Περιεχόµενα Πρόλογος. 17 Εισαγωγή.. 19 Κεφάλαιο 1: Αραβικός Κόσµος Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική 21 Αραβικός κόσµος 22 Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του αραβικού κόσµου 24 Πετρέλαιο και φυσικό αέριο 26 Ισλάµ.... 30 Ισλαµικός φονταµενταλισµός... 35 Αραβικός πληθυσµός 40 Οικονοµία αραβικών χωρών 43 Προσφυγικά και µεταναστευτικά ρεύµατα. 47 Υδάτινοι πόροι. 48 Ένοπλες δυνάµεις, συµβατικό οπλοστάσιο και όπλα µαζικής καταστροφής.. 52 Κεφάλαιο 2: Τυνησία Η Τυνησία πριν την «Επανάσταση του Γιασεµιού Zine el-abidine Ben Ali.. 59 Εκτελεστική και νοµοθετική εξουσία.. 60 ικαστική εξουσία 61 Εθνο-θρησκευτική σύσταση. 61 Θρησκευτική ελευθερία.. 61 ικαιώµατα των Τυνήσιων γυναικών.. 62 Ελευθερία της έκφρασης. 62 ικαιώµατα του «συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι». 63 ιαφθορά.. 63 Οικονοµία ενέργεια 64 Ισλαµικός φονταµενταλισµός 65 Σχέσεις της Τυνησίας µε τις Ηνωµένες Πολιτείες.. 66 Σχέσεις της Τυνησίας µε την Ευρωπαϊκή Ένωση. 67 Η «Επανάσταση του Γιασεµιού» Οι τελευταίες 28 ηµέρες του Ben Ali στην εξουσία. 69 Η εκθρόνιση του Τυνήσιου µονάρχη.. 71 Η µετά το Ben Ali εποχή Η σύσταση του προσωρινού υπουργικού Συµβουλίου 72 Αλλεπάλληλες ανακατατάξεις του πολιτικού συστήµατος 73 Ανθρώπινες απώλειες 74 Νοµιµοποιήσεις πολιτικών κοµµάτων. 74 Έλλειµµα εσωτερικής ασφάλειας.. 75 Ο Ben Ali ενώπιον της δικαιοσύνης 76 Πολιτικά κόµµατα µετά την εκθρόνιση του Ben Ali 78 Το νέο πολιτικό status 79 Γιατί εκθρονίσθηκε ο Ben Ali; 82
Αµερικανο-τυνησιακές σχέσεις µετά την εξέγερση.. 83 Μείζονα ερωτήµατα για τη νέα διακυβέρνηση της χώρας. 84 Κεφάλαιο 3: Αίγυπτος Η Αίγυπτος πριν την πτώση του Mubarak Ισχυρό προεδρικό σύστηµα 85 ηµοκρατικό έλλειµµα.. 87 ικαστική εξουσία. 88 Μουσουλµανική Αδελφότητα. 90 Εθνο-θρησκευτική σύσταση 92 Θρησκευτική ελευθερία.. 92 Ανθρώπινα δικαιώµατα.. 94 ικαιώµατα των γυναικών 95 Ελευθερία της έκφρασης. 95 ικαιώµατα του «συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι» 96 ιαφθορά. 97 Φτώχεια, πληθωρισµός και επιδότηση του ψωµιού.. 97 Η σχέση ενόπλων δυνάµεων και αιγυπτιακής κοινωνίας.. 98 Αµερικανο-Αιγυπτιακές σχέσεις 98 Η «Επανάσταση της Πλατείας Tahrir» Λίγο πριν την εξέγερση 100 Πρώτη «ηµέρα οργής». 101 εύτερη «ηµέρα οργής». 101 Τρίτη «ηµέρα οργής».. 102 Τέταρτη «ηµέρα οργής».. 103 ιεθνείς αντιδράσεις 103 ιορισµός αντιπροέδρου και νέου πρωθυπουργού 104 Η επόµενη µέρα στον αραβικό κόσµο 107 Το πρώτο διάγγελµα του Mubarak 109 Αιµατηρές συγκρούσεις στην πλατεία Tahrir. 113 Κυβερνοπόλεµος υπέρ και κατά των διαδηλωτών 115 Αντιπολιτευόµενες οµάδες.. 115 Ελληνική διπλωµατική δραστηριότητα 116 Παραίτηση της ηγεσίας του κυβερνώντος κόµµατος.. 117 Εκρήξεις σε αγωγό φυσικού αερίου.. 118 Προτάσεις για συνταγµατικές µεταρρυθµίσεις 119 Καταγραφή των ανθρώπινων απωλειών. 