα εφαρμοστεί το σύστημα διαλογής στην πηγή, μπορούν να αξιοποιηθούν στοιχεία των Δήμων (π.χ. έλεγχοι τραπεζοκαθισμάτων) καθώς και στοιχεία από τη ΔΕΗ, που αφορούν τους ενεργούς λογαριασμούς ηλεκτροδότησης. Στόχος είναι η εκτίμηση των απαιτούμενων κάδων (βλ. Ενότητα A.4.2). 4. Επιλογή Υλικών προς ΔΣΠ Το σύστημα διαλογής στην πηγή μπορεί να περιλαμβάνει απόβλητα κήπου είτε σε συνδυασμό με τα υπολείμματα τροφών είτε ξεχωριστά. Το μειονέκτημα της κοινής συλλογής έγκειται στην απαίτηση μεγαλύτερης χωρητικότητας κάδων και στην εποχιακή παραγωγή των αποβλήτων κήπου. 7

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ Σε περίπτωση που αποφασιστεί η κοινή συλλογή αποβλήτων τροφών και αποβλήτων κήπου, θα πρέπει να αξιολογηθούν και να ληφθούν υπόψη τα εξής: Αναλογία κατοικιών με κήπο Η παραγωγή των πρασίνων αποβλήτων παρουσιάζει διακυμάνσεις με τις μεγαλύτερες ποσότητες να παρατηρούνται από την άνοιξη μέχρι το φθινόπωρο. Προτείνεται η ΔσΠ των αποβλήτων κήπου να γίνεται ξεχωριστά από τη ΔσΠ των υπολειμμάτων τροφών. 5. Εκτιμώμενες ποσότητες προς συλλογή Κατά το σχεδιασμό ενός συστήματος διαλογής στην πηγή, συνιστάται να γίνει μία εκτίμηση των ποσοτήτων που αναμένεται να συλλέγονται και να μεταφέρονται στη μονάδα επεξεργασίας των βιοαποβλήτων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του Athens Biowaste, προέκυψε ότι οι συλλεγόμενες ποσότητες ανέρχονται περίπου σε 4,00 kg/ εβδομάδα για κάθε νοικοκυριό που συμμετέχει στη ΔσΠ, ενώ η συμμετοχή μετά από 1 έτος μπορεί να κυμαίνεται από 25%-50% των συνολικών νοικοκυριών. Πρακτικά αυτό μεταφράζεται ότι για Ν αριθμό νοικοκυριών σε μία περιοχή, οι ποσότητες Π(kg/εβδομάδα) βιοαποβλήτων που αναμένεται να συλλέγονται ανέρχονται σε: Π = Ν x 25-50% x 4 Όπου: Π: οι ποσότητες βιοαποβλήτων που αναμένεται να συλλέγονται ανά εβδομάδα (kg/εβδομάδα) Ν: ο συνολικός αριθμός των νοικοκυριών που βρίσκονται στην εξυπηρετούμενη περιοχή 25-50%: Το ποσοστό των νοικοκυριών που εκτιμάται ότι θα συμμετέχουν ενεργά στο σύστημα ένα χρόνο μετά την έναρξη στο σύστημα ΔσΠ 4 kg/εβδομάδα: Ειδικός συντελεστής συλλεγόμενων βιοαποβλήτων από την εμπειρία του AthensBiowaste. Για την εκτίμηση του όγκου των συλλεγόμενων βιοαποβλήτων, μπορείτε να χρησιμοποιείτε ειδικό βάρος ίσο με 500 kg/m 3. Στην ενότητα Γ.1.3, περιγράφεται η μέθοδος εκτίμησης των συμμετεχόντων νοικοκυριών, κατά τη διάρκεια λειτουργίας ενός συστήματος ΔσΠ. 6. Ορισμός Υπεύθυνου Συστήματος ΔσΠ Από πλευράς Δήμου θα πρέπει να ανατεθεί σε ένα στέλεχος της Υπηρεσίας Καθαριότητας, η οργάνωση και ο συντονισμός του συστήματος ΔσΠ και της εκστρατείας ευαισθητοποίησης. Ο χρόνος απασχόλησης που θα απαιτηθεί είναι ενδεικτικά: 8 Φάση ΔσΠ Χρόνος Απασχόλησης 6-2 μήνες πριν την έναρξη της ΔσΠ 1 ημέρα την εβδομάδα 1 μήνα πριν την έναρξη της ΔσΠ 3 ημέρες την εβδομάδα Κατά τη διάρκεια της διανομής των κάδων & έναρξη ΔσΠ 5 ημέρες