ΡΑΣΕΙΣ ΜΜΕ ΣΤΑ ΠΕΠ ΜΕ ΦΟΡΕΙΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Transcript

1 ΡΑΣΕΙΣ ΜΜΕ ΣΤΑ ΠΕΠ ΜΕ ΦΟΡΕΙΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Σε περιφερειακό επίπεδο, αποτελεί κρίσιµης σηµασίας ζήτηµα η στήριξη, µε τη µορφή της άµεσης κεφαλαιουχικής ενίσχυσης, των µικροµεσαίων επιχειρήσεων. Οι µικροµεσαίες επιχειρήσεις, ιδιαίτερα αυτές που δραστηριοποιούνται στις λιγότερο αναπτυγµένες Περιφέρειες της χώρας, βιώνουν προβλήµατα προσαρµοστικότητας και έχουν λιγότερες ευκαιρίες ανάπτυξης έναντι των µεγάλων επιχειρήσεων ή αυτών που δραστηριοποιούνται σε κεντρικό επίπεδο. Παράλληλα, χαρακτηρίζονται από περιορισµένη δυνατότητα υλοποίησης επενδύσεων, εξαιτίας κυρίως της αδυναµίας πρόσβασής τους στον χρηµατοοικονοµικό σύστηµα, από έλλειψη τεχνογνωσίας, από αδυναµία επέκτασης σε διευρυµένες αγορές, ενώ συνήθως αντιµετωπίζουν υψηλότερα κόστη παραγωγής και λειτουργίας. Η επιλογή της στήριξης και ανάπτυξης των µικροµεσαίων επιχειρήσεων σε περιφερειακό επίπεδο αποβλέπει πρωτίστως στην τόνωση της περιφερειακής οικονοµίας, στη διατήρηση θέσεων εργασίας και στη δηµιουργία νέων, µε απώτερο σκοπό τη συγκράτηση του πληθυσµού στις περιοχές αυτές και στην αύξηση της κοινωνικής συνοχής. Στο πλαίσιο των ΠΕΠ ΤΟΥ ΚΠΣ έχουν δεσµευτεί πόροι ύψους 255,5 Μ (2,73% της συνολικής ηµόσιας απάνης) για δράσεις ενίσχυσης ΜΜΕ των τοµέων Μεταποίησης και Τουρισµού που περιλαµβάνονται κατά κανόνα σε περισσότερα του ενός µέτρα κάθε ΠΕΠ. Η συµβατότητα µε τους στόχους και το περιεχόµενο επιµέρους µέτρων επιδιώκεται µέσω ειδικών όρων και προϋποθέσεων που πρέπει να πληρούν οι προς υπαγωγή επενδυτικές προτάσεις στα µέτρα αυτά (πχ. Ο τοµεακός χαρακτήρας ή ο «καινοτόµος χαρακτήρας» ενός µέτρου, χωροταξικοί περιορισµοί ως προς το πεδίο εφαρµογής των δράσεων του µέτρου). Οι ενισχύσεις έχουν τη µορφή κεφαλαιουχικής (χρηµατικής) ενίσχυσης, η οποία αποτελεί µέρος του συνολικού κόστους των επενδυτικών σχεδίων που υποβάλλουν οι ενδιαφερόµενες επιχειρήσεις. Κάθε επενδυτικό σχέδιο δύναται να προβλέπει την υλοποίηση µεγάλου εύρους ενεργειών, όπως τον εκσυγχρονισµό κτιρίων (βιοµηχανοστασίων, τουριστικών εγκαταστάσεων κ.λπ), την προµήθεια εξοπλισµού, την ανάπτυξη καινοτοµιών, τη βελτίωση της ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών, τον εκσυγχρονισµό των διοικητικών διαδικασιών των επιχειρήσεων κ.λπ. Οι ενισχύσεις χορηγούνται σε επενδυτικά σχέδια ΜΜΕ που έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Απασχολούν 0-50 εργαζόµενους Έχουν µέσο ετήσιο κύκλο εργασιών τα τελευταία τρία χρόνια ο οποίος δεν υπερβαίνει τα ευρώ.

