Το κατηγορούμενο Ασκήσεις συντακτικού ΑΣΚΗΣΗ 1 Να εντοπίσετε τα κατηγορούμενα στις παρακάτω προτάσεις και να αναγνωρίσετε το είδος τους: 1.1. Τὰ μὲν κατηγορημένα οὕτως ἐστὶ πολλὰ καὶ δεινὰ (= Οι κατηγορίες είναι τόσο πολλές και φοβερές). 1.2. Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις. 1.3. Εἰ τοιαύτη ἐστὶν (ἡ γυνὴ) οἵαν σὺ λέγεις. 1.4. Πάντων δεινότατόν ἐστι διαβολή. 1.5. Ὑπαίθριοι δ' ἔξω ἐστρατοπεδεύετε. 1.6. Πρῶτος ἔλεξεν αὐτῶν Καλλίας ὁ δᾳδοῦχος. 1.7. ᾜρετο δὲ τὸ ὕψος τοῦ τείχους μέγα. 1.8. Ἐγώ σε, ὦ Φαλῖνε, ἄσμενος ἑόρακα. 1.1. «Τὰ μὲν κατηγορημένα οὕτως ἐστὶ πολλὰ καὶ δεινά.» πολλὰ καὶ δεινά: κατηγορούμενα στο υποκείμενο του συνδετικού ρήματος «ἐστὶ» (Τὰ κατηγορημένα) (= Οι κατηγορίες είναι τόσο πολλές και φοβερές) 1.2. «Ἐπίδαμνός ἐστι πόλις.» πόλις: κατηγορούμενο στο υποκείμενο του συνδετικού ρήματος «ἐστὶ» ( Ἐπίδαμνός) (= Η Επίδαμνος είναι πόλη) 1.3. «Εἰ τοιαύτη ἐστὶν (ἡ γυνὴ) οἵαν σὺ λέγεις.» τοιαύτη: κατηγορούμενο στο εννοούμενο υποκείμενο του συνδετικού ρήματος «ἐστὶ» (ἡ γυνὴ) (= Αν η γυναίκα είναι τέτοια που εσύ λες) 1.4. «Πάντων δεινότατόν ἐστι διαβολή.» δεινότατόν: κατηγορούμενο στο υποκείμενο του συνδετικού ρήματος «ἐστὶ»( διαβολή) (= Η συκοφαντία είναι το πιο φοβερό απ' όλα.) 1.5. «Ὑπαίθριοι δ' ἔξω ἐστρατοπεδεύετε.» Ὑπαίθριοι: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τόπου στο εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος «ἐστρατοπεδεύετε»(ὑμεῖς) (= Στρατοπεδεύατε έξω στο ύπαιθρο) 1.6. «Πρῶτος ἔλεξεν αὐτῶν Καλλίας ὁ δᾳδοῦχος.» Πρῶτος: επιρρηματικό κατηγορούμενο της σειράς στο υποκείμενο του ρήματος «ἔλεξεν» (Καλλίας) (= Πρώτος από τους πρέσβεις πήρε τον λόγο ο Καλλίας ο δαδούχος) 1.7. «ᾜρετο δὲ τὸ ὕψος τοῦ τείχους μέγα.» μέγα: προληπτικό κατηγορούμενο στο υποκείμενο του ρήματος «ᾔρετο» (τὸ ὕψος) (= Το ύψος του τείχους ανέβαινε ώστε να γίνει μεγάλο) 1.8. «Ἐγώ σε, ὦ Φαλῖνε, ἄσμενος ἑόρακα.» ἄσμενος: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο υποκείμενο του ρήματος «ἑόρακα»(ἐγώ) (= Εγώ, Φαλίνε, με χαρά σε είδα.) ΑΣΚΗΣΗ 2 Να εντοπίσετε τη γενική κατηγορηματική στις παρακάτω προτάσεις και να αναγνωρίσετε το είδος της: 2.1. Νομίζει τὰς πόλεις εἶναι ἑαυτοῦ. 2.2. Τὰ ἱερά ἦν τριῶν ταλάντων.
