ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Αθήνα, 25 Ιουλίου 2012

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΙΚΡΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΒΙΟΤΕΧΝΩΝ ΕΜΠΟΡΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ Αριστοτέλους 46, 104 33 Αθήνα, Τηλ. 210 8846852, Fax. 210 8846853 www.imegsevee.gr, info@imegsevee.gr Αθήνα, 25 Ιουλίου 2012 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Θέμα: Έρευνα ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ- Ιουλίου 2012 - Εξαμηνιαία αποτύπωση οικονομικού κλίματος στις μικρές επιχειρήσεις (0-49 άτομα προσωπικό οι οποίες αποτελούν το 99,6% των ελληνικών επιχειρήσεων) Η πλειονότητα των επιχειρήσεων σε όρια μη αναστρέψιμα Η έρευνα που παρουσιάζεται είναι η δεύτερη για το 2012 και η όγδοη κατά σειρά που διεξάγει το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ σε συνεργασία με την εταιρία MARC AE σε εξαμηνιαία βάση από τον Μάιο του 2009. Έγινε σε πανελλαδικό δείγμα 1.200 πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων (0-49 άτομα προσωπικό), στο διάστημα 3 έως 11 Ιουλίου 2012 και έχει ως βασικό στόχο την αποτύπωση του οικονομικού κλίματος στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, στους κλάδους της μεταποίησης, του εμπορίου και των υπηρεσιών, που αποτελούν το 99,6% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα (στοιχεία Ευρ. Επιτροπής). Τα ευρήματα αυτής της έρευνας μπορούν να συγκριθούν με τα αντίστοιχα των προηγούμενων ερευνών (Φεβρουάριος 2010 2012). Οι έρευνες αυτές ξεκίνησαν τον Μάιο του 2009 και επαναλαμβάνονται πλέον σε εξαμηνιαία βάση ενώ αποτελούν το μοναδικό εργαλείο, σε πανελλαδικό επίπεδο, για την καταγραφή της κατάστασης και της πορείας του μεγαλύτερου τμήματος της πραγματικής οικονομίας στην Ελλάδα. Οι εκτιμήσεις της έρευνας του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ όσον αφορά τη συρρίκνωση της απασχόλησης, επιβεβαιώθηκαν και από τις έρευνες της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Η εικόνα που έχουμε επιβεβαιώνει και τις αντίστοιχες, δυσοίωνες εκτιμήσεις μας για τη διακοπή λειτουργίας σημαντικού αριθμού επιχειρήσεων. Όπως και στις προηγούμενες έρευνες, έτσι και τώρα, επιχειρείται μια σαφής καταγραφή των τάσεων του οικονομικού κλίματος καθώς και η παρακολούθηση των βασικών δεικτών λειτουργίας των μικρών επιχειρήσεων κατά το 1 ο εξάμηνο του 2012, ενώ παράλληλα προχωρά και σε πρόβλεψη για το 2 ο εξάμηνο του 2012. Τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν ότι οι δείκτες του οικονομικού κλίματος βρίσκονται στο χειρότερο σημείο από τότε που ξεκίνησαν οι έρευνες (Μάιος 2009). Αξίζει να τονιστεί ότι για πρώτη φορά στην παρούσα έρευνα, εκτός από την κατηγοριοποίηση κατά κλάδο, αριθμό εργαζομένων, κύκλο εργασιών και γεωγραφική περιοχή, εισάγεται και η κατάταξη των επιχειρήσεων σε σχέση με τα έτη λειτουργίας. ΣΥΝΟΨΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ 1. Περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Η επιδεινούμενη ύφεση κινδυνεύει να οδηγήσει την πλειονότητα των επιχειρήσεων από τις μικρότερες ως τις μεγαλύτερες σε όρια μη αναστρέψιμα αν αυτά δεν έχουν ήδη ξεπεραστεί σε ορισμένους κλάδους. Το 1 ο εξάμηνο του 2012 αποδεικνύεται ότι είναι το χειρότερο από την έναρξη της κρίσης. Σε όλους τους δείκτες αποτυπώνονται τα μεγαλύτερα ποσοστά επιδείνωσης από το 2009 έως σήμερα (βλ. Διάγραμμα 5). Οι πολιτικές που απορρέουν από τη 1