2 Στην περίπτωση της Μεταποίησης δε ενισχύονται και υπό ίδρυση επιχειρήσεις, ενώ στον Τουρισµό µόνον υφιστάµενες. Για την χορήγηση των ενισχύσεων η επικράτεια της χώρας διακρίνεται σε τρεις γεωγραφικές ενότητες, οι οποίες καθορίστηκαν µε τη χρήση κριτηρίων όπως: το πληθυσµιακό µέγεθος των περιοχών, η ύπαρξη µεγάλου µητροπολιτικού - αστικού κέντρου, η αποµόνωση και η ανάγκη πληθυσµιακής τόνωσης σε ορεινές, παραµεθόριες και αποµακρυσµένες περιοχές, τα οικονοµικά στοιχεία (σε όρους Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος) κάθε Περιφέρειας κ.λπ. Σε κάθε Γεωγραφική Ενότητα τα κριτήρια µεγέθους των επιχειρήσεων, όπως αναφέρθηκαν ανωτέρω, διαφοροποιούνται. ιαφοροποιείται επίσης το ύψος του κόστους του επενδυτικού σχεδίου που δύναται να χρηµατοδοτηθεί και το ποσοστό επιχορήγησης (χρηµατοδότησης) του επενδυτικού σχεδίου από 35% έως 45% του επιχορηγούµενου προϋπολογισµού του επενδυτικού σχέδιο. Για την υλοποίηση των δράσεων προκρίθηκε, για λόγους οι οποίοι αποβλέπουν στην εξυπηρέτηση και διευκόλυνση των ενδιαφερόµενων επενδυτών, η ενεργοποίηση των πιστωτικών ιδρυµάτων (τραπεζών) ως Φορέων Υποστήριξης της διαδικασίας. Βασικός στόχος είναι η απλούστευση του συστήµατος διαχείρισης και των διαδικασιών υποβολής των αιτήσεων των υποψήφιων επενδυτών, προκειµένου να δύναται απευθείας ο ενδιαφερόµενος επενδυτής να συµπληρώνει και να υποβάλλει τη σχετική αίτηση µε την επενδυτική του πρόταση στο υποκατάστηµα της Τράπεζας µε την οποία συνεργάζεται. Τα πιστωτικά ιδρύµατα συµβουλεύουν τον υποψήφιο επενδυτή στη συµπλήρωση των επενδυτικών προτάσεων και στη συνέχεια παραλαµβάνουν τα επενδυτικά σχέδια και τα προαξιολογούν. Την τελική απόφαση επί της αξιολόγησης των επενδυτικών προτάσεων την παίρνει η εκάστοτε αρµόδια ΙΣΑ της Περιφέρειας, η οποία έχει οριστεί και τελικός δικαιούχος των σχετικών δράσεων. Στη συνέχεια τα πιστωτικά ιδρύµατα παρακολουθούν την πορεία υλοποίησης των επενδύσεων και είναι αρµόδια και για τη διενέργεια των ελέγχων που πιστοποιούν την υλοποίηση του φυσικού και οικονοµικού αντικειµένου της επένδυσης, καθώς και για την καταβολή της ενίσχυσης στους επενδυτές. Για την ενεργοποίηση των παραπάνω πόρων και δράσεων, το ΥΠΟΙΟ προχώρησε σε δύο κύκλους προκηρύξεων για την υποβολή επενδυτικών προτάσεων καλύπτοντας όλες τις προκηρυσσόµενες δράσεις και πόρους όλων των ΠΕΠ. Στον πρώτο κύκλο προκήρυξης για τη µεταποίηση προκηρύχθηκαν δ.δ. και υποβλήθηκαν στους αρµόδιους φορείς υποστήριξης 2819 επενδυτικές προτάσεις. Από το ποσό αυτό ποσοστό περίπου 80% αφορούσε υφιστάµενες επιχειρήσεις και 20% νέες επιχειρήσεις. Μετά την προβλεπόµενη διαδικασία αξιολόγησης από τους εµπλεκόµενους φορείς, από τις υποβληθείσες επενδυτικές προτάσεις υπάχθηκαν Η δηµόσια δαπάνη των υπαγόµενων επενδυτικών σχεδίων ανήλθε σε 90,8 Μ, ποσοστό 76,2% της δηµόσιας δαπάνης που προκηρύχθηκε για µεταποιητικές ΜΜΕ. Από την υλοποίηση των εν λόγω επενδύσεων προβλέπεται η δηµιουργία νέων θέσεων απασχόλησης. Ως γενική

