3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών"

Θεόκριτος Αλιβιζάτος
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών Παρουσίαση βασισμένη στο κείμενο: «Προδιαγραφές ψηφιακής διαμόρφωσης των σχολικών βιβλίων και γενικότερα του έντυπου εκπαιδευτικού υλικού» των Δημήτρη Κουτσογιάννη, Επίκουρου Καθηγητή, Τμήμα Φιλολογίας Α.Π.Θ. Κωνσταντίνου Ντίνα, Καθηγητή, Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Π.Δ.Μ. Σωφρόνη Χατζησαββίδη, Καθηγητή, ΤΕΠΑΕ, Α.Π.Θ.

2 ΤΠΕ και σενάριο Από το 1990 προωθείται η πραγματολογική προσέγγιση (εφικτή ή μικτή προσέγγιση) των ΤΠΕ στην εκπαίδευση. Οι ΤΠΕ μετατρέπονται σε εργαλείο της καθημερινής ζωής και η άγνοιά τους συνιστά τεχνολογικό αναλφαβητισμό. Το σενάριο συνδυάζει τον τεχνολογικό αλφαβητισμό με τα πλεονεκτήματα της νέας παιδαγωγικής προσέγγισης.

3 Εμπλουτισμός των βιβλίων Ο εμπλουτισμός αποβλέπει στην παροχή κατάλληλου μαθησιακού υλικού (π.χ. εικόνες, βίντεο, αλληλεπιδραστικά εργαλεία κλπ.). Στην αναζήτηση του πρόσθετου αυτού υλικού δίνεται μεγάλη βαρύτητα ώστε να αντλείται κυρίως από «έγκυρες» πηγές δηλ. από ιστοσελίδες γνωστών ιδρυμάτων και οργανισμών που ειδικεύονται στο πεδίο για το οποίο αναζητείται υλικό.

4 Εμπλουτισμός των βιβλίων Πηγές: Περιβάλλοντα που διευκολύνουν την απόκτηση γνώσεων με τρόπο δυναμικό. Περιβάλλοντα αναζήτησης αυθεντικού πληροφοριακού υλικού. Αρχεία με πολυμεσικό υλικό Πύλες Μικροεφαρμογές (applets) Άλλα

5 Εμπλουτισμός των βιβλίων Χρειάζεται προσοχή ως προς το τι ενισχύεται και γιατί. Ο εμπλουτισμός δεν μπορεί να γίνεται τυχαία. Ο εμπλουτισμός δεν πρέπει να είναι εξαντλητικός, γιατί μπορεί να οδηγήσει τη διδασκαλία σε λάθος κατευθύνσεις.

6 Το σενάριο Σενάριο θα μπορούσε να οριστεί: η πλήρης καταγραφή μιας διδακτικής πρότασης σε όλα της τα μέρη, από την ταυτότητα του δημιουργού μέχρι τη λεπτομερή περιγραφή της. Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, ενώ μέρος του σεναρίου το φύλλο εργασίας απευθύνεται στους μαθητές.

7 Σχέδιο διδασκαλίας; Το σενάριο αποτελεί σχέδιο διδασκαλίας με την έννοια ότι είναι ένα (υπό διαμόρφωση) σχέδιο διαθέσιμο να αξιοποιηθεί με ποικίλους τρόπους και από άλλους: ως αφετηρία προβληματισμού και ανάπτυξης δικών τους προτάσεων, ως βάση για προσαρμογή στα δικά τους δεδομένα αλλά και ως πλαίσιο για επιλεκτική υιοθέτηση συγκεκριμένων μόνο διδακτικών πρακτικών.

8 Ως σχέδιο εργασίας Η λογική του σεναρίου-σχεδίου εργασίας, προϋποθέτει αξιοποίηση των διαθέσιμων μαθησιακών πόρων (βιβλία, λογισμικά, ψηφιακά περιβάλλοντα). Αυτό σημαίνει ότι οι διδάσκοντες εξετάζουν κάθετα την ύλη (όχι απλώς οριζόντια), επομένως, σχεδιάζουν από την αρχή της χρονιάς το είδος και την έκταση των σεναρίων που θα αναπτύξουν.