119 Απογοήτευση και οργή 120 Το τέλος της εποχής Mubarak... 121 Η Αίγυπτος µετά το Mubarak Οι πρώτες διεθνείς αντιδράσεις. 122 Η πρώτη εβδοµάδα µετά το Mubarak. 123 «Τουρκικό µοντέλο» στην Αίγυπτο; 124 Το διεθνές ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στην Αίγυπτο. 125 Το ελληνικό ενδιαφέρον 126 Η τύχη του Mubarak και των υποστηρικτών του 128 Νέα κυβέρνηση και διεξαγωγή δηµοψηφίσµατος.. 130
Η δράση των υπηρεσιών ασφάλειας επί εποχής Mubarak 130 Επίσηµος απολογισµός των ανθρώπινων απωλειών 131 Ο σχηµατισµός του «Κόµµατος της Ελευθερίας και της ικαιοσύνης»... 131 Η πρώτη πολιτική σύνοδος 132 Το άνοιγµα της Rafah και η συµφιλίωση Hamas-Fatah. 132 Οι επιπτώσεις της εξέγερσης στην οικονοµία της Αιγύπτου.. 133 Απολογισµός της επανάστασης και µελλοντικές εξελίξεις.. 138 Θολό το τοπίο στις σχέσεις Ισραήλ Αιγύπτου... 140 Το δεύτερο µέρος της εξέγερσης.. 141 υσοίωνες µελλοντικές εξελίξεις 142 Γεωπολιτικές εξελίξεις στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.. 145 Κεφάλαιο 4: Λιβύη Η Λιβύη πριν την έναρξη του εµφύλιου Muammar al-qaddafi. 147 Το λιβυκό καθεστώς.. 148 ικαστική εξουσία.. 149 Ελευθερία της έκφρασης 149 ικαιώµατα του «συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι».. 149 Ανθρώπινα δικαιώµατα 149 ικαιώµατα των Λίβυων γυναικών. 150 Εθνο-θρησκευτική σύσταση 150 Θρησκευτική ελευθερία. 151 Τροµοκρατία.. 151 Οικονοµία ενέργεια.. 153 Η εξέγερση και ο εµφύλιος της Λιβύης Η πρώτη διαδήλωση στη Βεγγάζη 157 17 Φεβρουαρίου 2011: «Ηµέρα οργής». 158 Άνοδος της τιµής του πετρελαίου.. 159 Επιχείρηση επαναπατρισµού. 159 Συγκρουσιακή κατάσταση και καταδίκη από τον ΟΗΕ... 160 Κυρώσεις από το Συµβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. 162 Ανθρωπιστική κρίση.. 162 Απρόβλεπτες µελλοντικές εξελίξεις.. 163 Προσωρινό Μεταβατικό Εθνικό Συµβούλιο.. 164 Προετοιµασία για διεθνή επέµβαση.. 166 Τα πέντε πιθανά σενάρια.. 168 Απόφαση 1973 του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ 169 Επιχείρηση «Αυγή της Οδύσσειας». 170 ιαφωνίες για τη διεξαγωγή της επιχείρησης.. 174 Επιχείρηση «Ενωµένος Προστάτης» υπό ΝΑΤΟϊκή διοίκηση 177 Χωρίς λύση για τη Λιβύη η Σύνοδος του Λονδίνου.. 177 ιεξαγωγή παρατεταµένων επιχειρήσεων.. 179 Απειλείται περαιτέρω το λιβυκό καθεστώς.. 181 Αντιδράσεις σε ΟΗΕ και ΝΑΤΟ. 181 Η επαµφοτερίζουσα στάση της Τουρκίας. 182 Προώθηση των αντικαθεστωτικών δυνάµεων 184