την εβδομάδα Κατά την εφαρμογή της ΔσΠ 1 ημέρα την εβδομάδα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ A.3 Επιλογή Συστήματος ΔσΠ A.3.1 ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΠΟΡΤΑ ΠΟΡΤΑ Στο σύστημα συλλογής πόρτα-πόρτα, κάθε κτίριο διαθέτει κάδο αποκλειστικής χρήσης, μεγέθους συνήθως 30-360 lt για τη διαλογή των υπολειμμάτων τροφών, ο οποίος διανέμεται από το Δήμο. Η μέθοδος αυτή είναι κυρίως κατάλληλη για μονοκατοικίες ή κατοικίες με πρασιά *, κήπο ή αυλή, ώστε να είναι δυνατή η τοποθέτηση του κάδου συλλογής σε κάποιο εξωτερικό ιδιόκτητο χώρο. Επίσης, δεν αποκλείεται η εφαρμογή της μεθόδου αυτής σε πολυκατοικίες, εφόσον υπάρχει διαθέσιμος κοινόχρηστος χώρος, όπως πιλοτή. Οι κάτοικοι λαμβάνουν από το Δήμο πρόγραμμα αποκομιδής βιοαποβλήτων, όπου και αναγράφονται οι ακριβείς ημέρες και ώρες συλλογής. Τις ημέρες εκείνες οι κάδοι τοποθετούνται από τους ιδιοκτήτες μπροστά από την οικία/πολυκατοικία. Στη συνέχεια και αφού περάσει το απορριμματοφόρο όχημα του Δήμου, ο κάδος μεταφέρεται πάλι εντός του ιδιόκτητου χώρου με ευθύνη του ιδιοκτήτη. Σύστημα συλλογής πόρτα - πόρτα Αυτή η μέθοδος συλλογής οδηγεί σε υψηλά ποσοστά συμμετοχής και υψηλή καθαρότητα του συλλεγόμενου υλικού καθώς δημιουργείται αίσθημα ευθύνης στον πολίτη. Επίσης, δίνεται η δυνατότητα στο προσωπικό του φορέα συλλογής να διενεργεί δειγματοληπτικούς οπτικούς ελέγχους και να προβαίνει σε προσωπικές συστάσεις στους ιδιοκτήτες των κάδων, όπου διαπιστώνεται συστηματικά η απόθεση υλικών (π.χ. συσκευασίες), τα οποία δεν αποτελούν στόχο του προγράμματος. * το τμήμα του οικοδομικού τετραγώνου, που βρίσκεται μεταξύ της ρυμοτομικής και οικοδομικής γραμμής, όπως αυτές ορίζονται από το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο. 9

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ Επιλέξτε σύστημα πόρτα πόρτα εάν ισχύει ένα από τα παρακάτω κριτήρια: Το κύριο χαρακτηριστικό του Δήμου είναι οι μονοκατοικίες με πρασιά, κήπο ή αυλή (άνω του 60% των κτιρίων). Το κύριο χαρακτηριστικό του Δήμου είναι οι μονοκατοικίες και/ή άλλες κατοικίες με πρασιά, κήπο, αυλή ή πιλοτή (άνω του 60% των κτιρίων). Εφαρμόζεται ήδη στο Δήμο σύστημα πόρτα-πόρτα για λοιπά ρεύματα αποβλήτων, με επιτυχία. A.3.2 ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΚΑΔΩΝ Αυτό το σύστημα συλλογής βασίζεται σε ένα πυκνό δίκτυο κάδων, σε μικρή σχετικά απόσταση από κάθε νοικοκυριό. Ο πολίτης μεταφέρει τα προδιαλεγμένα απόβλητα στους κάδους, απ όπου συλλέγονται. Η διαφορά με το σύστημα πόρτα-πόρτα είναι ότι οι κάδοι αυτοί είναι κοινοί και εξυπηρετούν την περιοχή στην οποία είναι εγκατεστημένοι. Για τη χωροθέτηση των κάδων προτείνεται να ληφθεί υπόψη το υφιστάμενο δίκτυο κάδων για τα σύμμεικτα και τα ανακυκλώσιμα απόβλητα (π.