2.3. Σιγή ἐστι σώφρονος τρόπου. 2.4. Αἰτία μὲν γὰρ φίλων ἀνδρῶν ἐστὶν ἁμαρτανόντων, κατηγορία δὲ ἐχθρῶν ἀδικησάντων. 2.5. Ὅστις δ' ἐτῶν μέν ἐστιν πλειόνων ἢ πεντήκοντα. 2.6. Ἀλλὰ χιλίων ἡ δίκη μόνον ἦν δραχμῶν. 2.7. Ἡ κρηπίς ἐστι λίθων μεγάλων. 2.8. Ἦν δὲ τῶν αἱρεθέντων Καλλίας Ἱππονίκου, Αὐτοκλῆς Στρομβιχίδου. 2.1. «Νομίζει τὰς πόλεις εἶναι ἑαυτοῦ.» γενική κατηγορηματική κτητική (= Θεωρεί ότι οι πόλεις είναι δικές του) 2.2. «Τὰ ἱερά ἦν τριῶν ταλάντων.» γενική κατηγορηματική της αξίας (= Οι θυσίες άξιζαν τρία τάλαντα) 2.3. «Σιγή ἐστι σώφρονος τρόπου.» γενική κατηγορηματική της ιδιότητας (= Η σιγή είναι χαρακτηριστικό του συνετού) 2.4. «Αἰτία μὲν γὰρ φίλων ἀνδρῶν ἐστὶν ἁμαρτανόντων, κατηγορία δὲ ἐχθρῶν ἀδικησάντων.» γενικές κατηγορηματικές κτητικές (= Το παράπονο ενός ανθρώπου αφορά τους φίλους του όταν σφάλλουν, η κατηγορία του όμως αφορά τους εχθρούς του που τον αδίκησαν) 2.5. «Ὅστις δ' ἐτῶν μέν ἐστιν πλειόνων ἢ πεντήκοντα.» γενική κατηγορηματική της ιδιότητας (= Όποιος είναι μεγαλύτερος από πενήντα χρονών) 2.6. «Ἀλλὰ χιλίων ἡ δίκη μόνον ἦν δραχμῶν.» γενική κατηγορηματική της αξίας (= Όμως το πρόστιμο ήταν μόνο χιλίων δραχμών) 2.7. «Ἡ κρηπίς ἐστι λίθων μεγάλων.» γενική κατηγορηματική της ύλης (= Το θεμέλιο είναι κατασκευασμένο από μεγάλες πέτρες) 2.8. «Ἦν δὲ τῶν αἱρεθέντων Καλλίας Ἱππονίκου, Αὐτοκλῆς Στρομβιχίδου.» γενική κατηγορηματική διαιρετική (= Στους εκλεγμένους πρέσβεις ανήκαν ο Καλλίας ο γιος του Ιππόνικου, ο Αυτοκλής, ο γιος του Στρομβιχίδη) ΑΣΚΗΣΗ 3 Να βρείτε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενά τους στις παρακάτω προτάσεις και να τις μεταφράσετε: α. Ἔκριναν αὐτὸν φιλομαθέστατον. β. Ὁ δῆμος εἵλετο Μιλτιάδην στρατηγόν. γ. Ἀρταξέρξης Τισσαφέρνην σατράπην ἐποίησε. δ. Πάντων δεσπότην αὑτὸν ἐποίησε. ε. Τὴν τοιαύτην δύναμιν ἀνδρείαν καλῶ.
