ΧΟΛ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Κ Ι ΠΟΛΙΣΙΚΩΝ ΠΙ Σ ΜΩΝ ΣΜ Μ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΙ Σ ΜΩΝ Μ Σ ΠΣΤΧΙ ΚΟ ΠΡΟΓΡ ΜΜ ΠΟΤ ΩΝ: MBA

ΡΙ ΣΣ Λ Ι Π Ν ΠΙ Σ ΜΙ Θ ΛΝΙΚ ΧΛ ΙΚΝΜΙΚΩΝ Κ Ι ΠΛΙΣΙΚΩΝ ΠΙ Σ ΜΩΝ ΣΜ Μ ΙΚΝΜΙΚΩΝ ΠΙ Σ ΜΩΝ Μ Σ ΠΣΤΧΙ Κ ΠΡΓΡ ΜΜ ΠΤ ΩΝ: MBA Ι Ι Ε Ι Φ Ι ΕΡΙ Ι ΓΡ ΙΠΛΩΜ ΣΙΚ ΡΓ Ι Ν ΓΝΧ ΣΤ ΥΡ Σ ΠΙ Λ ΠΤ Κ Θ Γ ΣΡΙ : ε. ΚΤΡΙ Κ Κ ΜΙ Τ Θ ΛΝΙΚ Μ ΡΣΙ 2018

Ε ΙΕΧ Ε... 4 : ) ΦΤ ΙΚ... 5 ΡΙ... 5 ) Θ ΡΜΓΝ ΤΝ Μ ΦΤ ΙΚΤ : ΡΙΤ... 5... 6 ) Μ Σ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ... 6 ) Ι Ι ΙΣ ΡΣ Σ Σ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ Γ) ΧΝ ΡΙΚ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ... 9 ΡΙΤ... 12 ) Π ΡΙΧ Π Ρ ΓΩΓ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ... 14 ) ΤΜ Λ Ι ΠΡΜ Θ Ι ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ... 17 Σ) ΙΚΣΤ Μ Σ ΦΡ... 19 ) ΧΡ Μ ΣΙ Σ ΡΙ Κ ΠΡΙΝ ΓΙ : ΠΘ Κ Τ... 24 ) Μ Σ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ) ΠΡΜ Θ ΤΣ ΦΤ ΙΚΤ... 26 ΡΙΤ Σ Ν ΤΡΩΠ... 26 ΡΙΤ... 27 Γ) ΣΙΜ ΓΡ ΣΤ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ Κ Ι Κ ΘΡΙ Μ ΣΤ... 29 ) ΦΡ Ι ΠΠΣ Ι Σ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ... 33 ) ΠΣ Λ Μ Σ Σ Π Λ ΤΘ ΡΩ Σ ΓΡ Σ Ν..... 35 : ) Ι ΣΡΙΚ Ν... 37 ΡΜ... 37 ) Ι ΓΩΓ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ Σ Ν ΛΛ (ΣΡΠΙ Κ Ι ΠΤΛ Ι Τ)... 38 Γ) Λ ΙΣΤΡΓΙ Σ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ΡΜ ΙΣ Σ ( Π, Φ Κ Ι Ρ ΡΙΤ Σ Ν ΛΛ, ΦΡ Ι Κ Ι )... 40 ) Τ Σ Μ ( ΙΚΣΤ) Μ Σ ΦΡ... 43 ) Σ ΙΡ Ι Ι ΝΜ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ... 43 Σ) Σ ΙΡ Ι Π ΡΧ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ... 45 ) ΧΝ ΡΙΚ Κ Ι ΛΙ ΝΙΚ : ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ... 47... 49 ) Χ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ Μ ΝΣ ΓΩΝΙ ΣΙΚ Κ Τ ΙΜ (Π ΣΡ Λ Ι)... 49 ) Ι ΦΡΠΙ ΣΝ ΡΙΘΜ Κ Σ Ν ΛΩΣΩΝ ΦΤ ΙΚΎ ΡΙΤ ( ΣΣΙΚ Θ ΛΝΙΚ - Θ ΛΙ )... 50 Γ) Ι ΦΡΠΙ Σ Κ Σ Ν ΛΩ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ ( ΣΣΙΚ Θ ΛΝΙΚ - Θ ΛΙ )... 51 1

) ΛΙ ΝΙΚ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ Σ Ν ΛΛ (Κ ΝΝΙ Μ ΣΙΜΛΓ )... 52 ) Ι ΦΡΠΙ Σ ΣΙΜΛΓ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ ( ΣΣΙΚ Θ ΛΝΙΚ - Θ ΛΙ )... 54 Σ) Ν ΛΤ Σ ΣΙΜ ΣΤ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ... 56 ) ΡΤΘΜΙ Μ Ν ΧΡ Ω Ι... 57 :... 58 ) Π ΡΙΓΡ Φ Κ Ι Π ΡΤ Ι Μ Σ ) Ν ΛΤ Λ ΣΩΝ... 58 Ι ΓΡ ΜΜ ΣΩΝ... 60 : -... 68 ) ΤΜΠ Ρ Μ Σ... 68 ) ΠΡΣ Ι ΓΙ Π Ρ ΙΣ ΡΩ Ρ ΤΝ... 69 -... 71... 77 ΠΙΝ Κ ΥΜ ΣΧΝ ξάηα 1: δ δα λκηϋμ κυ φυ δεκτ α λέκυ 7 ξάηα 2: Map of LNG movements in the OECD 9 ξάηα 3: υλππαρεκέ εσηίκδ φυ δεκτ α λέκυ 13 ξάηα 4: υλππαρεϋμ π λδφϋλ δ μ φυ δεκτ α λέκυ 13 ξάηα 5: Παΰεσ ηδα απκγϋηα α φυ δεκτ α λέκυ 14 ξάηα 6: Παΰεσ ηδα παλαΰπΰά φυ δεκτ α λέκυ 15 ξάηα 7: Παΰεσ ηδα παλαΰπΰά φυ δεκτ α λέκυ 16 ξάηα 8: θαε ά δηα απκγϋηα α φυ δεκτ α λέκυ 17 ξάηα 9: υλππαρεσ έε υκ αΰπΰυθ 20 ξάηα 10: υλππαρεσ έε υκ αΰπΰυθ 20 ξάηα 11: ΰπΰσμ Nord Stream 21 ξάηα 12: ΰπΰσμ Turk Stream 21 ξάηα 13: ΰπΰσμ Blue Stream 22 ξάηα 14: ΰπΰσμ Green Stream 22 ξάηα 15: ΰπΰσμ Langeled 23 2

ξάηα 16: ΰπΰσμ TAP 23 ξάηα 17: ΰπΰσμ ITG 24 ξάηα 18: Μ λέ δα πλκηβγ υ υθ α λέκυ πλκμ βθ 27 ξάηα 19: Παΰεσ ηδ μ δ αΰπΰϋμ LNG 28 ξάηα 20: ΣδηΫμ Φυ δεκτ 30 λέκυ ΰδα εα αθαζπ Ϋμ ( /GJ) Band D2 ξάηα 21: Σδηά κυ φυ δεκτ α λέκυ Ιαππθέα β η λδεά, υλυπβ εαδ κυ lng βθ 33 ξάηα 22: ENTSOG Members' Map 34 ξάηα 23: πδ εσπβ β κυ αθκέΰηα κμ βμ αΰκλϊμ εαδ βμ λτγηδ βμ πθ δηυθ α αθκδε Ϊ ηάηα α βμ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ 2008 35 ξάηα 24: αγησμ ΤΰλκπκδβηΫθκυ Φυ δεκτ 37 λέκυ β θά κ Ρ ίυγκτ α ξάηα 25: ΠλκΫζ υ β υηίκζαδκπκδβηϋθπθ πκ κ ά πθ Π ΰδα κ Ϋ κμ 2014 38 ξάηα 26: Σκ έε υκ η αφκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ υοβζάμ πέ βμ 39 ξάηα 27: κηά κηέζκυ 41 Π ξάηα 28: δα πκλϊ ίδκηβξαθδευθ εαδ ηπκλδευθ π ζα υθ ξάηα 29: ΤΦΙ Σ Μ Ν Κ Ι ΤΠ Ι ΡΤ ξάηα 30: ιϋζδιβ βμ εα αθϊζπ βμ α λέκυ Π αθϊ π λδκξά Π δμ λ δμ Π (2011-2016) 44 45 51 ξάηα 31: ΜΫ κμ Όλκμ πθ ηβθδαέπθ δηυθ, αθϊ Ϋ κμ, ΰδα κ δεδαεσ Σδηκζσΰδκ ( /MWh) πθ λδυθ Π 55 ξάηα 32: ΜΫ κμ σλπθ πθ ηβθδαέπθ δηυθ, αθϊ Ϋ κμ, ΰδα κ δεδαεσ Σδηκζσΰδκ ( /MWh) πθ λδυθ θ ζ δ κυλΰέα Π 55 ξάηα 33: ΜΫ κμ Όλκμ πθ ηβθδαέπθ δηυθ, αθϊ Ϋ κμ, ΰδα κ ηπκλδεσ Σδηκζσΰδκ ( /MWh) πθ Π 55 3

Π ΡΙΛΦ βθ παλκτ α λΰα έα η ζ άγβε β αΰκλϊ κυ φυ δεκτ α λέκυ παΰεσ ηδκ, υλππαρεσ, αζζϊ εαδ κπδεσ ( ζζβθδεσ) πέπ κ. Πλσε δ αδ ΰδα ηέα αΰκλϊ, β κπκέα εαγκλέα δ βθ θ λΰ δαεά λα βΰδεά βμ ξυλαμ εαδ υθ δ φϋλ δ βθ αθϊπ υιβ βμ κδεκθκηέαμ. λξδεϊ η ζ άγβεαθ κδ υπϊλξκυ μ πκζδ δεϋμ εαδ δαπδ υγβε β η ΰΪζβ ιϊλ β β βμ υλππαρεάμ θπ βμ απσ δμ Ρπ δεϋμ δ αΰπΰϋμ φυ δεκτ α λέκυ. κ βη λδθσ δ γθϋμ η αίαζζση θκ π λδίϊζζκθ, β κηά βμ παλα κ δαεάμ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ Ϋξ δ αζζϊι δ λαηα δεϊ. ΛαηίΪθκθ αμ υπσοβ δμ εαδθκτλδ μ υθγάε μ η δμ κπκέ μ ζ δ κυλΰ έ β αΰκλϊ η Ϊ βθ απ ζ υγϋλπ β βμ, κδ αδλ έ μ η αφκλϊμ, δαθκηάμ εαδ πυζβ βμ, πλϋπ δ θα ί ζ δ κπκδά κυθ δμ λα βΰδεϋμ κυμ αθ γϋζκυθ θα παλαη έθκυθ αθ αΰπθδ δεϋμ εαδ ε λ κφσλ μ. πκ Ϋζ ηα βμ απ ζ υγϋλπ βμ ά αθ β έ κ κμ θϋπθ αθ αΰπθδ υθ βθ αΰκλϊ φυ δεκτ α λέκυ εαδ β ατιβ β βμ πκζυπζκεσ β αμ πθ ξϋ πθ η αιτ πθ ηπζ εκηϋθπθ, αφκτ κδ αδλ έ μ θ εαζκτθ αθ πδα θα π λδκλέακθ αδ ηκθϊξα Ϋθαθ υΰε ελδηϋθκ εζϊ κ λα βλδκπκέβ βμ. πδπζϋκθ, β κηά εαδ κ λσπκμ ζ δ κυλΰέαμ βμ αΰκλϊμ αζζϊα δ. βθ λΰα έα ΰέθ αδ ηδα π λδΰλαφά κυ γθδεκτ υ άηα κμ Φυ δεκτ λέκυ, πθ βη έπθ δ σ κυ κ γθδεσ τ βηα Μ αφκλϊμ Φυ δεκτ λέκυ, βμ έ λυ βμ εαδ ζ δ κυλΰέαμ πθ αδλδυθ Παλκξάμ λέκυ, κυ δαξ δλδ ά γθδεκτ υ άηα κμ Φυ δεκτ λέκυ, εαγυμ εαδ πθ φκλϋπθ πκπ έαμ βμ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ. πέ βμ, θ δαφϋλκθ παλκυ δϊακυθ κδ δηϋμ βμ αΰκλϊμ, κ λσπκμ η κθ κπκέκ αυ Ϋμ πλκετπ κυθ εαγυμ εαδ κ ίαγησμ κθ κπκέκ β απ ζ υγϋλπ β Ϋξ δ πβλ Ϊ δ βθ αΰκλϊ, πλκε δηϋθκυ θα υπϊλι δ ηδα αφάμ δεσθα ΰδα βθ ζζβθδεά αΰκλϊ φυ δεκτ α λέκυ. υλππαρεά θπ β Ϋξ δ γ ηδεϊ ια φαζέ δ ηδα θ ζυμ αθκδε ά αΰκλϊ, β κπκέα παλϋξ δ σζκυμ κυμ εα αθαζπ Ϋμ β υθα σ β α θα πδζϋΰκυθ ζ τγ λα κυμ πλκηβγ υ Ϋμ κυμ εαδ παλϋξ δ σζκυμ κυμ πλκηβγ υ Ϋμ βθ ζ υγ λέα θα πλκηβγ τκυθ κυμ π ζϊ μ κυμ. Σα ηπ δλδεϊ απκ ζϋ ηα α έξθκυθ σ δ η Ϊ β η λδεά απ ζ υγϋλπ β βμ αΰκλϊμ κυ φυ δεκτ α λέκυ βθ ζζϊ α, κ εα αθαζπ άμ πζβλυθ δ αλε Ϊ π λδ σ λα ξϋ β η βθ εαγαλά αιέα κυ α λέκυ. πέ βμ, κ εσ κμ κυ φυ δεκτ α λέκυ αζζϊα δ εαδ πβλ Ϊα αδ απσ β ΰ πΰλαφδεά γϋ β βθ κπκέα ίλέ ε αδ κ εα αθαζπ άμ, εαγυμ εαδ απσ βθ εα αθϊζπ β βθ π λδκξά αυ ά. Παλα έγ θ αδ κδεκθκηδεϊ κηϋθα ( δηυθ εαδ δε υθ), κδξ έα ξ δεϊ η βθ εα αθϊζπ β εαδ β αά β β κυ α λέκυ. 4

Κ Φ Λ Ι 1: Ι ΓΧΓ ) ΦΤ ΙΚ ΡΙ Σκ φυ δεσ αϋλδκ έθαδ Ϋθα πλκρσθ πκυ υπϊλξ δ υπσΰ δα εκδ Ϊ ηα α υπϋ αφκμ εαδ υπκγαζϊ δα. υθαθ Ϊ αδ ευλέπμ ησθκ κυ, αζζϊ υθυπϊλξ δ εαδ εκδ Ϊ ηα α π λ ζαέκυ. έθαδ Ϋθα η έΰηα υ λκΰκθαθγλϊεπθ αϋλδα ηκλφά ετλδκ υ α δεσ κ η γϊθδκ Ϋθα πκ κ σ 70-90%, θυ κ υπσζκδπκ πκ κ απκ ζ έ αδ απσ πκ σ β μ πλκπαθέκυ, αδγαθέκυ, ίκυ αθέκυ, ααυ κυ, δκι δ έκυ Ϊθγλαεα, εαγυμ εαδ υ λσγ δκ εαδ άζδκ ( Π, 2017α). κ η η σ κυ έθαδ Ϋθα Ϊξλπηκ εαδ Ϊκ ηκ αϋλδκ, σπκυ ΰδα ζσΰκυμ α φαζ έαμ η ξθδεϊ ηϋ α κυ έθ αδ ηδα ξαλαε βλδ δεά κ ηά, υ θα ηπκλ έ θα ΰέθ αδ αθ δζβπ σ π λέπ π β δαλλκάμ. ξ δ δ δεσ ίϊλκμ 0,59, εα α Ϊ αδ β τ λβ κδεκΰϋθ δα α λέπθ εαυ έηπθ εαδ έθαδ ζαφλτ λκ απσ κθ αϋλα. Γδα θα ηπκλϋ δ θα ιαξγ έ κ φυ δεσ αϋλδκ απσ α εκδ Ϊ ηα α πλαΰηα κπκδκτθ αδ ΰ π λά δμ εαδ ζσΰπ κυ σ δ κ αϋλδκ ίλέ ε αδ υθγάε μ η ΰΪζβμ πέ βμ δαφ τΰ δ εα υγ έαθ πλκμ βθ α ησ φαδλα. Γδα θα ΰέθ δ ηπκλδεϊ εη αζζ τ δηκ ξλ δϊακθ αδ ΰεα α Ϊ δμ εαγαλδ ηκτ εαδ β υθϋξ δα Ϋθα έε υκ αΰπΰυθ, υ θα η αφ λγ έ κθ ζδεσ εα αθαζπ ά ( Π, 2017α), (Ν Ϊεκμ, 2016). ) Θ ΡΜΓΝ ΤΝ Μ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ γ ληκΰσθκμ τθαηβ κυ φυ δεκτ α λέκυ έθαδ β πκ σ β α γ λησ β αμ πκυ εζτ αδ εα Ϊ βθ Ϋζ δα εατ β θσμ ευίδεκτ ηϋ λκυ α λέκυ κυμ 0 ίαγηκτμ Κ ζ έκυ εαδ εϊ π απσ πέ β 1,013 bar εαδ εφλϊα αδ kcal/m3. ΤπΪλξ δ β αθπ Ϋλα γ ληκΰσθκμ τθαηβ εαδ β εα π Ϋλα γ ληκΰσθκμ τθαηβ, σπκυ βθ αθπ Ϋλα κ θ λσ πκυ παλϊΰ αδ απσ βθ εατ β υΰλκπκδ έ αδ, θυ βθ εα π Ϋλα, κ θ λσ πκυ παλϊΰ αδ ίλέ ε αδ αϋλδα ηκλφά ( Π, 2017α). 5

Κ Φ Λ Ι 2: ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ) Μ Σ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ Σβ εα έα κυ 1980 ΡΙΤ ΡΙΤ δμ π λδκξϋμ βμ η λδεάμ εαδ βμ Πλυβθ κίδ δεάμ υ δεάμ θπ βμ υπάλξαθ κπκέ μ έξαθ αθαζϊί δ βθ Ϋλ υθα, βθ ισλυιβ εαδ φυ δεκτ α λέκυ αϋλδκ δμ υλυπβμ, βμ σλ δαμ αδλ έ μ παλαΰπΰάμ, κδ κ Ϋζκμ, βθ πυζβ β κυ αδλ έ μ η αφκλϊμ, θυ κδ παλαΰπΰκέ ππζκτ αθ κ φυ δεσ υΰε ελδηϋθ μ δηϋμ, κδ κπκέ μ ά αθ λυγηδαση θ μ κηκ πκθ δαεσ πέπ κ. υ σ έξ πμ απκ Ϋζ ηα β δηά πυζβ βμ θα έθαδ ξαηβζά εαδ ηβ υηφϋλκυ α ΰδα δμ αδλ έ μ παλαΰπΰάμ, εϊ δ κ κπκέκ θ δμ Ϋ δθ εέθβ λκ υ θα δ Ϋζγκυθ δα δεα έα αθααά β βμ θϋπθ εκδ α ηϊ πθ εαδ αεκζκτγπμ βηδκυλΰκτ β πλσίζβηα βθ εϊζυοβ βμ αά β βμ. δ αδλ έ μ η αφκλϊμ αθαζϊηίαθαθ ηϋ π αΰπΰυθ θα η αφϋλκυθ φυ δεσ αϋλδκ εαδ η πσζ δμ, αζζϊ αεσηα εαδ Ϊζζ μ ξυλ μ. Μ κ βθ πϊλκ κ κυ ξλσθκυ βθ ατιβ β βμ αά β βμ βηδκυλΰάγβε β αθϊΰεβ ΰδα βθ εα α ε υά αεσηβ η ΰαζτ λπθ αΰπΰυθ, αζζϊ εαδ δ τλυθ β κυ δε τκυ κυμ, υ θα ΰέθ αδ η πϊλε δα β λκφκ κ έα βμ αΰκλϊμ η φυ δεσ αϋλδκ. Ό αθ κ φυ δεσ αϋλδκ Ϋφ αθ ηϋ π κυ δε τκυ πθ αΰπΰυθ α βη έα δαθκηάμ, σ κπδεάμ δαθκηάμ. Σκ ελϊ κμ, κυζϊξδ κθ ηϋξλδ β δηά πυζβ βμ κυ φυ δεκτ α λέκυ απσ δμ κπδεϋμ κθ αθαζϊηίαθαθ κδ αδλ έ μ εα έα κυ 1980 εαγσλδα βθ αδλ έ μ δαθκηάμ. ζδεσ εα αθαζπ ά (π ζϊ β) κ φυ δεσ αϋλδκ κ ππζκτ αθ κδ αδλ έ μ δαθκηάμ, σπκυ ηϋ α απσ ηδα δα δεα έα ηϋ λβ βμ παλαζϊηίαθαθ βθ πκ σ β α πκυ άγ ζαθ. β υθϋξ δα κ αϋλδκ π λθκτ δα ηϋ π θσμ ΰδθσ αθ β η έπ β βμ πέ βμ κυ α λέκυ, ΰδα κ έε υκ βμ πέπ α Ϋ κδα, υ θα έθαδ εα Ϊζζβζα αδλ έαμ δαθκηάμ. Σκ φυ δεσ αϋλδκ εα αθαζπ υθ, κδ αγηκτ ζϋΰξκυ, σπκυ έθαδ Ϊκ ηκ εαδ πκηϋθπμ, ΰδα αδλ έ μ δαθκηάμ πλκ γϋ κυθ κ ηά, υ θ κπδ ησμ ηδαμ πδγαθάμ δαλλκάμ. δ βθ α φϊζ δα πθ θα έθαδ τεκζκμ κ αδλ έ μ δαθκηάμ έξαθ κ ηκθκπυζδκ δμ κπδεϋμ αΰκλϋμ, σ κθ αφκλϊ βθ πυζβ β κυ φυ δεκτ α λέκυ, σηπμ βθ δηά κυ βθ εαγσλδα κ ελϊ κμ, κ κπκέκ ίϋίαδα, σπκ κ γ πλκτ εσπδηκ π θϋίαδθ βθ δηκζσΰβ β. δ ζδεκέ εα αθαζπ Ϋμ έθαδ κ ζ υ αέκμ ελέεκμ παλαΰπΰδεάμ δα δεα έαμ, κδ κπκέκδ έθαδ ξπλδ ηϋθκδ Ϋ βθ αζυ έ α βμ λδμ εα βΰκλέ μ: 6

