ΓΝΣΤΠΟ-ΑΡΩΓΟ ΓΙΑ ΣΗΝ ΓΠΑΝΑΛΗΦΗ ΣΗ ΤΛΗ ΣΗ Γ ΛΤΚΓΙΟΤ Πνέπεη κα αλημπμηήζεηε θαηάιιεια ημ πνμκηθό δηάζηεμα ηςκ εμνηώκ...η ακηίζηνμθε μέηνεζε έπεη ανπίζεη ε ιηγόηενμ από 7 μήκεξ ζα δηεθδηθήζεηε μηα ζέζε ζηα αμθηζέαηνα. Η οιμπμίεζε ημο ζηόπμο ζαξ πιεζηάδεη. Γη αοηό μεκ επηηνέρεηε ζε ηίπμηα κα ζαξ απμζοκημκίζεη! Καιύρηε ηώνα ηα όπμηα θεκά, θάκηε επακάιερε ζηεκ ύιε θαη θαηεβείηε με ημκ αένα ημο κηθεηή ζηηξ ελεηάζεηξ 2016. «Θοζηάζηε» αοηά ηα Υνηζημύγεκκα ζημ ζηόπμ πμο εζείξ βάιαηε, γηα κα ζθναγίζεηε ηε 12πνμκε μαζεηηθή ζαξ πμνεία. Αθήζηε γηα ηα επόμεκα, πμο ζα είζηε θμηηεηέξ ηηξ βόιηεξ θαη ηε παιάνςζε. Απμδείληε, ζημκ εαοηό ζαξ πάκς από όια, όηη είζηε ανεημάκημη Μαπεηέξ! Καιό δηάβαζμα... Φίλια Γ. Σταυρακάκη ύζζςμμ ημ θνμκηηζηήνημ ΝΓΑ ΤΜΒΟΛΗ ζαξ εύπεηαη ειίδα 1
1. ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ Η πποζήλωζε ζηο αηομικό και ε αδιαθοπία για ηο κοινό ζςμθέπον απεπγάδεηαι ηεν παπακμή ηων κπαηών [ ]Καηά ηνλ Αξηζηνηέιε, «ὅηαλ ηό πιῆζνο πξόο ηό θνηλόλ πνιηηεύεηαη ζπκθέξνλ, πνιηηεία θαιεῖηαη». ύκθσλα κε ηνλ νξηζκό απηό, γηα λα έρεη θάπνηνο δηθαίσκα λα θέξεη ηνλ ηίηιν ηνπ πνιίηε θαη λα λογίδεηαι νξγαληθό κέινο κηαο θνηλσλίαο, πξέπεη ηα ελδηαθέξνληά ηνπ λα κελ ζηξέθνληαη απνθιεηζηηθά γύξσ από ην αηνκηθό ηνπ ζπκθέξνλ, αιιά λα επεθηείλνληαη επξύηεξα κέζα ζηνλ θύθιν ηεο νιόηεηαο. Όζνη θαηά ηελ αξραηόηεηα έδεηρλαλ αδηαθνξία γηα ηα θνηλά θαη απνθιεηζηηθή μεπιμνά ηνπο ήηαλ ε πξναγσγή ηνπ αηνκηθνύ κόλν ζπκθέξνληνο νλνκάδνληαλ «ἰδηῶηεο». Ο όξνο απηόο πξνζέιαβε ζηαδηαθά νλεηδηζηηθή ζεκαζία θαη ηειηθά ξέπεζε ζηελ έλλνηα ηνπ απαίδεπηνπ θαη ηνπ αλόεηνπ, ζεκαζίεο πνπ κε ηελ ίδηα ιέμε βξίζθνπκε ζε πνιιέο επξσπατθέο γιώζζεο. Έθθξαζε ηεο πεξηθξόλεζεο, πνπ αηζζάλνληαλ νη Έιιελεο γηα ηνπο κε αζρνινύκελνπο κε ηα θνηλά, είλαη θαη ε πεξίθεκε θξάζε ηνπ Πεξηθιή: «Τόν μεδέν ηούηων μεηέσονηα οὐκ ἀππάγμονα ἀλλ' ἀσπεῖον νομίδομεν» (=Γελ ζεσξνύκε θηιήζπρν αιι' άρξεζην απηόλ πνπ δελ αζρνιείηαη κε ηα θνηλά). Δίλαη, ινηπόλ, άρξεζηνο θ' επηθίλδπλνο γηα ην θνηλσληθό ζύλνιν όπνηνο αδηαθνξεί γηα ηελ πξναγσγή ηνπ θνηλσληθνύ ζπκθέξνληνο θαη ζηεξεί από απηό ηε δεκηνπξγηθή ηνπ παξνπζία. Καζόηη κηα νξγαλσκέλε θνηλσλία, γηα λα ιεηηνπξγεί θαιά, πξέπεη λα ζηεξίδεηαη ζ' έλα ζύλνιν αξρώλ. Η ζεκειησδέζηεξε αξρή είλαη απηή πνπ νξίδεη ηελ ελεξγό πάλησλ ζπκκεηνρή ζηα θνηλά όρη ζαλ δηθαίσκα αιιά ζαλ ππνρξέσζε. Σν θνηλσληθό ζπκθέξνλ είλαη κηα ζπληζηακέλε κε ζπληζηώζεο ηηο επηκέξνπο ησλ πνιηηώλ πξνζθνξέο. Αλ ν πνιίηεο δελ κεξηκλά γηα ην θνηλσληθό ζύλνιν θαη αξλείηαη ηελ πξνζθνξά ηνπ, ηόηε ε ζπληζηακέλε ηεο θνηλσληθήο πξνόδνπ εμαζζελεί θαη απνδπλακώλεηαη. [ ] Άηνκα, πνπ αζρνινύληαη κόλν κε η αηνκηθά ηνπο δεηήκαηα, κνηάδνπλ κε ηα ππεξηξνθηθά εθείλα θύηηαξα, πνπ δηνγθώλνληαη ζπλερώο θαη κεηαβάιινληαη ζε θαξθηλώκαηα ηνπ νξγαληζκνύ. Ο αηνκηθηζκόο είλαη θαξθίλσκα γηα ην θνηλσληθό ζύλνιν θαη γη'απηό, πξνθεηκέλνπ κηα πνιηηεία λα εςδοκιμήζει, πξέπεη όινη νη άμηνη πνιίηεο ηεο λα ζεσξνύλ ζαλ ππόζεζή ηνπο πξνζσπηθή ηηο ππνζέζεηο ηνπ ζπλόινπ. ειίδα 2
[ ]Μνινλόηη απηά είλαη ζ' όινπο γλσζηά, εληνύηνηο ππάξρνπλ πνιινί, πνπ, θξίλνληαο ιαζεκέλα ηα πξάγκαηα, ππνζηεξίδνπλ όηη ην αηνκηθό ζπκθέξνλ δελ ηαπηίδεηαη κε ην θνηλσληθό. Η θνηλσληθή πξόνδνο, ιέλε, έρεη κεδακηλή αλάθιαζε πάλσ ζηελ αηνκηθή. πρλά κάιηζηα ην θνηλσληθό ζπκθέξνλ παξαβιάπηεη ην αηνκηθό. Σν ζύλνιν εμνπζελώλεη ην άηνκν θαη ε πνιηηεία ηνλ πνιίηε. Η άπνςε απηή είλαη αζηήπισηε, γηαηί ην λ' αληηπαξαζέηεη θαλείο ηνλ πνιίηε πξνο ηελ πόιε είλαη ηόζν παξάινγν[ ] Φξνλνύκε όηη ε ζπλείδεζε ηνπ αλζξώπνπ, γηα λα ελαξκνλίδεηαη κε κηα γεληθόηεξε αλζξσπηζηηθή δηάζεζε, πξέπεη λ' αληηδξά ζηα θειεύζκαηα ηνπ αηνκηθηζκνύ. Οη άλζξσπνη ζην παξειζόλ κπνξεί λα έδεζαλ ζαλ λνκάδεο αιιά πνηέ ζαλ κνλάδεο. Δίκαζηε άλζξσπνη, όηαλ γηλόκαζηε ζπλάλζξσπνη. Όηαλ ηίπνηε από η' αλζξώπηλα δελ ζεσξνύκε μέλν πξνο εκάο.[..] Α. Να απνδώζεηε ηελ πεξίιεςε ηνπ θεηκέλνπ (80-100ιέμεηο). (25 κνλάδεο). Καξγάθνο Β1. Να αηηηνινγήζεηε ην πεξηερόκελν ηεο θξάζεο ζε κηα παξάγξαθν 60-80 ιέμεσλ «Ο αηομικιζμόρ είναι καπκίνωμα για ηο κοινωνικό ζύνολο» (10 κνλάδεο) Β2α. Πνηνη είλαη νη ηξόπνη θαη ηα κέζα πεηζνύο ηεο 1εο παξαγξάθνπ ηνπ θεηκέλνπ; Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζε ζαο. (5 κνλάδεο) Β2β. ε πνην γξακκαηεηαθό είδνο αλήθεη ην θείκελν; Να αηηηνινγήζεηε ηελ απάληεζε ζαο ρξεζηκνπνηώληαο 3 παξαδείγκαηα κέζα από ην θείκελν. (5 κνλάδεο) Β3α. Πνηα ξεκαηηθά πξόζσπα ρξεζηκνπνηεί ν ζπγγξαθέαο; Γηα πνην ιόγν ηα αμηνπνηεί; ζαο. (5 κνλάδεο) Β3β. Πνηνο είλαη ν ηξόπνο αλάπηπμεο ηεο ηξίηεο παξαγξάθνπ ηνπ θεηκέλνπ; «Άηνκα, πνπ αζρνινύληαη κόλν κε η αηνκηθά ζπλόινπ» αηηηνινγήζηε ηελ απάληεζή ζαο(5 κνλάδεο) Β4. Να γξάςεηε έλα ζπλώλπκν ησλ ιέμεσλ : λογίδεηαι, μεπιμνά, ξέπεζε, εςδοκιμήζει, αζηήπισηε. (5 κνλάδεο) Γ. ΘΕΜΑ ΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Η αλάγθε γηα ελεξγνπνίεζε θαη δξάζε ηνπ πνιίηε θξίλεηαη ζήκεξα αλαγθαία θαη επηηαθηηθή. ε πνηνπο ηνκείο κπνξεί απηή ε δξαζηεξηνπνίεζε λα εθαξκνζηεί θαη πνηα θαηλόκελα παζνγέλεηαο ηεο παγθνζκηνπνηεκέλεο θνηλσλίαο κπνξεί λα πεξηνξίζεη; ε κηα εηζήγεζε ζαο 500-600ιέμεσλ ελώπηνλ ηεο Βνπιήο ησλ Έθεβσλ, αλαπηύζζεηε ηηο απόςεηο ζαο. (40 κνλάδεο) ειίδα 3
2. ΑΡΦΑΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ [Α] Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι δευτερεύουσες προτάσεις: 1. Σάφος δέ ποῖος δέξεται μοι, ὅταν θάνω; 2. Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς, κἄν ψευδεῖς, ὦσιν. 3. Δεῖ ὑμᾶς καί τοῦτο σκοπεῖν, ὅτι πολλοί τῶν Ἑλλήνων εἰσίν ἐψηφισμένοι τοῖς νόμοις τοῖς ὑμετέροις χρῆσθαι. 4. Νῦν δέ κίνδυνος ἐστι, μή λάβωσιν προστάτας αὐτῶν τινας τούτων. 5. Υοβερόν καί σφαλερόν ἐστι, μή σφαλείς κείσομαι. 6. Κλέαρχος οὔκ ἤθελε ἀποσπάσαι ἀπό τοῦ ποταμοῦ τό δεξιόν κέρας φοβούμενος, μή κυκλωθείη. 7. Ὑμεῖς γάρ γιγνώσκετε ὅθεν ἥλιος ἀνίσχει (ανατέλλει) καί ὅπου δύεται. 8. Ὄταν μέν Υίλιππος παρακευάζηται, ῥαθυμεῖτε, καί ἄν τι λέγῃ τις, ἐκβάλλετε. 9. Κρύπτε μηδέν, ὡς ὁ πάνθ ὁρῶν καί πάντ ἀκούων πάντ ἀναπτύσσει, χρόνος. 10. Ἠδέως ἄν ἐροίμην τῆς ποίας μερίδος γενέσθαι τήν πόλιν ἐβούλετ ἄν. 11. Ἐπειδή δέ ἡμέρα ἐγένετο, ἀνήρ ἦγε κατά τήν ὁδόν. 12. Ῥᾲδιόν ἐστι ὑμῖν ἐκ τῶν πάλαι λεγόντων γνῶναι εἰ ἐγώ ἐχθρός ὕμῶν εἰμι ἤ φίλος. 13. Οἴονται μέν οὖν τινες ἐπίτηδες ἀσαφεῖς αὐτόν ποιῆσαι τούς νόμους, ὅπως ᾖ τῆς κρίσεως κύριος ὁ δῆμος. 14. Οὔκ ἄν ὁμολογήσειεν τοιοῦτο, εἰ καί διανοεῖται τις ὥς δεῖ πολεμεῖν. 15. Ὁ βασιλεύς πρῶτον ἐρωτᾷ τί ἐστίν ἄξιος παθεῖν. 16. Ἐκεῖνο μάλιστα φυλακτέον ἐστί, ὅπως μηδέν ἀνάνδρως φανησόμεθα διαπραττόμενοι. 17. Ἀληθέν εἶναι μοι δοκεῖ, ὅτι τούς νόμους ἅπαντες εγνώκασιν. 18. Σάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν, οὔχ ἵνα τῶν ἄλλων ἔλαττον ἔχωμεν. 19. Ὅτι τήν αυτῶν πατρίδα ὑπέρ τῆς τῶν Ἑλλήνων σωτηρίας κατέλιπον ἅπαντες ἐγκωμιάζομεν. 20. Οἱ στρατιῶται ἠπόρουν ὅτι Κλέαρχος χαλεπῶς ἔφερεν. 21. Πάντες ὅπλα κατεσκεύαζον, ὥστε τήν πόλιν ὄντως ἄν ἡγήσω πολέμου εργαστήριον. 22. Οἱ δέ ἔφασαν ἀποδῶσιν, εφ ὧ μή καίειν τάς οἰκίας. 23. Ὡς δ ἀνέβησαν, εἰς κώμας πολλῶν καί ἀγαθῶν ἦλθον. 24. Καί οὐ πρότερον ἐπαύσαντο, ἐως τήν πόλιν εἰς τάς μεγίστας συμφοράς κατέστησαν. [Β] Να μετατραπεί ο ευθύς λόγος σε πλάγιο: Ἱκανός εἰμί πάντα πράττειν (Οὗτος ἔλεγεν<) Αἰσχρόν ἐστί ἄρχειν Ἀθηναίων Πελοποννησίους (Οἱ πρέσβεις ἡγοῦνται<) Οὐ δικαίως λαμβάνεις το ἀργύριον ( Υησίν ὁ κατήγορος</ Οἶδε ο κατήγορος<) Πρόσθεν ἄν ἀποθάνοιμεν ἤ τά ὅπλα παραδοῖμεν (Κλεάνωρ ἀπεκρίνατο<) Σι βούλεσθε ; (Ἠρώτα<) Οὐδενί ἄν ἀπιστήσαιμι (Γιγνώσκομεν<μετατροπή σε μετοχή) Μή θεῖτε δρόμῳ,ἀλλ ἐν τάξει ἕπεσθε (Οἱ Ἕλληνες ἐβὀων ἀλλήλοις<) Δοῖεν οἱ θεοί (Ηὔχοντο<) Τπό τίνος ἐνεπρήσθη ὁ ναός ; (Οὐδείς οἶδεν<) Ποῦ ἄν ἴδοιμι Πρόξενον ; ( Ἠρώτησε τις<) Ἀπαγέτω τις αὐτήν οἴκαδε (Εἶπεν ο ωκράτης<) κοπῶμεν εἰ ἡμῖν πρέπει ἤ οὐ ( Περικλῆς ἐβούλετο<) ειίδα 4
Μή σπεῦδε πλουτεῖν μή ταχύ πένης γένῃ (Ὁ σοφιστής συνεβούλευεν<) Πίθηκος ὁ πίθηκος κἄν χρυσᾶ ἔχῃ σανδάλια (Ὁ ποιητής ἔλεγεν<) Ἔδοξεν αὐτοῖς προϊέναι,ἕως Κύρῳ συμμείξειαν (Διηγεῖτο<) Οὐκ οἶδα ὅ,τι ἄν ἐποίησεν (Θρασύβουλος λέγει</ἔφη<) Μή ἀναμείνωμεν,ἕως ἄν πλείους ἡμῶν γένωνται (Παρήνει<) Μή ἀπέλθητε,πρίν ἄν ἀκούσητε (Ἀπηγόρευεν<) Ἤν θάνῃς σύ, παῖς ὅδ ἐκφεύγει μόρον (τρατηγός ἔφη</ἐδόκει<) Ὑπώπτευε μή ἀπάτης ἕνεκα λέγοιτο (Παραινεῖ</υνεβούλευε<) Διά πολλά προσήκει πείθεσθαι και μάλισθ ὅτι πᾶς νόμος ἐστίν εὕρημα καί δῶρον θεῶν. (Λακεδαιμόνιοι ἔλεγον</ ἡγοῦντο<) Νόμος αἰσχρός βλάπτει πάντας ὅσοι περ ἄν αὐτῶ χρῶνται. (Ἐδόκουν<) Εἰ πάντες τοῦτον ἐποιοῦμεν, ἅπαντες ἄν ἀπολώμεθα. (Έγιγνώσκομεν<) [Γ] Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένοι όροι: 1. Εὑρίσκω ταύτην μόνην ἄν γενομένην τῶν παρόντων κακῶν ἀπαλλαγήν. 2. Τόν τήν μερίδα τήν ἐξ Ἀρείου πάγου τολμήσαντ ἀποδόσθαι παρά τά νόμιμα, τόν αὐτόν τρόπον ζημιώσας ἐξέβαλε. 3. Εἴθ οὗτοι κληρονομοῦσι τῆς ἡμετέρας δόξης καί τῶν ἀγαθῶν. 4. Νῦν μέν οἱ τά κοινά διοικοῦντες ἐκ πτωχῶν εὔποροι γεγόνασιν καί πολλοῦ χρόνου τροφήν ἄφθονην εἰσίν ἠτοιμασμένοι. 5. Πολλάκις ἡμεῖς ἕν μόνον σκευώρημα συνιδότες, τούτῳ κατά τῶν ἄλλων τῶν ἐγκαλουμένων ἐχρήσασθε τεκμηρίῳ. [Δ] Να αναλύσετε τις μετοχές σε δευτερεύουσες προτάσεις: 1. Οἱ Θηβαῖοι συνεκάλεσαν ἀπὸ τῶν πόλεων ἁπασῶν ἀκουσομένους τῆς παρὰ βασιλέως ἐπιστολῆς. 2. Οἱ Ἕλληνες παρεσκευάζοντο ὡς δεξόμενοι αὐτόν. 3. Ἐλθόντος τοῦ θανάτου οὐδεὶς βούλεται ἀποθανεῖν. 4. Νικήσαντες ἁπάντων τούτων ὑμεῖς κύριοι ἔσεσθε. 5. Ἐπορεύοντο κατοψόμενοι τοὺς πολεμίους. 6. Καὶ γὰρ ὡς ἐγὼ οἶμαι, ὀνήσεσθε ἀκούοντες. 7. Λεοντιάδης ταῦτα πράξας εἰς Λακεδαίμονα ἐπορεύετο. 8. Οὕτω περὶ μικρῶν ἐκινδυνεύομεν ἐξὸν ἀδεῶς πολλὰ κεκτῆσθαι. 9. Ὁρῶ τὰ πράγματα δυσκολίαν ἔχοντα. 10.Σὴν μὲν οὖν γενομένην ναυμαχίαν αὐτοὶ κατὰ μόνας ἀπεωσάμεθα Κορινθίους. 11.Ἕλλην ὢν Ἕλληνας ἀδικεῖ. 12. Ποτείδαιαν ἔχουσιν ἐπὶ τῷ Ισθμῷ οὖσαν. ειίδα 5
