ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Ονοματεπώνυμο : Κωνσταντίνος Παπανικολάου Όνομα Πατέρα : Χρήστος Όνομα Μητέρας : Ανθούλα Διεύθυνση κατοικίας : Μυκόνου 10, 546 38 Θεσσαλονίκη Τηλέφωνο : +30 2310 931765, κιν. +30 6944420568 Ημερομηνία γέννησης : 6.3.1947 Οικογενειακή κατάσταση : Έγγαμος, πατέρας δύο παιδιών ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ 1965 : Αποφοίτησα από το 2ο Γυμνάσιο Αρρένων Λάρισας 1965-70 : Παρακολούθησα τα μαθήματα του Γεωπονικού Τμήματος της τότε Γεωπονοδασολογικής Σχολής του ΑΠΘ. Ορκίστηκα ως πτυχιούχος Γεωπόνος στις 19.12.1970. Βαθμός πτυχίου Λίαν καλώς, 7. 1971-73 : Υπηρέτησα ως Έφεδρος Αξιωματικός Πυροβολικού. 1973-75 : Διορίστηκα ως βοηθός καθηγητή στο Εργαστήριο Βοτανικής του Πανεπιστημίου Πατρών. Παράλληλα, γράφτηκα στο Βιολογικό Τμήμα του παραπάνω Πανεπιστημίου, όπου παρακολούθησα ανελλιπώς τα μαθήματα του 3ου και 4ου έτους σπουδών. Δεν πήρα το πτυχίο του Βιολόγου (υπολείπονται 4 μαθήματα), λόγω μετάταξής μου στο ΑΠΘ. Σκοπός μου ήταν να αποκτήσω θεωρητικές βιολογικές γνώσεις και όχι το πτυχίο. Τα δύο χρόνια που υπηρέτησα στο Πανεπιστήμιο Πατρών ασχολήθηκα τόσο με την εργαστηριακή-φροντιστηριακή εξάσκηση των φοιτητών του Βιολογικού Τμήματος στη μορφολογία και ταξινόμηση των φυτών. 1975 : Μετατάχθηκα στο Εργαστήριο Συστηματικής Βοτανικής και Φυτογεωγραφίας του Βιολογικού Τμήματος του ΑΠΘ. 1977 : Με υποτροφία του Υπουργείου Παιδείας της Δανίας και για 4,5 μήνες πήγα στο Ινστιτούτο Συστηματικής Βοτανικής του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, όπου εργάστηκα σε θέματα σχετικά με κυτταροταξινομία.
1978 : Έγινα δεκτός στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης ως υποψήφιος διδάκτορας στις 5.1.1978. 1979 : Συμπεριλήφθηκα στα έξη (6) βασικά στελέχη (Principal Research Associate) διεθνούς ερευνητικής ομάδας υπό τον καθηγητή A. Strid, που έκανε έρευνες σχετικές με τη χλωριδική ανάλυση των αλπικών λιβαδιών της Ελλάδας. Η έναρξη του παραπάνω ερευνητικού προγράμματος έγινε επίσημα στο διεθνές συμπόσιο που οργανώθηκε στην Κοπεγχάγη τον Ιανουάριο του 1979. Σκοπός του έργου ήταν η εύρεση, μελέτη και περιγραφή της χλωρίδας των αλπικών λιβαδικών οικοσυστημάτων, δηλαδή πάνω από το υψόμετρο των 1500 μ. Η εργασία γράφτηκε στην Αγγλική γλώσσα και κυκλοφόρησε από το Cambridge University Press. 1980 : Στις 10.11.1980 παρουσίασα σε τριμελή Εξεταστική Επιτροπή τη διδακτορική μου διατριβή με τίτλο: A biosystematic survey of the Mount Athos endemics. Μαζί με τη διδακτορική διατριβή υποβλήθηκαν επτά (7) ακόμη επιστημονικές εργασίες που ήταν δημοσιευμένες ή υπό δημοσίευση. Ο τίτλος του διδακτορικού διπλώματος που μου απονεμήθηκε ήταν: Taxonomic Studies in the Greek Flora with Special Reference to the Endemics of Mount Athos και βασίστηκε στη συνεκτίμηση της διδακτορικής διατριβής και του μέχρι τότε ερευνητικού μου έργου (η διαδικασία αυτή συνηθίζεται στις Σκανδιναβικές χώρες). 1981 : Μεταδιδακτορική έρευνα επί τρεις (3) μήνες στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και στο Πανεπιστήμιο του Lund της Σουηδίας. Αντικείμενο της έρευνας ήταν η επίλυση προβλημάτων σχετικών με τη χλωρίδα των αλπικών λιβαδικών οικοσυστημάτων της Ελλάδας. 1982 : Μεταδιδακτορική έρευνα επί δύο (2) μήνες (Φεβρουάριος, Αύγουστος) στα Πανεπιστήμια της Κοπεγχάγης και Lund της Σουηδίας. Αντικείμενο της έρευνας ήταν η επίλυση προβλημάτων σχετικών με τη χλωρίδα των αλπικών λιβαδικών οικοσυστημάτων της Ελλάδας. 1982 : Μονιμοποιήθηκα σε προσωποπαγή θέση μόνιμου επιμελητή στο Βιολογικό Τμήμα του ΑΠΘ (ΦΕΚ 153/24.6.82). 2