) δεδαεκέ εα αθαζπ Ϋμ, ) ηπκλδεκέ εα αθαζπ Ϋμ, Γ) δκηβξαθέ μ, ) βησ δ μ πδξ δλά δμ, (ΜαλεκΰδαθθΪεβμ, 2012). κ Ϋζκμ βμ εα έαμ κυ 1980 β αΰκλϊ φυ δεκτ α λέκυ αζζϊα δ εαδ ΰέθ αδ πδκ αθκδε ά εαδ υϋζδε β β υθα σ β α πδζκΰάμ εαδ αθ αΰπθδ ηκτ. α λέκυ εαγκλέα αδ απσ βθ πλκ φκλϊ εαδ β αά β β εαδ σξδ απσ κ ελϊ κμ. δηά κυ κηά βμ παλαΰπΰδεάμ δα δεα έαμ αζζϊα δ εαδ πζϋκθ υπϊλξκυθ πκζζϊ «ηκθκπϊ δα», υ κ φυ δεσ αϋλδκ θα φ Ϊ δ απσ κθ παλαΰπΰσ, κθ ζδεσ εα αθαζπ ά. πέ βμ, κδ δ δκε ά μ πθ αΰπΰυθ η αφκλϊμ ζ δ κυλΰκτθ πζϋκθ πμ η Ϊακθ μ εαδ κ φυ δεσ αϋλδκ πκυ δαεδθκτθ θ κυμ αθάε δ (NaturalGas.org, 2018α). ξάηα 1: δ δα λκηϋμ κυ φυ δεκτ α λέκυ γ : http://naturalgasinvesting.com/natural-gas-marketing/ βηαθ δεσ λσζκ ηπκλδεϋμ αδλ έ μ. δ κδεκθκηδεϋμ βθ αζυ έ α βμ παλαΰπΰδεάμ δα δεα έαμ παέακυθ πζϋκθ κδ αδλ έ μ αυ Ϋμ πλκ φϋλκυθ δμ ΰθυ δμ κυμ, υηη Ϋξκυθ υθαζζαΰϋμ, αζζϊ εαδ υθαζζαΰϋμ φυ δευθ πλκ υππθ. 7

υθ λΰϊακθ αδ η δμ αδλ έ μ η αφκλϊμ, η κυμ παλαΰπΰκτμ εαδ η π ζϊ μ, πλκ φϋλκθ αμ ηδα η ΰΪζβ ΰεΪηα υπβλ δυθ, η κυμ ζδεκτμ εκπσ βθ ατιβ β βμ απκ κ δεσ β Ϊμ κυμ (ΜαλεκΰδαθθΪεβμ, 2012). άη λα, β η αφκλϊ κυ φυ δεκτ α λέκυ ΰέθ αδ απκεζ δ δεϊ εαδ ησθκ απσ κυμ αΰπΰκτμ, αζζϊ υπϊλξκυθ αλε κέ θαζζαε δεκέ λσπκδ, υ αϋλδκ θα φγϊ δ κυμ ζδεκτμ εα αθαζπ Ϋμ. δ παλαΰπΰκέ ππζκτθ κ φυ δεσ αϋλδκ κυμ ηπσλκυμ εαδ αυ κέ η κυμ κ φυ δεσ β ζδεκτμ εα αθαζπ Ϋμ δλϊ κυμ δμ αδλ έ μ η αφκλϊμ ά αεσηβ εαδ δηϋμ ξκθ λδεάμ. (Energy Charter Secretariat, 2007), (ΜαλεκΰδαθθΪεβμ, 2012). Σκ φυ δεσ αϋλδκ υπϊλξ δ εαδ Ϊζζ μ ηκλφϋμ, σππμ κ υΰλκπκδβηϋθκ (LNG) εαδ κ υηπδ ηϋθκ (CNG). βθ πλυ β π λέπ π β κ φυ δεσ αϋλδκ η α λϋπ αδ υΰλά ηκλφά ΰδα θα ηπκλϋ δ θα απκγβε υ έ εαδ θα η αφ λγ έ. απαδ έ κθ εαγαλδ ησ θ πηα πηϋθα ηϋ α κυ φυ δεκτ α λέκυ απσ Ϊζζα δα δεα έα αυ ά υ α δεϊ πκυ έθαδ αυ σ, σππμ θ λσ, άζδκ, ξυηα, εαδ Ϋπ δ α β υηπτεθπ ά κυ α 3,6 psi εαδ αυ σξλκθβ οτιβ δ δεϊ ίυ δκφσλα εαδ κυμ -163 ίαγηκτμ Κ ζ έκυ. ιαη θσπζκδα, α κπκέα Ϋξκυθ β υθα σ β α οτιβμ η αφϋλκυθ κ υΰλκπκδβηϋθκ φυ δεσ αϋλδκ αϋλδκ έθαδ δ αθδεσ ΰδα η αφκλϊ ιαη θϋμ. Σκ υΰλκπκδβηϋθκ φυ δεσ απκ Ϊ δμ πκζτ η ΰΪζ μ, σπκυ θ έθαδ φδε ά β τπαλιβ αΰπΰυθ, εαγυμ κ σΰεκμ κυ έθαδ εα Ϊ 614 φκλϋμ ηδελσ λκμ απσ κθ σΰεκ κυ ιβλκτ φυ δεκτ α λέκυ. Σκ υΰλκπκδβηϋθκ φυ δεσ αϋλδκ έθαδ ζδΰσ λκ λυπκΰσθκ εαδ β θϋλΰ δα πκυ απκ έ δ ηπκλ έ θα υΰελδγ έ η αυ ά βμ ί θαέθβμ εαδ κυ π λ ζαέκυ. Όηπμ, β παλαΰπΰά κυ Ϋξ δ πκζτ υοβζσ εσ κμ εαδ υθ υα ησ η κθ αελδίά λσπκ απκγάε υ βμ εαγδ κτθ α τηφκλβ β ξλά β κυ ΰδα ηπκλδεκτμ εκπκτμ. Σκ υηπδ ηϋθκ φυ δεσ αϋλδκ φδϊζ μ, κδ κπκέ μ έθαδ υΰεκζζβ Ϋμ, κυ έθαδ σηκδα η ξϋ β η εα α Ϊ αδ υηπδϋα αδ εαδ απκγβε τ αδ δ δεϋμ πέ β, β κπκέα φ Ϊθ δ α 3600 psi. τθγ ά ε έθβ κυ φυ δεκτ α λέκυ εαδ απκ ζ έ Ϋθα θαζζαε δεσ εατ δηκ β ί θαέθβ εαδ κ θ έα ζ. έθαδ αλε Ϊ ζευ δεσ εατ δηκ, δσ δ α πδκ α φαζά εατ δηα, παλσζκ πκυ κ ίαγησμ αθαφζ ιδησ β αμ έθαδ υοβζσμ, θυ γ πλ έ αδ πδκ α φαζϋμ εατ δηκ ΰδα α κξάηα α απσ β ί θαέθβ εαδ κ υΰλκπκδβηϋθκ φυ δεσ αϋλδκ ( Ϊγβμ, 2011). 8

ξάηα 2: Map of LNG movements in the OECD γ :http://www.iea.org/newsroom/energysnapshots/map-of-lng-movements-in-the-oecd.html ) Ι Ι ΙΣ ΡΣ Σ Σ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ πσ β απ ζ υγϋλπ β εα έα κυ 1980 Ϊλξδ αθ δΰϊ- δΰϊ θα ΰέθκθ αδ κδ δ λΰα έ μ ΰδα βθ βμ αΰκλϊμ κυ φυ δεκτ α λέκυ. Λσΰπ Ϋζζ δοβμ εαθκθδ δεκτ πζαδ έκυ απσ βθ πζ υλϊ βμ υλυπβμ, πκζδ δεά. ΡΙΤ θ ηπκλκτ υλππαρεά εκδθσ β α αθααβ κτ θσμ πέ βηκυ φκλϋα, κ κπκέκμ θα αθαπ υξγ έ ηδα θ λΰ δαεά ΰδα βηδκυλΰάγβε εα έ μ κθ λσπκ υζκπκέβ βμ κθ ΝκΫηίλδκ κυ 2009 η βθ υθγάεβ βμ Λδ αίσθαμ. (Yafimava, 2013). Πλδθ σηπμ απσ β υθγάεβ αυ ά, κ 1987 αθαπ τξγβε β θδαέα υλππαρεά ΰκλΪ (Single European Market), βθ κπκέα, ξπλέμ βθ κησφπθβ υηφπθέα πθ ελα υθ η ζυθ, β υλππαρεά εκδθσ β α γα ηπκλκτ θα δ Ϊΰ δ η υ δεϊ ηϋ λα, α κπκέα γα α εκτθ πδλλκά κυμ θ λΰ δαεκτμ κη έμ πθ η ζυθ (Yafimava, 2013), (Χαλαζαηπέ κυ, 2015). Σκ υλππαρεσ δεα άλδκ κ 1994 αθαΰθυλδ Ϋθα αΰαγσ, κ κπκέκ βθ βζ ε λδεά θϋλΰ δα πμ θ ηπκλ έ θα έθαδ υπσ ελα δεσ Ϋζ ΰξκ. πέ βμ, αθαπ τξγβε β π λδεά ΰκλΪ θϋλΰ δαμ (Ι Μ) ΰδα κθ εζϊ κ κυ φυ δεκτ α λέκυ, εϊ δ κ κπκέκ πδί ίαέπθ σ δ εαδ αυ σ θ Ϊ αδ βθ θδαέα υλππαρεά ΰκλΪ. 9

υλππαρεά πδ λκπά υδκγϋ β βθ κ βΰέα Gas Transit Directive κ 1991, βθ κ βΰέα First Gas Directive, κ 1998 εαδ βθ Second Gas Directive κ 2003. Παλσζα αυ Ϊ, β υηίκζά πθ κ βΰδυθ αυ υθ βθ αθϊπ υιβ ηδαμ θδαέαμ αΰκλϊμ ΰδα κ φυ δεσ αϋλδκ ά αθ πκζτ π λδκλδ ηϋθβ. Ωμ ε κτ κυ β θϋελδθ β δα δεα έα αζζαΰάμ βθ αθϊπ υιβ υλππαρεά πδ λκπά βμ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ. ι ζέξγβε ηδα θϋα ΰ θδϊ θσηπθ, κδ κπκέκδ δσλγπθαθ α πλκίζάηα α πκυ υπάλξαθ βθ φαληκΰά πθ κ βΰδυθ. Σκ 2009 ΰελέγβε απσ βθ υλππαρεά πδ λκπά κ ζ ΰση θκ «3κ θ λΰ δαεσ παεϋ κ ΰδα κ φυ δεσ αϋλδκ». Σα ευλδσ λα βη έα κυ παεϋ κυ αυ κτ έθαδ α αεσζκυγα: δαξπλέα αδ β παλαΰπΰά απσ κθ φκ δα ησ εαδ κ έε υκ. δ δαξ δλδ Ϋμ πθ δε τπθ θ ηπκλκτθ θα πδζϋικυθ πμ πλκηβγ υ ά β δεά κυμ αδλ έα παλαΰπΰάμ ά πλκηάγ δαμ. ζ δυθ αδ β πλκ α έα πθ εα αθαζπ υθ εαδ β δαφϊθ δα β ζδαθδεά αΰκλϊ. πέίζ οβ απσ αθ ιϊλ β κυμ φκλ έμ ΰδα β ζ δ κυλΰέα βμ αΰκλϊμ εαδ θ λΰκπκέβ β πθ γθδευθ Ρυγηδ δευθ λξυθ. δα φαζέα αδ β εαζτ λβ υθ λΰα έα αθϊη α δμ γθδεϋμ λυγηδ δεϋμ αλξϋμ. ζ δυθ δ β δα υθκλδαεά υθ λΰα έα η αιτ πθ ηπζ εση θπθ. πδ λϋπ δ κυμ δαξ δλδ Ϋμ πθ υ βηϊ πθ φυ δεκτ α λέκυ εαδ βζ ε λδεάμ θϋλΰ δαμ θα υθ λΰα κτθ, υ θα αθαπ τικυθ εκδθκτμ ξθδεκτμ εαδ ηπκλδεκτμ ευ δε μ. Σα λέα ηκθ Ϋζα δαξπλδ ηκτ, πκυ πλκ φϋλ δ κ 3κ θ λΰ δαεσ παεϋ κ εαδ απσ α κπκέα γα πλϋπ δ α ελϊ β ηϋζβ θα απκφα έ κυθ πκδκ γα φαλησ κυθ έθαδ α ιάμ: Ownership Unbundling (Ι δκε β δαεσμ δαξπλδ ησμ) Independent System Operator ( θ ιϊλ β κμ δαξ δλδ άμ υ άηα κμ) Independent Transmission Operator ( θ ιϊλ β κμ δαξ δλδ άμ η αφκλϊμ) (Yafimava, 2013), (CEER, 2011), (Χαλαζαηπέ κυ, 2015). 10

υλππαρεά Πκζδ δεά πσ κ 1998 β υλππαρεά εκδθσ β α Ϋξ δ γϋ δ πμ σζκυμ κυμ πκζέ μ εαδ δμ πδξ δλά δμ βμ υλππαρεάμ υεαδλδυθ εαδ βθ ατιβ β κυ ηπκλέκυ αθϊη α κδ παλ ξση θ μ υπβλ έ μ, θα σξκ βθ παλκξά θπ βμ, πδξ δλβηα δευθ α ηϋζβ, Ϋ δ υ θα ί ζ δπγκτθ βηδκυλΰβγκτθ εαζτ λ μ απκ σ δμ η αθ αΰπθδ δεϋμ δηϋμ εαδ αυ σξλκθα θα θδ ξυγ έ κ φκ δα ησμ. αυ κέ εφλϊ βεαθ ηϋ π βμ βΰέαμ 98/30/ Κ κυ πδκ λξδεϊ, κδ σξκδ υλππαρεκτ Κκδθκίκυζέκυ. βθ πκλ έα σηπμ, ζσΰπ πθ πλκίζβηϊ πθ πκυ αθ δη υπδ αθ α ελϊ β ηϋζβ ε σγβε ηδα θϋα βΰέα, β 2003/55/ Κ, β κπκέα π ε έθ δ β δα δεα έα βμ απ ζ υγϋλπ βμ βμ αΰκλϊμ κυ φυ δεκτ α λέκυ ΰδα κυμ ηβ κδεδαεκτμ εα αθαζπ Ϋμ Ϋπμ κ 2004 εαδ ΰδα σζκυμ κυμ υπσζκδπκυμ, Ϋπμ κ 2007. έθ αδ κ δεαέπηα πζϋκθ λέ κυμ θα δ Ϋζγκυθ α έε υα η αφκλϊμ εαδ δαθκηάμ, ξπλέμ π λδκλδ ηκτμ, η απκ Ϋζ ηα κδ εα αθαζπ Ϋμ θα Ϋξκυθ π λδ σ λ μ πδζκΰϋμ, αθαφκλδεϊ η κθ πλκηβγ υ ά κυ φυ δεκτ α λέκυ. Γδα βθ εαζτ λβ ζ δ κυλΰέα βμ υλππαρεάμ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ έθαδ υπκξλ π δεά β π ά πζβλκφσλβ β πθ εα αθαζπ υθ, σ κθ αφκλϊ α δεαδυηα Ϊ κυμ. πέ βμ, κδ γθδεϋμ Ρυγηδ δεϋμ λξϋμ γα πλϋπ δ θα ζϋΰξκυθ βθ άλβ β βμ αη λκζβοέαμ, βμ δαφϊθ δαμ, κυ αθ αΰπθδ ηκτ εαδ βμ δηκζσΰβ βμ. ά δα ίϊ β β υλππαρεά πδ λκπά αθαεκδθυθ δ ηδα Ϋεγ β, σπκυ ε δηϊ αδ β πλσκ κμ πκυ υζκπκδ έ αδ κθ αθ αΰπθδ ησ βμ αΰκλϊμ κυ φυ δεκτ α λέκυ εαδ βμ βζ ε λδεάμ θϋλΰ δαμ, η ίϊ β βθ πζβλκφσλβ β απσ δμ γθδεϋμ Ρυγηδ δεϋμ πέ βμ, β α φϊζ δα φκ δα ηκτ πκυ πλκ φϋλ αδ έε υα η αφκλϊμ, Ϋ δ υ θα κυμ εα αθαζπ Ϋμ ηϋ α απσ α εηβ θέα αδ β π λέπ π β λκφκ σ β βμ η φυ δεσ αϋλδκ, θυ παλϊζζβζα υπϊλξ δ π θ τ πθ ΰδα β δε τπθ η αφκλϊμ εαδ βηδκυλΰέα λξϋμ. ζϋΰξ αδ, δαεκπάμ παλεάμ υθ άλβ άμ βμ τλ β κυμ ( υλππαρεσμ Καθκθδ ησμ 1775/2005, υλππαρεά βΰέα 67/2004), ( εϊζ α, 2010). βηδκυλΰάγβε Ϋθαμ υλππαρεσμ κλΰαθδ ησμ «υθ λΰα έα πθ Ρυγηδ δευθ λξυθ θϋλΰ δαμ, (ACER)», σπκυ έξ πδ λκπάμ εκπσ θα αθαζϊί δ κ λσζκ βμ υλππαρεάμ κθ Ϋζ ΰξκ βμ αΰκλϊμ θϋλΰ δαμ, πμ αθ ιϊλ β β υηίκυζ υ δεά κηϊ α. ACER ζϋΰξ δ δμ γθδεϋμ Ρυγηδ δεϋμ εαδ δμ υθ κθέα δ, υ λξϋμ αθ φαλησακυθ α εαγάεκθ Ϊ κυμ θα κζκεζβλπγ έ β θδαέα υλππαρεά αΰκλϊ ( υλππαρεά θπ β, 2018), (Economist, 2009), ( εϊζ α, 2010). 11

Γ) ΧΝ ΡΙΚ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ υλππαρεά α λέκυ, πκυ θπ β ίκβγϊ δ βλέα αδ αυθ μ, σπκυ ΡΙΤ βθ αθϊπ υιβ βμ ξκθ λδεάμ αΰκλϊμ φυ δεκτ τ βηα δ σ κυ- ισ κυ, γ η ζδυθκθ αμ δα υθκλδαεϋμ γα υπϊλξκυθ ηπσ δα εαδ αΰκλϊ Ϊη βμ παλϊ κ βμ. πκ Ϋζ ηα σζπθ πθ παλαπϊθπ έθαδ κδ πλκηβγ υ Ϋμ θα Ϋξκυθ τεκζβ πλσ ία β κ φυ δεσ αϋλδκ απσ Ϊζζ μ αυθ μ, ξπλέμ κ εσ κμ δ σ κυ. δ δαξ δλδ Ϋμ πθ υ βηϊ πθ η αφκλϊμ, τηφπθα η 715/2009 κυ.κ., πλϋπ δ θα δαγϋ κυθ τ βηα απκ τθ κθ Καθκθδ ησ βμ δ σ κυ- ισ κυ. θα τ βηα «entry-exit» ( δ σ κυ- ισ κυ) έθαδ Ϋθα ηκθ Ϋζκ πλσ ία βμ φυ δεκτ α λέκυ, κ κπκέκ πδ λϋπ δ κυμ ξλά κ έε υκ μ κυ δε τκυ θα εα κξυλυθκυθ δεαδυηα α ξπλβ δεσ β αμ, αθ ιϊλ β α απσ α βη έα δ σ κυ- ισ κυ. βζα ά, η κ θϋκ τ βηα γα υπϊλξ δ β Ϋ η υ β υθαηδεσ β αμ απσ κ βη έκ δ σ κυ κ βη έκ ισ κυ, σπκυ βη έκ δ σ κυ κλέα αδ κ βη έκ ε έθκ, πκυ κ φυ δεσ αϋλδκ δ Ϋλξ αδ κ τ βηα η αφκλϊμ ηδαμ ξυλαμ, απσ τ βηα η αφκλϊμ Ϊζζβμ ξυλαμ. πδπζϋκθ, κ βη έκ ισ κυ έθαδ κ βη έκ, σπκυ κ φυ δεσ αϋλδκ ιϋλξ αδ απσ κ τ βηα η αφκλϊμ ηδαμ ξυλαμ κ τ βηα η αφκλϊμ Ϊζζβμ ξυλαμ ά πλκμ Ϋθα έε υκ δαθκηάμ. βηδκυλΰ έ αδ βζα ά β ιέ π β: Ι = Κ Σ Ν ΛΧ + Ξ ξλά βμ η αφκλϊμ (π ζϊ βμ) Ϋξ δ β υθα σ β α πζϋκθ, θα δαγϋ δ ηάηα βμ η υηϋθβμ η αφκλδεάμ δεαθσ β αμ, κ κπκέκ θ δαφ λση θκυμ ξλά λέ κυμ μ, ηϋ π κυ υ άηα κμ βζ ε λκθδευθ υθαζζαΰυθ. ΜΫ α αυ σ κ λυγηδαση θκ πζαέ δκ, δ δκε β έα, γα ξλβ δηκπκδά δ, δ υεκζτθκθ αμ κ φυ δεσ αϋλδκ ηπκλ έ βθ αΰκλϊ τεκζα θα αζζϊι δ κυ φυ δεκτ α λέκυ. πλκβΰκτη θκ ηκθ Ϋζκ «point-to-point», πκυ έξ ξλβ δηκπκδβγ έ ξϋ β η κ κ παλ ζγσθ, κ ηκθ Ϋζκ αυ σ αθ δπλκ ππ τ δ ηδα ΰ θδεά ί ζ έπ β εαδ παλϋξ δ η ΰαζτ λβ υ ζδιέα κυμ ξλά μ κυ βηδκυλΰυθ αμ ηδα δε τκυ, ξπλέμ π λδεά αΰκλϊ φυ δεκτ α λέκυ Σκ τ βηα δ σ κυ ισ κυ δαξ δλέα αδ απσ κ HUB. κπκέκ δαελέ δμ, θδ ξτκθ αμ κθ αθ αΰπθδ ησ εαδ βθ.. (DNV KEMA, 2013) Ϋθα π λδφ λ δαεσ, αζζϊ εαδ κπδεσ πέπ κ, θα HUB (εσηίκμ) έθαδ, έ υθ Ϋκθ αδ αΰπΰκέ ά Ϋθα δεκθδεσ βη έκ ηϋ α Ϋθα φυ δεσ βη έκ Ϋθα υλτ λκ κ τ βηα 12