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ε συνδυασμό με μία ουσιαστική και ενδελεχή επανάληψη στα γραμματικά φαινόμενα που εξετάστηκαν, να λύσετε τις παρακάτω ασκήσεις: 1. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρηματικών τύπων της α συζυγίας: ΥΩΝΗΕΝΣΟΛΗΚΣΑ ΒΑΡΤΣΟΝΑ θηρεύοιεν ἐτόξευσας συγκινδυνεύου συμβουλεύεσθαι Ε. Π. Μ. Α. Π. Τ. ΑΥΩΝΟΛΗΚΣΑ διαπράττειν διακηρύξειεν συγκαλύπτεσθε συναγωνισθείης Ε. Π. Μ. Α. Π. Τ. συνελογίσατο ἐξοπλιζόμενος συναλλαττώμεθα καταπέμπου Ε. Π. Μ. Α. Π. Τ. Ε. Π. Μ. Α. Π. Τ. Ε. Π. Μ. ΤΝΗΡΗΜΕΝΑ σε άω / -ήω νικᾶν πειρᾶται ἀφικνεῖται ἐάσοις ΤΝΗΡΗΜΕΝΑ σε έω ἐλευθεροῖ δούλωσον καθαιρεῖς ἐπαινέσεται ειίδα 6
Α. Π. Τ. 2. Να συμπληρωθεί ο πίνακας (συνηρημένα ρήματα) ΟΡΙΣ. ΤΠΟΣ. ΕΤΚΣ. ΠΡΣ. ΑΠΡΥ. ΜΣΦ. θηρῶσι πειρᾶσθε (Ορ) ἡττᾶσθε (Πρ.) πεινῆτε χρῆσθε (Πρ.) καθορῷς κτᾶσθε (Ορ.) διαπνέῃς δεῖσθε ἐννοοῖο βεβαιοῦ ἀξιῶνται ζημιοῦτε 3. Να τονιστούν οι παρακάτω τύποι (Αόριστος β ): μαθειν - μανθανειν πειθεσθαι - πιθεσθαι κατειπῃς - κατειπε (Πρστ.) - κατειπε (Οριστ.) ἐφεπου - ἐπισπου - ἐπισποιο διωλου - διολου ἀπεσχες - ἀποσχῃς - ἀποσχες ἐλθε - ἀπελθε - ἀπηλθε σπου-ἐνσπου-ἐπισπου σχου-προσχου-κατασχου ἀφειλες-ἐλε-ἀφελε ἐπελαθου-λαθου-ἐπιλαθου ἐπειδες-ἰδε-ἐπιδε 4. Να μεταφερθούν οι τύποι στον Αορίστο Β και να γίνει η εγκλιτική τους αντικατάσταση: ΟΡΙΣΙΚΗ ΤΠΟΣ/ΚΗ ΕΤΚΣΙΚΗ ΠΡΟΣ/ΚΗ συμβάλλου συναιρῆτε ἀφικνοῖτο ἁμαρτάνοι ειίδα 7
ἔχε κάμνειν ἐρωτώῃ αἰσθάνωνται ἐφεπέσθω ἀνέχου ἀφαιρεῖσθαι 5. Να γραφεί ο ζητούμενος χρόνος των παρακάτω ρημάτων στο α' ενικό Οριστικής της ίδιας φωνής: μέλλω ( πρτ. ) >....................... ἒχω (πρτ.) >....................... συνάγω (πρκ.) >....................... βούλομαι (πρτ.) >....................... ὂμνυμι (πρκ.) >....................... ἐπανορθῶ (πρτ.) >....................... ἐνοχλῶ (πρτ.) >....................... ἀπελαύνω (πρκ.) >....................... συλλέγω (πρκ.) >....................... ἓπομαι (πρτ.) >....................... ὁρῶ (πρτ.) >....................... ἀμφισβητῶ (αόρ.) >....................... λαμβάνω (πρκ.) >....................... ἀκούω (πρκ.) >....................... 6. Να συμπληρώσετε τα κενά με τον ζητούμενο εντός παρενθέσεως τύπο: α). φωνηεντόληκτα ρήματα βούλομαι (β' εν. Ορ. Ενστ.) >....................... συναγορεύω (β' εν.προστ.ενστ.) >....................... παρακελεύομαι (β' εν.προστ.αορ.) >....................... καταπαύω (β' εν.προστ.αορ.) >....................... πιστεύω (γ' εν.ευκτ.αορ.) >....................... συγκινδυνεύω (γ' πλ.ορ.πρτ.) >....................... συμβουλεύομαι (β' πλ.ορ.τπρσ.) >....................... β). αφωνόληκτα ρήματα ἐκκηρύττομαι (β' εν.ορ.πρκ.) >....................... παρασκευάζω (γ' πλ.ευκτ.αορ.) >....................... ειίδα 8
κατάρχομαι (β' πλ.ορ.πρκ.) >....................... ἀγωνίζομαι (α' πλ.τποτ.ενστ.) >....................... καθάπτομαι (απρφ.πρκ.) >....................... συνταράττομαι (β' εν.ορ.αορ.) >....................... ἐπεύχομαι (β' πλ.ορ.πρκ.) >....................... ειίδα 9
ΓΝΩΣΤΟ Επανάληψη: 1. Πιάησλα, Πξσηαγόξαο : Δηζαγσγή: ζ.34-39 (Γ2-Γ3), ζ.40-42 ( Ο Πιάησλ Δ1), ζ.49-52 (Πξσηαγόξαο Α), ζ. 56-57(Πξσηαγόξαο Β) Δλόηεηεο: 1 7 (κεηάθξαζε θαη ζρόιηα) 2. Πιάησλα, Πνιηηεία: Δηζαγσγή: ζ.92-93 (1,2,3), ζ. 96-97-98 (6,8), ζ.99-102 (12,13,14) Δλόηεηεο: 11 13 (κεηάθξαζε θαη ζρόιηα) Παρατήρηση: Α. Μειεηήζηε ηηο εηζαγσγέο ησλ θεηκέλσλ κε νδεγό ηηο εξσηήζεηο θαη ηηο απαληήζεηο ηνπο πνπ ππάξρνπλ ζην θπιιάδην (Δηζαγσγή ζηελ Πνιηηεία ηνπ Πιάησλα θαη Δηζαγσγή ζηνλ Πξσηαγόξα ηνπ Πιάησλα). Β. Μειεηήζηε πξνζεθηηθά ηηο εξκελεπηηθέο ζεκεηώζεηο αιιά θαη ηα εξκελεπηηθά ζρόιηα ηνπ βηβιίνπ θαη απαληήζηε μαλά ζηηο εξκελεπηηθέο εξσηήζεηο θάζε ελόηεηαο. Δληνπίζηε ηηο απνξίεο ζαο, ώζηε λα ιύζνπκε καδί θάζε πξόβιεκα. Β) ΠΛΑΤΩΝΟΣ Πρωταγόρας ΕΝΟΤΗΤΑ 1 η Βασικά σημεία Ο ζθνπόο ηεο δηδαζθαιίαο ηνπ Πξσηαγόξα: επβνπιία Τα επηρεηξήκαηα- αληηξξήζεηο ηνπ Σσθξάηε. Η κέζνδνο ηνπ Σσθξάηε (καηεπηηθή δηαιεθηηθή ζσθξαηηθή εηξσλεία επαγσγηθή ζθέςε), όπσο δηαθαίλεηαη ζηελ ελόηεηα. Ερωτήσεις 1. Πώο αληηιακβάλεζηε ηελ επβνπιία; Να απαληήζεηε κε ζηνηρεία ηνπ θεηκέλνπ. 2. Πνηα είλαη ηα επηρεηξήκαηα ηνπ Σσθξάηε, ώζηε λα αληηθξνύζεη ηηο ζέζεηο ηνπ Πξσηαγόξα; Να ηα αμηνινγήζεηε. 3. Πνηα βαζηθά ζηνηρεία θαζόξηδαλ ηελ εμέρνπζα ζέζε ελόο Αζελαίνπ πνιίηε, ζύκθσλα κε όζα αλαθέξνληαη ζην θείκελν; ΕΝΟΤΗΤΑ 2 η Βασικά σημεία Ο κύζνο σο κέζνδνο δηδαζθαιίαο ησλ ζνθηζηώλ. Η δεκηνπξγία ησλ όλησλ. Ο θπζηθόο εμνπιηζκόο ησλ δώσλ θαη ε εμαζθάιηζε ηεο ηζνξξνπίαο ζηε θύζε Οη θνζκνγνληθέο αληηιήςεηο ηνπ Πξσηαγόξα επηξξνέο. ειίδα 10
