Η αντιπολίτευση στη µετεµφυλιακή Ελλάδα,

Transcript

1 Βασιλική Π. Μεσθανέως Η αντιπολίτευση στη µετεµφυλιακή Ελλάδα, Πρόλογος Nικηφόρος ιαµαντούρος

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 15 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 21 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι 49 ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΛΑΙΣΙΑ Θεωρητικές προσεγγίσεις για την ανάλυση των µορφών της αντιπολίτευσης Το εσωτερικό και διεθνές πλαίσιο της περιόδου στην Ελλάδα Η λήξη του Εµφυλίου Πολέµου ( ) και οι συνέπειες αυτού Το συνταγµατικό πλαίσιο Η νοµοθεσία των εκτάκτων µέτρων Το πολιτικό και ιδεολογικό πλαίσιο του Ψυχρού Πολέµου Πολιτικό Καθεστώς - Πολιτικό Σύστηµα 92 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ 105 ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ Η ιδιόµορφη σύνθεση της πλειοψηφίας Η υπερ-θεσµική άσκηση της πολιτικής εξουσίας από το βασιλικό θεσµό Η εξω-συνταγµατική δραστηριότητα του Βασιλέα: το Συµβούλιο του Στέµµατος Οι εξωκοινοβουλευτικοί παράγοντες στην άσκηση της πολιτικής εξουσίας Η εξωκοινοβουλευτική εκτελεστική εξουσία α. Οι Ένοπλες υνάµεις β. Τα παραστρατιωτικά σώµατα (Τ.Ε.Α.-Μ.Ε.Α.) 139

3 Η αµερικανική διείσδυση στο πολιτικό και διοικητικό σύστηµα 142 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ 157 ΟΙ ΙΕΘΝΕΙΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙ ΡΑΣΕΙΣ Ν.Α.Τ.Ο Η ελληνο-αµερικανική Συµφωνία Η αµερικανική οικονοµική βοήθεια Τα δίκτυα πληροφοριών Οι σχέσεις της Ελλάδας µε το ανατολικό στρατόπεδο Οι ελληνο-σοβιετικές σχέσεις Οι σχέσεις µε τις βαλκανικές χώρες 188 ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV 191 ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το εκτελεστικό σκέλος του πολιτικού συστήµατος Κυβέρνηση Η αναθεωρητική πρόταση του Οι πολιτικές παρατάξεις και τα κόµµατα: ιδεολογίες, αναδιαµορφώσεις, πρόσωπα Το σύστηµα των πολιτικών κοµµάτων Η διαχρονική εξέλιξη των παρατάξεων και των κοµµάτων α. Η εξιά β. Το Κέντρο γ. Η Αριστερά Η πολιτική ιδεολογία και τα πρόσωπα των κοµµάτων α. Η εξιά β. Το Κέντρο γ. Η Αριστερά Οι εκλογικές αναµετρήσεις , πολυκοµµατικό σύστηµα α. Εκλογές του 1950 απλή αναλογική β. Εκλογές του 1951 ενισχυµένη αναλογική , πολυκοµµατισµός µε κυρίαρχο κόµµα 286

4 4.3.2.α. Εκλογές του 1952 πλειοψηφικό β. Εκλογές του 1956 «τριφασικό» γ. Εκλογές του 1958 ενισχυµένη αναλογική , τρικοµµατικό σύστηµα α. Εκλογές του 1961 ενισχυµένη αναλογική β. Εκλογές του 1963 ενισχυµένη αναλογική 322 ΚΕΦΑΛΑΙΟ V 325 ΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΣΜΟΥ Η θεσµική λειτουργία της αντιπολίτευσης Η κοινοβουλευτική νοµοθεσία και διαδικασία Η χρονική διάρκεια των κοινοβουλευτικών συνόδων Η Επιτροπή Νοµοθετικής Εξουσιοδοτήσεως (άρθρο 35 του Συντάγµατος) Η αυτόνοµη νοµοθετική πρακτική του Υπουργικού Συµβουλίου Η συµµετοχή της αντιπολίτευσης στο κοινοβούλιο: Το δικαίωµα στη πληροφόρηση (Είµαι ενηµερωµένος και ενηµερώνω) Οι θεσµικοί περιορισµοί του πολιτικού συστήµατος Τα δοµικά/λειτουργικά στοιχεία του ρόλου της αντιπολίτευσης Μη θεσµικές µορφές αντιπολίτευσης Οι προτάσεις για µεταβατικές ή/και εξωκοινοβουλευτικές κυβερνήσεις (υπηρεσιακές) Η ιδεολογική παραλληλία του Κέντρου µε τη εξιά Οι σχέσεις των κεντρώων αρχηγών µε το Βασιλέα Οι εσωτερικοί, πολιτικοί και ιδεολογικοί (ή/και προσωπικοί;), διχασµοί του Κέντρου Η ιδεολογική αποδοχή, συνδιαµόρφωση και εφαρµογή από το Κέντρο των εκτάκτων µέτρων Η παράλληλη δοµή νόµιµης και παράνοµης Αριστεράς Τα προβλήµατα συνεργασίας Κέντρου και Αριστεράς Η µη σχέση εξιάς-αριστεράς 364

5 Ο πολιτικός ρόλος της Βουλής κατά τη διετία ΚΕΦΑΛΑΙΟ VΙ 367 ΕΘΝΙΚΗ Αντιπολίτευση ΑΝΤΕΘΝΙΚΗ Αντιπολίτευση: Ένα ιστορικό παράδειγµα : Η εναλλασσόµενη αντιπολίτευση : Η δεξιά αντιπολίτευση εξουσίας : Τα κόµµατα του Κέντρου στην αντιπολίτευση η Ε..Α. εξωκοινοβουλευτικό κόµµα : Η άνοδος της Ε..Α. η επίδραση των διεθνών παραµέτρων : Η ανάδειξη του κρατικού και παρακρατικού αντι-κοµµουνισµού η ενοποίηση του κεντρώου χώρου : Οι φυγόκεντρες τάσεις στο µπλοκ εξουσίας η πορεία προς το αδιέξοδο 464 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι δοµές ενσωµάτωσης/περιθωριοποίησης της αντιπολίτευσης Το διαρκώς µετέωρο βήµα του κοινοβουλευτισµού 494 ΕΠΙΜΕΤΡΟ 503 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 505 Α. Ελληνική και µεταφρασµένη βιβλιογραφία 506 Β. Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία 512 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 515