Ο ΕΦΚ ήτοι Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης είναι ένας διακριτός και συγκεκριµένος νοµικά φόρος, που επιβάλλει το κράτος σε σηµαντικής οικονοµικής και υγειονοµικής φύσεως προϊόντα, µε ανελαστική ζήτηση, σηµαντικά οικονοµικά έσοδα για την κρατική µηχανή και µε χαρακτηριστικό τη σίγουρη και άµεση είσπραξη του εν λόγω φόρου. Ο ΕΦΚ λοιπόν, κατεξοχήν επιβάλλεται στα πετρελαιοειδή, τα καπνικά προϊόντα και τα αλκοολούχα ποτά µε υψηλή αλκοόλη, όπως επίσης στη µπύρα και στα ενδιάµεσα (µε επιπρόσθετο οινόπνευµα) κρασιά λικέρ. Κάποιες παρατηρήσεις: Όλα τα προηγούµενα προϊόντα είναι ανελαστικά έως πλήρως ανελαστικά στη ζήτησή τους, µε αποτέλεσµα η ποσοστιαία µεταβολή (αύξηση) του φόρου να ξεπερνά την ποσοστιαία µείωση στη µεταβολή της ζητούµενης ποσότητας. Έτσι, από οικονοµικής πλευράς τα έσοδα αυξάνονται και δεν µειώνονται. Το κρασί, ως είδος µε ελαστική ζήτηση και ως κατηγορία προϊόντος µε πολλές διαφοροποιήσεις και ποικιλίες (από ρετσίνα έως grand reserve) είναι πολύ ευαίσθητο στη µεταβολή της τιµής στον καταναλωτή, µε συνακόλουθο αποτέλεσµα τη µεγαλύτερη ποσοστιαία µείωση στη ζήτησή του και τελικά στα έσοδα, που προσβλέπει να εισπράξει το κράτος. Ας προχωρήσουµε όµως τώρα σε µερικές επιπλέον τεχνοοοικονοµικές παραµέτρους του ειδικού φόρου κατανάλωσης. Όσο διαβάζουµε για ΕΦΚ, ο απλός άνθρωπος πιστεύει ότι είναι ένας φόρος κατανάλωσης. Μέγα λάθος, διότι ο ΕΦΚ είναι φόρος παραγωγής! Και πώς εξάγεται αυτό το στοιχείο; Μα από τη φύση του ΕΦΚ, ο οποίος επιβάλλεται στην παραχθείσα ποσότητα του εν λόγω προϊόντος. Και γιατί αυτό; Μα διότι εάν δεν το φορολογήσεις στην πηγή, δεν µπορείς να "κλειδώσεις" την εισπραξιµότητά του στην κατανάλωση. Για να σκεφτούµε τα πακέτα των τσιγάρων, µε τη σήµανση του ΕΦΚ στο πακέτο, χωρίς να έχει καταβληθεί ο αναλογών ΕΦΚ να διανέµονται στο εµπόριο... Στο κρασί λοιπόν, πρόκειται να επιβάλλουν 20 λεπτά ανά λίτρο.
Η όλη διαδικασία που γίνεται για την είσπραξη του φόρου ξεκινά αφότου ολοκληρωθεί η παραγωγή. Ο παραγωγός οφείλει να ενηµερώσει τις τελωνειακές αρχές για την παραχθείσα ποσότητα και οι αρµόδιοι τελωνειακοί υπάλληλοι οφείλουν άµεσα να προσέλθουν και να διενεργήσουν φυσική απογραφή των δεξαµενών. Κατόπιν αυτού, πρέπει να συνταχθεί πρωτόκολλο καταµέτρησης των δεξαµενών, και στη συνεχεία να γίνει η πράξη καταλογισµού ΕΦΚ στο κρασί. Έτσι λοιπόν, ο παραγωγός των άνω των 100 τόνων κρασί, έστω 200 τόνων, οφείλει να καταβάλλει άµεσα 200.000 lt Χ 0,20 /lt=40.000 για ΕΦΚ. Μόνο αφού καταβάλλει το φόρο έχει δικαίωµα να το εµφιαλώσει ή να το διαθέσει χύµα σε άλλους εµφιαλωτές. Χωρίς την καταβολή του ΕΦΚ δεν µπορεί να γίνει καµία περαιτέρω ενέργεια. Ας σκεφτούµε τώρα, που από τη φύση του προϊόντος η παραγωγή στα χιλιάδες οινοποιεία της χώρας ξεκινά από τον Σεπτέµβρη και ολοκληρώνεται Οκτώβρη - Νοέµβρη, τι κάνουµε, που θα πρέπει άµεσα και ταυτόχρονα να διενεργηθεί απογραφή σε όλα αυτά... Συνεπώς, η µη ένταξη του παραγωγού σε καθεστώς αναστολής του ΕΦΚ και η επιβολή ΕΦΚ οδηγεί σε τροµακτική αύξηση του κόστους α' ύλης του παραγωγού. Και ασφαλώς, τα «15 λεπτά η φιάλη» δεν πρόκειται να είναι 15 λεπτά. Η ρετσίνα για παράδειγµα, µε κόστος α' ύλης 40-50 λεπτά το λίτρο χύµα θα φάει καπέλο 20 λεπτά και διαµορφώσει κόστος 60-70 λεπτά, δηλαδή 40% µε 50% αύξηση της α' ύλης. Αυτή η αύξηση θα περάσει µέσα από την αλυσίδα αξίας στον τελικό καταναλωτή, αφού προσαυξηθεί µε το κόστος διοίκησης, διανοµής, πρόσθετου χρηµατοοοικονοµικού κόστους, καναλιών διανοµής ή λιανεµπορίου. Το πού θα κάτσει η µπίλια εξαρτάται από τις αντοχές του επιχειρηµατία και του καναλιού διανοµής. Πάντως στα 15 λεπτά συν ΦΠΑ ο παραγωγός ή ο πωλητής θα µατώσει, µα σίγουρα θα µατώσει. Αυτά θα ισχύουν για όποιον δεν θα ιδρύσει φορολογική αποθήκη µε καθεστώς αναστολής καταβολής του ΕΦΚ. Καινούρια ορολογία και λεπτοµέρεια, µα σηµαντική.
