Ελληνικό πρότυπο διαχείρισης βιωσιμότητας πόλεων για Οδηγός γιαβιώσιμεςκαιέξυπνεςπόλειςτη στρατηγική και θεματικές ενότητες βιωσιμότητας, την ιεράρχηση στόχων και δείκτες αναφοράς επιδόσεων για τη Μέτρηση, επικοινωνία και διαξιολόγηση Ιωάννης Χ. Σαριδάκης Χημ. Μηχανικός Υπ. Τυποποίησης Τομέα «Επιστήμες της Διοίκησης»
Πεδίο και Όργανο Τυποποίησης Βιώσιμη και έξυπνη πόλη είναι ο τόπος κοινότητα που αξιοποιεί γνώση, τεχνολογία και καινοτομία για τη βιώσιμη ανάπτυξη ευνοώντας την ποιότητα σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, προϊόντα και υπηρεσίες, με σεβασμό στην περιβαλλοντική και πολιτιστική κληρονομιά. ΕΛΟΤ/ΤΕΤ 16/ ΟΕ 5, «Βιώσιμες και Έξυπνες Πόλεις»
Σκοπός Η παρακολούθηση και συμμετοχή του ΕΛΟΤ στα ευρωπαϊκά και διεθνή σχετικά όργανα τυποποίησης και Η ανάπτυξη και καθιέρωση εθνικού προτύπου γιαβιώσιμεςκαιέξυπνεςπόλεις, με την ενσωμάτωση διεθνών προτύπων και βέλτιστων πρακτικών Η ΟΕ αναλαμβάνει να προτείνει, στον ΕΛΟΤ, τις αναγκαίες σχετικές ενέργειες για την καθιέρωση ελληνικών προτύπων που θα βοηθήσουν στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης και ειδικότερα του στόχου 11 για το 2030 του ΟΗΕ.
Πρότυπα διαχείρισης βιωσιμότητας πόλεων ISO/TC 268 Sustainable cities and communities ΕΛΟΤ ISO 37100:2016, Βιώσιμες πόλεις Όροι και ορισμοί εννοιών Sustainable cities and communities Vocabulary ΕΛΟΤ ISO 37101:2016, Βιώσιμες πόλεις Συστήματα διαχείρισης της Bιωσιμότητας πόλεων Απαιτήσεις και οδηγίες εφαρμογής Sustainable development in communities Management system for sustainable development Requirements with guidance for use ISO 37120:2018, Δείκτες για τις υπηρεσίες της πόλης και την ποιότητα ζωής/indicators for city services and
Ορισμοί εννοιών 3.3 δίκαιη ανάπτυξη βιώσιμη ανάπτυξη προς όφελος των φτωχών ανθρώπων και γενικότερα των ευάλωτων ή αποκλεισμένων ομάδων πληθυσμού ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Μια πορεία και πρότυπο οικονομικής ανάπτυξης που βοηθά τις φτωχές γυναίκες και άνδρες να συμμετέχουν, να συμβάλλουν και να επωφελούνται από αυτήν την ανάπτυξη. ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1: Για τη «δίκαιη ανάπτυξη» ο ισοδύναμος αγγλικός όρος είναι «pro poor development». Συνώνυμος όρος, «inclusive growth» [ΠΗΓΗ: ΟΟΣΑ, Φυσικοί πόροι και δίκαιη ανάπτυξη: Πολιτική και Οικονομία, 2008]
Ορισμοί εννοιών 3.4 δείκτης ποσοτική, ποιοτική ή περιγραφική μέτρηση [ΠΗΓΗ: ISO 15392:2008, 3.14] ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1: Οι δείκτες μπορεί να διακρίνονται σε: κύριους δείκτες/ υποχρεωτικοί (core indicators). συμπληρωματικούς δείκτες (secondary indicators) συνιστώμενοι δείκτες ταυτότητας (profile indicators): δείκτες που παρέχουν βασικά στατιστικά και γενικά ενημερωτικά στοιχεία χρήσιμα για τη διαξιολόγηση των πόλεων. Οι δείκτες ταυτότητας χρησιμοποιούνται ως πληροφοριακές αναφορές
Σχετικές έννοιες Βιώσιμες πόλεις/sustainable cities and communities Έξυπνες υποδομές έξυπνες πόλεις/smart cities and smart community infrastructure Βιώσιμη ανάπτυξη βιωσιμότητα/sustainable development and sustainability Ποιότητα, ασφάλεια και προστασία έναντι κακόβουλων ενεργειών/safety and security and quality Λογοδοσία δείκτες επιδόσεων/ accountability, performance/indicator of performance Κόστος στον κύκλο ζωής και κυκλική οικονομία/ life cycle cost and circular economy
