М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті

М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті Жаратылыстану - географиялық факультеті Химия кафедрасы 5В072000 «Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы» мамандығы бойынша кредиттік оқу жүйесіндегі оқитын студенттерге арналған «Химиялық технологияның негізгі процестері мен аппараттары» ПƏННІҢ ОҚУ-ƏДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ Курс 3 Семестр 5 Кредит саны 3 Дəріс 30 сағат Практикалық сабақ 15 сағат Оқытушының жетекшілігімен студенттің өзіндік жұмысы (ОЖСӨЖ) 45 сағат СӨЖ - 45 сағат Емтихан 5-ші семестрде Барлығы - 135 сағат Орал 2012 ж

Оқу бағдарламасы ҚР Білім жəне ғылым министрлігімен 3.08.096-2007 ж. бекітілген 5В072000 «Бейрганикалық заттардың химиялық технологиясы» мамандығына арналған «Химиялық технологияның негізгі процестері мен аппараттары» пəнінің типтік оқу бағдарламасына негізделіп жасалынды. Құрастырушы: оқытушы Кубашева Р.Н. Химия кафедрасының отырысында қарастырылды 05.09.2012 ж. 1 хаттама Жаратылыстану-география факультетінің оқу-əдістемелік Кеңесінің отырысында бекітілді 18.09.2012 ж. 1 хаттама

2. «Химиялық технологияның негізгі процестері мен аппараттары» курсының бағдарламасы 5 - семестр 2012 оқу жылы Оқытушы туралы мəлімет Оқытушының аты-жөні, ғылыми дəрежесі Химия кафедрасының оқытушысы Р.Н. Кубашева Офис: Химия кафедрасы Жұмыс мекен-жайы: Жаратылыстану-геграфиялық факультеті (17 кабинет) Жұмыс телефоны: 50-35-49 Пəн туралы мəлімет Пəн атауы «Химиялық технологияның негізгі процестері мен аппараттары» Семестр 15 оқу аптасынан жəне 1 сессия аптасынан тұрады. Əр аптаға 3 кредит сағат жоспарланып тұр, олар; контакт сағаттары: 2 дəріс, 1 практикалық сабақтар жəне мұғалімнің басқаруымен өтетін СОӨЖ-2 мен СӨЖ-2. Сабақтар Өтілу уақыты Сабақтар Өтілу уақыты Контакт сағат 1 ( дəріс 1) Контакт сағат 2 (дəріс 2) Контакт сағат 3 (зертханалық 3) 50 минут СОӨЖ, СӨЖ (практикалық сабақ) 50 минут СОӨЖ, СӨЖ (практикалық сабақ) 50 минут СОӨЖ, СӨЖ (практикалық сағат) 50+50 минут 50+50 минут 50+50 минут Кредит саны -4 Өту орны: 5 оқу ғимараты, сабақ кестесі бойынша Курс Семестр Кредит саны Дəрістер Практикалық сабақтар ОЖСӨЖ СӨЖ Барлығы Бақылау түрі 2 4 3 30 15 45 45 135 Емтихан Кірісіпе Пəн бойынша мағлұмат: «Химиялық технологияның негізгі процестері мен аппараттары» пəнінің курсын оқығанда басты назар əрбір технологиялық процестің теориясына, оның статикасы мен кинетикасына, немесе процестің механізмі мен алмасу құбылыстары ескеріліп уақыт бойынша дамуыныңа, ең көп таралған химиялық құрылғылардың конструкциясына жəне инженерлік есептеу əдістеріне негізделеді. Пəнді оқудың мақсаты: студенттерді қазіргі заманауи химиялық өндірістер дамуын қамтамасыз ететін жəне қазіргі заманғы инженер-технологтарды дайындайтын бастапқы деңгейде химиялық-технология процестерінің негізгі типтерімен таныстыру. Пəнді оқудағы міндеттер: 1) əрбір типтес технологиялық процестің теориялық негіздеріне, оның статикасы (тепетеңдік қатынастары) мен кинетикасына, оның алмасу құбылысын есепке алып уақытқа байланысты дамуына ерекше көңіл бөлу; 2) көбірек таралған химиялық аппараттардың құрылымдарын жəне оларды электронды есептеу машиналарын пайдаланып есептеу əдістерін білуге ерекше көңіл бөлу.