αΰπΰυθ. δεκθδεσμ εσηίκμ απκ ζ έ αδ απσ ηέα πζα φσληα υθαζζαΰυθ φυ δεκτ α λέκυ. δ εσηίκδ (HUB) ξπλέακθ αδ α trading hub, α κπκέα γ πλκτθ αδ υλδη μ αΰκλϋμ, α transit hub, α κπκέα έθαδ α φυ δεϊ βη έα δϋζ υ βμ κυ φυ δεκτ α λέκυ εαδ Ϋζκμ α transition hub, γ έ δηϋμ αθαφκλϊμ α κπκέα Ϋξκυθ δμ γθδεϋμ αΰκλϋμ (Roinioti, 2014). ξάηα 3: υλππαρεκέ εσηίκδ φυ δεκτ α λέκυ γ : https://www.mjmenergy.com/mzine/2014/january14art.html ξάηα 4: υλππαρεϋμ π λδφϋλ δ μ φυ δεκτ α λέκυ γ : https://www.gastopowerjournal.com/regulationapolicy/item/5698-oies-calls-for-more-interconnectioncapacity-in-eu-gas-trading 13

) Π ΡΙΧ Π Ρ ΓΩΓ ΦΤ ΙΚΤ τηφπθα η βθ ΡΙΤ ά δα Ϋεγ β πκυ αθαεκδθυθ δ β BP ΰδα κ Ϋ κμ 2017, α παΰεσ ηδα απκγϋηα α φυ δεκτ α λέκυ έθαδ 6588,8 λδ εα κηητλδα ευίδεϊ ηϋ λα (tcm). ΣΫ λδμ ξυλ μ εα Ϋξκυθ κ 57,7% πθ παΰεσ ηδπθ απκγ ηϊ πθ εαδ κδ κπκέ μ έθαδ κ ΙλΪθ η 33,5 tcm (18%), β Ρπ έα η 32,3 tcm (17,3%), κ Κα Ϊλ η 24,3 tcm (13%) εαδ κ Σκυλεη θδ Ϊθ η 17,5 tcm (9,4%). ξάηα 5: Παΰεσ ηδα απκγϋηα α φυ δεκτ α λέκυ γ : BP Statistical Review of World Energy June 2017 14

θ έγ α, αθϊζκΰα πκ κ Ϊ. βθ παλαΰπΰά φυ δεκτ α λέκυ υηη Ϋξκυθ κδ έ δ μ ξυλ μ η πσ α 3551,6 δ εα κηητλδα ευίδεϊ ηϋ λα, α 749,2 bcm (21,1%) Ϋξκυθ παλαξγ έ δμ θπηϋθ μ Πκζδ έ μ βμ η λδεάμ, θυ τ λβ Ϋλξ αδ β Ρπ έα η 579,4 bcm (16,3%), ( Ρ, 2017). ξάηα 6: Παΰεσ ηδα παλαΰπΰά φυ δεκτ α λέκυ γ : BP Statistical Review of World Energy June 2017 15

Γδα θα ηπκλϋ κυθ θα αθ απ ιϋζγκυθ β αά β β φυ δεκτ α λέκυ ΰδα π λδκξϋμ, σππμ βθ υλυπβ, κδ παλαΰπΰκέ Ϋξκυθ π λδκλδ ηϋθ μ πδζκΰϋμ, σ κθ αφκλϊ βθ η αφκλϊ, εαδ αυ Ϋμ έθαδ κ LNG εαδ κδ πέΰ δκδ αΰπΰκέ. δ απαδ κτη θ μ υπκ κηϋμ πκυ πλϋπ δ θα βηδκυλΰβγκτθ, αζζϊ εαδ β εα α ε υά πθ αΰπΰυθ έθαδ ηδα εκ κίσλα δα δεα έα, β κπκέα πέ βμ απαδ έ εαδ η ΰΪζκ ξλκθδεσ δϊ βηα υζκπκέβ βμ, κδξ έα α κπκέα θ θγαλλτθκυθ κυμ υπκοάφδκυμ θ λΰ δαεκτμ π θ υ Ϋμ. δ τκ η ΰαζτ λκδ εα αθαζπ Ϋμ φυ δεκτ α λέκυ έθαδ κδ θπηϋθ μ Πκζδ έ μ βμ η λδεάμ εαδ β Ρπ έα η 778,6 bcm (22%) εαδ 390,9 bcm (11%) αθ έ κδξα. Όππμ έθαδ ηφαθϋμ κδ Π θ ηπκλκτθ θα εαζτοκυθ β αά β β φυ δεσ αϋλδκ ΰδα βθ π λδεά κυμ αΰκλϊ. ξάηα 7: Παΰεσ ηδα παλαΰπΰά φυ δεκτ α λέκυ γ : BP Statistical Review of World Energy June 2017 τηφπθα η β η ζϋ β κυ Steven Gabriel The future of Natural Gas, β παλαΰπΰά φυ δεκτ α λέκυ Π παΰεσ ηδκ πέπ κ βθ πση θβ 25 έα γα η δπγ έ. δ ΰδα θα εαζτοκυθ κ ε θσ αυ σ λϊφβεαθ α ηβ υηία δεϊ αϋλδα, σππμ κ Shale gas ( ξδ κζδγδεσ αϋλδκ), coalbed methane (η γϊθδκ απσ λυηα α Ϊθγλαεα) εαδ tight gas (Ϋΰεζ δ κ φυ δεσ αϋλδκ), (Gabriel, 2010). 16

τηφπθα η κ δ γθά λΰαθδ ησ θϋλΰ δαμ (Ι ), κ 2035, α ηβ υηία δεϊ αϋλδα γα αθ δπλκ ππ τκυθ κ 32% βμ παΰεσ ηδαμ πλκ φκλϊμ Ϋθαθ δ κυ ησζδμ 14% πκυ έθαδ άη λα. ξάηα 8: θαε ά δηα απκγϋηα α φυ δεκτ α λέκυ γ : https://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2012/06/focus ) ΤΜ Λ Ι ΠΡΜ Θ Ι ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ Μ αιτ πθ δαφσλπθ η ζυθ βμ αΰκλϊμ υπκΰλϊφκθ αδ υηίσζαδα α κπκέα αφκλκτθ ευλέπμ β ξλκθδεά κυμ δϊλε δα. Σα υηίσζαδα αυ Ϊ ξ έακθ αδ η β ξκθ λδεά δηά πυζβ βμ κυ φυ δεκτ α λέκυ. αυ Ϊ εαγκλέακθ αδ κδ δηϋμ, κδ σλκδ παλϊ κ βμ, εαδ κ λσπκμ δαθκηάμ κυ φυ δεκτ α λέκυ αθϊη α δμ αδλ έ μ (παλαΰπΰάμ, δαθκηάμ, η αφκλϊμ) εαδ κυμ η ΰΪζκυμ εα αθαζπ Ϋμ (ίδκηβξαθέ μ). Σα υηίσζαδα αυ Ϊ ζαξδ κπκέβ β Ϋζζ δοβ η υθϊπ κθ αδ η αιτ πθ υηη ξσθ πθ, η εκπσ βθ κ εσ κμ αΰκλϊμ, αζζϊ εαδ πθ εδθ τθπθ πκυ υπϊλξκυθ απσ βθ φκ δα ησ φυ δεκτ α λέκυ. εαγκλδ ησμ πθ υηίϊ πθ αυ υθ 17

εαγκλέα αδ απσ βθ δηά βμ ηκθϊ αμ, κθ σΰεκ, β γ ληκΰσθκ τθαηβ, κθ σπκ εαδ β ξλκθδεά δϊλε δα βμ παλϊ κ βμ. εα βΰκλδκπκδ έ α υηίσζαδα αυ Ϊ ζ υ αέκμ παλϊΰκθ αμ έθαδ αυ σμ πκυ ηαελκπλσγ ηα, η κπλσγ ηα εαδ ίλαξυπλσγ ηα. (Naturalgas.org, 2018ί), (ΜαλεκΰδαθθΪεβμ, 2012). Μαελκπλσγ ηα υηίσζαδα: θα ηαελκπλσγ ηκ υηίσζαδκ αφκλϊ ηδα τηία β ΰδα παλϊ κ β εαδ παλαζαίά φυ δεκτ α λέκυ ΰδα δϊλε δα η ΰαζτ λβ πθ 18 ηβθυθ, σπκυ ίϊ β πλϋπ δ θα παλα κγ έ υΰε ελδηϋθβ εαδ υηίκζαέπθ αυ υθ ΰέθ αδ ευλέπμ απσ αγ λά πκ σ β α. λά λ μ take or pay, ξλά β πθ πδξ δλά δμ, κδ κπκέ μ γϋζκυθ ηδα ηαελκπλσγ ηβ εαδ αιδσπδ β πκ σ β α φυ δεκτ α λέκυ. δ η αφκλϊμ εαδ δαθκηάμ έθαδ ηβθδαέα αδλ έ μ παλαΰπΰάμ, η υηϋθ μ η λά λ μ ζϊξδ βμ πκ σ β αμ ά η βζα ά έθαδ υηίσζαδα τ εαηπ α εαδ η υοβζϋμ λά λ μ (Guldmann & Wang, 1999). Μ κπλσγ ηα υηίσζαδα: Ό αθ απ ζ υγ λυγβε β αΰκλϊ κυ φυ δεκτ α λέκυ ηαελκπλσγ ηα υηίσζαδα, η απκ Ϋζ ηα θα ΰέθκθ αδ δϊλε δαμ η η ΰαζτ λβ υ ζδιέα. θ ά αθ τξλβ α α υηίϊ δμ ηδελσ λβμ υ ζδιέα αυ ά πλσ φ λ ηδελσ λκ εσ κμ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ, κ κπκέκ ιαλ Ϊ αδ απσ βθ κδεκθκηδεά εα Ϊ α β πθ η αφκλυθ, εαγυμ εαδ απσ δμ πδγαθϋμ αζζαΰϋμ τηία βμ αφκλκτ κθ εαδλσ. δϊ βηα ηϋξλδ 18 ηβθυθ εαδ πλκ δϊλε δα ηδαμ Ϋ κδαμ δσλδα κθ ηβθδαέκ εαδ εαγβη λδθσ σΰεκ κυ φυ δεκτ α λέκυ, πκυ γα πλϋπ δ θα παλα κγ έ. δηά κυ φυ δεκτ α λέκυ ιαλ Ϊ αδ απσ βθ δηά κυ π λ ζαέκυ πκυ πδελα έ κθ σπκ παλϊ κ βμ (Guldmann & Wang, 1999). λαξυπλσγ ηα υηίσζαδα: Σα υηίσζαδα αυ Ϊ αφκλκτθ υηίϊ δμ η ξλκθδεά δϊλε δα θσμ ηάθα εαδ αγ λά δηά, τηφπθα η υΰε ελδηϋθβ ξλκθδεά βθ πδελα Ϋ λβ δηά φυ δεκτ α λέκυ βθ αΰκλϊ β δΰηά. Κα Ϊ β δϊλε δα κυ υηίκζαέκυ β παλϊ κ β κυ 18

φυ δεκτ α λέκυ έθαδ υΰε ελδηϋθβ κπκέ μ ξλβ δηκπκδκτθ δ κλλκπέα εαγβη λδθά ίϊ β. δ αδλ έ μ δαθκηάμ, κδ κυμ αΰπΰκτμ η αφκλϊμ πλκ παγκτθ θα δμ δ λκϋμ φυ δεκτ α λέκυ, σ κ εαδ ελκϋμ η ΰαζτ λ μ απσ δμ δ λκϋμ δμ ελκϋμ. δα βλκτθ ηδα βζα ά, αθ Ϋξκυθ κ τ βηα πθ αΰπΰυθ, σ γα πλϋπ δ, έ θα αΰκλϊ κυθ αθ έ κδξ μ πκ σ β μ φυ δεκτ α λέκυ η ίλαξυπλσγ ηα υηίσζαδα, έ θα πζβλυ κυθ κ πλσ δηκ, πκυ γα κυμ πδίϊζζκυθ κδ αδλ έ μ η αφκλϊμ (Guldmann & Wang, 1999), (ΜαλεκΰδαθθΪεβμ, 2012). Σ) ΙΚΣΤ Μ Σ ΦΡ Λσΰπ βμ η ΰΪζβμ απσ α βμ κυ βη έκυ παλαΰπΰάμ- ισλυιβμ κυ φυ δεκτ α λέκυ η κυμ εα αθαζπ Ϋμ, Ϋξκυθ αθαπ υξγ έ εαδ Ϋξκυθ πδελα ά δ τκ λσπκδ η αφκλϊμ. αζζϊ εαδ υ σμ πκυ πδζϋΰ αδ εϊγ φκλϊ ιαλ Ϊ αδ απσ α ΰ πΰλαφδεϊ, πκζδ δεϊ ξθδεϊ κηϋθα. ευλδσ λκμ λσπκμ η αφκλϊμ η κ η ΰαζτ λκ ηάεκμ αΰπΰυθ έθαδ α πέΰ δα έε υα. εα α ε υά πθ αΰπΰυθ φυ δεκτ α λέκυ πλκπγ έ αδ απσ δ δυ μ π θ υ Ϋμ, ευλέπμ δ γθ έμ αδλ έ μ π λ ζαέκυ εαδ φυ δεκτ α λέκυ (BP, Shell, Total, Eni), πκυ πδ δυεκυθ Ϊη β πλσ ία β εκδ Ϊ ηα α α λέκυ. υθάγπμ, βηδκυλΰκτθ αδ εκδθκπλαιέ μ η φκλ έμ ΰδα βθ αθϊπ υιβ εαδ ζ δ κυλΰέα δ γθ έμ αδλ έ μ εαδ ελα δεκτμ πθ εκδ α ηϊ πθ. ΜΫ π δ γθυθ δαΰπθδ ηυθ πδζϋΰκθ αδ κδ π θ υ Ϋμ αθϊ κξκδ (ευλέπμ εκδθκπλαιέα δ δπ δευθ αδλ δυθ) ΰδα βθ εα α ε υά κυ αΰπΰκτ απσ βθ π λδκξά πθ εκδ α ηϊ πθ εϋθ λα εα αθϊζπ βμ. β υπκΰλαφά ηαελκξλσθδπθ υθϋξ δα κδ υηίϊ πθ η π θ υ Ϋμ πλκίαέθκυθ δμ ελα δεϋμ αΰπΰσμ γα έθαδ απζϊ δαη αεκηδ άμ. ξυλα, ξπλέμ θα παλϋξ δ φυ δεσ αϋλδκ υηφπθέα εαδ αδλ έ μ υ βηϊ πθ η αφκλϊμ βμ ξυλαμ πλκκλδ ηκτ, αζζϊ εαδ η α δαξ έλδ βμ πθ πθ ξπλυθ, σπκυ κ θαμ αΰπΰσμ ηπκλ έ θα π λϊ δ απσ ηδα κ ΰξυλδκ τ βηα, σηπμ πκ κ σ πθ αΰπΰυθ πλκίζϋπκθ αδ βη έα ισ κυ κ η ΰαζτ λκ α κπδεϊ υ άηα α. Πλδθ ι εδθά δ β δα δεα έα βμ εα α ε υάμ, κδ π θ υ Ϋμ επκθκτθ η ζϋ μ εκπδησ β αμ κυ Ϋλΰκυ, ηϋ α απσ δμ κπκέ μ παλϋξκθ αδ α απαλαέ β α κδξ έα, αθαφκλδεϊ η δμ κδεκθκηδεϋμ εαδ ηπκλδεϋμ ε δηά δμ ξθδεϊ ξϋ β η β ίδπ δησ β α βμ πϋθ υ βμ (Permigiani, 2012). 19

ξάηα 9: υλππαρεσ έε υκ αΰπΰυθ γ : Eurogas statistical report 2015 δ αΰπΰκέ η αφκλϊμ έθαδ ξαζτί δθκδ η πέ β ζ δ κυλΰέαμ 80 bar εαδ κπκγ κτθ αδ ίϊγκμ 2-2,5 m ηϋ α κ Ϋ αφκμ. δαγϋ κυθ τ βηα εαγκ δεάμ πλκ α έαμ ΰδα θα πλκ α υ κτθ Ϋθαθ δ βμ εκυλδϊμ. Σκ ηάεκμ κυ δε τκυ η υπϋλΰ δκ αΰπΰσ έθαδ π λέπκυ 10.000.000 Km. Ό αθ ΰδα β η αφκλϊ κυ φυ δεκτ α λέκυ γα πλϋπ δ κ αΰπΰσμ θα κ τ δ ηϋ α απσ β γϊζα υπκγαζϊ α, σ δπθ αΰπΰυθ. δ αΰπΰκέ αυ κέ ζ δ κυλΰκτθ η κπκγ κτθ αδ ΰέθ αδ ξλά β πθ πέ β 150 bar εαδ ίϊγκμ πκυ ηπκλ έ θα φ Ϊ δ α 600m. Σκ υθκζδεσ κυμ ηάεκμ θ ι π λθϊ α 450 Km ( υζζδυ βμ, 2017). ξάηα 10: υλππαρεσ έε υκ αΰπΰυθ γ : https://www.researchgate.net/figure/crude-oil-and-natural-gas-supply-to-europe-from-internationalroutes-reference_fig2_275999420 20

δ ξυλ μ η δμ η ΰαζτ λ μ ιαΰπΰϋμ πλκμ βθ υλππαρεά αΰκλϊ έθαδ ευλέπμ β Ρπ έα, κδ ξυλ μ βμ φλδεάμ εαδ βμ Κ θ λδεάμ έαμ. δ ευλδσ λκδ αΰπΰκέ έθαδ κδ αεσζκυγκδ: 1) Nord Stream έθαδ κ αΰπΰσμ πκυ αζ δεά ΘΪζα υθ Ϋ δ βθ α ΰδα 1200 km. υθκζδεϊ υλυπβ η β Ρπ έα εαδ δα ξέα δ β ά δα ίϊ β δαλλϋκυθ ηϋ α κυ 1.242 bcf ( δ εα κηητλδα ευίδεϊ πσ δα) (Nord Stream AG, 2017). ξάηα 11: ΰπΰσμ Nord Stream γ : https://www.nord-stream.com/press-info/images/nord-stream-logistics-sites-without-legend3040/?category=115&sub_category=148 2) TurkStream αΰπΰσμ γα θυθ δ β Ρπ έα η βθ υλππαρεά θπ β ηϋ π Σκυλεέαμ δα ξέακθ αμ βθ Ματλβ ΘΪζα α (GAZPROM export, 2017). ξάηα 12: ΰπΰσμ TurkStream Πβΰά:http://www.gazpromexport.ru/en/projects/ 21

3) Blue Stream αΰπΰσμ, κ κπκέκμ υθ Ϋ δ βθ Σκυλεέα η β Ρπ έα Ϋξ δ ηάεκμ 1207 km, απσ α κπκέα α 400 km π λέπκυ ίλέ εκθ αδ εϊ π απσ β Ματλβ ΘΪζα υθαηδεσ β Ϊ κυ έθαδ α εαδ β α 16 bcf κ ξλσθκ (Gazprom, 2017). ξάηα 13: ΰπΰσμ Blue Stream Πβΰά:http://www.gazprom.com/about/production/projects/pipelines/active/blue-stream/ 4) Green Stream έθαδ κ η ΰαζτ λκμ υπκγαζϊ υθ Ϋ δ β σλ δκ φλδεά (Λδίτβ) η ίϊγκμ 1127 m εαδ ηάεκμ 520 km. δκμ αΰπΰσμ πκυ υπϊλξ δ βθ υλυπβ (Ι αζέα). β Μ σΰ δκ εαδ ξ δ κπκγ βγ έ υθαηδεσ β Ϊ κυ αΰΰέα δ α 283 bcf (ENI, 2017). ξάηα 14: ΰπΰσμ Green Stream Πβΰά:http://www.greenstreambv.com/en/pages/greenstream-pipeline/greenstream-pipeline.shtml 22

5) Langeled ξ δ ηάεκμ 1200 km εαδ η αφϋλ δ κ Νκλίβΰδεσ αϋλδκ θπηϋθκυ α δζ έκυ, η δμ αε Ϋμ κυ υθαηδεσ β α 912 bcf (GASSCO, 2017). ξάηα 15: ΰπΰσμ Langeled Πβΰά:https://www.gassco.no/en/our-activities/pipelines-and-platforms/langeled 6) TAP (Trans Adriatic Pipeline) αΰπΰσμ, κ κπκέκμ ά β εα α ε υϊα αδ, γα θυθ δ βθ Σκυλεέα η Ι αζέα δα ξέακθ αμ βθ ζζϊ α, βθ γα υθ γ έ η ζίαθέα εαδ βθ λδα δεά ΘΪζα βθ α. Σ Ρ κυμ υπϊλξκθ μ αΰπΰκτμ (Green Stream εαδ ITG) εαδ γα Ϋξ δ υθα σ β α η αφκλϊμ Ϋπμ 706 bcf κ Ϋ κμ (TAP, 2017). ξάηα 16: ΰπΰσμ TAP Πβΰά:https://www.tap-ag.gr/ -γωγό /Χ - α ο 23

7) ΰπΰσμ ITG έθαδ κ Σκυλεέαμ η ζζβθκ-σκυλεδεσμ αΰπΰσμ, κ κπκέκμ βθ Κκηκ βθά βθ η αφκλδεά κυ δεαθσ β α έθαδ υθ Ϋ δ κ ΚαλΪ αηπ ζζϊ α. Σκ ηάεκμ κυ βμ έθαδ 300km εαδ β α 409,6 bcf κ ξλσθκ (ITGI, 2017). ξάηα 17: ΰπΰσμ ITG Πβΰά:https://www.hydrocarbons-technology.com/projects/turkeygreeceitalypip/ ) ΧΡ Μ ΣΙ Σ ΡΙ Κ ΠΡΙΝ ΓΙ ΠΘ Κ Τ β βη λδθά πκξά έθαδ σζκ εαδ πδκ αθαΰεαέκ θα υπϊλξ δ παλεάμ πκ σ β α φυ δεκτ α λέκυ ΰδα κπκδα άπκ φυ δεκτ α λέκυ, υ κδ δΰηά. υ σ ια φαζέα αδ η βθ απκγάε υ β κυ αδλέ μ δαθκηάμ θα ηπκλκτθ θα εαζτοκυθ βθ πκξδεά αά β β, αζζϊ εαδ β αά β β βθ π λέκ κ αδξηάμ. Μ βθ απ ζ υγϋλπ β βμ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ Ϋξ δ ΰέθ δ κ δαξπλδ ησμ βμ απκγάε υ βμ η απκ Ϋζ ηα θα ί ζ δπγ έ κ πλκ δκλδ ησμ βμ υ άηα κμ (η αφκλϊ, απκγάε υ β, δηάμ α β η αφκλϊ, η δϊφκλα Ϊ δα κυ δαθκηά). ΜΫ π βμ απκγάε υ βμ υπϊλξ δ η ΰαζτ λβ δαγ δησ β α εαδ πδκ απκ ζ ηα δεά δηκζσΰβ β κυ φυ δεκτ α λέκυ, εαγυμ υηίϊζζ δ δ βθ απκ κ δεσ λβ ξλά β κυ αΰπΰκτ η αφκλϊμ. αδλ έ μ η αφκλϊμ ξλβ δηκπκδκτθ βθ απκγάε υ β ΰδα θα ηπκλϋ κυθ ευλέπμ θα ιδ κλλκπά κυθ α φκλ έα κυμ εαδ θα δ κ αγηέ κυθ δμ δ λκϋμ η ελκϋμ, πκυ Ϋξκυθ δ πδκ δμ α υηίσζαδα η αφκλϊμ. υθβγδ ηϋθκδ τπκδ υπσΰ δαμ απκγάε υ βμ έθαδ κδ υ λκφσλκδ κλέακθ μ εαδ α πάζαδα Ϊζα κμ. κλδ ηϋθ μ π λδπ υ δμ β απκγάε υ β ηπκλ έ θα ΰέθ δ ιαη θϋμ υΰλκπκδβηϋθκυ φυ δεκτ αϋλδκ (LNG). 24