χ. δίκτυο μπλε κάδων). Η πρακτική αυτή βοηθά στην εύκολη προσαρμογή των χρηστών αποφεύγοντας αντιδράσεις ή παράπονα κατά την τοποθέτησή τους, καθώς στη συνείδηση των κατοίκων οι υφιστάμενες θέσεις των κάδων έχουν ήδη διαμορφωθεί ως χώροι απόρριψης αποβλήτων. Σε κάθε περίπτωση, η τελική επιλογή της θέσης, θα πρέπει να γίνεται από την Υπηρεσία Καθαριότητας του Δήμου, συνεκτιμώντας την επάρκεια χώρου, τους εξυπηρετούμενους χρήστες, τις ενδεχόμενες οχλήσεις και την ευκολία πρόσβασης του απορριμματοφόρου. Η μέθοδος αυτή είναι κατάλληλη για περιοχές με υψηλή πυκνότητα δόμησης και περιορισμένο χώρο για τη χρήση ιδιόκτητων κάδων από κάθε οικία/κτίριο. Το μειονέκτημά της είναι ότι δεν υπάρχει άμεση σύνδεση του κάδου με κάποια νοικοκυριά και έτσι δε δημιουργείται η αίσθηση της προσωπικής ευθύνης και παρατηρούνται υψηλότερα ποσοστά προσμίξεων και χαμηλότερη συμμετοχή. Επίσης, απαιτείται συχνή πλύση των κάδων από την Υπηρεσία Καθαριότητας του Δήμου. Σύστημα συλλογής κεντρικών κάδων 10

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ A.4 Επιλογή & Προμήθεια Εξοπλισμού A.4.1 ΒΙΟΔΙΑΣΠΩΜΕΝΕΣ ΣΑΚΟΥΛΕΣ Ως βιοδιασπώμενη ορίζεται μία σακούλα, η οποία πληροί τις προδιαγραφές των προτύπων EN 13432 «Συσκευασίες Απαιτήσεις για τις ανακτήσιμες συσκευασίες μέσω λιπασματοποίησης και βιοαποδόμησης Πρόγραμμα δοκιμών και κριτήρια αξιολόγησης για την τελική αποδοχή της εκάστοτε συσκευασίας» και ΕΝ 14995. Πρακτικά είναι ένας τύπος σακούλας που βιοδιασπάται και κομποστοποιείται 100% μέσα σε διάστημα το πολύ 2 μηνών. Έτσι μπορεί να τοποθετηθεί απευθείας στη διαδικασία της βιολογικής επεξεργασίας, χωρίς να χρειάζεται να απομακρυνθεί όπως οι κοινές πλαστικές σακούλες, προσφέροντας ταυτόχρονα υψηλή ανθεκτικότητα στα υγρά των οργανικών αποβλήτων. Το μέγεθος να είναι συμβατό με τον κάδο κουζίνας, στον οποίο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί. Το πάχος να είναι γύρω στα 20 μm για σάκους ~10 lt και 35 μm για σάκους ~50 lt, ώστε να αντέχουν το βάρος των αποβλήτων τροφών. Σχετικά με την απαιτούμενη ποσότητα των βιοδιασπώμενων σάκων συνιστώνται τα εξής: Προμήθεια βιοδιασπώμενων σάκων, ώστε να επαρκέσουν για τουλάχιστον ένα τρίμηνο ανά νοικοκυριό. Κατά μέσο όρο απαιτούνται τουλάχιστον 6 σακούλες/εβδομάδα ανά νοικοκυριό και 8 σακούλες/εβδομάδα ανά κατάστημα-επιχείρηση. Στα πλεονεκτήματα της χρήσης βιοδιασπώμενων σάκων συγκαταλέγονται τα εξής: Η αυξημένη συμμετοχή στο πρόγραμμα ΔσΠ, ιδιαίτερα κατά την έναρξη. Η μείωση στραγγισμάτων και οσμών στον κάδο και το απορριμματοφόρο. Η μείωση της συχνότητας καθαρισμού των κάδων. Το βασικό της μειονέκτημα είναι το υψηλό κόστος (βλ. Ενότητα A.6). Το κόστος αυτό αναμένεται να μειωθεί σημαντικά όταν όλο και περισσότεροι Δήμοι εγκαταστήσουν προγράμματα συλλογής και δημιουργηθεί αγορά για το προϊόν αυτό. Οι πρακτικές που ακολουθούνται σχετικά με τη διανομή και χρήση τους είναι οι εξής: 1. Δωρεάν παροχή από το Δήμο καθ όλη τη διάρκεια του προγράμματος. 2. Δωρεάν διανομή μόνο κατά τα αρχικά στάδια του προγράμματος. Στη συνέχεια οι πολίτες θα τις προμηθεύονται με δικά τους έξοδα από supermarket και άλλα καταστήματα. 3. Προαιρετική χρήση με έξοδα του πολίτη από την αρχή του προγράμματος ή εναλλακτικά χρήση χάρτινης σακούλας. Στα πλαίσια του πιλοτικού προγράμματος ακολουθήθηκε η δεύτερη προσέγγιση με δωρεάν παροχή στην αρχή του προγράμματος. 11