Ερώτηση 1 Πνηνη είλαη νη ζηόρνη ηνπ Δπηκεζέα κε ηελ δηαλνκή ησλ ηδηνηήησλ; Πώο ηνπο ππεξεηεί; ΕΝΟΤΗΤΑ 3 η Βασικά σημεία Η αδπλακία ηνπ αλζξώπνπ απέλαληη ζηε θύζε. Ο ζπκβνιηζκόο ηεο θινπήο ηεο θσηηάο θαη ηεο εληέρλνπ ζνθίαο. Ερωτήσεις 1 Ο Αηζρύινο ραξαθηεξίδεη ηνλ Πξνκεζέα «θηιάλζξσπν». Δπηβεβαηώλεηαη ν ραξαθηεξηζκόο απηόο ζην θείκελν; 2 Γηαηί ε έληερλνο ζνθία δελ ήηαλ ρξήζηκε ζηνλ άλζξσπν ρσξίο ηε θσηηά; Να απαληήζεηε ιακβάλνληαο ππόςε ζαο ηνλ ζπκβνιηζκό ησλ δύν απηώλ ζηνηρείσλ. ΕΝΟΤΗΤΑ 4 η Βασικά σημεία Τα ζηάδηα εμέιημεο ηνπ πνιηηηζκνύ Η ζεκαζία ηεο πνιηηηθήο αξεηήο γηα ηε ζπγθξόηεζε ησλ θνηλσληώλ Η αηδώο θαη ε δίθε σο ζπζηαηηθά ηεο πνιηηηθήο αξεηήο Σύλδεζε ηνπ κύζνπ κε ηελ ζηάζε ησλ Αζελαίσλ ζηελ εθθιεζία ηνπ δήκνπ Ερωτήσεις 1 Από ην κύζν ζπλάγεηαη ε πξννδεπηηθή πνξεία ηνπ αλζξώπηλνπ γέλνπο. Δπηζεκαίλνληαο ηα ζηάδηα ηεο εμέιημεο ηνπ πνιηηηζκνύ λα δείμεηε πώο επηβεβαηώλεηαη ην ζηνηρείν απηό ζην θείκελν. 2 Πώο επεξέαζε ηελ ηζηνξία ηνπ αλζξώπηλνπ γέλνπο ε θαηάθηεζε ηεο πνιηηηθήο αξεηήο; 3 Ο Γίαο κνηξάδεη ζε όινπο ηελ αηδώ θαη ηε δίθε, αιιά παξάιιεια ζεζπίδεη λόκν γηα ηελ ηηκσξία όπνηνπ δε κεηέρεη ζ' απηέο. Aπ' απηό κπνξνύκε λα ζπκπεξάλνπκε όηη: Ο Πξσηαγόξαο αληηθάζθεη, γηα λα δηθαηνινγήζεη ην επάγγεικά ηνπ. Η αηδώο θαη ε δίθε δελ είλαη έκθπηεο ζηνλ άλζξσπν. Αλ ήηαλ, νύηε ηα εγθιήκαηα θαη γεληθά ε απείζεηα ζηνλ λόκν ζα εμεγνύληαλ νύηε ν Πξσηαγόξαο ζα δηθαησλόηαλ σο δάζθαινο ηεο πνιηηηθήο αξεηήο. Ο Γίαο, αθνύ δίλνληαη ζε κεηαγελέζηεξν από ηε δεκηνπξγία ηνπ αλζξώπνπ ζηάδην, δελ κπνξεί λα ηηο επηβάιεη ζε όινπο θαηαλαγθαζηηθά. Δίλαη ηόζν αλαγθαίεο γηα ηελ ύπαξμε ηεο πόιεο, ώζηε ε ηηκσξία γηα ηελ παξαβίαζή ηνπο ζα πξέπεη λα είλαη ζθιεξή. Να επηιέμεηε ηηο δύν πην εύζηνρεο απόςεηο θαη λα ηηο αλαπηύμεηε 4 Αθνύ κειεηήζεηε πξνζεθηηθά ην θείκελν ηεο ελόηεηαο 4 ραξαθηεξίζηε ζσζηέο ή ιαλζαζκέλεο ηηο πξνηάζεηο: Καηά ηνλ Πξσηαγόξα ε γιώζζα δόζεθε ζηνλ άλζξσπν εθ θύζεσο σο ζείν δώξν. ειίδα 11
Οη όξνη δεκηνπξγηθή ηέρλε θαη ζεία κνίξα δε ζπκπίπηνπλ ζεκαζηνινγηθά. Η έληερλνο ζνθία δελ αξθνύζε γηα λα πξνζηαηεπηεί ν άλζξσπνο από ηα ζεξία. Ο όξνο αηδώο παξαπέκπεη ζην ζεβαζκό ηνπ γξαπηνύ δηθαίνπ ελώ ν όξνο δίθε ζηελ εζηθή ζπλείδεζε. Αηδώο θαη δίθε απνηεινύλ κέξνο ηεο πνιηηηθήο αξεηήο. Τόζν ε έληερλνο ζνθία όζν θαη ε πνιηηηθή ηέρλε είλαη έκθπηεο ζηνλ άλζξσπν. Τόζν ε έληερλνο ζνθία όζν θαη ε πνιηηηθή ηέρλε πξνέθπςαλ από ηηο αλάγθεο ηεο θνηλσληθήο ζπκβίσζεο. Αηδώο θαη δίθε κνηξάζηεθαλ εμίζνπ ζε όινπο ηνπο αλζξώπνπο, όπσο αθξηβώο θαη ε έληερλνο ζνθία. Η ζηάζε ησλ Αζελαίσλ επηδνθηκάδεηαη από ηνλ Πξσηαγόξα. ΕΝΟΤΗΤΑ 5 η Βασικά σημεία Η πνιηηηθή αξεηή είλαη: α) αγαζό ζην νπνίν κεηέρνπλ όινη β) δελ ππάγεηαη ζηα θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ αλζξώπνπ. Γηα ηελ θαιιηέξγεηα ηεο πνιηηηθήο αξεηήο : επηκέιεηα, άζθεζε, δηδαρή Η δηάθξηζε ησλ ραξαθηεξηζηηθώλ ηνπ αλζξώπνπ ζε θπζηθά θαη επίθηεηα. Ερωτήσεις 1 Να δηαθξίλεηε ηα επηρεηξήκαηα ηεο ελόηεηαο. Τη απνδεηθλύεη ην θαζέλα; 2 Πνηα είλαη ε ζέζε ηεο ηύρεο θαη ηεο θύζεο ζηε θηινζνθία ηνπ Πξσηαγόξα; Να απαληήζεηε επηθαινύκελνη ρσξία ηνπ θεηκέλνπ. 3 Να ραξαθηεξίζηε ζσζηέο ή ιαλζαζκέλεο ηηο πξνηάζεηο: πηζηεύεη όηη όια ηα θπζηθά πξνηεξήκαηα είλαη επίθηεηα. πηζηεύεη όηη ε πνιηηηθή αξεηή πξνέξρεηαη από ηελ δηδαζθαιία θαη ηελ επηκέιεηα. πηζηεύεη όηη ε πνηλή έρεη ζσθξνληζηηθό ραξαθηήξα. δε θαίλεηαη λα απνξξίπηεη ηνλ θαηαζηαιηηθό ραξαθηήξα ηεο πνηλήο. δε δέρεηαη όηη θαη έλαο ηερλίηεο κπνξεί λα δώζεη πνιηηηθέο ζπκβνπιέο ΕΝΟΤΗΤΑ 6 η Βασικά σημεία Ο ζσθξνληζηηθόο ραξαθηήξαο ηεο πνηλήο σο απόδεημε γηα ην δηδαθηό ηεο αξεηήο. Αμηνιόγεζε ησλ επηρεηξεκάησλ ηνπ Πξσηαγόξα. Ερωτήσεις 1 Οη ζνθηζηέο ππήξμαλ από ηνπο πιένλ αδηθεκέλνπο δηαλνεηέο ηεο επνρήο ηνπο. Πνηα ζηνηρεία ζηε ελόηεηα απνδεηθλύνπλ ην πξσηνπνξηαθό ηεο ζθέςεο ηνπ Πξσηαγόξα; 2 Ο άλζξσπνο είλαη ππεύζπλνο γηα ηελ αδηθία. Η πνηλή απνζθνπεί ζην λα δηνξζσζεί απηόο πνπ αδηθεί. Πώο ζπλδένληαη νη παξαπάλσ ζέζεηο κε ην δηδαθηό ηεο αξεηήο; ειίδα 12