δ ξλσθκυ αδλ έ μ πκυ εη αζζ τκθ αδ δμ απκγάε μ Ϋξκυθ πμ ιαΰπΰάμ εαδ εη αζζ υ κτθ β δ αΰπΰάμ σξκ β η έπ β κυ κυ φυ δεκτ α λέκυ ΰδα θα ηπκλϋ κυθ θα δΰηδαέα η αίκζά, πκυ ηπκλ έ θα υπϊλι δ υθ πυμ, ηδα απκγβε υ δεά ηκθϊ α έθαδ πδ υξάμ, σξδ ΰδα δμ λϋξκυ μ δηϋμ. β υθκζδεά βμ απκγβε υ δεά δεαθσ β α, αζζϊ απσ βθ αξτ α β υθα σ β α δ λκάμ εαδ ελκάμ κυ φυ δεκτ α λέκυ απσ δμ ΰεα α Ϊ δμ βμ (EIA, 2017), (NaturalGas.org, 2018ί), (IGS energy, 2018). 25

Κ Φ Λ Ι 3: ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ) Μ Σ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ ΣΝ ΤΡΧΠ ΡΙΤ Σ Ν ΤΡΩΠ υλππαρεά πδ λκπά δαελέθ δ βθ υλππαρεά αΰκλϊ φυ δεκτ α λέκυ υπκ-αΰκλϋμ: 4 1. Σβθ αΰκλϊ (παλαΰπΰάμ) φυ δεκτ α λέκυ 2. Σβθ αΰκλϊ υθαηδεσ β αμ κυ δε τκυ 3. Σβθ αΰκλϊ απκγάε υ βμ 4. Σβθ αΰκλϊ πλκηάγ δαμ φυ δεκτ α λέκυ (COMMISSION DECISION, 2009), ( εϊζ α, 2010). υΰε ελδηϋθα ΰδα εϊγ αΰκλϊ δ ξτκυθ α αεσζκυγα: 1. αΰκλϊ παλαΰπΰάμ φυ δεκτ α λέκυ. Σκ φυ δεσ αϋλδκ έθαδ Ϋθα πλκρσθ πκυ ηπκλ έ θα παλαξγ έ πκζτ η ΰΪζ μ πκ σ β μ. δ παλαΰπΰκέ έθαδ πϊλα πκζτ ζέΰκδ εαδ αυ σ κφ έζ αδ κ εσ κμ παλαΰπΰάμ, κ δεαέπηα ξλά βμ (essential facility), εαγυμ εαδ κ εσ κμ βμ ΰεα Ϊ α βμ. δ ευλδσ λκδ παλαΰπΰκέ φυ δεκτ α λέκυ, πκυ λκφκ κ κτθ βθ υλππαρεά αΰκλϊ έθαδ β Ρπ έα, β ζζαθ έα, β ζΰ λέα εαδ β Νκλίβΰέα. 2. αΰκλϊ υθαηδεσ β αμ κυ δε τκυ. αΰκλϊ αυ ά αφκλϊ βθ η αφκλϊ κυ φυ δεκτ α λέκυ ηϋ α απσ αΰπΰκτμ, η πλκκλδ ησ πθ πλκίζ πση θπθ πκ κ ά πθ κυμ π ζϊ μ. αΰκλϊ ξπλέα αδ τκ υπκεα βΰκλέ μ: βθ πλπ κΰ θά εαδ υ λκΰ θά αΰκλϊ. (Court of Justice of the European Union, 2009). πλπ κΰ θάμ αφκλϊ β λα βλδκπκέβ β θσμ ησθκυ παλσξκυ, κ κπκέκμ θ Ϋξ δ αθ αΰπθδ ά πέπ κ πλκ φκλϊμ. πσ βθ Ϊζζβ πζ υλϊ, β υ λκΰ θάμ αΰκλϊ αφκλϊ β υθαηδεσ β α, β κπκέα ηπκλ τ αδ ε σμ βμ πλπ κΰ θκτμ αΰκλϊμ. ( υλππαρεσμ Καθκθδ ησμ 1775/2005). βθ πλπ κΰ θά αΰκλϊ κδ δηϋμ έθαδ ε πθ πλκ Ϋλπθ λυγηδ ηϋθ μ, θυ β υ λκΰ θά ιαλ υθ αδ απσ δμ υθγάε μ πλκ φκλϊμ εαδ αά β βμ ( εϊζ α, 2010). 3. αΰκλϊ βμ απκγάε υ βμ κυ φυ δεκτ α λέκυ. αυ ά βθ αΰκλϊ υηπ λδζαηίϊθκθ αδ κδ ΰεα α Ϊ δμ απκγάε υ βμ κυ LNG (υΰλκπκδβηϋθκυ φυ δεκτ α λέκυ). αυ ά λα βλδκπκδκτθ αδ ζέΰ μ αδλ έ μ, 26

κδ κπκέ μ, υθάγπμ ίλέ εκθ αδ υπσ βθ δ δκε β έα κυ πλκηβγ υ ά φυ δεκτ α λέκυ, έ κυ παλσξκυ απσ κ έε υκ η αφκλϊμ. Σκ ετλδκ πζ κθϋε βηα πθ αδλ δυθ αυ υθ έθαδ β πλκθκηδαεά κυμ ΰ πΰλαφδεά ΰεα Ϊ α β ( εϊζ α, 2010). 4. αΰκλϊ βμ πλκηάγ δαμ κυ φυ δεκτ α λέκυ. θ υπϊλξ δ π λδκλδ ησμ κθ αλδγησ πθ πδξ δλά πθ πκυ ηπκλκτθ θα υηη Ϊ ξκυθ αυ ά βθ αΰκλϊ. αθ έγ β η κ η ΰΪζκ αθ αΰπθδ ησ πκυ υπϊλξ δ β υΰε ελδηϋθβ αΰκλϊ, σζα ξ σθ α ελϊ β υπϊλξ δ ηδα βησ δα πδξ έλβ β, πκυ ευλδαλξ έ βθ αΰκλϊ ( εϊζ α, 2010). ) ΠΡΜ Θ ΤΣ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ η ΰαζτ λκμ πλκηβγ υ άμ φυ δεκτ α λέκυ ΰδα βθ υλυπβ ηϋ π αΰπΰυθ έθαδ β Ρπ δεά ελα δεά αδλ έα GAZPROM. δ ιαΰπΰϋμ πλκμ βθ υλυπβ, ευλέπμ Γ ληαθέα ΰδα κ 2013 αθάζγαθ α 120 bcm ( δ εα κηητλδα ευίδεϊ ηϋ λα), π λέπκυ κ 23% βμ υθκζδεάμ αά β βμ (Eurogas, 2015). τ λκμ η ΰαζτ λκμ πλκηβγ υ άμ έθαδ β Νκλίβΰδεά αδλ έα Statoil, β κπκέα έθαδ ελα δεά εαδ κδ ιαΰπΰϋμ βμ, ευλέπμ πλκμ κ θπηϋθκ α έζ δκ, αθάζγαθ α 92 bcm, π λέπκυ κ 21% βμ υθκζδεάμ αά β βμ. λέ κμ πδκ βηαθ δεσμ πλκηβγ υ άμ έθαδ β ζΰ λδθά ελα δεά αδλ έα Sonatrach, σπκυ ηϋ π αΰπΰυθ λκφκ κ έ ευλέπμ βθ Ι παθέα εαδ βθ Ι αζέα εαδ εα Ϊ πϋε α β εαδ βθ υλυπβ, η ιαΰπΰϋμ πκυ αθάζγαθ α 31 bcm (Eurogas, 2015), (Ν Ϊεκμ, 2016). ξάηα 18: Μ λέ δα πλκηβγ υ υθ α λέκυ πλκμ βθ γ : Eurogas statistical report 2015 27

Μ ζζκθ δεκέ πλκηβγ υ Ϋμ η αΰπΰσ: κ πζαέ δκ βμ φαληκΰάμ βμ θ λΰ δαεάμ πκζδ δεάμ βμ υλππαρεάμ θπ βμ, πκυ αφκλϊ βθ α φϊζ δα φκ δα ηκτ, ξ δϊ βε κ «Νσ δκμ δϊ λκηκμ» η βθ εα α ε υά κυ αΰπΰκτ TAP εαδ απκεζ δ δεσ πλκηβγ υ ά κ α ληπαρ αϊθ. Θα γ έ πζάλβ ζ δ κυλΰέα κ 2020 εαδ γα Ϋξ δ υθαηδεσ β α 20 bcm κ ξλσθκ εαδ γα η αφϋλ δ κ φυ δεσ αϋλδκ βμ ελα δεάμ αδλ έαμ SOCAR, ηϋ π βμ Κα πέαμ γϊζα αμ, Σκυλεέαμ, ζζϊ αμ, ζίαθέαμ εαδ υπκγαζϊ δα γα εα αζάι δ βθ Ι αζέα (Ι, 2014α), (Ν Ϊεκμ, 2016). Μδα θαζζαε δεά πβΰά βθ υλππαρεά αΰκλϊ έθαδ κ αΰπΰσμ East-Med απσ βθ Κτπλκ πλκμ βθ ζζϊ α. αΰπΰσμ αυ σμ έθαδ φϊ β «πδγαθάμ εα α ε υάμ» ηϋξλδ βθ Ϋθαλιβ βμ ΰ υ λβ βμ κυ ευπλδαεκτ εκδ Ϊ ηα κμ. Σκ υΰλκπκδβηϋθκ φυ δεσ αϋλδκ έθαδ εαδ αυ σ ηδα θαζζαε δεά πβΰά λκφκ κ έαμ ΰδα βθ υλππαρεά αΰκλϊ. δ η ΰαζτ λκδ παλαΰπΰκέ- ιαΰπΰ έμ LNG, τηφπθα η βθ IEA (INTERNATIONAL ENERGY AGENCY) ΰδα κ 2013, η πκ κ σ 41% έθαδ α ελϊ β πκυ ίλέ εκθ αδ κθ π λ δεσ εσζπκ, α ελϊ β βμ Ν έαμ, η πκ κ σ 20% εαδ β υ λαζέα, η πκ κ σ 10%. παΰεσ ηδκ πέπ κ β υθα σ β α υΰλκπκέβ βμ αθϋλξ αδ α 414 bcm αθϊ Ϋ κμ (IEA, 2014ί). θαφκλδεϊ η δμ δ αΰπΰϋμ LNG βθ υλυπβ, τηφπθα η βθ EUROGAS, κ 2013 κ πκ κ σ αθ λξσ αθ 14%, η ετλδ μ πβΰϋμ, α ελϊ β κυ π λ δεκτ εσζπκυ, βθ ζΰ λέα εαδ β Νδΰβλέα, τθκζκ 40,2 bcm. δ ΰεα α Ϊ δμ ΰδα βθ παθα λδκπκέβ β βθ υλυπβ ξλβ δηκπκδκτθ αδ σ κ πκζτ, δσ δ κ εσ κμ αΰκλϊμ κυ LNG έθαδ αελδίσ λκ απσ κ φυ δεσ αϋλδκ αΰπΰκτμ, η απκ Ϋζ ηα κδ δ αΰπΰϋμ LNG θα Ϋξκυθ υηπζβλπηα δεσ λσζκ βθ υλππαρεά αΰκλϊ (Ι, 2014α), (Ν Ϊεκμ, 2016). ξάηα 19: Παΰεσ ηδ μ δ αΰπΰϋμ LNG γ :LNG imports by region, 2013 28

Γ) ΣΙΜ ΓΡ ΣΤ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ Κ Ι Κ ΘΡΙ Μ ΣΤ Ό αθ κ φυ δεσ αϋλδκ Ϊλξδ θα δαεδθ έ αδ ηϋ π αΰπΰυθ η ΰΪζ μ απκ Ϊ δμ Ϋπλ π θα π θ υγκτθ λϊ δα πκ Ϊ βθ εα α ε υά πθ αΰπΰυθ, πλκε δηϋθκυ β η αφκλϊ θα έθαδ ηδα ε λ κφσλκμ δα δεα έα, έθκθ αμ αυ σξλκθα εαδ ζτ β κ θ λΰ δαεσ πλσίζβηα βμ υλυπβμ. δ πλυ μ υηφπθέ μ πκυ Ϋΰδθαθ ά αθ ηαελκξλσθδ μ, πθ 20 η 25 υθ, υπάλξαθ λά λ μ ΰδα κθ αΰκλα ά, κδ κπκέ μ κθκηϊακθ αθ «take or pay». ηβξαθδ ησμ δηκζσΰβ βμ πκυ ευλδϊλξβ, ά αθ Ϊη β τθ β η δμ δηϋμ κυ αλΰκτ π λ ζαέκυ. αθ ηδα πλαε δεά, β κπκέα αθαπ τξγβε πκζτ βθ υλυπβ εαδ αλΰσ λα εαδ βθ έα, δσ δ θ υπάλξ η ΰΪζκ έε υκ η αφκλϊμ εαδ γ πλάγβε σ δ κ φυ δεσ αϋλδκ γα έθαδ αθ αΰπθδ δεσ κυ π λ ζαέκυ, θυ αθ έγ α κδ θπηϋθ μ Πκζδ έ μ βμ η λδεάμ υδκγϋ β αθ Ϋθαθ Ϊζζκ ηβξαθδ ησ δηκζσΰβ βμ κυ φυ δεκτ α λέκυ, κ κπκέκμ ία δασ αθ κ hub trading. βθ αΰκλϊ πθ Π, σπκυ υπϊλξ δ πζάλβμ απ ζ υγϋλπ β βμ αΰκλϊμ, κδ υηφπθέ μ ηδελάμ δϊλε δαμ έθαδ 1 ηάθα, βμ ηϋ βμ 18 ηβθυθ εαδ α ηαελϊμ δϊλε δαμ, Ϋπμ 10 ξλσθδα. Σκ κπέκ Ϊλξδ θα αζζϊα δ β εα έα κυ 1990, σ αθ κ θπηϋθκ α έζ δκ απκφϊ δ θα υδκγ ά δ εαδ αυ σ κ ηβξαθδ ησ δηκζσΰβ βμ βμ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ πθ Π. Σκ 1998 κ θπηϋθκ α έζ δκ υθ Ϋγβε, ηϋ π αΰπΰκτ, η κ Ϋζΰδκ, πλκεαζυθ αμ Ϋ δ ηδα ιϊπζπ β βμ δα τθ βμ κυ φυ δεκτ α λέκυ. Σβθ πση θβ εα έα, ξ σθ σζβ β υλυπβ υθ Ϋγβε η κ έε υκ φυ δεκτ α λέκυ, σ κ η αΰπΰκτμ, σ κ εαδ η LNG (ΜαλεκΰδαθθΪεβμ, 2012). πσ κ 2008 εαδ η Ϊ βηδκυλΰάγβε Ϋθ κθκ πλσίζβηα η βθ δηκζσΰβ β κυ φυ δεκτ α λέκυ, β κπκέα υθ Ϋ αδ η βθ δηά κυ π λ ζαέκυ, εαγυμ κ φυ δεσ αϋλδκ θ Ϋξ δ θα αθ δη ππέ δ Ϊζζα υπκεα Ϊ α α πζϋκθ κυ π λ ζαέκυ εαδ υθ πυμ ηπκλ έ θα Ϋξ δ αυ σθκηβ πκλ έα. δ κ φυ δεσ αϋλδκ δηκζκΰ έ αδ εϊγ ξυλα τηφπθα η βθ δ κλλκπέα πλκ φκλϊμ εαδ αά β βμ βθ ΰξυλδα αΰκλϊ (Stern & Rogers, 2014). Λσΰπ βμ τφ βμ, βθ ξλκθδϊ ε έθβ, εαδ βμ η έπ βμ βμ εα αθϊζπ βμ φυ δεκτ α λέκυ, βηδκυλΰάγβε ηδα ατιβ β βμ δαγ δησ β αμ φυ δεσ αϋλδκ, αυιϊθκθ αμ Ϋ δ κθ αθ αΰπθδ ησ, αθϊη α α τκ υ άηα α δηκζσΰβ βμ. Καγυμ β υλππαρεά αά β β η δυγβε, εα Ϊ 7% κ 2009, κδ ππζά δμ LNG αυιάγβεαθ λαηα δεϊ, ξϋ β η κυμ αΰπΰκτμ α λέκυ. δ ξκθ λϋηπκλκδ, κδ κπκέκδ έξαθ υηίϊ δμ ηαελκξλσθδ μ εαδ υθ ηϋθ μ η βθ δηά κυ αλΰκτ π λ ζαέκυ, ίλϋγβεαθ βθ π λέκ κ ε έθβ η υπ λ δηβηϋθκ φυ δεσ αϋλδκ. υ σ έξ απκ Ϋζ ηα θα πδ κτθ εαδ κδ παλαΰπΰκέ π λ ζαέκυ θα η δυ κυθ δμ δηϋμ κυμ κυμ υλππαέκυμ ξκθ λϋηπκλκυμ (Melling, 2010). δηά πζϋκθ εαγκλέα αδ κυμ εσηίκυμ πυζβ βμ (trading hubs), σπκυ δαπλαΰηα τ αδ δεκθδεϊ βη έα. βθ ίσλ δκ υλυπβ βηδκυλΰάγβεαθ κδ 29

πλυ κδ εσηίκδ εαδ β υθϋξ δα εαδ Ϊζζ μ ξυλ μ. ΜΫ α κυμ εσηίκυμ αυ κτμ ηπκλ έ θα ΰέθ δ υθαζζαΰά απσ δ δεϊ ξλβηα δ άλδα θϋλΰ δαμ, πκδεέζ μ δη λ έμ υηφπθέ μ, θυ β φυ δεά παλϊ κ β κυ α λέκυ ηπκλ έ θα ΰέθ δ Ϊη α, Ϋπμ τκ βηϋλ μ. Σκ πζ κθϋε βηα πθ εσηίπθ αυ υθ έθαδ σ δ ηπκλκτθ θα υηη Ϊ ξκυθ ε σμ απσ η ΰΪζ μ αδλ έ μ παλκξάμ, δϊφκλκδ ίδκηβξαθδεκέ εα αθαζπ Ϋμ, αζζϊ εαδ αδλ έ μ δαθκηάμ φυ δεκτ α λέκυ (Roinioti, 2014). δηά κυ φυ δεκτ α λέκυ βθ υλυπβ πβλ Ϊα αδ απσ δϊφκλκυμ παλϊΰκθ μ, σππμ β πλκ φκλϊ εαδ β αά β β, β ΰ ππκζδ δεά εα Ϊ α β, κ εσ κμ πθ δε τπθ η αφκλϊμ, βμ απσεζδ βμ πθ δ αΰπΰυθ απσ Ϋθαθ εαδ ησθκ πλκηβγ υ ά, πθ εαδλδευθ υθγβευθ εαδ ευλέπμ απσ β φκλκζκΰέα εαδ κυμ δ δεκτμ φσλκυμ εα αθϊζπ βμ (European Commission, 2017). ξάηα 20: ΣδηΫμ Φυ δεκτ λέκυ ΰδα εα αθαζπ Ϋμ ( /GJ) Band D2 20GJ < Consumption < 200GJ 2ND Semester** γ :European commission, statistical pocketbook 2017 30

ΦΤ ΙΚ ΡΙ Όππμ σζα α πλκρσθ α, Ϋ δ εαδ β δηά κυ φυ δεκτ α κθ εαθσθα βμ πλκ φκλϊμ εαδ βμ αά β βμ. Λσΰπ Ϋζζ δοβμ παλαΰπΰάμ εαδ εα αθϊζπ βμ, αεσηα εαδ ηδα ηδελά η αίκζά αά β β ηπκλ έ θα πλκεαζϋ δ η ΰΪζ μ αυικη δυ δμ βμ δηάμ λέκυ πβλ Ϊα αδ απσ θαζζαε δεκτ λσπκυ βθ πλκ φκλϊ εαδ β κυ. δηά κυ φυ δεκτ α λέκυ δαηκλφυθ αδ τηφπθα η κυμ παλαεϊ π 8 ηβξαθδ ηκτμ, απσ κυμ κπκέκυμ κδ 4 πλυ κδ αφκλκτθ δμ δηϋμ βμ αΰκλϊμ εαδ κδ πση θκδ 4 δμ λυγηδαση θ μ δηϋμ. Oil price Escalation (OPE) υθάγπμ, β δηά κυ φυ δεκτ α λέκυ υθ Ϋ αδ, ηϋ π ηδαμ δηάμ ίϊ βμ εαδ η ηδα λά λα εζδηϊεπ βμ, η δϊφκλα αθ αΰπθδ δεϊ εατ δηα. υθάγπμ, ξλβ δηκπκδ έ αδ κ π λϋζαδκ π λδεάμ εατ βμ ά κ αλΰσ π λϋζαδκ, θυ εϊπκδ μ π λδπ υ δμ ηπκλκτθ θα ξλβ δηκπκδβγκτθ κδ δηϋμ κυ Ϊθγλαεα εαδ βμ βζ ε λδεάμ θϋλΰ δαμ. GAS ON GAS COMPETITION (GOG) αζζβζ πέ λα β πκυ υπϊλξ δ η αιτ βμ πλκ φκλϊμ εαδ βμ αά β βμ εαγκλέα δ βθ δηά εαδ ΰέθ αδ αθ δε έη θκ δαπλαΰηϊ υ βμ ηδα πκδεδζέα δαφκλ δευθ π λδσ πθ, σππμ βη λά δα, ηβθδαέα εαδ ά δα. υθαζζαΰά πλαΰηα κπκδ έ αδ έ φυ δεκτμ εσηίκυμ, έ δεκθδεκτμ εσηίκυμ. Γδα κθ πλκ δκλδ ησ βμ δηάμ αθϊ ηάθα, ηαελκπλσγ η μ υηίϊ δμ η ΰαζτ λπθ κυ θσμ Ϋ κυμ, ΰέθ αδ ξλά β δε υθ δηυθ α λέκυ, αθ έ πθ δε υθ απσ αθ αΰπθδ δεϊ εατ δηα. BILATERAL MONOPOLY (BIM) β υΰε ελδηϋθβ εα βΰκλέα β δηά κυ α λέκυ εαγκλέα αδ ηϋ π υηφπθδυθ πκυ ΰέθκθ αδ αθϊη α Ϋθαθ η ΰΪζκ ππζβ ά εαδ Ϋθαθ αθ έ κδξκ αΰκλα ά, ΰδα ξλκθδεά δϊλε δα κυζϊξδ κθ θσμ Ϋ κυμ. υηφπθέα πδευλυθ αδ υθάγπμ ηϋ π δαελα δεάμ υηφπθέαμ ά ηϋ π βμ βησ δαμ πδξ έλβ βμ ά εαδ η ΰλαπ ά τηία β. Netback from Final Product (NET) Ό αθ κ φυ δεσ αϋλδκ έθαδ β ετλδα η αίζβ ά κ εσ κμ παλαΰπΰάμ θσμ πλκρσθ κμ, σππμ πξ δμ ξβηδεϋμ ίδκηβξαθέ μ, σ β δηά πκυ αΰκλϊα δ κ πλκηβγ υ άμ έθαδ υθϊλ β β βμ δηάμ πκυ αΰκλϊα δ κ αΰκλα άμ ΰδα κ πλκρσθ πκυ παλϊΰ δ. Regulation: Cost of Service (RCS) λυγηδ δεά αλξά θσμ ελϊ κυμ ά Ϋθα υπκυλΰ έκ εαγκλέα δ ά ΰελέθ δ βθ δηά κυ α λέκυ εαδ κ πέπ σ βμ. υ σ ΰέθ αδ ΰδα θα ηπκλϋ δ θα εαζυφγ έ κ 31

