ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΕΜΠΤΗ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑ Α Α1. α. Λάθος β. Σωστό γ. Σωστό δ. Λάθος ε. Λάθος Α2. δ Α3. β ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΘΕΜΑ Β1 Σχολικό βιβλίο σελ. 28 29 Η συμπεριφορά του καταναλωτή Ο καταναλωτής ικανοποιεί τις ανάγκες του με τη χρησιμοποίηση των αγαθών. Για τον καταναλωτή, χρησιμότητα ενός αγαθού είναι η ικανοποίηση την οποία απολαμβάνει σε μια ορισμένη χρονική περίοδο από την κατανάλωση του αγαθού αυτού. Επιδίωξη του καταναλωτή είναι να μεγιστοποιεί τη χρησιμότητα που απολαμβάνει από την κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών. Η επιδίωξη της μέγιστης χρησιμότητας αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς του καταναλωτή στη ζήτηση αγαθών Την παραπάνω επιδίωξη περιορίζουν δυο παράγοντες οι οποίοι σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο είναι δεδομένοι για τον καταναλωτή: Το χρηματικό του εισόδημα και οι τιμές των αγαθών. Με τον όρο χρηματικό εισόδημα εννοούμε ένα συγκεκριμένο αριθμό χρηματικών μονάδων που μπορεί να διαθέσει για την αγορά αγαθών. Με τον όρο τιμή ενός αγαθού εννοούμε τον αριθμό των χρηματικών μονάδων που απαιτούνται για την απόκτηση μιας μονάδας από το συγκεκριμένο αγαθό.
Επομένως, ο καταναλωτής είναι αναγκασμένος να επιλέξει αυτά τα αγαθά και σε εκείνες τις ποσότητες που του επιτρέπει το εισόδημά του, έτσι ώστε από την κατανάλωσή τους να μεγιστοποιεί τη χρησιμότητά του. Μια τέτοια συμπεριφορά ονομάζεται ορθολογική συμπεριφορά και ο καταναλωτής ορθολογικός καταναλωτής. Ένας ορθολογικός καταναλωτής, ο οποίος σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο έχει έτσι κατανείμει το εισόδημά του, ώστε αγοράζοντας αυτά τα αγαθά και σε εκείνες τις ποσότητες να μεγιστοποιείται η χρησιμότητά του, λέμε ότι βρίσκεται σε ισορροπία. Αυτό σημαίνει ότι, αν δεν υπάρξει καμία μεταβολή, για παράδειγμα στις προτιμήσεις του, στις τιμές των αγαθών ή στο εισόδημά του, δεν έχει κανένα λόγο να μεταβάλει τη συμπεριφορά του. ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ ΘΕΜΑ Γ Γ1. Δίνεται ότι, όταν όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές απασχολούνται στην παραγωγή του αγαθού Ψ, τότε η οικονομία παράγει 250 μονάδες του αγαθού Ψ, επομένως παράγει μηδέν μονάδες του αγαθού Χ. Υπολογίζουμε το ΚΕ Χ ως εξής: ΔΨ 250-150 ΚΕΧ Α Β 2 ΔΧ 50-0 ΔΨ 150-75 ΚΕΧ Β Γ 3 ΔΧ 75-50 Υπολογίζουμε το Χ Δ ως εξής: ΔΨ 75-0 ΚΕΧ Γ Δ 5= Χ= 90 ΔΧ Χ - 75 Κάνοντας τους κατάλληλους υπολογισμούς ο αρχικός πίνακας διαμορφώνεται ως εξής: 2 3 5