ΕΝΟΤΗΤΑ 7 η Βασικά σημεία Ο Πξσηαγόξαο επηρεηξεί λα αληηθξνύζεη ην δεύηεξν επηρείξεκα ηνπ Σσθξάηε ρξεζηκνπνηώληαο «ιόγν - δηάιεμε». Αμηνιόγεζε ηεο επηρεηξεκαηνινγίαο ηνπ Πξσηαγόξα. Τα ζηάδηα ηεο εθπαίδεπζεο ζηελ αξραία Αζήλα. Ερωτήσεις 1 Να εληνπίζεηε ηα βαζηθά ζεκεία ηεο επηρεηξεκαηνινγίαο ηνπ Πξσηαγόξα πξνθεηκέλνπ λα αλαζθεπάζεη ηηο ζέζεηο ηνπ Σσθξάηε. 2 Πνηεο πξνζδνθίεο έρεη ε αζελατθή θνηλσλία από ηνπο λένπο θαη πώο δηαζθαιίδεη ηελ εθπιήξσζε ηνπο; Γ) ΠΛΑΤΩΝΟΣ Πολιτεία ΕΝΟΤΗΤΑ 11 η 13 η Βασικά σημεία Ο ζπκβνιηζκόο ηνπ κύζνπ θαη ε ζέζε ηνπ ζην δηάινγν Απνθσδηθνπνίεζε ησλ ζπκβόισλ ζηνλ κύζν Η ζεκαζία ηεο παηδείαο ζηελ ηειείσζε ηνπ αλζξώπνπ Τν πιαησληθό «αγαζόλ» Η εμαζθάιηζε ηεο επηπρίαο ησλ πνιηηώλ σο ππέξηαηε απνζηνιή ηεο πνιηηείαο Η θπξίαξρε ζέζε ηνπ λόκνπ Ο ξόινο ησλ θηιόζόθσλ- αξρόλησλ ζηελ πνιηηεία Η επδαηκνλία σο θνηλό αγαζό Οη ζπγγξαθηθέο ινγνηερληθέο αξεηέο ηνπ Πιάησλα Ο Πιάησλαο σο πνιηηηθόο θηιόζνθνο Ερωτήσεις 1 Πνηεο από ηηο παξαθάησ απόςεηο αληαπνθξίλνληαη ζηελ έλλνηα ηνπ πιαησληθνύ ζπειαίνπ; Nα ζεκεηώζεηε ηε ζσζηή απάληεζε Ο Σσθξάηεο πεξηγξάθεη ηελ εηθόλα ηνλ ζπειαίνπ θαη ησλ δεζκσηώλ, επεηδή ζέιεη λα θαηαζηήζεη ζαθέζηεξε ηελ έλλνηα ηνπ Αγαζνύ. Οη δεζκώηεο αληηθξίδνπλ κέζα ζην ζπήιαην ηελ πξαγκαηηθή εηθόλα ησλ πξαγκάησλ ράξε ζην θσο πνπ ηνπο θέγγεη από πίζσ. Οη δεζκώηεο θηλνύληαη ειεύζεξα κέζα ζην ζπήιαην. Οη δεζκώηεο δελ έρνπλ δεη ηίπνηε άιιν από ηνπο εαπηνύο ηνπο θαη ηνπο ππόινηπνπο παξά κόλν ηε ζθηά ηνπο. 2. Δίλαη γλσζηό όηη ν Πιάησλ δε δίλεη κηα ζαθή εξκελεία γηα ηνλ όξν «αγαζό» παξά αξθείηαη ζε θάπνηνπο ππαηληγκνύο. Πνηνη από απηνύο έρνπλ δηαηππσζεί από ηνλ Πιάησλα; Nα ζεκεηώζεηε ηε ζσζηή απάληεζε. ην «είλαη» θαη ό,ηη δηαηεξεί ην «είλαη» ην λα δηαπξάηηεη θάπνηνο ην θαθό ρσξίο λα ηηκσξείηαη ε ηάμε, ν θόζκνο θαη ε ελόηεηα πνπ δηαπεξλά θαη ζπλέρεη ηελ πνιιαπιόηεηα ν ήιηνο πνπ θσηίδεη ηε γε ό,ηη παξέρεη ηελ αιήζεηα θαη ηελ επηζηήκε ειίδα 13
ε ύςηζηε αξρή θαη ε πεγή ηνπ όληνο θαη ηεο γλώζεο θάηη ην αζαθέο θαη ζθνηεηλό. 3 Τη ζπκβνιίδεη ην ζπήιαην ζηε θηινζνθία ηνπ Πιάησλα; Nα ζεκεηώζεηε ηε ζσζηή απάληεζε ηνλ νξαηό θαη αηζζεηό θόζκν, ηελ αηζζεηή πξαγκαηηθόηεηα ηνλ θόζκν ησλ ηδεώλ ηελ πξαθηηθή πνιηηηθή ηα δεζκά ηεο θαηλνκεληθόηεηαο ηελ πξαγκαηηθή γλώζε πνπ πξέπεη λα θαηαθηήζεη ν θηιόζνθνο ηελ άγλνηα θαη ηελ πιάλε 4. Η παξνκνίσζε ηεο ζπειηάο είλαη κηα επηβιεηηθή εηθόλα γηα ην δξόκν ηνπ αλζξώπνπ ν νπνίνο πξνρσξεί γηα λα γλσξίζεη ηελ αιήζεηα ηεο ύπαξμεο. Σ' απηή ηελ πνξεία δηαθξίλνληαη πέληε βαζκίδεο. Να αληηζηνηρίζεηε ηηο ηέζζεξηο πξώηεο βαζκίδεο κε ηνπο αλαβαζκνύο ηεο γλώζεο πνπ αλαθέξεη ζην ΣΤ βηβιίν ηνπ ν Πιάησλ. Αλαβαζκνί ηεο γλώζεο : πίζηηο δηάλνηα εηθαζία λόεζηο Βαζκίδεο Μέζα ζηε ζπειηά βιέπνπλ κόλν ζθηέο Απειεπζέξσζε από ηα δεζκά. Έμσ από ηε ζπειηά βιέπνπλ ηα πξάγκαηα ζην θσο ηνπ ήιηνπ. ζέαζε ηνπ ήιηνπ, ηεο ηδέαο ηνπ αγαζνύ Ξαλαγπξλνύλ θσηηζκέλνη ζηε ζπειηά γηα λα απειεπζεξώζνπλ ηνπο άιινπο 5 Πνηνο είλαη ν ξόινο ησλ θπιάθσλ ζηελ πνιηηεία, ζύκθσλα κε ηo θείκελν; Nα ζεκεηώζεηε ηε ζσζηή απάληεζε Να απνιακβάλνπλ ηελ επδαηκνλία ηνπ θσηόο πνπ έρνπλ αληηθξίζεη έμσ από ην ζπήιαην. Να θαηεβνύλ ζην ζπήιαην θαη λα απειεπζεξώζνπλ ηνπο ζπλδεζκώηεο ηνπο από ηελ πιάλε θαη ην ζθνηάδη. Να ζεώληαη αθ' πςεινύ όζα ζπκβαίλνπλ ζηνπο απινύο αλζξώπνπο. Να ζπκκεηέρνπλ ελεξγά ζηα πνιηηηθά δεηήκαηα. Να αθηεξώλνπλ ην ρξόλν ηνπο κόλν ζηηο πλεπκαηηθέο ηνπο αλαδεηήζεηο. 6 Καηά ηελ άπνςε ηνπ Σσθξάηε εθείλν πνπ ελδηαθέξεη ην λόκν είλαη: (Nα ζεκεηώζεηε ηε ζσζηή απάληεζε) Πώο ζα επηπρήζεη, όζν γίλεηαη πεξηζζόηεξν, ε ηάμε ησλ αξρόλησλ. Πώο ζα επηπρήζεη νιόθιεξε ε πόιε. Πώο ζα ελώζεη ζε έλα αξκνληθό ζύλνιν ηελ πόιε. Πώο ζα εμαζθαιηζηεί ζηνλ πνιίηε ε απόιπηε ειεπζεξία λα πεγαίλεη όπνπ ζέιεη θαη λα θάλεη ό,ηη ζέιεη. Πώο ζα κνηξάδεηαη ν θαζέλαο ηελ σθέιεηα κε ηνλ άιινλ θαη πώο ζα σθειεί ν έλαο ηνλ άιιν αλάινγα κε ηηο ηθαλόηεηεο πνπ έρεη. ειίδα 14
Πώο ζα ηθαλνπνηήζεη, όζν γίλεηαη πεξηζζόηεξν, ν θάζε πνιίηεο ηηο δηθέο ηνπ κόλν αλάγθεο ειίδα 15
3. ΛΑΤΙΝΙΚΑ 1) Μεταφράςεισ: Κεύμενα 21, 24, 25, 27, 29, 31, 34, 36, 38 2) Γραμματική: Επανϊληψη ςτισ κλύςεισ των ουςιαςτικών & των επιθϋτων Όλεσ οι εγκλύςεισ (οριςτικό, υποτακτικό, προςτακτικό)του ρόματοσ ςε όλεσ τισ ςυζυγύεσ και ςτισ δύο φωνϋσ Απαρϋμφατα, μετοχϋσ του ρόματοσ ςε όλεσ τισ ςυζυγύεσ και ςτισ δύο φωνϋσ (κλύςη μετοχών) Παραθετικϊ επιθϋτων (κλύςη παραθετικών) Παραθετικϊ επιρρημϊτων Ανώμαλα ρόματα: eo, fio, nolo, mallo (από τον πύνακα των ρημϊτων του φυλλαδύου). Αντωνυμύεσ (διϊβαςμα από το φυλλϊδιο) Το γερούνδιο & το γερουνδιακό Το ςουπύνο Αποθετικϊ & ημιαποθετικϊ ρόματα(από τον πύνακα των ρημϊτων του φυλλαδύου). 3) Συντακτικό: Ακολουθύα χρόνων Αφαιρετικό απόλυτοσ μετοχό Απαγόρευςη Β όροσ ςύγκριςησ Δευτερεύουςεσ τελικϋσ προτϊςεισ Δευτερεύουςεσ χρονικϋσ προτϊςεισ Οι υποθετικού λόγοι Τρόποι εκφορϊσ του ςκοπού Ανϊλυςη δευτερευουςών προτϊςεων ςε μετοχϋσ και το αντύςτροφο (ςύμπτυξη). Τροπό του ευθϋωσ λόγου ςε πλϊγιο (προτϊςεισ κρύςεωσ) Τροπό τησ ενεργητικόσ ςύνταξησ ςε παθητικό (και το αντύςτροφο) ειίδα 16
