5. Η εκπαίδευση στην Κοινωνία της Πληροφορίας 5.1 Εισαγωγή 5.2 Τα βασικά χαρακτηριστικά της συντελούμενης αλλαγής 5.3 Οι νέες προτεραιότητες 5.4 Τα συστατικά στοιχεία του νέου εκπαιδευτικού περιβάλλοντος 5.5 Από το παραδοσιακό σχολείο στο νέο μαθησιακό περιβάλλον 5.6 Ο Σύγχρονος ρόλος των εκπαιδευτών και των εκπαιδευομένων
5.1 Εισαγωγή Η έλευση της Κοινωνίας της Πληροφορίας (ΚτΠ) θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές στο σύνολο των ανθρώπινων δραστηριοτήτων Ο τομέας της εκπαίδευσης αποτελεί την κυριότερη προτεραιότητα της ΚτΠ, έναν από τους πλέον σημαντικούς πυλώνες της νέας ψηφιακής εποχής Η ΚτΠ έχει ανάγκη το σύνολο των πολιτών χωρίς εξαιρέσεις και αποκλεισμούς Η εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί το μεγάλο όπλο της ΚτΠ, για την ομαλή μετάβαση και την αρμονική ένταξη των πολιτών στο νέο ψηφιακό τους περιβάλλον
5.2.2 Τα βασικά χαρακτηριστικά της συντελούμενης αλλαγής Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε τρία βασικά επίπεδα στα οποία σηματοδοτείται η συντελούμενη αλλαγή στα πλαίσια της εκπαιδευτικής διαδικασίας 1. Η σχέση πληροφορίας, μάθησης, γνώσης γίνεται ολοένα και πιο δυσδιάκριτη. 2. Το κέντρο βάρους της εκπαιδευτικής διαδικασίας μετατοπίζεται. 3. Μεταβάλλεται η έννοια του χώρου και του χρόνου
5.3 Οι νέες προτεραιότητες (Κ5-Β1) 5.3.1 Ευελιξία και προσαρμοστικότητα σε σχέση με το περιεχόμενο της παρεχόμενης γνώσης. 5.3.2 Νέες καινοτόμες προσεγγίσεις στην ίδια την εκπαιδευτική διαδικασία 5.3.3 Ριζικές διαρθρωτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις στα εκπαιδευτικά συστήματα των υποχρεωτικών βαθμίδων της εκπαίδευσης.
5.3.1 Ευελιξία και προσαρμοστικότητα σε σχέση με το περιεχόμενο της παρεχόμενης γνώσης. Η βαθμίδα της υποχρεωτικής εκπαίδευσης βρίσκεται αρκετά μακριά από τις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής Η έννοια της ευελιξίας και της προσαρμοστικότητας Δεν είναι δυνατόν να ομιλούμε για ευέλικτα προγράμματα σπουδών αν δεν υπάρχουν εκπαιδευτές έτοιμοι να τα υποστηρίξουν Η σημασία της εκπαίδευσης εκπαιδευτών Νέοι μέθοδοι διδασκαλίας, νέες παιδαγωγικές προσεγγίσεις και εκπαιδευτικά εργαλεία, ηλεκτρονικά βοηθήματα και οδηγοί προσιτά στον κάθε εκπαιδευτικό Διασύνδεση σχολικών μονάδων
5.3.2 Νέες καινοτόμες προσεγγίσεις στην ίδια την εκπαιδευτική διαδικασία Οι αλλαγές αφορούν το σύνολο των εκπαιδευτικών βαθμίδων Η εισαγωγή των Εκπαιδευτικών τεχνολογιών Η βασική σχέση εκπαιδευτή - εκπαιδευόμενου ανατρέπεται Εξ άποστασεως εκπαίδευση Προσδοκίες και προβληματισμοί
5.3.3 Ριζικές διαρθρωτικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις στα εκπαιδευτικά συστήματα των υποχρεωτικών βαθμίδων της εκπαίδευσης. Οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις προωθούν Την ένταξη των νέων τεχνολογιών και του διαδικτύου στην σχολική καθημερινότητα Την διασύνδεση των σχολικών μονάδων Τον σχεδιασμό και την δημιουργία ενοτήτων εξ αποστάσεως εκπαίδυεσης, την δημιουργική χρήση εκπαιδευτικών πολυμέσων την πιλοτική εφαρμογή εξ αποστάσεως μεθόδων αξιολόγησης
5.4 Τα Συστατικά Στοιχεία του Νέου Εκπαιδευτικού Σχολικού Περιβάλλοντος 1. Ανοιχτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση 2. Δια Βίου Μάθηση 3. Παιδαγωγικό Πρότυπο
Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση Ασύγχρονη Μετάδοση Εκπαιδευτικά πολυμέσα Εκπαιδευτικά Περιβάλλοντα Ολοκληρωμένο Εκπ.Περ Εκπαιδευτικές Ψηφιακές Οντότητες. Video Σύγχρονη Μετάδοση Συστήματα Τηλεδιάσκεψης Μέσω Διαδικτύου.