Μπροστά στις δυσκολίες αυτές λοιπόν, όπως επίσης και για τη διευκόλυνση των εξαγωγών και των ελέγχων πανευρωπαϊκά για τη διακίνηση προϊόντων µε αυξηµένο τελωνειακό ενδιαφέρον ιδρύθηκαν οι λεγόµενες φορολογικές αποθήκες των εγκεκριµένων αποθηκευτών. Στις φορολογικές αποθήκες καταχωρούνται και ενηµερώνονται συστηµατικά οι τελωνειακές αρχές για τις παραγόµενες και διακινούµενες ποσότητες των προϊόντων σε καθεστώς ΕΦΚ, µε γνώµονα την προάσπιση του δηµοσίου συµφέροντος. Εγκεκριµένοι νοούνται οι παραγωγοί - διακινητές οι οποίοι: - Έχουν περάσει µε επιτυχία µια σειρά ελέγχων από τις τελωνειακές αρχές (συστηµατική ογκοµέτρηση των δεξαµενών, βαρελιών µε πρωτόκολλο καταµέτρησης και ογκοµέτρησης, υπογεγραµµένο από τελωνειακό υπάλληλο, υπάλληλο της χηµικής υπηρεσίας, υπάλληλο του µηχανολογικού της αντίστοιχης περιφέρειας και από τον υπεύθυνο µηχανικό παραγωγής της εταιρείας). Η ογκοµέτρηση γίνεται µόνο µε άδειες δεξαµενές και είτε γεµίζονται και αδειάζονται µε νερό, οπότε µε το άδειασµα χρησιµοποιείται εξοπλισµός µέτρησης, είτε µε ειδικό µηχάνηµα σε άδεια δεξαµενή µε laser τεχνολογία, το οποίο σαρώνει τρισδιάστατα το χώρο της δεξαµενής και εξάγει τον όγκο του περιέκτη. Εδώ γελάµε. Πρώτον, όλες οι δεξαµενές πρέπει να αδειάσουν, τη στιγµή που όλες οι δεξαµενές είναι γεµάτες από κρασί. Επιπλέον, και καθώς το κρασί είναι ευαίσθητο προϊόν, το άδειασµα και η µεταφορά του σε άλλη δεξαµενή «σοκάρει» και υποβαθµίζει το προϊόν. Αλλά και αυτό είναι µια µικρή λεπτοµέρεια. Έπειτα πρέπει να γεµίσουν µε νερό και µιλάµε για πολύ νερό. 10.000.000 λίτρα σε δεξαµενές και επιπλέον 40.000 λίτρα σε βαρέλια που µετά θα απορριφθούν στο περιβάλλον. Μια ακόµη λεπτοµέρεια, αλλά ποιός νοιάζεται για το φουσκωµένο λογαριασµό της ύδρευσης και για τη δηµιουργία τεχνητής λίµνης παρακείµενα του οινοποιείου. Άλλη µια λεπτοµέρεια... Μα υπάρχει και η λύση του λέιζερ θα σκεφτεί κανείς. Ναι, αλλά αυτά τα υπερεξειδικευµένα και πανάκριβα µηχανήµατα ανήκουν σε ιδιωτικές εταιρείες και θα πρέπει συνοδεία του υπευθύνου των εταιρειών αυτών να συνδράµουν στη διενέργεια της
ογκοµέτρησης, αφού βέβαια αδειάσουν οι δεξαµενές. Ποιός θα πληρώσει αυτό το αµυδρό κόστος υπηρεσίας ογκοµέτρησης των ιδιωτικών εταιρειών; Μα ποιός άλλος από τα υποζύγια, που θα πρέπει να παρακαλούν να γίνουν φορολογικές αποθήκες - Θα έχουν εγκαταστήσει αυτόµατα συστήµατα πυρασφαλείας, µε έλεγχο και άδεια από την πυροσβεστική υπηρεσία, και µιλάµε για σωληνώσεις τριών (3) ιντσών, δηλαδή για µάνικες, όχι βρυσάκια... - Θα έχουν καταβάλλει τραπεζικές οικονοµικές εγγυήσεις ως προς την ποσότητα του κρασιού. Το ποσό αυτό δεν έχει διευκρινιστεί, πάντως συζητείται να είναι µικρό και οι του κλάδου να µην ανησυχούν... Αφού γίνουν οι αρχικές διαδικασίες το τελωνείο ανοίγει τη φορολογική αποθήκη ως διακριτή