Пəннің пререквизиттері: «Физика», «Математика», «Физикалық химия», «Теориялық механика», «Жалпы химиялық технология». Пəннің постреквизиттері: «Органикалық заттардың химиялық технологиясы», «Полимерлерді өндіру жəне өңдеу технологиясы», «Мұнайды біріншілік өңдеу технологиясы» Курс сабақтарының жоспары. 1 апта. Кредит саны 3 Тақырып: Кіріспе. Химиялық технологияның негізгі процестері мен аппараттары. Дəрістің мазмұны: Химиялық технологияның негізгі процестері мен аппараттары. Химиялық технологияның негізгі процестерінің түрлері. Химиялық технология процестерінің теориялық негіздері. Материалдық жəне жылулық баланстар құру. Процестердің негізгі теңдеулері Практикалық сабақтың тақырыбы: Сұйықтар мен газдардың физикалық қасиеттері. Практикалық сабақтың мазмұны: 1.Сұйықтардың физикалық қасиеті. 2. Гидравликаға жалпы түсінік. 3. Нақты сұйықтардағы күштердің əсері. 4. Тақырып бойынша есеп шығару СОӨЖ: 1.Химиялық технологияның негізгі процестердің түрлері (ұйымдастыру тəсілі бойынша). СӨЖ: 1. Термодинамикалық тепе-теңдіктің теңдеуі.. Əдебиет: 1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. 2 апта. Кредит саны 4 Тақырып: Гидравлика жөніндегі жалпы мəліметтер. Гидравлика туралы жалпы түсінік. Ағынның негізгі сипаттамалары.

Дəрістің мазмұны: Гидравлика жөніндегі жалпы мəліметтер. Нақты сұйықтарда əсер ететін күштер. Сұйықтардың қозғалу түрлері жəне режимдері. Практикалық сабақтың тақырыбы: Сұйықтардың қозғалыс жылдамдығы жəне шығыны Практикалық сабақтың мазмұны: 1.Сұйық ағынының жылдамдығы жəне шығымдылығы. 2.Рейнольдс саны. 3.Сұйық ағынының режимдерін анықтау 4.Тақырып бойынша есеп шығару СОӨЖ: Ағынның гидродинамикалық құрылымы (структурасы) СӨЖ: Математикалық жəне физикалық үлгілеу. Бірқалыптылықты анықтау. (Бэкингем теоремасы). Əдебиет: 1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. 3 апта Кредит саны 4 Тақырып: Ұқсастық теориясының негіздері Дəрістің мазмұны: Технологиялық процестерді зерттеу əдістері. Ұқсастық теориясы. Ұқсастықтың түрлері. Ұқсастық теорияның теоремалары. Гидродинамикалық ұқсастықтың негізгі сандары /критерийлері/ Практикалық сабақтың тақырыбы: Гидродинамикалық ұқсастықтың негізгі критерийлері. Сұйықтың ағу режимін анықтау Практикалық сабақтың мазмұны: СОӨЖ: Ағынның гидродинамикалық құрылымы (структурасы) СӨЖ: Математикалық жəне физикалық үлгілеу. Бірқалыптылықты анықтау. (Бэкингем теоремасы). Əдебиет:

1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. 4 апта Кредит саны 4 Тақырып: Гидростатика негіздері. Дəрістің мазмұны: Гидростатиканың негізгі теңдеуі. Бернулли теңдеуі. Гидравликалық кедергіні анықтау. Аппараттардың диаметрінің есептеу. Практикалық сабақтың тақырыбы: Құбырдағы жергілікті үйкеліс кедергілерін анықтау Практикалық сабақтың мазмұны: 1.Сұйық ағынының жылдамдығы жəне шығымдылығы. 2.Рейнольдс саны. 3.Сұйық ағынының режимдерін анықтау 4.Тақырып бойынша есеп шығару СОӨЖ: Гидростатикалық машиналар. Қысым өлшеуге арналған қүралдар (приборлар) СӨЖ: Сұйықтардың жəне газдардың мөлшерін анықтауға арналған гидравликалық əдістер Əдебиет: 1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж.

6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. 5 апта Кредит саны 4 Тақырып: Сұйық ортаның араласуы Дəрістің мазмұны: Сұйық ортаның араласуы. Механикалық араласу. Аралстыруға кеткен энергияның шығымы. Араластырғыштарды таңдау жəне есептеу. Практикалық сабақтың тақырыбы: Араластырғыштарды таңдау жəне есептеу. Араластырғыштардың құрылысы. Практикалық сабақтың мазмұны: 1. Ағынның үзіліссіздік (түтастық) тендеуі 2. Жылу жəне масса тасымалдау теңдеуі. 3. Қозғалыс санының тасымалдау теңдеуі. 4. Тақырып бойынша есеп шығару СОӨЖ: Сұйықтың дəнек материалдар жəне саптамалар арасынан қозғалысы. СӨЖ: Жалғансұйылу қабатының гидродинамикасы Пневмотранспорт. Əдебиет: 1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с.