www.nea-simboli.gr Σωτήρος 40 & Υψηλάντου 149 2104100055-56 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ 3 1) Να κλιθούν τα παρακϊτω ουςιαςτικϊ: Cepheus, Cassiope, Andromedam, Nymphis, oraculum, deo, pennatis 2) Να γραφούν οι αρχικού χρόνοι των ρημϊτων: urget, nocet, placet, liberat, stupet. 3) Να κλιθεύ ο ενεςτώτασ και ο παρατατικόσ των ρημϊτων: habent, gaudent, respondet. 4) Να κλιθούν και ςτουσ δύο αριθμούσ οι ςυνεκφορϋσ: regia hostia, calceis pennatis 5) Να γύνει ςυντακτικό ανϊλυςη τησ πρόταςησ: «Cassiope, superba forma sua, cum Nymphis se comparat» 6) Να ςυμπληρωθούν οι ςωςτού τύποι των ουςιαςτικών και επιθϋτων Nymph Cassiopen non amant Belua Neptun incol.. nocet. Incolae (αρσ) barbar.. sunt. Deo regi hosti. dant. (do = δύνω) Perseus calce.. (πληθ) pennat habet. 7) Να γύνει ςυντακτικό αναγνώριςη των τύπων:ad oram, puellae, hasta. 8) Να μεταφραςτεύ ςτα λατινικϊ η πρόταςη: Ο Περςέασ καταφθάνει πετώντασ ςτην Αιθιοπία και ελευθερώνει την κόρη του Κηφέα....... ειίδα 17 ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝ Η Γ ΛΤΚΔΙΟΤ
www.nea-simboli.gr Σωτήρος 40 & Υψηλάντου 149 2104100055-56 ΜΑΘΗΜΑ 5 1) Να κλιθούν τα ουςιαςτικϊ: libri, vir, puer, agros, Silius, templo, magistrum. 2) Nα κλιθούν οι ςυνεκφορϋσ: ultimis annis, illis locis, animum tenerum, poeta epicus. 3) Να κλιθεύ η αντωνυμύα eius και ςτουσ δύο αριθμούσ ςτο γϋνοσ που βρύςκεται. 4) Ingenium eius fovebat: να αντικαταςταθεύ το eius με τον κατϊλληλο τύπο τησ αντωνυμύασ suus,-a,-um. Ποια η διαφορϊ ςτη ςημαςύα; 5) studebat, iacebat, possidebat,sunt: α)να κλιθεύ ο ενεςτώτασ και ο παρατατικόσ των ρημϊτων β) να γραφούν οι αρχικού τουσ χρόνοι 6) Να γύνει ςυντακτικό ανϊλυςη των περιόδων «Eum ut puer.habebat» ΜΑΘΗΜΑ 6 1. fons, mens, interpretes, civitate, consilium, ministri: Να κλιθούν τα ουςιαςτικϊ ςτισ πλϊγιεσ πτώςεισ και ςτουσ δύο αριθμούσ. 2. Να διαγρϊψετε το ςκϋλοσ που περιϋχει λϊθοσ. Civitate ςχηματύζει γενικό πληθυντικού civitatum ό civitatum & civitatium; Ministri ςχηματύζει ονομαςτικό και γενικό του ενικού ministrus,-i ό minister, ministri; Iudices ςχηματύζει κλητικό ενικού iudex ό iudix; Liberi εύναι ονομαςτικό πληθυντικού αρςενικού γϋνουσ του επιθϋτου liber, libera, liberum ό liber, libra, librum; 3. corpora nostra: Να κλιθεύ η ςυνεκφορϊ και ςτουσ δύο αριθμούσ. 4. continent, servant, stat: Να κλιθούν τα ρόματα ςτον ενεςτώτα, παρατατικό, μϋλλοντα, παρακεύμενο. ειίδα 18 ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝ Η Γ ΛΤΚΔΙΟΤ
www.nea-simboli.gr Σωτήρος 40 & Υψηλάντου 149 2104100055-56 5. Να ςυμπληρωθούν τα κενϊ με τη ςυντακτικό αναγνώριςη των λϋξεων. Libertatis εύναι.. ςτο. Aequitatis εύναι.. ςτο Civitatis εύναι ςτο. και.. ςτο.. 6. possumus: Να γραφεύ το γ ενικού και β πληθυντικού πρόςωπο του ενεςτώτα, του παρατατικού, του μϋλλοντα, του παρακειμϋνου. ΜΑΘΗΜΑ 7 1. quibus, his, nostri, eos: Να γύνει γραμματικό αναγνώριςη και να γραφεύ η αιτιατικό ςτα τρύα γϋνη και ςτουσ δύο αριθμούσ. 2. legatos omnes, his verbis: Να κλιθούν οι ςυνεκφορϋσ και ςτουσ δύο αριθμούσ. 3. legiones, hibernis, castra, milites, hostes, collibus: Να κλιθούν τα ουςιαςτικϊ ςτισ πλϊγιεσ πτώςεισ ςτον αριθμό που βρύςκονται. 4. vim, caedem: Να κλιθούν τα ουςιαςτικϊ και ςτουσ δύο αριθμούσ. 5. speculatores nostri: Να γραφεύ η αφαιρετικό ενικού και η γενικό πληθυντικού ςτα τρύα πρόςωπα για ϋναν και για πολλούσ κτότορεσ. 6. Να μεταφερθούν οι κλιτού τύποι των παρακϊτω προτϊςεων ςτον ϊλλο αριθμό. Speculatores nostri eos prope esse nuntiant. Vos hostium vim cavere debetis. Hostis de collibus advolare solet. Milites cavere hostes debent. 7. esse, adventare, cavere, ex quibus: Να αναγνωριςτούν ςυντακτικϊ οι λϋξεισ. ειίδα 19 ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝ Η Γ ΛΤΚΔΙΟΤ
www.nea-simboli.gr Σωτήρος 40 & Υψηλάντου 149 2104100055-56 ΜΑΘΗΜΑ 11 1. omnes gentes: Να κλιθεύ η ςυνεκφορϊ και ςτουσ δύο αριθμούσ. 2. Στισ παρακϊτω προτϊςεισ να διαγρϊψετε το ςκϋλοσ που περιϋχει λϊθοσ. dux εύναι γϋνουσ αρςενικού ό γϋνουσ θηλυκού; Carthaginiensis εύναι ουςιαςτικό ό επύθετο; gentes εύναι αρςενικού γϋνουσ ό θηλυκού γϋνουσ; vi ςχηματύζει ονομαςτικό ενικού vir ό vis; vi εύναι αρςενικού ό θηλυκού γϋνουσ; elephantis εύναι του elephas, -ntis ό του elephantus, -i; Trebiam εύναι αρςενικού ό θηλυκού γϋνουσ; cladem ςχηματύζει ονομαςτικό ενικού clades ό cladis; cladem εύναι αρςενικού ό θηλυκού γϋνουσ; copias ςημαύνει ςτον ενικό «αφθονύα» και ςτον πληθυντικό «ςτρατιωτικϋσ δυνϊμεισ» ό ϋχει την ύδια ςημαςύα και ςτουσ δύο αριθμούσ 3. Nα μεταφερθούν οι κλιτού τύποι των παρακϊτω προτϊςεων ςτον ϊλλο αριθμό (όπου εύναι δυνατό). Montes duos populos seiungunt. Ego ingens bellum componere non possum Ex magnis periculis se expediunt. Τu populos feroces profligavisti. Claros duces superavit et magnas urbes expugnavit. 4. Nα μεταφερθούν τα ρόματα τησ 4ησ ςυζυγύασ του κειμϋνου ςτο αντύςτοιχο πρόςωπο τησ οριςτικόσ του ενεςτώτα. ειίδα 20 ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝ Η Γ ΛΤΚΔΙΟΤ