οντότητα στο σύστηµα ICISNET και η επιχείρηση οφείλει να κάνει τη φυσική απογραφή µε την οµάδα των υπαλλήλων (τελωνείου και χηµείου) και να ενηµερώσουν το παράλληλο λογιστικό σύστηµα του τελωνείου. Τότε και µόνον τότε δύναται η επιχείρηση να διακινεί, να εµφιαλώνει και να πουλά προϊόντα της φορολογικής αποθήκης καταβάλλοντας το αντίτιµο του ΕΦΚ για την ποσότητα, που έχει διαθέσει και µόνον αυτή. Στο τέλος της χρονιάς υποβάλλεται ξανά στον έλεγχο της φυσικής απογραφής και στην επιµέτρηση των φυρών και αλίµονο στην εταιρεία, που για λόγους λάθους ή παράλειψης δεν συµφωνεί µε τα δεδοµένα του τελωνείου. Τα δεδοµένα αυτά είναι ιερά, και επισείουν καµπάνες βαριές. Μια σηµαντική παρατήρηση: Αυτά ισχύουν για τους παραγωγούς άνω των 100 τόνων, διότι αυτοί που δεν υπερβαίνουν το όριο αυτό θεωρούνται µικροπαραγωγοί, και εκ του νόµου, που ψηφίστηκε δεν είναι υπόχρεοι ούτε να ιδρύσουν φορολογική αποθήκη, και εκ τούτου ούτε να χρεώνονται ΕΦΚ. Δηλαδή, µέσα στον ίδιο το νόµο υπάρχει ο σπόρος των επιχειρήσεων δύο ταχυτήτων και των δύο κρασιών, µε και χωρίς ΕΦΚ! Το πρόβληµα γίνεται οξύτερο διότι δεν υπάρχει
καν µητρώο εγγεγραµµένων µικροοινοποιών, γεγονός που οδηγεί σε τεράστιο οικονοµικό και ανταγωνιστικό θέµα για τις νόµιµες και µεσαίες ή µεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου. Εν τέλει, η νοµοθεσία οφείλει να επιβάλει κανόνες κοινούς για όλους τους παίχτες, ειδάλλως το σύστηµα θα οδηγήσει µε µαθηµατική ακρίβεια στην εξάπλωση της διακίνησης κρασιού από ανεξέλεγκτα οινοποιεία και στο µαρασµό των υγιών επιχειρήσεων. Δεύτερη σηµαντική παρατήρηση: Καµία οινοπαραγωγός χώρα δεν έχει επιβάλει ΕΦΚ στο κρασί, οδηγώντας σε οικονοµική εξάντληση τους παραγωγούς της. Οι µόνες χώρες της Ευρώπης, οι οποίες έχουν ΕΦΚ στο κρασί είναι οι σκανδιναβικές, οι οποίες πρώτον δεν παράγουν κρασί και δεύτερον η επιβολή του ΕΦΚ έγινε για µετριασµό των αποτελεσµάτων του αλκοολισµού. Η απλότητα µε την οποία ψηφίστηκε και προωθήθηκε ένα τόσο δύσκολο και πολύπλευρο ζήτηµα, όπως η επιβολή ΕΦΚ στο κρασί πραγµατικά δηµιουργεί φοβερές απορίες. Είναι δυνατόν να έχουν σκεφτεί όλες αυτές τις παραµέτρους, να έχουν δώσει απαντήσεις στις εύλογες απορίες που εγείρουν οι οινοπαραγωγοί και να επιβάλουν την εφαρµογή του νόµου από 01/01/2016; Προς το παρόν όλοι τελούν εν αναµονή για την έκδοση ΚΥΑ, η οποία υποτίθεται θα εξηγεί το πώς θα εφαρµοστεί ο νόµος αυτός, αλλά όλα δείχνουν ότι τα προβλήµατα και οι εύλογες απορίες των ανθρώπων της οινοπαραγωγής δεν θα απαντηθούν, διότι είναι αδιανόητο να αντιµετωπιστούν µε τέτοια προσέγγιση. Αλλά για το εύλογο ερώτηµα και πού θα έπρεπε να στραφεί το κράτος για την αύξηση των δηµοσίων εσόδων θα πρέπει να δούµε ένα άλλο θέµα που καίει και δεν το ακουµπά κανείς, τη λαθρεµπορία και τη φοροδιαφυγή από το απόσταγµα