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ Σύστημα συλλογής κεντρικών κάδων Σε ερώτηση που έγινε στους συμμετέχοντες στο Δήμο Κηφισιάς για το πώς αξιολογούν τη βιοδιασπώμενη σακούλα, το 89% απάντησε ότι είναι ικανοποιημένο από τη χρήση της και μόνο το 38% δήλωσε ότι έχει χρησιμοποιήσει και εναλλακτικά μέσα αποθήκευσης, όπως χάρτινη και πλαστική σακούλα. Παράλληλα με τη διανομή βιοδιασπώμενων σάκων θα πρέπει να γίνεται ενημέρωση των πολιτών για τις εναλλακτικές λύσεις, οι οποίες μπορούν να εφαρμοστούν σε περίπτωση που α) η αρχική ποσότητα εξαντληθεί ή β) ο Δήμος δεν προμηθεύσει καθόλου βιοδιασπώμενους σάκους. Εναλλακτικές λύσεις Χρήση χάρτινης σακούλας Χρήση εφημερίδας Αγορά βιοδιασπώμενων σάκων Αντίστοιχη με τις χάρτινες σακούλες που χρησιμοποιούνται σε μανάβικα. Περιτύλιξη των υπολειμμάτων τροφών με εφημερίδα και στη συνέχεια εναπόθεση στον κάδο κουζίνας. Προμήθεια βιοδιασπώμενων σάκων από super market, παντοπωλεία κτλ. Ο Δήμος θα πρέπει να μεριμνήσει ώστε οι σάκοι να είναι διαθέσιμοι σε καταστήματα εντός των περιοχών που συμμετέχουν στη διαλογή στην πηγή. 12

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ A.4.2 ΚΑΔΟΙ ΣΥΛΛΟΓΗΣ A.4.2.1 Κάδος κουζίνας Ανεξαρτήτως του συστήματος διαλογής στην πηγή (πόρτα-πόρτα ή κεντρικοί κάδοι) κάθε νοικοκυριό θα πρέπει να εφοδιαστεί με μικρό κάδο διαλογής στην πηγή, ο οποίος τοποθετείται στην κουζίνα. Η δωρεάν παροχή κάδων κουζίνας από το Δήμο στους πολίτες συμβάλει σημαντικά στην ενεργοποίηση των πολιτών για συμμετοχή στο πρόγραμμα ΔσΠ και συνιστάται σε όλες τις περιπτώσεις. Ο αριθμός των κάδων κουζίνας εκτιμάται από τον αριθμό των νοικοκυριών και των καταστημάτων/επιχειρήσεων της περιοχής εφαρμογής του ΔσΠ. Οι κάδοι κουζίνας έχουν συνήθως χωρητικότητα 7-10 lt και μπορούν να έχουν και οπές. Οι κάδοι με οπές σε συνδυασμό με τους βιοδιασπώμενους σάκους εξασφαλίζουν τον αερισμό του υλικού και τη μείωση των οσμών. Σε περίπτωση που υπάρχει περίπτωση να διακοπεί η παροχή βιοδιασπώμενων σάκων από το Δήμο δε συνιστάται η προμήθεια κάδων με οπές. Ο κάδος κουζίνας πρέπει να διαθέτει επαρκές πλάτος ώστε να μπορεί να αδειάσει ένα πιάτο και κατάλληλο βάθος ώστε να είναι δυνατός ο καθαρισμός του. 13