Γ2. Υπολογίζουμε το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Ψ ως εξής: ΚΕ Ψ = ΔΧ ΔΨ Έτσι έχουμε: Συνδυασμοί Χ Ψ ΚΕ Ψ Β Α: 0,5 Γ Β: 0,33 Δ Γ: 0,2 Όταν αυξάνεται η παραγωγή του αγαθού Ψ, από Δ σε Γ, από Γ σε Β, από Β σε Α, το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Ψ είναι αντίστοιχα:0.2, 0,33, και 0,5. Συνεπώς όταν αυξάνεται η παραγωγή του αγαθού Ψ, το κόστος ευκαιρίας του αγαθού Ψ είναι αυξανόμενο. Αυτό σημαίνει ότι απαιτούνται ολοένα και περισσότερες μονάδες από το αγαθό Χ για την παραγωγή κάθε επιπλέον μονάδας του αγαθού Ψ. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι παραγωγικοί συντελεστές της οικονομίας δεν είναι εξίσου κατάλληλοι για την παραγωγή των αγαθών Χ και Ψ. Γ3. Για Χ=80 η μέγιστη ποσότητα του Ψ που μπορεί να παραχθεί είναι: Το Χ = 80 βρίσκεται μεταξύ των συνδυασμών Γ και Δ, όπου ΚΕ Χ = 5 80 Ψ 1 5 Ψ Ψ 75-Ψ ΚΕ 5= Ψ 50 Χ2 Χ1 80-75 Συνεπώς, για δεδομένη ποσότητα Χ=80 το Ψmax 50. O συνδυασμός Χ=80, Ψ=45 είναι εφικτός και βρίσκεται αριστερά (εντός) της Κ.Π.Δ. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να παραχθούν ταυτόχρονα οι ποσότητες Χ=80 και Ψ=45 όμως η
οικονομία αυτή δε χρησιμοποιεί όλες τις παραγωγικές της δυνατότητες και ορισμένοι ή όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές υποαπασχολούνται. Γ4. Έχουμε: 20 ; 2 70 ; 3 Ψ Ψ 250-Ψ ΚΕ 2= Ψ 210 Χ2 Χ1 20-0 Ψ Ψ 150-Ψ ΚΕ 3= Ψ 90 Χ2 Χ1 70-50 Άρα, για Χ=20 έχουμε Ψmax=210 και για Χ=70 έχουμε Ψmax=90 Επομένως αν η παραγωγή του αγαθού Χ αυξηθεί από 20 μονάδες σε 70 μονάδες πρέπει να θυσιαστούν 210 90 =120 μονάδες του αγαθού Ψ. ΟΜΑΔΑ ΤΕΤΑΡΤΗ ΘΕΜΑ Δ Δ1. Στο αρχικό σημείο ισορροπίας : Για P Ε = 4 έχουμε: Q D = 400-20 4 Q E = 320 Μετά τη μεταβολή της ζήτησης, η νέα συνάρτηση ζήτησης είναι: Q D = Q D + c Q D = 400-20P + 100 Q D = 500-20P Στο νέο σημείο ισορροπίας : Για Q Ε = 380 έχουμε: 380 = 500-20P Ε P Ε = 6 Μπορούμε να υπολογίσουμε τον τύπο της γραμμικής συνάρτησης προσφοράς Q S = γ + δ P γιατί γνωρίζουμε δύο σημεία της: P Q S 4 320 6 380 ΔQ δ = 30 ΔP, Q S = γ + δ P 320 = γ + 30 4 γ =200. Άρα, Q S = 200 + 30P ΔQ P1 P2 Δ2. ΕS ΔP Q Q 1 2 4 6 ΕS 30 320 380 Ε S = 3 0,42 7
Επειδή η E s < 1 η προσφορά είναι ανελαστική, δηλαδή. η ποσοστιαία μεταβολή της ποσότητας είναι μικρότερη από την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής. Δ3. α. Το κράτος επιβάλει ως ανώτατη τιμή την αρχική τιμή ισορροπίας, δηλαδή, P Α = 4. Συνεπώς έχουμε: Q S = 200 + 30P Α Q S = 200 + 30 4 Q S = 320 Q D = 500-20P Α Q D = 500-20 4 Q D = 420 Επομένως το έλλειμμα είναι: Q D - Q S = 420 320 = 100 μονάδες προϊόντος. β. Στην τιμή Ρ Α η προσφερόμενη ποσότητα είναι: Q S = 320 Για να υπολογίσω την Ρ θέτω την Q S = 320 στη συνάρτηση ζήτησης για να βρω σε ποια τιμή είναι διατεθειμένοι οι καταναλωτές να αγοράσουν την ποσότητα Q = 320. Q D = 500-20P 320 = 500-20Ρ Ρ =9. Άρα το μέγιστο δυνατό «καπέλο» = Ρ - Ρ Α = 9 4 = 5 χρηματικές μονάδες. Δ4. Η επιβολή ανώτατης τιμής πρέπει να είναι βραχυχρόνια, για να αποφεύγεται η "μαύρη αγορά".