Μαρίζα Ντεκάστρο ΗΜΈΡΈΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ Έικόνες: Βασίλης Παπαγεωργίου
Περιεχόμενα Πρόλογος... 7 1. Η νύχτα της 20ής προς την 21η Απριλίου 1967.... 8 Τι συνέβη εκείνη τη νύχτα, πώς οργανώθηκε το πραξικόπημα, ποιοι πρωταγωνίστησαν στα γεγονότα (στρατιωτικοί, πολιτικοί, βασιλιάς). 2. 1967... 16 Η πρώτη μέρα της δικτατορίας, η πολιτική κατάσταση τον πρώτο χρόνο, οι νέοι νόμοι, οι διώξεις των αντιφρονούντων. 3. 1968... 30 Το Τάμα του Έθνους, εκπαίδευση, Ολυμπιακοί αγώνες, δημοψήφισμα, χουντική τρομοκρατία, διεθνείς αντιδράσεις εναντίον της χούντας. 4. 1969... 44 Βιβλία και αναγνώσεις, παρανομία και κανόνες συνωμοτικότητας, Αλέκος Παναγούλης, συλλήψεις, δίκες αντιστασιακών. 5. 1970... 52 Κηδεία Γεωργίου Παπανδρέου, λογοκρισία, πολιτισμός, οι διανοούμενοι εκδηλώνουν την αντίθεσή τους στο καθεστώς, έκδοση της συλλογής 18 Κείμενα. 6. 1971... 58 Κηδεία Γιώργου Σεφέρη, εορτασμός της επετείου της 21ης Απριλίου στο Παναθηναϊκό Στάδιο. 7. 1972... 64 Αντιδράσεις των νέων, Σπουδαστικό της Ασφάλειας, αντιδικτατορικές εκδηλώσεις. 8. 1973... 72 Τα γεγονότα της Νομικής, διαδηλώσεις, τα αιτήματα των φοιτητών, η εξέγερση του Πολυτεχνείου. 9. 1974... 78 Δικτατορία Ιωαννίδη, φοιτητές στην παρανομία, η τουρκική εισβολή στην Κύπρο, η πτώση της δικτατορίας και η αποκατάσταση της δημοκρατίας. Βιβλιογραφία... 87
Η νύχτα της 20ής προς την 21η Απριλίου 1967 Στην Αθήνα γίνονταν καθημερινά διαδηλώσεις και πορείες. Οι πολιτικές συγκρούσεις μέσα κι έξω από τη Βουλή δεν είχαν τελειωμό. Εκείνη τη νύχτα η Ελλάδα κοιμόταν: οι πολίτες, οι πολιτικοί, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος. Ξύπνια ήταν μια ομάδα στρατιωτικών που ετοίμαζε πραξικόπημα. 8
Μέσα στην Αθήνα υπήρχαν μεγάλες μάχιμες μονάδες. Μία από αυτές στο Κέντρο Εκπαιδεύσεως Τεθωρακισμένων, που βρισκόταν στη σημερινή Πολυτεχνειούπολη. Διοικητής ο ταξίαρχος Στυλιανός Παττακός. Τα τανκς βγήκαν στους δρόμους και κατευθύνθηκαν προς τη Βουλή, τα υπουργεία, το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας, τον ΟΤΕ, τα ανάκτορα. 9
1967 Το 1967 πήγαινα στη Β Γυμνασίου. Εκείνη τη χρονιά άλλαξα σχολείο και προσπαθούσα να προσαρμοστώ στο καινούργιο περιβάλλον, να κάνω φίλες και παρέες, γιατί κατά τα άλλα δεν είχαν αλλάξει και πολλά. Τα βράδια άκουγα μουσική στο ραδιόφωνο, τον Νίκο Μαστοράκη και τον σταθμό της αμερικάνικης βάσης στη Νέα Μάκρη, αλλά και πειρατικούς σταθμούς με ξένα τραγούδια. Είχα ένα φορητό πικάπ Tepaz και ξόδευα το χαρτζιλίκι μου σε 45άρια δισκάκια των Formings, των Juniors, των Olympians και φυσικά των Beatles, των Rolling Stones, των Bee Gees. Από βιβλία, ελάχιστα είχαμε στο σπίτι. Διάβαζα ό,τι μας πρότεινε ο φιλόλογος στο σχολείο. Μέναμε στην οδό Πατησίων 89, δίπλα στον ΟΤΕ, απέναντι από την Ανωτάτη Εμπορική Σχολή. Ο δρόμος φαρδύς, ευθύς, εμπορικός. Από το μπαλκόνι του σαλονιού έβλεπα στο βάθος την Ακρόπολη. Όταν ήμουνα μικρή, νόμιζα πως ήταν ένα παιδικό κρεβατάκι με άσπρα κάγκελα πάνω στον λόφο κι αναρωτιόμουνα ποιος, πότε και γιατί να το έστησε εκεί. Τόσο καθαρή ήταν η ατμόσφαιρα! Μόνη μου κυκλοφορούσα ελάχιστα. Το σχολείο δεν ήταν μακριά και πήγαινα με τα πόδια. Με τα πόδια πήγαινα και στα αγγλικά, που τα συμπλήρωνα από τα τραγούδια. Ο κόσμος της δικής μου εφηβείας, μια λέξη που δεν την πολυέλεγαν εκείνα τα χρόνια, περιοριζόταν σ αυτά: σχολείο, σπίτι, μαθήματα, Κυριακές με τους γονείς, τους φίλους και τα παιδιά τους σε κάποιο εστιατόριο στη Βαρυμπόμπη. Τα ίδια και οι συμμαθητές και οι συμμαθήτριές μου. Έτσι ζούσαν τα παιδιά των αστικών οικογενειών, αυτά ήξερα κι εγώ και τίποτα άλλο. Στο σπίτι δεν ασχολούνταν ιδιαίτερα με τα πολιτικά. Παίρναμε καθημερινά ΤΑ ΝΕΑ κι εγώ διάβαζα λίγο τους τίτλους. Απ όσο καταλάβαινα, το 1967 ήταν μια χρονιά ταραγμένη για τη χώρα. Η πολιτική κατάσταση ένα χάος. Μάχες στη Βουλή, πορείες, απεργίες, διαδηλώσεις, δηλώσεις και διαβουλεύσεις καθημερινά. 16
Στρατιωτικές δικτατορίες Ισπανία: Φρανθίσκο Φράνκο Πορτογαλία: Αντόνιο Σαλαζάρ Τα παιδιά των λουλουδιών Το κίνημα των χίπις γιγαντώνεται. 10.000 χίπις διαδηλώνουν στη Νέα Υόρκη. Το σύνθημά τους «Love, Sex, Drugs and Rock n Roll». 17
Η δικτατορία κράτησε 2651 ημέρες! Το βιβλίο αρχίζει την 21η Απριλίου 1967 που η συγγραφέας πήγαινε στη Β Γυμνασίου και τελειώνει στις 24 Ιουλίου 1974 που έπεσε η χούντα και είχε πλέον ενηλικιωθεί. Είναι ένα βιβλίο αναμνήσεων από τη ζωή των νέων εκείνα τα χρόνια, δικών της αναμνήσεων, των συμμαθητών και των μετέπειτα φίλων της. Είναι για όλα εκείνα που σημάδεψαν τους νέους και τους άλλαξαν, τις καθημερινές εμπειρίες, την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και τα διεθνή γεγονότα της κάθε χρονιάς που τους επηρέασαν. ISBN:978-618-03-1613-1 ΒΟΗΘ. ΚΩΔ. MHX/ΣΗΣ 81613