δανειακή σύμβαση, ιδιαίτερα αυτές που αφορούν στην εσωτερική υποτίμηση αποδεικνύονται καταστροφικές για την ελληνική οικονομία. Αν συνεχιστούν με την ίδια ένταση κινδυνεύουν από μόνες τους να οδηγήσουν τη χώρα στα περιθώρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το γεγονός ότι οι πολιτικές αυτές είναι λανθασμένες αποδεικνύεται και από την διάψευση των επίσημων προβλέψεων του ΔΝΤ, της ΕΚΤ και της Ε.Ε. σχετικά με την ύφεση, το ποσοστό ανεργίας και το κλείσιμο επιχειρήσεων. 2. Μείωση τζίρου κατά μέσο όρο 34,8% κατά το πρώτο εξάμηνο του 2012 σε σύγκριση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2011. Ο ρυθμός μείωσης του κύκλου εργασιών είναι πολύ μεγαλύτερος για τις μικρές επιχειρήσεις. Παράλληλα, οι μεταποιητικές επιχειρήσεις λειτουργούν στο μισό της παραγωγικής τους δυναμικότητας (48,7%). Θα πρέπει να επισημανθεί ότι αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση και το δεύτερο εξάμηνο του 2012, η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων θα κλείσει το έτος με ζημιές. Υπενθυμίζεται ότι στην έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ τον Ιανουάριο του 2012 μόνο το 20% των επιχειρήσεων πραγματοποίησε κέρδη για το 2011, τα οποία ήταν ήδη χαμηλότερα από το 2010, ενώ το 42% ζημιές. Αντίστοιχη έρευνα της ICAP για τις μεγάλες επιχειρήσεις κατέδειξε τα ίδια περίπου ποσοστά. 3. Κυρίαρχο πρόβλημα παραμένει η ρευστότητα, όπου συγκεντρώνονται τα υψηλότερα ποσοστά επιδείνωσης (για το 86,5% των επιχειρήσεων). Επιπλέον, το 85% των επιχειρήσεων ανέφερε μείωση του τζίρου, ενώ στις εμπορικές επιχειρήσεις το ποσοστό αυτό ανέρχεται σε 88%. 4. Η επενδυτική απραξία συνεχίζεται, καθώς μόλις το 7% των επιχειρήσεων αύξησε την επενδυτική του δραστηριότητα το πρώτο εξάμηνο του 2012, ενώ ένα ακόμα χαμηλότερο ποσοστό (5,1%) δηλώνει ότι θα αυξήσει τις επενδύσεις το επόμενο εξάμηνο. 5. Περίπου 190.000 επιχειρήσεις δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν κίνδυνο κλεισίματος το επόμενο δωδεκάμηνο (βλ. Διάγραμμα 1). Στην παρούσα έρευνα καταγράφεται το υψηλότερο ποσοστό αρνητικών προσδοκιών για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων από το 2009 (βλ. Διάγραμμα 2). Υπολογίζεται από το μοντέλο που έχει αναπτύξει το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ, ότι η καθαρή μείωση επιχειρήσεων για αυτό το χρονικό διάστημα θα είναι 67.000, από τις οποίες 11.000 μέσα στο επόμενο τρίμηνο. 6. Κίνδυνος για απώλεια 260.000 θέσεων απασχόλησης (εργοδότες, αυτοαπασχολούμενοι, μισθωτοί) στο επόμενο δωδεκάμηνο. Αντίστοιχες προβλέψεις για το 2011 επιβεβαιώθηκαν πλήρως από τα επίσημα στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ. 