ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ 2010 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ: Cassini Scientist for a Day Essay. Για µαθητές από 10-18 ετών Καλωσορίσατε στην 9η έκδοση του παγκόσµιου διαγωνισµού ''Επιστήµονας του Κασίνι για µια µέρα'' (Cassini-Scientist for a day)! Ειδικοί επιστήµονες από τους διεθνής και ευρωπαϊκούς οργανισµούς NASA και ESA ασχολούνται µε το σχεδιασµό µελλοντικών παρατηρήσεων του διαστηµόπλοιου Cassini που θα σταλεί σε σηµεία που εσείς θα υποδείξετε επειδή εκτιµάτε ότι αυτά πρέπει να τα µελετήσουν οι επιστήµονες. Ο διαγωνισµός ''Επιστήµονας του Κασίνι για µια µέρα'' (Cassini-Scientist for a day) είναι η δική σου ευκαιρία να µας προτείνεις πού πιστεύεις ότι πρέπει να στραφούν οι κάµερες του διαστηµικού αεροσκάφους Cassini, κατά την επόµενη παρατήρηση του, που έχει προγραµµατιστεί για τον ερχόµενο χειµώνα για να έχουµε ενδιαφέρουσες µετρήσεις. Η ειδική οµάδα της NASA έχει επιλέξει τρεις πιθανούς στόχους παρατήρησης. Καθένας από τους τρεις στόχους έχει ιδιαίτερη επιστηµονική αξία, και στην πραγµατικότητα το Cassini θα παρατηρήσει και τα τρία. Η αποστολή σου είναι να αποφασίσεις ποιος από αυτούς τους τρεις στόχους έχει το µεγαλύτερο επιστηµονικό ενδιαφέρον και να γράψεις µια έκθεση (µέχρι 500 λέξεις) που να εξηγεί τους λόγους καθώς και τι είδους γνώσεις εκτιµάς ότι µπορούµε να αποκτήσουµε µέσα από αυτή την παρατήρηση που προτείνεις. Οι τρεις επιλεγµένοι στόχοι που θα παρατηρηθούν είναι: i. ο δορυφόρος Ρέα, ii. οι δορυφόροι Τιτάνας, Τηθύς και Εγκέλαδος και iii. µια µέρα στον Κρόνο. Ακολουθεί περιγραφή του διαστηµοπλοίου Cassini-Huygens καθώς και των τριών στόχων από ειδικούς επιστήµονες της ΝASA.
Στόχος σου είναι να αποκτήσεις όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για τους τρεις στόχους και να επιλέξεις τον αγαπηµένο σου και να µας γράψεις για αυτόν! Οι εκθέσεις, οι οποίες θα έχουν έκταση µικρότερη των 500 λέξεων, θα αξιολογηθούν από ειδικούς επιστήµονες του Τοµέα Αστροφυσικής, Αστρονοµίας και Μηχανικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών. Οι συµµετέχοντες πρέπει να είναι από 10 έως 18 ετών. Θα υπάρξει νικητής για κάθε στόχο σε κάθε ηλικιακή κατηγορία. Σας ευχαριστούµε για το ενδιαφέρον σας στην αποστολή Cassini, και καλή τύχη µε τις εκθέσεις σας - ανυποµονούµε!!! Διαστηµόπλοιο CASSINI-HUYGENS Το διαστηµόπλοιο Cassini-Huygens είναι µια ροµποτική αποστολή σε συνεργασία της NASA/ESA/ASI µε στόχο τη µελέτη του συστήµατος του Κρόνου, δηλαδή του πλανήτη Κρόνου και των δορυφόρων του. Η διαστηµική αποστολή Cassini-Huygens άρχισε στις 15 Οκτωβρίου του 1997 και επτά χρόνια µετά την εκτόξευση και πολλαπλές διαπλανητικές τροχιές, τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο την 1η Ιουλίου 2004. Το διαστηµικό όχηµα αποτελείται από δύο βασικά µέρη: το τροχιακό Cassini το οποίο διαγράφει επιλεγµένες τροχιές γύρω από τον Κρόνο και τους δορυφόρους του και τον δειγµατολήπτη Huygens ο οποίος αποκολλήθηκε από το Cassini στις 25 Δεκεµβρίου του 2005 και προσεδαφίστηκε στον µεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου, τον Τιτάνα στις 14 Ιανουαρίου του 2005. Αυτό αποτέλεσε την πρώτη προσεδάφιση αεροσκάφους στο εξωτερικό ηλιακό σύστηµα.
