ΣτΕ 1377/2016 [Εξαίρεση από την κατεδάφιση οικοδομής μετά την ακύρωση της οικοδομικής άδειας]

ΣτΕ 1377/2016 [Εξαίρεση από την κατεδάφιση οικοδομής μετά την ακύρωση της οικοδομικής άδειας] Περίληψη -Με το άρθρο 8 παρ. 5 του ν. 3044/2002 (Α 197) προστέθηκε στο άρθρο 17 του ν. 1337/1983, το οποίο ρυθμίζει τα νέα αυθαίρετα και δεν επιτρέπει την εξαίρεσή τους από την κατεδάφιση, παράγραφος 14, η οποία επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του ως άνω άρθρου 8 παρ. 7 του ν. 1512/1985 και σε αυτά. Η διάταξη, όμως, αυτή, παρέχει τη δυνατότητα εξαίρεσης από την κατεδάφιση κτισμάτων ανεγερθέντων βάσει ανακληθείσης ή ακυρωθείσης οικοδομικής αδείας μετά την 31.1.1983, δηλαδή νέων αυθαιρέτων, οποτεδήποτε ανεγειρομένων, και ανατρέπει, έτσι, τον σύμφωνο με τη συνταγματική επιταγή του άρθρου 24 κανόνα των άρθρων 17 παρ. 1 του ν. 1337/1983 και 22 παρ. 3 του ν. 1577/1985 (Α 210), κατά τον οποίο, προκειμένου να μη νοθευτεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός, απαγορεύεται η εξαίρεση από την κατεδάφιση νέων αυθαιρέτων κατασκευών ή μη επιτρεπόμενων χρήσεων. Ενόψει τούτων, η ως άνω διάταξη του άρθρου 8 παρ. 5 του ν. 3044/2002 αντιβαίνει στο άρθρο 24 παρ. 2 του Συντάγματος και είναι ανίσχυρη. -Η προσβαλλόμενη πράξη του Νομάρχη Πειραιά με την οποία αποφασίσθηκε η εξαίρεση από την κατεδάφιση της παραπάνω οικοδομής κατ επίκληση της παρ. 7 του άρθρου 8 του ν. 1512/1985, είναι μη νόμιμη, αφού η άδεια οικοδομής του κτίσματος και η πράξη αναθεώρησης αυτής ακυρώθηκαν μα την 1831/2006 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά και η οικοδομή εξομοιώθηκε με αυθαίρετη, δεδομένου ότι οι διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 7 του ν. 1512/1985 δεν καταλαμβάνουν κτίσματα ανεγερθέντα μετά την 31.3.1983, η δε διάταξη του άρθρου 8 παρ. 5 του ν. 3044/2002, η οποία επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 8 παρ. 7 του ν. 1512/1985 και στα κτίσματα αυτά είναι, κατά τα προαναφερόμενα, αντισυνταγματική και ανίσχυρη. Πρόεδρος: Χρ. Ράμμος Εισηγητής: Μ. Τριπολιτσιώτη Βασικές σκέψεις 1. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση, για την άσκηση της οποίας καταβλήθηκε το νόμιμο παράβολο (1976879, 869558/2008 γραμμάτια παραβόλου) ζητείται η ακύρωση των ακόλουθων πράξεων: 1. της Π17242/25.10.2007 απόφασης του Νομάρχη Πειραιά, με την οποία εξαιρέθηκε από την κατεδάφιση, κατ 1 / 5

επίκληση της παρ. 7 του άρθρου 8 του ν. 1512/1985, διώροφη οικοδομή με υπόγειο, που βρίσκεται στην εκτός σχεδίου περιοχή «Κάτω Λιβάδι» της νήσου Αίγινας και φέρεται να ανήκει στους Δημήτριο και Μαρία Καψάλη, 2. της Κ 66/2007/10.10.2007 γνωμοδότησης του Νομαρχιακού ΣΧΟΠ, με την οποία το όργανο αυτό γνωμοδότησε υπέρ της εξαίρεσης από την κατεδάφιση της παραπάνω οικοδομής, η οποία είχε ανεγερθεί με βάση την 540/2003 άδεια οικοδομής της Διεύθυνσης Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος του Νομαρχιακού