Η Λιβύη µετά τον εµφύλιο Το τέλος του εµφυλίου. 186 Ανησυχίες για διασπορά οπλικών συστηµάτων και χηµικών όπλων 188 Νέα µεταβατική κυβέρνηση. 189 Προβληµατισµός για τη µετα-κανταφική εποχή. 191 Ελληνικό ενδιαφέρον.. 192 Η λιβυκή οικονοµία µετά τον εµφύλιο. 193 Μελλοντικές εξελίξεις. 194 Κεφάλαιο 5: Υεµένη Η Υεµένη επί εποχής Ali Abdullah Saleh Σύντοµη ιστορική αναδροµή.. 195 Εκτελεστική και νοµοθετική εξουσία. 198 ικαστική εξουσία. 198 Ελευθερία της έκφρασης 198 Συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι... 198 ικαιώµατα του γυναικείου πληθυσµού.. 199 Εθνο-θρησκευτική σύσταση. 199 Θρησκευτική ελευθερία.. 200 ιαφθορά 200 Οικονοµία ενέργεια... 201 Υεµένη: «Άντρο της Al-Qaeda»; 203 Υεµενιτικές φυλές και έλλειµµα εσωτερικής ασφάλειας 205 Συγκρούσεις µεταξύ κυβερνητικών δυνάµεων και ανταρτών Houthi.. 206 Η εξέγερση στο νότο. 206 Η «Αραβική Άνοιξη» στην Υεµένη Μείζονες προκλήσεις.. 209 Έναρξη της εξέγερσης.. 209 Εξαγγελία µεταρρυθµίσεων και φιλολαϊκών µέτρων.. 210 Βίαια καταστολή διαδηλώσεων. 211 Εµπλοκή του GCC και (α)συµφωνία Saleh-Αντιπολίτευσης.. 211 Αιµατηρές συγκρούσεις.. 212 Η AQAP ελέγχει τη νότια Υεµένη (;) 212 Ο τραυµατισµός του Saleh και η µετάβασή του στη Σαουδική Αραβία. 213 Η πείνα απειλεί το ένα τρίτο του πληθυσµού. 214 Η επιστροφή του Saleh και η µετάβαση στις ΗΠΑ.. 214 Που οδηγείται η Υεµένη; 215 Κεφάλαιο 6: Μαρόκο Η µοναρχία του Mohammed VI Εκτελεστική και νοµοθετική εξουσία 219 ικαστική εξουσία 219 Εθνο-θρησκευτική σύσταση.. 220 Θρησκευτική ελευθερία. 221 ικαιώµατα των Μαροκινών γυναικών 221 Ελευθερία της έκφρασης 222 ικαιώµατα του «συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι». 222 ιαφθορά. 223
Οικονοµία Ενέργεια. 223 Ισλαµικός φονταµενταλισµός 225 Αµερικανο-Μαροκινές σχέσεις. 226 Ευρω-Μαροκινές σχέσεις. 227 υτική Σαχάρα... 228 Το «Κίνηµα για την αλλαγή» Κύριο αίτηµα: ο περιορισµός της εξουσίας του µονάρχη. 230 Τροµοκρατική επίθεση στο Μαρακές.. 232 Απόφαση του µονάρχη για παραχώρηση µέρους της εξουσίας. 232 Μαρόκο και Συµβούλιο Συνεργασίας των χωρών του Κόλπου. 232 ιεξαγωγή δηµοψηφίσµατος. 233 Πολιτικά κόµµατα και νίκη του PJG στις βουλευτικές εκλογές.. 233 Το µέλλον της µαροκινής µοναρχίας... 234 Κεφάλαιο 7: Αλγερία Η Αλγερία πριν την έναρξη των διαδηλώσεων Abdelaziz Bouteflika.. 237 Εκτελεστική και νοµοθετική εξουσία 237 Εθνο-θρησκευτική σύσταση. 238 Θρησκευτική ελευθερία.. 239 Γυναικείος πληθυσµός 239 Νόµος έκτακτης ανάγκης. 239 Ελευθερία της έκφρασης 239 ικαιώµατα του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι 240 ιαφθορά.. 240 Οικονοµία ενέργεια... 241 Τροµοκρατία (Al-Qaeda in the Islamic Maghreb - AQIM) 242 Αµερικανο-Αλγερινές σχέσεις 246 Ευρω-Αλγερινές σχέσεις... 247 Η «Αραβική Άνοιξη» στην Αλγερία Οι πρώτες διαµαρτυρίες 248 Υποσχέσεις περί άρσης του νόµου έκτακτης ανάγκης. 248 Σύσταση του «Εθνικού Συντονισµού για την Αλλαγή και τη ηµοκρατία» 249 Άρση του νόµου έκτακτης ανάγκης(;).. 249 Κυβερνητικές υποσχέσεις 250 Περισσότερη ελευθερία της έκφρασης(;). 250 Συµπεράσµατα και προβληµατισµοί για τις µελλοντικές εξελίξεις.. 251 Κεφάλαιο 8: Συρία Το συριακό καθεστώς Bashar al-assad 253 Εκτελεστική και νοµοθετική εξουσία.. 254 ικαστική εξουσία και υπηρεσίες ασφάλειας.. 254 ιαφθορά.. 255 Ελευθερία της έκφρασης... 255 ικαιώµατα του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι 256 ικαιώµατα του γυναικείου πληθυσµού. 256
