ΛΥΣΙΑΣ: Ο Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός μέσω Internet

ΛΥΣΙΑΣ: Ο Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός μέσω Internet Κ. Δούκας 1, Γ. Κωτσάνης 1, Α. Ψύρης 1, Λ. Ταλιαδώρου 2 1 Εκπαιδευτήρια Δούκα Μεσογείων 151, 151 25 Μαρούσι Τηλ.: 6108000, Fax: 6107420 E-mail: cdoukas@doukas.gr, kotsanis@doukas.gr 2 Compulink Network Λεωφ. Συγγρού 44, Αθήνα Τηλ.: 9249761-8, Fax: 9249290 E-mail: lucytal@compulink.gr Περίληψη Ο ΛΥΣΙΑΣ είναι ένας πανελλήνιος διαγωνισμός για Έλληνες μαθητές από Ε Δημοτικού έως Γ Λυκείου ο οποίος διεξάγεται κάθε χρόνο (από το 1997) σε δύο φάσεις μέσω Internet. Οι λεπτομέρειες για τη διεξαγωγή του διαγωνισμού περιγράφονται στην παρουσίαση που ακολουθεί και στον κόμβο του διαγωνισμού: www.lysias.gr. Λέξεις Κλειδιά: Μαθητικός διαγωνισμός, διαδικτυακό λογισμικό αξιολόγησης, διαθεματική προσέγγιση Εισαγωγή Τα Εκπαιδευτήρια Δούκα, η Compulink Network και η ΙΒΜ Ελλάς, με τη συνεργασία διακεκριμένων επιστημόνων από Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Ινστιτούτα, Πανεπιστήμια και της Ελληνικής Εταιρείας Επιστημόνων Η/Υ και Πληροφορικής, ΕΠΥ, έχουν καθιερώσει την ετήσια διεξαγωγή του Πανελλήνιου Μαθητικού Διαγωνισμού μέσω Internet, "ΛΥΣΙΑ". Ο ΛΥΣΙΑΣ διεξάγεται σε δύο φάσεις (όσοι μαθητές δηλώσουν συμμετοχή διαγωνίζονται στην 1η φάση και όσοι απ αυτούς προκριθούν, συμμετέχουν στη 2η φάση) και έχει ως σκοπούς την: - ευγενή άμιλλα μεταξύ μαθητών σε διεπιστημονικά θέματα, τα οποία σχετίζονται με τις γνώσεις και τα ενδιαφέροντά τους (από γνωστικά αντικείμενα Μαθηματικών, Φυσικής, Χημείας, Βιολογίας, Γεωγραφίας, Πληροφορικής, Ελληνικών, Ιστορίας, Πολιτικής Οικονομίας, Θρησκευτικών, Κοινωνιολογίας, Αισθητικής Αγωγής, Μουσικής καθώς και Γενικών Γνώσεων). - παιδαγωγική και διδακτική προσέγγιση της γνώσης με ελκυστικό και φιλικό τρόπο. - έμφαση στην κριτική αντιμετώπιση προβλημάτων και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων. - εξοικείωση των μαθητών με τις Νέες Τεχνολογίες και την εκπαιδευτική χρήση των εφαρμογών τους με έμφαση στη διαδικασία συμμετοχής και την εμπειρία του Διαδικτύου. - αξιοποίηση των σύγχρονων υπολογιστικών εξ αποστάσεως εργαλείων για την εκπαίδευση και την άμεση ανταλλαγή πληροφοριών. - εξοικείωση των μαθητών με το νέο τρόπο αξιολόγησης του Υπουργείου Παιδείας. Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι από φέτος ο ΛΥΣΙΑΣ αποκτάει και χαρακτήρα κοινωνικής προσφοράς μιας και ξεκινάει τη νέα πρωτοβουλία «Παίζω & Βοηθάω». Για κάθε συμμετέχοντα της Α φάσης οι διοργανωτές του διαγωνισμού θα ενισχύουν οικονομικά ένα ίδρυμα για παιδιά. Με τον τρόπο αυτόν τα παιδιά του ΛΥΣΙΑ ευαισθητοποιούνται ως προς κοινωνικές ομάδες οι οποίες χρειάζονται την ενεργή συμπαράστασή τους. Σύντομο Ιστορικό του ΛΥΣΙΑ Η Πληροφορική στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ΕΠΥ 2000 77