Διαμερίσματος Πειραιώς, όπως αυτή αναθεωρήθηκε με την 76/2005 πράξη και 3. της από 13.9.2007 σχετικής εισήγησης του Τμήματος Ελέγχου Κατασκευών της Διεύθυνσης Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος του Νομαρχιακού Διαμερίσματος Πειραιώς προς την εν λόγω Διεύθυνση, με βάση την οποία εκδόθηκε η παραπάνω γνωμοδότηση του Νομαρχιακού ΣΧΟΠ. 2. Επειδή, κατά το άρθρο 1 παρ. 1 περίπτ. θ και τα άρθρα 5 και 5Α του ν. 702/1977 (Α 268), όπως οι διατάξεις αυτές ισχύουν, η εκδίκαση της κρινόμενης αίτησης ανήκει σε πρώτο βαθμό στην ακυρωτική αρμοδιότητα του Διοικητικού Εφετείου, η απόφαση του οποίου υπόκειται σε έφεση ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας. Ενόψει, όμως, του ιστορικού που παρατίθεται στη σκέψη 7, συντρέχει νόμιμος λόγος, συνιστάμενος στην οικονομία της δίκης, να κρατηθεί η υπόθεση από το Συμβούλιο της Επικρατείας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 67 παρ. 2 του π.δ. 18/1989, Α 8 (πρβλ. Σ.τ.Ε. 4759/2013, 1820/2012. 418/2011 Ολομ. κ.ά.). 3. Επειδή, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 3 παρ. 3, 114 παρ. 5 και 283 παρ. 2 του ν. 3852/2010 (Α 87), η δίκη συνεχίζεται κατά της Περιφέρειας Αττικής, η οποία υπεισήλθε από 1.1.2011 στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της καθής Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αθηνών - Πειραιώς. 4. Επειδή, οι φερόμενοι ως κύριοι της επίδικης οικοδομής Δημήτριος και Μαρία Καψάλη και ο Αθανάσιος Σταμάτης άσκησαν παρέμβαση υπέρ του κύρους των προσβαλλόμενων πράξεων, παραδεκτώς όμως παραιτήθηκαν από αυτήν, με δήλωση στο ακροατήριο του πληρεξούσιου δικηγόρου τους. 5. Επειδή, η αιτούσα φέρεται ως κυρία ακινήτου το οποίο δεν είναι όμορο αλλά γειτονικό προς το επίδικο, με έννομο δε συμφέρον ασκεί την κρινόμενη αίτηση, ισχυριζόμενη ότι η εξαίρεση από την κατεδάφιση της εν λόγω οικοδομής συνεπάγεται επιδείνωση του οικιστικού και φυσικού περιβάλλοντος του οικισμού της Αίγινας που έχει χαρακτηρισθεί παραδοσιακός με το άρθρο 6 παρ.1 του από 24.9/1.10.1977 π.δ/τος (βλ. ΣτΕ 749/2014). 6. Επειδή, η Κ 66/2007/10.10.2007 γνωμοδότηση του Νομαρχιακού ΣΧΟΠ και η 13.9.2007 εισήγηση του Τμήματος Ελέγχου Κατασκευών της Διεύθυνσης Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος του Νομαρχιακού Διαμερίσματος Πειραιώς απαραδέκτως προσβάλλονται αυτοτελώς με την κρινόμενη αίτηση, ως στερούμενες εκτελεστότητας. 7. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, με την 540/23.6.2003 άδεια οικοδομής της Διεύθυνσης Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος του 2 / 5

Νομαρχιακού Διαμερίσματος Πειραιώς, η οποία αναθεωρήθηκε με την 76/19.4.2005 πράξη της ίδιας υπηρεσίας, επιτράπηκε με βάση τις διατάξεις του από 28.7/31.8.1989 π.δ. στον Αθανάσιο Σταμάτη, πολιτικό μηχανικό, η ανέγερση διώροφης οικοδομής με υπόγειο, σε οικόπεδο εμβαδού 597,44 τ.μ., φερόμενης κυριότητας των Δημητρίου και Μαρίας Καψάλη, το οποίο είναι κατά παρέκκλιση άρτιο και οικοδομήσιμο και βρίσκεται στην εκτός σχεδίου περιοχή «Κάτω Λιβάδι» της νήσου Αίγινας, που εντάσσεται στο βασικό παραδοσιακό οικισμό της Αίγινας. Με την 1831/2006 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά έγινε δεκτή αίτηση ακυρώσεως της ήδη αιτούσας και ακυρώθηκε η παραπάνω άδεια οικοδομής και η αναθεώρηση αυτής για το λόγο ότι το οικόπεδο δεν έχει πρόσωπο σε νομίμως υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο, απορρίφθηκε δε παρέμβαση των Δημητρίου και Μαρίας Καψάλη. Κατά της 1831/2006 απόφασης οι προαναφερόμενοι Δημήτριος και Μαρία Καψάλη άσκησαν έφεση στο Συμβούλιο Επικρατείας η οποία απορρίφθηκε με την 749/2014 απόφαση του Δικαστηρίου. Με την από 3.9.2007 αίτησή τους, οι ανωτέρω συνιδιοκτήτες ζήτησαν την εξαίρεση από την κατεδάφιση της διώροφης με υπόγειο οικοδομής τους, η οποία κατέστη αυθαίρετη μετά την ακύρωση της 540/2003 άδειας οικοδομής και της 76/2005 πράξης αναθεώρησης αυτής με την παραπάνω 1831/2006 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά. Με την προσβαλλόμενη με την υπό κρίση αίτηση από 13.9.2007 εισήγησή του, το Τμήμα Ελέγχου Κατασκευών της Διεύθυνσης Πολεοδομίας της Νομαρχίας Πειραιώς πρότεινε την εξαίρεση από την κατεδάφιση της εν λόγω οικοδομής, η οποία έχει ανεγερθεί μετά την 31.1.1983 και αφορά κατασκευαστικές εργασίες δυνάμει της 540/2003 άδειας και της 76/2005 αναθεώρησής της, με την αιτιολογία ότι οι εργασίας αυτές δεν είναι επικίνδυνες από στατική άποψη (καθώς ο φέρων οργανισμός έχει ανεγερθεί βάσει της στατικής μελέτης της 540/2003 άδειας οικοδομής), δεν παραβλάπτουν την πόλη και το περιβάλλον (σύμφωνα με τις α) Β4/21/12.2.2003 από 6.3.2003, β) Α34/29/23102004 από 30.11.2004 και γ) Α11/33/17.4.2007 από 18.4.2007 εγκρίσεις της αρμόδιας ΕΠΑΕ) και συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις της παρ. 7 του άρθρου 8 του ν.1512/1985, δεδομένου ότι η ακύρωση της άδειας οικοδομής δεν οφείλεται στην υποβολή αναληθών στοιχείων εκ μέρους των ιδιοκτητών ή σε ανακριβείς αποτυπώσεις της υπάρχουσας πραγματικής κατάστασης. Την εξαίρεση από την κατεδάφιση της επίμαχης οικοδομής πρότεινε και το Νομαρχιακό ΣΧΟΠ με την επίσης προσβαλλόμενη Κ 66/2007/10.10.2007 γνωμοδότησή του για τους ίδιους λόγους. Κατόπιν τούτων, με την μόνη παραδεκτώς προσβαλλόμενη Π 17242/25.10.2007 απόφαση του Νομάρχη Πειραιά εξαιρέθηκε από την κατεδάφιση η εν λόγω οικοδομή, κατ επίκληση της παρ. 7 του άρθρου 8 του ν. 1512/1985. 8. Επειδή, κατά το άρθρο 15 του Ν. 1337/1983 (Α 33), του οποίου η παρ. 1 τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με τα άρθρα 8 παρ. 6 και 7 του Ν. 3 / 5

1512/1985 (Α 4) και 2 παρ. 4 του Ν. 1772/1988 (Α 91). και το περιεχόμενό του αποδίδεται στο άρθρο 386 παρ. 1 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (π.δ. της 14.7.1999 Δ 580), "1. Αναστέλλεται η κατεδάφιση των αυθαιρέτων κτισμάτων που έχουν ανεγερθεί μέχρι 31-1-1983 και που βρίσκονται σε περιοχές εντός ή εκτός σχεδίου πόλης ή εντός οικισμών που υπάρχουν πριν από το έτος 1923, αν οι ιδιοκτήτες τους υποβάλουν εμπρόθεσμα τις δηλώσεις που προβλέπονται από τις παρ. 4 και 5 του άρθρου αυτού. Η αναστολή ισχύει μέχρις ότου κριθεί η οριστική διατήρηση ή μη κάθε συγκεκριμένου αυθαιρέτου... Επίσης αναστέλλεται η κατεδάφιση των κτισμάτων που ανεγείρονται με άδεια που εκδόθηκε μετά από έλεγχο της αρμόδιας πολεοδομικής αρχής και που μεταγενέστερα ανακαλείται για οποιοδήποτε λόγο, εκτός αν η ανάκληση οφείλεται σε υποβληθέντα αναληθή στοιχεία ή σε ανακριβείς αποτυπώσεις της υπάρχουσας πραγματικής κατάστασης. Η αναστολή από την κατεδάφιση ισχύει μέχρις ότου κριθεί η οριστική διατήρηση ή όχι του κτίσματος, που γίνεται με απόφαση του Νομάρχη, με σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος του νομού το οποίο λαμβάνει υπόψη του και τις περιπτ. α, β και γ της παρ. 1 του άρθρ. 16 του νόμου αυτού. Για τα αυθαίρετα αυτά έχουν εφαρμογή μόνο οι παρ. 2 και 3 του παρόντος άρθρου 15. 2....". Εξάλλου, κατά το άρθρο 16 του ίδιου νόμου, όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το άρθρο 8 παρ. 8 και 9 του Ν. 1512/ 1985 και το άρθρο 5 παρ. 6 του Ν. 2052/1992 (Α 94). "1. Τα εκτός σχεδίου πόλεων ή οικισμών προ του 1923 αυθαίρετα κτίσματα της παρ. 1 του άρθρου 15, που εντάσσονται σε πολεοδομικά σχέδια και βρίσκονται σε δομήσιμους χώρους μπορεί να εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης, έστω και αν αντιβαίνουν στους όρους και περιορισμούς δόμησης της περιοχής εφόσον ταυτόχρονα : α) δεν παραβλάπτουν υπέρμετρα την πόλη ή τον οικισμό ή στοιχεία αυτών που έχουν ιδιάζουσα σημασία, με σημαντική υπέρβαση του συντελεστή δόμησης και των ακάλυπτων χώρων ή με αύξηση του ύψους, β) δεν παραβλάπτουν το άμεσο ή πλατύτερο περιβάλλον γενικά ή με την ειδική χρήση που έχουν και γ) δεν είναι επικίνδυνα από στατική άποψη. 2.... 5. Ειδικά τα αυθαίρετα κτίσματα ή κατασκευές που βρίσκονται εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων ή εντός ορίων οικισμών πριν από το 1923, που έχουν ανεγερθεί μέχρι τις 31-1-1983 και που δεν έχουν δηλωθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρ. 15 του παρόντος νόμου, εάν δεν αντιβαίνουν στους όρους και περιορισμούς δόμησης της περιοχής που βρίσκονται, μπορεί να εξαιρούνται από την υποχρεωτική κατεδάφιση, επιφυλασσομένων των διατάξεων των παρ. 2 και 3 του άρθρ. 15... 7. Οι παρ. 1, 2 και 3 του άρθρου αυτού εφαρμόζονται ανάλογα και για τα αυθαίρετα κτίσματα της παρ. 1 του άρθρ. 15 που βρίσκονται σε εγκεκριμένα σχέδια πόλεων ή μέσα στα όρια οικισμών προ του 1923". 9. Επειδή, κατά την έννοια των παραπάνω διατάξεων, ερμηνευομένων υπό το πρίσμα των προστατευτικών του οικιστικού περιβάλλοντος συνταγματικών 4 / 5

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Νόμος και Φύση διατάξεων, η παρ. 7 του άρθρου 8 του ν. 1512/1985, με την οποία προστέθηκαν τα ανωτέρω κρίσιμα, εν προκειμένω, εδάφια στο τέλος της παρ. 1 του άρθρου 15 του ν. 1337/1983 [«Επίσης αναστέλλεται»], αναφέρεται μόνο στα κτίσματα των οποίων ανακλήθηκε ή ακυρώθηκε η οικοδομική άδεια και, συνεπώς εξομοιώνονται με αυθαίρετα κτίσματα, τα οποία είχαν ανεγερθεί μέχρι την 31.1.1983. Αυτό προκύπτει από τη θέση της διάταξης αυτής ως προσθήκης στο άρθρο 15 παρ. 1 του ν. 1337/1987 και από το γεγονός ότι οι διατάξεις του άρθρου 17 του ν. 1337/1983, οι οποίες αφορούν τα νέα αυθαίρετα που ανεγείρονται μετά την 31.1.1983, δεν θίγονται από τις ρυθμίσεις του ν. 1512/1985. Δεν είναι, επομένως, επιτρεπτή η κατ εφαρμογή του άρθρου 8 παρ. 7 του ν. 1512/1985 εξαίρεση από την κατεδάφιση κτισμάτων που έχουν ανεγερθεί βάσει ανακληθείσης ή ακυρωθείσης οικοδομικής αδείας μετά την 31.1.1983 (πρβλ. ΣτΕ 2941/2012, 1543/2007 κ.ά.). 10. Επειδή, περαιτέρω, με το άρθρο 8 παρ. 5 του ν. 3044/2002 (Α 197) προστέθηκε στο άρθρο 17 του ν. 1337/1983, το οποίο ρυθμίζει τα νέα αυθαίρετα και δεν επιτρέπει την εξαίρεσή τους από την κατεδάφιση, παράγραφος 14, η οποία επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του ως άνω άρθρου 8 παρ. 7 του ν. 1512/1985 και σε αυτά. Η διάταξη, όμως, αυτή, παρέχει τη δυνατότητα εξαίρεσης από την κατεδάφιση κτισμάτων ανεγερθέντων βάσει ανακληθείσης ή ακυρωθείσης οικοδομικής αδείας μετά την 31.1.1983, δηλαδή νέων αυθαιρέτων, οποτεδήποτε ανεγειρομένων, και ανατρέπει, έτσι, τον σύμφωνο με τη συνταγματική επιταγή του άρθρου 24 κανόνα των άρθρων 17 παρ. 1 του ν. 1337/1983 και 22 παρ. 3 του ν. 1577/1985 (Α 210), κατά τον οποίο, προκειμένου να μη νοθευτεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός, απαγορεύεται η εξαίρεση από την κατεδάφιση νέων αυθαιρέτων κατασκευών ή μη επιτρεπομένων χρήσεων. Ενόψει τούτων, η ως άνω διάταξη του άρθρου 8 παρ. 5 του ν. 3044/2002 αντιβαίνει στο άρθρο 24 παρ. 2 του Συντάγματος και είναι ανίσχυρη (πρβλ. ΣτΕ 4893/2013, 3500/2009 Ολομ.). 11. Επειδή, η προσβαλλόμενη Π17242/25.10.2007 πράξη του Νομάρχη Πειραιά, με την οποία αποφασίσθηκε η εξαίρεση από την κατεδάφιση της παραπάνω οικοδομής κατ επίκληση της παρ. 7 του άρθρου 8 του ν. 1512/1985, είναι μη νόμιμη, καθ ερμηνεία των προβαλλομένων λόγων ακυρώσεως, αφού η 540/23.6.2003 άδεια οικοδομής του κτίσματος και η 76/19.4.2005 πράξη αναθεώρησης αυτής ακυρώθηκαν με την 1831/2006 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά και η οικοδομή εξομοιώθηκε με αυθαίρετη, δεδομένου ότι οι διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 7 του ν. 1512/1985 δεν καταλαμβάνουν κτίσματα ανεγερθέντα μετά την 31.3.1983, η δε διάταξη του άρθρου 8 παρ. 5 του ν. 3044/2002, η οποία επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 8 παρ. 7 του ν. 1512/1985 και στα κτίσματα αυτά είναι, κατά τα προαναφερόμενα, αντισυνταγματική και ανίσχυρη. Επομένως, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη απόφαση. 5 / 5