9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. 6 апта Кредит саны 4 Тақырып: Сұйықтарды тасымалдау. Насостар. Дəрістің мазмұны: Насостардың негізгі параметрлері мен жіктелінуі. Көлемді жəне динамикалық насостар. Практикалық сабақтың тақырыбы: Насостарды, компрессорларды таңдау жəне есептеу. Практикалық сабақтың мазмұны: 1.Математикалық жəне физикалық моделдеу. 2.Физикалық жəне математикалық модельдеуді салыстыра сипаттау. 3. Математикалық модельдеудегі үғымдар жəне олардың химиялық өндірістегі маңызы. СОӨЖ: Насостардың құрылысы СӨЖ: Газдарды сығу жəне тасымалдау. Компрессорлардың негізгі түрлерінің жіктелінуі. Əдебиет: 1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с.

7 апта Кредит саны 4 Тақырып: Сұйықтардың жəне газтəрізді бірыңғай жүйелердің бөлінуі. Фильтрлеу. Дəрістің мазмұны: Бірыңғай жүйелердің негізгі сипаттамалары мен жіктелінуі. Суспензияны фильтрлеу. Фильтрлер жəне фильтрлеуші центрифугалар. Практикалық сабақтың тақырыбы: Сұйық əртекті жүйелерді бөлу əдістері. Тұну процесі Сүзу. Практикалық сабақтың мазмұны: 1.Құбырлар, аппараттардың диаметрін есептеу. 2.Резервуардан сұйықтың қозғалысы. 3.Ағынның жылдамдығы мен уақытын анықтау. СОӨЖ: Газдарды тазалау. Сүзгілер. Скрубберлер. Электрсүзгілер. СӨЖ: Тұну. Тұндырғыштар. Циклондар. Əдебиет: 1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. 8 апта. Кредит саны 4 Тақырып: Жылуөтудің негіздері. Жылу тасымалдау түрлері, олардың сипаттамалары. Жылуөткізгіштік. Конвекция жəне жылуберу. Дəрістің мазмұны: Жылу процесінің жалпы сипаттамасы. Жылуөтудің негізгі теңдеуі. Жылуөткізгіштікпен жылу тасымалдау. Температуралы аудан жəне температуралы градиент. Конвективті жылуалмасу. Ньютон заңы. Конвективті жылу алмасудың дифференциалдық теңдеуі Практикалық сабақтың тақырыбы: Жазықты жəне цилиндрлі қабырғалардың жылуөткізгіштігі. Будың конденсациялануындағы жылу беру. Практикалық сабақтың мазмұны:

1.Ламинарлы, турбулентті жəне ауыспалы режимдердегі үйкеліс коэффициентін анықтау. 2.Құбырлардың гидравликалық кедергілерін анықтау 3. Сұйықтардың немесе газдардың мөлшерін анықтауға арналған гидравликалық əдістер Сұйықты араластыруға жұмсалған энергия шығынын, араластырғыштардағы газ шығынын жəне қысымын анықтау СОӨЖ: Жылулы сəулену. СӨЖ: Жылу ұқсастықтың сандары. Əдебиет: 1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. 9 апта Кредит саны 4 Тақырып: Химиялық аппаратурада жылудың берілу жəне алынуының өндірістік əдістері. Жылутасымалдағыштар жəне салқындатқыш агенттер. Жылуалмастырғыш аппараттар. Дəрістің мазмұны: Өндірістік жылутасымалдағыш-тардың жалпы сипаттамасы. Салқын агенттер. Жылутасымалдағыштарға қойылатын талаптар. Жылу алыну. Сыртқы жылуалмастырғыштардың түрлері мен құрылысы. Жылуалмастырғыш аппараттарды есептеу (жобалы жəне анықтағыш). Практикалық сабақтың тақырыбы: Жылуалмастырғыш аппаратты есептеу Практикалық сабақтың мазмұны: 1. Кеуекті қабаттағы газ ағынының қозғалыс режимі. 2.Кеуекті қабаттағы газ ағынының ламинарлы жəне турбулентті режимдеріне қайшы заңдары. 3.Сақиналы жəне жартылайсфералы қабатты адсорбердегі белсендірілген көмірдің гидродинамикасын талдау. Пневмотранспорт. СОӨЖ: Регенеративті жəне араластырушы жылу алмастырғыштар. СӨЖ: Электр тоғымен ысыту. Түтінді газдармен ысыту. Əдебиет:

1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. 10 апта Кредит саны 4 Тақырып: Буландыру. Дəрістің мазмұны: Буландыру. Буландыру жүргізудің əдістері. Буландырғыш құрылғылар (біркорпусты жəне көпкорпусты). Буландырғыш құрылғысының температуралық шығыны. Біркорпусты буландырғыш құрылғының материалды жəне жылу балансы. Практикалық сабақтың тақырыбы: Буландыру аппаратың есептеу тəсілі. Практикалық сабақтың мазмұны: 1.Сұйық ортаны араластыру əдістері. 2.Арластырудың интенсивті жəне эффективтілігі туралы түсінік. 3.Сұйықты араластыруға жұмсалған энергия шығынын анықтау 4.Араластырғышы бар аппараттағы жылдамдықтардың таралуы. 5. Араластырғыштардың классификациясы жəне конструкциялары СОӨЖ: Буландыру қондырғыдағы температура шығындары СӨЖ: Буландырғыш аппараттарының жіктелуі жəне негізгі құрылыстық түрлері. Əдебиет: 1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б.

5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. 11 апта Кредит саны 4 Тақырып: Массаалмасу процестері. Фазалардың бөлігінің еркін шекарасындағы жүйенің массаберілу негіздері. Абсорбция. Десорбция. Дəрістің мазмұны: Массаалмастыру процестер. Массаберілу теңдеуі. Фазалардың бөлігінің еркін шекарасындағы жүйенің массаберілу негіздері. Массаалмастыру процестерінің материалды балансы. Абсорбция. Десорбция. Абсорбция кезіндегі тепе-теңдік. Генри заңы. Практикалық сабақтың тақырыбы: Массаалмастырғыш аппараттардың биіктігі мен диаметрін есептеу негіздері. Абсорберлерді есептеу. Практикалық сабақтың мазмұны: 1. Насостардың негізгі өлшемдерін есептеу, қабылдау. 2. Насостардың қуатын есептеу. 3. Көлемдік жəне динамикалық насостардың салыстырмалы сипаттамасы. 4. Насостар түрлерінің артықшылығы мен кемшілігі. СОӨЖ: Абсорберлердің құрылысы мен жіктелінуі. СӨЖ: Массаалмасу процестерінің ұқсастығы. Əдебиет: 1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.)

7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. 12 апта Кредит саны 4 Тақырып: Сұйықтарды айдау. Ректификация. Дəрістің мазмұны: Сұйықтарды айдау. Практикалық қолдану аймағы. Бу-сұйық жүйесіндегі тепе-теңдік. Рауль заңы. Ректификация. Практикалық сабақтың тақырыбы: Бинарлы қоспалардың үздіксіз ректификациясының материалдық балансы жəне есептелінуі. Практикалық сабақтың мазмұны: 1. Сығу дəрежесі мен қысым бойынша компрессорды классификациялау. Сығу дəрежесі. 2. Компрессорлы процеске жұмсалған энергияны анықтау. 3. Көлемдік компрессорлардың классификациясы. 4. Поршенді компрессордың өнімділігін анықтау. СОӨЖ: Экстракция. Жалпы түсінік СӨЖ: Экстрактивті жəне азеотропты ректификацияның негіздері. Ректификациялық аппараттардың түрлері Əдебиет: 1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с.

11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. 13 апта Кредит саны 4 Тақырып: Қатты дене жəне сұйық (газ немесе бу) арасындағы масса алмасу. Адсорбция. Десорбция. Дəрістің мазмұны: Қатты фазалы жүйелердегі масса өтудің ерекшеліктері. Сыртқы жəне қатты фазалардағы масса тасымалдау. Массаөткізгіштік. Адсорбция. Негізгі өндірістік адсорбенттер. Адсорбция кезіндегі тепе-теңдік. Десорбция Практикалық сабақтың тақырыбы: Адсорберлерді есептеу. Практикалық сабақтың мазмұны: 1. Ажырату процесіндегі есептеулер. 2.Ауырлық күшінің өрісінде ажырату процесіндегі тұндырғыштарды есептеу жəнеоларды қабылдау 3.Ортадан тепкіш тұндырғыштар мен сүзгілер сипаттамасын анықтау. 4.Тұндырғыштың өнімділігін есептеу СОӨЖ: Ионалмасу процестері. СӨЖ: Адсорберлердің құрылысы мен түрлері. Əдебиет: 1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. 14 апта Кредит саны 4

