Το αδίδακτο αρχαίο κείμενο της Β Λυκείου: ένα διδακτικό σενάριο

Transcript

1 Το αδίδακτο αρχαίο κείμενο της Β Λυκείου: ένα διδακτικό σενάριο Αικατερίνη Σταματάκη Φιλόλογος Saint-Paul Πειραιά Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

2 Τι είναι το Διδακτικό Σενάριο; Πρόκειται για δομημένη, πλήρη και λεπτομερειακή περιγραφή της διαδικασίας που ακολουθείται σε μια διδασκαλία. Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

3 Εστιάζει σε συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο. Έχει καθορισμένους εκπαιδευτικούς στόχους. Εφαρμόζει διδακτικές & παιδαγωγικές αρχές. Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

4 Χρησιμοποιεί πρακτικές, όπως η χρήση Τ.Π.Ε. Μπορεί να έχει διάρκεια περισσοτέρων της μίας διδακτικών ωρών(μπαλκίζας,2014) Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

5 Διδακτικό Σενάριο ή Σχέδιο Μαθήματος; Σχέδιο Μαθήματος ολοκλήρωση σε 1-2 ώρες περιγραφή δραστηριότητας μάθημα συνδεδεμένο με τη σχολική πρακτική Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

6 Διδακτικό Σενάριο ή Σχέδιο Μαθήματος; Σχέδιο Μαθήματος Ολοκλήρωση σε 1-2 ώρες Διδακτικό Σενάριο Έκταση σε πολλές διδακτικές ώρες Περιγραφή δραστηριότητας στην τάξη Μάθημα συνδεδεμένο με τη σχολική πρακτική Συνολικός προγραμματισμός των δραστηριοτήτων Ευρύτητα στην προσέγγιση της ύλης Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

7 Οι όροι συμπίπτουν όταν το σενάριο: είναι σύντομο περιορίζεται σε μία τάξη υλοποιείται σε 1-2 διδακτικές ώρες(μπουκουβάλα,2014) Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

8 ΔΟΜΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

9 Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος: "Το αδίδακτο αρχαίο κείμενο της Β Λυκείου: ένα διδακτικό σενάριο" Δημιουργός: Αικ.Σταματάκη Εφαρμογή στην τάξη: Πρόταση διδασκαλίας Διδακτική Ενότητα: Το κατηγορούμενο Τάξη: Β Λυκείου, Προσανατ. Ανθρ.Σπουδών Χρονική Διάρκεια: 2 διδ. ώρες Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

10 Προϋποθέσεις Υλοποίησης: εξοικείωση των μαθητών με τα ηλεκτρονικά σώματα κειμένων & τον επεξεργαστή κειμένου Τεχνολογικά Εργαλεία: διαδίκτυο φυλλομετρητής επεξεργαστής κειμένου Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

11 Β. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ: Οι διδακτικοί στόχοι είναι SMART: Specific: συγκεκριμένοι Measurable: μετρήσιμοι Achievable: επιτεύξιμοι Realistic: ρεαλιστικοί Timebound: χρονικά πραγματοποιήσιμοι Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

12 ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ: (Σύμφωνα με τις Οδηγίες Διδασκαλίας των μαθημάτων Β Λυκείου, μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πράξη 52/ του Δ.Σ.) - εμπέδωση μέσω επαναλήψεων της ύλης της Γραμματικής & του Συντακτικού - διεύρυνση του λεξιλογίου - ανάπτυξη διανοητικών δυνατοτήτων - εξοικείωση με τη μετάφραση ως μορφωτικό αγαθό - κατανόηση γλωσσικής αντιστοιχίας Αρχαίας και Νέας Ελληνικής - αποτελεσματικότερος χειρισμός του, μέσω της γλωσσικής εξάσκησης του νεοελληνικού λόγου και της μεταφραστικής προσπάθειας Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

13 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Μετάβαση από τη δασκαλοκεντρική στη μαθητοκεντρική διδασκαλία με χρήση ΤΠΕ. Χρήση της διερευνητικής & ανακαλυπτικής μεθόδου. Ενεργητική συμμετοχή μαθητών. Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