7. Για τρίτο συνεχόμενο εξάμηνο, η αναλογία προσλήψεων προς απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα είναι 1 προς 7. 8. Για το δεύτερο εξάμηνο του 2012 προβλέπεται απώλεια 110.000 θέσεων μισθωτής εργασίας, ενώ εκτιμάται ότι χάθηκαν 78.000 θέσεις μισθωτής εργασίας το πρώτο εξάμηνο του 2012. Θα πρέπει να τονιστεί ότι το 65,1% των επιχειρήσεων που δηλώνουν ότι θα μειώσουν προσωπικό, θα ήταν διατεθειμένες να διατηρήσουν θέσεις εργασίας εφόσον υπήρχε μια επιδότηση του εργασιακού κόστους. 9. Το 53,4% των επιχειρήσεων αντιμετωπίζει δυσκολίες στην έγκαιρη καταβολή των μισθών. 10. Οι επιχειρήσεις που μείωσαν ώρες και ημέρες εργασίας έφτασαν το 40% (βλ. Διάγραμμα 4), ενώ το 33,2% μείωσε τις αποδοχές στο προσωπικό (βλ. Διάγραμμα 3). Συνολικά το 49,7% των επιχειρήσεων που απασχολούν προσωπικό έχει ήδη προχωρήσει σε άμεση ή έμμεση μείωση αποδοχών του προσωπικού. Προβλέπεται δε ότι για το 2 ο εξάμηνο του 2012, το 36,8% θα μειώσει με μεγάλη βεβαιότητα μισθούς και ώρες εργασίας. 11. Οι επιχειρήσεις που απασχολούν προσωπικό θεωρούν ως σημαντικότερο εμπόδιο τα λειτουργικά έξοδα (44,3%), τις ασφαλιστικές εισφορές (41,3%) και τους μισθούς (9,9%). Αξίζει να σημειωθεί ότι για τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του δείγματος, σημαντικότερο εμπόδιο θεωρούνται οι ασφαλιστικές εισφορές (47,5%). 12. Παρατηρείται αύξηση στο μέσο χρόνο είσπραξης και εξόφλησης οφειλών μεταξύ επιχειρήσεων. Παράλληλα, 1 στις 3 επιχειρήσεις έχει καθυστερημένες οφειλές σε ενοίκια, ΔΕΚΟ, 2

προμηθευτές και τράπεζες, ενώ το 39,6% των επιχειρηματιών οφείλει εισφορές στον ΟΑΕΕ (Οργανισμός Ασφάλισης Ελεύθερων Επαγγελματιών), γεγονός που δημιουργεί μεγάλο πρόβλημα και σε σχέση με την ιατροφαρμακευτική τους κάλυψη. 13. Το 75,7% των επιχειρηματιών υποχρεώθηκε να χρησιμοποιήσει προσωπικές καταθέσεις για την κάλυψη αναγκών της επιχείρησης. 14. Σταδιακή ανάκαμψη της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα, αφού το 37 % θεωρεί ασφαλείς τις καταθέσεις του στις ελληνικές τράπεζες (από 22% τον Ιανουάριο του 2012), το 23% δηλώνει στο εξωτερικό (από 29,2%) ενώ ένα ποσοστό 25,2% δηλώνει «αλλού» (από 37,1%). 15. Το 39,8% των επιχειρήσεων προτάσσει ως σημαντικότερο μέτρο τη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ, ενώ το 63,8% των επιχειρήσεων θεωρεί θετικό ένα προαιρετικό και απλό σύστημα φορολόγησης, όπου ένας φόρος επί του τζίρου ανάλογα και με το είδος της δραστηριότητας θα μπορούσε να αντικαταστήσει το φόρο εισοδήματος και το ΦΠΑ. 16. Η εγκληματικότητα έχει επηρεάσει αρνητικά το 36,3% των επιχειρήσεων του δείγματος και ιδιαίτερα αυτές που έχουν έδρα την Αττική, ενώ ανάλογο ποσοστό δηλώνει ότι έχει πέσει θύμα εγκληματικής ενέργειας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμα και στις νέες επιχειρήσεις που άνοιξαν τα τελευταία 5 χρόνια, το ποσοστό εκείνων που έπεσε θύμα εγκληματικής ενέργειας ανέρχεται σε 25,3%, γεγονός που αποδεικνύει την επιδείνωση της κατάστασης και αναδεικνύει την εγκληματικότητα, ιδιαίτερα στα μεγάλα αστικά κέντρα, ως