ΝΕΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ Ο νέος αναπτυξιακός νόµος αποσκοπεί στη δηµιουργία ενός ισχυρού πλαισίου κινήτρων και διαδικασιών µε σκοπό την ενίσχυση των επενδύσεων (εγχώριων και ξένων άµεσων), τη διεύρυνση των επιλέξιµων προς ενίσχυση δραστηριοτήτων καθώς και τον εξορθολογισµό, την αντικειµενικοποίηση και την επιτάχυνση των διαδικασιών αξιολόγησης, παρακολούθησης και αποτίµησης των επενδυτικών σχεδίων. Κεντρικός στόχος είναι η αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων, ούτως ώστε να διασφαλισθεί η οικονοµική µεγέθυνση και να υπάρξει ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη, να αυξηθεί η απασχόληση και να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή, να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα, να ενθαρρυνθεί η επιχειρηµατικότητα και η εισαγωγή νέων τεχνολογιών και να προστατευθεί το περιβάλλον. Τα βασικά σηµεία του νέου αναπτυξιακού είναι τα εξής: 1. Σε ότι αφορά στις παρεχόµενες ενισχύσεις προστίθεται το κίνητρο ενίσχυσης των επενδύσεων βάσει της δηµιουργούµενης απασχόλησης δηλαδή ο επενδυτής µπορεί να επιλέξει να επιχορηγηθεί µέχρι συγκεκριµένου ποσοστού του µισθολογικού κόστους της απασχόλησης έναντι µέχρι ποσοστού του κόστους επένδυσης. Πρόκειται για εναλλακτικό κίνητρο το οποίο θα αξιοποιηθεί σε επενδυτικά σχέδια εντάσεως εργασίας ή εξειδικευµένης εργασίας προσφέροντας ουσιαστική προώθηση της δηµιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Παράλληλα καταργείται η επιδότηση των τόκων του επενδυτικού δανείου. Κατά συνέπεια παρέχονται οι εξής εναλλακτικές δυνατότητες ενίσχυσης της υλοποιούµενης επένδυσης: (α) Επιχορήγηση για την κάλυψη τµήµατος του κόστους επένδυσης ή/και επιδότηση χρηµατοδοτικής µίσθωσης (β) Φορολογική απαλλαγή µέχρι ενός ποσοστού ή του συνόλου της αξίας της επένδυσης (γ) Επιδότηση για δύο έτη του µισθολογικού κόστους της δηµιουργούµενης από την επένδυση απασχόλησης 2. Σε ότι αφορά στην Περιφερειακή ιάσταση του νόµου διατηρείται η κατανοµή σε τέσσερις ζώνες όπως ίσχυε στον Ν.2601/98. Επιπλέον η Ζώνη διαιρείται σε 3 επιµέρους περιοχές ώστε να καλύπτεται η διαφοροποίηση των επιτρεπόµενων ποσοστών ενίσχυσης του εγκεκριµένου από την ΕΕ Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων. 1
3. Βασική αλλαγή του νέου νόµου είναι η στόχευση στο επενδυτικό σχέδιο και όχι στον φορέα υλοποίησης. Αντικείµενο του νόµου είναι η επένδυση ανεξαρτήτως του φορέα που την υλοποιεί, έτσι παρουσιάζεται λίστα επιλέξιµων επενδύσεων και όχι επιλέξιµων φορέων. Στο νέο αναπτυξιακό δύνανται να ενταχθούν συγκεκριµένες επενδύσεις του πρωτογενούς τοµέα, σχεδόν το σύνολο του δευτερογενούς, επενδύσεις στον τοµέα του τουρισµού (ίδρυση και εκσυγχρονισµός ξενοδοχειακών µονάδων και campings καθώς και