14 ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΝΤΑΙ (Hague & Payton, 2010) Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ.Σταματάκη

15 Γ. ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 1. Αφόρμηση Αφετηρία: - Θεωρία Συντακτικού: Διδασκαλία του Κατηγορουμένου - "Προβληματισμός" που καλείται να απαντήσει το σενάριο: Κατανόηση διαφόρων μορφών του Κατηγορουμένου και ο συσχετισμός με τη Νέα Ελληνική Γλώσσα. Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

16 2. Διδακτική Διαδικασία: Θεωρητικό Πλαίσιο: Το σενάριο είναι απόλυτα συμβατό με τα νέα Π.Σ. του Νέου Σχολείου. Αποτελεί κράμα επιμέρους τεχνικών: - εμπλουτισμένη διδασκαλία, - αξιοποίηση πρόσθετου υλικού, - κατάλληλες & στοχευμένες ερωτήσεις στα Φύλλα Εργασίας. Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ. Σταματάκη

17 Εφαρμόζονται: α. η ανακαλυπτική & διερευνητική μάθηση β. η συνεργατική μάθηση. Το σενάριο θεωρείται στοχοκεντρικό γιατί: 1. Δίνεται προτεραιότητα στο διερευνητικό ρόλο του μαθητή και στην αυτονομία του εκπαιδευτικού 2. Διακρίνεται από παιδαγωγική διαφοροποίηση 3. Εισηγείται καινοτόμες δράσεις με την εφαρμογή των Τ.Π.Ε.(Παλάσκα, 2011) Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ.Σταματάκη

18 Υλικό και Μεθοδολογία Διδασκαλίας Έντυπο υλικό, Εκπαιδευτικά Λογισμικά, Διαδίκτυο Χρησιμοποιείται η επαγωγική μέθοδος. Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες, ασχολούνται με διαφορετικά φύλλα εργασίας και καταλήγουν στη διατύπωση γενικών κανόνων σχετικά με το Κατηγορούμενο. Ελληνογαλλική Σχολή Saint -Paul Αικ.Σταματάκη

19 Προαπαιτούμενες Γνώσεις Υλικοτεχνική Υποδομή Η γνώση των μορφών του Κατηγορουμένου από προηγούμενες τάξεις δε θεωρείται προαπαιτούμενο, μια και μέσω των παραδειγμάτων οι μαθητές θα διατυπώσουν μόνοι τους Κανόνες Συντακτικού. Ως προς την υλικοτεχνική υποδομή, οι μαθητές θα χρειαστούν τουλάχιστον έναν υπολογιστή ανά ομάδα και σύνδεση στο διαδίκτυο. Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ.Σταματάκη

20 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1: Να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα και να ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα: διαδραστικά σχολικά βιβλία 3. υλικό ανά τάξη 4. α γυμνασίου 5. βιβλία μαθητή 6. αρχαία ελληνική γλώσσα(βιβλίο μαθητή) 7. ενότητα οι βασικοί όροι μιας απλής πρότασης 9. Κατηγορούμενο=>υποκείμενο 10. Κατηγορούμενο => αντικείμενο Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ. Σταματάκη

21 Άσκηση: Στις προτάσεις που σας δίνονται παρακάτω να βρείτε το Κατηγορούμενο του Υποκειμένου και του Αντικειμένου, καθώς και τις μορφές που μπορεί να πάρει. Στο τέλος, να καταγράψετε έναν γενικό κανόνα για τις μορφές του Κατηγορουμένου. Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ. Σταματάκη