ένα από τα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα. 17. Το 64,8% των επιχειρηματιών του δείγματος δηλώνει ότι δεν θα πάει φέτος διακοπές. Από εκείνους που θα πάνε μόνο το 40% θα διαμείνει σε ξενοδοχείο ή ενοικιαζόμενο δωμάτιο. Είναι προφανής η μεγάλη πτώση του εσωτερικού τουρισμού. Άμεση ανάγκη η εφαρμογή των προγραμμάτων κοινωνικού τουρισμού για τους αυτοαπασχολούμενους, δεδομένου ότι τα τελευταία δύο χρόνια καταβάλλουν και αντίστοιχες εισφορές. 3

ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ 1 ου ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2012 Σχεδόν 9 στις 10 επιχειρήσεις (88,1%) καταγράφουν επιδείνωση της γενικής οικονομικής τους κατάστασης. Ειδικότερα, επιδείνωση εμφανίζει: στον κύκλο εργασιών το 85% στη ζήτηση το 83,1% στη ρευστότητα το 86,5% στις παραγγελίες το 85,4% στις επενδύσεις: αύξηση καταγράφει το 6,9%, μείωση το 37,4% και στασιμότητα το 52,6% Ειδικότερα, σε σχέση με το μέγεθος του κύκλου εργασιών, καταγράφεται μια μέση μείωση του δείκτη για το 1 ο εξάμηνο 2012 κατά 34,8 % σε σύγκριση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2011. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιχειρήσεις του κλάδου της μεταποίησης λειτουργούν χρησιμοποιώντας μόνο το 48,7% της παραγωγικής τους δυναμικότητας. Το σημείο που αξίζει να υπογραμμιστεί από τους δείκτες αποτίμησης του 1ου εξαμήνου του 2012 είναι η περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης των μικρών επιχειρήσεων. Αν λάβουμε υπόψη ότι και στο δεύτερο εξάμηνο του 2011, οι ίδιοι δείκτες είχαν υψηλές αρνητικές τιμές, μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η ύφεση της ελληνικής οικονομίας, τουλάχιστον όσον αφορά τις μικρές επιχειρήσεις, όχι μόνο συνεχίζεται αλλά και επιδεινώνεται. ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 1) Το ποσοστό των επιχειρήσεων που θεωρούν πολύ ή αρκετά πιθανό το ενδεχόμενο να έχουν το επόμενο διάστημα σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας σε βαθμό που θα κινδυνεύσουν να κλείσουν είναι το υψηλότερο που έχει καταγραφεί (53,3% έναντι 51,2% τον Ιανουάριο του 2012 βλ. Διάγραμμα 2). 2) Πάνω από 1 στις 4 επιχειρήσεις (25,8%) θεωρούν πολύ πιθανό να προχωρήσουν σε κλείσιμο το επόμενο διάστημα. Αν ληφθεί υπόψη ότι το σύνολο των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων είναι 740.000 σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τότε υπολογίζεται ότι περίπου 190.000 επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν άμεσο κίνδυνο κλεισίματος.. 3) Με βάση τα παραπάνω, συνυπολογίζοντας το συντελεστή βιωσιμότητας, μέχρι το τέλος του 2012, η καθαρή μείωση επιχειρήσεων θα είναι 67.000 εκ των οποίων 11.000 περίπου μέσα στο επόμενο τρίμηνο. 