Εθνο-θρησκευτική σύσταση... 257 Θρησκευτική ελευθερία. 260 Οικονοµία Ενέργεια. 260 Σχέσεις µε τις γειτονικές χώρες και τις ΗΠΑ.. 262 Η αιµατηρή συριακή «Αραβική Άνοιξη» Οι πρώτες «ηµέρες οργής» 268 Daraa: επίκεντρο της συριακής εξέγερσης.. 269 Προεδρικό διάγγελµα και σχηµατιµσός νέας κυβέρνησης.. 272 Homs: νέο επίκεντρο της συριακής εξέγερσης. 273 «Μη αναστρέψιµη» κατάσταση.. 274 ιεθνείς κυρώσεις κατά του συριακού καθεστώτος.. 275 Εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στο Jisr al-shughur. 276 Μείζονες απειλές κατά του καθεστώτος Assad.. 279 Η στάση της Άγκυρας και του Τελ Αβίβ.. 281 Hamah: το νέο επίκεντρο της συριακής εξέγερσης.. 283 Το δίλληµα του Assad. 284 Σε «απόγνωση» οι Σύριοι αντικαθεστωτικοί.. 285 Πιθανά σενάρια. 287 Περαιτέρω διεθνής αποµόνωση.. 288 Ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός και η σχέση του µε την Άγκυρα.. 290 Κυρώσεις από τον Αραβικό Σύνδεσµο και την Άγκυρα.. 292 Ανθρώπινες απώλειες (15 Μαρτίου 12 εκεµβρίου 2011);.. 293 Το συριακό αδιέξοδο. 295 Κεφάλαιο 9: Μπαχρέιν Έλλειµµα δηµοκρατίας 297 Η «Αραβική Άνοιξη» στο Μπαχρέιν Τα γεγονότα του 2011.. 298 Σαουδαραβικές ανησυχίες. 299 Αµερικανικό ενδιαφέρον. 300 Κεφάλαιο 10: Συµπεράσµατα Ορισµός, αίτια και αφορµή της «Αραβικής Άνοιξης»... 303 Το δηµοκρατικό έλλειµµα.. 304 Η διαφθορά.. 306 Το ντόµινο των εξεγέρσεων και τα Social Networks. 310 Κεφάλαιο 11: Συνέπειες των αραβικών εξεγέρσεων Συγκρουσιακή κατάσταση µετά την «Αραβική Άνοιξη» Έντονες ανησυχίες για το διάδοχο status. 312 Οι προκλήσεις για την Ουάσιγκτον 315 Ο προβληµατισµός της Μόσχας 316 Συγκρουσιακές σχέσεις σουννιτών-σιιτών στον Περσικό Κόλπο. 318 Η αδιέξοδη ευρωπαϊκή πολιτική 318 Επιδείνωση της ενεργειακής ασφάλειας Παραγωγή και εξαγωγές υδρογονανθράκων. 320
Αύξηση της τιµής του πετρελαίου λόγω της «Αραβικής Άνοιξης». 325 ηµιουργία µαζικών µεταναστευτικών ρευµάτων Μετακινήσεις πληθυσµών στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. 330 Ο ρόλος της Τουρκίας στη µεταναστευτική ροή προς την Ευρώπη 334 Μεταναστευτική ροή από τις αραβικές χώρες προς την Ελλάδα 334 Εν δυνάµει απειλές για τη ναυτιλία Η διώρυγα του Σουέζ. 336 Τα στενά του Hormuz 337 Τα στενά Bab al-mandab.. 339 Επίπεδο απειλής κατά της ναυτιλίας. 340 Αναβάθµιση του ρόλου της Τουρκίας Τουρκο-Αραβικές σχέσεις.. 341 Συρο-Τουρκικές και Τουρκο-Ισραηλινές σχέσεις. 342 Το τρίγωνο Τουρκίας-Ιράν-Ιράκ 343 Εµπλοκή της Τουρκίας στην κρίση της Λιβύης 344 Αναθέρµανση των αµερικανο-τουρκικών σχέσεων 345 Βιβλιογραφία και λοιπές πηγές Ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία... 349 Πηγές από το διαδίκτυο.. 350