22 1. Οἱ πολέμιοι ἦσαν ἀμφί τούς πεντακοσίους. 2. Ὁ γάρ λίθος πέφυκεν ἄφθονος ἐν ταῦτῃ τῇ γῇ. 3. Τά ὑμέτερα ἔργα δυνατούς ὑμᾶς ἐν πᾶσι ἀνθρώποις ἀναδείξει. 4. Χρή διαφυλάττειν τήν πόλιν ἐλευθέραν καί εὐδαίμονα. 5. Οὐ μέντοι σέ γε τοιοῦτον ἐγώ νομίζω εἶναι. 6. Λόγος ἀληθής καί νόμιμος καί δίκαιος ψυχῆς ἀγαθῆς εἴδωλόν ἐστιν. 7. Τό λακωνίζειν ἐστί φιλοσοφεῖν. 8. Φίλιππος ἐγένετο τηλικοῦτος. 9. Ἡ ἀγορά ἦν πλησίον. 10. Φίλιππος ἐστί ὅ τι ἄν εἴποι τις. 11.Οἱ δέ νόμοι κοινόν καί τεταγμένον καί ταὐτό πᾶσιν. 12. Ἑκεῖνον τόν ἄνδρα ἐγώ ἀξιομακαριστότατον νομίζω. Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ. Σταματάκη

23 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2: Να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα και να ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα: διαδραστικά σχολικά βιβλία 3. υλικό ανά τάξη 4. α γυμνασίου 5. βιβλία μαθητή 6. συντακτικό α, β, γ γυμνασίου 7. το κατηγόρημα 8. κατηγορούμενο Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ.Σταματάκη

24 Επιπλέον, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το Συντακτικόν τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσης, του Α. Τζαρτζάνου (Τζάρτζανος,1966), το οποίο θα βρείτε στην Εκπαιδευτική Πλατφόρμα του σχολείου μας. Εναλλακτικά, να χρησιμοποιήσετε το Παράλληλο Συντακτικό Αρχαίας και Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Γιαγκοπούλου & Παπαχατζοπούλου,2012) Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ. Σταματάκη

25 Άσκηση Να φτιάξετε έναν κατάλογο με την ονομασία των ειδών του Κατηγορουμένου στην αρχαία ελληνική, ένα παράδειγμα στην αρχαία ελληνική και ένα αντίστοιχο παράδειγμα στη νέα ελληνική. Στη συνέχεια, να εμπλουτίσετε τον κατάλογό σας καταγράφοντας τις κατηγορίες των ρημάτων της αρχαίας ελληνικής που συντάσσονται με Κατηγορούμενο. Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ.Σταματάκη

26 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3: Να επισκεφθείτε την Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα και να ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα: αρχαία ελληνική 3. εργαλεία 4. αρχές σύνταξης 5. ευρετήριο όρων 6. κατηγορούμενο Άσκηση: Να διαβάσετε το παρακάτω Κωμικογράφημα και να καταγράψετε τα είδη των Κατηγορουμένων. Στη συνέχεια, να προσπαθήσετε να μεταφράσετε το κείμενο, έχοντας ως βοήθεια την Επιτομή του Μεγάλου Λεξικού της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας των H.G.Lidell & R.Scott που υπάρχει στην Αρχική Σελίδα της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα. Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ.Σταματάκη

27 Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ. Σταματάκη (Δάλκος, 1994)

28 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4: Να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Ελληνικού Πολιτισμού και να ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα: 1. os/eisodos.htm 2. τελευταίες προσθήκες (5/11/2014) 3. να κάνετε την άσκηση: " ποια από τα κατηγορούμενα είναι επιρρηματικά, ποια προληπτικά και τι σημαίνουν;" 4. μπορείτε να συμβουλευτείτε τη θεωρία για το Επιρρηματικό και το Προληπτικό Κατηγορούμενο στο Εγχειρίδιο Γλωσσικής Διδασκαλίας της Α Λυκείου, που βρίσκεται στη σελίδα του ψηφιακού σχολείου, Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ. Σταματάκη

29 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5: Να επισκεφθείτε την Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα και να ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα: αρχαία ελληνική 3. εργαλεία 4. αρχές σύνταξης 5. ευρετήριο όρων 6. γενική κατηγορηματική Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ.Σταματάκη