Ο Λυσίας διεξήχθη για πρώτη φορά το 1997. Για την υλοποίησή του κινητοποιήθηκαν (από το 1996) πολυπληθείς ομάδες επιστημόνων, εκπαιδευτικών και τεχνικών μέσα από τη σύσταση των παρακάτω τριών επιτροπών: - οργανωτική επιτροπή (για την οργάνωση και προβολή του διαγωνισμού) - επιστημονική επιτροπή (για τον καθορισμό των όρων και του τρόπου διεξαγωγής του διαγωνισμού) - επιτροπή θεμάτων (για τη συλλογή, σύνταξη και έλεγχο των θεμάτων του διαγωνισμού) Η ανοδική πορεία του διαγωνισμού τα τρία τελευταία χρόνια, μπορεί να πιστοποιηθεί από τον παρακάτω πίνακα εγγραφών και συμμετoχών στο διαγωνισμό (υπερτριπλασιασμός των συμμετοχών στην τρίτη χρονιά). Διαδικασία εγγραφής - συμμετοχής Είδος Συμμετοχών 1997 1998 1999 Εγγραφές 894 2122 2950 Προκριθέντες στη Α φάση 602 1373 1977 Προκριθέντες στη Β φάση 82 176 429 Δυνατότητα συμμετοχής στο διαγωνισμό έχουν όλοι οι Έλληνες μαθητές του Δημοτικού (τάξεις Ε' και Στ'), Γυμνασίου και Λυκείου (ηλικίας 10-18 χρόνων), οι οποίοι φοιτούν σε σχολεία στην Ελλάδα, την Κύπρο και το εξωτερικό (Απόδημος Ελληνισμός). Θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι δεν απαιτούνται ειδικές γνώσεις στη χρήση των υπολογιστών για τη συμμετοχή στο Διαγωνισμό. Οι μαθητές πληροφορούνται τους όρους από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ή από τα σχολεία τους, καθώς και από τον αντίστοιχο κόμβο (www.lysias.gr) και μπορούν να συμμετέχουν σε υπάρχοντα δοκιμαστικό διαγωνισμό (demo). Οι διαγωνιζόμενοι εγγράφονται σε μία φόρμα εγγραφής με τα πλήρη στοιχεία τους (όνομα, επώνυμο, τάξη, σχολείο, διεύθυνση και τηλέφωνο). Παραλαμβάνουν επίσης ένα προσωπικό κωδικό αριθμό (PIN) με τον οποίο μπορούν να συμμετέχουν. Eίναι δυνατόν για κάθε μία διεύθυνση (e-mail) να μπορούν να εγγραφούν και να συμμετάσχουν περισσότεροι από ένας διαγωνιζόμενοι, καθένας όμως παίρνει διαφορετικό κωδικό πρόσβασης. Σε περίπτωση που το ίδιο πρόσωπο εγγραφεί και συμμετάσχει πάνω από μία φορά αποκλείεται από την Β φάση του διαγωνισμού. Σε περίπτωση δήλωσης ανακριβών στοιχείων με σκοπό την πολλαπλή συμμετοχή ο διαγωνιζόμενος χάνει επίσης το δικαίωμα συμμετοχής του στην Β φάση. Χρόνος διεξαγωγής του ΛΥΣΙΑ Η 1η φάση διεξάγεται ένα ολόκληρο Σαββατοκύριακο του Μαρτίου ή Απριλίου (πριν από τις διακοπές του Πάσχα), είτε με προσωπική πρόσβαση των διαγωνιζομένων στο Internet (από σταθμό PC της επιλογής τους) είτε με πρόσβαση από προκαθορισμένα