Η ασύγχρονη μετάδοση διακρίνεται Στην Αυτοδιδασκαλία ο εκπαιδευόμενος εκπαιδεύεται μόνος του χρησιμοποιώντας όποιο μέσο κρίνει αυτός κατάλληλο (βιβλία, CBT, Internet κλπ.). Στην Ημιαυτόνομη Εκπαίδευση ισχύει ότι και στην Αυτοδιδασκαλία μόνο που υπάρχει και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα επικοινωνίας με τον υπεύθυνο εκπαιδευτή είτε με φυσική παρουσία στην τάξη, είτε μέσω δικτύου (Internet, E-mail κλπ.) είτε μέσω audio ή/και video conference και προφανώς τις ώρες εκείνες θεωρείται ότι έχουν σύγχρονη εκπαίδευση. Στην Συνεργαζόμενη (Collaborative) Εκπαίδευση εκπαιδευτής και εκπαιδευόμενοι επικοινωνούν ασύγχρονα μεταξύ τους, οι εκπαιδευόμενοι μελετούν στον δικό τους χρόνο, ακολουθούν όμως ένα χρονοδιάγραμμα παράδοσης των εργασιών Παράδειγμα 1: Μαθήματα αγγλικών Παράδειγμα 2: Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Δια βίου Μάθηση Γενική Εκπαίδευση Θεωρίες Μάθησης Νέες εκπ. Τεχνολογίες Παιδαγωγικές Προσεγγίσεις Εξειδικευμένες Γνώσεις Διαδίκτυο Εκπαιδευτικά Λογισμικά Εκπαιδευτικά πολυμέσα Εναλλασσόμενες Δεξιότητες Μοντελοποίηση συστημάτων Ανάπτυξη μεθοδολογίας
Παιδαγωγικό Πρότυπο Ολιστικό Μοντέλο Η πληροφορική δεν αποτελεί αυτόνομο διδακτικό αντικείμενο Διδάσκεται μέσα από τα υπόλοιπα μαθήματα Μετασχηματίζει την υφή της διδασκαλίας Μεταλλάσσει τα εκπαιδευτικά βοηθήματα (βιβλία. κλπ) Πραγματολογικό Μοντέλο Συνδυάζει Την αυτόνομη διδασκαλία της πληροφορικής Σταδιακή ένταξη νέων τεχν. Εφαρμογών (Εκπ.Πολυμέσα κλπ)
Η ραγδαία ανάπτυξη των νέων τεχνολογικών επικοινωνιακών και πληροφοριακών εφαρμογών (τηλεδιάσκεψη, ηλεκτρονική ανταλλαγή αρχείων κτλ) η ηλεκτρονική διασύνδεση των εκπαιδευτικών μονάδων και η διείσδυση των εκπαιδευτικών πολυμέσων στο βασικό κορμό της μαθησιακής ακολουθίας προσδίδουν στην διαδικασία της εξ αποστάσεως μάθησης τον αναμφισβήτητο ρόλο του προπομπού των μεγάλωνκαιριζικώναλλαγώνστο ευρύτερο εκπαιδευτικό περιβάλλον
5.5 Από το παραδοσιακό σχολείο στο νέο μαθησιακό περιβάλλον 5.5.1 Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του παραδοσιακού σχολείου 5.5.2 Το υβριδικό μαθησιακό περιβάλλον 5.5.3 Το μη γραμμικό μοντέλο εκπαίδευσης
5.5.1Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του παραδοσιακού σχολείου Το πρώτο βασικό χαρακτηριστικό αναφέρεται στον ρόλο του εκπαιδευτικού, ο οποίος αποτέλεσε για χρόνια την μοναδική σχεδόν πηγή της γνώσης στις σχολικές τάξεις Το δεύτερο συστατικό στοιχείο αναφέρεται στον ρόλο του εκπαιδευόμενου, ο οποίος στα πλαίσια του συμβατικού μοντέλου περιορίζονταν σε έναν πιο παθητικό ρόλο. Τα εκπαιδευτικά εργαλεία (βιβλία, σημειώσεις κλπ) που για χρόνια συμπλήρωναν τους δυο πόλους της εκπαίδευσης παρέμειναν στα βασικά τους χαρακτηριστικά αναλλοίωτα Η εκπαιδευτική διαδικασία έτσι όπως καθιερώθηκε στο πέρασμα των χρόνων, θα μπορούσε να συσχετιστεί με την γραμμή παραγωγής ενός εμπορικού προϊόντος, στα πλαίσια του βιομηχανικού μοντέλου ανάπτυξης Παράδειγμα