Тақырып: Кептіру. Дəрістің мазмұны: Кептіру. Процесс туралы жалпы мағлұмат. Жіктелінуі. Кептіру процесінің материалды балансы. Кептіру процесінің кинетикасы. Практикалық сабақтың тақырыбы: Кептірудін материалдық жəне жылу балансы. Практикалық сабақтың мазмұны: 1. Суспензиялық фильтрлеу. 2. Фильтрлеудің негізгі есептеуі. 3.Фильтрлеудің жылдамдығының себептері(қысым, температура, тұнбаның құрлысы). 4. Фильтрлеуші центрифугада суспензияның бөлінуі. 5. Центрифугалауға жұмсалатын энергияны жəне центрифуганың өнімділігін есептеу. СОӨЖ: Арнайы кептіргіш түрлері. СӨЖ: Кептіргіштердің түрлері жəне құрылысы Əдебиет: 1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. 15 апта Кредит саны 4 Тақырып: Мембраналы процестер. Дəрістің мазмұны: Мембраналы процестер туралы жалпы түсінік жəне оларды қолдану аймағы. Мембраналы процестердің түрлері. Мембраналы процестердің негізгі механизмі. Мембрана түрлері. Практикалық сабақтың тақырыбы: Мембраналы аппараттардың құрылысы жəне жіктелінуі. Практикалық сабақтың мазмұны: 1.Газдарды тазалауға арналған аппараттардың классификациясы. 2. Газды əртекті жүйелерді ажырату үшін қолданылатын сүзгілерді есептеу. 3. Газдарды тазалауға арналған аппаратты таңдау. 4. Гидроциклондар. Сүзгілер. Скрубберлер.

5. Электр аймағындағы газдарды тазарту. СОӨЖ: Қоспаларды кристалдану арқылы бөлу СӨЖ: Кристалдану. Кристаллизаторлардың түрлері Əдебиет: 1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с. 8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. Негізгі əдебиет: 1. Ахбердиев Ə.С., Молдабеков Ш.М. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 1-ші бөлім. Алматы, 1993. РБК.302 б. 2. Ахбердиев Ə.С. Химиялық технологияның негізгі процестері жəне аппараттары. 2-ші бөлім. Алматы, 1994. РБК. 183 б. 3. Дытнерский Ю.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. 1,2 часть. М.: Химия, 2002. 368 с. 4. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия, 1987. 576 б. 5. Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Химиялық технологияның процестері жəне аппараттары пəнінің мысалдары мен есептері (1,2,4,5,6,9,10 тарауларының қазақ тіліндегі аудармалары). Шымкент, 1992-2000 ж. ж. 6. Айнштейн В.Г., Захаров М.Н., Носов Г.А., Захаренко В.В., Зиновкина Т.В., Таран А.Л., Костанян А.Е. Общий курс процессов и аппаратов химической технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн1, 888с; кн.2, 872 с.) 7.Основные процессы и аппараты химической технологии (Пособие по проектированию)./ Под ред. Ю.И.Дытнерского. М.: Химия, 1991, 496с.

8. Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-технол. спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. - 176 с. 9. Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 10.Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 11. Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. 12. Сугак А.В. Процессы и аппараты химической технологии М.: Академия,2005-224 с. Қосымша əдебиет: 13. Леонтьева А.И. Оборудование химических производств : учебник для студ. хим.-технол. вузов / А. И. Леонтьева. - М. : Химия, КолосС, 2008. - 479 с. 14.Баранов Д.А. Процессы и аппараты : учебник для студ. хим.-технол. спец. сред. проф. образования / Д. А. Баранов, А. М. Кутепов. - 2-е изд., стер. - М. : Издательский центр "Академия", 2005. - 304 с. 15. Плановский А.А., Николаев П.И. Процессы и аппараты химической технологии и нефтехимической технологии, 3-е изд. М.: Химия, 1987, 540с. 16.Руководство к практическим занятиям в лаборатории процессов и аппаратов химической технологии. Под ред. П.Г.Романкова, 5-ое изд. Л.: Химия, 1979, 256с. 17.Гельперин Н.И. Основные процессы и аппараты химической технологии. М.: Химия, 1981, в двух томах, 812с. 18. Черкасский В.М. Насосы, вентиляторы, компрессоры. М.: Энергоатом -издат, 1987, 416с. 19. Коган В.Б. Теоретические основы типовых процессов химической технологии. Л.: Химия, 1997. 512 с. Нормативті-анықтамалық əдебиет: 20. Игнатович Э. Химическая техника. Процессы и аппараты : спр. пособие / Э. Игнатович ; пер. с нем. Л. Н. Казанцева. - 7-е нем. изд. - М. : Техносфера, 2007. - 656 с. 21. Справочник химика. М.: -Л: Химия, т.3.1962. -1006с, т.5.1996, -974с 22.Справочник по теплообменникам, в двух томах. М.: Энергоиздат, 1987. 23.Теплотехнический справочник, М.: Энергия, т.2, 1972, -896с. 3. ПƏН БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАРДЫ ОРЫНДАУ ЖƏНЕ ТАПСЫРУ КЕСТЕСІ Жұмыс түрі Тапсырманың мақсаты мен мазмұны 1 Реферат Тақырып бойынша негізгі баяндама 2 Үй тапсырмасы Баяндама жасау Ұсынылатын əдебиеттер Семинар тақырыбына байланысты Семинар тақырыбына байланысты Орындау мерзімі жəне тапсыру Балл уақыты (аптасы) 12 апта 2% (үй тапсырмасы түрінде Практикалық сабақ бойынша берілген беріледі) 1, (үй тапсырмасы түрінде беріледі) Бақылау түрі Реферат баяндама Семинарда жауап беруі жəне