Μονιμοποιήθηκα ως λέκτορας στον Τομέα Βοτανικής του Βιολογικού Τμήματος του ΑΠΘ (ν. 1268/82). 1983 : Μεταδιδακτορική έρευνα για ένα μήνα στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Αντικείμενο της έρευνας ήταν πάλι η επίλυση προβλημάτων σχετικών με τη χλωρίδα των αλπικών λιβαδικών οικοσυστημάτων της Ελλάδας. 1986 : Με το νόμο 1566/85 επανακρίθηκα για τη βαθμίδα του λέκτορα. Η κρίση του Τομέα Βοτανικής του Βιολογικού Τμήματος ήταν αρνητική. 1990 : Μετακινήθηκα στο Τμήμα Γεωπονίας του ΑΠΘ με την Πρυτανική Πράξη Α.718/31.10.1990. 1994 : Επανακρίθηκα θετικά για τη βαθμίδα του λέκτορα στο Τμήμα Γεωπονίας του ΑΠΘ. 1995 : Πήγα με 7/μηνη εκπαιδευτική άδεια στο Πανεπιστήμιο του Salzburg της Αυστρίας, όπου εργάστηκα σε θέματα σχετικά με τα οικολογικά προβλήματα των αλπικών λιβαδίων της Αυστρίας. 2000 : Με την Πρυτανική Πράξη Α.10973/17.5.2000 (ΦΕΚ 181/21.7.2000 τ. ΝΠΔΔ), διορίστηκα Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Γεωπονίας του ΑΠΘ, όπου υπηρετώ μέχρι σήμερα. 2007 : Εκλέχτηκα Αναπληρωτής Καθηγητής στη Γεωπονική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου και υπηρετώ. 3
ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ - ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Οι σπουδές μου στο εξωτερικό, καθώς και τα έξοδα μετακίνησης για συλλογή φυτών από τα ελληνικά βουνά, γίνονταν με υποτροφίες χρηματοδοτήσεις από διάφορους Οργανισμούς, Ιδρύματα ή Υπηρεσίες, όπως π.χ. το Υπουργείο Παιδείας της Δανίας, το Ίδρυμα Αλέξανδρος Ωνάσης, το Swedish Research Council, το Danish Research Council, το Carlsberg Foundation και το Υπουργείο Συντονισμού της Ελλάδας (πρόγραμμα τεχνικής βοήθειας). 4
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑ 1973-74 : Άσκηση των 3/ετών Βιολόγων του Παν/μίου Πατρών στη Συστηματική Βοτανική. 1974-75 : Άσκηση των 3/ετών Βιολόγων του Παν/μίου Πατρών στη Συστηματική Βοτανική. 1975-76 : Άσκηση των 3/ετών Βιολόγων και των 2/ετών Φαρμακοποιών του ΑΠΘ στη Συστηματική Βοτανική. 1980-81 : Άσκηση των 3/ετών Βιολόγων και των 1/ετών Φαρμακοποιών του ΑΠΘ στη Συστηματική Βοτανική. 1981-82 : Άσκηση των 3/ετών Βιολόγων και των 1/ετών Γεωπόνων του ΑΠΘ στη Συστηματική Βοτανική. 1982-83 : Διδασκαλία του μαθήματος καθώς και άσκηση των 1/ετών Γεωπόνων του ΑΠΘ στη Συστηματική Βοτανική. 1983-84 : Συνδιδασκαλία με τον καθηγητή κ. Λαυρεντιάδη του μαθήματος της Συστηματικής Βοτανικής στους 3/τείς Βιολόγους του ΑΠΘ. 1984-90 : Ασκήσεις και φροντιστήρια των φοιτητών Γεωπονίας του ΑΠΘ στη Συστηματική Βοτανική. 1990-2007 : Μαθήματα και ασκήσεις των φοιτητών Γεωπονίας του ΑΠΘ στο μάθημα Λειμώνες Βοσκές Διαχείριση Βοσκοτόπων. 1990-2007 : Συνδιδασκαλία με τους καθηγητές κ.κ. Α. Καραλάζο και Δ. Λιαμάδη του μαθήματος Συμπεριφορά Ζώων. 5
ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΔΙΑΤΡΙΒΩΝ Αυτή τη χρονική περίοδο επιβλέπω την εκπόνηση τριών διδακτορικών διατριβών. Η μία βρίσκεται στο στάδιο της συγγραφής. Οι άλλες δύο βρίσκονται στο πειραματικό στάδιο. Η μία έχει σχέση με τη χλωρίδα του όρους Βαρνούντα του Ν. Φλώρινας, καθώς και με τη θρεπτική αξία της βοσκήσιμης ύλης. Οι άλλες δύο έχουν σχέση με τον εντοπισμό των λιβαδικών φυτών με υψηλές συγκεντρώσεις σεληνίου και άλλων βαρέων μετάλλων. Επίσης, έχω επιβλέψει τέσσερις και επιβλέπω μία μεταπτυχιακές διατριβές (M.Sc.). Ο αριθμός των πτυχιακών διατριβών που έχω επιβλέψει ξεπερνά τις είκοσι (20). Αυτή την περίοδο επιβλέπω τρεις πτυχιακές διατριβές τριών Κυπρίων φοιτητών (Ασπρομάλλης Γεώργιος, Αναστασίου Θέμος, Αναγιωτός Ανδρέας), με θέμα «Τα κτηνοτροφικά φυτά της Κύπρου» και «Το φυσικό περιβάλλον της αίγας του Μαχαιρά». 6
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Έχω συμμετάσχει σε πάνω από πενήντα (50) Ελληνικά και διεθνή συμπόσια, συνέδρια και επιστημονικές συναντήσεις. 7