Σχετικές έννοιες ανοικτές ανθρωποκεντρικές πόλεις ή περίκλειστες/ silo vs citizen centric service/ citizen includes residents, visitors and businesses within the city/ ανταπτύσουν πηρεσίες εξυπηρέτησης αποδεκτών υπηρεσιών χωρίς διακρίσεις αντί συντεχνιασμού ομάδων συμφερόντων Ταυτότητα πόλης και πολιτιστική ταυτότητα/culture & community identity Υπεύθυνη χρήση πόρων και κοινωνική ευθύνη Responsible resource use and social responsibility/κοινωνική ευθύνη των ανθρωπίνων κοινοτήτων και ατόμων πέραν των οργανισμών/ιδιωτικού, δημόσιου Τομέα και των ΜΚΟ
Συστήματα διαχείρισης της βιωσιμότητας αρχέγονη ανάγκη επιβίωσης κάθε οργανισμού/οντότητας στον πλανήτη στρατηγική αντιμετώπισης απειλών και αξιοποίησης ευκαιριών =διαχείριση της διακινδύνευσης Οντότητα εφαρμογής του ΣΔ: ανθρώπινες κοινότητες κάθε μορφής διοικητικής ή μη = πόλη διοικητικά, μορφή Τοπικής Αυτοδιοίκησης/ Περιφέρεια και Δήμος αποφασίζει και καταναλώνει πόρους αλλά λειτουργεί ως καταλύτης /Αστικό Σύστημα που επηρεάζει άλλες οντότητες όπως επιχειρήσεις, δημόσιους οργανισμούς, ΜΚΟκαι πολίτες σχετικά με την κατανάλωση πόρων και τη συμβολή τους στη βιώσιμη ανάπτυξη
Σύστημα Διαχείρισης Βιωσιμότητας πόλεων καθιέρωση των απαιτήσεων του ΣΔΒ των ανθρωπίνων κοινοτήτων συμπεριλαμβανομένων των πόλεων (αναφερόμαστε σε «πόλεις» χάριν συντομίας για να υποδηλώσουμε την ευρύτερη έννοια των «ανθρωπίνων κοινοτήτων») παρέχει καθοδήγηση που αποσκοπεί: στην ενίσχυση της ευφυΐας και της ανθεκτικότητας των πόλεων, στα εδαφικά και διοικητικά όρια τους στη δημιουργία πλαισίου καθορισμού στόχων και αξιολόγησης των επιδόσεων των πόλεων* για τη συμβολή τους στην ποιότητα των υπηρεσιών/ποιότητα ζωής για τους πολίτες και επισκέπτες και των στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη
Σχέδιο ΕΛΟΤ 1457, για τη βιωσιμότητα πόλεων Το διεθνές πρότυπο ΣΔ (37101) εστιάζει στην αντιμετώπιση των απειλών όπως και οι στόχοι 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη μέχρι το 2030 του ΟΗΕ (SDGs) Δεν περιέχει επαρκή καθοδήγηση για την στρατηγική και την ιεράρχηση στόχων και προτεραιοτήτων για την επιλογή ενεργειών βελτίωσης Το ελληνικό πρότυπο ενσωματώνει όλες τις θεματικές ενότητες βιωσιμότητας και τους σχετικούς δείκτες του διεθνούς προτύπου και περιλαμβάνει επιπλέον θεματικές ανάδειξης ταυτότητας/αξιοποίησης συγκριτικών πλεονεκτημάτων και ελληνικούς δείκτες
Βιώσιμες πόλεις, Χαρακτηριστικά ανοικτότητα (inclusiveness). Οι πόλεις σχεδιάζουν και προσφέρουν υπηρεσίες σε όλους χωρίς διακρίσεις (ανοικτές πόλεις/ inclusive cities), ευφυΐα (smartness), Οι πόλεις συγκεντρώνουν και αξιοποιούν δεδομένα, καινοτομικές λύσεις, νέες τεχνολογίεςκαιέξυπνεςυποδομέςγιατηνεπίτευξη των στόχων τους (έξυπνες πόλεις/smart cities), ασφάλεια και ποιότητα υπηρεσιών για πολίτες, επισκέπτες, επιχειρήσεις και επενδυτές/ανθρωποκεντρικές πόλεις /citizen centric service,
Βιώσιμες πόλεις, Χαρακτηριστικά προσαρμοστικότητα (resilience), που νοείται ως ικανότητα να επανακάμπτουν σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο λειτουργίας μετά από ένα αποδιοργανωτικό συμβάν, φυσική καταστροφή ή κρίση (συχνά αναφέρονται ως ανθεκτικές πόλεις/resilient cities συμβίωση αστικού περιβάλλοντος με περιαστικά οικοσυστήματα και προστασία οικοσυστημάτων στο υδάτινο και χερσαίο περιβάλλον.
Οδηγίες για τη στρατηγική Οι στρατηγικές των πόλεων θα πρέπει να αντανακλούν το το πλαίσιο εφαρμογής, την κατάσταση αναφοράς βιωσιμότητας της πόλης, την πολιτιστική ταυτότητα και την περιβαλλοντική κληρονομιά και την σχετική ιεράρχηση αξιών σε σχέση με την αξία της οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας, την ικανότητα εναρμόνισης στόχων διαφορετικών οικονομικών κλάδων με το κοινό δημόσιο συμφέρον και τη δυνατότητα σταθερής συνεργασίας/εταιρισμού* των διάφορων
Συμβολή σε βιωσιμότητα στρατηγικών, προγραμμάτων, έργων, σχεδίων και υπηρεσιών για συμπερίληψη στο στρατηγικό σχέδιο βιωσιμότητας της πόλης ο Οργανισμός πρέπει να αποτιμά τη συνεισφορά τους στην επίτευξη των 6 σκοπών της βιωσιμότητας (6.5 του 37101) λαμβάνοντας υπόψη τα δώδεκα θέματα βιωσιμότητας που περιγράφονται από το Κεφ 4.6 Οργανισμός πρέπει να εξετάζει του 17 Στόχους και 169 υποστόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΟΗΕ για το 2030) και να προωθεί δράσεις για εξυπηρέτηση.
Θεματικές ενότητες βιωσιμότητας Α. Οικονομία Οικονομική ανάπτυξη με κοινωνική συνοχή και δημοσιονομική αυτάρκεια 1. Οικονομία και κοινωνική συνοχή 2. Δημοσιονομική αυτάρκεια/ Finance
Β. Περιβαλλοντικά και ενεργειακά θέματα 3.1 Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ποιότητα αέρα και θόρυβος 3.2 Προστασία περιαστικών οικοσυστημάτων, σε υδάτινο και χερσαίο περιβάλλον 3.3 Χρήση αειφορικών μορφών ενέργειας και εξοικονόμηση ενέργειας
Γ. Υποδομές Ενότητα 4. Σχεδιασμός Δημόσιου χώρου που συμπεριλαμβάνειδημόσιακτίρια, αστικό πράσινο και ελεύθερους χώρους π.χ. αναψυχής/ Urban planning and recreation. Ενότητα 5. Αστική κινητικότητα ή Μεταφορές/Συγκοινωνίες/Transportation Ενότητα 6. Τηλεπικοινωνίες, Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών για έξυπνες υποδομές, δίκτυα και υπηρεσίες Ενότητα 7. Διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων και διάδοση αρχών κυκλικής οικονομίας
Δ. Κοινωνία Ενότητα 8. Ασφάλεια και προστασία πολιτών και δημόσιου χώρου και αντιμετώπιση καταστάσεων εκτάκτου ανάγκης/ Safetyresilience emergency response Ενότητα 9. Στέγαση/ Shelter Ενότητα 10. Ποιότητα νερού και εγκαταστάσεις υγιεινής/ Water and sanitation Ενότητα 11. Υπηρεσίες Υγείας
Ε. Διακυβέρνηση Ενότητα 12. Ανοικτή και συμμετοχική διακυβέρνηση και ίσες ευκαιρίες Ενότητα 13. Ανοικτότητα δεδομένων, εφαρμογών και υπηρεσιών Ενότητα 14. Εκπαίδευση και δημιουργικότητα Ενότητα 15. Προστασία και ανάδειξη πολιτιστικής κληρονομιάς και πολιτισμός για την οικονομική ανάπτυξη
Ευχαριστούμε για την προσοχή σας ixs@elot.gr Ιωάννης Χ. Σαριδάκης