9 Πολλές αλλαγές ταυτόχρονα! Κατά βάθος πρόκειται για πολλές αλλαγές ταυτόχρονα: πρόταση για αλλαγή της ισχύουσας πρακτικής της διδασκαλίας και πρόταση για αλλαγή στο περιεχόμενο και το πλαίσιο της διδασκαλίας, που σημαίνει κατά βάθος διαφορετική πρόταση για το ρόλο εκπαιδευτικού και μαθητή.

10 Η δραστηριότητα Η δραστηριότητα αποτελεί ένα σχέδιο εργασίας μικρής έκτασης το οποίο απαιτεί μικρότερο βαθμό εγκατάλειψης του σχολικού εγχειριδίου. Ένα ενδιάμεσο στάδιο, ως πρώτο βήμα στη δημιουργία ολοκληρωμένου σεναρίου

11 Η δραστηριότητα Η εστίαση, είναι περισσότερο τοπική και το μάθημα μπορεί να ακολουθεί τη διάταξη της ύλης, όπως παρέχεται στο σχολικό βιβλίο. Οι δραστηριότητες αποτελούν κατά βάθος άσκηση και για τους εκπαιδευτικούς, προκειμένου να εξοικειωθούν σταδιακά με πιο δημιουργικές μορφές διδασκαλίας.

12 Η δραστηριότητα Από μία άλλη οπτική, μια δραστηριότητα είναι μέρος ενός σεναρίου, με την έννοια ότι το σενάριο απαρτίζεται από περισσότερες από μία δραστηριότητες. Οι δραστηριότητες και τα ολοκληρωμένα σενάρια έχουν πολλά κοινά στοιχεία: Η σύνδεση του γνωστικού αντικειμένου με ποικίλες κοινωνικές πρακτικές και όχι η αντιμετώπισή του ως «ύλη». Η δυναμική αξιοποίηση διδακτικών πόρων. Ο δημιουργικός τρόπος αξιοποίησης των ΤΠΕ, αφού και στα δύο αξιοποιούνται πιο σύγχρονες αντιλήψεις για τη σχέση μάθησης και ΤΠΕ Ο δημιουργικός ρόλος που προϋποθέτουν για δασκάλους και μαθητές.

13 Είδη δραστηριοτήτων Δραστηριότητες διερεύνησης ιδεών, αντιλήψεων, αναπαραστάσεων Δραστηριότητες κατάκτησης της έννοιας Δραστηριότητες εμπέδωσης Δραστηριότητες μεταγνώσης Δραστηριότητες αξιολόγησης Δραστηριότητες ανάπτυξης της έκφρασης, της φαντασίας και της δημιουργικότητας

14 Ένα παράδειγμα Συχνά τα σχολικά βιβλία σε κάποιες ενότητες προβλέπουν και προτείνουν μικροεργασίες, οι οποίες είναι συνήθως (ή μπορούν να γίνουν εύκολα) διερευνητικού και συνεργατικού χαρακτήρα. Οι εργασίες αυτές συνήθως παραλείπονται, επειδή «διαφορετικά δεν βγαίνει η ύλη». Παράδειγμα εμπέδωσης διδασκαλίας γνωστικού αντικειμένου: Φτιάξε το ημερήσιο πρόγραμμα γευμάτων (δραστηριότητα κατανόησης) Παράδειγμα εμπέδωσης διδασκαλίας γνωστικού αντικειμένου: Οδήγησε την πασχαλίτσα μέσα στο λαβύρινθο (επίλυση προβλήματος)

15 Φάσεις ανάπτυξης ενός διδακτικού σεναρίου Η δημιουργία-συγγραφή ενός διδακτικού σεναρίου επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από: τη σχετική εμπειρία (σε σενάρια) τις γνώσεις (επί του αντικειμένου) και την παιδαγωγική προσέγγιση του συγγραφέα

16 Φάσεις ανάπτυξης ενός διδακτικού σεναρίου Σχεδιασμός: προσδιορίζονται η κεντρική ιδέα, η διδακτική ανάγκη, το γνωστικό αντικείμενο και οι στόχοι. Προετοιμασία: περιγράφονται με λεπτομέρεια οι δραστηριότητες και συσχετίζονται με τους στόχους, οι ρόλοι των εμπλεκομένων συλλέγεται υποστηρικτικό υλικό, επιλέγονται οι τύποι των ΤΠΕ που θα αξιοποιηθούν σε συνδυασμό με τον προτεινόμενο χώρο - εργαστήριο διεξαγωγής, καθορίζεται ο τρόπος αξιολόγησης