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ (RESEARCH PROJECTS) (1) Βασικό μέλος (Principal Research Associate) της διεθνούς ερευνητικής ομάδας μελέτης της Ελληνικής ορεινής χλωρίδας (Greek mountain flora). (2) Συντονιστής για το 1984 της ερευνητικής ομάδας μελέτης των αρωματικών φυτών της Ελλάδας (χρηματοδότηση του Υπουργείου Έρευνας και Τεχνολογίας). (3) Συντονιστής της ερευνητικής ομάδας μελέτης της χλωρίδας και βλάστησης ορεινών βοσκοτόπων περιοχών της Β.Α. Ελλάδας (χρηματοδότηση της ΑΤΕ). (4) Συσσυντονιστής για τη χρονική περίοδο 1984-85 της ερευνητικής ομάδας μελέτης της χλωρίδας και βλάστησης ορεινών βοσκοτόπων περιοχών της Β. Ελλάδας (χρηματοδότηση Υπουργείου Γεωργίας). (5) Μέλος της ερευνητικής ομάδας προπαρασκευαστικής μελέτης βοσκοτόπων του Ν. Ιωαννίνων στο πλαίσιο πιλοτικού έργου της ΕΟΚ (χρηματοδότηση Υπουργείου Γεωργίας). (6) Υπεύθυνος για τη μελέτη της χλωρίδας των βοσκοτόπων των Κτηνοτροφικών Ερευνητικών Σταθμών του Υπουργείου Γεωργίας στο πλαίσιο του πρωτοκόλλου PHILOETIOS του FAO. (7) Υπεύθυνος ερευνητικής ομάδας (για το βοτανικό μέρος), που οριοθέτησε των υγροβιότοπο του Δέλτα των ποταμών Αξιού, Αλιάκμωνα και Λουδία (χρηματοδότηση από το ΥΧΟΠ). (8) Μέλος της ερευνητικής ομάδας διεξαγωγής έρευνας στους βοσκοτόπους του Ν. Θεσπρωτίας (χρηματοδότηση από τη Νομαρχία Θεσπρωτίας). (9) Συσσυντονιστής της ερευνητικής ομάδας για τη μελέτη των βοσκοτόπων του Ν. Κιλκίς. (10) Συσσυντονιστής της ερευνητικής ομάδας για τη μελέτη των βοσκοτόπων του Ν. Κοζάνης. (11) Μέλος της ερευνητικής ομάδας για τη μελέτη των βοσκοτόπων περιοχών του Ν. Καρδίτσας. (12) Συντονιστής της ερευνητικής ομάδας για τη μελέτη της δυναμικής των λιβαδικών οικοσυστημάτων στο Ν. Φλώρινας. (13) Συντονιστής της ερευνητικής ομάδας στο έργο Εγκατάσταση πειραματικών καλλιεργειών ελαιοκράμβης για παραγωγή βιοκαυσίμων στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. 8
(14) Συντονιστής της ερευνητικής ομάδας στο έργο Λεύκωμα χλωρίδας της περιοχής του Δήμου Παξών. (15) Συντονιστής της ερευνητικής ομάδας στο έργο Διαχείριση βοσκοτόπων του Ν. Φλώρινας για καλύτερη αξιοποίηση των προγραμμάτων ΕΠΑΑ. (16) Συντονιστής της ερευνητικής ομάδας στο έργο Λεύκωμα της περιαστικής χλωρίδας του Δήμου Θεσσαλονίκης. (17) Συντονιστής της ερευνητικής ομάδας στο έργο Αρωματικά φυτά Προοπτικές καλλιέργειας στο Ν. Κοζάνης. (18) Συντονιστής της ερευνητικής ομάδας στο έργο Διερεύνηση των δυνατοτήτων παραγωγής βιολογικών προϊόντων ποιότητας ζωικής παραγωγής στο Ν. Πρέβεζας. (19) Συντονιστής της ερευνητικής ομάδας στο έργο Προκαταρκτική έρευνα δυνατοτήτων ίδρυσης Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Κοινότητας Πέρδικας στο Ν. Θεσπρωτίας. (20) Συντονιστής της ερευνητικής ομάδας στο έργο Πιλοτικό πρόγραμμα εγκατάστασης αρωματικών φυτών στο Δήμο Λουτρόπολης Θερμής Ν. Λέσβου. (21) Συντονιστής της ερευνητικής ομάδας στο έργο Βοσκότοποι του Δήμου Τορώνης Ν. Χαλκιδικής Προοπτικές βελτίωσης και ανάπτυξης. (22) Συντονιστής της ερευνητικής ομάδας στο έργο Μελέτη βελτίωσης και διαχείρισης των βοσκοτόπων στο Δήμο Ανωγείου Ν. Πρέβεζας. (23) Συντονιστής της ερευνητικής ομάδας στο έργο Πιλοτική μελέτη βελτίωσης και διαχείρισης βοσκοτόπων στο Δήμο Ανθεμούντα Ν. Χαλκιδικής. 9
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ Η κοινωνική μου προσφορά αναφέρεται: (1) Στην ευαισθητοποίηση της Ελληνικής κοινωνίας σε θέματα προστασίας φυσικού περιβάλλοντος με τις ομιλίες που κάνω σε διάφορους Δήμους της Β. Ελλάδας. (2) Στην ευαισθητοποίηση των μαθητών μέσης και στοιχειώδους εκπαίδευσης σε θέματα φυσικού περιβάλλοντος με τις ομιλίες μου που κάνω στα πλαίσια διαφόρων προγραμμάτων οικολογικού περιεχομένου. (3) Στη βοήθεια που παρείχα και παρέχω σε κτηνοτρόφους της Β. Ελλάδας σε θέματα λιβαδιών και εγκατάστασης τεχνητών λειμώνων. (4) Στη συνεργασία μου με τους συναδέλφους διαφόρων Δ/νσεων Γεωργίας σε θέματα λιβαδιών και τεχνητών λειμώνων. (5) Στη συμμετοχή μου σε προγράμματα εκπαίδευσης κτηνοτρόφων στα ΚΕΓΕ διαφόρων Νομών της χώρας. (6) Στην εκπαίδευση γεωργών και γεωπόνων στην καλλιέργεια αρωματικών φυτών. (7) Στην εκπαίδευση γεωργών και γεωπόνων στην καλλιέργεια ενεργειακών φυτών για την παραγωγή βιοκαυσίμων. (8) Στην εκπαίδευση μαθητών σε θέματα διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος. 10
ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΜΟΥ (1) Βραβευθήκαμε από την Ακαδημία Επιστημών Αθηνών (φωτοαντίγραφο του βραβείου), για την εργασία «Βοσκότοποι του Ν. Θεσπρωτίας Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης και τρόποι βελτίωσης και διαχείρισης», όπου ήμουν υπεύθυνος για τη χλωρίδα και διαχείριση της βλάστησης. (2) Προτάθηκα στο UNEP (φωτοαντίγραφο επιστολής) ως potential reviewer στη section The magnitude and distribution of biodiversity. 11
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ Το ερευνητικό μου έργο έχει αναγνωριστεί από άλλους ερευνητές, όπως φαίνεται από τις παρακάτω αναφορές (υπάρχουν πάρα πολλές, αλλά αναφέρω μόνο ένα μικρό μέρος αυτών). Αύξοντας αριθμός, σύμφωνα με το βιογραφικό σημείωμα 3 Brighton Plant Sys. E. 142 187 1983 5 Preston J. Bryl. 13 43 1984 5 Voliotis Phyton Austr. 22 9 1982 5 Kurito Ann. Bot. Fen. 22 49 1985 5 Iatrou Nord. J. Bot. 5 441 1985 5 Strid P. RS. Epin. B. 89 59 1986 1 Strid Mount Fl. Gr. 1 467 1986 5 Hartvig Mount Fl. Gr. 1 682 1986 4 Hartvig Mount Fl. Gr. 1 720 1986 5 Melzheimer Mount Fl. Gr. 1 153 1986 22 Melzheimer Mount Fl. Gr. 1 157 1986 1 Melzheimer Mount Fl. Gr. 1 162 1986 1 Gustavsson Mount Fl. Gr. 1 272 1986 1, 4 Franzen Mount Fl. Gr. 1 329 1986 1, 22 Strid Mount Fl. Gr. 1 182 1986 22 Strid Mount Fl. Gr. 1 186 1986 1 Alden Mount Fl. Gr. 1 375 1986 22 Strid Mount Fl. Gr. 1 475 1986 4 Hartvig Mount Fl. Gr. 1 720 1986 12 Koedam J. Sci. Food Agric. 36 681 1986 12 Grenter & Raus Willdenowia 16 103 1986 12 Grenter et al. Med. Checklist v. 3 1986 8 Ιατρού Συμβολή στη μελέτη του 1986 ενδημισμού της Πελοπονήσου. Διδακτορική διατριβή. 1 (Επιστ. Μελ.) Λιάκος κ.ά. Μελέτη διαχείρισης και 1985 βελτίωσης βοσκοτόπων των Κοινοτήτων Ελατόπου, Άνω Πεδινών, Κεφαλοχωρίου και Πλαγιάς Ν. Ιωαννίνων. 1 Παυλίδης Γεωβοτανική μελέτη του 1982 ορεινού συγκροτήματος Βερτίσκου. Ι. Χλωρίς και βλάστηση. 3 Παυλίδης 1982 7 Grenter Bot. Notis. 132 471 1979 14 Tzanoudakis Plant Sys. E. 159 193 1988 12
ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΟ ΕΡΓΟ 1. Kostas Papanicolaou, 1980. A biosystematic survey of the Mount Athos endemics. Διδακτορική διατριβή. Κοπεγχάγη. 2. Kostas Papanicolaou, 1980. Inheritance of dissected leaflets in Vicia grandiflora. Scop. Bot. Notiser 133: 165-167. 3. Kostas Papanicolaou and Evgenia Zacharof, 1980. Crocus in Greece: New TAXA and chromosome numbers. Scop. Bot. Notiser 133: 155-163. 4. Arne Strid and Kostas Papanicolaou, 1980. New species of Aethionema and Peucedanum from the Greek mountains. Bot. Notiser 133: 521-526. 5. Arne Strid and Kostas Papanicolaou, 1981. Floristic notes from the mountains of northern Greece. Nord. J. Bot. 1: 66-82. 6. G. Lavrentiades and K. Papanicolaou, 1978. Euphorbia anthula, a new locally endemic species from Mt. Athos. Sci. Annals, Fac. Phys. & Mathem, Univ. of Thessaloniki 18: 119-128. 7. Kostas Papanicolaou, 1979. A new species of Chondrilla from Mt. Pangaion. Bot. Noticer 132: 363-365. 8. K. Papanicolaou and S. Kokkini, 1982. Armeria (Plumbaginaceae) in Greek mountains. Willdenowia 12: 213-219. 9. K. Papanicolaou and S. Kokkini, 1982. A new species of Armeria (Plumbaginaceae) from Euboea, Greece. Willdenowia 12: 221-225. 10. Kostas Papanicolaou and Evgenia Zacharof, 1983. Cytological notes and taxonomic comments of four Calanthus L. TAXA from Greece. Israel J. Bot. 32: 22-32. 11. Kostas Papanicolaou, 1982. Isatis vermia sp. nov. from North Central Greece. Nord. J. Bot. 2: 553-556. 12. Werner Greuter and Kostas Papanicolaou, 1979. A new species of Centaurea from Mt. Pangaion. Bot. Noticer 132: 471-474. 13. K. Papanicolaou, D. Babalonas and S. Kokkini, 1983. Distribution patterns of some Greek mountain endemic plants in relation to geological substrate. Flora 174: 405-437. 14. D. Babalonas and K. Papanicolaou, 1984. A new species of Iris (Iridaceae) from North Central Greece. Willdenowia 14: 71-74. 15. Kostas Papanicolaou, 1986. Contribution to the flora of Mount Pangaion (Pangeon), North-East Greece. Ann. Musei Goulandris 7: 67-156. 13