ειδικές επενδύσεις τουρισµού) καθώς και επιλεγµένες επενδύσεις του τριτογενούς. Επίσης επιλέξιµες είναι επενδύσεις στους τοµείς προστασίας περιβάλλοντος, νέων προϊόντων και υπηρεσιών, προηγµένης τεχνολογίας, καινοτοµίας, ποιότητας. Παράλληλα τίθεται σαφής απαγόρευση για την παροχή ενισχύσεων σε τοµείς των οποίων η ενίσχυση απαγορεύεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα διευρύνονται και εξορθολογικοποιούνται οι επιλέξιµες δαπάνες οι οποίες θα εξειδικευτούν ανά κατηγορία επένδυσης µε απόφαση του Υπουργού Οικονοµίας και Οικονοµικών ή και του κατά περίπτωση συναρµόδιου υπουργού. 4. Με στόχο τη σηµαντική απλοποίηση του νόµου για τον καθορισµό των ποσοστών ενίσχυσης οι επιλέξιµες επενδύσεις κατατάσσονται σε 5 κατηγορίες, κατ αντιστοιχία του χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων ως εξής: Κατηγορία 1: Επενδυτικά σχέδια πρωτογενούς, µεταποίησης, λοιπές επενδύσεις Κατηγορία 2: Σχέδια τουρισµού (ίδρυση και επέκταση ξενοδοχείων) Κατηγορία 3: Κλειστοί χώροι στάθµευσης Κατηγορία 4: Ειδικές επενδύσεις τουρισµού, επενδύσεις που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος και την αξιοποίηση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, νέα προϊόντα, καινοτοµία, ποιότητα, προηγµένη τεχνολογία Κατηγορία 5: Ολοκληρωµένα επιχειρηµατικά σχέδια βιοµηχανικών, µεταλλευτικών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων ανάπτυξης λογισµικού. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η µεγάλη πολυπλοκότητα και περιπτωσιολογία του Ν.2601/98. 5. Σηµαντική διαφοροποίηση του νέου αναπτυξιακού είναι η κατάργηση της διάκρισης µεταξύ «παλαιών» και «νέων» επιχειρήσεων ως προς την πρόσβαση σε όλες τις κατηγορίες κινήτρων. Με τον τρόπο αυτό αίρεται µια σηµαντική στρέβλωση του παρελθόντος που απέκλειε υφιστάµενες επιχειρήσεις από τις άµεσες επιχορηγήσεις για την πραγµατοποίηση επενδύσεων. Η διάκριση αυτή, η οποία επί της ουσίας αποσκοπούσε στην περιστολή του κόστους εφαρµογής του νόµου µεροληπτούσε εις βάρος επιχειρήσεων µε εµπειρία και αναπτυξιακή 2
προοπτική. Οι παλαιοί φορείς είχαν πρόσβαση µόνο σε φορολογικά κίνητρα, τα οποία αξιοποιήθηκαν κατά κύριο λόγο από µεγάλου µεγέθους επιχειρήσεις µε σηµαντική κερδοφορία. 6. Οι παρεχόµενες ενισχύσεις καθορίζονται στα πλαίσια πλαίσια του εγκεκριµένου χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων. Ειδικά στην περίπτωση των άµεσων κεφαλαιακών ενισχύσεων παρέχεται η δυνατότητα προσαύξησης κατά 5% εφόσον συντρέχει τουλάχιστον ένας από τους ακόλουθους λόγους (α) Ο φορέας είναι νεοϊδρυόµενος (β) εγκατάσταση εντός Βιοµηχανικών Επιχειρηµατικών Περιοχών (Β.Ε.ΠΕ.) ή Περιοχές Ολοκληρωµένης Τουριστικής Ανάπτυξης (Π.Ο.Τ.