Το 2008 η NASA ανακοίνωσε τη διετή επέκταση της αποστολής ονοµάζοντας την Cassini Equinox Mission, ενώ ακολούθως υπήρξε και νέα επέκταση έως το 2017. Δεκαέξι Ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες συµµετέχει και η Ελλάδα και οι Ηνωµένες Πολιτείες της Αµερικής, αποτελούν την οµάδα που είναι υπεύθυνη για το σχεδιασµό, την κατασκευή και το χειρισµό του Cassini και των οργάνων του καθώς και τη συλλογή δεδοµένων. To Cassini-Huygens είναι ένα διαστηµικό σκάφος εξοπλισµένο ώστε να διερευνήσει 27 διαφορετικά επιστηµονικά πεδία συλλέγοντας και αναλύοντας διάφορα δεδοµένα. Το όχηµα Cassini αποτελείται από 12 όργανα και το Huygens αποτελούνταν από έξι. Συνολικά η αποστολή είναι ικανά εξοπλισµένη ώστε να διερευνήσει διεξοδικά όλα τα σηµαντικά στοιχεία του συστήµατος του Κρόνου καθώς και να αποκαλύψει άγνωστες πτυχές του πλανήτη και των δορυφόρων του µέσα από πολλαπλές λειτουργίες. Μέχρι σήµερα η ανάλυση δεδοµένων από το Cassini και το Huygens έχουν αποκαλύψει ιδιαίτερα επιστηµονικά ευρήµατα, πολλά από τα οποία µη αναµενόµενα και νέες ιδιότητες που αναπτύσσουν και διευρύνουν το ενδιαφέρον για το σύστηµα του µακρινού αυτού πλανήτη. ΣΤΟΧΟΣ Νο1: ΔΟΡΥΦΟΡΟΣ: ΡΕΑ Η Ρέα είναι ένας πολύ ενδιαφέρων δορυφόρος του Κρόνου: η µία πλευρά της είναι πολύ φωτεινή και καλύπτεται σε µεγάλο βαθµό από κρατήρες, ενώ η άλλη πλευρά έχει φωτεινές γραµµώσεις µέσα σε ένα πιο σκοτεινό υπόβαθρο µε αρκετά λιγότερους κρατήρες. Η Ρέα είναι ο δεύτερος µεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου µετά τον Τιτάνα. Είναι ασυνήθιστα φωτεινός και για αυτό το λόγο, πιστεύεται ότι αποτελείται κυρίως από πάγο. Ένα από τα µεγάλα µυστήρια της Ρέας είναι η µελέτη της πιθανής ύπαρξης ή µη δακτυλίων. Παρατηρήσεις και αναλύσεις από το Cassini δείχνουν ότι µπορεί να περιτριγυρίζεται από λεπτά δαχτυλίδια σκόνης κάτι όµως που δεν µπορεί να αποδειχτεί από φωτογραφικές απεικονίσεις, αλλά µέχρι τώρα έχει υποδειχθεί από παρατηρήσεις ενεργητικών σωµατιδίων και του µαγνητικού πεδίου της µαγνητόσφαιρας του Κρόνου. Για αυτό και άλλους λόγους που κάνουν αυτό το δορυφόρο ιδιαίτερο προτείνουµε να κρατήσουµε τα όργανα του Cassini στον µυστηριώδη κόσµο της Ρέας. Στόχος νούµερο 1.