16. Kostas Papanicolaou, 1984. IP chromosome number reports LXXXII. Reports by Kostas Papanicolaou. Taxon 33. 17. Δ. Νήτας, Κ. Παπανικολάου, Α. Καραλάζος, 1992. Λιβαδικοί υπότυποι και παραγωγικότητα των αλπικών ποολιβαδίων του Ολύμπου. Επιθεώρηση Ζωοτεχνικής Επιστήμης 16: 33-51. 18. Κostas Papanicolaou and Stella Kokkini, 1983. A new species of Ranunculus from Greece. Feddes Repert. 94, Heft 9-10: 591-593. 19. Kostas Papanicolaou and Stella Kokkini, 1983. Inheritance of dissected outer perianth-segments in Tulipa sylvestris L. subsp. Australis (Link) Pamp. (Liliaceae). Feddes Repert. 94, Heft 9-10: 635-637. 20. Kostas Papanicolaou and Stella Kokkini, 1983. A homoetic mutation as well as inheritance of dairy sepals and anthers in Ranunculus millefoliatus Wahl. Feddes Repert. 94, Heft 9-10: 631-634. 21. Kostas Papanicolaou and Stella Kokkini, 1984. A thin-layer chromatographic study of some chemical leaf constitutions in Sideritis L. sect. Empedoclia (rafin.) Bentham (Labiatae) in Greece. Feddes Repert. 95, Heft 5-6: 359-368. 22. Arne Strid and Kostas Papanicolaou, 1986. The Greek Mountains. In. C. Gomez-Campo (ed.), Plant Conservation in the Mediterranean Area. Madrid. 23. Kostas Papanicolaou, 1986. Isatis L. In A. Strid (ed.), Mountain Flora of Greece 1. Cambridge. 24. K. Papanicolaou and S. Kokkini, 1986. Polygalaceae. In A. Strid (ed.), Mountain Flora of Greece 1. Cambridge. 25. K. Papanicolaou and S. Kokkini, 1986. Cistaceae. In A. Strid (ed.), Mountain Flora of Greece 1. Cambridge. 26. K. Papanicolaou and S. Kokkini, 1986. Plumbaginaceae. In A. Strid (ed.), Mountain Flora of Greece 1. Cambridge. 27. K. Papanicolaou and S. Kokkini, 1986. Papaveraceae (subfam. Fumarioides). In A. Strid (ed.), Mountain Flora of Greece 1. Cambridge. 28. K. Papanicolaou and S. Kokkini, 1982. A taxonomic revision of Sideritis L. section Empedoclia (rafin.) Bentham (Labiatae) in Greece. Aromatic plants: Basic and applied aspects. Eds. Margaris N., A. Koedam and D. Vokou. Proceedings of an International Symposium on Aromatic Plants, Chalkidiki, Greece, 14-19 September 1981. Netherlands, 211-220. 14
29. Κ. Papanicolaou and S. Kokkini, 1984. Adaptive plant evolution in the alpine environment of the Greek mountains. Tasks for vegetation science (ed. H. Lieth): Βeing alive on Land (eds. Margaris, Arrianoutsou-Faraggitaki, Oechel): 21-31. Netherlands. 30. Κ. Παπανικολάου και Γ. Λαυρεντιάδης. Προπαρασκευαστική μελέτη των βοσκοτόπων της Κοινότητας Κεφαλοχωρίου της Επαρχίας Κονίτσης του Ν. Ιωαννίνων. Διεύθυνση Κτηνοτροφικής Έρευνας, Υπουργείο Γεωργίας, 1984 (σελ. 41). 31. E. Δημητρίου, Γ. Καρέτσος, Δ. Καρρά, Κ. Παπανικολάου, Σ. Παρασκευοπούλου, Ε. Τσόγκα, Ben Hallman. Οριοθέτηση του υγροβιότοπου του δέλτα των εκβολών των ποταμών Αξιού, Αλιάκμονα και Λουδία. Υπουργείο Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, 1984 (σελ. 95). Από μελετητική ομάδα. 32. Θ. Αληφακιώτης, Α. Καραλάζος, Δ. Ντότας, Κ. Παπανικολάου. Βοσκότοποι Ν. Θεσπρωτίας. Μελέτη υφισταμένης κατάστασης και τρόποι βελτίωσης και διαχείρισης. Δ/νση Γεωργίας Ν. Θεσπρωτίας, 1989 (σελ. 157). Από ερευνητική ομάδα. 33. Θ. Αληφακιώτης, Α. Καραλάζος, Δ. Ντότας, Κ. Παπανικολάου. Βοσκότοποι Ν. Κιλκίς. Μελέτη υφισταμένης κατάστασης και προτεινόμενη βελτίωση και διαχείριση. Δ/νση Γεωργίας Κιλκίς, 1993 (σελ. 244). Από ερευνητική ομάδα. 34. Θ. Αληφακιώτης, Α. Καραλάζος, Δ. Ντότας, Κ. Παπανικολάου. Βοσκότοποι περιοχής Αργιθέας Ν. Καρδίτσας. Υφισταμένη κατάσταση και προτεινόμενη βελτίωση και διαχείριση. Δ/νση Γεωργίας Ν. Καρδίτσας, 1993 (σελ. 169). Από ερευνητική ομάδα. 35. Ι. Νικολακάκης, Α. Ιμαμίδου, Κ. Παπανικολάου, 1997. Η αιγοτροφία στο ΙΙ τομέα του γραφείου Αγροτικής Ανάπτυξης Βασιλικών. Υφισταμένη κατάσταση - προοπτικές. Επιθεώρηση Ζωοτεχνικής Επιστήμης 19: 23-33. 36. Ι. Νικολακάκης, Κ. Παπανικολάου, Δ. Ντότας, Α. Ιμαμίδου, 1999. Πεπτικότητα του αλεύρου φυλλώματος της ψευδακακίας (Robinia pseudacacia) στα σιτηρέσια αναπτυσσόμενων χοιριδίων. Γεωπονικά 382: 6-10. 37. Κ. Παπανικολάου, Ι. Νικολακάκης, Α. Ιμαμίδου, 2000. Εποχιακές μεταβολές της θρεπτικής αξίας της βοσκήσιμης ύλης της Robinia pseudacacia (Ψευδακακία). Γεωπονικά 391: 11-18. 15