www.nea-simboli.gr 5. Σωτήρος 40 & Υψηλάντου 149 2104100055-56 Να γραφούν οι πλϊγιεσ πτώςεισ και ςτουσ δύο αριθμούσ των τριτοκλύτων ουςιαςτικών που ςχηματύζουν γενικό πληθυντικού ςε ium. 7. Nα γραφούν οι αρχικού χρόνοι όλων των ρημϊτων του κειμϋνου ςτην ενεργητικό φωνό. 7. Nα αναγνωρύςετε τον ςυντακτικό ρόλο των τύπων που βρύςκονται ςε αφαιρετικό πτώςη. ΜΑΘΗΜΑ 21 1) absens, exilio, aequo iure, aurum omne, aetatis, caedis, postero die, solario: Να κλιθούν ςτον αριθμό που βρύςκονται 2) Να ςυμπληρωθεύ ο παρακϊτω πύνακασ με τα ρόματα ςτην ύδια φωνό και ςτο ύδιο πρόςωπο ςε όλουσ τουσ χρόνουσ τησ υποτακτικόσ. pensatum factus dicitur secutus acceperunt everterunt dedit est est est ενεςτ παρατατ μελλ παρακ υπερς 3)α. Nα γύνει η ςύνταξη ενεργητικό Tum Camillus absens dictator est factus a militibus 3) β. Να γύνει η ςύνταξη παθητικό Quod illic appensum civitati nomen dedit. Galli everterunt urbem Romam praeter Capitolium, pro quo immensam pecuniam acceperunt. Quibus interemptis Camillus aurum omne recepit. 4) Να αναγνωριςτούν ςυντακτικϊ οι μετοχϋσ του κειμϋνου και να αιτιολογηθεύ η πτώςη τουσ. 5) Να μεταφϋρετε τουσ κλιτούσ τύπουσ των παρακϊτω περιόδων ςτον αντύθετο αριθμό. Quod illic appensum civitati nomen dedit. ειίδα 21 ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝ Η Γ ΛΤΚΔΙΟΤ
www.nea-simboli.gr Σωτήρος 40 & Υψηλάντου 149 2104100055-56 Ei hostes iam abeuntes secuti sunt. Tum hic, qui diu Ardeam in eum locum confugerat, absens dictator est factus MΑΘΗΜΑ 24 1) vocem tuam, homo impudens: Να κλύνετε τισ ςυνεκφορϋσ. 2) Venisset, quaerenti, quaereret, sensit, accipe, cognosco,fecerit: Να αναγνωριςτούν γραμματικϊ οι παραπϊνω τύποι και να αντικαταςταθούν χρονικϊ. 3) Sensit, erat, scire, credis, dixisset, responderit:να γραφτεύ η προςτακτικό των παραπϊνω ρημϊτων ςτο β εν. ενςτ. και ςτο γ πληθ. μελλ. 4) Να δικαιολογόςετε το χρόνο τησ υποτακτικόσ ςτισ παρακϊτω δευτερεύουςεσ προτϊςεισ με βϊςη τον κανόνα τησ ακολουθύασ χρόνων και να δηλώςετε τη χρονικό βαθμύδα ςτην οπούα αναφϋρονται: Αccipe nunc quid fecerit postea Nasica. Cum Ennius venisset ad Nasicam, Nasica exclamavit. Cum te quaererem, credidi ancillae tuae 5) Να δηλώςετε τη χρονικό βαθμύδα ςτην οπούα αναφϋρεται η παρακϊτω δευτερεύουςα πρόταςη με βϊςη τον κανόνα τησ ακολουθύασ των χρόνων και να κϊνετε τισ απαιτούμενεσ αλλαγϋσ, προκειμϋνου να εκφραςτούν όλεσ οι χρονικϋσ βαθμύδεσ. Ille interrogat cum Nasica tam aperte mentiatur. 6) α)να κλύνετε το ουςιαςτικό domus β) να γρϊψετε τουσ τύπουσ του που χρηςιμοποιούνται με επιρρηματικό ςημαςύα και να πεύτε τι δηλώνει ο καθϋνασ από αυτούσ. ΜΑΘΗΜΑ 25 1) quodam, ostendensque, recentem, quo: Να κλιθούν ςτο γϋνοσ και τον αριθμό που βρύςκονται. 2) Ficum praecocem, neminem, opibus: Να κλιθούν ςτον ύδιο αριθμό. 3) Putetis, sumptum esse, scitote, caveto: Να γύνει γραμματικό αναγνώριςη των τύπων και χρονικό αντικατϊςταςη ςτο πρόςωπο, τη φωνό και ςτην ϋγκλιςη που βρύςκονται. 4) Να επιφϋρετε τισ απαιτούμενεσ αλλαγϋσ ώςτε οι προτϊςεισ να δηλώνουν απαγόρευςη με δύο τρόπουσ. Cato attulit quodam die in curiam ficum praecocem ex Carthagine. Deponite timorem 5) Nα δώςετε την απαγόρευςη με τον ϊλλο τρόπο. Opibus urbis nolite confidere. Neminem credideritis patriae consulturum esse. ειίδα 22 ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝ Η Γ ΛΤΚΔΙΟΤ
www.nea-simboli.gr Σωτήρος 40 & Υψηλάντου 149 2104100055-56 6) Nolite: Να γύνει χρονικό αντικατϊςταςη του ρόματοσ ςτο πρόςωπο και τη φωνό που βρύςκεται ςε όλεσ τισ εγκλύςεισ ΜΑΘΗΜΑ 27 1) grandi, minor, meliora, matura: Να γρϊψετε τον ύδιο τύπο ςτουσ ϊλλουσ βαθμούσ και τα επιρρόματϊ τουσ ςτο θετικό βαθμό. 2) Recesserat, desideranti, videri, devertit, scripsisset, fore, nascuntur, gignuntur: Να γύνει χρονικό αντικατϊςταςη των παραπϊνω τύπων ςτο πρόςωπο, τη φωνό και ςτην ϋγκλιςη που βρύςκονται. 3) Να μεταφερθούν οι κλιτού τύποι των παρακϊτω περιόδων ςτον ενικό αριθμό. Tum Pacuvius dixit sonora quidem esse et grandia quae scripsisset, sed videri tamen ea sibi duriora et acerbiora. Quae dura et acerba nascuntur, post fiunt mitia et iucunda ; sed quae gignuntur statim vieta et mollia, non matura mox fiunt sed putria. 