17 Ανάπτυξη: Φάσεις ανάπτυξης ενός διδακτικού σεναρίου Ελέγχονται οι ΤΠΕ που θα χρησιμοποιηθούν, δημιουργείται το μαθησιακό υλικό σε ψηφιακή ή έντυπη μορφή (λογισμικά - πειραματικές διαδικασίες, φύλλα εργασίας, τεστ αξιολόγησης, διερεύνηση άλλων σχετικών εφαρμογών, κλπ). Στη φάση αυτή η πιλοτική χρήση του σεναρίου είναι πολύ χρήσιμη. Ολοκλήρωση: Ενοποιείται το υλικό σε μία ολοκληρωμένη και ενιαία μορφή που καταλήγει στη δημιουργία φακέλου με το έντυπο και το ηλεκτρονικό περιβάλλον με τις χρησιμοποιούμενες ΤΠΕ.

18 Φάσεις ανάπτυξης ενός Εφαρμογή στη διδακτική πράξη. Αξιολόγηση: γίνεται συνολική αποτίμηση της μαθησιακής αξίας του διδακτικού σεναρίου από τους εκπαιδευτικούς που το χρησιμοποίησαν. Από την ευστοχία της αξιολόγησης κρίνεται και η περαιτέρω αποτελεσματική βελτίωση και τροποποίηση του σεναρίου. διδακτικού σεναρίου

19 Αξιολόγηση διδακτικού σεναρίου 1. Να έχει ξεκάθαρους επιδιωκόμενους διδακτικούς στόχους και να γίνεται σαφής σύνδεση τους με το αναλυτικό πρόγραμμα 2. Να βασίζεται σε καλά τεκμηριωμένη παιδαγωγική θεώρηση 3. Να διευκολύνει τη διαθεματική προσέγγιση 4. Να ενισχύει τη διερευνητική, ομαδική και ενεργητική μάθηση. Ιδιαίτερα ένα σενάριο συνεργατικής μάθησης απαιτεί διαφορετικό τρόπο αξιολόγησης κυρίως στις μικρότερες ηλικίες και μπορεί οι στόχοι που αφορούν στη συνεργατικότητα να υποσκελίσουν τους καθεαυτό γνωστικούς στόχους 5. Να αξιοποιεί τις Τ.Π.Ε. και όπου είναι δυνατόν τη δυνατότητα πολλαπλών ταυτόχρονων αναπαραστάσεων. Επιθυμητό είναι να δίνονται περισσότερες από μία εναλλακτικές επιλογές στη χρήση Τ.Π.Ε.

20 Αξιολόγηση διδακτικού σεναρίου 6. Να αποδίδει ξεκάθαρους ρόλους για κάθε εμπλεκόμενο με σαφή ορισμό της αλληλεπίδρασης μεταξύ τους 7. Να γίνεται ρεαλιστική πρόβλεψη του χρόνου κάθε δραστηριότητας 8. Να γίνεται ρεαλιστική χρήση του χώρου πραγματοποίησης, ώστε να είναι ευέλικτο και προσαρμόσιμο στις κατά τόπους ιδιαιτερότητες των σχολικών εργαστηρίων (συνήθως πληροφορικής) 9. Να παρέχει στον εκπαιδευτικό τη δυνατότητα να το επεκτείνει είτε προσθέτοντας νέες δραστηριότητες στο ίδιο θεματικό πεδίο είτε εφαρμόζοντάς το σε άλλο γνωστικό αντικείμενο 10.Να χαρακτηρίζεται κατά το δυνατό από απλότητα, η οποία βοηθά τον εκπαιδευτικό να το ενσωματώσει εύκολα στη διδακτική πρακτική.

21 Το διδακτικό σενάριο δεν είναι: Τυποποιημένο σχέδιο μαθήματος Συνταγή για επανάληψη μιας μαθησιακής διαδικασίας Χρήση λογισμικού ως αυτοσκοπός Πορεία μαθήματος

Σχετικά έγγραφα

6.5 Ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση εκπαιδευτικών σεναρίων και δραστηριοτήτων ανά γνωστικό αντικείμενο

6.5 Ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση εκπαιδευτικών σεναρίων και δραστηριοτήτων ανά γνωστικό αντικείμενο Το εκπαιδευτικό σενάριο Η χρήση των Τ.Π.Ε. στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση θα πρέπει να γίνεται με οργανωμένο