38. Ι. Νικολακάκης, Α. Παπανικολάου, Α. Ιμαμίδου, Κ. Παπανικολάου, 2000. Η εφαρμογή του προγράμματος γενετικής βελτίωσης σε ορισμένες αγελαδοτροφικές εκμεταλλεύσεις της περιοχής Σοχού Θεσσαλονίκης. Γεωπονικά 391: 20-24. 39. Κ. Παπανικολάου, Δ. Ντότας, Ι. Νικολακάκης, Α. Ιμαμίδου, 1993. Δυνατότητες αξιοποίησης του φυλλώματος της Robinia pseudacacia (κ. Ψευδακακία ή Ακακία) ως ζωοτροφής αξιοποιώντας τα ξηρικά, άγονα και επικλινή εδάφη της Ελλάδας. Επιθεώρηση Ζωοτεχνικής Επιστήμης, Ειδική Έκδοση, 12: 62-63. 40. Κ. Παπανικολάου, Α. Καραλάζος, Δ. Ντότας, Δ. Νήτας, 1993. Διακυμάνσεις της βοσκοϊκανότητας και της ποιότητας της βοσκήσιμης ύλης καθώς και συμπεριφορά των αιγών και των προβάτων σε ποολίβαδο που προήλθε από θαμνολίβαδο μετά από φωτιά. Επιθεώρηση Ζωοτεχνικής Επιστήμης, Ειδική Έκδοση, 12: 63-64. 41. Δ. Ντότας, Κ. Παπανικολάου, Σ. Στραβαρίδου, Α. Γκαϊδατζής, 1999. Επίδραση της κίτρινης και κόκκινης χρωστικής του φυτικού είδους Crocus sativus στη χρώση της λεκίθου και στην ποιότητα του αυγού ορνίθων αυγοπαραγωγής. Ανακοινώθηκε στη 15 η Ετήσια Επιστημονική Συνάντηση της Ελληνικής Ζωοτεχνικής Εταιρίας στα Χανιά, 3-5 Νοεμβρίου 1999. 42. Κ. Παπανικολάου, Δ. Ντότας, Α. Καλούσης, 1999. Συγκριτική μελέτη της χλωρίδας των αλπικών λιβαδιών του Ολύμπου και του Βόρα. Ανακοινώθηκε στη 15 η Ετήσια Επιστημονική Συνάντηση της Ελληνικής Ζωοτεχνικής Εταιρίας στα Χανιά, 3-5 Νοεμβρίου 1999. 43. Ι. Μουντούσης, Κ. Παπανικολάου, Γ. Στανόγιας, 2006. Μηνιαία διακύμανση της χημικής σύστασης της βοσκήσιμης ύλης στα λιβάδια του όρους Βαρνούντας του Ν. Φλώρινας. Επιθεώρηση Ζωοτεχνικής Επιστήμης. Έγινε δεκτή για δημοσίευση. 44. I. Mountousis, K. Papanikolaou, G. Stanogias, V. Karalazos, 2006. Altitudinal chemical composition variations in biomass of rangelands in Northern Greece. Livestock Research for Rural Development 18. Έγινε δεκτή για δημοσίευση. 45. Χ. Ρούκος, Κ. Παπανικολάου, Ι. Μουντούσης, 2006. Μηνιαίες και καθ ύψος μεταβολές στην παραγωγή και τη χημική σύσταση της βοσκήσιμης ύλης σε 16
λιβάδι του Ν. Πρέβεζας. Επιθεώρηση Ζωοτεχνικής Επιστήμης. Έγινε δεκτή για δημοσίευση. 46. I. Mountousis, K. Papanikolaou, F. Chatzitheodoridis, Ch. Roukos, A. Papazafiriou, 2006. Monthly chemical composition variations in grazable material of semi-arid rangelands in northwestern Greece. Livestock Research for Rural Development 19. Έγινε δεκτή για δημοσίευση. 47. I. Mountousis, K. Papanikolaou, F. Chatzitheodoridis, A. Papazafiriou, Ch. Roukos, 2006. Monthly variations of mineral concentration in semi-arid rangelands in Western Macedonia, Greece. Scienta Agricola. Έγινε δεκτή για δημοσίευση. 48. F. Chatzitheodoridis, I. Mountousis, K. Papanikolaou, D. Tsilochristos, 2006. Multy-activity and Brand Name Local Products on an Island of the North Aegean, Greece. Journal of Social Sciences 2 (1): 14-20. 49. A. Michailidis, F. Chatzitheodoridis, I. Mountousis, K. Papanikolaou, 2006. The use of real options methodology to pasturelands evaluation. American Journal of Applied Sciences 3 (8): 1984-1989. 50. Ε. Παπαναγιώτου, Κ. Παπανικολάου, Σ. Ζαμανίδης, 2001. Η καλλιέργεια των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών στην Ελλάδα. 1. Οικονομική διάσταση. Γεωργία Κτηνοτροφία 1: 36-42. 51. Ι. Νικολακάκης, Κ. Παπανικολάου, Α. Ιμαμίδου, 2002. Συμβολή της ψευδακακίας στη διατροφή της εγχώριας αίγας σε συνθήκες συμβατικής και βιολογικής εκτροφής. Γεωτεχνικά Επιστημονικά Θέματα 13: 47-55. 52. K. Papanikolaou, Chr. Roukos, I. Nikolakakis, 2005. Animal production and natural resources utilization in the Mediterranean mountain area. Eds. A. Georgoudis, A. Rosati and C. Mosconi. Proceedings of an International Symposium, Ioannina, Greece. 53. Ι. Νικολακάκης, Κ. Παπανικολάου, Α. Ιμαμίδου, Β. Παππά, Β. Ντότας, 2002. Η χλωριδική δομή και η παραγωγικότητα των λιβαδικών οικοσυστημάτων στο Δέλτα του ποταμού Αξιού σε σχέση με τη δυνατότητα ανάπτυξης βιολογικής κτηνοτροφίας. Γεωπονικά 1: 18-24. 54. Κ. Παπανικολάου, Ι. Νικολακάκης, Α. Ιμαμίδου, Β. Παππά, Β. Ντότας, 2003. Χλωριδική και χημική σύνθεση της βοσκήσιμης ύλης των βοσκοτόπων Ν. Φλώρινας. Η σημασία τους στην ανάπτυξη της βιολογικής κτηνοτροφίας. Γεωπονικά 2: 2-11. 17