4) Σύμφωνα με ένα μετριοπαθές σενάριο, υπολογίζεται ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να χαθούν σχεδόν 260.000 θέσεις απασχόλησης (εργοδότες, αυτοαπασχολούμενοι, μισθωτοί). Οι εκτιμήσεις αυτές επαληθεύονται και από τα στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού της Ελληνκής Στατιστικής Αρχής, καθώς σε διάστημα δύο ετών (Α τρίμηνο 2010 Α τρίμηνο 2012) καταγράφηκαν απώλειες 589.000 θέσεων απασχόλησης. Αξίζει να τονιστεί ότι τον Ιανουάριο του 2011, το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ εκτιμούσε πιθανή απώλεια 320.000 θέσεων απασχόλησης μέσα σε ένα έτος. Η εκτίμηση αυτή επαληθεύτηκε πλήρως καθώς σύμφωνα με την Έρευνα Εργατικού Δυναμικού, μεταξύ Α τριμήνου 2011 Α τριμήνου 2012, χάθηκαν 356.000 θέσεις απασχόλησης. Αν από αυτές αφαιρεθούν οι απώλειες στο δημόσιο τομέα (34.000 άτομα), τότε οι απώλειες στον ιδιωτικό τομέα είναι 322.000. Αυτό δείχνει ότι πράγματι το μοντέλο που χρησιμοποιεί το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ είναι ένα από τα πιο αξιόπιστα στην Ελλάδα. 4

60 50 40 30 20 10 0 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2 Θεωρείτε πιθανό ή όχι το ενδεχόμενο η επιχείρησή σας να έχει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει; Φόβος για ενδεχόμενο κλείσιμο της επιχείρησης Συγκριτικό Γράφημα 53,3 51,2 52,7 44,5 44,4 11,7 Ιούλιος 2012 2012 Ιούλιος 2011 2011 Ιούλιος 2010 Μάιος 2009 ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ 2ο ΕΞΑΜΗΝΟ 2012 Οι προβλέψεις σχετικά με την πορεία των επιχειρήσεων το επόμενο εξάμηνο παραμένουν αρνητικές αλλά εμφανίζεται μια μικρή ανάκαμψη της αισιοδοξίας, καθώς το 64,7% αναμένει επιδείνωση έναντι 77,2% το προηγούμενο εξάμηνο. Ο βαθμός απαισιοδοξίας είναι μεγαλύτερος στις πιο μικρές επιχειρήσεις του δείγματος. Ειδικότερα, επιδείνωση προβλέπει: στον κύκλο εργασιών το 62,3% των ερωτηθέντων στη ζήτηση το 63,1% στη ρευστότητα το 64,7% στις παραγγελίες το 64,3%. στις επενδύσεις: αύξηση προβλέπει το 5,1%, μείωση το 33,1% και στασιμότητα το 55,9% ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΜΙΣΘΟΙ Οι επιπτώσεις της κρίσης στα μεγέθη και χαρακτηριστικά της απασχόλησης συνεχίζονται, ακολουθώντας την ίδια τάση. Σε κάθε 1 πρόσληψη στον ιδιωτικό τομέα αντιστοιχούν περίπου 7 απολύσεις, Μείωση προσωπικού κατά το τελευταίο εξάμηνο ανέφερε το 18,7% των επιχειρήσεων ενώ αύξηση ανέφερε το 3,2%. Σε απόλυτα μεγέθη η καθαρή απώλεια θέσεων εργασίας κατά το 1 ο εξάμηνο του 2012 υπολογίζεται σε 78.000 άτομα. Όσον αφορά τις προβλέψεις για το 2 ο εξάμηνο του 2012 προβλέπεται απώλεια 110.000 θέσεων μισθωτής εργασίας. Ενόψει αυτών των δυσμενών εξελίξεων, πάνω από 6 στις 10 επιχειρήσεις που προβλέπουν μείωση του προσωπικού τους, είναι διατεθειμένες να διατηρήσουν θέσεις απασχόλησης, εφόσον θα υπάρξει μια επιδότηση του μισθολογικού ή του μη μισθολογικού κόστους. Μάλιστα, από ανάλογο πρόγραμμα που είχε υλοποιήσει ο ΟΑΕΔ (Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού) πριν από ένα χρόνο, εκτιμάται ότι με την επιδότηση αυτή διασώθηκαν περίπου 150.000 θέσεις μισθωτής απασχόλησης. Πάνω από 1 στις 2 επιχειρήσεις (53,4)% αντιμετωπίζει δυσκολίες στην έγκαιρη καταβολή μισθών, ποσοστό που επαληθεύεται και από τις εκθέσεις του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας. 4 στις 10 επιχειρήσεις (40,5%) προχώρησαν σε μείωση ωρών ή ημερών εργασίας σε κάποιους υπαλλήλους (το ποσοστό αυτό τον Ιανουάριο του 2012 ήταν 37,4%). Αξίζει να σημειωθεί ότι 1 στις 3 επιχειρήσεις αναγκάστηκε να προχωρήσει σε μείωση των αποδοχών των εργαζομένων (ποσοστό 33,2% 5