4) Aetate, multo, natu, id, me: Να αναγνωριςτούν ςυντακτικϊ οι τύποι. 5) Venisset, scripsisset, dixit, est: Να κλιθούν οι προςτακτικϋσ ενεςτώτα και μϋλλοντα των παραπϊνω ρημϊτων. ΜΑΘΗΜΑ 29 1) parem, sestertium, avis, talium, nullam, ei, tanti, quanti: Να γραφούν οι πλϊγιεσ πτώςεισ των παραπϊνω τύπων. 2) Tenens, emere, attulit, impendebat: Να γραφούν τα απαρϋμφατα ςε όλουσ τουσ χρόνουσ ςτη φωνό που βρύςκονται. 3) Audita salutatione: Να μετατρϋψετε την αφαιρετικό απόλυτη μετοχό ςε δευτερεύουςα πρόταςη ειςαγόμενη με τον ιςτορικό- διηγηματικό cum.να διατηρόςετε τη χρονικό βαθμύδα τησ μετοχόσ και να λϊβετε υπόψη ςασ τον κανόνα ακολουθύασ των χρόνων. 4) Multum, dius, satis: Να γρϊψετε τα παραθετικϊ των επιρρημϊτων. 5) Να γύνει η ςύνταξη παθητικό. Id exemplum sutorem quendam incitavit, ut corvum doceret parem salutationem. Augustus emit avem tanti, quanti nullam adhuc emerat. ΜΑΘΗΜΑ 31 1) viribus suis: Να γραφεύ η γενικό πληθυντικού ςτα τρύα πρόςωπα για ϋναν και για πολλούσ κτότορεσ. ειίδα 23 ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝ Η Γ ΛΤΚΔΙΟΤ
www.nea-simboli.gr Σωτήρος 40 & Υψηλάντου 149 2104100055-56 2) Fortior: Να ςυμπληρωθεύ ο παρακϊτω πύνακασ με το επύθετο. Ουδϋτερο Θετικόσ Συγκριτικόσ Υπερθετικόσ αιτιατ. ενικού αφαιρετ. ενικού γεν. πληθυντ. αιτιατ. πληθ 3) nobili, singularis proelii, adulescens, castris, armis, filius, certamen, morte: Να γραφούν οι πλϊγιεσ πτώςεισ των παραπϊνω τύπων και ςτουσ αριθμούσ. 4) Transfixit, ruit, natus: Να γραφεύ η μετοχό μϋλλοντα των ρημϊτων. 5) Congrediamur, praefuit, confisus: Να αντικαταςταθούν χρονικϊ ςτο β ενικό ςτην οριςτικό και υποτακτικό. ΜΑΘΗΜΑ 34 1) clara voce, deis immortalibus: Να κλύνετε τισ ςυνεκφορϋσ και ςτουσ δύο αριθμούσ. 2) clara, sanctum, dextram: Να γρϊψετε τουσ υπόλοιπουσ βαθμούσ ςτα παρακϊτω επύθετα ςτο γϋνοσ, αριθμό και πτώςη που βρύςκονται 3) Να εντοπύςετε τα ςουπύνα του κειμϋνου και να γρϊψετε το γερούνδιο και το γερουνδιακό των ρημϊτων από τα οπούα προϋρχονται. 4) Να εντοπύςετε τα αποθετικϊ και ημιαποθετικϊ ρόματα του κειμϋνου και να γρϊψετε τα απαρϋμφατα και τισ μετοχϋσ όλων των χρόνων. 5) Στισ χρονικϋσ προτϊςεισ του κειμϋνου που ειςϊγονται με τον ιςτορικόδιηγηματικό cum να δηλώςετε τη χρονικό βαθμύδα ςτην οπούα αναφϋρονται με βϊςη τον κανόνα ακολουθύασ των χρόνων. 6) Να μετατρϋψετε την παρακϊτω χρονικό πρόταςη ςε αφαιρετικό απόλυτη μετοχό. Cum ante vestibulum dona possuissent, domum reverterunt ΜΑΘΗΜΑ 36 1) malle, mementote:να γύνει χρονικό αντικατϊςταςη ςτο γ πληθυντικό ςτην οριςτικό και υποτακτικό. 2) venerunt, vinci, attulissent, dicam, utebatur, mirati sunt: Να γραφεύ η προςτακτικό των ρημϊτων και ςτισ δύο φωνϋσ. 3) Cenantem, spectandum, acie, pecunia, die: Να αναγνωριςτούν ςυντακτικϊ οι τύποι. 4) Να αποδοθεύ ο προςδιοριςμόσ του ςκοπού με τουσ ϊλλουσ τρόπουσ. ειίδα 24 ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝ Η Γ ΛΤΚΔΙΟΤ
www.nea-simboli.gr Σωτήρος 40 & Υψηλάντου 149 2104100055-56 Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent, ut eo uteretur, vultum risu solvit et protinus dixit. 5) Nα μετατρϋψετε την παρακϊτω δευτερεύουςα χρονικό πρόταςη ςε μετοχικό φρϊςη:cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent ΜΑΘΗΜΑ 38 1. omen nuptiale, quodam nocte, aliqua vox: Να κλιθούν οι ςυνεκφορϋσ και ςτουσ δύο αριθμούσ. 2. mortua est: Nα γραφτούν οι ονοματικού τύποι του ρόματοσ. 3. Τum Caecilia puellae dixit: ego libenter tibi mea sede cedo : Να μετατρϋψετε τον ευθύ λόγο ςε πλϊγιο. 4. Caecilia, quam Metellus, dum vixit, mu;tum amavit: Nα μετατρϋψετε τη χρονικό πρόταςη ςε χρονικό μετοχό. 4. ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΒΙΒΛΙΟ : «ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ» ΑΠΟ ΣΗΝ ΑΓΡΟΣΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΗΝ Α ΣΙΚΟΠΟΙΗ Η: A. Η Δλληνική οικονομία μεηά ηην Δπανάζηαζη: 11-16 Β. Η Δλληνική οικονομία καηά ηο 19ο αιώνα: 17-41 Γ. Οι οικονομικέρ εξελίξειρ καηά ηον 20ο αιώνα: σελ. 42-54. Η ΓΙΑΜΟΡΦΩ Η ΚΑΙ Η ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΩΝ ΠΟΛΙΣΙΚΩΝ ΚΟΜΜΑΣΩΝ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ (1821-1936) : Β. Υειπαθέηηζη και αναμόπθωζη (1844-1880), σελ. 70-79. Γ. Γικομμαηιζμόρ και εκζςγσπονιζμόρ (1880-1909), σελ. 80-88. Γ. Ανανέωζη - Γισαζμόρ (1909-1922), σελ. 89-98. Διζαγωγικά ζημειώμαηα για Ππόζθςγερ: σελ. 116 και 137. ΠΡΟ ΦΤΓΔ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΣΑ ΣΟΝ 20Ο ΑΙΩΝΑ: Α. Πποζθςγικά πεύμαηα καηά ηην πεπίοδο 1914-1922, σελ. 138-143. Β. Η Μικπαζιαηική Καηαζηποθή, ζελ. 144-152. Γ. Η Αποκαηάζηαζη ηων πποζθύγων, ζελ. 153-159. ειίδα 25 ΘΔΩΡΗΣΙΚΗ ΚΑΣΔΤΘΤΝ Η Γ ΛΤΚΔΙΟΤ