55. Κ. Παπανικολάου, Ι. Μουντούσης, 2005. Διαχείριση βοσκοτόπων του Ν. Φλώρινας για καλύτερη αξιοποίηση των προγραμμάτων του ΕΠΑΑ. Ειδική Γραμματεία, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων (σελ. 210). 56. Κ. Παπανικολάου, Ι. Μουντούσης, 2005. Βοσκότοποι του Δήμου Σιατίστης Ποιοτική βελτίωση και ανάπτυξη. Δήμος Σιατίστης Ν. Κοζάνης (σελ. 183). 57. Κ. Παπανικολάου, Χ. Ρούκος, 2005. Διερεύνηση των δυνατοτήτων παραγωγής βιολογικών προϊόντων ποιότητας ζωικής παραγωγής στο Ν. Πρέβεζας. Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Πρέβεζας (σελ. 231). 58. Κ. Παπανικολάου, Χ. Ρούκος, 2000. Πιλοτική μελέτη βελτίωσης και διαχείρισης βοσκοτόπων στο Δήμο Αρναίας του Ν. Χαλκιδικής. 59. Κ. Παπανικολάου, Χ. Ρούκος, 2000. Μελέτη βελτίωσης και διαχείρισης βοσκοτόπων στο Δήμο Ανωγείου Ν. Πρέβεζας. Δήμος Πρέβεζας (σελ. 182). 60. Κ. Παπανικολάου, Χ. Ρούκος, 2000. Πιλοτική μελέτη βελτίωσης και διαχείρισης των βοσκοτόπων στο Δήμο Ανθεμούντα του Ν. Χαλκιδικής. Δήμος Ανθεμούντα (σελ. 191). 61. Κ. Παπανικολάου, Χ. Ρούκος, 2000. Πιλοτική μελέτη βελτίωσης και διαχείρισης των βοσκοτόπων στο Δήμο Αρναίας του Ν. Χαλκιδικής. Δήμος Αρναίας (σελ. 187). 62. Κ. Παπανικολάου, Χ. Ρούκος, 2005. Μελέτη βελτίωσης και διαχείρισης των βοσκοτόπων του Δήμου Φαναρίου του Ν. Πρέβεζας. Δήμος Φαναρίου (σελ. 163). 63. Κ. Παπανικολάου, Χ. Ρούκος και Β. Παππά-Μιχαηλίδου, 2002. Η χλωρίδα των υπαλπικών λιβαδίων του Φαλακρού όρους. Επιθεώρηση Ζωοτεχνικής Επιστήμης, Ειδική Έκδοση 26: 44. 64. Κ. Παπανικολάου, Χ. Ρούκος και Β. Παππά-Μιχαηλίδου, 2002. Υπερβόσκηση και χλωριδική βιοποικιλότητα σε θαμνολίβαδα από Quercus coccifera L. (πουρνάρι) στη Β. Ελλάδα. Επιθεώρηση Ζωοτεχνικής Επιστήμης, Ειδική Έκδοση 26: 43-44. 65. Κ. Παπανικολάου, Δ. Ντότας, Χ. Ρούκος και Β. Παππά-Μιχαηλίδου, 2002. Ο ρόλος των υπαλπικών και αλπικών λιβαδίων στην ανάπτυξη της βιολογικής κτηνοτροφίας στην Ελλάδα. Επιθεώρηση Ζωοτεχνικής Επιστήμης, Ειδική Έκδοση 26: 29-30. 18
66. I. Mountousis, K. Papanikolaou, G. Stanogias and F. Chatzitheodoridis. Seasonal variation of minerals in above ground biomass of Mount Varnoudas pasturelands, NW Greece. Animal Science Review. Η εργασία με αριθμ. 32 βραβεύθηκε από την Ακαδημία Επιστημών Αθηνών. Εκτός αυτού, η πρόταση στο UNEP να ορισθώ ως potential reviewer στη section The magnitude and distribution of biodiversity είναι ακόμη μία αναγνώριση του επιστημονικού μου έργου. 19
ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΜΟΥ ΕΡΓΟΥ Το ερευνητικό μου έργο ξεπερνά τις 60 εργασίες. Οι 35 από αυτές έγιναν όταν εργαζόμουν στο Ινστιτούτο Συστηματικής Βοτανικής του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης (Δανία), ενώ οι υπόλοιπες 31 κυρίως στη Γεωπονική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σχεδόν όλο το ερευνητικό μου έργο έχει σχέση με το γνωστικό αντικείμενο της Συστηματικής Βοτανικής. Στην αρχή της ακαδημαϊκής μου καριέρας ασχολήθηκα με την επίλυση ταξινομικών και φυτογεωγραφικών προβλημάτων της Ελληνικής ορεινής χλωρίδας, όπως π.