εσ κμ βμ υπβλ έαμ, υηπ λδζαηίϊθκθ αμ βθ απσ ί β βμ πϋθ υ βμ εαδ θσμ πκ κ κτ εϋλ κυμ. Regulation: Social and Political (RSP) Σκ υπκυλΰ έκ εαγκλέα δ βθ δηά, τηφπθα η πκζδ δεϊ-εκδθπθδεϊ ελδ άλδα, γϋζκθ αμ θα εαζτο δ βθ ατιβ β κυ εσ κυμ ά ΰδα θα αυιά δ α Ϋ κ α. Regulation: Below cost (RBS) ευίϋλθβ β γϋζκθ αμ θα φαλησ δ ηδα εκδθπθδεά πκζδ δεά εαγκλέα δ βθ δηά πδκ ξαηβζϊ απσ κ εσ κμ παλαΰπΰάμ εαδ η αφκλϊμ. No price (NP) (International Gas Union, 2017). Σκ φυ δεσ αϋλδκ βθ υλππαρεά αΰκλϊ ππζ έ αδ πκζτπζκεα εαδ ηαελκξλσθδα υηίσζαδα, α κπκέα β δηά κυ ηπκλ έ θα πβλ α έ απσ Ϋθαθ αλδγησ ξαλαε βλδ δευθ εαδ πκηϋθπμ θα πλκεζβγκτθ δαφκλϋμ δηυθ απσ υηίσζαδκ υηίσζαδκ (Asche, Osmundsen & Tveteras, 2001). δ αΰπΰϋαμ φυ δεκτ α λέκυ, ζσΰπ βμ π λδκλδ ηϋθβμ ξλά βμ εαδ βμ εκ κίσλαμ απκγάε υ άμ κυ πλκ παγ έ θα Ϋξ δ ηδα ζα δεσ β α αθαφκλδεϊ η δμ πκ σ β μ, Ϋ δ υ θα ηπκλ έ θα αθ απ ιϋζγ δ δμ αζζαΰϋμ βμ αά β βμ, β κπκέα έθαδ αυιβηϋθβ δ δαέ λα κ ξ δηυθα εαδ ζδΰσ λκ κ εαζκεαέλδ. δ ιαΰπΰ έμ ξλ δϊα αδ θα π θ τ κυθ λϊ δα ε φϊζαδα Ϋλ υθ μ, ικλτι δμ, π ι λΰα έα εαδ η αφκλϊ, η απκ Ϋζ ηα θα πδγυηκτθ θα Ϋξκυθ ια φαζδ ηϋθ μ πκ σ β μ, η αγ λά λκά πυζβ βμ φυ δεκτ α λέκυ, ΰδα κ η ΰαζτ λκ δϊ βηα κυ ξλσθκυ. πέ βμ, πλκ παγκτθ θα ια φαζέ κυθ, πλδθ βθ Ϋθαλιβ πθ π θ τ πθ κυμ ηδα ΰΰυβηΫθβ δηά παλϊ κ βμ ΰδα σζβ βθ π λέκ κ. δηά κυ φυ δεκτ α λέκυ, πκυ έθαδ πλκμ παλϊ κ β κλέα αδ απσ ηδα φσληκυζα. φσληκυζα αυ ά απκ ζ έ αδ απσ τκ η αίζβ Ϋμ: α) β αγ λά δηά ίϊ βμ εαδ ί) ηδα δηά, β κπκέα υθ Ϋ αδ η δμ δηϋμ θαζζαε δευθ πβΰυθ θϋλΰ δαμ (Asche, Osmundsen & Tveteras, 2000). ΤΓΡΠΙ Μ Ν ΦΤ ΙΚ ΡΙ H αά β β ΰδα LNG, η Ϊ απσ ηδα λα ά α δησ β α βθ εα αθϊζπ β, Ϊλξδ θα αυιϊθ αδ εαδ πϊζδ κ 2016, ζσΰπ πθ υοβζυθ δηυθ βμ αΰκλϊμ, αζζϊ εαδ βμ υ εκζέαμ κθ φκ δα ησ. θ π η αιτ, θϋ μ πβΰϋμ ατιβ βμ βμ αά β βμ βηδκυλΰάγβεαθ απσ δμ αΰκλϋμ βμ Κέθαμ εαδ βμ Ιθ έαμ, σπκυ β εα αθϊζπ β αυιάγβε εα Ϊ 20% π λέπκυ κ 2016. Μδα βηαθ δεά ατιβ β βθ πλκηάγ δα LNG, π λέπκυ 50 bcm, πλκ φϋλγβε εα Ϊ β δϊλε δα κυ 2016, ηδα ατιβ β β κπκέα υπ λϋίαδθ βθ απαδ κτη θβ αά β β. 32

υπ λπλκ φκλϊ αυ ά ηπσ δ βθ ατιβ β βμ δηάμ κυ LNG, εϊ δ κ κπκέκ γα δα βλβγ έ πδγαθσθ Ϋπμ κ 2020, ζσΰπ εαδ βμ ατιβ βμ βθ αΰκλϊ πζκέπθ LNG. υθκοέακθ αμ, γα ηπκλκτ αη θα πκτη σ δ κδ παλαεϊ π παλϊΰκθ μ έθαδ αυ κέ πκυ δαηκλφυθκυθ βθ δηά κυ LNG: 1. Όππμ εαδ κ φυ δεσ αϋλδκ, κ εαθσθαμ βμ πλκ φκλϊμ εαδ βμ αά β βμ παέα δ ευλέαλξκ λσζκ β δαησλφπ β βμ δηάμ. 2. δ παλαΰπΰκέ LNG η τκθ αδ η ηαελκξλσθδ μ υηίϊ δμ θατζπ βμ πζκέπθ ΰδα βθ η αφκλϊ, θυ αθ έγ α κδ αΰκλα Ϋμ LNG πδγυηκτθ υηίϊ δμ η πδκ ξαηβζϊ πκ κ Ϊ θατζπ βμ. 3. Σκ εσ κμ παλαΰπΰάμ LNG έθαδ πκζτ η ΰΪζκ εαδ ΰδα κ αγησ υΰλκπκέβ βμ, αζζϊ εαδ ΰδα κ αγησ α λδκπκέβ βμ. 4. αθ αΰπθδ δεσ β α κυ LNG τΰελδ β η α θαζζαε δεϊ εατ δηα έθαδ ξ σθ α αγάμ, ΰ ΰκθσμ πκυ πλκεαζ έ α υθαηέα πλσίζ οβμ βμ δηάμ κυ (Marten & Vazquez, 2017). ξάηα 21: Σδηά κυ φυ δεκτ α λέκυ β η λδεά, υλυπβ εαδ κυ lng βθ Ιαππθέα γ : united nations economic commission for Europe committee on sustainable energy ) ΦΡ Ι ΠΠΣ Ι Σ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ Σκ λέ κ θ λΰ δαεσ παεϋ κ βμ υλππαρεάμ θπ βμ, πλκίζϋπ δ β τ α β γθδεάμ λυγηδ δεάμ αλξάμ, δαξ δλδ ά υ άηα κμ η αφκλϊμ α λέκυ εαδ δαξ δλδ ά υ άηα κμ δαθκηάμ ΰδα εϊγ ελϊ κμ ηϋζκμ. δ αληκ δσ β μ κυμ π λδΰλϊφκθ αδ παλαεϊ π: ΡΤΘΜΙ ΣΙΚ ΡΧ Ν ΡΓ Ι Σκ υηίκτζδκ υλππαρευθ Ρυγηδ δευθ λξυθ θϋλΰ δαμ (CEER) επλκ ππ έ 36 λυγηδ δεϋμ αλξϋμ θϋλΰ δαμ, απκ ζκτη θ μ απσ 29 ηϋζβ εαδ 7 παλα βλβ Ϋμ. Πλπ αλξδεσμ σξκμ κυ υηίκυζέκυ υλππαρευθ Ρυγηδ δευθ λξυθ θϋλΰ δαμ (CEER) έθαδ θα δ υεκζτθ δ β βηδκυλΰέα ηδαμ π λδεάμ 33

αΰκλϊμ θϋλΰ δαμ βθ πλκμ σφ ζκμ πθ πδξ δλά πθ εαδ πθ πκζδ υθ βμ. δ γθδεϋμ λυγηδ δεϋμ αλξϋμ βζ ε λδ ηκτ εαδ φυ δεκτ α λέκυ βμ υλυπβμ υθ λΰϊακθ αδ εαδ ηκδλϊακθ αδ δμ ίϋζ δ μ πλαε δεϋμ σξδ ησθκ η αιτ κυμ, αζζϊ εαδ η υθα Ϋζφκυμ λυγηδ Ϋμ, ε σμ υλυπβμ. πέ βμ, παλϋξ δ κ αθαΰεαέκ λυγηδ δεσ πζαέ δκ ΰδα β βηδκυλΰέα θσμ κζκεζβλπηϋθκυ υλππαρεκτ δε τκυ φυ δεκτ α λέκυ, πλκμ σφ ζκμ πθ υλππαέπθ εα αθαζπ υθ. υλππαρεσ έε υκ δαξ δλδ υθ υ βηϊ πθ Μ αφκλϊμ λέκυ (ENTSOG) Σκ ENTSOG βηδκυλΰάγβε βθ 1β ε ηίλέκυ 2009 εαδ απκ ζ έ αδ απσ 45 ηϋζβ απσ 26 υλππαρεϋμ ξυλ μ. λσζκμ κυ ENTSOG ( υλππαρεσ έε υκ δαξ δλδ υθ υ βηϊ πθ Μ αφκλϊμ λέκυ) έθαδ θα δ υεκζτθ δ εαδ θα θδ ξτ δ β υθ λΰα έα η αιτ πθ γθδευθ φκλϋπθ εη Ϊζζ υ βμ υ βηϊ πθ η αφκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ κζσεζβλβ βθ υλυπβ, πλκε δηϋθκυ θα δα φαζδ έ β αθϊπ υιβ παθ υλππαρεκτ υ άηα κμ η αφκλϊμ, τηφπθα η κυμ θ λΰ δαεκτμ σξκυμ βμ υλππαρεάμ θπ βμ. δαξ δλδ Ϋμ υ άηα κμ δαθκηάμ (DSO) δ δαξ δλδ Ϋμ υ άηα κμ δαθκηάμ πλϋπ δ θα θ λΰκτθ τηφπθα η α Ϊλγλα 25, 26, 27 βΰέα 2007/73/ Κ, εαδ έθαδ υπ τγυθκδ ΰδα β ζ δ κυλΰέα, β δα φϊζδ β βμ υθ άλβ βμ, βθ αθϊπ υιβ κυ υ άηα κμ δαθκηάμ ηδα π λδκξά εαδ πθ δα υθ Ϋ υθ κυ η Ϊζζα υ άηα α εαδ ΰδα β δα φϊζδ β βμ ηαελκπλσγ ηβμ δεαθσ β αμ κυ υ άηα κμ θα αθ απκελέθ αδ τζκΰ μ απαδ ά δμ ΰδα β δαθκηά φυ δεκτ α λέκυ (CEER, 2018), (ENTSOG, 2018). ξάηα 22: ENTSOG Members' Map γ : https://www.entsog.eu/members 34

) ΠΣ Λ Μ Σ Σ Π Λ ΤΘ ΡΩ Σ ΓΡ Σ Ν.. Ι. π ζ υγϋλπ β βμ ζδαθδεάμ αΰκλϊμ εαδ β πλσκ σμ βμ κθ παλαεϊ π πέθαεα ίζϋπκυη 23 ξυλ μ βμ υλππαρεάμ θπ βμ, σπκυ απ δεκθέα αδ ΰδα εαγ ηδϊ, κ Ϋ κμ απ ζ υγϋλπ βμ βμ αΰκλϊμ εαδ β λτγηδ β βθ δηά κυ α λέκυ ΰδα κυμ κδεδαεκτμ εα αθαζπ Ϋμ, δμ ηδελϋμ πδξ δλά δμ, δμ η αέ μ εαδ η ΰΪζ μ πδξ δλά δμ, εαγυμ εαδ δμ ίδκηβξαθέ μ, κδ κπκέ μ έθαδ πκζτ θ λΰκίσλ μ. απ ζ υγϋλπ β δμ η ΰΪζ μ ίδκηβξαθέ μ Ϋξ δ υθ ζ έ 15 ξυλ μ, κδ κπκέ μ λυγηέακυθ πζϋκθ δμ δηϋμ κυμ, θυ ησθκ 8 ξυλ μ Ϋξκυθ πζάλβ απ ζ υγϋλπ β δμ δηϋμ βμ ΰξυλδαμ αΰκλϊμ κυμ. απ ζ υγϋλπ β βμ ζδαθδεάμ αΰκλϊμ θ πλκεϊζ, σππμ αθαη θσ αθ, η έπ β βθ δηά κυ φυ δεκτ α λέκυ. Παλσζβ β η έπ β βμ ξκθ λδεάμ δηάμ, κθ ζδεσ εα αθαζπ ά β η έπ β αυ ά θ ηφαθέα αδ ξ σθ πκ Ϋ. Σκ δηκζσΰδκ κυ φυ δεκτ α λέκυ ε σμ απσ βθ δηά κυ έ δκυ κυ α λέκυ, έθαδ πδίαλυηϋθκ εαδ η Ϊζζα εσ β (π.ξ. εσ κμ δε τκυ η αφκλϊμ, εσ κμ δε τκυ δαθκηάμ, φσλκδ, ε.α.) α κπκέα αυιϊθκυθ εα Ϊ πκζτ κ υθκζδεσ δηκζσΰδκ βθ ζδαθδεά αΰκλϊ. ξάηα 23: πδ εσπβ β κυ αθκέΰηα κμ βμ αΰκλϊμ εαδ βμ λτγηδ βμ πθ δηυθ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ 2008 α αθκδε Ϊ ηάηα α βμ γ : united nations economic commission for Europe committee on sustainable energy Σκ 2009 β αΰκλϊ κυ φυ δεκτ α λέκυ βθ ζζϊ α απ ζ υγ λυγβε, σξδ σηπμ πζάλπμ, εαγυμ έθαδ αεσηα εζ δ ά β λτγηδ β πθ δηυθ. δ ξυλ μ πκυ Ϋξκυθ πζάλβ απ ζ υγϋλπ β δμ δηϋμ σζβ βθ αΰκλϊ κυμ (κδεδαεκτμ εα αθαζπ Ϋμ εαδ σζκ κ φϊ ηα πθ πδξ δλά πθ) έθαδ β Σ ξέα, κ 35

Λκυι ηίκτλΰκ, β υ λέα, β Γ ληαθέα, κ Ϋζΰδκ, β κυβ έα, β Μ ΰΪζβ λ αθέα εαδ β ζκί θέα. βθ Ι αζέα, β ζκίαεέα εαδ βθ γκθέα υπϊλξ δ αεσηα β λτγηδ β πθ δηυθ ΰδα κυμ κδεδαεκτμ εα αθαζπ Ϋμ (UNITED NATIONS, 2012). ΙΙ. Ππμ πδ λϊ β ζδαθδεά αΰκλϊ κ αθ αΰπθδ ησμ αθ αΰπθδ ησμ πκυ ευλδαλξ έ β ζδαθδεά αΰκλϊ πδ λϋπ δ κυμ εα αθαζπ Ϋμ θα οϊικυθ θα ίλκυθ πκζτ εαζτ λ μ δηϋμ. ΠαλαεΪ π παλα έγ θ αδ παλα έΰηα α απσ ξυλ μ ΰδα κ πυμ πβλϋα β απ ζ υγϋλπ β βμ αΰκλϊμ. τηφπθα η βθ κδεκθκηδεά πδ λκπά ΰδα βθ υλυπβ εαδ α θπηϋθα γθβ, δμ ΚΪ π Χυλ μ κ 2008, ηδα Ϋλ υθα εα Ϋζβι κ υηπϋλα ηα σ δ γα ηπκλκτ αθ θα ικδεκθκηβγκτθ 75-150 αθϊ Ϋ κμ Ϋθαθ υθ υα δεσ ζκΰαλδα ησ φυ δεκτ α λέκυ εαδ βζ ε λδεάμ θϋλΰ δαμ. πσ βθ έ δα Ϋλ υθα παλα βλ έ αδ σ δ εϊθκθ αμ τΰελδ β η αιτ πθ δηυθ κ δα έε υκ, υπϊλξκυθ η λδεϋμ φκλϋμ σπκυ β δαφκλϊ βμ υοβζσ λβμ η β ξαηβζσ λβ πλκ φκλϊ έθαδ δπζϊ δα. υ σ ληβθ τ αδ σ δ κλδ ηϋθ μ αδλ έ μ πλκ φϋλκυθ πκζτ ξαηβζϋμ δηϋμ ΰδα θα πλκ ζετ κυθ π λδ σ λκυμ π ζϊ μ. βθ Ι αζέα Ϋθαμ π ζϊ βμ κδεδαεάμ ξλά βμ πζβλυθ δ π λέπκυ 4,25 /m3 π λδ σ λα απσ σ δ βθ ζ τγ λβ αΰκλϊ, θυ Ϋθαμ ηπκλδεσμ 3,65 /m3 εαδ Ϋθαμ ίδκηβξαθδεσμ 7,39 /m3. β Γαζζέα εϊγ εα αθαζπ άμ Ϋξ δ β υθα σ β α θα πδζϋι δ αθϊη α τκ τπκυμ υηίκζαέπθ: α) η δηκζσΰδα α κπκέα έθαδ λυγηδαση θα εαδ πλκ φϋλκθ αδ απσ κυμ πλκηβγ υ Ϋμ, κδ κπκέκδ έθαδ λαδπηϋθκδ βθ αΰκλϊ. δηά αυ ά πθ υηίκζαέπθ έθαδ ά β πλκαπκφα δ ηϋθβ απσ κ αλησ δκ υπκυλΰ έκ, θυ ΰδα κθ εαγκλδ ησ βμ ζαηίϊθ αδ υπσοβ κ υθκζδεσ εσ κμ κυ α λέκυ. ί) η δηκζσΰδα δμ δηϋμ βμ αΰκλϊμ, α κπκέα πλκ φϋλκθ αδ απσ κυμ λαδπηϋθκυμ πλκηβγ υ Ϋμ, αζζϊ εαδ απσ κυμ θαζζαε δεκτμ. τηφπθα η β η ζϋ β, κ Ϋζκμ κυ πλυ κυ ιαηάθκυ κυ 2009, κ 13% απσ δμ υθ Ϋ δμ έξαθ υηίσζαδκ τηφπθα η βθ δηά βμ αΰκλϊμ εαδ κ 6% απσ αυ Ϋμ έξαθ υηίσζαδκ η θαζζαε δεσ πλκηβγ υ ά. δ αλξϋμ πλκ παγκτθ βθ δηκζκΰδαεά κυμ πκζδ δεά θα δα βλά κυθ αγ λσ κ πέπ κ πθ λυγηδαση θπθ δηκζκΰέπθ ΰδα η ΰαζτ λκ δϊ βηα. βθ Ι παθέα, απσ βθ αλξά βμ απ ζ υγϋλπ βμ βμ αΰκλϊμ, κ 90% απσ κ τθκζκ βμ αΰκλϊμ Ϋξ δ αζζϊι δ πλκηβγ υ ά. αΰκλϊ κυ φυ δεκτ α λέκυ Ϋξ δ δαηκλφπγ έ α ζ υ αέα ξλσθδα η πϊλα πκζτ Ϋθ κθκ αθ αΰπθδ ησ, εαγυμ κδ θ κ δ λξση θ μ αδλ έ μ Ϋξκυθ απκε ά δ ξ σθ κ 40% απσ κ η λέ δκ βμ αΰκλϊμ (UNITED NATIONS, 2012). 36