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ Σχολείο VS ΕΙΚΟΝΙΚΟ εκπαιδευτικό περιβάλλον;
Οι τρεις προσεγγίσεις Τεχνολογική Προσέγγιση Παιδαγωγική Προσέγγιση Η Προσέγγιση των Social & Educational Informatics
Η Βέλτιστη Λύση Να συνδυάσουμε τις νέες τεχνολογίες με τις παραδοσιακές παιδαγωγικές προσεγγίσεις Πρέπει να συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε όσα ξέρουμε πως αποδίδουν, Και να πειραματιζόμαστε με πάθος με νέες ιδέες Μιχάλης Δερτούζος
5.5.2 Το υβριδικό μαθησιακό περιβάλλον. Η συμβατική εκπαίδευση χρησιμοποιεί ολοένα και περισσότερο τις νέες εκπαιδευτικές τεχνολογίες, Ενώ ηεξ αποστάσεως εκπαίδευση γίνεται ολοένα πιο ανθρωποκεντρική και πολλές φορές συνδυάζεται με παραδοσιακά προγράμματα σπουδών.
Το υβριδικό σχολείο Πρέπει να συμφωνήσουμε σε δύο σημαντικές αρχές: 1. Η κοινωνικοποίηση των μαθητών στα πλαίσια του σχολικού περιβάλλοντος αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Το κέντρο της εκπαιδευτικής διαδικασίας παραμένει το σχολείο και η σχολική τάξη. Η κοινωνικοποίηση των παιδιών στηρίζεται στα παραδοσιακά παιδαγωγικά πρότυπα 2. Το δημοτικό σχολείο προετοιμάζει τους αυριανούς πολίτες της Κοινωνίας της Πληροφορίας Εισαγωγή των εκπαιδευτικών τεχνολογιών στην μαθησιακή διαδικασία Αναθεώρηση μοντέλου διδασκαλίας (μαθητοκεντρικό, εξατομικευμένο) Μετασχηματισμός διδακτικών προτύπων (συνεργατικότητα, διερευνητική μάθηση) Μετασχηματισμός μέσων και μεθόδων διδασκαλίας. Νέα παιδαγωγικά μοντέλα.
5.5.3 Το μη γραμμικό μοντέλο εκπαίδευσης Η δημιουργία ενός ανοιχτού μαθησιακού περιβάλλοντος, προϋποθέτει: την μετεξέλιξη του ρόλου του διδάσκοντα και του διδασκόμενου, την βέλτιστη χρήση των εκπαιδευτικών εργαλείων στην κατεύθυνση της αλλαγής των μαθησιακών προσεγγίσεων και των εκπαιδευτικών μεθόδων την εξοικείωση όλων των εμπλεκομένων με το γεγονός ότι η εκπαιδευτική διαδικασία θα μας συντροφεύει στο σύνολο του επαγγελματικού μας βίου
Έναρξη εκπαιδευτικής διαδικασίας - Εκπαιδευτικός Ιμάντας - Λήξη εκπαιδευτικής διαδικασίας Εκπαιδευόμενοι Εκπαιδευτές Σχήμα 1 Απεικόνιση του συμβατικού γραμμικού μοντέλου εκπαίδευσης.
Το ανοιχτό μαθησιακό περιβάλλον Δια βίου Μάθηση Ο νέος ρόλος του εκπαιδευόμε νου Ο νέος ρόλος του εκπαιδευτή Χρήση νέων Εκπαιδευτικών Προσεγγίσεων - μ αεθοών Σχήμα 2: Τα συστατικά στοιχεία του νέου ανοιχτού μαθησιακού περιβάλλοντος υβριδικού τύπου
5.6 Ο σύγχρονος ρόλος του διδάσκοντα στο σύγχρονο εκπαιδευτικό περιβάλλον Απόλυτος άρχοντας της γνώσης Συντονιστής των νέων τεχνολογικών μέσων και μεθόδων Μεταφορικός ιμάντας γνώσεων Μαθαίνει στους εκπαιδευομένου πως να μαθαίνουν Δίαυλος σε πηγές της γνώσης Σύμβουλος για την βέλτιστη επεξεργασία του τεράστιου όγκου πληροφορίας