α. αὐτὸν = αντικείμενο / φιλομαθέστατον = κατηγορούμενο του αντικειμένου (μτφρ: Έκριναν αυτόν ως τον περισσότερο φιλομαθή). β. Μιλτιάδην = αντικείμενο / στρατηγόν = κατηγορούμενο του αντικειμένου (μτφρ: Ο λαός εξέλεξε τον Μιλτιάδη ως στρατηγό). γ. Τισσαφέρνην = αντικείμενο / σατράπην = κατηγορούμενο του αντικειμένου (μτφρ: Ο Αρταξέρξης έκανε (έχρισε) τον Τισσαφέρνη σατράπη. δ. αὑτὸν = αντικείμενο / δεσπότην = κατηγορούμενο του αντικειμένου (μτφρ: Έκανε (κατέστησε) τον εαυτό του κυρίαρχο των πάντων). ε. δύναμιν = αντικείμενο / ἀνδρείαν = κατηγορούμενο του αντικειμένου (μτφρ: Ονομάζω αυτού του είδους τη δύναμη ανδρεία). ΑΣΚΗΣΗ 4 Να χαρακτηρίσετε το είδος του κατηγορουμένου στα επόμενα παραδείγματα. α. Σοφοῖς ὁμιλῶν καὐτὸς ἐκβήσει σοφός. β. Οἱ Λακεδαιμόνιοι τὸν Ἀγησίλαον εἵλοντο βασιλέα. γ. Τὰς ναῦς ἑκούσας παρέλαβε. δ. Καὶ ὁ μὲν Περικλῆς, ὃς τότε διετέλει εἷς τῶν ἀρχόντων, ἦν πεντήκοντα ἐτῶν. ε. Ἐθελοντὴς ὑπομένει τοὺς πόνους. α. σοφὸς = κατηγορούμενο του υποκειμένου (καὐτός). β. βασιλέα = κατηγορούμενο του αντικειμένου (τὸν Ἀγησίλαον). γ. ἑκούσας = επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου. δ. εἷς = κατηγορούμενο του υποκειμένου (ὅς), πεντήκοντα ἐτῶν = γενική κατηγορηματική της ιδιότητας. ε. ἐθελοντὴς = επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου. ΑΣΚΗΣΗ 5 Να χαρακτηρίσετε τα επιρρηματικά και προληπτικά κατηγορούμενα στις παρακάτω περιόδους. α. Κατέβαινον εἰς τὰς κώμας σκοταῖοι. β. Οἱ Ἀρκάδες πρῶτοι πλέουσι. γ. Ἔχων δὲ τούτους Κῦρος ἀφίκετο αἰφνίδιος. δ. Χρὴ παῖδας ἐκδιδάσκεσθαι σοφούς. ε. Ηὔξατο διὰ ταῦτα τὸ ὄνομα αὐτοῦ μέγα.
α. σκοταῖοι = επιρρηματικό κατηγορούμενο του χρόνου. β. πρῶτοι = επιρρηματικό κατηγορούμενο της σειράς / τάξης. γ. αἰφνίδιος = επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου. δ. σοφοὺς = προληπτικό κατηγορούμενο. ε. μέγα = προληπτικό κατηγορούμενο. ΑΣΚΗΣΗ 6 Να εντοπίσετε τα συνδετικά ρήματα (απαρ. και μτχ.) και να βρείτε τα κατηγορούμενα. α. Ἀγαθοὶ ὄντες ἡττήθησαν. β. Ἡ πόλις φρούριον κατέστη. γ. Θηραμένης ᾑρέθη πρεσβευτής εἰς Λακεδαίμονα. δ. Ἡ δικαιοσύνη ἐστὶ τῶν μεγίστων ἀγαθῶν. ε. Οἱ στέφανοι ἦσαν χρυσοῦ. στ. Ὑμᾶς βασιλεὺς τὰ ὅπλα ἀπαιτεῖ αὑτοῦ γὰρ εἶναί φησιν. α. ὄντες = συνδετικό ρήμα, ἀγαθοί = κατηγορούμενο. β. κατέστη = συνδετικό ρήμα, φρούριον = κατηγορούμενο. γ. ᾑρέθη = συνδετικό ρήμα, πρεσβευτὴς = κατηγορούμενο. δ. ἐστὶ = συνδετικό ρήμα, τῶν ἀγαθῶν = γενική κατηγ. διαιρετική. ε. ἦσαν = συνδετικό ρήμα, χρυσοῦ = γενική κατηγ. της ύλης. στ: εἶναι = συνδετικό ρήμα, αὑτοῦ: γενική κατηγ. κτητική. ΑΣΚΗΣΗ 7 Να επισημάνετε τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα των αντικειμένων στις επόμενες προτάσεις: Ἐπύθοντο οἱ ἔφοροι αὐτῶν ἃ ἔλεγον. Οὐδένα πώποτε ἀπεστέρησα χάριτος. Προσάγουσι τῷ Κύρῳ τοὺς αἰχμαλώτους. Ἐγὼ μὲν οὖν ταῦθ ὑμῖν παρακελεύομαι. Μετεσχήκαμεν δὲ ὑμῖν καὶ ἱερῶν τῶν σεμνοτάτων καὶ θυσιῶν. Δέκα μνᾶς τοὺς συμμάχους εἰσπράττωμεν. Οὐ βεβαίους ἡγοῦντο τοὺς συμμάχους.