ανοικτά κέντρα (ιδιωτικά και δημόσια σχολεία, φροντιστήρια, ΑΕΙ, ΤΕΙ) και τους 36 πανελλαδικούς κόμβους της Compulink. Η 2η φάση διεξάγεται ένα Σάββατο του Μαΐου (μετά τις διακοπές του Πάσχα) σε συγκεκριμένες ώρες για κάθε τάξη και σε καθορισμένα εξεταστικά κέντρα σε όλη την Ελλάδα και ανάλογα με τον τόπο διαμονής των νικητών της πρώτης φάσης. Ειδικά για τον 4ο διαγωνισμό, το «ΛΥΣΙΑ 2000» η 1η φάση διεξάγεται 1-2 Απριλίου 2000 και η 2η φάση 13 Μαΐου 2000. Κανόνες διεξαγωγής του ΛΥΣΙΑ 1η φάση Κατά το διήμερο της πρώτης φάσης του διαγωνισμού, κάθε διαγωνιζόμενος απαντά σε μία ομάδα 12 θεμάτων, που επιλέγονται τυχαία από μία πολυπληθή ομάδα ισάξιων θεμάτων, τα οποία αντιστοιχούν Η Πληροφορική στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ΕΠΥ 2000 78

στην τάξη του. Τα προς απάντηση θέματα είναι αντικειμενικού τύπου (πολλαπλής επιλογής, σωστού/λάθους, σύντομης συμπλήρωσης και αντιστοίχισης). Οι διαγωνιζόμενοι μπορούν να απαντήσουν στα θέματα μέσα σε επαρκές χρονικό περιθώριο (45 λεπτά). Στην περίπτωση που διακοπεί η σύνδεσή τους, θα μπορούν να συμμετάσχουν ξανά, αλλά θα απαντήσουν σε άλλα θέματα, στον ίδιο χρόνο. Ο χρόνος (45 λεπτά) είναι αυστηρά καθορισμένος και οι διαγωνιζόμενοι δεν επιτρέπεται να τον ξεπεράσουν. Τέλος μπορούν να χρησιμοποιήσουν οποιοδήποτε βοήθημα ή μέσο (χαρτί, μολύβι κτλ) για την επίλυση των θεμάτων. Προκρίνονται στην Β φάση όσοι μαθητές διακριθούν στην Α φάση συγκεντρώνοντας αναλογικά υψηλή βαθμολογία μέσα στον καθορισμένο χρόνο των 45 λεπτών. Οι σωστές απαντήσεις και οι μαθητές που θα προκριθούν από την 1η για τη 2η φάση θα κοινοποιηθούν μέσα από τον ίδιο κόμβο 2 ημέρες μετά τη λήξη της 1ης φάσης. Όλοι οι μαθητές θα πάρουν αναμνηστικό δίπλωμα συμμετοχής. 2η φάση Οι μαθητές που θα προκριθούν από την 1η φάση ενημερώνονται έγκαιρα, για να έρθουν σε επιλεγμένα εξεταστικά κέντρα κοντά στον τόπο διαμονής τους για τη συμμετοχή τους στη δεύτερη και τελική φάση του Διαγωνισμού. Οι διαγωνιζόμενοι χωρίζονται σε ομάδες, ανάλογα με την τάξη τους. Οι συμμετέχοντες της κάθε ομάδας διαγωνίζονται στα ίδια θέματα. Τα θέματα της 2ης φάσης είναι παρόμοια με αυτά της 1ης φάσης. Στη 2η φάση δεν επιτρέπεται η χρήση του οποιουδήποτε βοηθήματος. Οι νικητές της 2ης φάσης βραβεύονται (με υπολογιστές, εκπαιδευτικά προγράμματα, συνδρομές κ.τ.