ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Α.Π.Θ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Microsoft WINDOWS (95-98-NT-2000-XP) Κ. Παρασκευόπουλος Αναπλ. Καθηγητής Θεσσαλονίκη 2004
1. Μερικά κλασσικά ερωτήματα Τι είναι τα WINDOWS και τα WINDOWS 2000 ή ΧP. Τι κάνουν τα WINDOWS. Τι είναι το DOS και γιατί το χρειαζόμαστε. Γιατί να χρησιμοποιήσουμε τα WINDOWS και τα WINDOWS 2000 ή ΧP. 2. Τα συστατικά μέρη του υπολογιστή Ο Υπολογιστής: αποτελείται από την ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ, την ΟΘΟΝΗ (συνήθως 15 ή 17 inch), το πληκτρολόγιο, το ποντίκι (mouse), τα ηχεία. Στην ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ περιλαμβάνονται: Ο Kεντρικός επεξεργαστής CPU: Η καρδιά του συστήματος. Μητρική κάρτα (motherboard): σε αυτήν κάθεται ο μικροεπεξεργαστής και όλα τα υπόλοιπα στοιχεία με τα οποία αυτός επικοινωνεί με τις εισόδους και εξόδους του μηχανήματος. Μνήμη RAM: Αποθηκεύει προσωρινά τα δεδομένα τα οποία όταν σβήσει ο υπολογιστής χάνονται Κάρτες: α)γραφικών: μεταφέρει και απεικονίζει στην οθόνη τα σήματα που στέλνει ο υπολογιστής β)ελεγκτής: για τον έλεγχο περιφερειακών συσκευών κλπ. Πολλές φορές είναι ενσωματωμένος στην μητρική κάρτα. γ) ήχου δ) δικτύου: για σύνδεση με άλλους υπολογιστές (δίκτυο ή Διαδίκτυο). Οδηγοί δισκετών (δισκέττες, προστασία από εγγραφή) Οδηγοί CD-ROM και DVD-ROM για την ανάγνωση δεδομένων από CD s και DVD s. Σκληροί δίσκοι (Hard Disks): η βασική αποθηκευτική μονάδα ενός Η/Υ. Σε αυτούς μπορούμε να γράψουμε -και μόνιμα- και να διαβάσουμε δεδομένα.
Συνηθισμένα περιφερειακά ενός υπολογιστή είναι: Modem: Αναλαμβάνει την επικοινωνία του υπολογιστή με τον έξω κόσμο μέσω τηλεφωνικής γραμμής. Αναλαμβάνει και την αποστολή και λήψη fax. Εκτυπωτές (Printers): Εμφανίζουν τυπωμένο το αποτέλεσμα των εργασιών μας. Σήμερα κυριαρχούν οι εκτυπωτές σελίδας (laser) οι εκτυπωτές έγχυσης μελάνης (inkjet) για έγχρωμες εκτυπώσεις και μόνο σε ειδικές εφαρμογές οι -στο παρελθόν κυρίαρχοιεκτυπωτές ακίδας (dot matrix). Σαρωτές (Scanners): Επιτρέπουν εισαγωγή δεδομένων (κειμένων, φωτογραφιών, σχημάτων κλπ) με σάρωση. Άλλα χρήσιμα αλλά όχι απαραίτητα στοιχεία ή περιφερειακά ενός υπολογιστή είναι: σταθεροποιητικό αδιάλειπτης λειτουργίας (UPS), ψηφιακή φωτογραφική μηχανή, μουσικό keyboard, joystick, TV Tuner, Radio Tuner, κλπ 3. Διερευνητικά του περιβάλλοντος - Ονοματολογία Η επιφάνεια εργασίας των WINDOWS. (Desktop) Χρήση του κουμπιού Έναρξη (Start). Εκκίνηση εφαρμογών. Εκκίνηση μιας εφαρμογής (WordPad). Τα μέρη ενός Παραθύρου (Window). Εντοπισμός των στοιχείων ενός Παραθύρου. Χρήση του ποντικιού. Μετακίνηση του δείκτη του ποντικιού. Χρήση του ποντικιού για μεταφορά και απόθεση. Μεταφορά και απόθεση ενός Παραθύρου. Αλλαγή του μεγέθους ενός Παραθύρου. Χρήση του Πληκτρολογίου. Λειτουργικά πλήκτρα. Αλφαριθμητικά πλήκτρα. Πλήκτρα μετακίνησης του Δρομέα (Cursor). Χρήση πληκτρολογίου. Χρήση της γραμμής των εντολών (Menu) και των εργαλείων (Toolbar).
