ΘΕΜΑΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ. 1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις: : αιτιατική στο ίδιο γένος στον άλλο αριθμό

Transcript

1 ΘΕΜΑΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ Α. Να μεταφράσετε τα παρακάτω κείμενα: Is cum aliquando castris abiret, edixit ut omnes pugna abstinerent. Sed paulo post filius eius castra hostium praeterequitavit et a duce hostium his verbis proelio lacessitus est : «Congrediamur, ut singularis proelii eventu cernatur, quanto miles Latinus Romano antecellat». Tum adulescens, viribus suis confisus et cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen ruit; et fortior hoste, hasta eum transfixit et armis spoliavit. Statim hostes fuga salutem petiverunt. Sed consul adulescentem morte multavit. Die quodam Samnitium legati ad eum venerunt. Ille se in scamno assidentem eis spectandum praebuit. Samnitium divitias contempsit. Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent, ut eo uteretur, vultum risu solvit et protinus dixit: «Supervacaneae legationis ministri, narrate Samnitibus Manium Curium malle locupletibus imperare quam ipsum fieri locupletem; et mementote me nec vinci nec corrumpi posse». Β. Παρατηρήσεις Μονάδες Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις: paulo filius singularis proelii viribus suis certamen morte quodam : αιτιατική στο ίδιο γένος στον άλλο αριθμό : κλητική στον άλλο αριθμό : ονομαστική στον άλλο αριθμό : ίδια πτώση στον άλλο αριθμό : γενική του πληθυντικού στο ίδιο γένος του β προσώπου για πολλούς κτήτορες : αιτιατική πληθυντικού : γενική στον άλλο αριθμό : αιτιατική ενικού ουδετέρου της αντίστοιχης ουσιαστικής αντωνυμίας magnum : ίδιο τύπο στο συγκριτικό βαθμό 1

2 eo vultum supervacaneae ministri me : αιτιατική στο ίδιο γένος και αριθμό : αφαιρετική στον ίδιο αριθμό : ίδιο τύπο στον υπερθετικό βαθμό : ίδια πτώση στον άλλο αριθμό : γενική στον άλλο αριθμό του β προσώπου με λειτουργία γενικής διαιρετικής Μονάδες Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους (για τους περιφραστικούς τύπους να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο): abiret edixit abstinerent congrediamur cernatur ruit : δοτική του γερουνδίου : β ενικό στην προστακτική του ενεστώτα στην ίδια : τύπο του σουπίνου που δηλώνει την αναφορά : β ενικό στην οριστική στον ίδιο χρόνο και την ονομαστική του ενικού του αρσενικού γένους του γερουνδιακού : γ πληθυντικό στην υποτακτική του υπερσυντέλικου στην ίδια : β πληθυντικό στην υποτακτική του μέλλοντα στην ίδια transfixit assidentem spectandum attulissent solvit malle fieri : β ενικό στην υποτακτική παρακειμένου στην άλλη : α πληθυντικό στην οριστική παρακειμένου στην ίδια : γ ενικό στην προστακτική μέλλοντα στην ίδια : β ενικό στην προστακτική ενεστώτα στην ίδια : ίδιο πρόσωπο στον άλλο αριθμό στην οριστική του ίδιου χρόνου στην ενεργητική περιφραστική συζυγία : γ πληθυντικό στην υποτακτική ενεστώτα : απαρέμφατο παρακειμένου στην άλλη 2

3 corrumpi : ίδιο τύπο στην παθητική περιφραστική συζυγία Μονάδες 15 3.α. Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τους παρακάτω όρους: paulo, proelii, pugnandi, fortior, fuga, eis, locupletibus, posse. Μονάδες 8 3.β. Samnitium divitias contempsit : αφού θεωρήσετε ότι η πρόταση αυτή έχει πλέον τη μορφή «Manius Curius Samnitium divitias debuerat contemnere», να αντικαταστήσετε το debeo + τελικό απαρέμφατο με τύπο της παθητικής περιφραστικής συζυγίας και να δηλώσετε και το ποιητικό αίτιο. 3.γ. viribus suis: να δηλώσετε την κτήση χωρίς αυτοπάθεια. Μονάδες 4 Μονάδες 2 4.α. permotus: να αναλύσετε τη μετοχή στην αντίστοιχή της δευτερεύουσα πρόταση έτσι ώστε να εκφράζει α) αιτιολογία αντικειμενικά αποδεκτή, β) αιτιολογία υποκειμενική και γ) αιτιολογία ως αποτέλεσμα εσωτερικής λογικής διεργασίας. Μονάδες 3 4.β. Paulo post filius eius castra hostium praeterequitavit et a duce hostium his verbis proelio lacessitus est: να συμπτύξετε την υπογραμμισμένη πρόταση σε μετοχή. Μονάδες 4 4.γ. ut singularis proelii eventu cernatur: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1), να δηλώσετε τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα 1), να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδα 1), και να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2). Μονάδες 5 4.δ. et fortior hoste, hasta eum transfixit et armis spoliavit: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Μονάδες 4 3