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ A.4.2.2 Εξωτερικοί κάδοι συλλογής (πόρτα-πόρτα) Οι κάδοι συλλογής σε ένα σύστημα πόρτα-πόρτα είναι συνήθως καφέ χρώματος, με χωρητικότητα από 35lt έως 360 lt. Στους μεγάλους παραγωγούς (π.χ. ξενοδοχεία ή εστιατόρια) δύναται να χρησιμοποιηθούν τετράτροχοι κάδοι χωρητικότητας έως και 1.100 lt. Κάδοι 360, 240 και 120 lt Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζεται ο τύπος κάδου και η προτεινόμενη χωρητικότητα, ανάλογα με τα νοικοκυριά που εξυπηρετούνται ανά κτίριο σε ένα σύστημα πόρτα - πόρτα: Νοικοκυριά ανά Κτίριο Απαιτούμενη χωρητικότητα (lt) 1 35-40 2 35-40 σε κάθε νοικοκυριό 4-6 120 κοινό κάδο 7-12 240 κοινό κάδο >12 360 κοινό κάδο Οι κάδοι μεταξύ 35-50 lt θα πρέπει να διαθέτουν κλείσιμο ασφαλείας, ώστε σε περίπτωση ανατροπής τους (π.χ. από γάτες) να μην διασκορπίζεται το περιεχόμενό τους. Αυτοκόλλητα κάδων Κατά την προμήθεια των κάδων, θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη σημασία στα αυτοκόλλητα γιατί αυτά μαζί με το καφέ χρώμα του κάδου, δίνουν την απαραίτητη πληροφορία στους πολίτες για το σωστό διαχωρισμό των υλικών. Λεπτομέρειες για το δημιουργικό των αυτοκόλλητων δίνονται στην ενότητα A.5.5. Οι διαστάσεις τους θα πρέπει να είναι όσο το δυνατό μεγαλύτερες και αυτό θα πρέπει να συμφωνηθεί με τον προμηθευτή. Ενδεικτικά, αναφέρονται μερικές προδιαγραφές: 14 30 x 35cm (πλάτος x ύψος) για τους δίτροχους κάδους Τετραχρωμία Καλούπι, κοπτικό, στρογγυλεμένες άκρες Μεταξοτυπία Λευκό αυτοκόλλητο PVC Ανεξίτηλα μελάνια με χρήση βερνικιού 4-5ετους διάρκειας Χρήση σε εξωτερικό χώροίτηλα μελάνια με χρήση βερνικιού 4-5ετους διάρκειας Χρήση σε εξωτερικό χώρο

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ A.4.2.3 Εξωτερικοί κάδοι συλλογής (κεντρικοί κάδοι) Οι εξωτερικοί κάδοι συλλογής, οι οποίοι είναι προσβάσιμοι όλο το 24ώρο από τους πολίτες / επιχειρήσεις προτείνεται να είναι καφέ χρώματος και δίτροχοι (π.χ. από 120-360 lt) λόγω του μεγάλου ειδικού βάρους των αποβλήτων τροφών. Ωστόσο, σε ειδικές περιπτώσεις, όπως π.χ. στο Δήμο Αθηναίων μπορούν να χρησιμοποιούνται τετράτροχοι μεταλλικοί κάδοι, οι οποίοι κατασκευάζονται από 660lt και άνω. Με τους μεταλλικούς κάδους: Δυσχεραίνεται η κλοπή τους και η μετακίνησή τους από μη εξουσιοδοτημένο προσωπικό. Παρέχουν δυνατότητα τοποθέτησης οπών στο καπάκι για την αποφυγή απόρριψης ογκωδών υλικών. Διαθέτουν αντοχή σε εμπρησμό. Για τα αυτοκόλλητα ισχύουν τα όσα αναφέρθηκαν στην προηγούμενη ενότητα, ενώ οι διαστάσεις για κάδους άνω των 360 lt θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 48 x 65cm (πλάτος x ύψος). Για τον υπολογισμό του αριθμού των κεντρικών κάδων λαμβάνονται υπόψη τα σημεία, στα οποία έχουν τοποθετηθεί κάδοι σύμμεικτων και ανακυκλώσιμων υλικών. A.4.3 ΟΧΗΜΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΒΙΟΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Τα οχήματα θα πρέπει να είναι κατάλληλα για την αποκομιδή των βιοαποβλήτων, τη μεταφορά τους και την εκφόρτωσή τους στη μονάδα επεξεργασίας ή σε σταθμό μεταφόρτωσης. Τα οχήματα θα πρέπει να επιλέγονται ως εξής: Να έχουν επαρκή χωρητικότητα, ώστε να συλλέγονται όσο το