ΣΤΟΧΟΣ Νο2: ΔΟΡΥΦΟΡΟΙ: ΤΙΤΑΝΑΣ, ΤΗΘΥΣ ΚΑΙ ΕΓΚΕΛΑΔΟΣ Ο στόχος νούµερο 2 περιλαµβάνει τρεις από τα πιο ενδιαφέροντες δορυφόρους του Κρόνου, καθώς και την απεικόνιση ενός στιγµιότυπου των δαχτυλιδιών του. Ο Τιτάνας είναι ο µεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου µε πυκνή ατµόσφαιρα, οργανικά υλικά και γεωλογία που τον κάνουν να µοιάζει µε µία παγωµένη πρώιµη Γη. Η Τηθύς είναι ένας άλλος ενδιαφέρων δορυφόρος που αποτελείται ως επί το πλείστον από πάγο νερού και έχει ένα τεράστιο κρατήρα που καλύπτει σχεδόν το µισό της διαµέτρου της. Ο Εγκέλαδος είναι ένας άλλος περίεργος και για αυτό πολύ ενδιαφέρων δορυφόρος που έχει ενεργούς πίδακες πάγου και άλλων υλικών οι οποίοι εκτοξεύουν υλικό µακριά από τον Εγκέλαδο και σχηµατίζουν τον εξωτερικό δακτύλιο του Κρόνου. Κατά την προτεινόµενη παρατήρηση, η κάµερα του Cassini θα είναι στραµµένη προς τον Τιτάνα όπου θα είναι στο κέντρο του οπτικού πεδίου µε τα δαχτυλίδια του Κρόνου επίσης ορατά. Ασφαλώς µια τέτοια εικόνα θα ήταν σηµαντική από µόνη της, αλλά το εκπληκτικό είναι ότι τα δύο άλλα πολύ ενδιαφέροντα φεγγάρια, Τηθύς και ο Εγκέλαδος, που θα διασχίζουν το οπτικό πεδίο κατά τη διάρκεια της παρατήρησης. Το Cassini θα λάβει 66 εικόνες από αυτό το στιγµιότυπο, επιτρέποντας στους επιστήµονες να δηµιουργήσουν ένα σύντοµο βίντεο από αυτά τα τρία φεγγάρια. Έτσι, εάν σας ενδιαφέρει να δείτε µια ταινία µε πρωταγωνιστές τα φεγγάρια του Κρόνου και τους δακτυλίους του τότε ακολουθείστε τον στόχο νούµερο 2 και αναλύστε γιατί πρέπει να γίνει αυτή η παρατήρηση!
ΣΤΟΧΟΣ Νο3: ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΣΤΟΝ ΚΡΟΝΟ Ο στόχος νούµερα 3 είναι ιδιαίτερος γιατί θα λύσει ένα µεγάλο µυστήριο όσον αφορά το ρυθµό περιστροφής του Κρόνου. Τα διαστηµικά αεροσκάφη Voyager και Cassini µέτρησαν διαφορετικές εναλλαγές και αποτελεί σηµαντική έρευνα η περαιτέρω απόκτηση και ανάλυση δεδοµένων. Επί 12 ώρες, η Wide Angle Camera του Cassini θα λαµβάνει µια εικόνα κάθε 27 λεπτά. Αυτές οι εικόνες θα χρησιµοποιηθούν για να δηµιουργηθεί µια σύντοµη ταινία, η οποία θα παρέχει µια λεπτοµερή εικόνα της πλήρους περιστροφής του Κρόνου. Ο στόχος 3 είναι µια αρκετά ενδιαφέρουσα επιλογή, διότι είναι µια ευκαιρία να παρατηρήσουµε για µια µέρα στον Κρόνο, παρατήρηση που θα δώσει πολύτιµες πληροφορίες σχετικά µε αυτόν τον µυστηριώδη αέριο γίγαντα. ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΛΗΞΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ: 15 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2010 Οργανωτική επιτροπή για την Ελλάδα: ΟΜΑΔΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΙΑΣΤΗΜΑΤΟΣ Τοµέας Αστροφυσικής, Αστρονοµίας και Μηχανικής, Τµήµα Φυσικής, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών