A Δραστηριότητα του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης κατά το έτος 2008

Δραστηριότητα Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης A Δραστηριότητα του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης κατά το έτος 2008 Από τον Πρόεδρο Paul Mahoney 1. Το 2008 πραγματοποιήθηκε η πρώτη μερική ανά τριετία ανανέωση του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης. Πράγματι, κατά παρέκκλιση από το άρθρο 2, δεύτερο εδάφιο, πρώτη περίοδος, του παραρτήματος του Οργανισμού του Δικαστηρίου, η θητεία τριών μελών του ΔΔ έληγε με τη συμπλήρωση της πρώτης τριετίας, δηλαδή στις 30 Σεπτεμβρίου 2008. Με απόφαση της 27ης Ιουνίου 2008 το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ενώσεως ανανέωσε τη θητεία των τριών δικαστών. Στις 24 Σεπτεμβρίου 2008 ο κ. P. Mahoney επανεξελέγη πρόεδρος, ενώ οι κκ. H. Kanninen και S. Gervasoni εξελέγησαν, αντιστοίχως, πρόεδροι του δευτέρου και του πρώτου τμήματος. 2. Από το 1998 ο αριθμός των εισαγομένων ετησίως υπαλληλικών υποθέσεων παρουσίαζε συνεχή αύξηση (πλην μιας περιόδου σταθεροποιήσεως κατά τα έτη 2001 και 2002). Το 2008, με 111 νέες προσφυγές, ο αριθμός των εισαχθεισών υποθέσεων παρουσιάζει σαφή μείωση σε σχέση με τον αντίστοιχο αριθμό του προηγουμένου έτους (157 το 2007), για πρώτη φορά κατά τα τελευταία δέκα έτη. Είναι, βεβαίως, πρόωρο να γίνει λόγος για αναστροφή της ανοδικής τάσεως των σχετικών με την κοινοτική δημόσια διοίκηση διαφορών, που είχε αποτελέσει το χαρακτηριστικό των τελευταίων αυτών ετών, η εισαγωγή, όμως, του κανόνα ότι ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ μαζί με τον Κανονισμό Διαδικασίας του Δικαστηρίου ΔΔ την 1η Νοεμβρίου 2007, μπορεί να αποτελεί ίσως μία από τις αιτίες της εξελίξεως αυτής. Το 2008 το Δικαστήριο ΔΔ περάτωσε 129 υποθέσεις. Συνεπώς, η διαφορά μεταξύ περατωθεισών και εισαχθεισών υποθέσεων είναι θετική, με αποτέλεσμα την ελαφρά μείωση, για πρώτη φορά από την ίδρυση του Δικαστηρίου ΔΔ, του αριθμού εκκρεμουσών υποθέσεων (217 το 2008, έναντι 235 το 2007). Το 2008 το 53 % των υποθέσεων περατώθηκε με την έκδοση αποφάσεως, ενώ το 47 % με την έκδοση διατάξεως. Η μέση διάρκεια της διαδικασίας ανήλθε σε 19,7 μήνες για τις αποφάσεις και σε 14 μήνες για τις διατάξεις, παρουσίασε, δηλαδή, ελαφρά αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Από τις αποφάσεις του Δικαστηρίου ΔΔ 37 αναιρεσιβλήθηκαν ενώπιον του Πρωτοδικείου, αριθμός που αντιστοιχεί στο 37 % των δυναμένων να προσβληθούν αποφάσεων που αυτό εξέδωσε και στο 35 % του συνόλου των περατωθεισών υποθέσεων, πλην της περιπτώσεως μονομερούς παραιτήσεως ενός των διαδίκων. Εξ αυτών, το Πρωτοδικείο αναίρεσε 7 αποφάσεις του Δικαστηρίου ΔΔ. 3. Κατά το υπό εξέταση έτος, το Δικαστήριο ΔΔ συνέχισε τις προσπάθειές του να ανταποκριθεί στην προτροπή του νομοθέτη περί διευκολύνσεως του φιλικού διακανονισμού των διαφορών σε κάθε στάδιο της διαδικασίας. Ειδικότερα, 7 υποθέσεις περατώθηκαν κατόπιν φιλικού διακανονισμού ο οποίος επετεύχθη με πρωτοβουλία του Δικαστηρίου ΔΔ, στις Έκθεση πεπραγμένων 2008 205

Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης Δραστηριότητα περισσότερες περιπτώσεις στο πλαίσιο άτυπης συναντήσεως που οργάνωσε ο εισηγητής δικαστής ή, άλλως, κατά την επ ακροατηρίου συνεδρίαση ( 1 ). 4. Τέλος, το 2008 το Δικαστήριο ΔΔ συμπλήρωσε το πλέγμα δικονομικών διατάξεων που διέπουν τις ενώπιόν του διαδικασίες με τη θέση σε ισχύ, από 1ης Μαΐου 2008, των πρακτικών οδηγιών προς τους διαδίκους. Οι οδηγίες αυτές συνοδεύονται από έντυπο που πρέπει υποχρεωτικώς να χρησιμοποιείται προς υποβολή αιτήσεως περί παροχής του ευεργετήματος πενίας, καθώς και πρακτικές συμβουλές προς τους αιτούντες ένα τέτοιο ευεργέτημα. 5. Στην παρουσίαση που ακολουθεί θα εκτεθούν οι σημαντικότερες νομολογιακές εξελίξεις, εξεταζομένων διαδοχικώς των υποθέσεων που αφορούν τον έλεγχο της νομιμότητας και την αποζημίωση (I), των ασφαλιστικών μέτρων (II) και των αιτήσεων παροχής του ευεργετήματος πενίας (IΙΙ). I. Έλεγχος νομιμότητας και αποζημίωση Στο τμήμα αυτό θα εξεταστούν οι σημαντικότερες αποφάσεις που αφορούν τη διαδικασία, την ουσία και το ζήτημα των δικαστικών εξόδων. Δικονομικά ζητήματα 1. Αρμοδιότητα του Δικαστηρίου ΔΔ Στην υπόθεση Domínguez González κατά Επιτροπής (διάταξη της 12ης Νοεμβρίου 2008, F-88/07), το Δικαστήριο ΔΔ επελήφθη διαφοράς που αφορούσε την εκτέλεση υποκείμενης στη βελγική νομοθεσία συμβάσεως εργασίας, η οποία περιελάμβανε ρήτρα παρέχουσα δικαιοδοσία στα δικαστήρια των Βρυξελλών και η οποία είχε ως αντικείμενο την παροχή τεχνικής αρωγής στο πλαίσιο της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τις τρίτες χώρες. Το Δικαστήριο ΔΔ, αφού διαπίστωσε ότι η υπαγωγή της συμβάσεως σε μια εθνική νομοθεσία και όχι στο καθεστώς που εφαρμόζεται επί του λοιπού προσωπικού των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (στο εξής: ΚΛΠ) εξυπηρετούσε θεμιτό συμφέρον της καθής και δεν συνιστούσε καταστρατήγηση διαδικασίας, αποφάνθηκε ότι είναι αναρμόδιο να επιληφθεί της σχετικής με την εκτέλεση αυτής της συμβάσεως διαφοράς. 2. Προϋποθέσεις παραδεκτού Στην απόφαση της 21ης Φεβρουαρίου 2008, F-4/07, Σκουλίδη κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο ΔΔ διευκρίνισε, αφενός, ότι, προκειμένου περί βλαπτικής πράξεως, η σχετική με την πράξη 1 ( ) Ως παράδειγμα φιλικού διακανονισμού που επετεύχθη την ημέρα της επ ακροατηρίου συνεδριάσεως, κατόπιν πρωτοβουλίας του Δικαστηρίου ΔΔ, βλέπε διάταξη της 4ης Σεπτεμβρίου 2008, F-81/06, Duyster κατά Επιτροπής: αναγνωρίζοντας τα προβλήματα που προκάλεσαν στην προσφεύγουσα ορισμένα περιστατικά, που συνιστούσαν το αντικείμενο της διαδικασίας, η καθής δεσμεύτηκε να της καταβάλει το κατ αποκοπήν ποσό των 2 000 ευρώ, καθώς και να υπογράψει, να καταθέσει στον προσωπικό της φάκελο και να της κοινοποιήσει σχετική επιστολή. 206 Έκθεση πεπραγμένων 2008

Δραστηριότητα Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης αυτή συμπεριφορά του αντίστοιχου οργάνου δεν μπορεί να αποτελέσει έρεισμα για την άσκηση αγωγής αποζημιώσεως, της οποίας η προδικασία κινείται με την υποβολή αιτήσεως δυνάμει του άρθρου 90, παράγραφος 1, του Κανονισμού Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (στο εξής: ΚΥΚ), παρά μόνον σε περίπτωση που η συμπεριφορά αυτή δύναται να διακριθεί από τη βλαπτική πράξη, αφετέρου και κυρίως, ότι οι υπάλληλοι μπορούν, στο πλαίσιο μιας αγωγής έχουσας αμιγώς αποζημιωτικό αίτημα, να ζητήσουν αποκατάσταση των ζημιών που τους προκάλεσε βλαπτική πράξη, χωρίς να έχουν κινήσει διαδικασία ακυρώσεως της πράξεως αυτής, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν κινήσει τη σχετική προδικασία υποβάλλοντας τη διοικητική ένσταση του άρθρου 90, παράγραφος 2, του ΚΥΚ κατά της πράξεως αυτής, τηρουμένης της προθεσμίας των τριών μηνών που προβλέπει η εν λόγω διάταξη, είτε ο ενάγων ζητεί την αποκατάσταση υλικής ζημίας είτε την ικανοποίηση ηθικής βλάβης. Στις αποφάσεις της 23ης Απριλίου 2008, F-103/05, Pickering κατά Επιτροπής, και F-112/05, Bain κ.λπ. κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο ΔΔ διευκρίνισε ότι, μολονότι τα εκκαθαριστικά σημειώματα αποδοχών λογίζονται συνήθως ως βλαπτικές πράξεις, καθόσον θεωρείται ότι έχουν αρνητικές συνέπειες επί των χρηματικών δικαιωμάτων των υπαλλήλων, εντούτοις, στην πράξη, η πραγματικά βλαπτική πράξη είναι η ληφθείσα από την Αρμόδια για τους Διορισμούς Αρχή (στο εξής: ΑΔΑ) απόφαση να μειώσει ή να καταργήσει ποσό που καταβαλλόταν στον υπάλληλο μέχρι την έκδοσή της, μεταβολή η οποία εμφανίζεται στα εκκαθαριστικά σημειώματα των αποδοχών του. Στην απόφαση της 11ης Δεκεμβρίου 2008, F-58/07, Collote κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο ΔΔ έκρινε ότι, στην περίπτωση κατά την οποία δύο διαδοχικές διοικητικές ενστάσεις, υποβληθείσες εντός της σχετικής προθεσμίας, αποτέλεσαν αντικείμενο δύο διαδοχικών αποφάσεων της ΑΔΑ, αν η δεύτερη διοικητική ένσταση περιλαμβάνει νέα στοιχεία σε σχέση με την πρώτη, η απορριπτική της δεύτερης ενστάσεως απόφαση πρέπει να θεωρηθεί ως νέα απόφαση, εκδοθείσα κατόπιν επανεξετάσεως της απορριπτικής της πρώτης διοικητικής ενστάσεως αποφάσεως, λαμβανομένης υπόψη της δεύτερης διοικητικής ενστάσεως. Κατά συνέπεια, η προθεσμία ασκήσεως προσφυγής άρχεται από της ημερομηνίας κοινοποιήσεως της απαντήσεως στη δεύτερη διοικητική ένσταση. 3. Παρεμπίπτον διαδικαστικό ζήτημα α) Ένσταση απαραδέκτου Στην προαναφερθείσα υπόθεση Domínguez González κατά Επιτροπής, κατόπιν ενστάσεως απαραδέκτου ή αναρμοδιότητας που προέβαλε η καθής, το Δικαστήριο ΔΔ αποφάνθηκε, για πρώτη φορά, επί της αρμοδιότητάς του με διάταξη εκδοθείσα κατόπιν επ ακροατηρίου συνεδριάσεως, βάσει του άρθρου 78, παράγραφος 2, δεύτερο εδάφιο, του Κανονισμού Διαδικασίας, το οποίο προβλέπει ότι, εκτός αν το Δικαστήριο ΔΔ αποφασίσει άλλως, η διαδικασία επί της αιτήσεως εξετάσεως παρεμπίπτοντος ζητήματος συνεχίζεται προφορικά. Έκθεση πεπραγμένων 2008 207

Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης Δραστηριότητα β) Αίτηση αφαιρέσεως εγγράφων από τη δικογραφία Στην απόφαση της 8ης Μαΐου 2008, F-6/07, Suvikas κατά Συμβουλίου, το Δικαστήριο ΔΔ διέταξε την αφαίρεση από τη δικογραφία εγγράφων που συνέταξε μέλος συμβουλευτικής επιτροπής επιλογής, στο περιθώριο της διαδικασίας επιλογής, και τα οποία είχαν περιέλθει στον προσφεύγοντα μέσω τρίτου που τα κατείχε παρανόμως. 4. Ακύρωση: αυτεπάγγελτη εξέταση λόγου αντλούμενου από την υπέρβαση του πεδίου εφαρμογής του νόμου Στην απόφαση της 21ης Φεβρουαρίου 2008, F-31/07 ( 2 ), Putterie-De-Beukelaer κατά Επιτροπής (εκκρεμεί αίτηση αναιρέσεως ενώπιον του Πρωτοδικείου), το Δικαστήριο ΔΔ χαρακτήρισε ως λόγο δημοσίας τάξεως έναν λόγο αντλούμενο από την υπέρβαση του πεδίου εφαρμογής του νόμου. Πράγματι, το Δικαστήριο ΔΔ αποφάνθηκε ότι θα παρέβαινε το καθήκον του ο δικαστής που ελέγχει τη νομιμότητα αν δεν ελάμβανε υπόψη του, έστω και αν οι διάδικοι δεν προέβαλαν σχετικό ισχυρισμό, ότι η προσβαλλόμενη ενώπιόν του απόφαση εκδόθηκε βάσει κανόνα μη δυνάμενου να εφαρμοστεί στη συγκεκριμένη υπόθεση και αν, στη συνέχεια, αποφαινόταν επί της διαφοράς της οποίας έχει επιληφθεί εφαρμόζοντας ο ίδιος έναν τέτοιο κανόνα. Ουσιαστικά ζητήματα Θα εξεταστούν οι σημαντικότερες από τις αποφάσεις που εκδόθηκαν το έτος αυτό και αφορούν τις γενικές αρχές, ακολούθως δε, κατά τη σειρά των σχετικών κεφαλαίων του ΚΥΚ, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του υπαλλήλου, τη σταδιοδρομία του, τις απολαβές του και τα κοινωνικά του πλεονεκτήματα, τέλος δε, την ερμηνεία των κανόνων του ΚΛΠ. 1. Γενικές αρχές α) Ανάκληση παράνομης διοικητικής πράξεως Στην απόφαση της 11ης Σεπτεμβρίου 2008, F-51/07*, Bui Van κατά Επιτροπής (εκκρεμεί αίτηση αναιρέσεως ενώπιον του Πρωτοδικείου), το Δικαστήριο ΔΔ εξέτασε το ζήτημα της νομιμότητας της ανακλήσεως παράνομης διοικητικής πράξεως, επισημαίνοντας ότι η ανάκληση μιας τέτοιας πράξεως πρέπει να γίνει εντός εύλογης προθεσμίας, η οποία πρέπει να εκτιμάται βάσει των ιδιομορφιών της κάθε υποθέσεως, όπως το διακύβευμα της διαφοράς για τον ενδιαφερόμενο, η περιπλοκότητα της υποθέσεως, η συμπεριφορά των διαδίκων, το αν η επίμαχη πράξη γεννά δικαιώματα, καθώς και κατόπιν σταθμίσεως των συγκρουομένων συμφερόντων. Κατά κανόνα, πρέπει να θεωρείται ως εύλογη προθεσμία ανακλήσεως μια προθεσμία αντίστοιχη της τρίμηνης προθεσμίας ασκήσεως προσφυγής που προβλέπει το άρθρο 91, παράγραφος 3, του Οργανισμού του Δικαστηρίου. Εφόσον η ίδια η διοίκηση 2 ( ) Οι σημειούμενες με αστερίσκο αποφάσεις έχουν μεταφραστεί σε όλες τις επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. 208 Έκθεση πεπραγμένων 2008

Δραστηριότητα Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης υπέχει την υποχρέωση τηρήσεως αυτής της προθεσμίας, πρέπει, ως χρόνος ενάρξεώς της, να λαμβάνεται υπόψη η ημερομηνία εκδόσεως της πράξεως την οποία η διοίκηση σκοπεύει να ανακαλέσει. Το Δικαστήριο ΔΔ έκρινε, επίσης, ότι η απόφαση ανακλήσεως της παρανόμου πράξεως πρέπει να ληφθεί τηρουμένων των δικαιωμάτων άμυνας του υπαλλήλου τον οποίο αφορά. Στη συγκεκριμένη υπόθεση, το Δικαστήριο ΔΔ έκρινε ότι η προσβολή του δικαιώματος του προσφεύγοντος να διατυπώσει την άποψή του δεν επηρέασε το περιεχόμενο της προσβαλλομένης πράξεως, καθόσον οι παρατηρήσεις που κατέθεσε ο προσφεύγων ενώπιον το Δικαστηρίου ΔΔ δεν περιείχαν κανένα συμπληρωματικό στοιχείο σε σχέση με εκείνα τα οποία είχε ήδη υπόψη της η Επιτροπή. Το Δικαστήριο ΔΔ αποφάνθηκε, αντιθέτως, ότι, προσβάλλοντας το δικαίωμα του προσφεύγοντος να διατυπώσει την άποψή του, η Επιτροπή υπέπεσε σε υπηρεσιακό πταίσμα δυνάμενο να θεμελιώσει την ευθύνη της. β) Εκτέλεση αποφάσεως του κοινοτικού δικαστή Στην απόφαση της 24ης Ιουνίου 2008, F-15/05*, Andres κ.λπ. κατά ΕΚΤ, η ολομέλεια του Δικαστηρίου ΔΔ έκρινε ότι, στην περίπτωση κατά την οποία η εκτέλεση ακυρωτικής αποφάσεως παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες, το οικείο θεσμικό όργανο μπορεί να λάβει οποιαδήποτε απόφαση δυνάμενη να αντισταθμίσει κατά τρόπο δίκαιο το μειονέκτημα που προκύπτει για τους ενδιαφερόμενους από την ακυρωθείσα απόφαση. Στο πλαίσιο αυτό, η διοίκηση μπορεί να έλθει σε διάλογο με τους ενδιαφερόμενους προς αναζήτηση συμφωνίας σχετικά με τη δίκαιη αντιστάθμιση για την παράνομη ενέργεια της οποίας υπήρξαν θύματα. Προκειμένου περί της εκτελέσεως αποφάσεως κρίνουσας παράνομη τη διαδικασία προσαρμογής των μισθών του προσωπικού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, για ένα συγκεκριμένο έτος, λόγω ελλείψεως νομότυπης και ενδεδειγμένης διαβουλεύσεως με την επιτροπή προσωπικού, είναι δίκαιη και εύλογη μια συμβιβαστική λύση κατά την οποία, αφενός, διευρύνεται η διαβούλευση για τα έτη που ακολούθησαν χωρίς αυτή να πραγματοποιείται και λαμβάνοντας υπόψη ορισμένα διορθωτικά στοιχεία ευνοϊκά για το προσωπικό, αφετέρου δε, επεκτείνονται οι μισθολογικές αυξήσεις που υπήρξαν αποτέλεσμα αυτής της διαβουλεύσεως στο σύνολο του προσωπικού και όχι μόνο στους προσφεύγοντες, μολονότι ειδικές δυσχέρειες δεν επιτρέπουν αναδρομική εφαρμογή των αυξήσεων. γ) Αρχή της αναλογικότητας Στην απόφαση της 9ης Σεπτεμβρίου 2008, F-135/07, Smadja κατά Επιτροπής (εκκρεμεί αίτηση αναιρέσεως ενώπιον το Πρωτοδικείου), το Δικαστήριο ΔΔ υπενθύμισε ότι η αναδρομική εφαρμογή διοικητικής πράξεως ενδέχεται να συνιστά αναγκαίο μέτρο προς διασφάλιση της τηρήσεως μιας θεμελιώδους αρχής, όπως η αρχή της αναλογικότητας. Στη συγκεκριμένη υπόθεση, η Επιτροπή, αποκλείοντας, χωρίς εύλογο λόγο, την αναδρομική εφαρμογή της αποφάσεως περί διορισμού της προσφεύγουσας, η οποία εκδόθηκε μετά την έναρξη της ισχύος του νέου ΚΥΚ, από της ημερομηνίας εκδόσεως της αρχικής αποφάσεως περί διορισμού, η οποία είχε εκδοθεί υπό το καθεστώς του προηγουμένου ΚΥΚ και ακυρώθηκε με απόφαση του Πρωτοδικείου, ώστε να διασφαλιστεί η κατάταξη της προσφεύγουσας στον υψηλότερο βαθμό που κατείχε κατά την ημερομηνία εκδόσεως αυτής της αποφάσεως του Πρωτοδικείου, ή αρνούμενη να συνοδεύσει Έκθεση πεπραγμένων 2008 209

Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης Δραστηριότητα την προσβαλλόμενη απόφαση με οποιοδήποτε άλλο μέτρο θα μπορούσε να συμβιβάσει το υπηρεσιακό συμφέρον με το έννομο συμφέρον της προσφεύγουσας, ενήργησε κατ αντίθεση προς την αρχή της αναλογικότητας και αθέτησε την υποχρέωση αρωγής που υπέχει. δ) Αρχή της χρηστής διοικήσεως Στην απόφαση της 11ης Ιουλίου 2008, F-89/07, Kuchta κατά ΕΚΤ, που αφορούσε τη νομιμότητα ατομικής πράξεως προσαρμογής των αποδοχών μέλους του προσωπικού της ΕΚΤ, το Δικαστήριο ΔΔ υπενθύμισε ότι οι κανόνες της χρηστής διοικήσεως όσον αφορά τη διαχείριση του προσωπικού επιβάλλουν, μεταξύ άλλων, να είναι σαφής και να έχει δεόντως δημοσιευθεί η κατανομή αρμοδιοτήτων εντός οποιουδήποτε κοινοτικού οργανισμού ή θεσμικού οργάνου. Το Δικαστήριο ΔΔ ακύρωσε την επίμαχη απόφαση, αφού διαπίστωσε ότι ήταν αδύνατον να προσδιορίσει ποιος την εξέδωσε και ποια αρχή τον είχε εξουσιοδοτήσει σχετικώς, βάσει απόφασης του Συμβουλίου Διοικητών της ΕΚΤ περί ανάθεσης αρμοδιοτήτων, να λάβει μια τέτοια απόφαση. 2. Δικαιώματα και υποχρεώσεις του υπαλλήλου Στην απόφαση της 9ης Δεκεμβρίου 2008, F-52/05*, Q κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο ΔΔ ερμήνευσε για πρώτη φορά το άρθρο 12α, παράγραφος 3, του ΚΥΚ, το οποίο ορίζει ως ηθική παρενόχληση την καταχρηστική επί ορισμένο χρονικό διάστημα διαγωγή που εκδηλώνεται κατά τρόπο επαναληπτικό ή συστηματικό με συγκεκριμένη συμπεριφορά, με προφορικό ή γραπτό λόγο, με χειρονομίες ή πράξεις που γίνονται με πρόθεση και θίγουν την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια ή τη φυσική ή ψυχολογική ακεραιότητα ενός προσώπου. Το Δικαστήριο ΔΔ έκρινε ότι, για να έχει μια συμπεριφορά τον χαρακτήρα ηθικής παρενόχλησης κατά την έννοια αυτής της διατάξεως, δεν απαιτείται η συμπεριφορά αυτή, οι λόγοι, οι πράξεις, οι χειρονομίες ή τα γραπτά κείμενα να συνιστούν εκ προθέσεως προσβολή της προσωπικότητας, της αξιοπρέπειας ή της φυσικής και ψυχολογικής ακεραιότητας του ενδιαφερομένου. Αρκεί οι πράξεις αυτές να έχουν εξ αντικειμένου τέτοια αποτελέσματα. 3. Σταδιοδρομία του υπαλλήλου α) Πρόσληψη Το Δικαστήριο ΔΔ είχε την ευκαιρία να διευκρινίσει το περιεχόμενο πολλών κανόνων σχετικών με τους διαγωνισμούς. Στην απόφαση της 22ας Μαΐου 2008, F-145/06, Pascual-García κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο ΔΔ διευκρίνισε ότι το γεγονός ότι μια ερευνητική δραστηριότητα ήταν τέτοιας φύσεως ώστε να συμπληρώνει την εκπαίδευση υποψηφίου και να του επιτρέπει να αποκτήσει στη συνέχεια τον τίτλο του διδάκτορα δεν κωλύει τον χαρακτηρισμό της ως επαγγελματικής πείρας, κατά την έννοια της προκηρύξεως του διαγωνισμού. 210 Έκθεση πεπραγμένων 2008

Δραστηριότητα Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης Στην απόφαση της 11ης Σεπτεμβρίου 2008, F-127/07, Coto Moreno κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο ΔΔ έκρινε ότι οι εκτιμήσεις στις οποίες προβαίνει η εξεταστική επιτροπή διαγωνισμού κατά την αξιολόγηση των γνώσεων και των ικανοτήτων των υποψηφίων δεν υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο. Δεν ισχύει το ίδιο ως προς την αντιστοιχία μεταξύ του βαθμού και των γραπτών εκτιμήσεων της εξεταστικής επιτροπής. Πράγματι, η αντιστοιχία αυτή, η οποία διασφαλίζει την ίση μεταχείριση των υποψηφίων, αποτελεί έναν από τους κανόνες που διέπουν τις εργασίες της εξεταστικής επιτροπής, των οποίων η τήρηση υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο. Επιπροσθέτως, ο κοινοτικός δικαστής μπορεί να ελέγξει την αντιστοιχία μεταξύ του βαθμού και των γραπτών σχολίων, ανεξαρτήτως της εκ μέρους της εξεταστικής επιτροπής εκτιμήσεως των επιδόσεων των υποψηφίων, στην οποία ο κοινοτικός δικαστής δεν υπεισέρχεται, εφόσον ο έλεγχος αυτός περιορίζεται στη διαπίστωση της ελλείψεως προδήλων ασυνεπειών. Στην απόφαση της 14ης Οκτωβρίου 2008, F-74/07*, Meierhofer κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο ΔΔ διευκρίνισε ότι, προκειμένου περί της υποχρεώσεως αιτιολογήσεως μιας αποφάσεως εξεταστικής επιτροπής διαγωνισμού που αφορά την προφορική διαδικασία, η κοινοποίηση στον υποψήφιο μιας μόνον ατομικής και απορριπτικής βαθμολογίας δεν συνιστά πάντοτε και ανεξαρτήτως των ειδικών περιστάσεων της συγκεκριμένης υποθέσεως επαρκή αιτιολόγηση. Στη συγκεκριμένη υπόθεση, το Δικαστήριο ΔΔ επισήμανε ότι η άρνηση της καθής να συμμορφωθεί προς ορισμένα μέτρα οργανώσεως της διαδικασίας είχε ως αποτέλεσμα να περιορίσει τη δυνατότητα του Δικαστηρίου ΔΔ να ασκήσει πλήρως τον έλεγχό του. β) Βαθμολογία Στην απόφαση της 6ης Μαρτίου 2008, F-46/06, Skareby κατά Επιτροπής (εκκρεμεί αίτηση αναιρέσεως ενώπιον του Πρωτοδικείου), το Δικαστήριο ΔΔ υπενθύμισε ότι από το άρθρο 8, παράγραφος 5, τέταρτο εδάφιο, των γενικών εκτελεστικών διατάξεων του άρθρου 43 του ΚΥΚ, τις οποίες εξέδωσε η Επιτροπή, προκύπτει ότι η διοίκηση υποχρεούται να τάσσει στον κατέχοντα μια θέση στόχους και να προσδιορίζει τα κριτήρια αξιολογήσεως της αποδόσεώς του. Κατά τη διάταξη αυτή, η προβλεπόμενη συζήτηση μεταξύ του αξιολογητή και του κατέχοντος συγκεκριμένη θέση κατά την έναρξη της κάθε περιόδου αξιολογήσεως δεν αφορά μόνον την αξιολόγηση της εργασίας του κατέχοντος τη θέση κατά την περίοδο αναφοράς, αλλά και τον καθορισμό των στόχων για το έτος που ακολουθεί την περίοδο αναφοράς. Οι στόχοι αυτοί αποτελούν τη βάση αναφοράς για την αξιολόγηση της αποδόσεώς του. γ) Προαγωγή Με τέσσερις αποφάσεις της 31ης Ιανουαρίου 2008 (F-97/05, Buendía Sierra κατά Επιτροπής, F-98/05, Di Bucci κατά Επιτροπής, F-99/05, Wilms κατά Επιτροπής, και F-104/05, Valero Jordana κατά Επιτροπής), το Δικαστήριο ΔΔ έκρινε ότι, ελλείψει διατάξεων που να προβλέπουν παρέκκλιση από την αρχή της άμεσης εφαρμογής των νέων κανόνων του κανονισμού 723/2004, με τον οποίο τροποποιήθηκε, από 1ης Μαΐου 2004, ο Κανονισμός Υπηρεσιακής Καταστάσεως των υπαλλήλων και το Καθεστώς που εφαρμόζεται επί του Λοιπού Προσωπικού, το άρθρο 45, παράγραφος 1, του ΚΥΚ, όπως τροποποιήθηκε με τον ως άνω κανονισμό, ήταν άμεσα εφαρμοστέο από της ενάρξεως της ισχύος του εν λόγω κανονισμού. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή Έκθεση πεπραγμένων 2008 211

Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης Δραστηριότητα δεν μπορούσε νομίμως να εφαρμόσει, τον Νοέμβριο του 2004, τις διατάξεις του άρθρου 45, παράγραφος 1, του προηγουμένου ΚΥΚ, οι οποίες καταργήθηκαν με τον ως άνω κανονισμό, προκειμένου να λάβει την απόφαση περί καθορισμού του συνολικού αριθμού μορίων ικανότητας ενός υπαλλήλου κατά την ολοκλήρωση της περιόδου προαγωγών 2004, καθώς και την απόφαση περί μη προαγωγής κατά την περίοδο αυτή. Με τέσσερις αποφάσεις της 11ης Δεκεμβρίου 2008 στις υποθέσεις F-58/07, Collotte κατά Επιτροπής, F-66/07, Dubus και Leveque κατά Επιτροπής, F-92/07, Evraets κατά Επιτροπής, και F-93/07, Acosta Iborra κ.λπ. κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο ΔΔ διαπίστωσε ότι το άρθρο 45, παράγραφος 2, του ΚΥΚ, το οποίο προβλέπει την υποχρέωση του υπαλλήλου να αποδείξει, πριν από την πρώτη του προαγωγή, την ικανότητά του να εργάζεται σε μια τρίτη γλώσσα, δεν μπορούσε να εφαρμοστεί πριν τεθούν σε ισχύ οι κοινές εκτελεστικές διατάξεις που προβλέπει η παράγραφος 2 του άρθρου 45. δ) Νέα διάρθρωση της σταδιοδρομίας i) Συντελεστής πολλαπλασιασμού Η απόφαση της 4ης Σεπτεμβρίου 2008, F-22/07, Lafili κατά Επιτροπής (εκκρεμεί αίτηση αναιρέσεως ενώπιον του Πρωτοδικείου), αφορούσε, ιδίως, την ερμηνεία της τέταρτης περιόδου του άρθρου 7, παράγραφος 7, του παραρτήματος XIII του ΚΥΚ, που καθορίζει τις πιθανές συνέπειες της μετονομασίας των βαθμών επί των αποδοχών των προσληφθέντων προ της 1ης Μαΐου 2004 υπαλλήλων. Η απόφαση αυτή, η οποία υπεισέρχεται σε τεχνικά ζητήματα, τάσσεται υπέρ μιας ερμηνείας σύμφωνης με την αρχή της άμεσης εφαρμογής μιας νέας κανονιστικής ρυθμίσεως, εν προκειμένω, της μεταρρυθμίσεως του ΚΥΚ. Ειδικότερα, κρίθηκε ότι «τα μεταβατικά μέτρα πρέπει, εκ της φύσεώς τους, να αποβλέπουν στη διευκόλυνση της μεταβάσεως από την προγενέστερη κανονιστική ρύθμιση στη νέα ρύθμιση, προστατεύοντας τα κεκτημένα δικαιώματα, χωρίς πάντως να διατηρούν προς όφελος μιας κατηγορίας υπαλλήλων τα αποτελέσματα της προηγούμενης κανονιστικής ρυθμίσεως επί μελλοντικών καταστάσεων, όπως η κατά κλιμάκιο προαγωγή στο πλαίσιο της νέας διαρθρώσεως της σταδιοδρομίας». Επιπροσθέτως, «προκειμένου περί ασαφώς διατυπωμένων διατάξεων, δεκτικών περισσοτέρων της μιας ερμηνειών, όπως οι εφαρμοστέες εν προκειμένω, πρέπει να προτιμηθεί ερμηνεία που να αποτρέπει το ενδεχόμενο διαφορετικής μεταχειρίσεως των υπαλλήλων». ii) Διαδικασία πιστοποιήσεως Στην προαναφερθείσα απόφαση Putterie-De-Beukelaer κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο ΔΔ διαπίστωσε ότι οι διαδικασίες αξιολογήσεως και πιστοποιήσεως, που ρυθμίζονται αντιστοίχως με τις γενικές εκτελεστικές διατάξεις του άρθρου 43 του ΚΥΚ, τις οποίες εξέδωσε η Επιτροπή, και με την απόφαση της Επιτροπής της 7ης Απριλίου 2004 περί των λεπτομερειών εφαρμογής της διαδικασίας πιστοποιήσεως, είναι διακριτές και διέπονται από διαφορετικούς κανόνες. Ειδικότερα, μολονότι ο προσυπογράφων βαθμολογητής είναι αρμόδιος για την υιοθέτηση της εκθέσεως εξελίξεως της σταδιοδρομίας, υπό την επιφύλαξη ότι η έκθεση δεν θα τροποποιηθεί από τον δευτεροβάθμιο βαθμολογητή, εντούτοις απόκειται στην ΑΔΑ να αποφαίνεται, σε κάθε στάδιο της διαδικασίας πιστοποιήσεως, επί των υποψηφίων για πιστοποίηση. Ειδικότερα, απόκειται στην εν λόγω αρχή, δηλαδή σε αρχή διαφορετική από 212 Έκθεση πεπραγμένων 2008

Δραστηριότητα Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης τον βαθμολογητή της διαδικασίας αξιολογήσεως, να εκτιμήσει, βάσει των υφισταμένων εκθέσεων εξελίξεως της σταδιοδρομίας, την πείρα και την ικανότητα των υποψηφίων προς πιστοποίηση. Στην απόφαση της 21ης Φεβρουαρίου 2008, F-19/06, Semeraro κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο ΔΔ διευκρίνισε ότι το σημείο 1.1 της αποφάσεως της Επιτροπής της 11ης Μαΐου 2005 περί των κριτηρίων κατατάξεως που αφορούν την περίοδο πιστοποιήσεως 2005, που ορίζει ότι προκειμένου να περιληφθεί ένας υπάλληλος στον κατάλογο των προς πιστοποίηση υπαλλήλων πρέπει η δυνητική ικανότητά του να έχει αναγνωριστεί στην έκθεση εξελίξεως της σταδιοδρομίας του, υπερβαίνει τα όρια της εξουσιοδοτήσεως, κατά την οποία, για την κατάρτιση του πίνακα των προς πιστοποίηση υπαλλήλων, η αξία των κριτηρίων και η στάθμισή τους αποφασίζεται από την ΑΔΑ κατόπιν γνωμοδοτήσεως της επιτροπής ίσης εκπροσωπήσεως για την περίοδο που αφορά η πιστοποίηση. 4. Καθεστώς χρηματικών απολαβών και κοινωνικά πλεονεκτήματα του υπαλλήλου Στην απόφαση της 2ας Δεκεμβρίου 2008, F-131/07, Baniel-Kubinova κ.λπ. κατά Κοινοβουλίου, το Δικαστήριο ΔΔ αποφάνθηκε ότι οι έκτακτοι και/ή επικουρικοί υπάλληλοι που έλαβαν την ημερήσια αποζημίωση και, ακολούθως, μερικώς ή πλήρως, την αποζημίωση εγκαταστάσεως (βάσει των δηλώσεων περί μεταφοράς της κατοικίας τους στον τόπο διορισμού τους) δεν μπορούν, μεταγενέστερα, κατά τον χρόνο που αναλαμβάνουν καθήκοντα ως δόκιμοι υπάλληλοι στον ίδιο τόπο διορισμού, να ζητήσουν και πάλι τη χορήγηση ημερήσιας αποζημιώσεως. Πράγματι, η ημερήσια αποζημίωση καταβάλλεται μόνο στους υπαλλήλους και το λοιπό προσωπικό που υποχρεώνονται να αλλάξουν τόπο κατοικίας προκειμένου να συμμορφωθούν με τις απορρέουσες από το άρθρο 20 του ΚΥΚ υποχρεώσεις, προϋπόθεση την οποία δεν πληρούσαν οι προσφεύγοντες, καθόσον είχαν ήδη αλλάξει τον τόπο κατοικίας τους, όπως προκύπτει από τις δηλώσεις που υπέβαλαν προκειμένου να τους χορηγηθεί η αποζημίωση εγκαταστάσεως. 5. Καθεστώς που εφαρμόζεται επί του λοιπού προσωπικού των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων α) Κατάταξη σε βαθμό συμβασιούχου υπαλλήλου Στην απόφαση της 11ης Δεκεμβρίου 2008, F-136/06, Reali κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο ΔΔ διευκρίνισε ότι η οδηγία 89/48/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Δεκεμβρίου 1988, σχετικά με ένα γενικό σύστημα αναγνώρισης των διπλωμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που πιστοποιούν επαγγελματική εκπαίδευση ελάχιστης διάρκειας τριών ετών, δεν έχει ως αποτέλεσμα να περιορίζει την εξουσία εκτιμήσεως ενός θεσμικού οργάνου κατά τη συγκριτική αξιολόγηση των διπλωμάτων στο πλαίσιο της πολιτικής προσλήψεων που ακολουθεί. Στο πλαίσιο της οδηγίας 89/48, η σύγκριση των διπλωμάτων πραγματοποιείται με σκοπό την πρόσβαση σε ορισμένες δραστηριότητες υποκείμενες σε ρυθμίσεις στα διάφορα κράτη μέλη. Μια τέτοια αξιολόγηση δεν πρέπει να συγχέεται με την αξιολόγηση της αντίστοιχης πανεπιστημιακής αξίας των τίτλων που έχουν λάβει οι ενδιαφερόμενοι στα διάφορα κράτη Έκθεση πεπραγμένων 2008 213

Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης Δραστηριότητα μέλη, προκειμένου να καθοριστεί ο βαθμός που συναρτάται με θέση απασχολήσεως σε θεσμικό όργανο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. β) Απόφαση της Επιτροπής της 28ης Απριλίου 2004 σχετικά με το μέγιστο χρονικό διάστημα κατά το οποίο επιτρέπεται η απασχόληση μη μόνιμου προσωπικού στις υπηρεσίες της Επιτροπής Στην απόφαση της 26ης Ιουνίου 2008, F-54/07, Joseph κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο ΔΔ διευκρίνισε, προκειμένου περί της αποφάσεως της Επιτροπής της 28ης Απριλίου 2004 σχετικά με το μέγιστο χρονικό διάστημα κατά το οποίο επιτρέπεται η απασχόληση μη μόνιμου προσωπικού στις υπηρεσίες της Επιτροπής, ότι, επιβάλλοντας, με το άρθρο 85, παράγραφος 1, του ΚΛΠ, ανώτατο όριο πέντε ετών, όσον αφορά τη σύναψη και την ανανέωση συμβάσεων προσλήψεως μη μόνιμου προσωπικού, ο νομοθέτης δεν απαγόρευσε στα θεσμικά όργανα να συνάπτουν ή να ανανεώνουν τέτοιου είδους συμβάσεις, δυνάμει του άρθρου 3α του ως άνω καθεστώτος, για μικρότερης χρονικής διάρκειας περιόδους, υπό την προϋπόθεση τηρήσεως της κατ ελάχιστο όριο διάρκειας αυτών των συμβάσεων που προβλέπει το άρθρο 85, παράγραφος 1, του εν λόγω καθεστώτος (έξι ή εννέα μήνες, αναλόγως της περιπτώσεως). Εντούτοις, ένα θεσμικό όργανο δεν μπορεί, καθόσον σε εναντία περίπτωση παραβαίνει την τελευταία αυτή διάταξη, να περιορίζει κατά τρόπο γενικό και απρόσωπο, στην υπό εξέταση περίπτωση μέσω γενικών εκτελεστικών διατάξεων ή με γενικής ισχύος εσωτερική απόφαση, την ανώτατη δυνατή διάρκεια προσλήψεως συμβασιούχων υπαλλήλων που έχει καθορίσει ο ίδιος ο νομοθέτης. Επί των δικαστικών εξόδων 1. Υποθέσεις εισαχθείσες προ της θέσεως σε ισχύ του Κανονισμού Διαδικασίας του Δικαστηρίου ΔΔ Το Δικαστήριο ΔΔ προέβη επανειλημμένως σε εφαρμογή του άρθρου 87, παράγραφος 3, του Κανονισμού Διαδικασίας του Πρωτοδικείου, που εφαρμόζεται mutatis mutandis, δυνάμει του άρθρου 3, παράγραφος 4, της αποφάσεως 2004/752/ΕΚ, Ευρατόμ του Συμβουλίου, της 2ας Νοεμβρίου 2004, για την ίδρυση Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ L 333, σ. 7), μέχρι της θέσεως σε ισχύ του δικού του Κανονισμού Διαδικασίας. Ειδικότερα, στην απόφαση της 24ης Ιουνίου 2008, F-84/07, Islamaj κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο ΔΔ αποφάσισε να κατανείμει τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων για εξαιρετικούς λόγους, ενώ στις προαναφερθείσες αποφάσεις Bui Van κατά Επιτροπής και Lafili κατά Επιτροπής το Δικαστήριο ΔΔ κατένειμε τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων που ηττήθηκαν, αντιστοίχως, επί ενός ή περισσοτέρων των αιτημάτων τους. Αξίζει, επίσης, να επισημανθεί ότι, σε μια υπόθεση στην οποία το Δικαστήριο ΔΔ αποφάνθηκε ότι παρέλκει η έκδοση αποφάσεως, περίπτωση στην οποία ο δικαστής ρυθμίζει ελεύθερα τα δικαστικά έξοδα δυνάμει του εφαρμοστέου mutatis mutandis άρθρου 87, παράγραφος 6, του Κανονισμού Διαδικασίας του Πρωτοδικείου, η καθής καταδικάστηκε στο σύνολο των δικαστικών εξόδων στα οποία υποβλήθηκε η προσφεύγουσα (διάταξη της 1ης Φεβρουαρίου 2008, F-77/07, Labate κατά Επιτροπής). Πράγματι, το Δικαστήριο ΔΔ έλαβε υπόψη του, αφενός, το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν είχε απαντήσει στη διοικητική ένσταση της προσφεύγουσας και, 214 Έκθεση πεπραγμένων 2008

Δραστηριότητα Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης αφετέρου, το ότι, ανακαλώντας την επίμαχη απόφαση, η Επιτροπή σιωπηρώς αναγνώρισε ότι η διαδικασία εκδόσεως αυτής της αποφάσεως δεν ήταν άψογη, συμβάλλοντας ευθέως στην άσκηση προσφυγής ενώπιον του κοινοτικού δικαστή. 2. Υποθέσεις εισαχθείσες μετά τη θέση σε ισχύ του Κανονισμού Διαδικασίας του Δικαστηρίου ΔΔ Μια από τις σημαντικότερες καινοτομίες του Κανονισμού Διαδικασίας του Δικαστηρίου ΔΔ, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου 2007, αφορά το καθεστώς των δικαστικών εξόδων. Δυνάμει του άρθρου 87, παράγραφος 1, του Κανονισμού Διαδικασίας, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα δικαστικά έξοδα, εφόσον υπάρχει σχετικό αίτημα. Κατά το άρθρο 87, παράγραφος 2, του εν λόγω κανονισμού, όταν το επιβάλλουν λόγοι επιείκειας, το Δικαστήριο ΔΔ μπορεί να αποφασίσει ότι ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται εν μέρει μόνο στα έξοδα ή ότι δεν πρέπει να καταδικαστεί για τους ως άνω λόγους. Στην απόφαση της 4ης Δεκεμβρίου 2008, F-6/08, Blais κατά ΕΚΤ, το Δικαστήριο ΔΔ εφάρμοσε για πρώτη φορά τη σχετική με τους λόγους επιείκειας διάταξη του άρθρου 87, παράγραφος 2, του Κανονισμού Διαδικασίας, κρίνοντας ότι επιβάλλεται, καίτοι η προσφεύγουσα ηττήθηκε, να καταδικαστεί, πέραν των δικών της δικαστικών εξόδων, στο ήμισυ μόνον των δικαστικών εξόδων της καθής. Το Δικαστήριο ΔΔ έκρινε ότι θα ήταν άδικο να καταδικαστεί η προσφεύγουσα στο σύνολο των δικαστικών εξόδων της αντιδίκου της λαμβανομένων υπόψη, πρώτον, ότι η διαδικασία μπορούσε να θεωρηθεί ως έχουσα εν μέρει προκληθεί από τη συμπεριφορά της καθής, δεύτερον, το σχετικό χρηματικό διακύβευμα της διαφοράς για την προσφεύγουσα, τρίτον, το γεγονός ότι τα επιχειρήματα της προσφεύγουσας ήταν σοβαρά, τέταρτον, την προσωπική κατάσταση της προσφεύγουσας και, τέλος, ότι το ποσό των δικαστικών εξόδων στα οποία θα μπορούσε να καταδικαστεί η προσφεύγουσα ήταν το υψηλότερο όλων των άλλων διαφορών των οποίων είχε επιληφθεί το Δικαστήριο ΔΔ, επειδή η καθής εκπροσωπήθηκε όχι μόνον από δικούς της υπαλλήλους αλλά και από δικηγόρο. Με τη διάταξη της 10ης Ιουλίου 2008, F-141/07, Maniscalco κατά Επιτροπής, διευκρινίστηκε ότι το αίτημα να αποφανθεί κατά νόμον το Δικαστήριο ΔΔ επί των δικαστικών εξόδων δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αίτημα να καταδικαστεί ο ηττηθείς διάδικος στα δικαστικά έξοδα. Τέλος, πρέπει να επισημανθεί ότι, στη διάταξη της 25ης Νοεμβρίου 2008, F-53/07, Iordanova κατά Επιτροπής, το Δικαστήριο ΔΔ εφάρμοσε το άρθρο 98, παράγραφος 4, του Κανονισμού Διαδικασίας, που ορίζει ότι, αν ηττηθεί ο δικαιούχος του ευεργετήματος πενίας, το Δικαστήριο ΔΔ μπορεί, για λόγους επιεικείας, αποφαινόμενο επί των δικαστικών εξόδων με την απόφαση που περατώνει τη δίκη, να διατάξει ότι ένας ή περισσότεροι από τους λοιπούς διαδίκους θα φέρουν τα δικαστικά τους έξοδα ή ότι τα έξοδα αυτά θα βαρύνουν, εν όλω ή εν μέρει, το ταμείο του Δικαστηρίου ΔΔ στο πλαίσιο του ευεργετήματος πενίας. II. Αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων Κατά το έτος 2008 περατώθηκαν τέσσερις αιτήσεις ασφαλιστικών μέτρων, οι οποίες απορρίφθηκαν επειδή δεν συνέτρεχε η προϋπόθεση του επείγοντος ως προς τα αιτούμενα μέτρα, Έκθεση πεπραγμένων 2008 215

Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης Δραστηριότητα των οποίων η λήψη πρέπει, κατά πάγια νομολογία, να επιβάλλεται, όπως και η παραγωγή των αποτελεσμάτων τους πριν από την έκδοση της αποφάσεως επί της προσφυγής, προκειμένου να αποφευχθεί σοβαρή και ανεπανόρθωτη ζημία των συμφερόντων του προσφεύγοντος (διατάξεις του προέδρου του Δικαστηρίου ΔΔ της 30ής Ιανουαρίου 2008, F-64/07 R, S κατά Κοινοβουλίου, της 25ης Απριλίου 2008, F-19/08 R, Bennett κ.λπ. κατά ΓΕΕΑ, της 3ης Ιουλίου 2008, F-52/08 R, Plasa κατά Επιτροπής, και της 17ης Δεκεμβρίου 2008, F-80/08 R, Wenig κατά Επιτροπής). Στην προαναφερθείσα διάταξη Wenig κατά Επιτροπής υπομνήστηκε, μεταξύ άλλων, ότι τα μέτρα πρέπει να έχουν προσωρινό χαρακτήρα, υπό την έννοια ότι δεν πρέπει να προκαταλαμβάνουν την επί της ουσίας απόφαση. Απαιτείται, στο πλαίσιο της σταθμίσεως των συγκρουομένων συμφερόντων, να λαμβάνεται υπόψη ο αναγκαίος χαρακτήρας ενδεχόμενης αναστολής εκτελέσεως της επίμαχης αποφάσεως και να μη γίνεται δεκτή η σχετική αίτηση παρά μόνον εφόσον δεν αμφισβητείται η επείγουσα ανάγκη λήψεως του αιτουμένου μέτρου. III. Αιτήσεις παροχής του ευεργετήματος πενίας Από της θέσεως σε ισχύ, την 1η Μαΐου 2008, των πρακτικών οδηγιών προς τους διαδίκους, όλες οι αιτήσεις παροχής του ευεργετήματος πενίας πρέπει να υποβάλλονται με τη συμπλήρωση υποχρεωτικού εντύπου, το οποίο περιέχει οδηγίες προς τους αιτούντες. Κατά το 2008 εκδόθηκαν επτά διατάξεις επί αιτήσεων παροχής του ευεργετήματος πενίας. Πλην της αιτήσεως που υποβλήθηκε στο πλαίσιο της υποθέσεως F-142/07 AJ, Kaminska κατά Επιτροπής των Περιφερειών, η οποία έγινε δεκτή, οι σχετικές αιτήσεις απορρίφθηκαν επειδή ο αιτών δεν ευρισκόταν ή δεν απέδειξε ότι ευρισκόταν σε πλήρη ή μερική αδυναμία αντιμετωπίσεως των εξόδων για τη δικαστική του επικουρία ή αντιπροσώπευση, λόγω της οικονομικής του καταστάσεως. Στις απορριπτικές των αιτήσεων παροχής του ευεργετήματος πενίας διατάξεις τονίστηκε, ιδίως, ότι το άρθρο 95, παράγραφος 2, δεύτερο εδάφιο, του Κανονισμού Διαδικασίας ορίζει ότι η οικονομική κατάσταση του αιτούντος εκτιμάται λαμβανομένων υπόψη αντικειμενικών στοιχείων, όπως τα εισοδήματά του, η περιουσία και η οικογενειακή του κατάσταση. Υπογραμμίστηκε, επίσης, ότι, κατά το άρθρο 96, παράγραφος 2, πρώτο εδάφιο, του εν λόγω κανονισμού, η αίτηση παροχής του ευεργετήματος πενίας συνοδεύεται από κάθε στοιχείο και δικαιολογητικό έγγραφο με το οποίο μπορεί να εκτιμηθεί η οικονομική κατάσταση του αιτούντος, όπως πιστοποιητικό της αρμόδιας εθνικής αρχής που να αποδεικνύει την εν λόγω οικονομική κατάσταση. 216 Έκθεση πεπραγμένων 2008