λ.) σε Ειδική Τελετή Βράβευσης η οποία ανακοινώνεται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και το Διαδίκτυο. Πρέπει να τονισθεί ότι, επειδή ο διαγωνισμός περιλαμβάνει δύο φάσεις, πρέπει να υπάρχει και η σχετική διαβάθμιση δυσκολίας. Αντίστοιχα πρέπει να διαβαθμιστεί η δυσκολία αναλόγως της βαθμίδας και της τάξης. Τα θέματα του Λυσία Τα προς απάντηση θέματα μπορούν να ανήκουν σε μια από τις παρακάτω 4 κατηγορίες: πολλαπλής επιλογής σωστό/λάθος συμπλήρωσης (συνήθως αριθμού) αντιστοίχισης Τα θέματα, ανάλογα με το περιεχόμενό τους χωρίζονται στους παρακάτω 6 τομείς: 1ος τομέας: Μαθηματικά, Πληροφορική 2ος τομέας: Φυσική, Χημεία 3ος τομέας: Ελληνικά 4ος τομέας: Κοινωνικά (Ιστορία, Θρησκευτικά, Οικονομία, κ.τ.λ.) 5ος τομέας: Αισθητικά (Αισθητική Αγωγή, Μουσική) 6ος τομέας: Γενικές Γνώσεις Η κατανομή των 6 αυτών τομέων στα 12 προς απάντηση θέματα παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί: Η Πληροφορική στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ΕΠΥ 2000 79

ΤΑΞΗ Ε, ΣΤ Δημοτικού Α, Β, Γ Γυμνασίου Α, Β, Γ Λυκείου Μαθ/κά, Πληρ/κή 2 2 4 Φυσική, Χημεία 1 1 Ελληνικά 2 2 5 Κοινωνικά 3 3 Αισθητικά 2 2 3 Γενικές Γνώσεις 2 2 Σύνολα 12 12 12 Τα θέματα κατά το δυνατόν είναι διαθεματικά και δεν παρακολουθούν στενά τη σχολική ύλη. Ωστόσο πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ορισμένα αντικείμενα μπορεί να μην έχουν διδαχθεί λόγω του ότι η σχολική ύλη δεν διδάσκεται με τους ίδιους ρυθμούς στα σχολεία όλης της χώρας. Δίνεται έμφαση στην πρωτοτυπία των ερωτήσεων, στην καλλιέργεια της φαντασίας και της κριτικής σκέψης. Ειδικότερα στο Λύκειο λαμβάνεται μέριμνα, ώστε να μην διατυπώνονται θέματα των 3 κατευθύνσεων, που φυσικά δεν μπορούν να απαντηθούν από όλους τους μαθητές. Για την υλοποίηση του διαγωνισμού συγγράφονται συνολικά κάθε χρόνο τουλάχιστον 400 νέα θέματα για να καλύψουν τους τομείς, τις τάξεις, τις βαθμίδες και τις 2 φάσεις του διαγωνισμού. Παραδείγματα θεμάτων Για κάθε έναν από τους 6 τομείς θεμάτων του διαγωνισμού παρουσιάζουμε ένα ενδεικτικό παράδειγμα θέματος: Θέμα Συμπλήρωσης για τον 1ο Τομέα (Μαθηματικά, Πληροφορική) Δ A B Γ 16 Ε 12 Το άθροισμα των τριών αριθμών κάθε ακτίνας και κάθε πλευράς του τροχού είναι το ίδιο. Να συμπληρώσετε τους αριθμούς που λείπουν, αν γνωρίζετε ότι: α) όλοι οι αριθμοί είναι διαφορετικοί μεταξύ τους β) οι αριθμοί είναι από το 1 έως και το 19. Ζ 13 Η 9 Θ Ι 15 Κ 2 11 Μ Λ Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Θέμα Πολλαπλής Επιλογής για τον 2ο Τομέα (Φυσική, Χημεία) Δύο Ινδιάνοι αστροναύτες βρίσκονται στο φεγγάρι σε απόσταση ο ένας από τον άλλο. Ποια από τα παρακάτω μέσα μπορούν να χρησιμοποιήσουν για την επικοινωνία τους; (επιλέξτε 2 απαντήσεις) 1. Καπνό που προέρχεται από την καύση ξύλων 2. Μεγάφωνο 3. Καθρεφτάκι 4. Ρυθμικά χτυπήματα στο έδαφος Θέμα Αντιστοίχισης για τον 3ο Τομέα (Ελληνικά) Αντιστοιχίστε τους συγγραφείς της αριστερής στήλης με τα έργα της δεξιάς στήλης: Α. Μ. Αναγνωστάκης 1. Επί ασπαλάθων Η Πληροφορική στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ΕΠΥ 2000 80