Ἐπύθοντο οἱ ἔφοροι αὐτῶν ἃ ἔλεγον: αὐτῶν: έμμεσο αντικείμενο ἃ ἔλεγον: αναφορική πρόταση ως άμεσο Οὐδένα πώποτε ἀπεστέρησα χάριτος: οὐδένα: άμεσο αντικείμενο χάριτος: έμμεσο Προσάγουσι τῷ Κύρῳ τοὺς αἰχμαλώτους: τοὺς αἰχμαλώτους: άμεσο αντικείμενο τῷ Κύρῳ: έμμεσο Ἐγὼ μὲν οὖν ταῦθ ὑμῖν παρακελεύομαι: ταῦθ : άμεσο αντικείμενο ὑμῖν: έμμεσο Μετεσχήκαμεν δὲ ὑμῖν καὶ ἱερῶν τῶν σεμνοτάτων καὶ θυσιῶν: ἱερῶν - θυσιῶν: άμεσο αντικείμενο ὑμῖν: έμμεσο Δέκα μνᾶς τοὺς συμμάχους εἰσπράττωμεν: τοὺς συμμάχους: άμεσο αντικείμενο μνᾶς: έμμεσο Οὐ βεβαίους ἡγοῦντο τοὺς συμμάχους: τοὺς συμμάχους: αντικείμενο οὐ βεβαίους: κατηγορούμενο του αντικειμένου. ΑΣΚΗΣΗ 8 Να αναγνωρίσετε το είδος των γενικών κατηγορηματικών στις επόμενες προτάσεις. Χαλκηδών βασιλέως ἐστίν. Τοιούτων μέν ἐστε προγόνων. Ἡ κρηπίς ἐστι λίθων μεγάλων. Οὗτος δ' ἐτῶν μέν ἐστιν πλειόνων ἢ πεντήκοντα. Χιλίων ἡ δίκη μόνον ἦν δραχμῶν. Ἦν δὲ τῶν αἱρεθέντων Καλλίας Ἱππονίκου. Χαλκηδών βασιλέως ἐστίν: βασιλέως: γενική κατηγορηματική κτητική. Τοιούτων μέν ἐστε προγόνων: προγόνων: γενική κατηγορηματική της καταγωγής. Ἡ κρηπίς ἐστι λίθων μεγάλων: λίθων: γενική κατηγορηματική της ύλης. Οὗτος δ' ἐτῶν μέν ἐστιν πλειόνων ἢ πεντήκοντα: ἐτῶν: γενική κατηγορηματική της ιδιότητας. Χιλίων ἡ δίκη μόνον ἦν δραχμῶν: δραχμῶν: γενική κατηγορηματική της αξίας. Ἦν δὲ τῶν αἱρεθέντων Καλλίας Ἱππονίκου: τῶν αἱρεθέντων: επιθετική μετοχή ως γενική κατηγορηματική διαιρετική.