3 παρατήρηση από την εξέταση των δεδοµένων προκύπτει ότι τα Μέτρα των ΠΕΠ που είτε είχαν προσανατολισµό αµιγώς προς δράσεις περιβάλλοντος ή την ανάπτυξη και προώθηση της καινοτοµίας, είτε επέβαλαν ειδικούς όρους και προϋποθέσεις σχετικές µε τις επιλέξιµες κατηγορίες ενέργειας και τις επιλέξιµες δαπάνες για τη συµµετοχή µίας πρότασης δεν παρουσίασαν καλή «επίδοση». Αντίστοιχα για τον τουρισµό προκηρύχθηκαν δ.δ. και υποβλήθηκαν στους αρµόδιους φορείς υποστήριξης 885 επενδυτικές προτάσεις. Μετά την προβλεπόµενη διαδικασία αξιολόγησης από τους εµπλεκόµενους φορείς, από τις υποβληθείσες επενδυτικές προτάσεις 400 υπάχθηκαν. Η δηµόσια δαπάνη των υπαγόµενων επενδυτικών σχεδίων ανήλθε σε 19,0 Μ, ποσοστό 27,3% της δηµόσιας δαπάνης που προκηρύχθηκε για τουριστικές ΜΜΕ. Από την υλοποίηση των εν λόγω επενδύσεων προβλέπεται η δηµιουργία 316 νέων θέσεων απασχόλησης. Στον τουρισµό παρατηρήθηκε µειωµένο ενδιαφέρον, αφενός εξαιτίας των όρων συµµετοχής που ίσχυσαν σχετικά µε την επιλεξιµότητα των τουριστικών ΜΜΕ (αριθµός απασχολούµενων, κύκλος εργασιών) και αφετέρου εξαιτίας των ειδικών όρων και προϋποθέσεων των σχετικών µε τις επιλέξιµες κατηγορίες ενέργειας. Προκειµένου να υλοποιηθεί απρόσκοπτα η χορήγηση των ενισχύσεων το Ελληνικό ηµόσιο και προχώρησε στη µεταβίβαση 55Μ από Εθνικούς Πόρους στους φορείς Υποστήριξης, ποσό που αντιστοιχεί στο 50% της δ.δ. των υπαγοµένων προτάσεων. Συγχρόνως οι αρµόδιοι φορείς υποστήριξης προχώρησαν στη διενέργεια ελέγχων, στη σύνταξη των σχετικών ελέγχων, στην καταβολή των ενισχύσεων και στην σύνταξη των σχετικών Μ. Ήδη το ΥΠΟΙΟ βρίσκεται σε διαδικασία µεταφοράς ποσοστού έως και 40% της δ.δ των υπαγόµενων προτάσεων, όπου απαιτείται. Εν τούτοις η απορροφητικότητα του προγράµµατος εξακολουθεί να µη είναι η αναµενόµενη κυρίως λόγω: της αδυναµίας των δικαιούχων των ενισχύσεων να προσκοµίσουν τα απαραίτητα δικαιολογητικά και τις απαιτούµενες άδειες λειτουργίας κατά των τελικό έλεγχο, µη υλοποίησης των επενδύσεων εξαιτίας του υψηλού κόστους παρατάσεις του χρονοδιαγράµµατος υλοποίησης επιδότησης και υλοποίησης της επενδυτικής πρότασης από άλλο πρόγραµµα χρήση της µεταβατικής διάταξης της ύπαρξης περισσοτέρων του ενός εµπλεκοµένων φορέων από την καταβολή της ενίσχυσης µέχρι την δήλωση της δαπάνης σε Μ, κ.α. Η δεύτερη πρόσκληση (προκήρυξη Β κύκλου), αφορά προϋπολογισµό ποσού ύψους για τη Θεµατική Ενότητα της Μεταποίησης (εξ αυτών αφορούν τις υφιστάµενες επιχειρήσεις και τις νέες [υπό ίδρυση]) και για τη Θεµατική Ενότητα του Τουρισµού. Στην εν λόγω προκήρυξη στον τοµέα της µεταποίησης