Η γραμμή εντολών (menu bar) αποτελείται από αναδιπλούμενους καταλόγους, που περιέχουν διάφορες επιλογές και λειτουργίες, ενώ η γραμμή εργαλείων (Toolbar) περιλαμβάνει εικονίδια καθένα από τα οποία εκτελεί μια λειτουργία. Το πάτημα ενός πλήκτρου σε μια γραμμή εργαλείων είναι ταχύτερο από το άνοιγμα ενός μενού και την επιλογή της επιθυμητής λειτουργίας. Επιλογή κειμένου. Επιλογή των εντολών με το ποντίκι. Επιλογή των εντολών με πληκτρολόγιο. Χρήση των γραμμών Ολίσθησης. Αποθήκευση ενός εγγράφου. Κλείσιμο Εφαρμογών και Έξοδος από τα WINDOWS. Κλείσιμο του παραθύρου μιας εφαρμογής. Έξοδος από τα Windows. 4. Δουλεύοντας στα WINDOWS 95, 98 ή 2000 ή ΧP. Χρήση των Παραθύρων Διάλογου. Εισαγωγή πληροφοριών σε πλαίσια Κειμένου. Επιλογή από ένα πλαίσιο αναδιπλούμενης λίστας. Χρήση της αναδιπλούμενης λίστας Διερεύνηση (Look in). Επιλογή κουμπιών εντολών. Χρήση των πλαισίων λίστας. Επιλογή στοιχείων από ένα πλαίσιο λίστας. Ενεργοποίηση επιλογών με πλαίσια ελέγχου. Κουμπιά πολλαπλής επιλογής. Χρήση του φύλλου ιδιοτήτων εκτυπωτή. Εμφάνιση ενοτήτων ενός παραθύρου διαλόγου με καρτέλες. Χρήση ενός μηχανισμού ολίσθησης σε ένα παράθυρο διαλόγου. Έλεγχος του μεγέθους των παραθύρων. Μεγιστοποίηση και επαναφορά παραθύρων. Ελαχιστοποίηση και επαναφορά παραθύρων. Χρήση της γραμμής εργασιών. Τακτοποίηση των ανοικτών παραθύρων σε επικάλυψη (Cascade). Τακτοποίηση των ανοιχτών παραθύρων σε παράθεση (Tile). Εναλλαγή μεταξύ εφαρμογών. Ελαχιστοποίηση όλων των ανοιχτών παραθύρων. Χρήση του συστήματος βοήθειας. Χρήση του παραθύρου διαλόγου θέματα στη Βοήθεια (Help). Εμφάνιση βοήθειας στην εφαρμογή WordPad. Χρήση της καρτέλας Εύρεση για εμφάνιση θεμάτων βοήθειας. Πρόσθεση σχολίου σε ένα θέμα βοήθειας.
Χρήση ενός κουμπιού συντόμευσης (shortcut). Εμφάνιση βοήθειας σε παράθυρο διαλόγου. 5. Τροποποίηση αντιγραφή και μετακίνηση στα WINDOWS Τροποποίηση κειμένου. Τροποποίηση μεμονωμένων και πολλαπλών χαρακτήρων. Αντιγραφή και μετακίνηση κειμένου. Αντιγραφή και επικόλληση (paste) κειμένου και γραφικών μεταξύ εφαρμογών. Αντιγραφή και μετακίνηση κειμένου. Εμφάνιση και αποθήκευση των δεδομένων του προχείρου (clipboard). Εμφάνιση των περιεχομένων του προχείρου. Αποθήκευση και ανάκτηση των περιεχομένων του προχείρου. Αντιγραφή δεδομένων από το τοπικό πρόχειρο στο πρόχειρο. Διαγραφή μιας σελίδας από το τοπικό πρόχειρο. Διαγραφή των περιεχομένων του προχείρου. 6. Τα Προγράμματα Εξερεύνηση και Ο Υπολογιστής Μου. Το πρόγραμμα εξερεύνηση των Windows (Windows Explorer) αποτελεί το κέντρο διαχείρισης αρχείων και λοιπών πόρων για το περιβάλλον των Windows. Στο αριστερό του τμήμα περιέχει με τη μορφή της δενδρικής δομής τα folders των αποθηκευτικών μέσων του υπολογιστή, ενώ στο δεξί τμήμα εμφανίζονται τα περιεχόμενα του επιλεγμένου από το αριστερό τμήμα folder. Το πρόγραμμα ο υπολογιστής μου (My computer) αντιπροσωπεύει τον υπολογιστή και μοιάζει σε εμφάνιση με τον Windows explorer εκτός του ότι δεν χωρίζεται σε δύο τμήματα αλλά περιέχει μόνο το δεξί τμήμα. Είναι το κέντρο διαχείρισης του hardware και του λογισμικού σε επίπεδο εγκατάστασης. Δουλεύοντας με την εξερεύνηση των WINDOWS. Μέσα αποθήκευσης, μνήμη, αρχεία και φάκελοι. Εκκίνηση της εξερεύνησης των WINDOWS. Το παράθυρο της Εξερεύνησης των WINDOWS. Διαμόρφωση της εμφάνισης του παραθύρου της εξερεύνησης. Καθορισμός της εμφάνισης της λίστας Αρχείων. Αλλαγή της εμφάνισης των πληροφοριών των αρχείων. Ταξινόμηση αρχείων (Files) και φακέλων (Folders). Αλλαγή της εμφάνισης των αρχείων και των φακέλων. Εμφάνιση της γραμμής εργαλείων στην Εξερεύνηση. Αλλαγή των επιλογών προβολής στην Εξερεύνηση. Επιλογή αρχείων και φακέλων. Επέκταση και συρρίκνωση της δομής ενός φακέλου. Τα εικονίδια των αρχείων.