3 Жеке тапсырма Талдау жəне танымдық қабілеттерін арттыру Семинар тақырыбына байланысты 4 Коллоквиум Білімді тексеру Семинар жəне дəріс тақырыбына байланысты 5 Емтихан Білімді кешенді тексер 5 апта 10 апта 7 апта 15 апта 4% Тапсырмалардың орындалуын, сұрақтарға жауап беру, есептер мен жаттығуларды орындау 10% тест Тест 4. ПƏННІҢ ОҚУ-ƏДІСТЕМЕЛІК ҚАМТЫЛУ КАРТАСЫ Пəннің əдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы Химия кафедрасы Кубашева Раушан Нуртаевна Пəн: Химиялық технологияның негізгі процестері мен аппараттары Кредит саны: 3 Əдебиет атауы 1 Касаткин А.Г. Основные процессы и аппараты химической технологии 9- ое изд. М.: Химия, 1973г, 750с. Айнштейн В.Г. и др. Общий курс процессов и аппаратов химической 2 технологии. Учебник для вузов, в двух книгах. М.: Химия, 1999 (кн.1, 888с; кн.2, 872 с.) Дытнерский Ю.И. Процессы и аппараты 3 химической технологии. М.: Химия, 1995г, 768 с (ч.1, 400с.; ч.2,368с.) Павлов К.Ф., Романков П.Г., Носков А.А. Примеры и задачи по 4 курсу процессов и аппаратов химической технологии. Л.: Химия: 1987, 576с. 5 Оборудование химических производств. Атлас конструкций : учебник для студ. технич. и хим.-техн. Барлығы кітапханада кафедрад а - - - - Студенттерд ің қамтылу пайызы (%) Электронд ы түрі - - бар - - - - Ескерт у

спец. вузов / А. И. Леонтьева [и др.]. - М. : КолосС, 2009. -176 с. 6 Процессы и аппараты химической технологии : учеб. пособие для студ. вузов / А.А. Захарова [и др.]; ред. А.А. Захарова. - М. : Издательский центр "Академия", 2006. - 528 с. 7 Владимиров А.И. и др. Основные процессы и аппараты нефтегазопереработки. М.: ООО Недра-Бизнесцентр. 2002. 227 с. 8 Скобло А.И. и др. Процессы и аппараты нефтегазопереработки и нефтехимии. М.: Недра. 2000. 677 с. - - - - - - 5. ПƏН БОЙЫНША ДƏРІСТЕРДІҢ КОНСПЕКТІСІ ДƏРІС 1 Тақырып: Кіріспе. Химиялық технологияның негізгі процестері мен аппараттары. 1. Химиялық технологияның негізгі процестері мен аппараттары 2. Химиялық технологияның негізгі процестердің түрлері 3. Химиялық технология процестерінің теориялық негіздері 4. Материалдық жəне жылулық баланстар құру 5. Процестердің негізгі теңдеулері Химия өнеркəсібінде өткізілетін əртүрлі процестердің салдарынан шикізаттар химиялық əрекеттесу нəтижесінде көптеген өзгерістерге (агрегаттық күйі, ішкі құрылысы жəне құрамы өзгереді) ұшырайды. Химиялы-технологиялық процестерге олардың негізі болатын химиялық реакциядан басқа, көптеген физикалық, механикалық жəне физика-химиялық процестер кіреді. Мысалы: сұйық жəне қатты материалдарды тасымалдау, қатты материалдарды ұсақтау жəне іріктеу, газдарды сығу жəне тасымалдау, заттарды жылыту, суыту жəне оларды араластыру, газды жəне сұйықты əртекті жүйелерді ажырату, ерітінділерді буландыру, материалдарды кептіру жəне т.б. Химиялық технологияның əртүрлі саласында бірдей процестер мен аппараттар негізгі процестер мен аппараттар деп аталады. Мысалы, негізгі процестердің біреуі ректификация құрастырушыларының қайнау температуралары жақын сұйық қоспаларды буландырып, сосын сұйылтып бір-бірінен бөліп тазарту. Бұл процесс оттегі өндірісінде сұйық ауаны ажыратуда, азот қышқылы өндірісінде су мен азот қышқылын ажыратуда, мұнайдан əртүрлі өнімдер алуда жəне т.б. көптеген химиялық өндірістерде қолданылады. Химиялық технологияның негізгі процестердің түрлері 1) процестердің өту жылдамдығын анықтайтын негізгі заңдарға байланысты төмендегіше болады:

- гидромеханикалық процестер - өту жылдамдығы гидродинамиканың (сұйық-тықтар мен газдардың қозғалысы жөніндегі ғылым) заңдарымен анықталады. Бұларға: сұйықтарды тасымалдау, газдарды тасымалдау, сығу, сұйықты жəне газды əртекті системаларда салмақ күшінің (тұндыру), ортадан тепкіш күштің (центрифугалау) жəне қысым күшінің (сүзу) əсерлерімен ажырату, сұйықтық ортаны араластыру кіреді. Процестің қозғаушы күші - қысымдар айырмасы. - жылу процестері - өту жылдамдығы жылуөту (жылуды тарату тəсілдері жөніндегі ғылым) заңдарымен анықталады. Бұларға: жылыту, суыту, конденсациялау, балқу, қату, булану жəне буландыру процестері кіреді. Процестің қозғаушы күші температуралар айырмасы. - массаалмасу (диффузиялық) процестер мұндай процестер қоспаның бір не бірнеше құрастырушыларының бір фазадан екінші фазаға өтуімен сипатталады. Бұларға: абсорбция, ректификация, айдау, адсорбция, экстракция, кристаллизация, кептіру процестері кіреді. Процестің қозғаушы күші концентрациялар айырмасы болады. - химиялық (реакциялық) процестер - өту жылдамдығы химиялық кинетиканың заңдарымен анықталады. Бұларға: каталитикалық крекинг, пиролиз, гидротаза-лау жəне т.б. кіреді. Процестің қозғаушы күші - əрекеттесетін заттардың концентрациялары болады. - механикалық процестер - өту жылдамдығы қатты заттар механикасының заң-дарымен анықталады. Бұларға: қатты денелерді ұсақтау, іріктеу, араластыру жəне тасымалдау процестері кіреді. 2) Ұйымдастыру тəсілі бойынша негізгі процестер былай жіктеледі: - мерзімді əрекетті процестер: белгілі уақыт ішінде аппаратқа шикізат материалы жүктеліп, ол өңделіп болған соң, аппараттан дайын өнім алынады да, аппаратқа жаңадан шикізат жүктеледі. Мұндай кезде процестің барлық сатысы бір жерде (яғни бір аппаратта) бірақ əртүрлі кезеңде өткізіледі. - үздіксіз əрекетті процестер: аппаратақа шикізат жүктеу жəне одан дайын өнімді алу үздіксіз болады. Мұнда процестің барлық сатысы (стадиясы) бір уақытта, бірақ аппарат көлемінің əртүрлі нүктелерінде температураның, қысымның, концентрацияның жəне т.б. параметрлердің мəні уақыт бойынша өзгермейді. құрастырылған əрекеттегі процестер: мұнда үздіксіз əрекеттегі процестің кейбір сатысы (стадия) мерзімді əрекетте немесе керісінше өтеді. Химиялық технология процестерінің теориялық негіздері Процестер мен аппараттарды есептеу төмендегі негізгі мақсаттарды көздейді: - жүйенің тепе-теңдік күйін анықтау; - шикізат материалыдың шығынын жəне алынған өнімнің мөлшерін, сонымен бірге жұмсалатын энергия (жылу) жəне жылутасымалдағыштың мөлшерін есептеу; - аппараттың қолайлы режимін, жұмыс бетін немесе жұмыс көлемін анықтау; - аппараттың негізгі размерлерін есептеу. Жүйенің тепе-теңдік күйін қарастыру арқылы процестің өту бағытын жəне оны өткізудің мүмкіндік шегі анықталады. Осыған қарай процеске əсер ететін параметрлердің бастапқы жəне соңғы шамаларын анықтайды. Материалдық баланс: Массаның сақталу заңы негізінде материалдық тепе-теңдік (баланс) құрылады: G б = G с + G ш мұнда G б - процесте қатынасатын бастапқы заттардың жалпы массасы; G с - процестің нəтижесінде алынған өнімдердің массасы; G ш - шығын болған заттардың массасы (буға айналу, саңылаулардан ағып кету жəне т.б.). Энергетикалық (жылулық) баланс: энергияның сақталу заңының негізінде энергиялық (жылулық) тепе-теңдік құрылады: Q б = Q с + Q ш