4 υποβλήθηκαν 1231 επενδυτικές προτάσεις, που αφορούν 82Μ δ.δ, ποσοστό κάλυψης 95% της προκηρυχθείσας δ.δ και 1327 επενδυτικές προτάσεις στον τοµέα του τουρισµού που αφορούν 71.Μ δ.δ. ποσοστό κάλυψης 123% της προκηρυχθείσας δ.δ. Για τον Β κύκλο προκήρυξης έχει ήδη ολοκληρωθεί η διαδικασία αξιολόγησης των επενδυτικών προτάσεων από τους αρµόδιους φορείς υποστήριξης και είναι σε εξέλιξη η διαδικασία αξιολόγησής τους από τις αρµόδιες ΙΣΑ. Η ΕΥΣ έχει εφαρµόσει δέσµη ενεργειών για τη βελτίωση του συστήµατος υλοποίησης των σχετικών διαδικασιών, µε έµφαση στην επιτάχυνση των πληρωµών του Α Κύκλου. Ειδικότερα: ιενεργούνται συναντήσεις µε τα πιστωτικά ιδρύµατα προκειµένου να εντατικοποιηθεί η προσπάθεια παρακολούθησης και επιτάχυνσης της υλοποίησης των επενδυτικών σχεδίων. Αναπτύχθηκε διαδικασία παρακολούθησης των επενδύσεων ανά πιστωτικό ίδρυµα µέσω τακτικών αναφορών των πιστωτικών ιδρυµάτων προς την ΕΥΣ, από τις οποίες προκύπτουν στοιχεία σχετικά µε τους ελέγχους, τις πραγµατοποιηθείσες πληρωµές, τις αναµενόµενες πληρωµές, τις επενδύσεις που έχουν ανακληθεί ή προβλέπεται να ανακληθούν κ.λπ. Τα αποτελέσµατα αυτής της διαδικασίας θα κοινοποιούνται στις αρµόδιες ΙΣΑ και ΕΥ Έλαβε χώρα συνάντηση µε τις ΙΣΑ των Περιφερειών µε στόχο την ανταλλαγή απόψεων αλλά και την καταγραφή των προβληµάτων που αντιµετωπίζουν, προκειµένου το ΥΠΟΙΟ να αναλάβει τις απαραίτητες ενέργειες για την επίλυσή τους ή την προώθησή τους. Συµφωνήθηκε οι συναντήσεις αυτές να αποκτήσουν περιοδικό χαρακτήρα. Συστήθηκε δίκτυο υπευθύνων µε επαφές ανά πιστωτικό ίδρυµα και Περιφέρεια, για την αποτελεσµατικότερη συνεργασία και την επιτάχυνση των επιµέρους διαδικασιών και πληρωµών. Έχει συσταθεί και λειτουργεί στο πλαίσιο της ΜΟ α.ε, Οµάδα Τεχνικής Στήριξης η οποία έχει τεθεί στη διάθεση των ΙΣΑ και ενεργοποιείται ανάλογα µε τις ανάγκες που παρουσιάζει το σύστηµα διαχείρισης και παρακολούθησης και τα αιτήµατα που υποβάλλονται από τις εκάστοτε ΙΣΑ. Περαιτέρω ενέργειες βελτίωσης και επέκτασης του πληροφοριακού συστήµατος ΜΜΕ αποτελούν διαρκή µέριµνα από την πλευρά της ΕΥΣ σε συνεργασία µε τη ΜΟ Α.Ε. και την ΕΥ ΟΠΣ. Η εν λόγω πρόσκληση προς τους επενδυτές σχεδιάστηκε µε στόχο την απλούστευση των διαδικασιών, τη βελτίωση των όρων για τη χορήγηση των ενισχύσεων και την ενσωµάτωση απαιτήσεων της επιχειρηµατικής βάσης της Περιφέρειας. Για το σκοπό αυτό τροποποιήθηκε τόσο το ισχύον θεσµικό πλαίσιο όσο και οι λεπτοµέρειες της προκήρυξης (ελάφρυνση των κριτηρίων µεγέθους για τον τουρισµό, απλούστευση των ειδικών όρων και προϋποθέσεων, κατάργηση των ΕΜΕ, δυνατότητα ενίσχυσης σε