δυνατόν μεγαλύτερες ποσότητες σε μία διαδρομή/ δρομολόγιο. Η χωρητικότητά τους να μην ξεπερνά τη διαθέσιμη ποσότητα προς συλλογή, ώστε να επιτυγχάνεται εξοικονόμηση λειτουργικού κόστους. Να είναι στεγανά και κατά προτίμηση κλειστά, χωρίς να αποκλείονται τα ανοικτά οχήματα. Να διαθέτουν μηχανισμό ανύψωσης κάδων. Να είναι κατάλληλα και για χειρωνακτική εκφόρτωση των κάδων, ειδικά όταν εφαρμόζεται σύστημα πόρτα-πόρτα. Να έχουν τη δυνατότητα απενεργοποίησης του μηχανισμού συμπίεσης. Σημειώνεται, ότι η συμπίεση δεν είναι επιθυμητή γιατί παράγονται στραγγίσματα. Να φέρουν μακέτα με το λογότυπο του προγράμματος διαλογής στην πηγή. Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά δόμησης της εξυπηρετούμενης περιοχής, να είναι ιδιαίτερα ευέλικτα, έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε στενούς δρόμους. 15

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ Για τη μείωση του κόστους επένδυσης του συστήματος ΔσΠ, θα πρέπει πρώτα να εξετάζεται η δυνατότητα χρήσης ενός υφιστάμενου οχήματος συλλογής του Δήμου. Συνήθως τα οχήματα που κρίνονται κατάλληλα για την περίπτωση αυτή, είναι τύπου πρέσας και μύλου 4-12m 3. Μεγαλύτερες χωρητικότητες θα πρέπει να αποφεύγονται ιδιαίτερα το πρώτο διάστημα εφαρμογής του συστήματος ΔσΠ. Όχημα συλλογής βιοαποβλήτων στο Δήμο Αθηναίων και Κηφισιάς αντίστοιχα Επίσης, το όχημα προτείνεται να είναι εξοπλισμένο με σύστημα τηλεματικής διαχείρισης με αυτόματη ζύγιση κάδων. Σημειώνεται ότι η ζύγιση πραγματοποιείται μόνο κατά τη λειτουργία του μηχανισμού ανύψωσης των κάδων. Το σύστημα τηλεματικής διαχείρισης μπορεί να βοηθήσει το Δήμο στα εξής: Παρακολούθηση της πληρότητας των κάδων (όταν αυτοί αδειάζονται μέσω του μηχανισμού ανύψωσης). Παρακολούθηση των δρομολογίων, των χιλιομετρικών αποστάσεων και των χρόνων κάθε δρομολογίου. Παρακολούθηση των συλλεγόμενων ποσοτήτων ανά περιοχή και αξιολόγηση της συμμετοχής στη ΔσΠ (μόνο σε συστήματα με κεντρικούς κάδους). Σύστημα τηλεματικής διαχείρισης Δήμου Αθηναίων Λόγω του υψηλού ειδικού βάρους των βιοαποβλήτων (περίπου 500 kg/m 3 ), ο οδηγός του οχήματος θα πρέπει να μεριμνά ώστε να μην γίνεται υπερφόρτωση. Σε κάθε περίπτωση δεν απαιτείται η χρήση του μηχανισμού συμπίεσης παρά μόνο για την προώθηση των αποβλήτων στο εσωτερικό του οχήματος. Τα βιοαπόβλητα θα πρέπει να μεταφέρονται καθημερινά προς τη μονάδα επεξεργασίας και να μην παραμένουν στο απορριμματοφόρο μετά τη συλλογή λόγω της δημιουργίας οσμών. Περιοριστικό παράγοντα για τα καθημερινά δρομολόγια μπορεί να αποτελέσει ενδεχόμενη μεγάλη απόσταση προς τη μονάδα. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο προσωρινής αποθήκευσης/μεταφόρτωσης των βιοαποβλήτων (π.χ. σε υφιστάμενο ΣΜΑ). Ιδανική λύση αποτελεί η προμήθεια αεριζόμενου container, σχεδιασμένου ειδικά για τη μεταφόρτωση των βιοαποβλήτων. 16