Β. Κ.Π. Καβάφης 2. Το πλατύ ποτάμι Γ. Στρ. Τσίρκας 3. Γιούγκερμαν Δ. Γ. Σεφέρης 4. Το ποτάμι Ε. Μ. Καραγάτσης 5. Αλεξανδρινοί Βασιλείς Ζ. Γ. Θεοτοκάς 6. Νέοι της Σιδώνος 1970 Η. Ιω. Μπεράτης 7. Μνήμη 8. Αργώ 9. Οδυσσέας Θέμα Αντιστοίχισης για τον 4ο Τομέα (Κοινωνικά) Οι αρχαίοι Ελληνες αγαπούσαν ιδιαίτερα τον αθλητισμό. Είχαν καθιερώσει μάλιστα πανελλήνιους αγώνες, η νίκη στους οποίους αποτελούσε μεγάλη τιμή για τον αθλητή και την ιδιαίτερη πατρίδα του. Από τους πανελλήνιους αγώνες σημαντικότεροι ήταν τα... που τελούνταν στην Ολυμπία κάθε τέσσερα χρόνια. Οι αγώνες αυτοί διεξάγονταν προς τιμήν του θεού... Στη διάρκεια των αγώνων γινόταν εκεχειρία, δηλαδή σταματούσαν οι... ανάμεσα στις πόλεις-κράτη. Το βραβείο του νικητή ήταν ένα στεφάνι από κότινο δηλαδή αγριελιά. Η δόξα όμως της νίκης ήταν τόσο μεγάλη που πολλές πόλεις γκρέμιζαν μέρος από τα... για να μπεί ο ολυμπιονίκης που επέστρεφε στην πατρίδα του. Άλλοι πανελλήνιοι αγώνες γίνονταν στη Νεμέα, τους Δελφούς και τον Ισθμό της Κορίνθου. Οι Ολυμπιακοί αγώνες καταργήθηκαν από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Α, ως εκδήλωση... Επιλογή της κατάλληλης από τις παρακάτω προτεινόμενες απαντήσεις που συμπληρώνει το κείμενο: 1. Ολύμπια 2. ειδωλολατρική 3. πόλεμοι 4. Δία 5. τείχη 6. Αθήνα 7. Αθηνά 8. Απόλλωνα Θέμα Πολλαπλής Επιλογής για τον 5ο Τομέα (Αισθητικά) Σε τι ρυθμό είναι γραμμένο το παρακάτω μουσικό κομμάτι; 1. 2/4 2. 4/4 3. 3/4 4. 3/8 Θέμα Σωστό/Λάθος για τον 6ο Τομέα (Γενικές Γνώσεις) Ποιοι από τους ισχυρισμούς που διατυπώνονται στις παρακάτω προτάσεις είναι σωστοί (Σ) και ποιοι λανθασμένοι (Λ); 1. Το απολιθωμένο δάσος βρίσκεται στη Μυτιλήνη Σ Λ 2. Ο πολιούχος άγιος της Θεσσαλονίκης είναι ο Αγ. Γεώργιος Σ Λ 3. Ο Παρθενώνας ήταν ένα από τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Σ Λ 4. Ο Τζων Λένον ήταν τραγουδιστής των Rolling Stones Σ Λ Η Πληροφορική στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ΕΠΥ 2000 81

Τεχνική περιγραφή του ΛΥΣΙΑ Για την υλοποίηση της εφαρμογής του διαγωνισμού χρησιμοποιήθηκαν τεχνολογίες σχετικές με το Internet και τον WWW. Πιο συγκεκριμένα, η εφαρμογή αποτελείται από ένα σύνολο ASP scripts, τα οποία εκτελούνται σε έναν Web server και δημιουργούν σελίδες HTML που αποστέλλονται στον browser (Internet Explorer, Netscape Navigator) του διαγωνιζομένου. Τα scripts αυτά, σε συνεργασία με μία σχεσιακή βάση δεδομένων επιτελούν τις παρακάτω λειτουργίες: α) Εγγραφή του διαγωνιζομένου στη βάση και καταχώριση των στοιχείων