5 επιχειρήσεις που δεν έχουν πλήρη κυριότητα του ακινήτου επί του οποίου θα υλοποιήσουν παρεµβάσεις, κ.α.) Η υπερκάλυψη του ποσού που προκηρύχθηκε στον τουρισµό και η αύξηση του αριθµού των υποβληθεισών επενδυτικών προτάσεων είναι αποτέλεσµα των προαναφεροµένων τροποποιήσεων. Από µία πρώτη εξέταση των δεδοµένων προκύπτει ότι όπως και στον Α κύκλο προκήρυξης τα Μέτρα των ΠΕΠ που είχαν προσανατολισµό την ανάπτυξη και προώθηση της καινοτοµίας κυρίως στο τοµέα του τουρισµού δεν παρουσίασαν καλή «επίδοση». Με την ευκαιρία της ενδιάµεσης αναθεώρησης των 13 Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραµµάτων δε, το Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών προχωρεί στο σχεδιασµό ενός Γ Κύκλου Προκήρυξης, κύρια χαρακτηριστικά του οποίου θα είναι η διεύρυνση των πόρων που θα κατευθυνθούν στη στήριξη, µε τη µορφή επιχορηγήσεων κεφαλαίου, των µικροµεσαίων επιχειρήσεων και η απλοποίηση των διαδικασιών και του θεσµικού πλαισίου υλοποίησης. Προς την κατεύθυνση αυτή προκρίθηκε, για λόγους οι οποίοι αποβλέπουν στην εξυπηρέτηση και διευκόλυνση των ενδιαφερόµενων επενδυτών, η ενεργοποίηση των πιστωτικών ιδρυµάτων όχι πλέον ως Φορέων Υποστήριξης της διαδικασίας, ρόλο που είχαν στις δύο πρώτες προκηρύξεις, αλλά ως Τελικών ικαιούχων των δράσεων, οι οποίοι θα έχουν την απόλυτη ευθύνη της υποδοχής και αξιολόγησης των επενδυτικών σχεδίων, της παρακολούθησης της υλοποίησης τους, και της καταβολής των ενισχύσεων στους δικαιούχους επενδυτές. Παράλληλα, περιορίζεται ο ρόλος του δηµόσιου τοµέα, ο οποίος πλέον θα έχει µόνον το γενικό συντονισµό των δράσεων και επιτυγχάνεται η µείωση της γραφειοκρατίας και η επιτάχυνση των διαδικασιών αξιολόγησης, υπαγωγής και χρηµατοδότησης των επενδύσεων. Ιδιαίτερα σηµαντικό γεγονός προς την κατεύθυνση της απλούστευσης επίσης, είναι ο «εξορθολογισµός» των δικαιολογητικών που απαιτούνται για τη συµµετοχή των ενδιαφερόµενων επενδυτών στις δράσεις αυτές. Επιπλέον, εξετάζεται η διεύρυνση του είδους των δράσεων, µε τη συµµετοχή και επιχειρήσεων του τριτογενή τοµέα, αρχικά στο πλαίσιο των Ολοκληρωµένων Προγραµµάτων Αστικής Ανάπτυξης, δηλαδή σε αστικές περιοχές των Περιφερειών που αντιµετωπίζουν µείζονα αναπτυξιακά προβλήµατα ή προβλήµατα υποβάθµισης, καθώς και η διεύρυνση των δράσεων σε τοµείς της νέας οικονοµίας όπως για παράδειγµα στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Τόσο για την παρακολούθηση των δύο πρώτων κύκλων προκήρυξης όσο και για το σχεδιασµό του τρίτου λειτουργεί στο πλαίσιο της ΕΥΣ ειδική οµάδα εργασίας.