Α.) (γ) ίδρυση ή εκσυγχρονισµός ξενοδοχειακής µονάδας υψηλής κατηγορίας ή εγκατεστηµένης σε παραδοσιακό ή διατηρητέο. Παράλληλα καταργείται η υποχρεωτική εγκατάσταση εντός ΒΙΠΕ. 7. Παρέχονται αυξηµένες ενισχύσεις στις Μικροµεσαίες Επιχειρήσεις. Εφόσον η επένδυση υλοποιείται από Μικροµεσαία Επιχείρηση στα παραπάνω ποσοστά (πίνακες 1 και 3) προστίθεται επιπλέον ενίσχυση έως 15%. Ενώ τίθεται περιορισµός ως προς το µέγιστο ποσοστό ενίσχυσης το οποίο δεν µπορεί να υπερβεί το 55%. 8. Τροποποιείται το ελάχιστο ύψος επένδυσης, το οποίο ορίζεται µε βάση τα χαρακτηριστικά του φορέα ως εξής: Για µεγάλες επιχειρήσεις, 500.000 ευρώ Για µεσαίες επιχειρήσεις, 250.000 ευρώ Για µικρές επιχειρήσεις, 150.000 ευρώ Για πολύ µικρές επιχειρήσεις, 100.000 ευρώ 9. Μειώνεται σηµαντικά η ίδια συµµετοχή, η οποία καθορίζεται καθορίζεται στο 25% του κόστους επένδυσης έναντι του 40% βάσει του Ν.2601/98. 10.Καταργείται η σύνδεση της παρεχόµενης ενίσχυσης µε τις δηµιουργούµενες θέσεις απασχόλησης η οποία στο παρελθόν λειτούργησε ως αντικίνητρο για τις επενδύσεις εντάσεως κεφαλαίου. Η συµβολή των νέων επενδύσεων στην αύξηση της απασχόληση οφείλεται στη δηµιουργία θέσεων απασχόλησης τόσο στην ίδια την επένδυση (άµεσες νέες θέσεις απασχόλησης) όσο και σε δορυφορικές επιχειρήσεις των οποίων η λειτουργία συνδέεται µε την επένδυση (έµµεσες νέες θέσεις απασχόλησης) οι οποίες είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν. Ο νέος νόµος στοχεύει σε επενδύσεις που βελτιώνουν το τεχνολογικό επίπεδο και θα επιτρέψουν την παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας µε αποτέλεσµα την αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Ιδιαίτερα στον τοµέα της µεταποίησης τα 3
παραπάνω χαρακτηριστικά αφορούν κυρίως επενδύσεις εντάσεως κεφαλαίου. Με στόχο τη στήριξη της απασχόλησης ο νόµος αφενός παρέχει επιδότηση των δηµιουργούµενων θέσεων εργασίας και αφετέρου η απασχόληση συµπεριλαµβάνεται µε αυξηµένη βαρύτητα στα κριτήρια ένταξης της επένδυσης. 11.Σε ότι αφορά στη διαδικασία αξιολόγησης και παρακολούθησης: Επεκτείνεται καθ όλη την διάρκεια του έτους η δυνατότητα για την υποβολή αιτήσεων, ενώ περιορίζεται ο χρόνος αξιολόγησης στους δύο µήνες. Αναπροσαρµόζονται και αντικειµενικοποιούνται τα κριτήρια ένταξης τα οποία στο µεγαλύτερο µέρος τους είναι εννιαία για το σύνολο των επενδύσεων, ώστε να αποτρέπεται η διακριτική µεταχείριση ορισµένων κλάδων. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στα κριτήρια απασχόλησης, της περιφερειακής σύγκλισης, προστασίας του περιβάλλοντος, συµβολής στην ανταγονιστικότητα, την ποιότητα, το τεχνολογικό επίπεδο, την καινοτοµία. Επίσης ποσοτικοποιείται µε αντικειµενικά κριτήρια η βιωσιµότητα της επένδυσης και η αξιοπιστία του φορέα. Παράλληλα εισάγονται ειδικά κριτήρια ανά τοµέα δραστηριότητας µε στόχο την κατά το δυνατό αντικειµενική