30 Άσκηση: Να καταγράψετε σε έναν κατάλογο τα είδη της γενικής κατηγορηματικής, καθώς και τι αυτή δηλώνει κάθε φορά. Αφού διαβάσετε τις παρακάτω προτάσεις, να βρείτε τις γενικές κατηγορηματικές, να τις μεταφράσετε στη νέα ελληνική και να τις εντάξετε ως παραδείγματα δίπλα σε κάθε είδος. 1. Ἀγησίλαος ἐτύγχανεν ὤν τεσσαράκοντα ἐτῶν. 2. Θήκας, ὅσαι ἦσαν τῶν τεθνεώτων ἐν Δήλῳ, πάσας ἀνεῖλον. 3. Φημί γάρ ἐγώ τό νόμιμον εἶναι δικαιοσύνης. 4. Ἡ ῥώμη τῆς ψυχῆς ἐστί ἀγαθῶν ἀνδρῶν. 5. Οἱ στέφανοι ἦσαν ῥόδων. 6. Ἡ ναῦς ἐγένετο δύο ταλάντων. 7. Καλῆς μητρός πέφυκα. Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ. Σταματάκη

31 Δ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ Η διάρκεια του σεναρίου δεν είναι δεδομένη. Εξαρτάται: - από το επίπεδο αρχαιογνωσίας των μαθητών - από την εξοικείωσή τους με τα ηλεκτρονικά εργαλεία Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ.Σταματάκη

32 Διαμορφωτική Αξιολόγηση: προτείνεται να γίνει κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων από τους μαθητές, ώστε να καταγραφούν οι αντιδράσεις τους και οι χειρισμοί τους. Τελική Αξιολόγηση: προτείνεται για να αξιολογηθούν οι στόχοι του σεναρίου, η χρήση σωστών λογισμικών, η αξιοποίηση του χρόνου, οι δυσκολίες που συνάντησαν οι μαθητές κατά την υλοποίηση και η κατατοπιστικότητα των οδηγιών του διδάσκοντα. Ελληνογαλλική Σχολή Saint Paul Αικ. Σταματάκη

33 Ε. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Hague, C., & Payton, S. (2010) Digital Literacy Across the Curriculum, p19. Βαστάκη Μ., Εκπαιδευτικό σενάριο με θέμα «Μινωικός Πολιτισμός», στα πλαίσια της «Επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη Β επιπέδου 2010». Γιαγκοπούλου, Α. & Παπαχατζοπούλου Κ. (2012) Παράλληλο συντακτικό αρχαίας και νέας ελληνικής γλώσσας μέσα από ασκήσεις. Θεσσαλονίκη: Ζήτη Γκαρμπούνης, Σ. «Τυραννικά... αδιέξοδα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Θεσσαλονίκη, 2013 (και στο < Δάλκος, Χ. (1994) Συντακτικό της αρχαίας ελληνικής σε κωμικογραφήματα. Αθήνα: Δίαυλος. Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ. Σταματάκη

34 Ε. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Μπαλκίζας, Ν. (2008) Επιμόρφωση εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη (Επιμόρφωση Β, Επιπέδου II) Εκπαιδευτικό Σενάριο < m>, τελευταία επίσκεψη: 7/10/2014. Μπουκουβάλα, Α. (2014) Σχέδιο μαθήματος- Εκπαιδευτικό Σενάριο < τελευταία επίσκεψη: 11/3/2014. Παλάσκα, Α. (2011) Διδακτική θεώρηση και οργάνωση μιας διδασκαλίας του μαθήματος της Ιστορίας < τελευταία επίσκεψη: 21/9/2011. Τζάρτζανος, Α. (1966) Συντακτικόν τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς γλώσσης. Αθήνα:ΟΕΔΒ. Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ. Σταματάκη

35 ΣΕΝΑΡΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ: 1. Κέντρο εξ αποστάσεως Επιμόρφωσης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου 2. Εκπαιδευτική Πύλη Υ.ΠΑΙ.Θ 3. ICT scenarios 4. Ελληνική Επιστημονική Ένωση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας στην Εκπαίδευση 5. Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα 6. e-paideia.net 7. ecolinks: φιλολογικό υλικό 8. Εκπαιδευτική Πύλη Νοτίου Αιγαίου 9. Proteas.greek-language.gr 10. Διαδίκτυο & Διδασκαλία (Τερέζα Γιακουμάτου) Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ.Σταματάκη

36 Σας ευχαριστώ πολύ Ελληνογαλλική Σχολή Saint-Paul Αικ.Σταματάκη