Κ Φ Λ Ι 4: ΛΛΝΙΚ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ) Ι ΣΡΙΚ Ν ΡΙΤ ΡΜ δ αΰπΰά κυ φυ δεκτ α λέκυ βθ ζζϊ α ι εέθβ απσ δμ αλξϋμ βμ εα έαμ κυ 1980, υηίϊζζκθ αμ κθ ικλγκζκΰδ ησ κυ θ λΰ δαεκτ δ καυΰέκυ βμ ξυλαμ εαδ θαληκθέ βε η δμ υπσζκδπ μ υλππαρεϋμ ξυλ μ. δ αΰπΰά κυ φυ δεκτ α λέκυ ια φϊζδ β δαφκλκπκέβ β βμ ξυλαμ δμ θ λΰ δαεϋμ βμ πβΰϋμ, εϊ δ πκυ πβλ Ϊα δ αλε κτμ εζϊ κυμ βμ εκδθπθδεάμ, αζζϊ εαδ βμ κδεκθκηδεάμ απάμ. α Ϋζβ βμ εα έαμ κυ 1980, εαγυμ κδ ξϋ δμ βμ τ βμ εαδ βμ θα κζάμ έξαθ ικηαζυθγ έ, Ϊλξδ θα εα αλ έα αδ β πλυ β πλκη ζϋ β ΰδα κ φυ δεσ αϋλδκ βθ ζζϊ α. Πλκελέγβεαθ πμ ζτ δμ β εα α ε υά υπσΰ δκυ αΰπΰκτ, κ κπκέκμ γα δ λξσ αθ β ξυλα απσ α ζζβθκ-ίκυζΰαλδεϊ τθκλα εαδ β αθϊπ υιβ υπκ κηυθ ΰδα βθ π ι λΰα έα υΰλκπκδβηϋθκυ φυ δεκτ α λέκυ. Όηπμ, β η α λκπά αυ ά, ιαδ έαμ κυ η ΰΪζκυ εσ κυμ π ι λΰα έαμ, θ ηπκλκτ θα απκ ζ έ κθ ετλδκ λσπκ ΰδα βθ δ αΰπΰά κυ φυ δεκτ α λέκυ. δμ 7 ε πίλέκυ 1987 υπκΰλϊφβε β τηία β αθϊη α βθ ζζϊ α εαδ β κίδ δεά θπ β ΰδα κθ φκ δα ησ η φυ δεσ αϋλδκ εαδ β υθϋξ δα ι δ δε τγβε η β υηφπθέα αθϊη α κυμ θ λΰ δαεκτμ φκλ έμ, βζα ά β λπ δεά Sojuzgazexport (πλσΰκθκμ βμ Gazprom-Export) εαδ βμ Π ( βησ δα πδξ έλβ β Π λ ζαέκυ), ΰδα βθ πλκηάγ δα 2,4 bcm αθϊ Ϋ κμ. εα α ε υά κζκεζβλυγβε κ π Ϋηίλδκ κυ 1996 εαδ β κεδηα δεά παλαζαίά Ϊλξδ κθ ΝκΫηίλδκ κυ 1996, εαζτπ κθ αμ κ 80% πθ δ αΰπΰυθ φυ δεσ αϋλδκ ( ΛΙ Μ Π, 2008). Σκ Φ ίλκυϊλδκ κυ 1988 Ϊλξδ αθ α Ϋλΰα εα α ε υάμ ΰδα βθ π ι λΰα έα κυ υΰλκπκδβηϋθκυ φυ δεκτ α λέκυ, εαγυμ έξ υπκΰλαφ έ παλϊζζβζα β υηφπθέα αθϊη α β Π εαδ βθ αζΰ λδθά Sonatrach, υ θα πλκηβγ τ δ η 0,6-0,8 bcm υΰλκπκδβηϋθκ φυ δεσ αϋλδκ (LNG) κ ξλσθκ ( Φ, 2018α), (Παθαΰδπ έ κυ, 2016). ξάηα 24: αγησμ ΤΰλκπκδβηΫθκυ Φυ δεκτ λέκυ β θά κ Ρ ίυγκτ α γ : http://www.ypodomes.com/index.php/energeia/fusiko-aerio/item/38939-revythoysa-oloklironetai-to-2017kai-i-3i-deksameni-apothikefsis-lng 37

ληα δεσμ αγησμ ΰδα βθ π ι λΰα έα κυ LNG απκφα έ βε θα εα α ε υα έ β θβ έ α Ρ ίυγκτ α, β κπκέα ίλέ ε αδ κ αλπθδεσ εσζπκ. πζάλβμ ζ δ κυλΰέα κυ αγηκτ Ϋΰδθ κ 2000 εαδ κ 2006 υπκΰλϊφβε β τηία β βμ αθαίϊγηδ βμ β υθαηδεσ β α κυ αγηκτ απσ α 0,7 bcm α 5,3 bcm υΰλκπκδβηϋθκυ φυ δεκτ α λέκυ αθϊ Ϋ κμ, η υθκζδεσ ξυλκ απκγάε υ βμ 225.000 m3. υθαηδεσ β α κυ αγηκτ υπ λϋίαδθ εα Ϊ πκζτ δμ παλαΰΰ ζέ μ κυ φυ δεκτ α λέκυ, εαδ β αδλ έα Ϋ π β υθα σ β α θα ΰέθ αδ ξλά β κυ αγηκτ εαδ απσ δ δυ μ ( ΛΙ Μ Π, 2008). Σκ 2002 υπκΰλϊφ αδ η αιτ βμ ζζϊ κμ εαδ βμ Σκυλεέαμ β τηία β ΰδα βθ εα α ε υά κυ αΰπΰκτ, κ κπκέκμ γα υθ Ϋ δ κ ζζβθδεσ τ βηα η κ κυλεδεσ, θυ απσ βθ πζ υλϊ βμ Σκυλεέαμ αλησ δα ά αθ β αδλ έα BOTAS. αΰπΰσμ αυ σμ απκ ζ έ β τθ β κυ υ άηα κμ αΰπΰυθ απσ βθ Κα πέα γϊζα α εαδ β ΜΫ β θα κζά η βθ υλππαρεά άπ δλκ ( ΛΙ Μ Π, 2008). ΠλΫπ δ θα βη δπγ έ σ δ κ 2011 β Σκυλεέα δϋεκο βθ παλκξά φυ δεκτ α λέκυ πλκμ βθ ζζϊ α, ζσΰπ δεάμ βμ αυιβηϋθβμ ΰξυλδαμ αά β βμ. πκ σ β α αυ ά αθ δεα α Ϊγβε απσ κ α ληπαρ αϊθ, η Ϊ απσ ξ δεά υηφπθέα αθϊη α δμ τκ πζ υλϋμ. ξάηα 25: ΠλκΫζ υ β υηίκζαδκπκδβηϋθπθ πκ κ ά πθ Π ΰδα κ Ϋ κμ 2014 γ : http://www.depa.gr/content/article/002003006/160.html ) Ι ΓΩΓ Ι Τ) ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ Σ Ν ΛΛ (ΣΡΠΙ Κ Ι ΠΤΛ βθ ζζϊ α β δ αΰπΰά κυ φυ δεκτ α λέκυ κ τ βηα ΰέθ αδ απσ λέα βη έα δ σ κυ: α) Σκ δ βλσεα λκ λλυθ ( ζζβθκίκυζΰαλδεϊ τθκλα), ί) απσ 38

κυμ Κάπκυμ ίλκυ ( ζζβθκ κυλεδεϊ τθκλα) εαδ απσ ΰ) βθ (π λδκξά αελδίυμ απϋθαθ δ απσ κ θβ έ Ρ ίυγκτ α). ΰέα ΣλδΪ α δεάμ ξάηα 26: Σκ έε υκ η αφκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ υοβζάμ πέ βμ γ : http://www.desfa.gr/?page_id=1191 πσ κ δ βλσεα λκ παλαζαηίϊθκθ αδ β έπμ 2,8 bcm απσ βθ Gazexport, β κπκέα έθαδ γυΰα λδεά βμ Gazprom, ηϋξλδ κ 2026. πσ κυμ Κάπκυμ πλκηβγ τ αδ κ ζζβθδεσ τ βηα η 0,7 bcm, ηϋ π βμ αδλ έαμ Botas, 39

η αφϋλκθ αμ αϋλδκ απσ κ α ληπαρ αϊθ, Ϋπμ κ 2021. ΣΫζκμ, υΰλκπκδβηϋθβ ηκλφά (LNG), δ δεσ ιαη θσπζκδκ απσ βθ ζΰ λέα, βμ αδλ έαμ Sonatrach η αφϋλ δ β έπμ 0,6-0,8 bcm κ θβ έ Ρ ίυγκτ α, Ϋπμ κ 2021 ( Φ, 2018ΰ). Γ) Λ ΙΣΤΡΓΙ Σ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ Σ Ν Κ Ι ΡΜ ΙΣ Σ ( Π, Φ Κ Ι Ρ ) ΛΛ, ΦΡ Ι ζζϊ α θαληκθδ ηϋθβ η α υλππαρεϊ πλσ υπα εαδ τηφπθα η α σ α κλέα δ κ λέ κ θ λΰ δαεσ παεϋ κ, πκυ Ϋξ δ π λδΰλαφ έ παλαπϊθπ, βηδκυλΰ έ κυμ φκλ έμ κδ κπκέκδ γα υηίϊζκυθ βθ αθϊπ υιβ κυ αθ αΰπθδ ηκτ εαδ β βηδκυλΰέα ηδαμ τΰξλκθβμ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ ( υζζδυ βμ, 2017). Π α Ϋζβ κυ 1988 πλαΰηα κπκδ έ αδ β έ λυ β βμ βησ δαμ πδξ έλβ βμ λέκυ ( Π ), β κπκέα έθαδ γυΰα λδεά βμ βησ δαμ πδξ έλβ βμ Π λ ζαέκυ ( Π). Π δ λτγβε η εκπσ: Σβθ απσε β β, βθ απκγάε υ β, βθ η αφκλϊ, β δαθκηά εαδ βθ ηπκλέα κυ φυ δεκτ α λέκυ, πκυ γα πλκετο δ έ απσ δ αΰπΰά απσ κ ιπ λδεσ, έ απσ α ΰξυλδα εκδ Ϊ ηα α, Σβθ εα λΰα έα βμ ίδκηϊααμ ΰδα βθ παλαΰπΰά α λέκυ, Σβ η ζϋ β, βθ εα α ε υά, β ζ δ κυλΰέα εαδ βθ εη Ϊζζ υ β πθ αΰπΰυθ εαδ δε τπθ ΰδα β η αφκλϊ εαδ β δαθκηά κυ φυ δεκτ α λέκυ ( Π, 2017ΰ). Π έθαδ αδλ έα, β κπκέα έθαδ ζ ΰξση θβ απσ κ ελϊ κμ πκ κ σ 65% εαδ κ υπσζκδπκ 35% αθάε δ α ζζβθδεϊ Π λϋζαδα ( Π, 2017ΰ). θσηκμ πκυ γ πέα αδ κ 1995 (Ν. 2364) βηδκυλΰ έ κ πζαέ δκ πϊθπ κ κπκέκ γα δ λυγκτθ κδ αδλ έ μ δαθκηάμ λέκυ εαδ κδ αδλ έ μ Παλκξάμ λέκυ δεά, Θ αζκθέεβ εαδ Θ αζέα, η β υηη κξά δ δπ υθ π θ υ υθ εαδ βμ Π. Σα δεαδυηα α πκυ Ϋξ δ β Π αφκλκτθ βθ εη Ϊζζ υ β κυ υ άηα κμ, ε σμ πθ ΰ πΰλαφδευθ κλέπθ πθ αδλ δυθ δαθκηάμ εαδ Παλκξάμ λέκυ (Φυ εκζκμ, 2015). Π, κ 2006 ΰεαδθέα τκ αγηκτμ αθ φκ δα ηκτ ζ πφκλ έπθ, η β ξλά β LNG (Compressed Natural Gas) ΰδα α 600 ζ πφκλ έα κυ (π λέπκυ κ 20% κυ υθκζδεκτ σζκυ) εαδ 102 απκλλδηηα κφσλα πθ άηπθ βμ δεάμ, α τκ αηαικ Ϊ δα, βθ θγκτ α εαδ α Άθπ Λδσ δα. δ τκ αγηκέ Ϋξκυθ υθαηδεσ β α 5.000Nm3/h. Σκ 2008 δ λτ αδ η υηη κξά βμ Π.. πκ κ σ 50% β αδλ έα IGI POSEIDON S.A., η κ υπσζκδπκ πκ κ σ θα κ Ϋξ δ β δ αζδεά EDISON. εκπσμ 40

βμ αδλ έαμ έθαδ β εα α ε υά κυ αΰπΰκτ, κ κπκέκμ γα υθ Ϋ δ βθ ζζϊ α η Ι αζέα. βθ Σκ 2011 β αδλ έα IGI POSEIDON S.A. εαδ BEH (Bulgarian Energy Holding), σπκυ εαδ κδ τκ γα εα Ϋξκυθ κ 50% δ λτκυθ βθ ICGD (Interconnector Greece Bulgaria). εκπσμ βμ αδλ έαμ έθαδ β εα α ε υά αΰπΰκτ, κ κπκέκμ γα υθ Ϋ δ βθ Κκηκ βθά η β Ϊλα αΰσλα βμ κυζΰαλέαμ ΰδα β η αφκλϊ φυ δεκτ α λέκυ απσ κ αγησ υΰλκπκδβηϋθκυ φυ δεκτ α λέκυ βμ Ρ ίυγκτ αμ ( Π, 2017 ). ξάηα 27: κηά κηέζκυ Π γ : http://www.depa.gr/content/article/002001004/110.html θϊη α κυμ σξκυμ βμ Π έθαδ εαδ β δϊγ β φυ δεκτ α λέκυ απλσ ππα πλκμ κυμ εα αθαζπ Ϋμ αθ αΰπθδ δεϋμ δηϋμ, εαγυμ εαδ βηδκυλΰέα θϋπθ φαληκΰυθ ξλά βμ φυ δεκτ α λέκυ. Π η τ αδ απϋθαθ δ κυμ π ζϊ μ βμ σ δ γα ιυπβλ έ δμ αθϊΰε μ κυμ έθκθ αμ Ϋηφα β βθ υ ζδιέα εαδ πλκ φϋλκθ αμ θϋ μ πδζκΰϋμ β ξλά β κυ φυ δεκτ α λέκυ. 41

Φ Μ κθ Νσηκ 3428/2005, πκυ κλέα δ βθ απ ζ υγϋλπ β βμ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ, δ λτ αδ κ ΜΪλ δκ κυ 2007 β αδλ έα Φ.. ( δαξ δλδ άμ γθδεκτ υ άηα κμ Φυ δεκτ λέκυ ), βμ κπκέαμ δμ η κξϋμ εα Ϋξ δ πκ κ σ 100% β Π.. αδλ έα Φ.. Ϋξ δ αθαζϊί δ κθ Ϋζ ΰξκ κυ Φ ( γθδεκτ υ άηα κμ Φυ δεκτ λέκυ) εαδ εκπσμ βμ έθαδ β δαξ έλδ β, β εη Ϊζζ υ β, β υθ άλβ β εαδ φυ δεϊ β ζ δ κυλΰέα κυ Φ, πλκε δηϋθκυ θα έθαδ απκ κ δεσ κδεκθκηδεϊ. Ρ Σκ 1999 υ άγβε β Ρ (Ρυγηδ δεά λξά θϋλΰ δαμ), πμ αθ ιϊλ β β αλξά η κθ Νκησ 2773/1999, υ β ζζϊ α θα θαληκθδ έ η δμ εκδθκ δεϋμ κ βΰέ μ 2003/54/ Κ εαδ 2003/55/ Κ, πκυ αφκλκτ αθ κυμ εκδθκτμ εαθσθ μ ΰδα βθ αΰκλϊ φυ δεκτ α λέκυ εαδ βζ ε λδεάμ θϋλΰ δαμ. αληκ δσ β α βμ Ρ έθαδ β πκπ έα βμ αΰκλϊμ θϋλΰ δαμ σζκυμ κυμ κη έμ εαδ β δ άΰβ β πλκμ κυμ αλησ δκυμ φκλ έμ ΰδα βθ πέ υιβ βμ απ ζ υγϋλπ βμ βμ αΰκλϊμ. Ρ Ϋξ δ αθαζϊί δ αληκ δσ β μ πκυ αφκλκτθ βθ αΰκλϊ πθ π λ ζαδκ δ υθ εαδ απσ κ 2010 εαδ ΰδα δμ θαθ υ δη μ ΠβΰΫμ θϋλΰ δαμ. λσζκμ βμ αθαίαγηέ βε κ 2011 η κ 3κ θ λΰ δαεσ παεϋ κ βμ υλππαρεάμ θπ βμ, σπκυ γϋζ δ δμ γθδεϋμ Ρυγηδ δεϋμ λξϋμ θα έθαδ ΰΰυβ Ϋμ βμ εαζάμ ζ δ κυλΰέαμ πθ αΰκλυθ. Μ κ Νσηκ 4001/2011 κλδκγ άγβεαθ κδ αληκ δσ β μ βμ Ρ βζ ε λδ ησ εαδ κ φυ δεσ αϋλδκ: ΰδα κθ πκπ έα εαδ παλαεκζκτγβ β βμ ζζβθδεάμ αΰκλϊμ θϋλΰ δαμ Πλκ α έα πθ εα αθαζπ υθ ΰδα εα αΰΰ ζέ μ πκυ υξσθ υπκίϊζζκυθ Χκλάΰβ β πθ α δυθ ΰδα Ϊ εβ β πθ θ λΰ δαευθ λα βλδκ ά πθ ΰελέθ δ β η γκ κζκΰέα κυ υπκζκΰδ ηκτ πθ δηκζκΰέπθ πκπ τ δ βθ φαληκΰά ΰδα κυμ εαθσθ μ πλσ ία βμ δμ θ λΰ δαεϋμ δα υθ Ϋ δμ Λάοβ πθ απαλαέ β πθ ηϋ λπθ ΰδα β π ά ζ δ κυλΰέα πθ θ λΰ δαευθ αΰκλυθ (Ρ, 2015). 42

) Τ Σ Μ ( ΙΚΣΤ) Μ Σ ΦΡ Σκ γθδεσ τ βηα η αφκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ έθαδ Ϋθα Ϋλΰκ, κ κπκέκ αθαίαγηέα δ θ λΰ δαεϊ βθ ζζϊ α. κ τ βηα αυ σ, ε σμ απσ κθ ε θ λδεσ αΰπΰσ υοβζάμ πέ βμ, κ κπκέκμ ι εδθϊ δ απσ α ζζβθκίκυζΰαλδεϊ τθκλα εαδ εα αζάΰ δ βθ υλτ λβ π λδκξά βμ δεάμ, υηπ λδζαηίϊθκθ αδ εαδ κδ ΰεα α Ϊ δμ κυ υΰλκπκδβηϋθκυ φυ δεκτ α λέκυ απσ κ θβ έ Ρ ίυγκτ α. κ γθδεσ τ βηα η αφκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ υηπ λδζαηίϊθκθ αδ: Σα λέα βη έα δ σ κυ β ξυλα: α) δ βλσεα λκ λλυθ, ί) Κάπκδ ίλκυ, ΰ) ΰέα ΣλδΪ α δεάμ ετλδκμ αΰπΰσμ υοβζάμ πέ βμ, κ κπκέκμ Ϋξ δ ηάεκμ 512 km (απσ α ζζβθκίκυζΰαλδεϊ τθκλα Ϋπμ βθ δεά) εαδ β πέ β κυ α λέκυ ηϋ α αυ σθ έθαδ α 70 bar. δ υθκζδεκτ ηάεκυμ 947 km εζϊ κδ η αφκλϊμ υοβζάμ πέ βμ, κδ κπκέκδ λκφκ κ κτθ δμ π λδκξϋμ βμ Θ αζκθέεβμ, ΘλΪεβμ, θα κζδεάμ Μαε κθέαμ, ΣλδεΪζπθ, σζκυ, δθκφτ πθ, ζδί λέκυ, δεάμ, Κκλέθγκυ εαδ Μ ΰαζσπκζβμ. Σα έε υα ηϋ βμ πέ βμ (9 bar) εαδ ξαηβζάμ πέ βμ (4 bar) δμ ίδκηβξαθδεϋμ εαδ α δεϋμ π λδκξϋμ, σπκυ κ τθκζσ κυμ αθϋλξ αδ α 500km. τκ υθκλδαεκτμ η λβ δεκτμ αγηκτμ, κ δ βλσεα λκ λλυθ εαδ κυμ Κάπκυμ ίλκυ. θα ηάηα κυ Interconnector, σπκυ έθαδ κ αΰπΰσμ αθϊη α Ι αζέα ζζϊ α Σκυλεέα (ITGI), η ηάεκμ 87 km εαδ υθ Ϋ δ κ αγησ κυμ Κάπκυμ ίλκυ Ϋπμ βθ Κκηκ βθά. ΚΫθ λα ζ δ κυλΰέαμ εαδ υθ άλβ βμ, Ϋιδ κθ αλδγησ, εα Ϊ ηάεκμ κυ ετλδκυ αΰπΰκτ, υ θα ΰέθ αδ τεκζα β παλαεκζκτγβ β εαδ κ Ϋζ ΰξκμ κυ υ άηα κμ. Σλ δμ αγηκέ ηϋ λβ βμ εαδ λτγηδ βμ εα αθ ηβηϋθκδ εα Ϊ ηάεκμ κυ ετλδκυ αΰπΰκτ. θα τ βηα απκηαελυ ηϋθκυ ζϋΰξκυ εαδ πδεκδθπθέαμ ΰδα κθ Ϋζ ΰξκ εαδ θβηϋλπ β σζκυ κυ υ άηα κμ η β ίκάγ δα κυ υ άηα κμ SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition), κ κπκέκ έθαδ Ϋθα ίδκηβξαθδεσ τ βηα αυ σηα κυ ζϋΰξκυ εαδ βζ η λέαμ. Καδ Ϋζκμ απσ Ϋθαθ ληα δεσ αγησ υΰλκπκδβηϋθκυ φυ δεκτ α λέκυ κ θβ έ Ρ ίυγκτ α ( Φ, 2017-2026), (Ρ, 2015). ) Σ ΙΡ Ι Ι ΝΜ ΦΤ ΙΚΤ Π φυ δεσ αϋλδκ ΡΙΤ πμ ηπκλδεά αδλ έα θ λα βλδκπκδ έ αδ ησθκ παλϋξκθ αμ κυμ η ΰΪζκυμ εα αθαζπ Ϋμ ( αγηκέ παλαΰπΰάμ βζ ε λδεάμ 43

θϋλΰ δαμ, η ΰΪζ μ ίδκηβξαθέ μ), αζζϊ εαδ ηδελσ λκυμ κδεδαεκτμ π ζϊ μ, ηϋ π πθ αδλ δυθ Παλκξάμ λέκυ ( Π ) εαδ δμ π λδκξϋμ δμ κπκέ μ λα βλδκπκδκτθ αδ. πέ βμ, πλκηβγ τ δ Ϋθα ηδελσ αλδγησ εα αθαζπ υθ, κδ κπκέκδ έθαδ ε σμ βμ ΰ πΰλαφδεάμ εϊζυοβμ, πκυ Ϋξκυθ β δεαδκ κ έα κυμ κδ αδλ έ μ Παλκξάμ λέκυ ( Π ). Σκ φυ δεσ αϋλδκ ξλβ δηκπκδ έ αδ έ πμ πλυ β τζβ β ίδκηβξαθέα, έ ΰδα γϋληαθ β εαδ εζδηα δ ησ, έ ΰδα υηπαλαΰπΰά βζ ε λδ ηκτ. Π Ϋξ δ υηίϊ δμ η 161 ίδκηβξαθέ μ σζβ βθ ζζϊ α. ξάηα 28: δα πκλϊ ίδκηβξαθδευθ εαδ ηπκλδευθ π ζα υθ Π αθϊ π λδκξά γ : http://www.depa.gr/content/article/002003001/116.html Σκ 1995 β Π έ λυ λ δμ αδλ έ μ γυΰα λδεϋμ, δμ αδλ έ μ δαθκηάμ λέκυ ( ) Θ αζκθέεβμ, Θ αζέαμ, δεάμ, δμ κπκέ μ Ϋξ δ κ τθκζκ πθ η κξυθ. εκπσμ κυμ ά αθ θα υ ά κυθ αδλ έ μ Παλκξάμ λέκυ δμ αθ έ κδξ μ π λδκξϋμ, υ θα αθαπ τικυθ, θα ζ δ κυλΰά κυθ, θα υθ βλά κυθ εαδ 44