του. β) Δημιουργία των σελίδων διαγωνίσματος με τυχαία επιλογή από ομάδες ερωτήσεων, κατηγοριοποιημένες ανά γνωστικό τομέα και σχολική τάξη. γ) Επεξεργασία των απαντήσεων του διαγωνιζομένου, αποθήκευσή τους στη βάση δεδομένων και υπολογισμός της βαθμολογίας του (κάθε ερώτηση παίρνει 10 βαθμούς και η μέγιστη βαθμολογία είναι 120 βαθμοί). Για την ασφαλή διεξαγωγή του διαγωνισμού, κάθε διαγωνιζόμενος λαμβάνει μετά την εγγραφή του έναν κωδικό (PIN) μέσω e-mail, τον οποίο χρησιμοποιεί για την πιστοποίηση της ταυτότητάς του όταν πρόκειται να λάβει το διαγώνισμα. Με την αποστολή του διαγωνίσματος από τον web server, καταχωρίζεται στη βάση δεδομένων η ώρα αποστολής του διαγωνίσματος στον διαγωνιζόμενο, ενώ αυξάνεται και ένας μετρητής με σκοπό τον περιορισμό των αιτήσεων. Έτσι αφαιρείται η δυνατότητα του διαγωνιζομένου να ζητάει το διαγώνισμα από τον web server μέχρις ότου λάβει ευνοϊκές ερωτήσεις. Επιπλέον, με την καταγραφή του χρόνου αποστολής του διαγωνίσματος στον server, ο υπολογισμός του χρόνου απάντησης του διαγωνίσματος είναι ανεπηρέαστος (σε αντίθεση με λύσεις JavaScript/VbScript που λειτουργούν στον browser και χρησιμποιούν το ρολόι του υπολογιστή του διαγωνιζομένου). Συμπεράσματα Η πολύχρονη εμπειρία των φορέων που οργανώνουν το ΛΥΣΙΑ σε θέματα διαδικτυακού εκπαιδευτικού λογισμικού και η ήδη τριετής εμπειρία τους στην οργάνωση του ΛΥΣΙΑ, θέτουν τις βάσεις για την ανάδειξη του διαγωνισμού σε θεσμό στην ευρύτερη ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα. Η αδιάκοπη ετήσια αύξηση των συμμετοχών, η δυναμική παρουσία των μαθητών της επαρχίας (σε υψηλότερα ποσοστά από αυτά της πρωτεύουσας και κατά τις δύο φάσεις τουδιαγωνισμού), η «κανονικοποιημένη» καμπύλη αποτελεσμάτων του διαγωνισμού καθώς και το όλο και εντονότερο ενδιαφέρον για υποστήριξη και συμμετοχή στο διαγωνισμό συνιστούν λόγους για μεθοδικότερη επεξεργασία και αξιοποίηση των πλούσιων στατιστικών αποτελεσμάτων του. Έχοντας ως δεδομένο αφενός τα αποτελέσματα από τη χρήση του ΕΠΕΑΕΚ στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (εξοπλισμός σχολείων, δικτύωση, εκπαιδευτικό λογισμικό, επιμόρφωση κ.τ.λ), και αφετέρου την έναρξη εφαρμογής της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης (προγράμματα σπουδών, τρόπος αξιολόγησης κ.τ.λ.) ο ΛΥΣΙΑΣ μπορεί να συμβάλλει και στα δύο ως καλά ορισμένο/δομημένο, ευρείας κλίμακας και γενικευμένης αποδοχής εκπαιδευτικό περιβάλλον. 3η Διημερίδα Πληροφορικής ΕΠΥ "Η Πληροφορική στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση", 4-5 Φεβρουαρίου 2000 Η Πληροφορική στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, ΕΠΥ 2000 82