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ A.4.4 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ Ο καθορισμός της συχνότητας συλλογής των βιοαποβλήτων εξαρτάται από παράγοντες όπως: οι παραγόμενες ποσότητες (π.χ περίοδοι αιχμής) η συχνότητα συλλογής των σύμμεικτων ΑΣΑ οι κλιματολογικές συνθήκες (καλοκαιρινή ή χειμερινή περίοδος) το σύστημα διαλογής στην πηγή Στο Athens Biowaste, η συλλογή στο σύστημα πόρτα πόρτα ανήλθε σε 2-3 φορές την εβδομάδα. Στο σύστημα κεντρικών κάδων, ο ρυθμός αποκομιδής ήταν 1-2 φορές την εβδομάδα κατά τη διάρκεια του χειμώνα με ενδεχόμενη την αύξηση του ρυθμού αποκομιδής σε τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Σε γενικές γραμμές σε όλες τις περιοχές του πιλοτικού προγράμματος δεν υπήρξαν υποδείξεις/παράπονα από τους κατοίκους για αύξηση της συχνότητας συλλογής. Ακολούθως παρουσιάζονται τα αποτελέσματα ερωτηματολογίου που απευθυνόταν σε κατοίκους των περιοχών όπου εφαρμόστηκε το σύστημα πόρτα-πόρτα. Τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου δείχνουν ότι σε γενικές γραμμές ο ρυθμός αποκομιδής 2-3 φορές την εβδομάδα ήταν αποδεκτός από τους συμμετέχοντες κατοίκους. Προτείνεται να πραγματοποιείται συλλογή κατά μέσο όρο 2 φορές την εβδομάδα. Ανάλογα με την εποχή και τις υποδείξεις των κατοίκων, ο ρυθμός συλλογής μπορεί να αυξομειώνεται είτε για να καλύψει αιχμές στην παραγωγή των αποβλήτων είτε για να γίνει το πρόγραμμα πιο αποδοτικό. Το προσωπικό αποκομιδής να είναι πάντα το ίδιο, ώστε να είναι κατάλληλα ενημερωμένο για τους σκοπούς του προγράμματος και να μπορεί να παρέχει διευκρινήσεις και κατευθύνσεις στους κατοίκους. 17

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔσΠ A.4.5 ΧΡΟΝΟΙ ΣΥΛΛΟΓΗΣ Η εκτίμηση του χρόνου συλλογής είναι απαραίτητη διαδικασία, ώστε να μπορεί να εκτιμηθεί ο απαιτούμενος αριθμός δρομολογίων συλλογής. Σύστημα κεντρικών κάδων Για το σύστημα κεντρικών κάδων, παρατίθενται στον ακόλουθο πίνακα, οι χρόνοι συλλογής ανά δρομολόγιο σε συνάρτηση με τον αριθμό των τετράτροχων κάδων που συλλέχθηκαν στο πλαίσιο του Athens Biowaste: Αριθμός τετράτροχων Κάδων Καθαρός χρόνος συλλογής (λεπτά) Μέσος χρόνος συλλογής ανά κάδο (λεπτά/κάδο) Δρομολόγιο 1 30 27 0,9 Δρομολόγιο 2 31 29 0,9 Δρομολόγιο 3 39 46 1,2 Δρομολόγιο 4 39 39 1,0 Δρομολόγιο 5 39 45 1,2 Δρομολόγιο 6 35 45 1,3 Δρομολόγιο 7 42 55 1,3 Δρομολόγιο 8 43 47 1,1 Δρομολόγιο 9 37 37 1,0 Δρομολόγιο 10 44 43 1,0 Δρομολόγιο 11 50 53 1,1 Δρομολόγιο 12 49 49 1,0 Μ.Ο. 1,1 Σύμφωνα με τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα προκύπτει ότι κατά μέσο όρο απαιτείται περίπου 1,1 λεπτό για την εκφόρτωση κάθε κάδου. Συνεπώς, ο καθαρός χρόνος συλλογής, Χ (λεπτά) μπορεί να εκτιμηθεί ως εξής: Όπου: Χ: ο καθαρός χρόνος συλλογής (λεπτά) Χ = Y x 1,1 Υ: ο συνολικός αριθμός των εξωτερικών κεντρικών κάδων που θα τοποθετηθούν 1,1 λεπτό/κάδο: Ειδικός συντελεστής καθαρού χρόνου συλλογής ανά κεντρικό κάδο. 18