30 25 20 15 10 5 0 40 35 30 25 20 15 10 5 0 έναντι 28,6% τον Ιανουάριο του 2012). Συνολικά 1 στις 2 επιχειρήσεις που απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό προχώρησε σε έμμεση (μείωση ωρών ή ημερών εργασίας) ή σε άμεση μείωση των αποδοχών των υπαλλήλων. Σχεδόν 4 στις 10 επιχειρήσεις (36,8%) θεωρούν σχεδόν βέβαιο ότι θα αναγκαστούν μέσα στο επόμενο εξάμηνο να μειώσουν μισθούς ή ώρες εργασίας ενώ ακόμη ένα 29,4% δεν αποκλείει αυτό το ενδεχόμενο. Οι επιχειρήσεις που απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό θεωρούν ως σημαντικότερο εμπόδιο τα λειτουργικά έξοδα (44,3%), έπειτα τις ασφαλιστικές εισφορές (41,3%) και τέλος το ύψος των μισθών (9,9%). Αξίζει να τονιστεί ότι στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του δείγματος (που απασχολούν πάνω από 5 άτομα προσωπικό), μεγαλύτερο εμπόδιο θεωρούνται οι ασφαλιστικές εισφορές (47,5%). ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4 Έχουν αναγκαστεί να μειώσουν τις αποδοχές κάποιων υπαλλήλων -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - Έχουν αναγκαστεί έστω και περιστασιακά να μειώσουν ώρες ή ημέρες εργασίας σε κάποιους υπαλλήλους -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - 33,2 28,6 40,5 37,4 32 30,2 30 19,4 15,6 15 Ιούλιος 2012 2012 Ιούλιος 2011 2011 Ιούλιος 2010 Ιούλιος 2012 2012 Ιούλιος 2011 2011 Ιούλιος 2010 ΟΦΕΙΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Για 1 στις 2 επιχειρήσεις του δείγματος (46,4%) έχει αυξηθεί ο μέσος χρόνος είσπραξης οφειλών από τους πελάτες της. Την ίδια στιγμή 1 στις 3 επιχειρήσεις (33,8%) δηλώνει ότι έχει αυξηθεί ο μέσος χρόνος εξόφλησης των δικών της υποχρεώσεων προς τους προμηθευτές. Το 31,1 % των επιχειρήσεων αναφέρει ότι οφείλει ενοίκια. Καθυστερημένες οφειλές σε ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΥΔΡΕΥΣΗ) αναφέρει το 31,8% των ερωτηθέντων. Το 34,7% έχει καθυστερημένες υποχρεώσεις σε προμηθευτές Στον ΟΑΕΕ (Οργανισμός Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών) οφείλουν εισφορές το 39,6% των ερωτηθέντων, ενώ το 23,2% των επιχειρήσεων που απασχολούν προσωπικό οφείλουν ασφαλιστικές εισφορές στο ΙΚΑ. Καθυστερημένο ΦΠΑ ή ΦΜΥ δήλωσε ότι οφείλει στην εφορία το 26,7% Το 28,9% έχει καθυστερημένες οφειλές στις τράπεζες από δάνεια. Αξίζει επιπλέον να σημειωθεί ότι το 75,7% των επιχειρηματιών αναγκάστηκε να χρησιμοποιήσει προσωπικές καταθέσεις για να καλύψει τις ανάγκες της επιχείρησης (έναντι 73,5% τον Ιανουάριο του 2012). ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ Μετά τις πρόσφατες εκλογές, ο βαθμός αισιοδοξίας για την πορεία της οικονομίας είναι μοιρασμένος, καθώς το 30,7% εμφανίζεται πιο αισιόδοξο, το 33,9% πιο απαισιόδοξο ενώ το 32,2% έχει τον ίδιο βαθμό αισιοδοξίας ή απαισιοδοξίας όπως και πριν. 6