και ακριβή αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου. Αναπροσαρµόζονται τα έντυπα υποβολής, τα οποία απλοποιούνται σηµαντικά στις περιπτώσεις των φορολογικών κινήτρων και του κινήτρου της επιχορήγησης της δηµιουργούµενης απασχόλησης. Θεσπίζονται διαδικασίες παρακολούθησης των επενδύσεων ανεξαρτήτως των κινήτρων στα οποία έχουν ενταχθεί, οι οποίες είναι σηµαντικά απλούστερες στις περιπτώσεις των φορολογικών κινήτρων και του κινήτρου της επιχορήγησης της δηµιουργούµενης απασχόλησης. ιευρύνεται η δυνατότητα µετάθεση τµήµατος των διαδικασιών αξιολόγησης, παρακολούθησης και ελέγχου των επενδύσεων σε εξωτερικούς αξιολογητές µε στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών και την αξιοποίηση της εµπειρίας και τεχνογνωσίας του ιδιωτικού τοµέα. Η διαδικασία αξιολόγησης, ελέγχου και παρακολούθησης υποστηρίζεται από κατάλληλο πληροφοριακό σύστηµα, για το σύνολο των επενδύσεων που ενισχύονται µέσω του παρόντος νόµου. Έτσι καθίσταται δυνατή η ενιαία, διαφανής και ποσοτική αποτίµηση της συµβολής του νόµου στους στρατηγικούς στόχους της αναπτυξιακής πολιτικής. 4
12.Αναπροσαρµόζεται ο τρόπος καταβολής των ενισχύσεων ως εξής: Η καταβολή των κεφαλαιακών ενισχύσεων γίνεται σε δύο δόσεις η πρώτη µε την υλοποίηση του 50% της επένδυσης και η δεύτερη µε την ολοκλήρωση και έναρξη παραγωγικής λειτουργίας. Παράλληλα παρέχεται η δυνατότητα προκαταβολής έως και του 30% της συνολικής κεφαλαιακής ενίσχυσης µε την κατάθεση εγγυητικής επιστολής. Η καταβολή των ενισχύσεων για την δηµιουργουµένη απασχόληση γίνεται απολογιστικά ανά εξάµηνο µε απλοποιηµένες διαδικασίες. Καταργείται η φορολόγησης των ενισχύσεων η οποία είχε ως αποτέλεσµα την µείωση του καθαρού οφέλους κατά τουλάχιστον 25%. 13.Τίθενται περιορισµοί για τις επιχειρήσεις που εντάσσονται στο ΕΣΟΑΒ, ώστε να µην µειώνεται αντίστοιχη δραστηριότητα στην Ελλάδα στις ίδιες ή σε συνδεδεµένες µε αυτές επιχειρήσεις. 14.Τέλος διατηρούνται οι ακόλουθες ειδικές διατάξεις: Ειδικά καθεστώτα ενίσχυσης τα οποία ενεργοποιούνται µε Προεδρικά διατάγµατα. Παρέχεται η δυνατότητα ενίσχυσης επιχειρηµατικών σχεδίων διάσωσης και αναδιάρθρωσης µεταλλευτικών ή µεταποιητικών επιχειρήσεων. Οι όροι και οι προϋποθέσεις θα καθορίζονται κατά περίπτωση µε κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονοµίας - Οικονοµικών, Ανάπτυξης και Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας. Παρέχεται η δυνατότητα υπαγωγής στις διατάξεις του αναπτυξιακού νόµου επενδύσεων, ελάχιστου ύψους πενήντα (50) εκατοµµυρίων ευρώ, µε σηµαντική επίπτωση στη διεθνή ανταγωνιστικότητα της χώρας και στην απασχόληση. Η ένταξη γίνεται µε κοινές αποφάσεις των Υπουργών Οικονοµίας και Οικονοµικών και Ανάπτυξης, καθώς και των κατά περίπτωση συναρµόδιων υπουργών. 5