Επιλογή φακέλων και αρχείων. Πολλαπλή επιλογή αρχείων (γειτονικών και μη). Αναζήτηση αρχείων. Εύρεση ενός αρχείου βάσει ονόματος και θέσης. Εύρεση ενός αρχείου βάσει ημερομηνίας τροποποίησης. Εύρεση αρχείων χρησιμοποιώντας χαρακτήρες ομαδοποίησης. Εύρεση αρχείων με συγκεκριμένη επέκταση. Χρήση του Προγράμματος Ο Υπολογιστής Μου (My Computer). 7. Διαχείριση Αρχείων, Φακέλων και Δισκετών. Τα αρχεία (files) μπορεί να περιέχουν κείμενο ή εικόνα, να είναι προγράμματα (δηλαδή εκτελέσιμα αρχεία) ή να περιέχουν κάποιας μορφής δεδομένα. Τα αρχεία παίρνουν συγκεκριμένη εμφάνιση ανάλογα με τον τύπο τους, ή το πρώτο εικονίδιο που περιέχουν, στην περίπτωση εκτελέσιμων αρχείων. Οι φάκελοι (Folders) αποτελούν στοιχεία τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν αρχεία, συντομεύσεις ή άλλους φακέλους. Η εξ ορισμού εμφάνισή τους στο περιβάλλον των Windows είναι με τη μορφή κίτρινων ντοσιέ. Διαχείριση αρχείων και φακέλων, δισκετών. Ονόματα αρχείων. Δημιουργία ενός νέου φακέλου. Αντιγραφή αρχείων ή φακέλων. Αντιγραφή αρχείων. Αντιγραφή αρχείων με εντολές των Menu. Μετακίνηση αρχείων ή φακέλων. Μετακίνηση αρχείων ή φακέλων με το ποντίκι. Μετακίνηση αρχείων με εντολές των Menu. Μετονομασία αρχείων ή φακέλων. Διαγραφή αρχείων ή φακέλων. Έλεγχος της λειτουργίας του Κάδου Ανακύκλωσης. Χρήση του κάδου ανακύκλωσης. Διαχείριση δισκετών. Φροντίδα των δισκετών. Διαμόρφωση (Format) δισκετών. Αντιγραφή (Copy) δισκετών. 8. Προσαρμογή του Περιβάλλοντος Εργασίας και Εκτύπωση Εγγράφων. Αλλαγές στις παραμέτρους του περιβάλλοντος εργασίας. Αλλαγή της ημερομηνίας και της ώρας του υπολογιστή.
Αλλαγή της εμφάνισης της επιφάνειας εργασίας. Αλλαγή του βοηθήματος προφύλαξης οθόνης. Αλλαγή των ρυθμίσεων του ποντικιού. Εκτύπωση Αρχείων. Τρόποι εκτύπωσης ενός αρχείου από μια εφαρμογή. Χρήση της ουράς εκτύπωσης. Εμφάνιση της ουράς εκτύπωσης. Παύση της εκτύπωσης ενός εγγράφου. 9. Προσαρμογή της επιφάνειας εργασίας (desktop). Πρόσθεση ενός προγράμματος στο φάκελο Εκκίνηση (Start up). Διαγραφή ενός προγράμματος από το φάκελο Εκκίνηση. Δημιουργία συντομεύσεων στην επιφάνεια εργασίας. Μετονομασία ενός εικονιδίου συντόμευσης (shortcut). Δημιουργία συντόμευσης για ένα έγγραφο. Διαγραφή μιας συντόμευσης. Ομαδοποίηση προγραμμάτων. Πρόσθεση ενός φακέλου στο Menu Έναρξη (Start). Μετακίνηση προγραμμάτων σε διαφορετικό φάκελο. Προσαρμογή της γραμμής εργασιών. Αλλαγή της θέσης και του μεγέθους της γραμμής εργασιών.