Διαφαίνεται μια ανάσχεση του κλίματος αβεβαιότητας των επιχειρηματιών, όπως αυτή αποτυπώνεται και στους τρόπους που θεωρούν ασφαλείς για την τοποθέτηση των χρημάτων τους. Έτσι, το 37% θεωρεί ασφαλείς τις καταθέσεις τους στις ελληνικές τράπεζες (έναντι 22% σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2012), το 23% στο εξωτερικό (έναντι 29,2%), ενώ σημαντική μείωση παρουσιάζει και η απάντηση «αλλού» αφού από το 37,1% του Ιανουαρίου, το ποσοστό ανέρχεται πλέον στο 25,2% Στην ερώτηση σε σχέση με το ποιο είναι το σημαντικότερο μέτρο για την ανάκαμψη της οικονομίας, 4 στις 10 επιχειρήσεις (39,8%) προτάσσουν τη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ, 2 στις 10 την αύξηση των εισοδημάτων και τη μείωση των συντελεστών φορολογίας επιχειρήσεων και μία στις 10 την αύξηση των δημοσίων επενδύσεων. Σε σύγκριση με αυτή την ιεράρχηση, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η απάντηση στο ερώτημα για ένα προαιρετικό σύστημα φορολόγησης, όπου ένας φόρος επί του τζίρου θα αντικαθιστούσε το ΦΠΑ και το φόρο εισοδήματος. Πιο συγκεκριμένα, το 63,8% των επιχειρήσεων του δείγματος θεωρεί θετικό ένα τέτοιο μέτρο, στην λογική της όσο το δυνατό μεγαλύτερης απλοποίησης του φορολογικού συστήματος. Το 36,3% των επιχειρήσεων του δείγματος (ποσοστό που ανεβαίνει στο 42,6% στην Αττική) θεωρεί ότι η αύξηση της εγκληματικότητας έχει επηρεάσει αρνητικά την επαγγελματική του δραστηριότητα, ενώ περίπου 3 στις 10 επιχειρήσεις (34,8% στην Αττική) δηλώνει ότι έχει πέσει θύμα εγκληματικής ενέργειας. Αξίζει να τονιστεί ότι ιδιαίτερα υψηλό είναι το ποσοστό των νέων επιχειρήσεων που έχουν πέσει θύμα εγκληματικής ενέργειας (25,3%), γεγονός που αναδεικνύει τη σημαντική επιδείνωση της κατάστασης τα τελευταία χρόνια. Η δυσμενής κατάσταση της επιχειρηματικής δραστηριότητας γίνεται εμφανής και από το ότι πάνω από 6 στους 10 επιχειρηματίες του δείγματος δηλώνουν ότι δεν θα πάνε φέτος διακοπές. Αλλά και από το υπόλοιπο 35% που θα πάει, μόνο το 2,2% θα αφιερώσει περισσότερες μέρες σε σύγκριση με πέρυσι. Επίσης, από όσους δηλώνουν ότι θα πάνε φέτος διακοπές, μόνο το 40% θα περάσει τις διακοπές του σε ξενοδοχείο ή ενοικιαζόμενο δωμάτιο. Το εύρημα αυτό σε συνδυασμό με τη ραγδαία πτώση του εσωτερικού τουρισμού δηλώνει δύο πράγματα. Πρώτον, την αναμενόμενη μείωση στις εισπράξεις ξενοδοχείων και των τοπικών επιχειρήσεων και δεύτερον, την ανάγκη να ξεκινήσει άμεσα το πρόγραμμα κοινωνικού τουρισμού για το οποίο άλλωστε καταβάλλονται και εισφορές από τους ελ. επαγγελματίες και τους ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ. Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. Ασημακόπουλος Δημήτρης 7

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (Ιούλιος 2012) ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Τα παρακάτω νούμερα αναφέρονται σε ποσοστά επί του συνόλου των ερωτηθέντων επιχειρηματιών ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5 ΤΖΙΡΟΣ ΖΗΤΗΣΗ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ * Καταγεγραμμένη μείωση προηγούμενου εξαμήνου ** Προβλεπόμενη μείωση για το επόμενο εξάμηνο 8