θα δαθ έηκυθ κ φυ δεσ αϋλδκ κθ εα αθαζπ ά πθ π λδκξυθ αυ υθ (κδεδαεσηπκλδεσ - ίδκηβξαθδεσ). Μ αφκληά κθ Νσηκ 3428/2005, απσ κθ ΙαθκυΪλδκ κυ 2007, η Ϊ β υΰξυθ υ β πθ λδυθ βηδκυλΰάγβε β.... πσπ υ δμ λ δμ αδλ έ μ Παλκξάμ λέκυ ( δεάμ, Θ αζκθέεβμ, Θ αζέαμ) εαδ κέηαα βθ υπκ κηά θα βηδκυλΰβγκτθ κδ θϋ μ Π, η Ϊ απσ δαΰπθδ ησ δμ π λδφϋλ δ μ Κ θ λδεάμ Μαε κθέαμ, θα κζδεάμ Μαε κθέαμ ΘλΪεβμ εαδ λ Ϊμ ζζϊ αμ ( Π, 2017ΰ). Σ) Σ ΙΡ Ι Π ΡΧ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ Μ Ϊ απσ δ γθά δαΰπθδ ησ κ 2000 πδζϋξγβεαθ κδ δ δυ μ π θ υ Ϋμ ΰδα βθ έ λυ β πθ αδλ δυθ Παλκξάμ λέκυ β Θ αζκθέεβ εαδ β Θ αζέα. κ η κξδεσ ε φϊζαδκ πθ αδλ δυθ υηη Ϋξκυθ η πκ κ σ 51% β Π ( βησ δα πδξ έλβ β Παλκξάμ λέκυ) εαδ η 49% β ENI Hellas. ENI Hellas Ϋξ δ αθαζϊί δ β δκέεβ β εαδ β δαξ έλδ β πθ τκ αδλ δυθ, κδ κπκέ μ έξαθ α απκεζ δ δεϊ δεαδυηα α ΰδα β η ζϋ β, κθ πλκΰλαηηα δ ησ, κθ ξ δα ησ, βθ εα α ε υά εαδ βθ πυζβ β κυ φυ δεκτ α λέκυ κυ Νκηκτ Θ αζκθέεβμ εαδ Θ αζέαμ. δ τκ αυ Ϋμ αδλ έ μ έξαθ απκεζ δ δεά Ϊ δα 35 υθ, τηφπθα η κ Φ Κ 1086/31.08.2000, ΰδα π ζϊ μ κδ κπκέκδ εα αθαζυθκυθ ζδΰσ λκ απσ 100 Gwh. Σκ τθκζκ πθ εα αθαζπ υθ πθ τκ αδλ δυθ αθϋλξ αδ 300.587 ( ΡΙ Θ ΛΝΙΚ, 2017). χή α 29: γ : http://www.depa.gr/content/article/002003002001/113.html 45

αδλ έα Παλκξάμ λέκυ δεάμ δ λτγβε κ 2001, η η κξδεσ ε φϊζαδκ κ έ δκ ηκθ Ϋζκ η αυ σ πθ Π Θ αζέαμ εαδ Θ αζκθέεβμ, βζα ά, β Π εα Ϋξ δ πκ κ σ 51% πθ η κξυθ εαδ β Shell Gas B.V. πμ λα βΰδεσμ π θ υ άμ κ 49%, β κπκέα Ϋξ δ αθαζϊί δ κ ηϊθα αη θ βμ αδλ έαμ. εκπσμ βμ έθαδ θα βηδκυλΰά δ Ϋθα τ βηα δαθκηάμ η βθ εα α ε υά θϋκυ δε τκυ αΰπΰυθ ΰδα β δκξϋ υ β φυ δεκτ α λέκυ βθ π λδκξά βμ δεάμ, θυ κ τθκζκ πθ εα αθαζπ υθ αθϋλξ αδ π λέπκυ 350.000 ( Ϋλδκ δεάμ, 2017). θσηκμ 3428 πκυ οβφέα αδ β κυζά κ 2005 εαδ αφκλϊ βθ απ ζ υγϋλπ β κυ φυ δεκτ α λέκυ, πλκίζϋπ δ β βηδκυλΰέα ηδαμ αδλ έαμ, βμ Φ.. ( δαξ δλδ άμ γθδεκτ υ άηα κμ Φυ δεκτ λέκυ), β κπκέα γα έθαδ γυΰα λδεά βμ Π.. τηφπθα η κθ θσηκ γα δα πα έ κ Φ εαδ κδ αληκ δσ β μ βμ δαξ έλδ βμ γα η αίδία κτθ β Φ.. εαδ κδ τκ αδλ έ μ γα Ϋξκυθ ζ δ κυλΰδεσ εαδ θκηδεσ δαξπλδ ησ. Σκθ ΙαθκυΪλδκ κυ 2017, ίϊ β βμ ε έη θβμ θκηκγ έαμ (Ν. 4414/2016), δ λτκθ αδ κδ αδλ έ μ Π Θ ΛΝΙΚ -Θ ΛΙ εαδ β Π ΣΣΙΚ. υΰε ελδηϋθκμ θσηκμ σλδ κ δαξπλδ ησ πθ αδλ δυθ Παλκξάμ λέκυ αδλ έ μ δαθκηάμ λέκυ ( Θ εαδ ΣΣΙΚ ) εαδ αδλ έ μ Πλκηάγ δαμ λέκυ ( Π Θ ΛΝΙΚ -Θ ΛΙ εαδ Π ΣΣΙΚ ). πδκ βηαθ δεά αζζαΰά πκυ υθ ζ έ αδ η βθ πζάλβ απ ζ υγϋλπ β βμ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ έθαδ σ δ πζϋκθ γα υπϊλξ δ ΰ πΰλαφδεσμ απκεζ δ ησμ δμ αδλ έ μ πλκηάγ δαμ ΰδα θα ππζκτθ φυ δεσ αϋλδκ. ΚΪγ Π γα ηπκλ έ, αθ ιϊλ β α πκδα π λδκξά ίλέ ε αδ β Ϋ λα βμ, θα ηπκλ τ αδ φυ δεσ αϋλδκ. αΰκλϊ κυ φυ δεκτ α λέκυ πζϋκθ Ϋξ δ δαηκλφπγ έ πμ ιάμ: Σβθ απκεζ δ δεά δαξ έλδ β κυ δε τκυ η αφκλϊμ εαδ απκγάε υ βμ βθ Ϋξ δ β Φ. Σβθ απκεζ δ δεά δαξ έλδ β κυ δε τκυ δαθκηάμ βθ Ϋξκυθ κδ (Θ αζκθέεβμ-θ αζέαμ εαδ δεάμ), ηϋ α α ΰ πΰλαφδεϊ κυμ σλδα εαδ βθ υπσζκδπβ ζζϊ α β ( βησ δα αδλ έα δαθκηάμ λέκυ Λκδπάμ ζζϊ κμ). πλκηάγ δα φυ δεκτ α λέκυ έθαδ απκεζ δ δεά υγτθβ βμ Π, πδζ ΰηΫθκυμ η ΰΪζκυμ π ζϊ μ εαδ ΰδα κυμ υπσζκδπκυμ π ζϊ μ κδ αθ έ κδξ μ Π. πσ κ 2018 εαδ η Ϊ, γα φαληκ έ β πζάλβμ απ ζ υγϋλπ β Ϊθκδΰηα βμ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ, η απκ Ϋζ ηα σζκδ κδ π ζϊ μ (κδεδαεκέ, παΰΰ ζηα δεκέ, ίδκηβξαθδεκέ) θα ηπκλκτθ θα πδζϋικυθ βθ αδλ έα πκυ γϋζκυθ ΰδα θα κυμ πλκηβγ τ δ αϋλδκ. πέ βμ, έθ αδ β υθα σ β α δ δπ δεϋμ αδλ έ μ θα πλκηβγ τκθ αδ εαδ θα ππζκτθ φυ δεσ αϋλδκ κυμ εα αθαζπ Ϋμ πκυ πδγυηκτθ, ε σμ απσ δμ Π πκυ υπϊλξκυθ ά β. Μ αυ ά βθ ιϋζδιβ αθαηϋθ αδ π λαδ Ϋλπ ατιβ β κυ αθ αΰπθδ ηκτ εαδ εαζτ λ μ δηϋμ ΰδα κυμ π ζϊ μ. 46

) ΧΝ ΡΙΚ Κ Ι ΛΙ ΝΙΚ ΧΝ ΡΙΚ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ ΓΡ βθ ζζϊ α θ υπϊλξ δ αεσηβ κλΰαθπηϋθβ ξκθ λ ηπκλδεά αΰκλϊ φυ δεκτ α λέκυ, η απκ Ϋζ ηα κδ υθαζζαΰϋμ θα βλέακθ αδ δη λά υηίσζαδα αθϊη α κυμ πλκηβγ υ Ϋμ εαδ κυμ πδζϋΰκθ μ π ζϊ μ. παλϊ κ β πθ υηφπθβγϋθ πθ πκ κ ά πθ παλα έ κθ αδ, έ φυ δεσ βη έκ παλϊ κ βμ, έ δεκθδεσ βη έκ βζυ πθ. Γδα πλυ β φκλϊ κ 2010 Ϋΰδθ β πλυ β δ αΰπΰά υΰλκπκδβηϋθκυ φυ δεκτ α λέκυ β θά κ Ρ ίυγκτ α απσ Ϊζζβ αδλ έα, ε σμ βμ Π. Σκ δϊ βηα 2010-2016 Ϋ λδμ αδλ έ μ πλαΰηα κπκέβ αθ δ αΰπΰά υΰλκπκδβηϋθκυ φυ δεκτ α λέκυ (ηδα αδλ έα, β κπκέα έθαδ εϊ κξκμ πλκηάγ δαμ φυ δεκτ α λέκυ, ηδα Ϊζζβ πκυ έθαδ εϊ κξκμ Ϊ δαμ παλαΰπΰάμ βζ ε λδεάμ θϋλΰ δαμ εαδ τκ η ΰΪζκδ ίδκηβξαθδεκέ π ζϊ μ) (Φυ εκζκμ, 2015). ΠλΫπ δ θα βη δπγ έ σ δ β δ αΰπΰά φυ δεκτ α λέκυ ΰέθ αδ ησθκ ηϋ π βμ ΰεα Ϊ α βμ ΤΦ βμ Ρ ίυγκτ αμ, ΰδα έ θ υπϊλξ δ β υθα σ β α θα ΰέθ δ δ αΰπΰά ηϋ π αΰπΰυθ απσ Ϊζζκυμ ξλά μ ε σμ βμ Π, δσ δ κδ τκ ΰ δ κθδεϋμ ξυλ μ ( κυζΰαλέα εαδ Σκυλεέα) θ Ϋξκυθ β υθα σ β α πλαε δεϊ θα δαγϋ κυθ φυ δεσ αϋλδκ λέ κυμ. Όηπμ, η βθ υπκΰλαφά βμ υηφπθέαμ υθ ηϋθκυ υ άηα κμ αθϊη α β Φ εαδ β Bulgaztransgaz EAD, βηδκυλΰάγβε πλσ ία β λέ κυμ απσ κ βη έκ δα τθ βμ δ βλσεα λκ/kulata. Μ εκπσ βθ θέ ξυ β κυ αθ αΰπθδ ηκτ κ 2012 γ πέ βε ηβξαθδ ησμ βηκπλα δυθ δϊγ βμ πκ κ ά πθ φυ δεκτ α λέκυ απσ β Π. τηφπθα η βθ απσφα β αυ ά β Π η τγβε θα δαγϋ δ, ά δα ίϊ β, ηδα πκ σ β α α λέκυ βμ Ϊι πμ κυ 10%, πλκμ πυζβ β ηϋ π κυ ηβξαθδ ηκτ βηκπλα δυθ. δεαέπηα υηη κξάμ β δα δεα έα αυ ά Ϋξκυθ κδ πλκηβγ υ Ϋμ εαδ κδ πδζϋΰκθ μ π ζϊ μ, τηφπθα η κ Νσηκ 4001/2011 (Φυ εκζκμ, 2015). πσ κ 2015 β δϊγ β πθ πκ κ ά πθ κυ φυ δεκτ α λέκυ ηϋ π κυ ηβξαθδ ηκτ δαπλαΰηϊ υ βμ ΰέθ αδ σξδ ησθκ εϊγ λέηβθκ, αζζϊ εαδ εϊγ ξλσθκ, θυ β Π έθαδ υπκξλ πηϋθβ θα δαγϋ δ σζ μ δμ πκ σ β μ φυ δεκτ α λέκυ κ δεκθδεσ βη έκ βζυ πθ κυ Φ. Σκ 2016 β Π γα αυιά δ εζδηαεπ Ϊ πθ υθκζδευθ πλκμ δϊγ β πκ κ ά πθ α λέκυ, πμ πκ κ σ πθ ππζά πθ βμ εα Ϊ κ πλκβΰκτη θκ Ϋ κμ. δ ΰδα κ 2017 κ πκ κ σ γα φ Ϊ δ κ 16%, κ 2018 κ 17%, κ 2019 κ 18% εαδ κ 2020 κ 20%. πδπζϋκθ, Ϋξ δ ΰέθ δ εαδ λκπκπκέβ β βμ δα δεα έαμ βηκπλϊ β βμ, β κπκέα γα ΰέθ αδ τκ φϊ δμ. βθ πλυ β γα Ϋξκυθ δεαέπηα υηη κξάμ, σ κ κδ πλκηβγ υ Ϋμ, σ κ εαδ κδ πδζϋΰκθ μ π ζϊ μ, θυ β τ λβ, σπκυ γα βηκπλα έ αδ πδπζϋκθ 10% γα υηη Ϋξκυθ ησθκ κδ πλκηβγ υ Ϋμ (Ρ 423/2016), (Ρ, 2016). 47

Σκ αθ δε έη θκ βμ βηκπλα έαμ έθαδ β δϊγ β πκ κ ά πθ φυ δεκτ α λέκυ, θ δαφ λση θκυμ αΰκλα Ϋμ, ηϋ π βμ δα δεα έαμ βμ βζ ε λκθδεάμ βηκπλα έαμ. Σα ξαλαε βλδ δεϊ βμ βηκπλα έαμ Ϋξκυθ πμ ιάμ: 1. 2. 3. 4. 5. ΛΙ ΝΙΚ υθκζδεά πκ σ β α πκυ δα έγ αδ αθϋλξ αδ 4.283.632.625 Κwh. πκ σ β α αυ ά βηκπλα έ αδ τκ φϊ δμ: α) βθ πλυ β φϊ β έθαδ δαγϋ δηβ πκ σ β α τοκυμ 2.519.783.897 Κwh εαδ απ υγτθ αδ σ κ εα σξκυμ Ά δαμ πλκηάγ δαμ, σ κ εαδ πδζϋΰκθ μ π ζϊ μ. ί) β τ λβ φϊ β έθαδ δαγϋ δηβ πκ σ β α τοκυμ 1.763.848.728 Κwh εαδ αφκλϊ ησθκ κυμ εα σξκυμ Ά δαμ πλκηάγ δαμ. πκ σ β α φυ δεκτ α λέκυ βμ 1βμ φϊ βμ πκυ δα έγ αδ έθαδ 50.000 η λέ δα πθ 50.396 Κwh κ εαγϋθα. Σκ αθυ α κ σλδκ δ ε έεβ βμ απσ εϊγ υπκοάφδκ αΰκλα ά έθαδ α 10.000 η λέ δα. β 2β φϊ β βμ βηκπλα έαμ δα έγ θ αδ 50.000 η λέ δα πθ 35.277 Κwh κ εαγϋθα. Σκ αθυ α κ σλδκ β υΰε ελδηϋθβ φϊ β βμ βηκπλα έαμ έθαδ α 50.000 η λέ δα. πκ σ β α πκυ Ϋξ δ εα κξυλπγ έ, γα παλαζαηίϊθ αδ ησθκ κ δεκθδεσ βη έκ βζυ πθ. π ζϊ βμ ά κ πλκηβγ υ άμ, εα Ϊ πδζκΰά ηπκλ έ θα πδζϋι δ β παλαζαίά θα ΰέθ δ δ κεα αθ ηβηϋθβ βη λά δα ίϊ β ά η βη λά δα πκ σ β α απκλλσφβ βμ απσ 0 Kwh Ϋπμ 125% βμ ηϋ βμ βη λά δαμ πκ σ β αμ. θ δε δεά δηά εεέθβ βμ εϊγ η λδ έκυ πκυ δα έγ αδ πλκμ βηκπλϊ β β βθ 1β φϊ β έθαδ α 954,60 $ εαδ αθ έ κδξα β 2β φϊ β α 572,77 $ ( Π, 2018). ΓΡ ΜΫξλδ κ 2016 ζ δ κυλΰκτ αθ λ δμ δαφκλ δεϋμ π λδκξϋμ βμ ξυλαμ λ δμ Π, κδ κπκέ μ έξαθ κ ηκθκπυζδκ (30 ξλσθδα) βθ πλκηάγ δα κυ φυ δεκτ α λέκυ ζδεκτμ εα αθαζπ Ϋμ. Μ Ϊ κ πϋλαμ 15 ξλσθπθ πλέηα αθ κδ υθγάε μ ΰδα βθ πλκ αληκΰά εαδ βμ ζζβθδεάμ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ βθ υλππαρεά πλαε δεά. τηφπθα η κ Φ Κ 94/2015 β ηκθκππζδαεά λα βλδσ β α απ ζ υγ λυθ αδ εαδ ΰέθ αδ πζϋκθ αθ αΰπθδ δεά. Σβλυθ αμ κ ξλκθκ δϊΰλαηηα, απσ 1-1-2018, σζκδ κδ εα αθαζπ Ϋμ φυ δεκτ α λέκυ, αθ ιαλ ά πμ εα βΰκλέαμ εα αθϊζπ βμ, γα ηπκλκτθ γα εα α κτθ πδζϋΰκθ μ (Ρ, 2016). 48

Κ Φ Λ Ι 5: ΣΙΜΛΓ ΦΤ ΙΚΤ ΡΙΤ βθ ζζϊ α πκυ θ υπϊλξ δ θδαέα δηκζσΰβ β κ φυ δεσ αϋλδκ, δαπδ υθ αδ σ δ κδ δαφκλκπκδά δμ αυ Ϋμ κφ έζκθ αδ ευλέπμ βθ δηά κυ π λ ζαέκυ, κθ αλδγησ πθ εα αθαζπ υθ εαδ β δαετηαθ β βμ εα αθϊζπ βμ. ) Χ ΦΤ ΙΚΤ (Π ΣΡ Λ Ι) ΡΙΤ Μ ΝΣ ΓΩΝΙ ΣΙΚ Κ Τ ΙΜ Ό αθ πλαΰηα κπκδκτθ αδ αζζαΰϋμ βθ δηά κυ π λ ζαέκυ, αυ σ ηπκλ έ θα πβλ Ϊα δ βθ αΰκλϊ κυ φυ δεκτ α λέκυ, ευλέπμ: α) τθ β η αθ αΰπθδ δεϊ εατ δηα δηά κυ φυ δεκτ α λέκυ υθ Ϋ αδ, ηϋ π ηδαμ δηάμ ίϊ βμ εαδ η ηδα λά λα εζδηϊεπ βμ, η δϊφκλα αθ αΰπθδ δεϊ εατ δηα. υθάγπμ, ξλβ δηκπκδ έ αδ κ π λϋζαδκ π λδεάμ εατ βμ ά κ αλΰσ π λϋζαδκ, θυ εϊπκδ μ π λδπ υ δμ ηπκλκτθ θα ξλβ δηκπκδβγκτθ κδ δηϋμ κυ Ϊθγλαεα εαδ βμ βζ ε λδεάμ θϋλΰ δαμ. ί) Μ β αά β β. Ό αθ β δηά κυ π λ ζαέκυ αυιϊθ αδ εαδ ΰέθ αδ Ϋθα αελδίσ εατ δηκ, κδ εα αθαζπ Ϋμ εα υγτθκθ αδ πλκμ κ φυ δεσ αϋλδκ ΰδα αθ δεα Ϊ α β κυ π λ ζαέκυ. υ σ Ϋξ δ πμ υθϋπ δα βθ ατιβ β βμ αά β βμ κυ φυ δεκτ α λέκυ εαδ πκηϋθπμ εαδ βμ δηάμ κυ. Σα τκ αυ Ϊ εατ δηα έθαδ αθ αΰπθδ δεϊ, ευλέπμ ΰδα βθ παλαΰπΰά βζ ε λδεάμ θϋλΰ δαμ, ίδκηβξαθέ μ ηδελϋμ εαδ η ΰΪζ μ. ΰ) Μ βθ πλκ φκλϊ. 1. Μδα ατιβ β βμ αά β βμ ΰδα π λϋζαδκ, αυιϊθ δ βθ δηά κυ εαδ εα Ϊ πϋε α β πλκεαζ έ, σππμ έ αη παλαπϊθπ, λκφά πθ εα αθαζπ υθ κ φυ δεσ αϋλδκ. υ σ Ϋξ δ πμ απκ Ϋζ ηα βθ ατιβ β βμ παλαΰπΰάμ κυ φυ δεκτ α λέκυ, υ θα εαζυφγ έ β αά β β. ατιβ β βμ παλαΰπΰάμ πλκεαζ έ φυ δεϊ εαδ βθ αυ σξλκθβ η έπ β πθ δηυθ. 2. Σκ απκ Ϋζ ηα βμ αυιβηϋθβμ αά β βμ π λ ζαέκυ, σππμ έθαδ φυ δεσ πλκεαζ έ εαδ ατιβ β βμ δηάμ κυ, β κπκέα ατιβ β η β δλϊ βμ πδϋα δ κυμ παλαΰπΰκτμ κυ φυ δεκτ α λέκυ ΰδα ι τλ β θϋπθ εκδ α ηϊ πθ. ι τλ β αυ ά Ϋξ δ εσ κμ εαδ ΰδα βθ ισλυιβ εαδ ΰδα βθ εη Ϊζζ υ β πθ θϋπθ εκδ α ηϊ πθ, η απκ Ϋζ ηα θα πβλ Ϊα αδ εαδ β δηά κυ φυ δεκτ α λέκυ. 3. Ό αθ αυιϊθ αδ β δηά κυ π λ ζαέκυ εαδ η δυθ αδ β αά β ά κυ, αυ σ πβλ Ϊα δ εαδ β δαγϋ δηβ ξλβηα κ σ β β θϋπθ λ υθυθ εαδ ΰ π λά πθ. πσ βθ Ϊζζβ β ατιβ β βμ αά β βμ ΰδα φυ δεσ αϋλδκ αυιϊθ δ β ξλβηα κ σ β β ΰδα Ϋλ υθα εαδ αθϊπ υιβ θϋπθ εκδ α ηϊ πθ, η απκ Ϋζ ηα θα αυιϊθ αδ β παλαΰπΰά εαδ φσ κθ αυιϊθ αδ β παλαΰπΰά θα η δυθ αδ β δηά κυ φυ δεκτ α λέκυ ( υζζδυ βμ, 2017). 49