мұнда Q б - аппаратқа бастапқы материалдармен енгізілетін жылу; Q с - аппараттан алынған өнімдермен шығатын жылу; Q ш - қоршаған ортаға таратылған жылу шығыны. Q б = Q 1 + Q 2 + Q 3 мұнда Q 1 - шикізатпен енгізілген жылу; Q 2 - процестің жылу эффектісі (егер процесс нəтижесінде жылу сіңірілсе, онда теріс таңбалы болады); Q 3 - сырттан енгізілетін жылу Q с = Q ү + Q S мұнда Q ү - алынған өнімдермен кететін жылу; Q S жылутасымалдағышпен кететін жылу Бұл тепе-теңдіктен Q S -ті, сосын жылутасымалдағыштың мөлшерін есептейді. Процестердің негізгі теңдеулері. Процестердің қозғаушы күші, жылдамдығы жəне қарқындылығы. Жоғарыда айтылған процестердің барлығы қозғаушы күштің əсерінен ғана өтуі мүмкін. Қозғаушы күш жүйенің (процестің) тепе-теңдік күйінен ауытқу дəрежесін сипаттайды. Мысалы, ол гидромеханикалық процестер үшін қысымдар айырмасы, жылу процестері үшін температуралар айырмасы, массаалмасу процестері үшін концентрациялар айырмасы болып табылады. Дəріс 2 Тақырып: Гидравлика жөніндегі жалпы мəліметтер Жоспар: 1. Гидравлика жөніндегі жалпы мəліметтер 2. Нақты сұйықтарда əсер ететін күштер Гидравликада гидромеханиканың заңдары жəне оларды іс жүзінде қолдану қарастырылады. Гидравлика гидростатика жəне гидродинамика деген екі бөлімнен тұрады. Гидростатика сұйықтар мен газдардың тепе-теңдік заңдары, ал гидроди-намикада олардың қозғалыс заңдары қарастырылады. Гидродинамикалық заңдылықтар жылу, массаалмасу жəне химиялық процестердің өту жолдарын анықтайды. Гидравликаның негізгі заңдарын зерттеуді оңайлату үшін идеал сұйық деген ұғым енгізілген. Идеал сұйықтың нақты сұйықтан айырмасы: ол қысым əсерінен сығылмайды; температура мен қысым өзгергенде тығыздығы өзгермейді; ішкі үйкеліс (тұтқырлығы) жоқ деп саналады. Табиғатта кездесетін сұйықтар нақты сұйықтар деп аталады. Мұндай сұйықтар тамшылы (сұйықтың өзі) жəне серпімді (газдар жəне булар) болып бөлінеді. Тамшылы сұйықтар іс жүзінде сығылмайды жəне олардың көлемдік ұлғаю коэффициенті аз болады. Серпімді сұйықтардың көлемі температура мен қысым өзгергенде өте көп өзгереді. Нақты сұйықтарда əсер ететін күштер Сұйықтар мен газдардың тепе-теңдік шарты, олардың белгілі көлеміне əсер ететін күштер арқылы анықталады. Бұл күштер өздерінің табиғатына байланысты (немесе əсерінің түріне) беттік жəне массалық (көлемдік) болып бөлінеді. Массалық (көлемдік) күштерге жатады ауырлық күші, инерция күші. Тығыздық жəне меншікті салмақ. Сұйықтың көлем бірлігіндегі массасы сол сұйықтың тығыздығы деп аталады жəне ρ белгіленеді. мұндағы m - сұйық массасы, кг; V- сұйық көлемі, м 3. ρ = m / v (1)