4 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ Α. Αυτός, όταν κάποτε έφευγε από το στρατόπεδο, διέταξε να απέχουν όλοι από τη μάχη. Λίγο αργότερα όμως ο γιος του πέρασε έφιππος μπροστά από το στρατόπεδο των εχθρών και προκλήθηκε σε μάχη από τον αρχηγό των εχθρών με αυτά τα λόγια: Ας μονομαχήσουμε, για να κριθεί από την έκβαση της μονομαχίας, πόσο ο Λατίνος στρατιώτης ξεπερνά το Ρωμαίο. Τότε ο νεαρός, έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του και παρακινημένος από την επιθυμία για μάχη, όρμησε στον αγώνα αντίθετα με τη διαταγή του υπάτου. και όντας δυνατότερος από τον εχθρό, τον διαπέρασε με το δόρυ του και τον γύμνωσε από τα όπλα του. Αμέσως οι εχθροί ζήτησαν τη σωτηρία στη φυγή. Αλλά ο ύπατος τιμώρησε με θάνατο το νεαρό. Κάποια μέρα ήλθαν σ αυτόν απεσταλμένοι των Σαμνιτών. Εκείνος παρουσιάστηκε σ αυτούς για να τον δουν να κάθεται σ ένα σκαμνί. Περιφρόνησε τα πλούτη των Σαμνιτών. Δηλαδή ενώ είχαν προσφέρει σ αυτόν μεγάλο βάρος χρυσού που στάλθηκε από το δημόσιο ταμείο, για να το χρησιμοποιήσει (ενν. όπως θέλει), μαλάκωσε το (αυστηρό του) πρόσωπο με το γέλιο και αμέσως είπε: Μέλη της περιττής πρεσβείας, πείτε στους Σαμνίτες πως ο Μάνιος Κούριος προτιμάει να εξουσιάζει του πλούσιους παρά να γίνει πλούσιος ο ίδιος πλούσιος. και θυμηθείτε πως εγώ δεν είναι δυνατόν ούτε να νικηθώ ούτε να διαφθαρώ. Β. Παρατηρήσεις 1. paula filii singularia proelia vi vestrarum certamina mortium quiddam maius id 4

5 vultu maxime supervacaneae minister vestrum 2. abeundo edic abstentu congrederis (ή-re) - congrediendus conspecta essent ruituri sitis transfixus sis assedimus spectator adfer/affer soluturi fuerunt (ή-ere) malint fecisse corrumpendum esse 3.α. paulo: αφαιρετική οργανική του μέτρου ή της διαφοράς στο post. proelii: ονοματικός ετερόπτωτος προσδιορισμός, γενική υποκειμενική στο eventu. pugnandi: γενική γερουνδίου ως συμπλήρωμα στο cupiditate. fortior: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο ρήμα transfixit και αναφέρεται στο εννοούμενο υποκείμενο adulescens. fuga: αφαιρετική οργανική του τρόπου στο ρήμα petiverunt. 5

6 eis: έμμεσο αντικείμενο στο ρήμα praebuit. locupletibus: αντικείμενο στο απαρέμφατο imperare. posse: αντικείμενο στο ρήμα mementote και ειδικό απαρέμφατο. 3.β. Divitiae Samnitium Manio Curio contemnendae fuerant. 3.γ. viribus eius 4.α. α) quod/quia/quoniam permotus erat β) quod/quia/quoniam permotus esset γ) cum permotus esset 4.β. et a duce hostium his verbis proelio lacessitus. 4.γ. Δευτερεύουσα επιρρηματική τελική πρόταση που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού στο περιεχόμενο της κύριας με ρήμα το congrediamur. Εισάγεται με τον τελικό σύνδεσμο ut, επειδή είναι καταφατική. Εκφέρεται με υποτακτική, γιατί ο σκοπός λειτουργεί στο πλαίσιο μιας υποκειμενικής κατάστασης. Συγκεκριμένα εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα ( cernatur ), γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου ( congrediamur ) και σε σχέση μ αυτό εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν. Έχουμε ιδιόμορφη ακολουθία χρόνων, γιατί ο σκοπός είναι ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα) και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής του. 4.δ. et is hasta (ab adulescente) fortiore hoste transfixus est et armis spoliatus est. 6