θαμ Ϊζζκμ παλϊΰκθ αμ, κ κπκέκμ υθ Ϋ δ βθ αΰκλϊ κυ π λ ζαέκυ εαδ κυ α λέκυ έθαδ κ υΰλκπκδβηϋθκ φυ δεσ αϋλδκ (LNG), έθκθ αμ β υθα σ β α κυμ παλαΰπΰκτμ θα δαθϋηκυθ κ φυ δεσ αϋλδκ απσ δμ ξυλ μ παλαΰπΰάμ πλκμ δμ ξυλ μ η η ΰΪζβ εα αθϊζπ β, η δμ κπκέ μ θ υπϊλξ δ ξ λ αέα τθ β ά β απσ α ά κυμ έθαδ απαΰκλ υ δεά ΰδα β ξλά β αΰπΰυθ. υθα σ β α αυ ά πκυ έθ δ κ LNG πβλ Ϊα δ βθ εα αθϊζπ β κυ φυ δεκτ α λέκυ εαδ εα Ϊ πϋε α β βθ δηά κυ. Μδα δηά, β κπκέα έθαδ υ ξ δ ηϋθβ εαδ αζζβζκ ιαλ υη θβ, σππμ εαδ κ φυ δεσ αϋλδκ η κ π λϋζαδκ (Σκζηαρ βμ, 2012). ηπκλέα κυ φυ δεκτ α λέκυ έθαδ πκζτ ζδΰσ λβ ξϋ β η αυ ά κυ π λ ζαέκυ. Σκ η ΰαζτ λκ η δκθϋε βηα κυ α λέκυ έθαδ σ δ α βη έα παλαΰπΰάμ έθαδ ηαελδϊ απσ α εϋθ λα αά β βμ. Σκ π λϋζαδκ έθαδ ξ δεϊ πδκ φγβθσ εαδ η αφϋλ αδ υεκζσ λα. δ αΰπΰκέ κυ φυ δεκτ α λέκυ έθαδ αλε Ϊ πδκ αελδίκέ απσ αυ κτμ κυ π λ ζαέκυ, π λέπκυ 7 φκλϋμ, αζζϊ εαδ β αΰκλϊ Ϊθε λ LNG, ξϋ β η κ αθ έ κδξκ ΰδα π λϋζαδκ έθαδ 6 φκλϋμ αελδίσ λκ. (Geman & Ohana, 2009). θ έ κδξα, β αθαζκΰέα πθ θατζπθ φσλ π βμ ΰδα η αφκλϊ LNG έθαδ 6 φκλϋμ αελδίσ λβ ξϋ β η β η αφκλϊ κυ π λ ζαέκυ. θ έγ α, σ αθ ΰέθ αδ η αφκλϊ φυ δεκτ α λέκυ απσ α β η ΰαζτ λβ απσ 2500 ηέζδα, σ έθαδ πδκ υηφϋλκυ α κδεκθκηδεϊ β η αφκλϊ θα ΰέθ δ υΰλκπκδβηϋθβ ηκλφά (Geman & Ohana, 2009). ) Ι ΦΡΠΙ ΣΝ ΡΙΘΜ Κ Σ Ν ΛΩΣΩΝ ΦΤ ΙΚΤ ( ΣΣΙΚ Θ ΛΝΙΚ - Θ ΛΙ ) ΡΙΤ αλδγησμ πθ θ λΰκπκδβηϋθπθ η λβ υθ φυ δεκτ α λέκυ ηϋξλδ κ Ϋζκμ κυ 2016, τηφπθα η βθ Ϋεγ β π πλαΰηϋθπθ ΰδα κ έ δκ Ϋ κμ παλκυ δϊα αδ κ παλαεϊ π ξάηα: γ : Ε Έ π αγ ω 2016 50

ΠλΫπ δ θα βη δπγ έ σ δ κδ δηϋμ πθ θ λΰκπκδβηϋθπθ η λβ υθ αφκλκτθ σξδ ησθκ εα αθαζπ Ϋμ αυ σθκηβμ γϋληαθ βμ, αζζϊ εαδ ε θ λδεάμ γϋληαθ βμ, εϊ δ πκυ υθ πϊΰ αδ σ δ κδ υθκζδεκέ εα αθαζπ Ϋμ έθαδ πκζτ π λδ σ λκδ (Ρ, 2016). τηφπθα η βθ πέ βηβ δ κ ζέ α κυ φυ δεκτ α λέκυ δεάμ (www.aerioattikis.gr) α υθκζδεϊ θκδεκευλδϊ πκυ εη αζζ τκθ αδ α πλκθσηδα κυ φυ δεκτ α λέκυ έθαδ π λέπκυ 350.000. θ έ κδξα, εαδ β αδλ έα Ϋλδκ Θ αζκθέεβμ-θ αζέαμ, βθ πέ βηβ δ κ ζέ α βμ (www.epaenergy.gr) αθαφϋλ δ σ δ 340.000 θκδεκευλδϊ λκφκ κ κτθ αδ η φυ δεσ αϋλδκ. υ γα πλϋπ δ θα βη δπγ έ σ δ κ παλαπϊθπ θκτη λκ αφκλϊ β ΰ πΰλαφδεά π λδκξά πθ Νκηυθ Θ αζκθέεβμ εαδ Θ αζέαμ. Γδα κ 2017 εαδ κδ τκ αδλ έ μ (η Ϊ βθ θκπκέβ β) πλκίζϋπκυθ γ αηα δεά ατιβ β πθ θ λΰκπκδβηϋθπθ η λβ υθ, ζσΰπ ευλέπμ πθ πλ Ϊθ ζυθ τθ βμ πκυ παλϋξκυθ, αζζϊ εαδ βμ ατιβ βμ βθ δηά κυ π λ ζαέκυ γϋληαθ βμ. Γ) Ι ΦΡΠΙ Σ Κ Σ Ν ΛΩ ΦΤ ΙΚΤ Θ ΛΝΙΚ - Θ ΛΙ ) ΡΙΤ ( ΣΣΙΚ Μ ίϊ β α κδξ έα πκυ απκ Ϋζζκυθ κδ αδλ έ μ παλκξάμ α λέκυ β Ρ, β ιϋζδιβ βμ εα αθϊζπ βμ δμ π λδκξϋμ αληκ δσ β αμ πθ αδλ δυθ αυ υθ, παλκυ δϊα αδ κ παλαεϊ π ξάηα: ξάηα 30: ιϋζδιβ βμ εα αθϊζπ βμ α λέκυ γ : Ε Έ π αγ δμ λ δμ Π (2011-2016) ω 2016 51

Σκ 2016 β εα αθϊζπ β κυ φυ δεκτ α λέκυ εαδ ΰδα δμ λ δμ αδλ έ μ παλκυ έα ηδα η έπ β ξϋ β η κ 2015 φ Ϊθκθ αμ α 6,35 Twh. η έπ β αυ ά παλκυ δϊ βε υθκζδεϊ εαδ δμ λ δμ αδλ έ μ, η η ΰαζτ λβ βθ Π Θ αζέαμ, πκυ β εα αθϊζπ β αθάζγ κ 2016 1,14 Twh, θυ κ 2015 1,31 Twh, βζα ά Ϋθα πκ κ σ βμ Ϊι πμ κυ 13%. θ έ κδξα, 2% η δυγβε β εα αθϊζπ β βθ Π Θ αζκθέεβμ, (απσ 2,38 Twh κ 2015 2,34 Twh κ 2016) εαδ 8% βθ Π δεάμ (απσ 3,11 Twh κ 2015 2,87 Twh κ 2016) (Ρ, 2016). ) ΛΙ ΝΙΚ ΓΡ ΦΤ ΙΚΤ ΣΙΜΛΓ ) ΡΙΤ Σ Ν ΛΛ (Κ ΝΝΙ Μ α πζαέ δα βμ α δαεάμ απ ζ υγϋλπ βμ βμ ζζβθδεάμ αΰκλϊμ φυ δεκτ α λέκυ βηδκυλΰάγβεαθ τκ εα βΰκλέ μ ζδαθδευθ π ζα υθ: κδ πδζϋΰκθ μ εαδ κδ ηβ πδζϋΰκθ μ. δ πλυ κδ, έθαδ ευλέπμ ίδκηβξαθέ μ, αδλ έ μ βζ ε λκπαλαΰπΰάμ εαδ σζκδ κδ ηβ κδεδαεκέ π ζϊ μ, κδ κπκέκδ Ϋξκυθ δεαέπηα απσ 1/1/2016 βθ πδζκΰά κυ πλκηβγ υ ά φυ δεκτ α λέκυ πκυ εα αθαζυθκυθ, θυ κδ ηβ πδζϋΰκθ μ έθαδ κδ κδεδαεκέ π ζϊ μ κδ κπκέκδ θ Ϋξκυθ κ δεαέπηα αυ σ Ϋπμ βθ 1/1/2018. Νσηκμ 4001 κυ 2011, πδζϋΰκθ μ π ζϊ μ: κ Ϊλγλκ 82 αθαφϋλ δ πκδκδ πλϋπ δ θα έθαδ κδ 1. Ό κδ ξλβ δηκπκδκτθ φυ δεσ αϋλδκ ΰδα παλαΰπΰά ηϋ π αυ κτ θϋλΰ δαμ εαδ Ϋξκυθ Ϊ δα ΰδα βζ ε λκπαλαΰπΰά. 2. Ό κδ π ζϊ μ πθ αδλ δυθ «Ϋλδκ Θ αζκθέεβμ Θ αζέαμ» εαδ «Ϋλδκ δεάμ» αθάεκυθ δμ ΰ πΰλαφδεϋμ κυμ π λδκξϋμ εαδ σ κδ ξλβ δηκπκδκτθ κ φυ δεσ αϋλδκ ΰδα ίδκηβξαθδεά ξλά β η πλαΰηα δεά εα αθϊζπ β 100.000 Nwh κυμ ζ υ αέκυμ 12 ηάθ μ. 3. δ ίδκηβξαθδεκέ π ζϊ μ, αθ ιαλ ά πμ εα αθϊζπ βμ απσ βθ 1 Ιαθκυαλέκυ 2017. 4. Όζκδ κδ κδεδαεκέ π ζϊ μ απσ βθ 1 Ιαθκυαλέκυ 2018. (Νσηκμ 4001/2011) δ π ζϊ μ εα α Ϊ κθ αδ βθ εα βΰκλέα «η ΰΪζπθ π ζα υθ», τηφπθα η βθ παλϊΰλαφκ 2, κυ Ϊλγλκυ 2 κυ Ν. 4001/2001: ) απσ βθ εα αθϊζπ β φυ δεκτ α λέκυ εα Ϊ ηϋ κ σλκ α ξλσθδα πλδθ β τθαοβ τηία βμ πλκηάγ δαμ κυ φυ δεκτ α λέκυ, ζ υ αέα 2 ) απσ βθ δ ξτ βμ ΰεα Ϊ α βμ, σ αθ πλσε δ αδ ΰδα εαδθκτλδα, Γ) απσ βθ πκ σ β α κυ α λέκυ πκυ υπκζκΰέα αδ ΰδα β θϋα πϋε α β βμ δ ξτμ βμ ΰεα Ϊ α βμ. τηφπθα η βθ παλϊΰλαφκ 1 κυ αθπ Ϋλπ θσηκυ, κδ αδλ έ μ παλκξάμ α λέκυ έθαδ υπκξλ πηϋθ μ θα θβη λυ κυθ ΰΰλΪφπμ, αθϊ εα βΰκλέα π ζα υθ, κυμ π ζϊ μ ε έθκυμ πκυ έθαδ ηβ πδζϋΰκθ μ τκ ηάθ μ πλδθ απσ δμ αθαΰλαφση θ μ 52

βη λκηβθέ μ κ Ϊλγλκ 1, σ δ Ϋξκυθ β υθα σ β α θα πδζϋικυθ κθ πλκηβγ υ ά κυμ, σ αθ γα εα α κτθ πδζϋΰκθ μ. πλκηάγ δα, ηβ πδζϋΰκθ μ π ζϊ μ φυ δεκτ α λέκυ απσ δμ αδλ έ μ παλκξάμ α λέκυ ΰέθ αδ τηφπθα η α λυγηδαση θα δηκζσΰδα, α κπκέα ΰελέθκθ αδ απσ βθ Ρ εαδ υπκίϊζζκθ αδ απσ δμ Π. Σα λυγηδαση θα δηκζσΰδα ΰδα βθ πλκηάγ δα φυ δεκτ α λέκυ Ϋξκυθ πμ ία δεά αλξά βθ απζσ β α εαδ β δαφϊθ δα, σ κθ αφκλϊ βθ πζβλκφσλβ β πθ ξλ υ πθ, αζζϊ εαδ ΰδα δμ πλκ φ λση θ μ υπβλ έ μ. ηφαθέακυθ κ πλαΰηα δεσ εσ κμ ΰδα βθ πλκ φ λση θβ υπβλ έα, ξπλέμ θα βηδκυλΰκτθ δαελέ δμ η αιτ πθ π ζα υθ, κδ κπκέκδ ίλέ εκθ αδ βθ έ δα εα βΰκλέα εαδ η παλσηκδα ξαλαε βλδ δεϊ εα αθϊζπ βμ. Μ Ϊ κ θκηδεσ εαδ ζκΰδ δεσ δαξπλδ ησ βμ παλκξάμ εαδ βμ δαθκηάμ, ηφαθέακθ αδ δαελδ Ϊ κδ ξλ υ δμ πθ υπβλ δυθ βμ η αφκλϊμ, δαθκηάμ εαδ παλκξάμ (Νσηκμ 4001/2011). κυμ πδζϋΰκθ μ π ζϊ μ, β πλκηάγ δα φυ δεκτ α λέκυ απσ δμ Π ΰέθ αδ ίϊ β πθ σλπθ πκυ υπϊλξκυθ βθ Ϊ δα πλκηάγ δαμ πκυ έθ αδ αυ Ϋμ, τηφπθα η κ Ϊλγλκ 81 κυ Ν. 4001/2011 εαδ κθ ευ δεα πλκηάγ δαμ πθ Ϊλγλπθ 51 εαδ 85. Γδα θα εαγκλδ έ κ ηϋΰδ κ π λδγυλδκ εϋλ κυμ, κδ παλϊΰκθ μ πκυ κ πβλ Ϊακυθ έθαδ: α) β η κ αγηδεά δηά ΰδα βθ πλκηάγ δα κυ φυ δεκτ α λέκυ δμ πτζ μ δ σ κυ κ τ βηα βμ ξυλαμ, β κπκέα δαηκλφυθ αδ τηφπθα η δμ υηίϊ δμ πλκηάγ δαμ πκυ Ϋξκυθ υθαφγ έ η κθ πλκηβγ υ ά, ί) κ εσ κμ ΰδα β ξλά β κυ υ άηα κμ αΰπΰυθ πκυ ξλβ δηκπκδ έ αδ, υ θα ΰέθ αδ παλϊ κ β κυ φυ δεκτ α λέκυ κυμ ζδεκτμ εα αθαζπ Ϋμ εαδ ΰ) β πδίϊλυθ β ζσΰπ πθ φκλκζκΰδευθ υθ ζ υθ. Φ.. βηκ δκπκδ έ β η κ αγηδεά δηά δ αΰπΰάμ εαδ βθ βη λά δα δηά ιδ κλλσπβ βμ βθ δ κ ζέ α βμ, έθκθ αμ πζβλκφσλβ β ΰδα δμ υθγάε μ πκυ πδελα κτθ, σ κθ αφκλϊ βθ δηά κυ φυ δεκτ α λέκυ βθ ζζβθδεά αΰκλϊ, ΰ ΰκθσμ πκυ θγαλλτθ δ βθ αθϊπ υιβ υΰδκτμ αθ αΰπθδ ηκτ εαδ πφ ζ έ κυμ εα αθαζπ Ϋμ. βηκ δκπκέβ β πθ δηυθ βμ ξκθ λδεάμ απκ ζ έ ηδα πλκςπσγ β υ θα βηδκυλΰβγ έ αΰκλϊ ξκθ λ ηπκλδεά, σπκυ πλαΰηα δεσ ξλσθκ γα δαηκλφυθκθ αδ κδ δηϋμ ίϊ β βμ πλκ φκλϊμ εαδ βμ αά β βμ (Νσηκμ 4001/2011). Ρ, τηφπθα η κ Ϊλγλκ 88, παλϊΰλαφκμ 1 κυ Ν. 4001/2011, ε έ δ κθ εαθκθδ ησ δηκζσΰβ βμ, η Ϊ απσ πλσ α β κυ αλησ δκυ δαξ δλδ ά δαθκηάμ Φυ δεκτ λέκυ, κ κπκέκμ λυγηέα δ β η γκ κζκΰέα η βθ κπκέα εαγκλέακθ αδ α δηκζσΰδα ξλϋπ βμ εϊγ ία δεάμ λα βλδσ β αμ. Μ κθ εαθκθδ ησ αυ σ πδ δυε αδ: α) β αγ λκπκέβ β πθ δηυθ κυ φυ δεκτ α λέκυ, πλκμ σφ ζκμ πθ εα αθαζπ υθ, ί) β θέ ξυ β κυ αθ αΰπθδ ηκτ ζδευθ βθ ζζβθδεά αΰκλϊ φυ δεκτ α λέκυ, ΰ) θα βλβγ έ β έ β η αξ έλδ β, β δαφϊθ δα εαδ β αη λκζβοέα, 53

) β υπκ άλδιβ λ υθυθ απσ κυμ δαξ δλδ Ϋμ ΰδα βθ α φϊζ δα κυ φκ δα ηκτ, κ π σμ πλκΰλαηηα δ ησμ εαδ β παλκξά εδθά λπθ ΰδα πδκ απκ κ δεά ζ δ κυλΰέα, ) β κπκγϋ β β Ϋιυπθπθ υ βηϊ πθ ηϋ λβ βμ εαδ β παλκξά εδθά λπθ ΰδα πλκθκηδαεϋμ ξλ υ δμ θϋκυμ εα αθαζπ Ϋμ, α) β βηδκυλΰέα θϋπθ π θ τ πθ, υ θα ια φαζδ έ β απλσ εκπ β λκφκ κ έα εαδ ίδπ δησ β α κυ υ άηα κμ, πλκε δηϋθκυ θα ηπκλ έ θα αθ απκελδγ έ η ζζκθ δεά αά β β. εα Ϊλ δ β πθ δηκζκΰέπθ απσ κ δαξ δλδ ά κυ δε τκυ, κ κπκέκμ δ πλϊ δ α αθ αζζϊΰηα α ΰδα εϊγ λα βλδσ β Ϊ κυ, υπκίϊζζκθ αδ ΰδα Ϋΰελδ β β Ρ, β κπκέα πλϋπ δ ηϋ α δϊ βηα λδυθ ηβθυθ θα απκφα έ δ εαδ θα α βηκ δ τ δ βθ φβη λέ α βμ ευί λθά πμ (Νσηκμ 4001/2011). ) Ι ΦΡΠΙ Σ ΣΙΜΛΓ ΦΤ ΙΚΤ Θ ΛΝΙΚ - Θ ΛΙ ) ΡΙΤ ( ΣΣΙΚ ΜΫξλδ εαδ κ π Ϋηίλδκ κυ 2011 β Π δεάμ δαησλφπθ βθ δηά πυζβ βμ κυ φυ δεκτ α λέκυ, τηφπθα η δμ δηϋμ πθ αθ αΰπθδ δευθ υπκεα Ϊ α πθ εαυ έηπθ (market value pricing) ΰδα εϊγ ξλά β (κδεδαεά, ηπκλδεά, ίδκηβξαθδεά) πκυ πλκκλέα αδ κ αϋλδκ. Σβθ έ δα πκζδ δεά φαλησακυθ εαδ αλε Ϋμ Ϊζζ μ υλππαρεϋμ αδλ έ μ παλκξάμ α λέκυ, δ έπμ σ αθ Ϋξκυθ κ απκεζ δ δεσ δεαέπηα παλκξάμ α λέκυ ηδα π λδκξά, πλκμ κυμ ζδεκτμ εα αθαζπ Ϋμ. δηκζκΰδαεά βμ πκζδ δεά Ϊζζαι απσ κθ ε υίλδκ κυ 2011, σπκυ πζϋκθ δαηκλφυθ αδ τηφπθα η κ εσ κμ κυ φυ δεκτ α λέκυ (cost - plus pricing). δηά υλα πλκετπ δ απσ κ υθκζδεσ Ϊγλκδ ηα κυ εσ κυμ πλκηάγ δαμ κυ φυ δεκτ α λέκυ, κυ εσ κυμ βμ δαθκηάμ, πθ φσλπθ εαδ κ εϋλ κμ βμ αδλ έαμ. β απσ κ 2004 κδ αδλ έ μ Π Θ αζκθέεβμ εαδ Π Θ αζέαμ δαηκλφυθκυθ βθ δηκζκΰδαεά κυμ πκζδ δεά η κθ έ δκ αελδίυμ λσπκ (Ρ, 2016). 54

ξάηα 31: ΜΫ κμ Όλκμ πθ ηβθδαέπθ δηυθ, αθϊ Ϋ κμ, ΰδα κ δεδαεσ Σδηκζσΰδκ ( /MWh) πθ λδυθ Π γ : Ε Έ π αγ ω 2016 ξάηα 32: ΜΫ κμ σλπθ πθ ηβθδαέπθ δηυθ, αθϊ Ϋ κμ, ΰδα κ δεδαεσ Σδηκζσΰδκ ( /MWh) πθ λδυθ θ ζ δ κυλΰέα Π γ : Ε Έ π αγ ω 2016 ξάηα 33: ΜΫ κμ Όλκμ πθ ηβθδαέπθ δηυθ, αθϊ Ϋ κμ, ΰδα κ ηπκλδεσ Σδηκζσΰδκ ( /MWh) πθ Π γ : Ε Έ π αγ ω 2016 55