χ. οι εργασίες A biosystematic survey of the Mount Athos endemics, Inheritance of dissected leaflets in Vicia grandiflora Scop., Crocus in Greece: New taxa and chromosome numbers, New species of Aethionema and Pseudanum from the Greek mountains, Floristic notes from the mountains of Northern Greece, Euphorbia anthula, a new locally endemic species from Mt. Athos, Armeria (Plumbaginaceae) in Greek mountains, A new species of Armeria (Plumbaginaceae) from Euboea, Greece, Cytological notes and taxonomic comments of four Galanthus L. TAXA from Greece, Isatis vermia sp. nov. from North Central Greece, A new species of Centaurea from Mt. Pangaion, Distribution patterns of some Greek mountain endemic plants in relation to geological substrate, A new species of Iris (Iridaceae) from North Central Greece, Contribution to the flora of Mount Pangaion (Pangeon), Northeast Greece, IOPB chromosome number reports LXXXII, A new species of Ranunculus from Greece, Inheritance of dissected outer perianth segments in Tulipa sylvestris L. subsp. australis (Link) Pamp. (Liliaceae), A thin-layer chromatographic study of some chemical leaf constitutions in Sideritis L. sect. Empedoclia (rafin.) Bentham (Labiatae) in Greece, Isatis L., Polygalaceae, Cistaceae, Plumbaginaceae, Papaveraceae, A taxonomic revision of Sideritis L. section empedoclia (rafin.) Bentham (Labiatae) in Greece και Adaptive plant evolution in the alpine environment of the Greek mountains. Στη συνέχεια, όταν μετακινήθηκα από το Τμήμα Βιολογίας του ΑΠΘ στο Τμήμα Γεωπονίας του ΑΠΘ, ασχολήθηκα διδακτικά και ερευνητικά με εφαρμοσμένη βοτανική, όπως π.χ. με λιβαδικά φυτά, λειμώνια φυτά, αρωματικά φυτά, ενεργειακά φυτά, θρεπτική αξία λιβαδιών, χημική ανάλυση λιβαδικών φυτών, διαχείριση λιβαδικών οικοσυστημάτων, εγκατάσταση τεχνητών λειμώνων και προστασία φυσικού περιβάλλοντος. 20
Οι εργασίες που αναφέρονται σε λιβαδικά φυτά και διαχείριση λιβαδικών οικοσυστημάτων είναι οι παρακάτω: Προπαρασκευαστική μελέτη των βοσκοτόπων της Κοινότητας Κεφαλοχωρίου της Επαρχίας Κονίτσης του Ν. Ιωαννίνων, Οριοθέτηση του υγροβιοτόπου του Δέλτα των εκβολών των ποταμών Αξιού, Αλιάκμονα και Λουδία, Βοσκότοποι Ν. Θεσπρωτίας Υφιστάμενη κατάσταση και τρόποι βελτίωσης και διαχείρισης, Βοσκότοποι Ν. Κιλκίς Υφιστάμενη κατάσταση και προτεινόμενη βελτίωση και διαχείριση, Βοσκότοποι περιοχής Αργιθέας Ν. Καρδίτσας Υφιστάμενη κατάσταση και προτεινόμενη βελτίωση και διαχείριση, Πεπτικότητα του αλεύρου φυλλώματος της ψευδακακίας (Robinia pseudacacia) στα σιτηρέσια αναπτυσσόμενων χοίρων, Εποχιακές μεταβολές της θρεπτικής αξίας της βοσκήσιμης ύλης της Robinia pseudacacia, Δυνατότητες αξιοποίησης του φυλλώματος της Robinia pseudacacia ως ζωοτροφής, αξιοποιώντας τα ξηρικά, άγονα και επικλινή εδάφη της Ελλάδας, Διακυμάνσεις της βοσκοϊκανότητας και της ποιότητας της βοσκήσιμης ύλης, καθώς και συμπεριφορά των αιγών και των προβάτων σε ποολίβαδο που προήλθε από θαμνολίβαδο μετά από φωτιά, Βοσκότοποι Ν. Φλώρινας, "Μηνιαίες και καθ ύψος μεταβολές στην παραγωγή και τη χημική σύσταση της βοσκήσιμης ύλης σε λιβάδι του Ν. Πρέβεζας, "Monthly chemical composition variations in grazable material of semi-arid rangelands in northwestern Greece, "Monthly variations of mineral concentration in semi-arid rangelands in Western Macedonia, Greece, "Multy-activity and Brand Name Local Products on an Island of the North Aegean, Greece, "The use of real options methodology to pasturelands evaluation, "Η καλλιέργεια των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών στην Ελλάδα. 1. Οικονομική διάσταση, "Συμβολή της ψευδακακίας στη διατροφή της εγχώριας αίγας σε συνθήκες συμβατικής και βιολογικής εκτροφής, "Animal production and natural resources utilization in the Mediterranean mountain area, "Η χλωριδική δομή και η παραγωγικότητα των λιβαδικών οικοσυστημάτων στο Δέλτα του ποταμού Αξιού σε σχέση με τη δυνατότητα ανάπτυξης βιολογικής κτηνοτροφίας, "Χλωριδική και χημική σύνθεση της βοσκήσιμης ύλης των βοσκοτόπων Ν. Φλώρινας - Η σημασία τους στην ανάπτυξη της βιολογικής κτηνοτροφίας, "Διαχείριση βοσκοτόπων του Ν. Φλώρινας για καλύτερη αξιοποίηση των προγραμμάτων του ΕΠΑΑ, "Βοσκότοποι του Δήμου Σιατίστης Ποιοτική βελτίωση και ανάπτυξη, Διερεύνηση των δυνατοτήτων παραγωγής βιολογικών προϊόντων ποιότητας ζωικής παραγωγής στο Ν. Πρέβεζας, Πιλοτική μελέτη βελτίωσης και διαχείρισης βοσκοτόπων στο Δήμο Αρναίας του Ν. 21